Hoa-Dai-Cuong - 7 - Can-Bang-Hoa-Hoc - (Cuuduongthancong - Com)

CÂN BẰNG HÓA HỌC
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
1. PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH VÀ TRẠNG
THÁI CÂN BẰNG
 Phản ứng thuận nghịch là phản ứng xảy ra theo

2 chiều: chiều tạo sản phẩm và chiều tạo tác
chất.
 Đa số các phản ứng trong thực tế đề thuận
nghịch.
 Trong phản ứng thuận nghịch, luôn tồn tại
đồng thời tác chất và sản phẩm tại bất kỳ thời
điểm nào.
• Ví dụ: sự phân hủy khí không nàu N2O4 ở điều kiện
phòng thành NO2 màu nâu:
N2O4(k)  2NO2(k) (khi t taêng)
• Sau một thời gian, màu hỗn hợp N2O4 và NO2 không
đổi hệ đạt cân bằng.
• Cân bằng hóa học: là điểm mà tại đó các thông số
của hệ không đổi theo thời gian.
• Khi tốc độ phản ứng thuận và nghịch bằng nhau 
hệ đạt cân bằng.
2. HẰNG SỐ CÂN BẰNG
 Phản ứng tổng quát:
aA (k) + bB (k)  cC (k) + dD (k)
Tốc độ phản ứng thuận và nghịch::
VT = kTPaAPbB
VN = kNPcCPdD,
PX: áp suất riêng phần của khí X
 Khi VT = VN, phản ứng đạt cân bằng, ta có:
c d
kT P P
 K C D
a b
kN P P A B
K phụ thuộc: bản chất phản ứng, nhiệt độ, không phụ
thuộc vào nồng độ các chất trong phản ứng.
 Với phản ứng trong dung dịch:

c d
C C
K C
a
D
b
C C
A B
CX: nồng độ của X trong dung dịch loãng.
Định luật tác dụng khối lượng
“Khi một hệ đồng thể đạt tới cân bằng thì tích
nồng độ các chất sản phẩm với số mỹ là hệ số tỷ
lượng chia tích nồng độ các chất tham gia với số
mũ là hệ số tỷ lượng- luông là hằng số ở nhiệt độ
không đổi”.
 Liện hệ giữa KP và KC:
- Đối với phản ứng trong pha khí, liên hệ này được
suy ra từ phương trình trạng thái khí lý tưởng:
PV = nRT
P = (n/V)RT = CRT
(Vì n/V =C, nồng độ mol/lit).
- Thay vào biể thức tính Kp, ta có::
KP = KC(RT) n
Với n = (c+d)-(a+b), chỉ áp dụng cho các chất khí
trong phản ứng.
3. Tính chất của hằng số cân bằng
- KP hoặc KC được tính dựa trên áp suất riêng

phần của khí hoặc nồng độ mol của các chất trong
phản ứng, tại thời điểm cân bằng.
- K có đơn vị, nhưng thường bỏ qua cho đơn giản.
- K biểu diễn tỷ lệ tác chất so với sản phẩm:
• K>>1 : sản phẩm chiếm ưu thế.
• K<<1 : tác chất chiếm ưu thế.
 K của phản ứng nghịch bằng nghịch đảo K của phản
ứng thuận:
- Ví dụ: N2O4(g) 2NO2(g)
Tại điều kiện cân bằng nào đó:
P2
NO2
Keq   6.46
PN O
2 4
 hằng số cân bằng K của phản ứng nghịch là:

2NO2(g) N2O4(g)
PN O 1
Keq  2 4  0.155 
2
PNO 6.46
2
 Hằng số cân bằng bội:
- Ví dụ: 2
PNO
N2O4(g) 2NO2(g) K  2
PN 2O 4
4
2N2O4(g) 4NO2(g) PNO
K  2
PN22O 4
- Quy ước: Khi viết biểu thức tính K thì viết cho các hệ
số tỷ lượng tối giản nhất.
4. CÂN BẰNG DỊ THỂ
- Khi chất phản ứng và sản phẩm cùng pha, ta có cân

bằng đồng thể.
- Nếu một hay nhiều tác chất ở pha khác nhau, ta có cân
bằng dị thể.
- Xét phản ứng:
CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)

Thực nghiệm cho thấy lượng CO2 không phụ thuộc vào
lượng CaO và CaCO3.
- Nồng độ chất rắn và lỏng tinh khiết là hằng số.
- Với phản ứng phân hủy CaCO3:
[CaO]
Keq   [CO 2 ]  constant  [CO 2 ]
[CaCO3 ]
Keq/const = KC, nên KC = [CO2] hay ù KP = PCO2.
Liên hệ K và G
G0  H 0  TS0  RT ln K P  2.303RT lg K P
 Khi n = 0 hoặc phản ứng trong dung dịch:
G0  H 0  TS 0  RT ln KC  2.303RT lg KC
 Ta có:
G 0   RT ln K , vàG 0  H 0  TS 0
 RT ln K  H 0  TS 0
H S 0 0
 ln K   
RT R
 Với K1 và K2 ứng với T1 và T2, ta có:
H 0 H 0
 ln K 1  ln K 2   
RT1 RT2
K2 H 0  1 1
 lg    
K1 4.576  T2 T1 
 Có thể tính KT nếu biết K ở một nhiệt độ cho

trước.
5. NGUYÊN LÝ CHUYỂN DỊCH CÂN BẰNG
LE CHATELIER
“Khi tác dụng từ ngoài

vào hệ cân bằng bằng
cách thay đổi một điều
kiện nào đó ảnh hưởng
đến vị trí cân bằng, hệ
sẽ dịch chuyển về phía
giảm hiệu quả tác dụng
đó.” 1850 - 1936
5.1 Ảnh hưởng của nồng độ
- Ví dụ:
H2 (k) + I2 (k)  2HI (k)
Khi cân bằng a b c (mol/l)
VT = VN
 kT.ab = kN.c2
Giả sử tăng nồng độ H2 lên 2 lần  tốc độ phản ứng thuận là:
V’T = kT.2ab > VT  V’T>VN
- Chiều thuận là chiều chuyển dịch của phản ứng làm giảm H2
thêm vào.
Khi tăng nồng độ một chất của hệ đang ở trạng thái cân
bằng, hệ sẽ dịch chuyển theo chiều làm giảm nồng độ chất đó,
cân bằng mới được thiết lập.
5.2 Ảnh hưởng của áp suất
- Đối với hệ phản ứng có chất khí và n(k) 0:

N2(k) + 3H2(k)  2NH3(k)
Khi cân bằng a b c (atm)
kTab3 = kNc2, ở t = const.
Giả sử nén hệ để tăng áp suất tổng lên 2 lần, tức
là áp suất riêng phần các khí tăng 2 lần.
Ta có:
V’N = kN(2c)2 = 4kNc2 = 4VN
V’T = kT(2a)(2b)3 = 16kNab3 = 16VT
Mà VT=VN
 V’T > V’N, hay phản ứng dịch chuyển theo
chiều thuận.
Khi tăng áp suất của hệ đang ở cân bằng, hệ

sẽ dịch chuyển theo chiều giảm số mol khí, đạt
cân bằng mới.
5.3 Ảnh hưởng của nhiệt độ
 Một phản ứng khi đạt cân bằng ta có:
G0 = -RTlnK = -4.576TlgK = H0 - TS0

(cal/mol)
H 0
S 0

 K  10 4.576T
10 4.576
Phản ứng tỏa nhiệt, H < 0.
 Nếu T tăng thì K giảm, hay cân bằng dịch chuyển
theo chiều nghịch, tức là chiều thu nhiệt, nhằm làm
giảm nhiệt đi.
Phản ứng thu nhiệt, H > 0.

 Nếu T tăng thì K tăng, hay cân bằng dịch chuyển theo
chiều thuận, tức là chiều thu nhiệt, nhằm làm giảm
nhiệt đi.
- Khi tăng nhiệt độ của hệ cân bằng, hệ sẽ dịch chuyển

theo chiều thu nhiệt.
- Khi hạ nhiệt độ của hệ cân bằng, hệ sẽ dịch chuyển
theo chiều tỏa nhiệt.
5.4 Ảnh hưởng của xúc tác
- Xúc tác làm giảm năng lượng hoạt hóa của

phản ứng  làm giảm thời gian đạt cân bằng 
tăng hiệu suất.
- Xúc tác không ảnh hưởng đến thành phần và tỷ
lệ các chất khi hệ đạt cân bằng.

Hoa-Dai-Cuong - 7 - Can-Bang-Hoa-Hoc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hoa-Dai-Cuong - 7 - Can-Bang-Hoa-Hoc - (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CÂN BẰNG HÓA HỌC

 Phản ứng thuận nghịch là phản ứng xảy ra theo

 Với phản ứng trong dung dịch:

CX: nồng độ của X trong dung dịch loãng.

- KP hoặc KC được tính dựa trên áp suất riêng

 hằng số cân bằng K của phản ứng nghịch là:

- Khi chất phản ứng và sản phẩm cùng pha, ta có cân

CaCO3(s) CaO(s) + CO2(g)

- Với phản ứng phân hủy CaCO3:

Keq/const = KC, nên KC = [CO2] hay ù KP = PCO2.

G0  H 0  TS0  RT ln K P  2.303RT lg K P

 Khi n = 0 hoặc phản ứng trong dung dịch:

G0  H 0  TS 0  RT ln KC  2.303RT lg KC

 Có thể tính KT nếu biết K ở một nhiệt độ cho

“Khi tác dụng từ ngoài

- Đối với hệ phản ứng có chất khí và n(k) 0:

Khi tăng áp suất của hệ đang ở cân bằng, hệ

G0 = -RTlnK = -4.576TlgK = H0 - TS0

Phản ứng thu nhiệt, H > 0.

- Khi tăng nhiệt độ của hệ cân bằng, hệ sẽ dịch chuyển

- Xúc tác làm giảm năng lượng hoạt hóa của

You might also like