คาแนะนาสาหรับผู้ป่วย

J
ที่มีทวารเทียมทางหน้าท้อง

I R A
S I R
หอผู้ป่วยในชั้น 3 งานการพยาบาลหอผู้ป่วย
สแกนเพื่อประเมินความพึงพอใจ ฝ่ายการพยาบาล ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก
หลังจากอ่านสื่อความรู้ ด้านสุขภาพฉบับนี ้

SIPI GJ2005163
สนับสนุนการพิมพ์โดย
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
16 1
 บันทึก
จัดทาโดย ............................................................................................................................. ............
พว.ทรงพร สุราวรรณ์ พยาบาลออสโตมีและแผล ............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................. ............
............................................................................................................................. ............

J J
ที่ปรึกษา ............................................................................................................................. ............

A A
นพ.ร่มเย็น จิตมุ่งงาน แพทย์ศัลยกรรม .....................................................

R I R R I R
S I S I Line: ทวารเทียมและแผล
ตรวจสอบเนื้อหาครั้งล่าสุด ปี พ.ศ. 2563
รหัสหน่วยงาน GJ 005
แผ่นพับสุขภาพออนไลน์
สงวนลิขสิทธิ์โดย พ.ร.บ.การพิมพ์ 2537

2 15
 ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิว
ผลิตภัณฑ์ชนิดผง การดูแลลาไส้ใหญ่เปิดทางหน้าท้อง (colostomy care )
อยู่ในรูปที่เป็นผงแป้งสีขาว ช่วยใน
ขั้นตอนเปลี่ยนถุงรองรับอุจจาระ
การดูดซับความชื้น ใช้ในกรณีที่
ผิวหนังรอบลาไส้เปิดทางหน้าท้อง 1. เตรียมอุปกรณ์สาหรับปิดถุงให้พร้อม ดังนี้
เป็นแผล ระคายเคือง

J
 สาลีชุบน้าสะอาด

J
แผ่นพลาสติกใส

A

ผลิตภัณฑ์ชนิดกาว

A
อยู่ในรูปแบบคล้ายยาสีฟัน ช่วย  ปากกาเคมี

R
ป้องกันการระคายเคืองของผิวหนัง กรรไกร

I


R
ช่วยปรับระดับผิวหนังรอบๆลาไส้ให้

I
 ถุงรองรับสิ่งขับถ่าย ถุงขยะ

IR
เรียบป้องกันการรั่วซึม ข้อควรระวัง
 ผลิตภัณฑ์ปกป้องผิว (ถ้ามี)

R
ในรายที่มีแผลเปิดจากการระคาย

I
เคืองแล้ว จะมีอาการแสบเนื่องจาก 2. ล้างมือให้สะอาด

S S
ผลิตภัณฑ์มีส่วนประกอบของ
แอลกอฮอล์

ผลิตภัณฑ์ชนิดฟิล์ม/ครีม 3. ยืนหรือนั่งหน้ากระจก หรือท่าที่สะดวกสบายที่สุด แต่จะต้องเป็นท่าที่ทาให้รอบลาไส้

มีลักษณะเป็นน้าใสหรือครีม แห้งเร็ว เปิดทางหน้าท้องไม่มีรอยย่นเพื่อการปิดถุงจะได้แนบสนิท
กันน้า ป้องกันความชื้น ลดแรงกดบน
ผิวหนังทาให้ลอกแป้นได้ง่าย

14 3
 ภาคผนวก
4. ลอกถุงออกโดยใช้นิ้วมือข้างหนึ่งกดผิวไว้ ขณะที่ใช้นิ้วมืออีกข้างค่อยๆ
ลอกถุงเดิมออก ชนิดของถุงรองรับอุจจาระแบ่งตามลักษณะของแป้นรอง

- ถุง 1 ชิ้น เป็นแผ่น -แป้นมีส่วนประกอบที่

ติดกับผิวหนังและติด ช่วยปกป้องผิวหนัง
กับตัวถุง - ใช้แล้วทิ้ง

J
- สะดวกต่อการใช้งาน

J
โดยเฉพาะผู้สูงอายุ

I R A - ถุง 2 ชิ้น คือแป้น

รอง และถุง
ปลายเปิด/ปิด

I R
-สามารถนาถุงกลับมา
ใช้ซ้าได้อีก
- แป้นรองจะติดอยู่ได้ A
I R I R
นานกว่าชนิดชิ้นเดียว

S S
5. ทำควำมสะอำดลำไส้เปิ ดทำงหน้ำท้อง และผิวหนังรอบๆด้วยสำลีชุบน้ ำสะอำด

การเลือกใช้ถุงรองรับอุจจาระ
 ขึ้นกับสภาพผิวหนัง
 ความสามารถในการดูแลตนเอง
 ลักษณะของลาไส้เปิดทางหน้าท้อง
 ฐานะของผู้ป่วย
การจัดเก็บวัสดุที่ใช้กับช่องเปิดลาไส้ทางหน้าท้อง
**อุปกรณ์ทั้งหมดควรจัดเก็บในที่เย็นและแห้ง**
 อย่าเก็บในที่ร้อน และชื้น
 อย่าให้ถูกแสงแดด
 ไม่จาเป็นต้องซื้อเก็บไว้เป็นจานวนมาก
เกินความจาเป็น

4 13
 6.วัดขนาดลาไส้เปิดทางหน้าท้อง
อาการผิดปกติที่ต้องรีบมาพบแพทย์
6.1 กรณีที่ลาไส้เปิดทางหน้าท้องมีลักษณะกลม สามารถใช้แผ่นวัดขนาด
 มีเลือดออกจากลาไส้เปิดทางหน้าท้อง
 ปวดท้อง ท้องอืด แน่นท้อง คลื่นไส้อาเจียน ไม่ผายลม
ไม่มีอุจจาระออกทางลาไส้เปิดทางหน้าท้อง

อาการผิดปกติที่ต้องปรึกษาพยาบาลดูแลลาไส้เปิดทางหน้าท้อง

A J A J
R R
6.2. กรณีที่ลาไส้เปิดทางหน้าท้องมีลักษณะรี หรือขนาดลาไส้เปิดทางหน้าท้องยังไม่คงที่ ให้

I I
 ถุงรองรับอุจจาระหลุด หรือรั่วบ่อย ใช้วิธีการลอกลาย โดยใช้แผ่นพลาสติกวางทาบลาไส้เปิดทางหน้าท้อง ลอกลายตามขนาด

R R
 ผิวหนังรอบลาไส้เปิดทางหน้าท้องระคายเคือง เป็นผื่นแดง หรือเป็นแผล ของลาไส้

I I
 หน้าท้องนูนออกมาผิดปกติ

S S
 ลาไส้เปิดทางหน้าท้องยุบตัวลงไปต่ากว่าระดับผิวหนัง

12 5
7. ใช้กรรไกรตัดแผ่นใสตามขนาดที่ลอกลายไว้ แล้วนามาวาดลงบริเวณด้านหลังบนแป้น
ของถุงรองรับอุจจาระ ตัดแป้นตามขนาดที่วาดไว้
การเลือกรับประทานอาหาร
√ รับประทานอาหารได้ทุกชนิดตามความต้องการ
√ รับประทานอาหารอ่อนย่อยง่าย 1-2 สัปดาห์หลังผ่าตัด
√ เคี้ยวอาหารให้ละเอียด โดยเฉพาะผักและผลไม้
√ ดื่มน้าอย่างน้อย 6-8 แก้วต่อวัน

J J
× งดเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์ หลีกเลี่ยงอาหารมัน
× งดอาหารรสจัดและหมักดอง

A A
อาหารที่ทาให้เกิดก๊าซ กะหล่าปลี ถั่วทุกประเภท

I R I R
หอมหัวใหญ่ เมล็ดพืช
แตงกวา น้าอัดลม

S I R เพิ่มขึ้น

ท้องผูก
S I
อาหารที่ทาให้มีกลิ่น

R
กะหล่าปลี หอมหัวใหญ่
ปลา กระเทียม ถั่วอบ
หน่อไม้ฝรั่ง มะละกอ
บล็อคโคลี่
อาหารที่ช่วยลดอาการ ดื่มน้ามากๆ น้าผลไม้ กาแฟ
และผักต่างๆ

อาหารที่อาจทาให้ แกง น้ากะทิ เครื่องดื่ม

ท้องเสีย แอลกอฮอล์ อาหารทอด
น้ามัน

6 11
คาแนะนาในการดาเนินชีวิตประจาวัน 8. กรณีที่ผิวหนังรอบลาไส้เปิดทางหน้าท้องมีการระคายเคือง หรือ มีแผล
การเดินทาง จัดเตรียมอุปกรณ์ให้เพียงพอ สะดวก พร้อมใช้ - ใช้ skin barrier powder (แป้งยา) โรยให้ทั่ว และปัดส่วนเกินออก

โดยใส่ไว้ในกระเป๋าเดินทางติดตัว
ชีวิตครอบครัว การมีลาไส้เปิดทางหน้าท้องไม่ได้เป็นอุปสรรค สามารถมีเพศสัมพันธ์
ได้ กรณีตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์

J J
การแต่งกาย สามารถสวมเสื้อผ้าตามที่ต้องการ

A A
แต่ควรเป็นผ้าที่ใส่สบาย หลีกเลี่ยงการรัดแน่น

R R
ของเข็มขัด หรือรัดบริเวณเอว

I I
- ใช้ skin barrier film (สเปรย์) พ่นทับ หรือใช้พ่นผิวหนังโดยรอบลาไส้เปิดทางหน้า
ออกกาลังกาย ควรออกกาลังกายสม่าเสมอ แต่ควรหลีกเลี่ยงกีฬาที่อาจก่อให้เกิดการ ท้องได้

I R I R
บาดเจ็บของช่องเปิดลาไส้ สาหรับกีฬาที่เหมาะสมคือ ว่ายน้า ปั่นจักรยาน เดิน เป็นต้น
- ใช้ skin barrier paste (กาวยา)ทาบางๆ บริเวณรอบลาไส้เปิดทางหน้าท้อง และ
ข้อสาคัญ.. อย่าหักโหม

S S
บริเวณที่ผิวหนังมีการระคายเคือง จากนั้นรอจนแห้ง ซึ่งทดสอบโดยการใช้นิ้วแตะ ถ้าเนื้อ
กาวแห้งดีแล้ว จะแข็งตัวไม่ติดนิ้ว

การทางาน เมื่อสุขภาพกลับคืนสู่สภาพปกติแล้ว ท่านสามารถทางานได้ตามเดิมแต่

หลีกเลี่ยงงานหนักที่อาจจะทาให้เกิดการบาดเจ็บ
**ประโยชน์ของการใช้ชีวิตแบบปกติทั่วไป คือ ช่วยให้สภาพร่างกายฟื้นฟูได้เร็วขึ้น ช่วย
ลดน้าหนัก ช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นในตัวเองและสร้างทัศนคติที่ดี และช่วยรักษาสุขภาพ
กายและใจ**
10 7
9. ครอบถุงรองรับอุจจาระที่ตัดแล้ว โดยให้ลาไส้เปิดทางหน้าท้องอยู่ตรงกลาง ใช้นิ้ว
ค่อยๆกด รอบๆแป้นประมาณ 30 วินาที ความร้อนจากมือจะช่วยให้แป้น ติดกับผิวหนังได้
ดีขึ้น
เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับลาไส้เปิดทางหน้าท้อง
1. ลาไส้เปิดทางหน้าท้องไม่ใช่แผล ลักษณะปกติจะเป็นสีแดง หรือชมพู ผิวมัน
เรียบ ชุ่มชื้น ขนาดของลาไส้จะคงที่หลังผ่าตัด 6-8 สัปดาห์
2. ลาไส้เปิดทางหน้าท้องไม่มีเส้นประสาทมาเลี้ยง จึงไม่มีความรู้สึกเมื่อสัมผัส
3. ลาไส้เปิดทางหน้าท้องมีลักษณะการเคลื่อนไหวแบบบีบตัวออกอย่างเดียวจึง

J J
สามารถอาบน้าได้

I R A ข้อควรปฎิบัติ

I R A
1. วัดขนาดของลาไส้ก่อนเปลี่ยนถุงรองรับอุจจาระ โดยระยะห่างจากลาไส้และขอบ

R R
แป้น ควรมีระยะห่างไม่เกิน 0.2 มม. หรือ 1/8 นิ้ว เพื่อป้องกันการรั่วซึม

I I
10. สามารถใช้พลาสเตอร์ผ้าปิดขอบเพื่อความมั่นใจได้
2. ระบายอุจจาระเมื่อมีปริมาณ 1/3 ของถุง และเปลี่ยนเมื่ออุจจาระเซาะ หรือแถบ

S S
11. ล้างมือให้สะอาด เก็บอุปกรณ์ กาวร่อน
3. กรณีที่มีขนบริเวณหน้าท้อง เพื่อป้องกันรูขุมขนอักเสบ ต้องโกนหรือขลิบให้สั้น
*กรณีใช้ถุงรองรับอุจจาระชนิด 2 ชิ้น สามารถนาถุงมาล้างทาความสะอาดด้วยน้าสบู่ เสมอ
หรือ น้ายาล้างจานแล้วให้แห้ง ห้ามโดนแสง สามารถนากลับมาใช้ซ้าได้*

8 9