KAHULUGAN AT KAHINGIAN NG BUOD
Ang buod ay tala ng isang indibidwal, sa sarili
niyang pananalita, ukol sa kanyang mga narinig o
nabasang artikulo, balita, aklat, panayam, Isyu, usap-
usapan, at iba pa. Ibig sabihin, maaaring magsulat o
magpahayag ng buod ng isang nakasulat na akda o ng
oral na pahayag. Sa paaralan, karaniwang ginagawan
ng buod ang mga kwentong binasa, balitang
napakinggan, isyung tinutukan, pananaliksik na pinag-
aralan, palabas na sinubaybayan, pelikulang
pinanood, o liksyong pinakinggan, Karaniwang
ipinagagawa ito ng guro upang masigurong natandaan
ng isang mag- aaral ang mga detalye ng nabasa o
napakinggan at upang masukat kung naunawaan ang
mga ito.
Samantala, nagagamit naman ng mga
propesyonal ang pagbubuod sa kanilang pag-uulat sa
trabaho, liham pangnegosyo, dokumentasyon at iba
pa. Sa pamamagitan ng mga ito, mas madali at
episyenteng naitutulay sa iba ang mga mensaheng
gugugol ng mahabang panahon kung ilalahad nang
buo. Ipinakikita nito, kung gayon, ang halaga ng
proseso ng pagbubuod at kakayahang magbuod ng
isang propsesyonal na Indibidwal sa pagganap sa
kanyang tungkulin. Naipapakita rin nito na hindi
lamang natatapos sa gawaing akademiko ang
pagbubuod bilang gawain.
Nagtala sina Swales at Feat (1994) ng tatlong
mahigpit na pangangailangan sa pagsulat ng isang
buod o summary. Ang tatlong pangangailangang ito ay
siya ring repleksyon ng mga marapat na taglayin ng
isang sulating buod.
1. Kailangang ang isang buod ay tumatalakay
sa kabuuan ng orihinal na teksto. Mahalaga
na masigurong nalhahayag din ng buod ang
kabuuan ng orihinal na teksto. Bagamat buod
ito, marapat lamang na ang mga datos o
detalyeng mahalaga ay makikita pa rin sa
buod. Kailangang ang kabuuang mensaheng
makukuha sa pagbasa o pakikinig ng isang
buong teksto ay siya ring mensaheng
makukuha kapag nabasa o napakinggan ang
buod nito. Ibig sabihin, dapat kayang ihayag
ng buod ang kabuuang mensaheng ihinahatid
ng tekstong pinagmulan nito.
2. Kailangang nailahad ang sulatin sa
pamamaraang nyutral o walang
kinikilingan. Dahil ang buod ay muling
paghahayag lamang ng mensahe ng orihinal
na teksto, kailangang obhetibo ang lapit dito.
Nangangahulugang ang sulating buod ay
dapat hindi maglaman ng pananaw ng
sumusulat nito. Hindi rin ito gumagawa ng
argumentasyon o ano mang uri ng pag-analisa
sa mga detalyeng ibinibigay ng orihinal na
teksto. Tanging paglalahad Jamang na hindi
hinahaluan ng personal na pagtaya, pananaw
o pagsusuri ang kailangang makita sa
nabuong buod.
3. Kailangang ang sulatin ay pinaiksing
bersyon ng orihinal at naisulat ito sa
sariling pananalita ng gumawa. Gamitin ang
sariling pananalita sa pagsulat ng buod ng
isang akda. Bagamat maaaring gamitin ang
mismong mga salita ng awtor ng orhinal na
akda, mas mahusay na gamitin ang sariling
pagpapahayag sa mga detalyeng isasama sa
buod. Tandaan lamang na kung sariling
pananalita ang gagamitin, tiyaking ito rin ang
kahulugang ipinababatid ng orihinal na teksto.
Sa paggamit ng sariling pananalita sa
pagbubuod, mas nagkakaroon din ng laya na
mapaiksi ang nilalaman na siya namang isang
layunin kapag nagsasagawa ng pagbubuod.
Dapat sikaping mabuo ang isang buod na di-
hamak na maiksi ngunit naglalaman ng
kabuuang mensahe ng orihinal na teksto.
KATANGIAN NG MAHUSAY NA BUOD
Sa akademikong pagsulat, Iba-iba ang lapit na
maaaring gamitin upang mailahad nang maayos ang
isang sulatin. Sa kaso ng pagsulat ng buod, dapat
tandaan ng gumagawa nito ang mga sumusunod na
katanglang dapat taglayin ng isang mahusay na buod.
1. Nagtataglay ng obhetibong balangkas ng
orihinal na teksto. Ang buod ay dapat
sumasagot sa mga pangunahing katanungan
tulad ng Sino, Ano, Soon, Kailan, Bakit, at
Paano. Halimbawa, ano ang pagunahing ideya
ng teksto? Ano-ano ang mga pantulong na
ideya? Ano-ano ang mga pangunahing
ebidensya? lyan ay ilan sa mga katanungang
dapat masagot sa isang buod. Dapat
sangguniin lagi ang orihinal na teksto. Maging
sa titulo ay dapat na banggiting buod ito ng
akda. Maaari rin namang ilagay sa talababa o
footnote na ang sulatin ay buod lamang ng
Isang partikular na akda.
2. Hindi nagbibigay ng sariling Ideya at
kritisismo. Sa pagsulat ng buod, tanging ang
mga impormasyong nasa orihinal na teksto
ang dapat na isama. Hindi dapat dagdagan ito
ng pansariling ideya o ng kritisismo ng
nagsusulat. Bagama't maaaring tama ang mga
ideya ng kritisismong idaragdag, hindi hinihingi
ng buod ang ganitong mga detalye. Madalas
na ang mga ganitong pagdaragdag ay
naisasama sa mga pagsusuri at sintesis.
 3. Hindi nagsasama ng mga halimbawa,
detalye, o impormasyong wala sa orihinal
na teksto. Ang pagsasama ng mga
halimbawa o ilustrasyon upang lalong
mapalinaw ang mensaheng ibinabahagi ng
isang sulatin ay isang mahusay na hakbang,
subalit sa kaso ng isang buod ay hindi ito
kailangan. Tanging hinihingi sa ganitong uri ng
sulatin ay ang paglalahad ng mga
mahahalagang impormasyong nabanggit sa
isang akda sa mas maiksi at sa katulad na
linaw ng orihinal. Kung gayon, kallangang
mapag-isipan ito nang mabuti dahil may
limitasyon ang haba ng mga pahayag na
gagamitin. Ipinakikita nito na ang pagsulat ng
isang buod ay hindi kasindali ng ating Iniisip,
sapagkat inaasahang maihahayag ang
kabuuang mensahe ng isang akdang
komprehensibong natalakay sa isang maikling
sulatin lamang.
4. Gumagamit ng mga susing salita. Sa
pagsulat ng isang buod, dapat gamitin ang
mga susing salita na ginamit sa orihinal na
teksto. Ang mga susing salita ay ang mga
pangunahing konsepto na pinagtutuunan ng
teksto. Kung muling mababanggit ang mga ito
sa buod, mas mayroong kasiguruhang
malpapaalam sa nagbabasa o nakikinig nito
ang mga pangunahing tuon ng pinagmulang
teksto.
5. Gumagamit ng sariling pananalita ngunit
napananatill ang orihinal na mensahe. Kung
para sa personal na pangangailangan ang
buod, malaking tulong na ito ay naihayag sa
sariling pananalita. Dahil dito, higit itong
nauunawaan ng sumulat. Subalit kahit hindi ito
para sa personal na pangangailangan, ang
paggamit ng sariling pananalita ay
makatutulong ng malaki upang maihayag ang
katulad na mensahe mula sa orihinal na teksto
sa mas maikling pahayag. Binibigyang
pagkakataon din nito na maging malikhain sa
pagpapahayag ang sumusulat, sapagkat
kailangan niyang ihayag ang katulad na
mensahe sa paraang iba sa orihinal.
MGA HAKBANGIN SA PAGBUBUOD
Narito ang ilang simpleng hakbanging
magagamit sa pagsulat ng buod ng isang akda.
1. Habang binabasa ang akda, salungguhitan
ang mga mahahalagang punto at detalye.
Ang pagsasalungguhit ay makakatulong upang
madaling balikan ang mga importanteng
konsepto na isasama sa buod. Gayon din, isat
itong paraan ng pagmamarka sa mga ideyang
magkakaugnay na kalaunan ay maisasama
kapag isusulat na ang burador ng buod.
2. llista o igrupo ang pangunahing ideya, ang
mga katulong na ideya, at ang
pangunahing paliwanag sa bawat Ideya.
Kapag nabasa ang pangunahing ideya ng
nilalaman ng akda, makabubuting ilista ito at
salungguhitan. Sa bawat pangunahing
detalyeng nakukuha, halimbawa, sa isang
talata o grupo ng mga talata, isunod na ilista
kasunod nito ang mga pantulong na ideya.
Ang paggugrupong ito ay nakapagbibigay ng
isang balangkas sa maaring lamanin at
pagkakaayos ng isusulat na buod.
Makatutulong din ito. upang madaling
mallahad ang eksplanasyon ng bawat
pangunahing diwa na babanggitin sa buod.
3. Kung kinakailangan, ayusin ang
pagkasunod-sunod ng mga ideya sa lohikal
na paraan. Depende sa pagkakalahad ng
isang akda, ang orihinal na awtor ay maaaring
gumamit ng iba't ibang pamamaraan upang
kanyang ilahad ang paksang tinatalakay. Kung
sakaling hindi simpleng linyar na estilo ang
ginamit sa paglalahad, isang mahusay na
teknik ang muling pagsasaayos sa mga
detalye at ilahad ito sa isang paraang simple
at madaling masundan. Halimbawa, kung
binubuod ang isang kwento na gumamit ng
maraming flashback na teknik, maaaring
ilahad na lamang ito sa anyong linyar
sikwensyal. Dito, napasisimple at napadadali
ang daloy ng kwento.
4. Kung gumamit ng unang panuhan (hal.
Ako) ang awtor, palitan ito ng kanyang
apelyido, ng Ang manunulat, o siya.
Ipinakikita nito na ang nagbubuod ay iba sa
mismong sumulat o naghayag ng orihinal na
akda. Ang paggamit ng ikatlong panauhan o
third person na perspektibo ay nagpapakita rin
ng pagiging obhetibo at hindi personal na mga
pahayag sa buod.
5. Isulat ang buod. Kung kinakailangan,
maaaring simulan ang buod sa isang pahayag
na magpapakilala sa awtor at sa mismong
akdang binubuod. Maaari ring isama kung
saan nakuha ang akda at kung kailan ito
nailimbag. Mula rito’y tutungo sa paglalahad
ng nilalaman ng mismong akda. Bagama’t ito
ang tradisyonal na anyo, maaari rin namang
direktang ibuod ang akda nang hindi na
binabanggit ang mga naturang detalye.
Depende sa kahingian ng sitwasyon, alin man
sa dalawang ito ay maaaring gamitin.
KAHULUGAN AT ANYO NG SINTESIS
Sinasabing maging sa paghinga ng tao ay
nagkaroon ng pag-uugnay. Sa paghinga, nagkakaroon
ng mga koneksyon sa mga sistemang napapaloob sa
katawan. Naihahalintulad sa ganitong proseso ang
pagbubuo ng tinatawag na sintesis.
Sa pinakabatayang antas, ang sintesis ay
pagsasama ng dalawa o higit pang buod. Ito ang
paggawa ng koneksyon sa pagitan ng dalawa o higit
pang mga akda o sulatin, Ang sintesis ay may
kaugnayan, ngunit hindi katulad ng klasipikasyon,
dibisyon, komparison, o kontrast. Liban sa pagbibigay-
tuon sa iba’t ibang kategorya at paghahanap sa
pagkakatulad o pagkakaiba ng mga konseptong
napapaloob dito, ang sintesis ay ang pagsasama-
sama ng iba’t ibang mga akda upang makabuo ng
isang akdang nakapag-uugnay sa nilalaman ng mga
ito. Ito kung gayon ay isang sulating maayos at
malinaw na nagdurugtong sa mga ideya mula sa
maraming sangguniang ginagamit ang sariling
pananalita ng sumulat (Warwick, 2011).
Sa akademikong larangan, ang sintesis ay
maaaring nasa anyong nagpapaliwanag o explanatory
synthesis, o argumentatibo o argumentative synthesis.
1. Ang explanatory synthesis ay isang sulating
naglalayong tulungan ang nagbabasa o
nakikinig na lalong maunawaan ang mga
bagay na tinatalakay. Ipinaliliwanag ang paksa
sa pamamagitan ng paghahatid sa paksa sa
kanyang mga bahagi at inilalahad ito sa isang
malinaw at maayos na pamamaraan
Gumagamit ito ng deskripsyon o mga
paglalarawan na muling bumubuo sa isang
bagay, lugar, o mga pangyayari at kaganapan.
Hindi hinahangad ng sintesis na ito na
magdiskurso salungat sa isang partikular na
punto kundi naglalayon itong mailahad ang
mga detalye at katotohanan sa isang paraang
obkektibo.
2. Sa kabilang banda, ang argumentative
synthesis ay may layuning maglanad Ng
pananaw ng sumusulat nito. Sinusuportahan
ang mga pananaw na ito ng mga
makatotohanang impormasyon na hango sa
iba’t ibang mga sanggunian na nailahad sa
paraang lohikal. Karaniwang pinupunto ng
pagtalakay sa ganitong anyo ng sintesis ang
katotohanan, halaga, o kaakmahan ng mga
isyu at impormasyong kaakibat ng paksa.
MGA URI AT KATANGIAN NG MAHUSAY SINTESIS
Sa isang online resource ng Drew University,
naglahad ng tatlong karaniwang uri ng sintesis. Sa
mga uring ito napabilang ang (a) background
synthesis, (b) thesis- driven synthesis, at (c) synthesis
for the literature. Ito ayon sa nasabing pamantasan
ang mga karaniwang uri ng sintesis sa mga
akdemikong pagsulat. Kung paano naliba ang isa sa
iba ay tinatalakay sa mga kasunod na talataan.
1. Background synthesis. Ito ay isang uri ng
sintesis na nangangailangang pagsama-
samahin ang mga sanligang impormasyon
ukol sa isang paksa at karaniwan itong
inaayos ayon sa tema at hindi ayon sa
sanggunian.
2. Thesis-driven synthesis. Halos katulad
lamang ito ng background synthesis ngunit
nagkakaiba lamang sila sa pagtutuon,
sapagkat sa ganitong uri ng sintesis hindi
lamang simpleng pagpapakilala at paglalahad
ng paksa ang kailangan kung hindi ang
malinaw na pag-uugnay ng mga punto sa tesis
ng sulatin.
3. Synthesis for the literature. Ginagamit ito sa
mga sulating pananaliksik. Kadalasang
kahingian ng mga sulating pananaliksik ang
pagbabalik-tanaw o pagrebyu sa mga naisulat
nang literatura ukol sa paksa. Upang
maipakita ang malawak na kaalaman sa
paksa, kailangang magkaroon ng sintesis ng
mga literaturang kaugnay ng pag-aaral ang
isang papel pananaliksik. Halos katulad lang
din ito ng background synthesis. Ang
pagkakaiba lamang. Ang uri ng sintesis na ito
ay tumutuon sa mga literaturang gagamitin sa
pananaliksik na isinasagawa Karaniwang
isinasaayos ang sulatin batay sa mga
sanggunian ngunit maaari rin namang ayusin
ito batay sa paksa.
Gamit ang isa sa mga uring ito, makabubuo ng
isang akdemikong sintesis ng mga magkakaugnay na
sulatin. Sa pagsulat ng sintesis, mahalagang bigyang-
pansin ang sumusunod na katangiang dapat nitong
taglayin:
1. Nag-uulat ng tamang impormasyon mula sa
mga sanggunian at gumagamit ng iba't ibang
estruktura ng pagpapahayag;
2. Nagpapakita ng organisasyon ng teksto na
kung saan madaling makikita ang mga
impormasyong nagmumula sa iba't ibang
sangguniang ginamit; at
3. Napagtitibay nito ang nilalaman ng mga
pinaghanguang akda at napalalalim nito ang
pag-unawa ng nagbabasa sa mga akdang
pinag-ugnay-ugnay.

Kung ang isinulat na sintesis ay kakikitaan ng
mga katangiang ito, masasabing mahusay ang
pagkakasulat nito. Bilang isang nagsisimulang
manunulat, isang mahalagang bagay na dapat sanayin
ang pagtaya sa isinusulat kung nakasusunod ito sa
mga pamantayan at katangiang dapat taglayin ng
isang mahusay na sulatin. Sa ganitong pamamaraan
mapananatili ang kalidad ng nagawang sulatin tulad ng
buod, sintesis at iba pa.
MGA HAKBANG SA PAGSULAT NG SINTESIS
Totoong hindi madali ang preparasyon at
pagsulat ng isang sintesis. Sa isang baguhan o hindi
pa gaanong gamay ang pagsulat ng ganitong uri ng
akademikong sulatin, makatutulong ang pagsunod sa
ilang simpleng hakbang sa pagsulat nito. Walong
hakbang ang ipinanukala sa artikulong How to Write a
Synthesis Essay na kinabibilangan ng sumusunod:
1. Linawin ang layunin sa pagsulat. Una sa
lahat, mahalagang maging malinaw ang
tunguhin ng pagsulat ng sintesis. Dapat
masagot ang tanong na kung bakit ito
susulatin. Sa madaling sabi, para saan ba ito?
Kung malinaw ang layunin sa pagsulat,
mapagdedesisyonang mabuti ang anyo at uri
ng sintesis na bubuuin at dahil dito,
magagampanan ng sulatin ang kanyang
layunin.
2. Pumili ng mga naaayong sanggunian batay
sa layunin at basahin nang mabuti ang mga
ito. Kung malinaw ang layunin ng pagsulat ng
sintesis, magiging madali ang pagpili at
paghahanap ng mga sanggunian para mabuo
ito. Nasabi ang pagpapalagay na ito, sapagkat
kung alam ng susulat ang layunin, malalaman
rin niya kung saan niya hahanapin ang mga
mamime.com sangguniang makatutugon sa
layuning ito. Mas madali rin niyang matutukoy
kung akma ang akdang nahanap para maging
sanggunian.
Kapag nahanap na ang lahat ng mga
sangguniang gagamitin (dalawa o higit pa),
kailangang basahin ang mga iyon nang
mabuti. Pwedeng ulit. Ulitin ang pagbabasa
hanggang matiyak na nauunawaan na ang
nilalaman ng bawat akda. Maaaring gamitin
ang mga teknik sa pagbasa at pagbuo ng
buod upang maging mas madali ang pag-
unawa sa binabasa.
3. Buuin ang tesis ng sulatin. Tiyakin ang tesis
ng sintesis na gagawin. Ito ang pangunahing
ideya ng isusulat. Ihayag ito gamit ang buong
pangungusap. Dapat naglalaman ang tesis na
ito ng ideya ukol sa paksa at ang paninidigan
ukol dito. Karaniwang nakikita ang tesis sa
unang pangungusap sa pagtalakay, subalit
maaari rin namang makikita ito sa gitna o
hulihan ng sulatin.
4. Bumuo ng plano sa organisasyon ng
sulatin. Maghanda ng isang balangkas na
susundan sa pagsulat ng sintesis. Ang
balangkas na ito ay nakaayon sa Iba’t ibang
mga teknik sa pagdebelop ng sintesis.
Depende sa layunin, pumili ng isang teknik o
kombinasyong mga ito upang magamit sa
pagsulat ng sintesis. Kasama sa mga teknik
na ito ang pagbubuod, paggamit ng halimbawa
o ilustrasyon, pagdadahillan, strowman
technique, konsesyon, o komparison at
kontrast.
a. Ang pagbubuod ang pinaksimple at dl-
komplikadong paraan ng pagsulat ng
sintesis. Dito, binubuod larrang ang
mga hanguan at inaayos ang
paglalahad sa paraang lohikal.
Bagama’t pinakasimple ito, maaaring.
Gawing sopistikado ang teknik upang
maihayag ang mga impormasyong
dapat malaman ng nagbabasa.
b. Ang pagbibigay halimbawa o paggamit
ng llustrasyon naman ay isang teknik
na ginagamit sa pamamagitan ng
pagtukoy ng Isang partikular na
halimbawang inilahad sa isang
sanggunian o ng isang ilustrasyon na
ginamit dito. Tiyakin lamang na
mailalagay ang pinagmulan nito upang
malinaw na makita kung sino ang
nagsabi o saan ito nanggaling.
c. Samantala, isang epektibong
pamamaraan ang lapit na
pagdadahilan. Sa teknik na ito,
inihahayag ang tesis at inilsa-isa ang
mga dahilan kung bakit ito ay totoo o
mahalaga. Ginagawa ito sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga
impormasyon at detalyeng susuporta
sa paninindigang inihaharap. Mas
makabubuti kung isasaayos ang mga
rason sa paraang lohikal. Halimbawa,
ang paghuhuli sa pinakamabigat na
dahilan upang bigyang-din na ito ang
pinakamahalaga sa lahat ng dahilang
binanggit.
d. Isang di-pangkaraniwang teknit naman
ang strowman. Sa teknik na ito.
Inilalahad ang isang argumenteng
kontra-tesis, ngunit sinesegundahan
agad ito ng paglalahad sa kahinaan ng
nasabing argumento. Sa paraang ito,
ang kontra-tesis ay sistrain din at
ipapawalang-saysay. Mahalaga ito
sapagkat naipapakita nito ang
pagiging malay ng sumusulat sa
salungat na pananaw, ngunit
naipapakita rin nito ang kahandaang
 sagutin ang naturang kasalungatan o
kahinaan.

e. Maisasama rin dito ang konsesyon

kung saan tinatanggap ang salungat
na pananaw tulad ng sa strawman.
Ang tanging kaibahan nito, hindi
pinapawalang-saysay ang kasalungat
na argumento ng tesis, subalit
ipinaliliwanag na mahina ito at ang
paninindigan ang siyang malakas at
katanggap-tanggap.
f. Panghuli ay ang komparison at
kontrast na paghihimay-himay ng
pagkakatulad at pagkakaiba ng mga
akda o sanggunian. Sa komparison at
kontrast, nagkakaroon ng iba’t ibang
mukha ng pagsusuri na lalong
nagpapalinaw sa kabuuan ng mga
pinag-uugnay na akda. Sa ganitong
teknik, dapat mayroong isang tiyak na
salik o serye ng mga ito na siyang
pinagtutuunang tignan kung may
pagkakaiba o pagkakatulad batay sa
iba’t ibang akdang napiling talakayin.
5. Isulat ang unang burador. Gamit ang
napiling teknik, isulat ang unang burador ng
sintesis. Tandaan lamang na maging pleksibol
sa sarili. Bagama’t may nakaplanong
balangkas, kung mapagtatantong may
mahalagang pagbabago na dapat gawin sa
balangkas ay dapat ipagpatuloy ito upang
maisama ang mga puntong nais pang
matalakay.
6. llista ang mga sanggunian. Gamit ang
pormat na pinepreskrayb ng guro, ilista at
ayusin ang mga ginamit na sanggunian. Isang
mahalagang kasanayan na binibigyang-
pagkilala ang ano mang akda o sino mang
awtor na pinaghanguan ng Impormasyon sa
ginagawang akademikong sulatin. Karaniwang
gingamit na pormat ang MLA o Modern
Language Association at ang APA o American
Psychological Association. Ang ikalawa ang
higit na preferred ng mga may-akda ng aklat
na ito.
7. Rebisahin ang sintesis. Basahing muli ang
sintesis at tukuyin ang mga kahinaan nito.
Hanapin ang mga kamalian sa pagsulat at higit
sa lahat ang mga kamalian sa detalye. Isulat
muli ang sintesis para maisama ang mga
nakitang punto na dapat baguhin.
8. Isulat ang pinal na sintesis. Mula rebisadong
borador, maisusulat na ang pinal na sintesis.