Kalamidad bunga ng Maling Gawi o Desisyon ng Tao
Kalamidad na Tinuturing Parehas na Natural at Gawa ng Tao
Ang mga Kalamidad ay pangyayaring likas o gawa ng tao na Kahulugan ng maaaring magdulot g pinsala sa buhay, ari-arian, at kabuhayan ng Kalamidad mga ito na maaaring magbunga ng pagkatigil ng panlipunan at pang-ekonomiyang gawain ng isang komunidad. Ang Natural (Likas) na Kalamidad ay: Uri ng - Bagyo Kalamidad - Storm Surge - Baha - Flashflood - Landslide - Epidemya - Lindol - Buhawi - Tsunami Bagyo
- Ito ay tumutukoy sa malakas na hanging kumikilos nang paikot na
madalas ay may kasmang malakas at matagal na pag-ulan. Ito ay isang higanteng buhawi. Sa mata ng bagyo ay walang hangin subalit malakas naman ang hangin sa eyewall nito. Storm Surge
- Ito ay hindi pangkaraniwan o abnormal na pagtaas ng tubig-dagat
na kaugnay ng low pressure weather system gaya ng mga tropical cyclone at malalakas na extra tropical cyclone. Baha - Nagkakaroon ng baha (flooding) kapag tumaas ang tubig nang higit sa kapasidad ng ilog at ibang daluyan ng tubig na ang resulta ay ang pag-apaw nito sa lupa.
- Ang ilan sa mga sanhi nito ay ang labis na pag-ulan, biglaang
pagbuhos ng malakas na ulan o thunderstorm, at tuloy-tuloy na pag-ulan sa loob ng ilang araw. Ang pagbaha sa kasalukuyan ay tila baga nagiging pangkaraniwan na lamang sa maraming lugar sa Pilipinas. Flashflood
- Ito ay ang rumaragasang agos ng tubig na may kasamang banlik,
putik, bato, kahoy, at iba pa. bagama’t mabilis ang pagdating ng flashflood, mabilis din ang paghupa nito. Ang pangkaraniwang sanhi nito ay ang malakas na pag-ulan. Landslide
- Ito ay ang pagbagsak ng lupa, putik, o malalaking bato dahil sa
pagiging mabuway ng burol o bundok. Ang pangkaraniwang sanhi nito ay ang malalakas o tuloy-tuloy na pag-ulan o hindi kaya naman ay paglindol. Epidemya
- Ito ay ang mabilis na pagtaas ng bilang ng mga kaso ng
nakahahawang sakit nang mas mabilis kaysa sa normal nitong pagkalat sa isang particular na lugar. Ang halimbawa ng mga nakahahawang sakit ay ang tigdas, dengue, malaria, diarrhea, at cholera. Lindol - Ang malakas na uri nito at ang mga teribleng epekto nito ang isa sa pinakanakakatakot at mapanirang pangyayari sa kalikasan. Ito ay isang biglaan at mabilis na pag-uga ng lupa na dulot ng pagbibiyak at pagbabago ng mga batong nasa ilalim ng lupakapag pinakawawan nito ang puwersang naiipon sa mahabang panahon. Buhawi - Ito ay tinatawag ding alimpuyo, tornado, o ipo-ipo. Ito ay isang bayolente, mapanganib, at umiikot na kolumna ng hangin na dumarapo o sumasayad sa kalatagan ng lupa. Ito ay karaniwang nabubuo kasama ng isang thunderstorm. Ang malamig na hangin sa himpapawid ay bababa sa kalupaan samantalang ang mainit na hangin sa ibaba naman ay aakyat nang paikot. Tsunami - Kilala rin bilang mga seismic sea wave (iba pa ito sa tidal wave), ito ay serye ng malalaking alon na nilikha ng pangyayari sa tubig, gaya halimbawa sa bahagi ng karagatan. Ang mga lindol, malalaking pagkilos ng tubig (sa ibabaw man o sa ilalim), pagputok ng bulkan, at iba pang uri ng pagsabog sa ilalim ng dagat, pagguho ng lupa, malaking pagtama ng maliit na bulalakaw, at pagsabog ng mga kagamitang nukleyar o atomiko sa karagatan ay maaaring ,akabuo ng tsunami. Uri ng Kalamidad bunga ng Maling Gawi o Desisyon ng Tao Kalamidad - Polusyon - Oil Spill - Deporestasyon
Bagama’t ang maraming kalamidad ay sinasabing gawa ng
kalikasan, ang maraming gawa at desisyon ng mga tao ay nakaaambag o nakapagpapalala sa epekto ng kalamidad, kung hindi man nagiging tuwirang dahilan ng mga ito. Polusyon - Ito ay tumutukoy sa dumi, ingay, at hindi kaaya-ayang amoy sa kapaligiran. Ang mga pangkaraniwang sanhi nito ay ang mabilis na paglaki ng populasyon, pagdami ng industrial waste (mga basura na galling sa mga pagawaan), at mga sasakyang panlupa, pandagat, at panghimpapawid. Kung ang isang bansa ay may plantang nukleyar, ito man ay maaring panggalingan ng polusyon dahil sa mapanganib nitong basurang radioactive at sa posibleng mapanganib na disgrasyang bunga ng pagsingaw ng mga nuclear reactor. Oil Spill
- Ang oil spill sa karagatan ay madalas maganap kapag hinayaang
bumiyahe ang tanker ng langis kahit na masama ang panahon. Ang malalakas na alon na humahampas sa mga barge o barko na nagdadala ng langis ay nagreresulta sa oil spill. Maaari ding dahilan ang pagkakarga ng langis na lagpas sa kapasidad ng barge o tanker. Deporestasyon
- Ang deporestasyon (deforestation) ay ang pagkakalbo ng
kagubatan sanhi ng mabilis o illegal na pagputol ng mga puno sa kagubatan, pagmimina, o pagkakaingin (pagsusunog sa mga puno at halaman). Uri ng Kalamidad na Tinuturing Parehas na Natural at Gawa ng Tao Kalamidad - Baha - Flashflood - Landslide - Epidemya - Climate Change May mga kalamidad na nabanggit na sa naunang seksiyon subalit marapat na mauling banggitin sa bahaging ito sapagkat sila man ay maituturing na man-made na kalamidad. Baha - Bagama’t ang baha ay masasabing dulot ng labis na pag-ulan, biglaang pagbuhos ng ulan o thunderstorm, o tuloy-tuloy na pag- ulan sa loob ng ilang araw, masasabi ring ito ay bunga ng pagkaipon ng basura sa mga daluyan ng tubig. Nagkakaroon ng bara sa mga paagusan ng tubig dahil sa kapabayaan o kawalan ng disiplina ng mga tao. Flashflood
- Ito ay maaaring bunga ng pagkakalbo ng bundok kagaya ng kaso
ng malalaking pinsalang naganap nang magkaroon ng Bagyong Sendong sa lalawigan ng Cagayan de Oro noong Disyembre 2011. Ito ay maaaring dulot din ng pagmimina sa ginagawa ng mga tao. Landslide - Bagama’t ang pangkaraniwang sanhi nito ay ang malalakas o tuloy-tuloy na pag-ulan o hindi kaya naman ay paglindol, nagiging dahilan nin o nakapagpapalala ng landslide ang pagmimina, maling paraan o iresponsableng paggawa ng kalsada o iba pang gusali, at pagputol ng mga puno sa kagubatan. Epidemya
- Pangkaraniwang ngang nagkakaroon ng epidemya, kung marumi
ang kapaligiran. Ang pagkakaroon ng mga sakit na nakahahawa, at maging ang pagkalat ng mga ito, ay karaniwan nang may kaugnayan sa polusyon sa kapaligiran na gawa ng tao. Climate Change - Ito ay may kaugnayan sa global warming o pagtaas ng temperature sa daigdig naresulta rin ng maraming gawa o kapabayaan ng mga tao. Nagdudulot at nagpapalala ng pagtaas ng temperature ang mga gawain gaya ng pagsunog ng mga produktong mula sa langis, pagkalbo ng kagubatan, pagsasaka at industriyalisasyon na gumagamit ng kemikal.