2-A CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER - VİZE SINAVI CEVAP ANAHTARI

1.“İyi ama şimdi ben burada neye göre yargılanıyorum? Dağıtımı bile yapılmamış, üstelik de adıma
gölge düşürerek, beni içine tıktıkları hücreden ötürü tamamlanamamış bir yazı nedeniyle…
Başkalarına mal olması çok baştan engellenmiş görüşler için…” (Macit BALIK, Türk Romanında 12
Eylül Darbesi, 2009.) Romanda anlatılan yapıyı yaratan devlet dü zeninin sahip olduğ u ceza hukuku
anlayışının beş (5) temel özelliğini yazınız. (10 p.)

CEVAP: Sözü edilen ceza hukuku "baskıcı"dır.

- Baskıcı ceza hukukunda, devlet ön plandadır ve kutsaldır.
- Resmi ideolojiye dayanmayan düşüncelere hayat hakkı tanınmaz.
- İfade özgürlüğünden söz edilemez.
- Yargı siyasallaşmıştır.
- Geçmişte "mutlakiyetçi" düzenlerde, günümüzde totaliter devletlerde görülür.
Ancak kendisini demokratik olarak nitelendiren bir devlet de bu ceza
hukukunun özelliklerini taşıyabilir.
- Suçlar fazla ayrıntılıdır, belirlilik/güvenlik ilkesi söz konusu değildir ve yargıç
suç yaratabilir.

2. “Beccaria, ikrarı sağlamak için işkenceyi önemli bir yöntem olarak kabul etmiştir.” şeklindeki
ö nerme doğ ru mudur? Soruyu Beccaria’nın dahil olduğu Okul’un beş (5) temel özelliğini de
yazarak cevaplayınız. (10 p.)
Beccaria işkenceye şiddetle karşı çıkmıştır. Bu yöntemi hem insan onuruna aykırı
bulmuş, hem de gerçeğin bu şekilde bulunamayacağını savunmuştur. Beccaria, Klasik
Okul’un temsilcisidir. Bu Okul’un başlıca özellikleri şunlardır:
- İrade serbestisi esasına dayanır.
- Cezalandırmanın esası mutlak adalet-toplumsal yarardır.
- Tümdengelim metodu kullanılır; suç ve suçlu soyut olarak ele alınır.
- Cezanın önleme etkisi “özel” ve “genel” önleme olarak kabul edilir.
- Yaptırım olarak güvenlik tedbirleri değil cezaya başvurulur.
3. “Ceza muhakemesi hukuku normları, aynen ceza hukuku normlarında olduğu gibi, failin lehine mi
yoksa aleyhine mi olduğuna bakılmaksızın, yürürlüğe girdikleri anda uygulanır ve geçmişe
yürümez.” şeklindeki ö nerme doğru mudur? Neden? (10 puan)
Önerme bir yönüyle doğrudur. Derhal uygulanırlık ilkesi ceza muhakemesi hukuku
normları için geçerlidir. Sonradan yürürlüğe giren norm failin lehine de aleyhine de
olsa, derhal uygulanır. Oysa ceza hukuku normu failin lehine olması durumunda,
geçmişe yürür. O nedenle önermedeki ceza hukuku normlarında olduğu gibi, ifadesi
yanlıştır.
4. Ankara-Lefkoşa (KKTC) seferini yapan Tü rk Havayollarına ait yolcu uçağı Tü rkiye’nin hava
sahasından ayrıldıktan 14 mil sonra, uçakta bulunan yolculardan Ali yanında oturan Letonya
vatandaşı Oskar’la kavga etmeye başlar ve yumruk atarak Oskar’ın burnunu kırar. Bunun ü zerine
uçak Tü rkiye’ye dö ner ve Adana Şakirpaşa Havalimanına iniş yapar. Ali hakkında Tü rkiye
mahkemelerinin yargı yetkisi var mıdır? Gerekçeli olarak açıklayınız (Not: Türkiye kıyı şeridi ile
KKTC kıyı şeridi arasındaki mesafe 80 mil civarındadır). (10 puan)

Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdeniz’deki karasuları kıyıdan itibaren 12 deniz milidir. Bu

mesafenin ötesi açık denizdir. TCK m. 8/2-b’ye göre açık deniz üzerindeki hava
sahasında Türk hava araçlarında işlenen suçlar Türkiye’de işlenmiş sayılır. Bu
durumda Ali, TCK m. 8/1 uyarınca Türkiye’de yargılanır ve Türk kanunları uygulanır
(MÜLKİLİK İLKESİ).

5.İşten çıkarılan ve kızının yurt parasını ö deyemeyen Cemil çaresizlik içindedir. Cemil gerçeğine
çok benzeyen oyuncak tabancayla yolda gö rdü ğü bir kadını tehdit ederek boynundaki pırlanta
kolyeyi ve kolundaki ü ç altın bileziği alır. Kadının bağırması ü zerine panikleyen Cemil kolyeyi
dü şü rü r ancak bilezikleri alıp kaçar. Olayı uzaktan gö ren Can, kaçmakta olan Cemil'i takip
ederek yakalar ve zorla karakola gö tü rü r. a) Cemil kaç suç işlemiştir ve olayda tipikliği
engelleyen bir durum var mıdır? Cemil herhangi bir hukuka uygunluk nedeninden yararlanır mı?
(15 p.) b) Can'ın cezai sorumluluğu var mıdır? Neden? (5 p.) (20 puan)

a) CEMİL tek bir suç işlemiştir (yağma ya da hırsızlık cevabı kabul edilmiştir)
Maddi konunun birden çok olması ve kolyenin düşürülmesi suç sayısını
etkilemez. Burada suç tamamlanmıştır, teşebbüsten söz edilmesi temel
hatadır.
Olayda tipikliği engelleyen bir durum yoktur. Tabancanın oyuncak olması
aracın elverişsiz olduğu anlamına gelmez. Somut olayda araç elverişlidir, suç
işlenebilmiştir.
Burada akla gelebilecek hukuka uygunluk nedeni sadece “zorunluluk hali”dir.
Ancak bu hukuka uygunluk nedeninin ilk şartı “ağır ve muhakkak bir
tehlike”nin varlığıdır. Olayda bu şart gerçekleşmemiştir.

b) CAN’ın eylemi hukuka uygundur. TCK m. 24/1 bağlamında “kanunun hükmünü

yerine getirmekte”dir. CMK m. 90 “suç üstü” halinde, herkese geçici olarak
yakalama yetkisi vermiştir.
6. Yasin, baraj yapımı ü stlenen ö nemli bir inşaat firmasının ortağıdır ve adı bir “bakan”la birlikte
ihale yolsuzluğ una karışır. Muhalefet partisi milletvekili Tahir, TBMM Genel Kurulu’nda gü ndem
dışı sö z alarak bu hususu dile getirir ve “Sayın bakan bu yolsuzluk iddialarında nasıl bir role
sahiptir? Adı defalarca böylesi olaylara karışmış olan bakan hakkında, hükümetin bir sözü var
mıdır?” der. Gazeteci Galip, Tahir’in bu konuşmasını haber yapar ve yolsuzluk hakkında bilgisi
olduğunu, bir yazı dizisiyle konuyu ayrıntılı olarak yazacağ ını duyurur. Yasin, Galip’i iki gü n arayla
iki kez arar ve bu konunun peşini bırakmasını, aksi halde çocuğ unu kaçırarak ö ldü receğini sö yler.
Çok sinirlenen Galip, Yasin’in evinin ö nü ne giderek beklemeye başlar. Bir sü re sonra arabasıyla
gelen Yasin’i araçtan iner inmez bir yumruk atarak yere dü şü ren Galip, eline geçirdiğ i bir taşı
vurmak ü zereyken, arabada bulunan Yasin’in misafiri, milletvekili Melih, tabancasının kabzasıyla
Galip’in ensesine vurarak bayıltır. Galip uzun bir sü re ayılmayınca Melih ambulans çağ ırır. Galip
ambulansla hastaneye gö tü rü lü rken, ambulansın kaygan yolda devrilmesi sonucu başını cama
çarpar ve gö rme yeteneğ ini kaybeder. Birkaç gü n sonra, milletvekili Tahir ve
gazeteci Galip hakkında “TC. Hü kü metini” aşağ ıladıkları gerekçesiyle dava açılır.
a)Yasin'in (10 p.) b)Tahir’in'in (5 p.) c)Galip'in (10 p.) d)Melih’in cezai sorumluluklarını
değerlendiriniz. Melih'in hareketiyle, Galip'in görme yeteneğini kaybetmesi arasında nedensellik
bağı var mıdır? (15 p.) (40 puan)

a) YASİN, Galip’e karşı iki kez tehdit suçunu işlemiştir. Herhangi bir hukuka uygunluk nedeni
yoktur.

b) TAHİR’ in sözleri herhangi bir suç unsuru içermemektedir. TCK m. 26/1 bağlamında
eleştiri hakkını kullanmaktadır. Eylem suç olmadığı için yasama sorumsuzluğunu
tartışmaya gerek yoktur.

c) GALİP gazetecidir ve TCK m. 26/1 anlamında bir hakkını kullanmaktadır.

Galip, Yasin’in tehditleri karşısında meşru müdafaa durumunda değildir haksız tahrikten
yararlanır.

Taşı vurmak üzereyken engellenmesi “teşebbüs” değildir. Olayda tek bir yaralama vardır.

d) MELİH, üçüncü kişi lehine meşru savunmada bulunmaktadır.

Olayda suç olmadığı için yasama dokunulmazlığının kaldırılması gerekmez. Ancak bu

saptamayı TBMM değil mahkeme yapacağı için, dokunulmazlık konusu gündeme gelebilir.

Melih’in hareketiyle, Galip’in görme yeteneğini kaybetmesi arasında nedensellik bağı

olduğu “şart teorisi”ne göre kabul edilebilir. Ancak “uygun nedensellik” ve “insani
nedensellik” teorilerine göre nedensellik kabul edilemez. Araya atipik ve istisnai bir neden
girmiştir.