w

3
Araling Panlipunan
Unang Markahan –Mod. 7 – Wk 7:
Mga Lugar nga Sensitibo sa Peligro Basi sa
Lokasyon ug Topograpiya

1
 Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Mod. 7 – Wk 7: Mga Lugar nga Sensitibo sa Peligro Basi sa
Lokasyon ug Topograpiya

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng
akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya
o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na
ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga
ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may- akda ng
mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones

Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng
Modyul

Manunulat: Brezzy Mae N. Gitgano

Reviewed
Reviewed &
& Contextualized
Contextualized by:
by: Mary
Mary Jane
Jane P.
P. Navarez
Navarez

Editor / Grammarian: Maricris P. Tabanes Sigrid L. Pacis, Maria Luz R. Havellen

Tagasuri:

Tagaguhit:

Tagalapat: Marilyn M. Abadilla

Tagapamahala: Ronald G. Gutay, Estela B. Susvilla, Mary Jane J. Powao, Aquilo A.

Rentillosa, Cristina T. Remocaldo, Elena C. Labra, Ryan B.
Redoblado
Inilimbag sa Pilipinas ng Carcar City Division Department of Education – Region VII Central Visayas
Office Address: Department of Education-Carcar City Division (Learning
Resources Management Section)
Telefax: (032) 4878495
E-mail Address: carcarcitydivision@yahoo.com

ii
 3

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Mod.7 – Wk 7:
Mga Lugar nga Sensitibo sa Peligro
Basi sa Lokasyon ug Topograpiya

iii
Pasiuna nga Mensahe

Para sa Facilitator:
Malipayon nga pagbati sa Araling Panlipunan 3 ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul alang sa leksyon, “Mga Lugar nga
Sensitibo sa Peligro Basi sa Lokasyon ug Topograpiya”!

Kini nga modyul gitabangan nga gidisenyo, naugmad ug gisusi sa

mga magtutudlo gikan sa publiko ug pribado nga mga institusyon
aron sa paggiya kanimo, ang magtutudlo aron matabangan ang mga
estudyante ng makab-ot ang sumbanan nga gitakda sa K to 12
Kurikulum samtang sila gakonsidera sa mga hagit sa pagkat-on sa
personal, sosyal ug ekonomiya.
Ang kini nga modyul naglaum nga ipahiuyon ang mga estudyante sa
giya ug independent nga mga kalihokan sa pagkat-on sumala sa
kaugalingon nilang lakang ug oras. Nagtinguha usab kini nga
matabangan ang mga estudyante nga makab-ot ang kahanas sa
ika-21 nga siglo samtang gikonsiderar ang ilang mga
panginahanglan ug kahimtang.
Dugang sa materyal sa panguna nga teksto, makita usab nimo kini
nga kahon sa sulod sa modyul:

Mga Tala alang sa Magtutudlo

Naglangkob kini ug mga pahinumdom, tip o pamaagi nga
magamit sa paggiya sa mga estudyante.

Isip usa ka facilitator, gilauman nga hatagan nimo ang mga

estudyante ug mubo nga mga pasiuna kung unsaon paggamit sa
modyul. Kinahanglan usab nila nga subayon ug irecord ang ilang
pag-uswag samtang gitugutan sila sa pagdumala sa ilang
kaugalingon nga pagkat-on. Dugang pa, gilauman gikan kanimo nga
magdugang ug kadasig ug maggiya sa estudyante samtang
ipatuman ang mga kalihokan nga naa sa modyul.

iv
Para sa Estudyante:

Malipayon nga pagbati sa Araling Panlipunan 3 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul alang sa “Mga Lugar nga Sensitibo sa
Peligro Basi sa Lokasyon ug Topograpiya”!

Ang kini nga modyul gimugna aron matubag ang imong

panginahanglan. Tumong niini nga matabangan ka sa imong
pagtuon samtang wala ka sa sulod sa classroom. Nagtinguha usab
kini nga mahatagan kanimo ang mga mahinungdanon nga
oportunidad sa pagkat-on.

Ang kini nga modyul adunay mga bahin ug mga icon nga
kinahanglan nimong masabtan.

Niini nga seksyon, mahibal-an nimo kung

Unsay
kinahanglan unsa ang kinahanglan nimo nga makat-unan
Nakong Kat-onon sa kini nga modyul.
Sa kini nga buluhaton, Makita nato ang imong
nahibal-an sa leksyon sa modyul. Kung nakuha
Sulayi Kini nimo ang tanan nga husto nga mga tubag
(100%), mahimo nimong laktawan kini nga
bahin sa modyul.

Kini usa ka mubo nga pagbansay o pagreview

aron matabangan ka nga iasoy ang karon nga
Balikan Ta
leksyon sa miaging leksyon.

Niini nga seksyon, ang bag-ong leksyon ipaila

kanimo sa daghang mga paagi sama sa
Kat-oni Kini istorya, awit, balak, suliran sa pagbukas,
buluhaton o kahimtang.

Niini nga seksyon, hatagan kag unsa ka mubo

nga paghisgot sa leksyon. Nagtinguha kini sa
Susiha Kini pagtabang kanimo nga masabtan ang mga
bag-ong konsepto ug kahanas.

v
 Naglangkob kini sa mga kalihokan sa libre nga
pagbansay aron mapalig-on ang imong
Pagpauswag pagsabot ug kahanas sa hilisgutan. Mahimo
nimongaitul-idang imong mga tubag sa mga
ehersisyo nga gigamit ang tama nga yawe sa
katapusang seksyon sa modyul.

Naglangkob kini og mga pangutana o

pagpuno sa tudling sa parapo aron
Hinumdomi Kini
maproseso ang imong nakat-unan gikan sa
leksyon.

Naglangkob kini ug buluhaton nga

makatabang kanimo sa paghubad sa bag-ong
Buhata Kini pagtulun-an o kahanas satinuod nga mga
kahimtang sa kinabuhi.

Ang tumong sa kini nga buluhaton mao ang

Pagsukod sa pagtimbang-timbang/ sukod sa imong lebel sa
Nakat-onan
kahanas sa pagkab-ot sa kaarang sa pagkat-
on.
Niini nga seksyon, hatagan ka ug dugang nga
Mga Dugang buluhaton aron mapauswag ang imong
Buluhaton nahibaw-an o kahanas sa mga nakat-unan
nga leksyon.

Tubag sa Naglangkob kini og husto nga mga tubag sa

Buluhaton tanan nga mga gibuhat sa modyul.

Sa katapusan sa kini nga modyul, makit-an usab nimo:

Gihisgutan
Kini ang listahan sa tanan nga mga
kahinguhaan nga nalambigit sa
pagmugna o paglambo sa kini nga
modyul.

vi
 Mga Pagpahibalo kon unsaon kini paggamit ang modyul:

1. Gamita ug ampingi kini. Ayaw suwat-suwati kining modyul.

Paggamit og laing papel nga imong kasuwatan sa imong mga
tubag o answers.

2. Ayaw og kalimot sa pagtubag kon unsay imong nahibaw-an un

aka musuogd og lain nga buhaton sa modyul.

3. Basaha ug sabta ang kada pahayag kon unsay imong buhaton

sa dili pa ka muhimo sa buluhaton(exercises).

4. Ipakita ang imong pagkamatinud-anon ug pagkabuotan sa

pagtuman og himo sa nagkadaiya nga mga buhaton ug pagsuta
o check sa resulta sa imong gitubag nga mga buhaton.

5. Tagsa-tagsaa og human ug tubaga ang kada buhaton. Ayaw

paghimo o tubag sa sunod nga buhaton kon wala pa mahuman
ang nahauna.

6. Iuli kining module sa maestra kon ikaw humana.

Kon imong masinati ang kalisud sa pagtubag niining buhaton

sa modyul, ayaw pagduha-duha og pangutana sa maestra.
Hinumdomi kanunay nga wala ka mag-inusara ug andam ug
tagana ang maestra sa pagsulbad sa imong problema niining
leksyona.

Panghinaot nga pinaagi niining material o module imong

masinati ang kabilinhon sa pagkat-on, pagsabot ug pagkahas sa
leksyon. “Amping Kanunay”

vii
 Unsay Kinahanglan Nakong Kat-onon

Kini nga modyul gibuhat aron maila-ila ang kaugalingong

lalawigan aron mapakita ang paghatag og importansya niini.
Mahinungdanon kini kanato tungod kay dinhi kita nahisakop ug
dinhi usab nagpuyo ang atong mga pamilya ug kaparentehan.
Aron mapaila-ila nato og tarong ang atong lalawigan kinahanglan
nga mahibaloan nato kon unsa ang nalahi ug maanindot sa
lalawigang nalangkoban. Tana ug atong tun-an ang mga
maanindot nga lugar sa atong lalawigan, ang mga kinaiyang pisikal
nga makit-an dinhi apil na ang giilang mga lugar nga
nakapailado/nakapabantog kanato isip usa ka lalawigan ug ang
paglangkob sa Rehiyon VII- Central Visayas.

Pagtulun-an: AP3LAR-ig-h-11
Pag-alam sa mga lugar nga sensitibo sa peligro o kuyaw basi sa
lokasyon ug topograpiya

Niini nga pagtulun-an, Kamo gilauman nga:

Mga Tumong:
1. Pag-alam sa mga lugar nga peligro gamit ang hazard map.
2. Nakakumpara sa mga kalamidad nga nahitabo sa atong
rehiyon ug sa ubang rehiyon pinaagi sa duha ngadto sa
tulo ka hugpulong.
3. Pagpakita og pagtinabangay panahon sa katalagman o
kalamidad.

1
 Sulayi Kini

Aduna bay kalamidad nga nahitabo sa inyong lalawigan?

____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________

Unsa nga kalamidad ang dili nimo makalimtan? Ngano

man?

____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________
____________________________________________

2
 Aralin
7

Balikan Ta

Direksiyon: Isuwat ang mga porma say uta og porma sa tubig nga
Nakita sa simbolo sa mapa.

1. _____________________ 4. ___________________
2. _____________________ 5. ___________________
3. _____________________ 6. ___________________

3
 Kat-oni Kini

Direksiyon: Tubaga ang mosunod nga pangutana.

https://tinyurl.com/y3t2t29u https://tinyurl.com/yy9r5rbo

https://tinyurl.com/y5tprrk3

1. Unsa ang mga nakita sa hulagway?

__________________________________________
__________________________________________

2. Asa man diha nga kalamidad nga imong nasinati o nasulayan?

__________________________________________
__________________________________________
4
 Susiha Kini
Mga kalamidad nga atong nasinati:
• baha
• bagyo
• linog
• pagdahili sa yuta

Kinahanglan manginlabot kita sa mga peligro nga dala sa

atong kinaiyahan. Tan-awa ang hazard map sa atong
rehiyon. Dinhi atong makita ang mga lugar nga sensitibo sa
peligro o kuyaw basi sa lokasyon ug topograpiya.

https://tinyurl.com/yx986rqs
Legend:
Baha Pagdahili sa Yuta Linog Bagyo

5
 Pagpauswag
Direksiyon: Ipares ang mga pahayag sa kolum A sa kolum B Isulat
ang letra sa hustong tubag sa papel.

Kolum A Kolum B

Mga Sayu ug Hustong Pag-aksyon kon Mga Kalamidad

adunay Kalamidad
A. bagyo
_____1. Likayi ang pag ubog sa tubig
B. baha
_____2. Buhata ang DOCK,COVER,and
HOLD. C. linog
_____3. Biyai na ang inyong balay kon
D. ulan
kusug na ang dagayday sa
tubing gikan sa bukid. E. pagdahili sa yuta
_____4. Kon kusog na ang hagurus sa
hangin,pabilin nlang sa sulod
sa balay.

Hinumdomi Kini

1. Asa sa inyong lugar ang posibleng maapektuhan sa

pagdahili sa yuta?
2. Asa nga lugar sa inyoha ang posibleng
maapektohan sa bagyo?
3. Asa nga lugar sa inyoha ang posibleng
maapektohan sa baha?
4. Asa nga lugar sa inyoha ang posibleng
maapektohan sa linog?

6
 Buhata Kini

Direksiyon: Tun-i ang mapa sa Carcar. Ilha ang mga lugar nga
peligro o kuyaw sa pagdahili sa yuta ug pagbaha.
Tubaga ang pangutana.

Baha Pagdahili sa Yuta

A. Unsa nga lugar o barangay sa Carcar nga dako ang purohan nga
makasinati og pagbaha? Paghatag ug duha.
1. ________________________________________________
2. ________________________________________________

B. Asa ang adunay dakong purohan nga modahili ang yuta?

Paghatag ug duha.
1. ________________________________________________
2. ________________________________________________
7
 Pagsukod sa Nakat-onan

Tubaga ang mga pangutana. Lingini ang letra sa saktong tubag.

Fault Line Map sa Central Visayas

https://tinyurl.com/y6xwwh98

1. Basi ani nga fault line map, unsa nga lalawigan nga dako ang
purohan nga makasinati ug kusog nga linog?
a. Bohol c. Negros Oriental
b. Cebu d. Siquijor

2. Asa nga porma say uta ug tubig nga adunay dakong purohan
nga modahili?
a. kabukiran c. walog
b. kapatagan d. daplin sa dagat

3. Unsa ang dako nga purohan makasinati og pagbaha?

a. daplin sa daga c. ubos nga lugar
b. taas nga lugar d. mga bukid

8
4. Asa nga lugar ang adunay dakong purohan nga makasinati og
kusog nga linog?
a. layo sa fault line c. layo kaayo sa fault line
b. duol sa fault line d. duol kaayo sa fault line

Dugang Buluhaton

Ang topograpiya may kalambigitan sa mga possible nga

kalamidad. Busa magmatngun kita sa pagpili sa lugar nga ato
kapuy-an.

Legend:
Baha Pagdahili sa Yuta Linog Bagyo

Pangutana:
Kung ang usa ka lugar anaa sa mubong bahin o daplin sa sapa
angay ba kini nga puy-an o dili? Ngano man?
____________________________________________________
____________________________________________________
9
 Tubag sa Buluhaton

Sulayi Kini: Balikan Ta: (pwede ra Pagsukod sa Nakat-

magkabaylo ang answers) onan:
(own answers will be 1. a
accepted) 1. kabungturan 2. a
2. kapatagan 3. c
Buhata Kini: 3. kadagatan 4. d
1. Poblacion 4. linya sa mga bukid Dugang Buluhaton
2. Calidngan
1. Cebu ug Bohol
3. Buenavista Kat-oni Kini: 2. Cebu ug Negros
4. Valencia Answers may vary Oriental
5. Can-asujan
3. Bohol
4. Siquijor

10
Sanggunian
1. MELC of AralingPanlipunan
2. AralingPanlipunan 3 LearningMaterial
3. AralingPanlipunan 3 Worksheets
4. Images
• https://tinyurl.com/yx986rqs
• https://tinyurl.com/y6xwwh98
• https://tinyurl.com/y4u6l8q9
• https://tinyurl.com/y3t2t29u
• https://tinyurl.com/yy9r5rbo
• https://tinyurl.com/y5tprrk3
• https://tinyurl.com/yyhpx73j
• https://tinyurl.com/y6x95a64

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Carcar City Division (LRMDS)
P. Nellas St., Poblacion III, Carcar City, Cebu, Philippines
Telefax: (032) 4878495
Email Address: carcarcitydivision@yahoo.com

11