XÂY DỰNG VĂN BẢN PHÁP

LUẬT
Khoa Luật Hành chính –
Nhà nước

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP.HCM

 Bài 4
NGÔN NGỮ TRONG
VĂN BẢN PHÁP LUẬT
 NỘI DUNG
I.Khái niệm, đặc điểm của ngôn ngữ trong VBPL
1. Khái niệm
2. Đặc điểm
II.Kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong VBPL
1. Cách sử dụng từ ngữ
2. Câu trong văn bản pháp luật
3. Dấu câu trong văn bản pháp luật
4. Kỹ năng kiểm tra bản thảo
I. NGÔN NGỮ TRONG VĂN BẢN PHÁP LUẬT

1. Khái niệm
Ngôn ngữ trong VBPL là hệ thống những
từ và quy tắc kết hợp chúng trong tiếng
Việt được Nhà nước sử dụng trong lĩnh
vực pháp luật và QLNN.
Lưu ý: Điều 8 Luật 2015.
 2. Đặc điểm

Tính chính xác

Tính dễ hiểu
Tính khách quan
Tính văn minh, lịch sự
Tính khuôn mẫu
 Tính chính xác yêu cầu:
- Chỉ có một cách hiểu duy nhất;
- Các điều khoản diễn đạt mạch lạc, rõ ràng;
- Tránh diễn đạt dài dòng, phức tạp hoặc hiểu
đa nghĩa.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Tính dễ hiểu yêu cầu:
- Ngôn ngữ phải rõ ràng, dễ hiểu;
- Không sử dụng đoạn văn quá dài, cần tách
các ý logic;
- Ngoại lệ:
+ Thuật ngữ chuyên môn phải định nghĩa;
+ VB hướng dẫn: dẫn chiếu đến các VB
được hướng dẫn.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

Khoản 20, Điều 5 Luật Doanh nghiệp
2014:
“NĐT nước ngoài là tổ chức, cá nhân được
hiểu là NĐT nước ngoài theo quy định của Luật
Đầu tư”.

Khoản 14, Điều 3 Luật Đầu tư 2014:

“NĐT nước ngoài là cá nhân có quốc tịch
nước ngoài, tổ chức thành lập theo pháp luật
nước ngoài thực hiện hoạt động đầu tư kinh
doanh tại Việt Nam”.
3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM
Luật Nhà ở Công văn
NĐ 71/2010/NĐ- Thông tư
Diện tích BXD
CP có hiệu lực 16/2010/TT-
(DT) được DT được
08/2010 BXD có hiệu
bán là DT bán là thông
DT được bán lực 10/2010
bên trong thủy hoặc
là DT bên DT được bán
(Tường bao, tim tường.
trong nhưng có thể tính
hộp kỹ thuật, Tim tường
cho phép chủ bằng 2 cách
cột và nơi để bao gồm cả
đầu tư sở hữu (DT thông
xe là DT cộng, hộp kỹ
cả phần để xe thủy hoặc tim
thuộc sở hữu thuật và nửa
ô tô tường)
chung) tưởng bao
 Tính khách quan yêu cầu:
- Không được sử dụng ngôn ngữ thể hiện quan
điểm cá nhân;
- Sử dụng các từ trung tính, không sử dụng các
biện pháp tu từ trong văn bản.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

- Hội đồng xét xử nghĩ cần thiết phải xử lí nghiêm
khắc các bị cáo với mức án tương ứng với tính
chất, mức độ hành vi phạm tội của từng bị cáo
gây ra. (TAND tỉnh Bình Thuận, Bản án số
08/2009/HSST)

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Tính văn minh, lịch sự yêu cầu:
- Từ ngữ chuẩn mực, trong sáng;
- Diễn đạt lịch sự, không cẩu thả;
- Không sử dụng phong cách ngôn ngữ khác như
khẩu ngữ, chính luận, văn chương...

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Bản án số 807/2019/HSPT ngày 18/12/2019
- Chấp nhận kháng cáo của bị cáo Bùi Việt Đ.
Sửa bản án hình sự sơ thẩm số 20/2019/HSST
ngày 26/9/2019 của TAND tỉnh Ninh Bình.
- Tuyên bố bị cáo Bùi Việt Đ phạm các tội “Giết
người” và “Cố ý gây thương tích”.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Tính khuôn mẫu yêu cầu:
- Văn bản nên được trình bày, sắp xếp bố cục nội
dung theo các mẫu để soạn thảo nhanh chóng
và chính xác;
- Thường sử dụng các cấu trúc có sẵn: "Căn cứ
vào... " , “Theo đề nghị của...", “Các... chịu trách
nhiệm thi hành... này" , " Ban hành kèm theo... "

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

QĐ 58/2004/QĐ-UB ngày 15/3/2004 của UBND
TP.HCM về ban hành 71 biểu mẫu về thủ tục
hành chánh trong lĩnh vực xây dựng, đất đai,
nhà ở:
- 13 biểu mẫu liên quan đến CPXD nhà ở riêng lẻ;
- 23 biểu mẫu liên quan đến giao đất, cho thuê
đất, chuyển đổi, chuyển nhượng, chuyển mục
đích sử dụng, góp vốn, thế chấp, bảo lãnh và
đăng ký, cung cấp thông tin về thế chấp, bảo
lãnh bằng QSDĐ, tài sản gắn liền với đất.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

II. Kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong VBPL

1. Cách sử dụng từ ngữ

1.1. Lựa chọn và sử dụng từ chính xác
- Sử dụng đúng nghĩa của từ
VD: Thiếu nhi, thiếu niên, nhi đồng, trẻ em,…
.
- Sử dụng từ đúng nghĩa ngữ pháp:
+ “điểm yếu” – “yếu điểm”, "điểm trọng yếu”;
+ “phá hại”, “phá hoại”, “phá huỷ”, “huỷ hoại”,
“huỷ diệt”…
+ “kết quả”, “hiệu quả”, “hậu quả”;
- Tránh những trùng ngữ: hàng xuất khẩu ra nước
ngoài; phía sau hậu đất; … hoặc phủ định của phủ
định: cấm không được,…
- Tránh sử dụng từ ghép có nghĩa không rõ ràng:
điều nghiên (điều tra, nghiên cứu); thanh kiểm tra
(thanh tra, kiểm tra);…
- Tránh diễn tả ý bị động bằng từ bởi.
- Không sử dụng từ lóng: xe dù, bảo kê,…
1.2. Sử dụng từ đúng văn phong pháp lý
- Không sử dụng từ địa phương:
+ gương chiếu hậu – kính chiếu hậu
+ rẽ trái – quẹo trái
+ mũ bảo hiểm – nón bảo hiểm
+ Ùn tắc giao thông - kẹt xe – tắc đường
- “...Khi đi được 60m thì đến nhà của anh N.G.H –
chạy xe honda ôm ... C vào quán nhậu, kêu 2 xị
rượu, 1 dĩa cánh gà, ngồi nhậu một mình”. Bản án
số 05/2010/HSST, TAND tỉnh Vĩnh Long.
- “[…] lúc có đất hai bên có làm giấy tay, đến năm
1998 ông M. có đến gặp ông H. xin chuộc lại đất
thì ông H. cho rằng ông M. đã sang đứt nên không
cho chuộc lại”, Bản án số 135/2008/DSST TAND
huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

- Hạn chế sử dụng từ ngữ nước ngoài:
+ Chỉ nên sử dụng khi chưa có từ Việt thay thế
hoặc chưa được Việt hóa: “internet”, “logistics”,
dịch vụ karaoke
+ Không nên sử dụng từ đã có nghĩa tiếng Việt:
“IPO (Initial Public Offering)”, “villa”, “building”,
“festival”, franchise,…
+ Từ viết tắt: GDP, WTO, CPI…

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

Ví dụ:
- Nghị định 72/2013/NĐ-CP quản lý, cung cấp, sử
dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng.
- Điều 2 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt:
+ Kinh doanh mát-xa (massage), ka-ra-ô-kê
(karaoke);
+ Kinh doanh ca-si-nô (casino); trò chơi điện tử
có thưởng bao gồm trò chơi bằng máy giắc-pót
(jackpot), máy sờ-lot (slot), các loại máy tương
tự.
3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM
- Thông tư số: 48/2011/TT-BYT ban hành nguyên
tắc “Thực hành tốt phân phối thuốc”:
GDP là viết tắt của Good Distribution Practices -
Thực hành tốt phân phối thuốc.
- Nghị quyết số: 78/2014/QH13 về dự toán ngân
sách nhà nước năm 2015:
GDP: tổng sản phẩm trong nước

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 - Hạn chế sử dụng từ Hán Việt
+ Không sử dụng từ Hán Việt khi đã có từ thay
thế: “diêm dân” – “người làm muối”,“quốc nội”–
“trong nước”, “không phận”– “vùng trời”, “máy
bay” – “phi cơ”, “chiểu theo” – “căn cứ”;
+ Sử dụng trong trường hợp: không có từ tiếng
Việt để thay thế hoặc từ có nghĩa ngắn gọn hơn,
trang trọng hơn: phụ nữ, phu nhân, công chức,
sáp nhập, lưu ký.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Lưu ý khi sử dụng thuật ngữ chuyên môn:

- Từ có cách hiểu khác nhau: tư pháp, đình chỉ,

tạm đình chỉ, hủy bỏ, bãi bỏ.
- Bao gồm nhưng không giới hạn;
- Hội đồng khảo giá, Hội đồng định giá;
- Cáo trạng, tống đạt, điểm chỉ.
1.3.2.
ThuậtSử dụng từ ngữ đúng văn phong pháp lý
ngữ
Đình chỉ Tạm đình chỉ
Nghĩa

- Đình chỉ vụ án, Đình

chỉ giải quyết vụ án,
Đình chỉ xét xử.
Chấm dứt
- Đình chỉ điều tra: chấm
dứt toàn bộ hoạt động
điều tra đối với VAHS.

- Đình chỉ việc thi hành

QĐ (K.2, Đ.15,
LXLVPHC): ngưng thi
hành quyết định; Tạm
- Đình chỉ xây dựng,
đình chỉ công tác là
Ngưng hiệu Đình chỉ thực hiện, Đình
ngưng công tác chứ
lực chỉ việc lựa chọn nhà
không phải chấm dứt
1.3. Sử dụng từ đúng chính tả tiếng Việt:
* Viết đúng âm, vần, tiếng, từ, chữ viết hoa,
viết tắt, tên riêng… theo chuẩn quốc gia.
- Kiểm soát – kiểm sát
- Sáp nhập – sát nhập
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh
- Lỗi phổ biến hiện nay: bổ xung, sử lý, xử
dụng, thăm quan…
 2. Câu trong văn bản pháp luật

- Chỉ sử dụng câu tường thuật;

- Hạn chế sử dụng câu cầu khiến;
- Không sử dụng câu hỏi và câu cảm.
Chuyển từ câu hỏi sang câu tường thuật:
Ví dụ 1:
Yêu cầu UBND các huyện cho biết tình hình triển
khai thi hành Nghị quyết số… của HĐND tỉnh: việc
chỉ đạo, ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện
như thế nào? Số lượng các hoạt động triển khai thi
hành là bao nhiêu? Có hoạt động nào sẽ tiếp tục
được triển khai trong năm 2020 không? Các cơ
quan gặp phải khó khăn nào trong quá trình thực
hiện không?

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

Yêu cầu UBND các huyện báo cáo tình hình triển
khai thi hành NQ số… của HĐND tỉnh các nội dung
sau:
- Về việc chỉ đạo, ban hành Kế hoạch triển khai thi
hành NQ;
- Các hoạt động triển khai thi hành NQ;
- Các hoạt động tiếp tục triển khai trong năm 2020;
- Vướng mắc, khó khăn gặp phải trong quá trình tổ
chức thực hiện.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

Ví dụ 2:
• “Hãy nhanh chóng gửi báo cáo về công tác dự
phòng và điều trị nghiện ma túy về Phòng Tư
pháp Quận X”.
• Đổi thành câu khẳng định: “UBND Quận X yêu
cầu các đơn vị chưa gửi báo cáo về công tác dự
phòng và điều trị nghiện ma túy khẩn trương gửi
về Phòng Tư pháp Quận X chậm nhất vào ngày
20/02/2020”.
Ví dụ 3: Viết gọn các nội dung sau:
"Văn phòng đại diện phải đăng ký với UBND tỉnh,
thành phố nơi đóng trụ sở về số người nước ngoài
làm việc tại văn phòng đại diện (bao gồm người
nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước
ngoài) theo số lượng quy định tại Giấy phép; số
người Việt Nam làm việc tại văn phòng đại diện và
có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi cho những
người làm việc tại văn phòng đại diện thực hiện
đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế thu nhập theo luật định".
(97 chữ)
"Văn phòng đại diện có nghĩa vụ:
- Đăng ký với UBND cấp tỉnh nơi đóng trụ sở số
lượng người làm việc tại văn phòng, bao gồm cả
người nước ngoài được quy định tại Giấy phép và
người Việt Nam.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho những người làm
việc tại văn phòng đại diện thực hiện nghĩa vụ nộp
thuế thu nhập theo luật định".
(72 chữ)
Ví dụ 4:
Mỗi cá nhân phải thực hiện việc nộp đơn trước
ngày... (12 từ)
 Mỗi cá nhân phải nộp đơn trước ngày... (9 từ)

Các bên đã tìm ra cách giải quyết vấn đề. (10 từ)
 Các bên đã giải quyết vấn đề. (7 từ)

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Lưu ý: Soạn thảo bằng ngôn ngữ đơn giản

• Các câu văn và đoạn văn ngắn gọn;

• Từ ngữ thông dụng;
• Sử dụng tên gọi và đại từ nhân xưng chuẩn xác;
• Động từ ở thể chủ động;
• Phông chữ dễ đọc;
• Bố trí và khoảng cách dòng hợp lý;
• Bố cục chặt chẽ.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Ví dụ:
Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ,
thôn, ấp, làng, bản, buôn, sóc, cộng đồng tôn giáo và
các cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình
thành theo tập quán..., hoặc từ các nguồn khác phù hợp
với quy định của pháp luật nhằm mục đích thoả mãn lợi
ích chung hợp pháp của cả cộng đồng (Khoản 1 Điều
220 BLDS 2015).

Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn,
ấp, làng, bản, buôn, sóc, cộng đồng tôn giáo và các cộng
đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập
quán...hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của
pháp luật để thoả mãn lợi ích chung hợp pháp của cả cộng
đồng.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Sắp xếp trật tự từ trong câu:
Chủ thể - Hành động - Khách thể

• Trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày người di chúc

miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải
được công chứng hoặc chứng thực (K5 Đ652
BLDS 2015).
• Di chúc [chủ ngữ] phải được công chứng hoặc
chứng thực [hành động] trong thời hạn 5 ngày, kể
từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối
cùng.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 Xác định chủ thể hành động

+ Quy chế của Bộ theo Quy định này phải được ban
hành trong vòng 12 tháng kể từ khi Quy định này
được thông qua.
+ Bộ [chủ ngữ] phải ban hành [hành động] Quy chế
[đối tượng] trong vòng 12 tháng kể từ ngày Quy định
này được thông qua.

3/13/2023 ĐẠI HỌC LUẬT TP. HCM

 3. Dấu câu trong văn bản pháp luật

- Có 10 loại dấu câu

- Trong VBPL có 7 loại dấu câu
- Không sử dụng dấu chấm cảm (!), dấu hỏi
(?) và hạn chế sử dụng dấu chấm LỬNG
(…).
 Ví dụ:
K2, Đ3 Dự thảo Quyết định của TTCP về
Cơ cấu biểu giá bán lẻ điện năm 2007:
“Giá bán lẻ điện theo các cấp điện áp (cao áp: cấp
điện áp trên 35 kV, trung áp trên 0,1 kV đến 35 kV,
hạ áp đến 0,1 kV) áp dụng cho các nhóm khách
hàng sản xuất,…
 4. Kỹ năng kiểm tra bản thảo

- Kiểm tra lỗi nội dung: lỗi liên kết chủ đề;
lỗi logic;
- Kiểm tra tính thống nhất trong việc sao
chép văn bản;
- Kiểm tra lỗi kỹ thuật.