You are on page 1of 51

ФАКУЛТЕТ ЗА ЕЛЕКТРОТЕХНИКА И ИНФОРМАЦИСКИ ТЕХНОЛОГИИ

ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогно наспроти
дигитално
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогно и дигитално
◼ Зборовите аналогно и дигитално често
се користат (ги користиме), но што
навистина тие значат?

◼ Во овој дел детално ќе се запознаеме


какво е нивното значење.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналоген или дигитален?


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналоген или дигитален?


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогно
◼ Светот во основа е аналоген
◼ Што значи тоа ?
◼ Сигналот е бран кој се менува со текот на
времето
◼ ...на пример звукот
◼ Сигналот најчесто носи информација која
е од интерес.
◼ Звукот е одличен пример за сигнал и
денес ќе го користиме за да го воведеме
терминот на аналогно и дигитално
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Звукот е сигнал
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Што всушност претставува звукот?

◼ Звукот е вибрација, мали бранови на


притисок во воздухот
◼ ...пример виолината:
 Горниот дел на виолината вибрира навнатре и
нанадвор (произведува некаков сигнал)
 Нејзиното движење креира бранови, сигнали во
воздухот
 Брановите патуваат низ воздухот, притискаат на
ушното тапанче и на тој начин се рекреира
сигналот
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Што всушност претставува звукот?

◼ Ова е одличен пример за аналоген


процес
◼ Сигналот поминува од еден медиум во
следен, задржувајќи ја својата основна
форма
◼ Поврзаност со зборот аналогија
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Приказ на звучните вибрации


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Осцилоскоп

◼ Осцилоскопот ја олицетворува
идејата за аналогно.
◼ Претставува инструмент за набљудување и
испитување на брзите промени што настануваат
со осцилацијата предизвикана од електричниот
сигнал.
◼ Тој во (скоро) реално време го црта сигналот на
неговиот екран. Вредностите на напонот се
обележуваат на вертикалната оска, додека
хоризонталната оска го означува времето.
◼ Во основа осцилоскопот зема нешто прилично
апстрактно - сигнал што варира со текот на
времето и истото го визуелизира.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Што работи осцилоскопот?


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Фреквенција на звукот
◼ Звукот е осцилирачки бран кој го следи
шаблонот на движење горе/долу
◼ Ако должината на бранот е околу 1/400
делови од секундата, истиот тој бран се
слуша како “нота“ отсвирена на музички
инструмент
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Што значи тоа?


◼ Фреквенцијата означува (покажува) колку
често бранот се повторува во рамките на
една секунда
◼ “Повисока" нота = повеќе повторувања на
бранот во секунда
 Средно “ЛА" на пијано - 440 повторувања
 Високо “ЛА”, една октава повисоко на пијаното
- 880 повторувања
 Уште повисоко “ЛА", уште една октава
повисоко, 1760 повторувања
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Амплитуда, боја на звукот


◼ Сите овие “ЛА" звучат слично, но се
одделени со една октава
◼ Амплитуда
 колку високо/ниско бранот осцилира (јачината на
бранот), поголеми (појаки) бранови = погласно
◼ Боја на тонот (тембр, timbre)
 формата (бојата) на звучниот бран
 чист (тон) синусен бран наспроти бранот
произведен од флејта
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Ниска „Ми“ нота, синусен бран

Ширината на екранот на осцилоскопот е 1/100 делови од секундата


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

„Ми“ нота, една октава повисоко :


◼ Двојно повеќе повторувања во секунда
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Истата „Ми“ нота, но сега со


форма добиена од флејта
◼ Промена наспроти синусниот бран
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Интерференција на брановите
◼ На сликата е прикажана долната „Ми“ нота:
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Високото „Ми“
◼ На сликата е прикажан бранот на
висока „Ми“ нота, 3 октави повисоко од
ниската „Ми“ нота.
◼ Фреквенцијата на овој бран е поголема
 ...повеќе повторувања во секунда
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Интерференција на брановите
◼ Што се случува ако ниската и високата
„Ми“ нота се отсвират истовремено?

◼ Двата сигнали интерферираат (се


собираат) во воздухот.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Приказ на интерференцијата
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дополнителни својства
◼ Акорд (Accord)
 Музика во која две или повеќе ноти се добро
компонирани (добро звучат). Се случува кога
фреквенцијата на едната нота е цел број пати
повисока од фреквенцијата на другата нота
◼ Дисонанца (Discord)
 Музика во која две или повеќе ноти се лошо
компонирани (лошо звучат).
◼ Намалување на шумот (кај слушалките)
 Се детектира амбиенталниот звук и
спротивниот од него се сумира со носечкиот
сигнал (на тој начин се намалува шумот)
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогна технологија
◼ Првиот „компјутер“ бил аналоген
◼ Механизам Антикитера, 1 век ПНЕ.

Преземено од
http://en.wikipedia.org/wiki/Antikythera_mechanism
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Оригиналниот телефонски систем

◼ Аналоген е начинот на пренесување и


зачувување на сигналот пред
дигиталната ера.
◼ Пример: Првиот телефон бил аналоген.
Домашните жичани телефони сè уште
работат на аналоген начин.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогниот телефонски систем

◼ Човекот зборува во микрофонот


◼ Микрофонот ги претвора звучните бранови во
електрични бранови
◼ Електричните бранови преку жиците патуваат
до другиот телефон
◼ На другиот телефон, звучникот има магнет
поврзан со мембрана која вибрира и ги
претвора електричните сигнали во звучни
бранови
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Како функционира телефонот?


ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Објаснување (1)
◼ Кога човек зборува во приемникот на
телефонот, неговиот глас се вибрации во
воздухот – сигнал
◼ Телефонскиот приемник содржи микрофон
во кој вибрациите во воздухот
придвижуваат мал калем од жица.
◼ Движењето на жиците создава мал
електричен бран кој е во кореспонденција
еден-на-еден со вибрациите на воздухот.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Објаснување (2)
◼ Во суштина, ние го преведуваме
сигналот во воздухот во аналоген
сигнал на електрична енергија во жици.
◼ Електричниот сигнал патува надвор од
нашиот дом до телефонската
компанија, се засилува и на крајот се
доставува до телефонот на
примателот.
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Објаснување (3)
◼ Во апаратот на приемникот, струјата
оди во звучникот -- звучникот е само
распоред од жици и магнети за да се
преведат електричните варијации назад
во звук (назад од микрофонот).
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Кои други уреди се аналогни?


◼ Аналогните грамофонски плочи
◼ На нив, звучниот бран е снимен како
ридови и долини во пластичниот жлеб
◼ Иглата за репродукција се движи низ
жлебот, трепка нагоре и надолу и
создава мал електричен сигнал

◼ AM и FM радио
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Аналогно и шум
◼ Сигналот не поминува низ микрофонот,
жиците и магнетот идеално
◼ Секој чекор (жиците, магнетот итн.)
може да внесе мали грешки во сигналот
◼ „Шум“ ... Она што се појавува како мали
случајни поместувања во однос на
чистиот сигнал
◼ Шумот се слуша како „шшш“... Пример
кај AM радио, касети со магнетна лента
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Чист сигнал, шум


◼ Чист сигнал, сигналот кој се пропушта
на едната страна од телефонот

◼ Сигналот + шум, сигналот што излегува


на другата страна на телефонот
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитална технологија
◼ Секој број е претставен како конечна
низа од цифри со неодредена должина
◼ Процесот на трансформација на
аналогните сигнали во дигитални се
вика дигитализација
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитализација (1)
◼ Хоризонтална нулта линија, во средината на
сигналот
◼ „Примерок“ вредност на сигналот +- во однос
на нултата линија
◼ Брзо семплирање (вадење на примероци од
сигналот), пример 44 000 пати во секунда за
аудио CD
◼ Секој примерок ја зачувува вредноста
(висината) на сигналот како број во однос на
нулата
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитализација (2)
◼ Аудио CD, секој примерок е во опсегот од -
32767 ... 32768 (2 бајти)
◼ Редуцирање (намалување) на сигналот во
серија од „примероци“ броеви: 1003, 1720,
1939, ...
◼ Мал проблем: сигналот е помеѓу вредностите
1002 и 1003
◼ Дали да се одбере едниот или другиот?
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Пример за семплирање
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитална репродукција
◼ Да претпоставиме дека серијата на дигитални
примероци ја имаме зачувано во некаква форма
(CD, MP3) .. Како вистинскиот сигнал да го
добиеме назад?
◼ Плејбек (репродукција) = репродукција на
сигналот од бројки
◼ Земете го секој број, прикажете го како вредност
(висина) на сигналот над и под нултата линија
◼ Повторете ја оваа постапка за секој нареден број
◼ Поврзете ги точките...нацртајте го сигналот меѓу
точките
◼ Дигитален/Аналоген конвертор (специјализиран
чип за овој тип на конверзија
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитализација на аналогните
сигнали
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитално наспроти грешки


◼ Примероците се зачувуваат како низа од нули и
единици на некаков медиум (на пример CD)
◼ Како тој сигнал изгледа при репродукција?
◼ Како тој сигнал изгледа со шум при
репродукција?
◼ Треба да се забележи дека иако нулите и
единиците во сигналот се изобличени од шумот,
сепак тие се очигледни
◼ Ова е причината поради која дигиталната
репродукција е значително подобра од
аналогната
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Идеален дигитален сигнал


◼ Идеален дигитален сигнал, 0/1:
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитален сигнал во реалноста

◼ Дигитален сигнал во реалноста


(изобличен од шум):
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Дигитална компресија
◼ Компресија е промена на начинот на
зачувување на податоците со цел да се
искористи што е можно помала меморија
◼ Да претпоставиме дека серијата на
примероци ги има вредностите:
 12000, 12002, 12006, 12007, 12010, 12005, 12006
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Видови дигитална компресија


◼ Компресија без загуба, во која сите
информации остануваат сочувани
(Lossless compression)
◼ Компресија со загуба, во која се губат
голем дел од информациите (Lossy
compression)
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Компресија без загуба


◼ Се снимаат разликите меѓу конкретниот
примерок и неговиот нареден (нешто како Δ
поместување)
 12000, +2, +4, +1, +3, -5, +1
◼ Ако отстапувањето од просекот е мало, тогаш
се чуваат просекот и сите Δ поместувања
◼ Тие се многу помали во однос на реалните
броеви кои мораат да бидат снимени
(помалку бајти за зачувување)
◼ Во нашиот пример:
 12000, 4 бајти
 +2, +4, +1, +3, -5, +1 (заедно, само 5 бајти)
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Компресија со загуба
◼ Избришете го секој втор примерок. При
реконструирање на сигналот,
примерокот може да биде
апроксимиран со средната вредност на
неговите соседни примероци
◼ Ова заштедува 2 пати повеќе простор
◼ Ова е стратегија со загуба ... Звукот не
се реконструира перфектно
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Како се репродуцира звукот?


◼ При компресијата без загуба:
 Сите вредности: 12000, 12002, 12006,
12007, 12010, 12005, 12006
◼ При компресијата на секој втор:
 Се чуваат: 12000, 12006, 12010, 12006
 Се враќаат: 12000, (12003), 12006, (12008),
12010, (12007), 12005
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

MP3 аудио компресија


◼ Многу делотворна, зафаќа околу 10
пати помала меморија, но истата е со
големи загуби
◼ Компресијата со загуба е применлива
не само за звук, туку и за слики и за
видео записи
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Компресија на слики
◼ JPEG стандард
◼ Се применува за слики што се снимени
со голема резолуција и зафаќаат голем
мемориски простор
◼ На пример, оригиналната слика со
резолуција 457 * 360 има 164520
пиксели
◼ За секој пиксел ви требаат 3 бајти
◼ Вкупно: 493 КВ
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Што може да направите сега?


◼ 7-Zip? Не, никако.
◼ Се нудат различни формати на
компресија од q1 до q100
◼ Компресија q1, најмалку меморија,
најлош квалитет
◼ Компресија q100, најмногу меморија,
најдобар квалитет
◼ Вообичаено се кристи q70, кој зафаќа
околу 10 пати помала меморија
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Компресија на видео формати


◼ Видеото го прават од 20 до 60 слики во
секунда заедно со звукот
◼ Ако се направи компресија на овој
материјал, ќе ви требаат 30 МВ за една
минута или 2 GB за еден час
◼ На сите уреди што ги купувате, ја
плаќате и лиценцата за MPEG-4/h.264
ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ НАУКИ
И КОМПЈУТЕРСКО ИНЖЕНЕРСТВО

Резиме
◼ Светот во основа е аналоген
◼ Аналогните сигнали се временски
зависни
◼ Звучни бранови
◼ Дигитализација на брановите
◼ Компресија на звукот, аудио и видео
записите

You might also like