SHKRETETIRAT

Sa herë që flasim për shkretëtira, çdoherë e imagjinojmë një vend të shkretë, pa ujë, ku nuk ka asgjë.
Në shkretëtira, rriten bimët e rralla në botë, të cilat mund të mbijetojnë në kushte ekstreme
klimatike. Shkretëtirat mbulojnë rreth 33% për qind ose një e treta e Tokës.
Ekzistojnë katër lloje të shkretëtirave:
• shkretëtirat subtropikale janë të nxehta dhe të thata gjatë gjithë vitit
• shkretëtirat bregdetare kanë dimra të ftohtë dhe verë të ngrohtë
• shkretëtirat e ftohta të dimrit kanë verë të gjatë, të thatë dhe dimra të ftohtë me shi të ulët ose
reshje bore
• shkretëtirat polare me të ftohta

Për sa i përket madhësisë, 1..shkretëtira e Antarktikut është shkretëtira më e madhe në Tokë,

gjithsej 14.2 milion kilometra katror (5.5 milion milje katror). Antarktida është kontinenti më i ftohtë,
me erë dhe më i izoluari në Tokë, dhe konsiderohet një shkretëtirë sepse reshjet e saj vjetore mund
të jenë më pak se 51 milimetra.

2. Shkretëtira e Arktikut është e dytë më e madh në botë, duke mbuluar një sipërfaqe toke prej
rreth 14 milionë kilometra katrorë (5.4 milion milje katrore). Shkretëtira zë pjesërisht territoret e
pretenduara ose të kontrolluara nga Kanada, Danimarka, Norvegjia, Rusia, Suedia dhe Shtetet e
Bashkuara.

3.Shkretëtira e Saharës është e tretë më e madhe në botë, dhe më e nxehta botë. Ajo zë një
sipërfaqe prej rreth 9.2 milion kilometra katrorë (3.3 milion milje katrore). Sahara mbulon pjesë të
mëdha të Algjerisë, Chadit, Egjiptit, Libisë, Mauritanisë, Malit, Marokut, Nigerisë, Saharës
Perëndimore, Sudanit dhe Tunizisë.
Shkretëtira më e vogël në botë është shkretëtira Atacama, Kili, e cila mbulon vetëm 105.200
kilometra katrorë (40.600 milje katrore).
Bimët e shkretëtirës mund të klasifikohen në tre kategori kryesore: kaktusë, lule të egra, dhe pemë,
shkurre dhe bar.
Shkretetira e Saharase
Saharaja është shkretëtira e dytë për nga madhësia pas Antarktikut në botë e cila gjendet në veri të
Afrikës. Sipërfaqja e Saharasë është përafërsisht sa 50 shtetet e SHBA-ve. Emri i Saharasë rrjedh nga
fjala arabe , që do të thot shkretëtirë.Sahara ka kryesishte një klime subkontinentale,me klime shume
të nxehte shkretinore dhe vere te gjate nderkohe dimri eshte i shkurter dhe shumë i ngrohte.Sahara-
ja eshte nje nga shkretetirat me te thata ne bote dhe ka nje numer te ulet te rreshjeve
vjetore.Mesatarisht bie shi rreth 10 ose 15 dite ne vite por ka edhe vende ne te cilat bie vetem 5 dite
ne vit.Sahara-ja permben nje nga vendet me te ndricuara ne bote.Sahara-ja ka gjithashtu shume ere
edhe pse ererat rralle godasin me shpejtesi shume te larte .Erearat atje jane zakonisht te ngrohta.Tre
lloje të erërave në Sahara janë habubi(erë e fortë që shkakton stuhi pluhuri),harmatani(fryn në dimër
duke shkaktuar ngritjen e pluhurit dhe rërës e që mund të arrijë deri në Karaibe) dhe kamsini(erë e
nxehtë dhe me pluhur që fryn 50 ditë të vitit.

Madhësia: Shkretëtira e Saharas është shkretëtira më e madhe e vërtetë në botë, duke mbuluar një
territor prej rreth 9.2 milion kilometra katrorë, që është më e madhe se territori i Shteteve të
Bashkuara të Amerikës.

Lokacioni: Ajo përfshin pjesën veriore të kontinentit afrikan dhe shtrihet në vende të ndryshme,
përfshirë Algjerinë, Marokon, Tunisinë, Libinë, Nigerin, Mali, Mauretaninë, Sudanin dhe shumë vende
të tjera.

Klima: Shkretëtira e Saharas karakterizohet nga një klimë e thatë dhe nxehtë. Temperaturat verore
mund të shkojnë në nivele të larta dhe reshjet e shiut janë tejet të rralla.

Diversiteti i mjedisit: Edhe pse shumica e Saharas përbëhet nga shkretëtirë e thatë, ka edhe zona me
diversitet të bimësisë dhe faunës, si oazet dhe vendet e ujit të ngrohtë që mbështesin jetën.

Trashëgimia kulturore: Shkretëtira e Saharas ka një trashëgimi kulturore të pasur. Ajo është vend i
vendbanimeve të lashta dhe rrugëve të karavaneve, që kanë luajtur një rol të rëndësishëm në
shkëmbimin e tregtisë dhe kulturës.

Problemet me kujdesin e mjedisit: Shkretëtira e Saharas është në rrezik të erozionit dhe degradimit
të mjedisit.

Artefaktet e Lashta: Shkretëtira e Saharas është vendi ku janë zbuluar artifakte të lashta të cilat
tregojnë për aktivitetet e vjetra njerëzore, duke përfshirë deshifrime dhe hieroglifë egjiptiane.
Hollywood në Saharë: Shkretëtira e Saharas ka shërbyer si vend filmimi për shumë filma të njohur,
përfshirë "Star Wars" dhe "Indiana Jones.".

Shkretëtira e Saharas është një vend i misterit dhe aventurës, me një pasuri të veçantë natyrore dhe
kulturore. Ajo është një destinacion i njohur për udhëtarët dhe hulumtuesit.

Shkretetira Arabe

Shkretëtira Arabe është një shkretëtirë e madhe në Azinë Perëndimore. Ai shtrihet nga Jemeni në
Gjirin Persik dhe Omani në Jordani dhe Irak. Ai zë pjesën më të madhe të Gadishullit Arabik, me një
sipërfaqe prej 2,330,000 kilometra katrorë. Është shkretëtira e pestë më e madhe në botë dhe më e
madhja në Azi.

Shkretëtira Arabe ka 102 lloje vendase të gjitarëve : Gazela, ujku arab, lepuri i murme, macja e reres,
dhelpra e kuqe, luani aziatik etj.Shkretëtirës Arabe ka rreth 900 lloje bimësh.

Shkretëtira e Arabisë, e njohur ndryshe si Rub' al Khali ose "Shkretëtira e Thellë" është një prej
shkretëtirave më të mëdha në botë. Këtu janë disa informacione për këtë shkretëtirë:

Lokacioni: Shkretëtira e Arabisë përfshin një pjesë të madhe të Arabinë Saudite, Emirateve të
Bashkuara Arabe, Omanit dhe Jemenit. Ajo shtrihet në juglindje të Arabisë.

Madhësia: Shkretëtira e Arabisë mbulon një territor prej rreth 650,000 kilometra katrorë, duke e
bërë atë shkretëtirën më të madhe në botë.

Klima: Shkretëtira e Arabisë karakterizohet nga një klimë e nxehtë dhe të thatë. Temperaturat verore
janë të larta, ndërsa reshjet e shiut janë tejet të rralla.
Fauna dhe Flora: Për shkak të kushteve ekstreme, fauna dhe flora në këtë shkretëtirë janë të
adaptuara për të kaluar në këto kushte. Janë të gjetur disa specie të rralla të kafshëve dhe bimëve, si
gazelat arabike dhe kërpudhat shkretëtire.

Burime Natyrore: Shkretëtira e Arabisë ka pasur një rol të rëndësishëm në ekonominë rajonale për
shkak të pasurive natyrore, përfshirë naftën dhe gazin e natyrshëm.

Historia dhe Kultura: Kjo shkretëtirë ka një rol të rëndësishëm në historinë dhe kulturën e
popullatave të rajonit, përfshirë beduinët, që kanë jetuar në këtë zonë për shekuj.

Shkretëtira e Arabisë është një vend i misterit dhe pasurisë natyrore, i cili është i njohur për
ekosistemin e tij unik dhe historinë e pasur të kulturës beduine.
Shkretetira Lut

Shkretëtira Lut e Iranit njohur edhe si Dasht-e Lut, është një nga shkretëtirat më të vështira dhe më
të thata në botë. Këtu janë disa informacione për shkretëtirën Lut:

Lokacioni: Shkretëtira Lut ndodhet në juglindje të Iranit dhe përfshin pjesën më të madhe të
provincës Sistan dhe Baluchestan. Ajo është një prej zonave më të vështira të qasjes në botë.Ajo
është shkretëtira më e nxehtë në botë, ku temperatura e sipërfaqes mund të arrijë deri në 70.7°C .Po
ashtu, është shkretëtira më e thata në Azinë e Jugut.

Natyra: Shkretëtira Lut është e pasur me forma natyrore të mrekullueshme, përfshirë "kalajat e
gurta," formacione të çuditshme të gurëve që janë formuar nga erozioni dhe të tjera formacione të
ngjashme.

Mjedisi i pasur: Edhe pse është një mjedis i rreptë dhe i thatë, shkretëtira Lut ka një diversitet të
pasur të bimësisë dhe faunës. Disa prej kafshëve dhe bimëve të gjetura këtu janë të adaptuara për të
kaluar në kushte të vështira.

Trashëgimia kulturore: Kjo zonë ka një trashëgimi kulturore të pasur, duke përfshirë qytetet e lashta
dhe qytetin Bam, i cili është një qendër e njohur historike.

Vizitorët dhe studiuesit: Shkretëtira Lut është një destinacion i njohur për vizitorët e aventurës dhe
studiuesit. Studimet kërkimore në këtë shkretëtirë kanë ndihmuar në kuptimin e kushteve ekstreme
të mjedisit dhe krijimit të superlativëve natyrore.

Shkretëtira Lut e Iranit që është një prej zonave më të ngrohta dhe më të thata të botës është
shënuar në listën e UNESCO-s si trashëgimia e parë natyrore e Republikës Islamike të Iranit.

Regjistrimi i NASA: Shkretëtira Lut është një vend i rëndësishëm për hulumtimet shkencore. NASA ka
përdorur këtë zonë për të testuar mjete dhe pajisje që do të shkojnë në Mars për shkak të
ngjashmërisë së kushteve.

Përmbajtja minerale: Shkretëtira Lut është e pasur me burime minerale, përfshirë gurët me vlerë të
ndryshëm dhe minerale të tjerë.
Shkretetira e Egjiptit

Shkretëtira e Egjiptit është një zonë shkretëtire në pjesën qendrore të Egjiptit, e njohur për
karakteristikat e saj unike dhe historinë e pasur.

Lokacioni: Shkretëtira e Egjiptit shtrihet në pjesën qendrore të vendit dhe është e kufizuar nga Lumi
Nil në perëndim dhe Deti Kuq në veri.

Bimësia dhe Fauna: Edhe pse shkretëtira është e njohur për mjedisin e thatë, ka zona me oaza dhe
bimësi të pasura në disa pika. Këtu mund të gjeni disa specie të rralla të bimëve dhe kafshëve,
përfshirë gazelat arabike dhe luanët.

Historia e Mumieave: Shkretëtira e Egjiptit është një vend i rëndësishëm për historinë e Egjiptit të
lashtë. Ajo është e lidhur me faraonët dhe mumjet. Shkretëtira ka qenë një vend i veçantë për
varrezat dhe piramidat e famshme.

Oazet: Shkretëtira e Egjiptit ka disa oaza të bukura, të tilla si Oaza e Siwa, Oaza e Bahariya dhe Oaza e
Kharga. Këto oaza janë një burim i ujit dhe janë të njohura për bimësinë dhe kulturën e tyre të
veçantë.
Hulumtimet arkeologjike: Shkretëtira e Egjiptit është një vend ku janë bërë shumë hulumtime
arkeologjike për të zbuluar artefakte dhe struktura të lashta që tregojnë për historinë e kësaj zone.

Problemet me erozionin: Shkretëtira e Egjiptit përballet me sfidat e erozionit dhe degradimit të

mjedisit si pasojë e shfrytëzimit të papërshtatshëm të tokës dhe ndryshimeve klimatike.

Varrezat e lashta: Shkretëtira e Egjiptit është një vend ku janë gjetur varreza të lashta dhe piramida
të pakuptueshme, si ato në Giza që kanë qenë vendi i faraonëve të lashtë.

Ndihma për Astronautët: Për trajnimet e tyre, astronautët e NASA kanë përdorur shkretëtirën e
Egjiptit për të simuluar kushtet e këndshme të mjedisit në planetin Mars.

Shkretëtira e Egjiptit është një vend me pasuri të thella kulturore dhe natyrore, dhe ka qenë burim
frymëzimi për artin, kulturën dhe aventurat në shekuj.