Republika ng Pilipinas

KAGAWARAN NG EDUKASYON
Rehiyon V
Sangay ng Camarines Sur

DETALYADONG BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN 9

PAMANTAYANG PANGNILALAMAN:
Ang mga mag-aaral ay may pag-unawa sa mga pangunahing konsepto ng ekonomiks bilang
batayan ng matalino at maunlad na pang-araw-araw na pamumuhay.
PAMANTAYAN SA PAGGANAP:
Ang mga mag-aaral ay naisasabuhay ang pag-unawa sa mga pangunahing konsepto ng
Ekonomiks bilang batayan ng matalino at maunlad na pang-araw-araw na pamumuhay.

PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
Naipapakita ang ugnayan ng kakapusan sa pang-araw-araw na pamumuhay (AP9MKE-
Ia-3))

I. LAYUNIN
Sa pagtatapos ng aralin na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang
a) Nabibigyang kahulugan ang kakapusan
b) Nasusuri ang pagkakaiba ng kakapusan at kakulangan
c) Nailapat ang suliranin ng kakapusan sa pang-araw-araw na pamumuhay.
II. PAKSANG-ARALIN
a) ARALIN: Kahulugan ng Kakapusan
b) SANGGUNIAN: Ekonomiks, Araling Panlipunan Modyul para sa Mag-aaral, Pahina23-26
c) KAGAMITAN: kagamitang biswal, projector, powerpoint presentation, laptop

III. PAMAMARAAN
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
A. Panimulang Gawain
Magandang umaga rin po
1. Pagbati ma'am.
Magandang umaga! Mabuti naman po kami.
Kamusta ang lahat?

Mabuti naman kung ganun. (Ang mga mag-aaral ay

2. Pagdarasal magsisitayo upang simulan ang
Tayo ay magsitayong lahat upang simulan panalangin.)
ang panalangin. Mr. Mapa, maaari mo bang Opo ma’am. Sa ngalan ng
pangunahan ang pagdarasal? Ama, ng Anak, ng Espiruto Santo....

3. Pagsisiyasat ng kapaligiran
Bago kayo magsiupo, pakipulot ang mga (Ang mga mag-aaral ay
basura na nakikita niyo sa inyong paligid. magpupulot ng kalat at aayusin ang
Matapos pulutin ang mga kalat, mangyari na kanilang mga upuan. )
ayusin ang inyong upuan at pakitago ang mga
bagay na walang kinalaman sa ating asignatura.
4. Pagtatala ng Liban
Mayroon bang lumiban sa klase ngayon?
 Magaling. Bigyan ang inyong mga sarili Wala po. Ang lahat po ay naririto.
ng palakpak. (Ang mga mag-aaral ay
5. Pagsusuri ng Takdang-Aralin magpapalakpak. )
Mayroon ba kayong takdang aralin?
Okay. Pakipasa sa unahan ang ginawa Mayroon po.
niyung takdang aralin. (Ang mga mag-aaral ay
kukunin ang takdang aralin upang
B. AKTIBITI ito ay ipasa.)
1. Balik-aral
Bago tayo dumako sa ating aralin
magkakaroon muna tayo ng pagbabalik-aral. Ano
nga ang paksang ating tinalakay noong huli Ma'am, ang tinalakay po natin ay
nating pagkikita? tungkol sa....
Mahusay!
2. Pagganyak/Motibasyon
Okay klas, sa isang papel, maglista ng
sampung (10) bagay na gustung-gusto mong
magkaroon o mga bagay na pinapangarap mong
makuha. (Makalipas ang tatlong minuto)lagyan (Ang mga mag-aaral ay mag-iisip at
ng tsek ang mga bagay na saiyong palagay, magsusulat ng kanilang sagot)
kayang bilhin o ibigay sayo ng mga magulang
mo. Lagyan ng ekis (x) ang mga bagay na hindi. (Ang sagot ng mga mag-aaral ay
Mas marami ba ang naka ekis kaysa sa depende sa naitala nila)
nilagyan mo ng tsek? (Ang posibleng sagot ng mga mag-
Paano mo nasabi na hindi ito makakayang aaral ay dahil hindi sapat ang kita
bilhin o ibigay saiyo ng mga magulang mo? ng kanilang mga magulang sa
Anong mga bagay ang mas binibigyang pagtustus ng kanilang pang-araw-
prayoridad ng mga magulang mo ng kanilang kita araw na pamumuhay)
kaya’t hindi maaaring maibigay saiyo ang mga (Ang posibleng sagot ng mga mag-
bagay na gusto mo? aaral ay pagkain, gamot, pag-aaral)

A. Panlinang na Gawain
Okay class, ang paksang tatalakayin natin
ngayon ay tungkol sa Kahulugan ng Kakapusan.
Ang ating mga layunin sa pagtalakay ngayong
araw ay ang mga sumusunod:(Ipapaskil sa pisara
at sabay sabay na babasahin ng mag-aaral) (Ang mga mag-aaral ay sabay-
 Nabibigyang kahulugan ang kakapusan sabay na magbabasa ng layunin)
 Nasusuri ang pagkakaiba ng kakapusan at
kakulangan
 Nailapat ang suliranin ng kakapusan sa pang-
araw-araw na pamumuhay
1. Pangkatang Gawain
Maghanda ng manila paper at marker, (Maghahanda ng mga gagamitin
magkakaroon kayo ng pangkatang gawain. ang mag-aaral at pupunta sa
Magbilang kayo ng isa hanggang dalawa, kung kanya-kanyang pangkat.)
ano ang inyong nakuhang numero ang magiging
pangkat nyu.Ang bawat grupo ay pipili ng isa
upang mag-ulat ng ginawa niyo. Mayroon lamang
kayong limang minuto upang tapusin ang gawain.
 Unang Pangkat
(Ang unang grupo ay bibigyan ng
metacards na may nakasulat na mga produkto o
likas na yaman at ikakategorya kung ito ay
kakulangan o kakapusan)
Natural Gas Bigas Ginto

Nickel Asukal Bawang

Kuryente tanso Gulay

PAMPROSESONG TANONG:
1. Bakit sainyong palagay, kabilang ang mga
bagay na ito sa kakapusan? Sa kakulangan?
Pangatwiranan
2. Batay sa mga naibigay na halimbawa, ano
ngayon ang kakulangan at paano ito naiiba sa
kakapusan?
Opo, ma'am.
( Ang posibleng sagot ng mag-aaral
ay
Maliwanag ba?

Kakulangan Kakapusan
bigas Nickel
asukal Natural na Gas
kuryente tanso
bawang Ginto
gulay
1. Dahil ang mga nakapaloob sa
kakulangan ay maaaring
pansamantang kakulangan ng
supplay. Samantala, sa kakapusan
naman ay ang mga nakapaloob ay
mga bagay o pinagkukunang
yaman na pwedeng maubos at
hindi kayang mapalitan.
2. Ang kakpusan (Scarcity)-ito ay
umiiral dahil sa pagkalimitado ng
ating pinagkukunang yaman at
walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan ng
mga tao. Samatala, ang kakulangan
(Shortage)-ito ay nagaganap kung
may pansamantalahang
Magaling! pagkukulang sa supply ng isang
Bigyan unang pangkat ng Dionisia Clap produkto.
(Very Good, Very Good)
Pangalawang Pangkat
Kung bibigyan kayo ng 100,000.00 piso,
sapat na ba ito para mabili ang mga gusto niyo?
500, 000? 1 Milyon?
 Gamit ang ilustrasyon, ipaliwanag bakit
hindi pa rin sapat ang napakalaking halagang (Ilalagay ng mag-aaral ang kanilang
ito? ginawa sa pisara.)

Unlimited Wants
and needs ? Limited
Resources
Unlimited
Wants and Scarcity
Limited
Resources
needs

Kahit anong laki ng halaga na

mayroon tayo ay hindi parin ito
magiging sapat sa atin dahil sa
walang katapusang
pangangailangan at kagustuhan ng
mga tao.
Magaling! Palakpakan natin ang ikalawang (Ang mga mag -aaral ay
pangkat ng Dionisia clap (Very Good, Very Good) magpapalakpakan)

B. PAGTALAKAY
Madalas, napagpapalit ang paggamit ng (Ang mga mag-aaral ay makikinig)
salitang kakapusan at kakulangan. Subali’t
mahalagang tandaan na ang dalawang
konseptong ito ay magkaiba. Upang mas lubusan
niyong maunawaan ang pagkakaiba ng dalawa
gagamit tayo ng venn diagram.

KAKAPUSAN KAKULANGAN
 Artipisyal o
 Likas o itinakda Suliraning dulot ng ibat’
ng kalikasan Pang- ibang salik tulad
 Pangmatagalan ekonomiya ng kalamidad
 Hindi maaaring  Panandalian
mawala lamang
 Maaaring
mawala

Gaano man kalaki ang

pera o resources ito’y palaging
kulang o limitado dahil ang ating
pangangailangan at kagustuhan ay unlimited o
walang katapusan. Ito ang dahilan kung bakit
nagkakaroon ng suliranin sa Kakapusan o
Scarcity. Lahat ng tao, pamayanan o bansa,
mahirap man o mayaman ay hindi ligtas sa
suliranin ng kakapusan. Suliranin ito ng lahat! Ito
ang dahilan kung bakit araw-araw tayong
gumagawa ng desisyon na may kaugnayan sa
pagtugon sa ating pangangailangan at Traditional
kagustuhan. Bagama’t likas at permanente ang Economy
Gaano karami?
suliranin ng kakapusan, mayroon tayong -ay isang
magagawa upang mapagaan ang negatibong Sagot: 100 sako
anyo ng
epekto nito sa ating pamumuhay. Sa bawat sistemang
desisyon na ating gagawin, mahalaga na laging pang
isaalang-alang ang Opportunity Cost o ang ekonomiya
halaga ng best alternative na maaaring mawala
dahil saiyong ginawang desisyon.

Ipagpalagay na mayroon kang P50.00 sa

(Ang mag-aaral ay sasagot)
bulsa mo. Nagkayayaan kayo ng magbabarkada
na mag-ML at wala kang load. Subalit habang
papunta kayo sa bahay ng kaklase mo, naalala
mo na kailangan mong bumili ng materyales para
sa project na ipapasa mo kinabukasan. Ano ang
pipiliin mo at ano ang magiging opportunity cost
nito.
Sa pamamagitan ng pagsuri ng opportunity
cost, masisiguro nating tama ang ating gagawing
desisyon.

C. PAGLALAPAT
Dahil lahat ng bagay ay kapos, marapat
lamang na efficient o masinop ang paggamit ng
mga resources natin sa paligid. Kapag sinabing
masinop o efficient, dapat walang naaaksaya,
matipid na nagamit at lubos na napakinabangan
ang isang bagay.
D. PAGLALAHAT
Pangkatang Gawain: Masinop Ako!
(Paint me a Picture)
Hahatiin ang klase sa tatlong pangkat. Sa
loob ng 5 minuto bubuo ang bawat grupo ng
larawan o senaryo na nagpapakita ng efficient o
masinop na paggamit o pagkonsumo ng mga
sumusunod:
Group 1 - Kuryente
Group 2 - Tubig
Group 3 - Kanin o Bigas
( Sa oras na banggitin ko ang FREEZE, hindi
gagalaw sa kani-kanilang posisyon ang mga
miyembro ng grupo habang pinapaliwanag ng
tagapag-ulat ang nabuong larawan)
E.. Aplikasyon/Pagpapahalaganagamit1. Ano
kaya ang sistemang sinusunod ng Pilipinas?
Pangatwiranan.
2.Ano ang maaring mangyari kung walang
alokasyon ng pinagkukunang yaman
F. PAGTATAYA
G KASUNDUAN.
E. PAGTATAYA
Suriin ang bawat kuwento at tukuyin kung anong sistemang pang-ekonomiya ang
angkop dito. Sagutan sa ika-apat na bahagi ng papel.
_______1. Bumili ang magsasaka ng baka, ginatasan niya ito saka pinagbili ang gatas.
Mula sa tinubo, magbabayad siya sa pamahalaan.
_______2. Nag-alaga ng baka ang isang magsasaka upang magamit sa pagbubungkal
ng lupa. Kanya rin itong pinarami at ginagatasan upang matugunan ang
pangangailangan ng kanyang buong komunidad.
_______3. Bumili ang magsasaka ng baka, kinuha ng gobyerno ng baka at ipinakulong
ang magsasaka.
_______4. Bumili ang magsasaka ng isang baka, ginatasan nya ito at ibenenta ang
gatas. Mula sa tinubo, bumili siya uli ng isa pang baka.
_______5. Tumutukoy sa paraan ng pagsasaayos ng iba't ibang sistemang pang-
ekonomiya upang makatugon sa pankabuhayan ng isang lipunan.
Sagot:
1.Mixed economy 2. Tradional economy 3. Command economy 4. Market economy 5.
Sistemang pang-ekonomiya
VI. KASUNDUAN
1.Bilang pagpapayaman ng aralin, magsaliksik ukol sa mga bansang kabilang sa iba't
ibang sistemang pang-ekonomiya. Magbigay ng tatlo hanggang Lima na bansa sa
bawat isa. Isulat sa kalahating papel.
VII. PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA
Kraytery 5 4 3 2 1
a
Nilalama Nakapagbiga Nakpagbiga Nakapagbiga Nakapagbiga Nakapagbiga
n y ng tatlo o y ng tatlo o y ng y ng isang y ng bansa
hanggang hanggang dalawang bansa sa ngunit
limang bansa limang bansa at may bawat isang walang
sa bawat bansa kaugnayan sistemang kaugnayan
sistemang ngunit ang sa sa ekonomiya. sa hinihinging
pang- iba ay hinihinging sagot.
ekonomiya at walang sagot
ang ibinigay kaugnayan
na bansa ay sa
may hinihinging
kaugnayan sagot
sa hinihinging
sagot
Naipasa Naipasa sa Naipasa sa Medyo nahuli Nahuli sa Nahuli sa
sa itinakdang itinakdang sa itinakdang itinakdang itinakdang
takdang oras oras oras. oras oras
oras