Aralin 4 2.Manghikayat.
– naglalayong hikayatin ang mga mambabasa/tagapakinig na
Epiko at ang mga Elemento nito
Layunin ng Akda
EPIKO- isang anyo ng panitikan na tumatalakay sa kabayanihan at pakikipagsapalaran ng
pangunahing tauhan laban sa kaniyang mga katunggali. Ito ay karaniwang naglalaman ng
hindi kapanipaniwalang pangyayari tulad ng pagkakaroon ng kapangyarihan ng mga tauhan.
Tinatalakay rin dito ang mga sinaunang paniniwala, kaugalian at mga huwaran ng mamayan
kung saan nagmula ang akda.
Ito rin ay tumatalakay sa kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao
laban sa mga kaaway. Karaniwang nagtataglay ng mahihiwaga at kagila-gilalas o di kapani-
paniwalang pangyayari.
Ang epiko ay isa lamang sa mga akdang kabilang sa mga kuwentong-bayan. Ito ay
mga panitikang sumasalamin sa kultura ng lahing Pilipino.
Mula sa salitang epos(Grk.)-awit; epicos (Grk.)-dakilang likha)
Ang epiko bilang tulang pasalaysay, (narrative poem) mababakas sa balangkas nito
ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari.
TATLONG BAHAGI NG EPIKO
1. SIMULA- matatagpuan ang tauhan at tagpuan
2. GITNA- banghay
3. WAKAS- kakalasan at wakas
Pagkilala ng Layunin
Ayon sa diksiyunaryo ang layunin ay tumutukoy sa tunguhin, pakay,
hangarin o sa nais iparating ng manunulat sa teksto. Sa pagbabasa o pakikinig ng
akda, isa sa mga kasanayan ay ang pagkilala sa layunin ng nabasa o napakinggang
teksto. Maaaring ang nais iparating ng manunulat ay:
1. Magturo o magbigay-alam-naglalayong magbigay- impormasyon tungkol sa
mahalagang paksa.
maniwala o kumilos batay sa tema o paksang nabasa o napakinggan.
3. Manlibang – naglalayong magbigay ng pagkakataong mabigyang aliw mula sa
nabasa o napakinggang teksto.
4. Mangutya o pumuna – naglalayong punahin ang mga sa palagay ng awtor ay
maling gawi ng mga tao sa pamamagitan ng kaniyang katha
Aralin 5: Pag-unawa sa Binasa sa Tulong ng Paghihinuha
PAG-UNAWA SA BINASA
 Ang pag-unawa sa akda ay prosesong pangkaisipan kung saan ang mga
impormasyong nalaman ay maaaring maiuugnay natin sa sariling karanasan
upang mabigyang kahulugan.
 Nakatutulong ang “Pagkilala ng Layunin” at “Paghihinuha” sa pag-unawa sa
binasa
PAGHIHINUHA
• ang nabubuo sa isip tungkol sa anumang bagay batay sa sariling kuro-kuro,
opinion at palagay
• kasingkahulugan din ito ng prediksyon o hula (inference)
Aralin 6: Sanhi at Bunga ng mga Pangyayari
SANHI- nagsasaad ng dahilan ng pangyayari. Gumagamit ng mga sumusunod na
pangatnig: sapagkat/pagkat, dahil/dahilan sa, palibhasa, at kasi/naging
BUNGA- ang kinalabasan o resulta. Gumagamit ng mga sumusunod na pangatnig: Kaya
naman, dahil dito, bunga nito, tuloy
Mga Halimbawa:
1. (bunga) Namatay ang mga isda sa ilog Amburayan (sanhi) nang maligo si Lam-ang sa
naturang ilog.
2. (sanhi) Nakapagsasalita na si Lamg-ang (pangatnig) kaya (bunga) siya na ang pumili ng
kanyang pangalan pati ng magiging ninong at ninang.
 Aralin 7: Pagpapalawak ng Paksa
PAKSA- ang pinag-uusapan o pinagtutuunan ng pansin sa teksto. Ang mga detalye na
nakalahad ay nauukol sa paksa.
Mga Teknik sa Pagpapalawak ng Paksa
1. Pagbibigay - katuturan o Depinisyon
 Kinakailangang bigyan ng katuturan oNdepinisyon ang mga salitang hindi
agad-agad maintindihan upang mabigyang- linaw ang isang bagay na
tinutukoy.
Halimbawa: Ang pananaliksik ay isang mapanuri at makaaghan na imbestigasyon o
pagsisiyasat ng isang bagay, paksa o kaalaman sa pamamagitan ng pangagalap,
pagpapakahulugan o pagbubuo at pag-uulat ng mga ideya nang matapat at may
kalinawan.
2. Paghahawig o Pagtutulad
 May mga bagay na nasa kategoryang iisa at halos magkapareho. Sa
paghahambing ay naipapakita ang tiyak na katangian ng mga bagay na
magkakatulad.
Halimbawa: Ang maikling kuwento at nobela ay mga uri ng panitikan. Kapwa
binubuo ito ng mga tauhan, tagpuan at nagbibigay aral sa mga mambabasa.
Pananaliksik-isang sistematikong paghahanap ng mahahalagang impormasyon hinggil sa
3. Pagsusuri
 Malawak ang saklaw ng pagsusuri, ipinapaliwanag nito hindi lamang ang
bahagi ng kabuoan ng isang bagay kundi pati na rin ang kaugnayan ng mga
bahaging ito sa isa’t isa. 1. Pumili at maglimita ng paksa
Halimbawa: Nakahahawa ba ang coronavirus ng tao sa tao?
Ayon sa kasalukuyang sitwasyon, may ilang coronavirus na maaaring ipasa ng tao sa
tao (human to human transmission). Kadalasan ay nangyayari ito sa malapitang
pakikisalamuha sa iba ng taong mayroon nito gaya ng bahay, trabaho o health 2. Magsagawa ng pansamantalang balangkas
facility.
Pagsulat ng Talata
Talata - isang maikling kathang binubuo ng mga pangungusap na magkakaugnay, may
3. Magtala ng sanggunian (Bibliyograpi)
balangkas, may layunin at pag-unlad. Ang kaisipang nakasaad sa pinapaksang
pangungusap na maaaring lantad o di-lantad.
Layunin:
Makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa tulong ng mga pangungusap na
magkakaugnay.
Katangian:
1.May isang paksang diwa
2.May kaisahan
3.Maayos ang pagkakalahad
Bahagi ng Talata
1. Panimula - ito ay nasa unahan ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang paksa na
nais talakayin ng manunulat at kung ano ang kanyang ipinaliliwanag, isinasalaysay,
inilalarawan o binibigyang katwiran.
2. Gitna- ito naman ay nasa bahaging gitna ng komposisyon. Ito ay may tungkuling
paunlarin o palawakin ang pangunahing paksa. Binubuo ito ng mga
sumusuportang ideya upang ganap na matalakay ang paksang nais bigyang linaw
ng manunulat. Dito ginagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa.
3. Wakas - Dito nakasaad ang mahahalagang kaisipang nabanggit sa gitnang talata.
Minsan ginagamit ito upang bigyang-linaw ang kabuoan ng komposisyon.
Maaaring gumamit ng pagtatanong, pagbibigay kongklusyon, pagbubuo o
pagbibigay ng hamon.
Aralin 8: PANANALIKSIK
isang tiyak na paksa o suliranin na may layunin magpabatid ng kaalaman at
magbigay solusyon sa isang problema o suliranin
MGA HAKBANG SA PANANALIKSIK
 Ang paksa dapat ay alam mo, nakawiwili, mapagkukunan ng datos, may sanggunian,
may kabuluhan at magagawan ng kongklusyon
 Ilahad sa pangungusap ang nais pag-aralang paksa
 Ilahad ang layunin
 Itala o ilista ang mga tanong
 Pangatwiranan ang kahalagahan ng paksa
 ang Bibliyograpi ay talaan ng ibat- ibang sanggunian katulad ng mga aklat, artikulo,
report, peryodiko, magasin at iba pang nalathalang material.
  Huwag tatakdaan ang bilang maksimum na bilang ng sanggunian ngunit gawin itong
minimum sa pitong sanggunian

4. Mangalap ng datos
 Importante ang dating kaalaman sa mga nabasa na. Ideya lamang ng nabasa ay
sapat na
 Makatutulong ang paggamit ng index card sa pagtatala ng mga sanggunian

5. Bumuo ng konseptong papel

 Ginagawa kapag sigurado ka na sa paksang sasaliksikin.
 Kasama rito ang balangkas o framework ng daloy ng pananaliksik na magbibigay-
linaw sa isusulat
6. Gumawa ng dokumentasyon
 Sinupin ang mga datos, gumamit ng parentetikal na paglalahad ng sanggunian at
obserbahan ang paggamit ng wastong bantas.

7. Isulat ang pinal na kopya ng pananaliksik