3638014AN key ละเอียด บฝ ฟิสิกส์ ม6ล2 (230106)

เฉ
แบบฝกหัดรายว�ชาเพิ่มเติมว�ทยาศาสตรและเทคโนโลยี ลย
ม.6 เล่ม 2
ฟิสิกส์
ตามผลการเร�ยนรู กลุมสาระการเร�ยนรูว�ทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
พิษณุ จันทรเสวต
แบบฝึกหัดรายวิชาเพิม
่ เติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ฟิสก
ิ ส์
6 2
Σ F = ma
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ เล่ม
ตามผลการเรียนรู้
กลุม
่ สาระการเรียนรูว ิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)
้ ท
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน
้ พืน
้ ฐาน พุทธศักราช 2551 ฉบับ
เฉลย
ผู้เรียบเรียง ผู้ตรวจ
นายพิษณุ จันทรเสวต นายธิติพัทธ ชุติวัฒนโสภณ
พิมพครั้งที่ 23
สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ
รหัสสินคา 3648007
3638014
คําแนะนําในการใช้ส่ือ
เรียบเรีย งขึ้นสําหรับใช
แบบฝึ ก หั ด รายวิ ช าเพิ่ ม เติ ม วิ ท ยาศาสตร์ แ ละเทคโนโลยี ฟิ สิ ก ส์ ม.6 เล่ ม 2
ประกอบการเรียนการสอน ตามผลการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี (ฉบับปรับปรุง พ.ศ.
2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 ออกแบบโดยเนนกระบวนการทางวิทยาศาสตร
และกระบวนการสืบเสาะหาความรู ซึ�งมีวัตถุประสงคเพื่อชวยพัฒนาผูเรียนทั้งดานความรู ทักษะกระบวนการ
จิตวิทยาศาสตร และเสริมสรางทักษะแหงศตวรรษที่ 21 ดวยกิจกรรมที่หลากหลาย ซึ�งมีองคประกอบเพื่อชวยอํานวย
ความสะดวกแกผูเรียนและผูสอน ดังน�้
แบบฝึกหัด HOTS
สรุปสาระสําคัญ กิจกรรมทีช่ ว ยทบทวนเน�อ้ หา ตรวจสอบ กิจกรรมเพื่อชวยใหผูเรียนพัฒนาทักษะ
สรุปเน�้อหาสําคัญเพื่อทบทวน ความรูค วามเขาใจ และสงเสริมใหผูเรียน การคิดขั้นสูง ทั้งการคิดวิเคราะห คิดริเริ�ม
ความรูใหแกผูเรียน ไดฝกทักษะกระบวนการคิด สรางสรรค คิดอยางมีวิจารณญาณ
หน่วยการเรียนรู้ที่
6 ฟฟิสิกสส์อะตอม แบบฝึกหัดที่ 7.2

วาดแนวการเบีย่ งเบนของรังสีแอลฟา รังสีบตี า และรังสีแกมมา ในสนามแม
1. 2.
ในสนามแม่เหล็กหรือสนามไฟฟ
สนามไฟฟ้า
HOTS กิจกรรมทาทายการคิดขั้นสูง
Higher Order Thinking Skills Activity
ผูสังเกตคนหนึ่งอยูในตัวกลาง
A กําลังมองลําแสงที่สะทอนจากผิว A
α
β γ
ตัวกลาง B ผานแผนโพลารอยด โดย
แกนโพลาไรสทํามุมตั้งฉากกับระนาบ B 60 ํ
γ
α β
ผิวรอยตอ พบวา จะมองไมเห็นแสง
B E
สะทอนที่มุม 60 องศา วัดจากแนว ระนาบพื้นผิว
ระนาบของพื้นผิว ดังภาพ
ระนาบตั้งฉาก
ถาตองการยิงลําแสงจากตัวกลาง
1. อะตอมและการค
อะตอมและการค้นพบอิเล็กตรอน B ไปยังตัวกลาง A แลวทําใหแสงนั้นสะทอนกลับมาในตัวกลาง B ทั้งหมด จะตอง
แบบฝึกหัดที่ 7.3 ปรับทิศของแสงตกกระทบดวยมุมมากที่สุดเทาใด วัดจากแนวระนาบของพื้นผิว
ระบุชื่อของรังสีแอลฟา รังสีบีตา และรังสีแกมมา จากสมบัติที่กํา� หนดให
หนดให้
รังสีแคโทด
สมบัติ รังสี เนื่องจากแสงโพลาไรสที่สะทอนจากรอยตอระหวางตัวกลาง 2 ตัว จะมีการสั่นในระนาบเดียวกับ
ฉบับ
เฉลย •หลอดรังสีแคโทด คือ หลอดแก้
หลอดแกวที่สูบเอาอากาศจากภายในออกจนเกือบเป็ บเปนสุญญากาศ แล
แล้วบรรจุ ฉบับ
เฉลย
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ระนาบพืน้ ผิว คือ สัน่ ในทิศซาย-ขวา ดังนัน้ เมือ่ มองแสงสะทอนผานแผนโพลารอยด จะมองไมเห็นแสง
ฉบับ
เฉลย
แกสชนิดอื่นเข
แก๊ เข้าไป จจ่ายความต
ยความต่างศักยย์สูงประมาณ 10-20 กิโลโวลต
ลโวลต์ ไปที่ขั้วทั้ง 2 ขข้างของหลอดแก
งของหลอดแก้ว จะเกิด 1. มีสมบัติคลล้ายรังสีเอกซ
อกซ์ แกมมา
............................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................
รังสีจากขั้วไฟฟ
ไฟฟ้าลบ (แคโทด) ไปยังขั้วไฟฟ กว่า รังสีแคโทด
ไฟฟ้าบวก (แอโนด) เรียกว เมื่อแกนโพลาไรสตั้งฉากกับทิศการสั่นของคลื่น
...............................................................................................................................................................................................................................................................
2. เบี่ยงเบนในสนามแม
งเบนในสนามแม่เหล็กตรงข
ตรงข้ามกับรังสีแอลฟา บีตา
...............................................................................
ดังนั้น แสงที่ผูสังเกตคนนี้มองเห็น เปนแสงโพลาไรสที่มีมุมโพลาไรส 30 ํ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
nB
การทดลองของทอมสัน 3. มีอํา� นาจทะลุผา่ นมากที่สุด แกมมา
............................................................................... จาก tan θp = n
...............................................................................................................................................................................................................................................................
A
A
• ทอมสันได
ได้ทํา� การศึกษาสมบัติของรังสีแคโทด โดยปรับหลอดรังสีแคโทดด้ คโทดดวยการเพิ่มขั้วไฟฟ้ ไฟฟาเข้เขาไป 4. สามารถทํ
สามารถท�าใหให้โมเลกุลของสารทีร่ งั สีเคลือ่ นทีผ่ า่ นแตกตัวเป
เป็นไอออน แอลฟา
...............................................................................................................................................................................................................................................................
tan 30 ํ = n
nB
ฉบับ
............................................................................... θp θ p
2 ขั้ว พบว่
พบวา จุดสว่ สวางบนฉากเรืองแสงเบนไปจากต�
งแสงเบนไปจากตําแหน่ แหนงเดิมซึ่งเบนเข้
เบนเขาหาขั้วไฟฟ้
ไฟฟาบวก ท�ทําให้ ใหทอมสัน ได้ดีที่สุด
ได ...............................................................................................................................................................................................................................................................
A แสงไมโพลาไรส แสงโพลาไรส
สรุปได
ได้วา่ รังสีแคโทดเป
คโทดเป็นลํล�าอนุภาคที่มีประจุไฟฟ
ฟฟ้าลบ จะได nA = 3nB
...............................................................................................................................................................................................................................................................
• ทอมสันได
ได้ปรับการทดลอง โดยน�โดยนําหลอดรังสีแคโทดมาวางไว้
คโทดมาวางไวในสนามแม่
นสนามแมเหล็กและให้
และใหทิศทางของ 5. ไม
ไม่เบี่ยงเบนเมื่อผผ่านเข
นเข้าไปในบริเวณที่มีสนามแม
นามแม่เหล็ก แกมมา
............................................................................... ตองการยิงแสงจากตัวกลาง B ใหสะทอนกลับหมด รังสีหักเห
เฉลย
B
...............................................................................................................................................................................................................................................................
สนามแม่
สนามแมเหล็กตั้งฉากกับสนามไฟฟ้สนามไฟฟา และปรับขนาดของสนามไฟฟ
ขนาดของสนามไฟฟ้าให ให้พอเหมาะ จนกระทั่งลํล�าอนุภาครังสี 6. ตต้องใช
งใช้แผผ่นตะกั่วหนาในการกั้นรังสีชนิดนี้ แอลฟา บีตา แกมมา
............................................................................... จาก nA sin θA = nB sin θB
...............................................................................................................................................................................................................................................................
แคโทดไม่
แคโทดไมเบนไปจากแนวเดิม แสดงว แสดงว่า FE และ FB มีขนาดเท่
นาดเทากันแต่แตทศิ ทางตรงกันข้ขาม ทํท�าให
ให้ไดด้ความสัมพันธธ์ 3nB sin θ = nB sin 90 ํ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนี้ 7. อัตราส
ราส่วนระหว
นระหว่างประจุไฟฟ
ฟฟ้าตต่อมวลมีคา่ มากที่สุด บีตา
............................................................................... 1 A
sin θ = 3
...............................................................................................................................................................................................................................................................
q v E จะได θ = sin ( 1 )
-1
m = BR = B2R 8. มีความสามารถในการเดินทางผ ทางผ่านอากาศน
นอากาศน้อยที่สุดถถ้าเทียบกับ แอลฟา
............................................................................... 3
...............................................................................................................................................................................................................................................................
รังสีอื่นที่มีพลังงานเท
งานเท่ากัน ดังนั้น มุมที่มีขนาดมากที่สุดวัดจากแนวระนาบ
ราส่วนของประจุตอ่ มวล (mq ) ของอนุภาครังสีแคโทดทีค่ า�ํ นวณได้
θ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
• อัตราส นวณไดจากทุกการทดลอง จะได จะได้คา่ คงตัว
9. สูญเสียพลังงานเร็วที่สุด แอลฟา ของพื้นผิว คือ 90 ํ - sin-1( 13 ) B
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เท่ากันทุกครั้ง คือ 1.76 × 1011 คูลอมบ
เท อมบ์ตอ่ กิโลกรัม ทอมสันสรุปวว่า รังสีแคโทดที่ออกมาจากโลหะทั้งหลาย ...............................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
คือ อนุภาคชนิดเดียวกัน ตต่อมาอนุภาคดังกล วได้ชื่อวว่า อิเล็กตรอน และอะตอมไม
กล่าวได และอะตอมไม่ใชช่สิ่งที่เล็กที่สุด อะตอม 10. ไม
ไม่มีมวลและประจุ แกมมา
...............................................................................
สามารถแบ
สามารถแบ่งยย่อยได
ยได้อีกและอิเล็กตรอนก็เปป็นองค
องค์ประกอบหนึ่งของทุกอะตอม
32 70 คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า 25
Unit Test
ตอนที่ 1
6
คําชี้แจง : เลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว ไดคะแนน คะแนนเต็ม
ตอนที่ 2 คําชี้แจง : แสดงวิธีการคํานวณหาคําตอบที่ถูกตอง
1. ถาทอมสันตองการหาอัตราสวน q/m ของอนุภาครังสีแคโทด โดยทดลองวางแผนโลหะ
10
ไดคะแนน คะแนนเต็ม
Sin cience
Real Life
2 แผน หางกัน 3 เซนติเมตร และใชสนามแมเหล็ก 1.2 × 10-3 เทสลา ปรากฏวา อนุภาค
1. อนุภาคบีตาเคลื่อนที่เขาไประหวางแผนตัวนําขนาน A และ B ซึ่งวาง 20 มีรัศมีความโคง 10 เซนติเมตร อยากทราบวา ทอมสันใชความตางศักยระหวางแผนโลหะ
หางกัน 2 มิลลิเมตร และมีความตางศักย 160 โวลต ภายในทีว่ า งระหวาง เทาใด
q E V ¤ÃÙ¤ÃÑº àÃÒÃÙäŒ ´ŒÍÂ‹Ò§äÃ
แผนตัวนํามีสนามแมเหล็กสมํา่ เสมอขนาด 4 เทสลา ทิศทาง ดังภาพ ถาตองการใหอนุภาค วิธีทํา จากสมการ m = 2 = 2
.............................................................................................................................................................................................................................................
BR B Rd Ç‹Ò á¨¡Ñ¹ÍÒÂØ 250 »‚
บีตาเคลือ่ นทีท่ ะลุชอ งเปด S พอดี ความเร็วของอนุภาคตองมีขนาดเทาใด และแผนตัวนํา B ............................................................................................................................................................................................................................................. ÇÑ´¨Ò¡»ÃÔÁÒ³
1.76 × 10 = 11 V ¤ÒÃºÍ¹¤‹Ð
จะตองเปนขั้วไฟฟาบวกหรือขั้วไฟฟาลบ (1.2 × 10-3)2(0.1)(0.03)
.............................................................................................................................................................................................................................................
1. 15,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา V = 760.32 V

.............................................................................................................................................................................................................................................
บวก ดังนั้น ทอมสันใชความตางศักยระหวางแผนโลหะเทากับ 760.32 โวลต

.............................................................................................................................................................................................................................................
2. 20,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา .............................................................................................................................................................................................................................................
A บวก ............................................................................................................................................................................................................................................. ÍÒÂØ 250 »‚

ÍÒÂØ 150 »‚
v 3. 15,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา 2. โลหะซีเซียมมีฟงกชันงาน 2.1 อิเล็กตรอนโวลต จะตองใหแสงที่มีความยาวคลื่นยาวที่สุด
S
ลบ เทาใดกระทบผิวโลหะซีเซียม แลวอิเล็กตรอนจึงจะหลุดจากผิวโลหะ
ฉบับ B 4. 20,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา วิธีทํา ความยาวคลืน่ ทีย่ าวทีส่ ดุ ทีท่ าํ ใหอเิ ล็กตรอนหลุดจากผิวโลหะ เรียกวา ความยาวคลืน่ ขีดเริม่ ฉบับ ฉบับ
เฉลย .............................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย เฉลย
ลบ จากสมการ W = hf = hc 0
.............................................................................................................................................................................................................................................
λmax
5. 25,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา .............................................................................................................................................................................................................................................
-34 8 เพราะเหตุใด การหาอายุของซากดึกดําบรรพหรือวัตถุโบราณจึงสามารถวัดไดจากปริมาณ
ลบ 2.1 = (6.626 × 10 ×)(3 -19 × 10 )
.............................................................................................................................................................................................................................................
λmax (1.6 10 ) C-14
2. หยดนํ้ามันหยดหนึ่งลอยขึ้นไปดวยความเร็วคงตัว 0.2 เซนติเมตรตอวินาที ในทิศเดียวกับ λmax = 591.61 nm
.............................................................................................................................................................................................................................................
C-14 ในบรรยากาศเกิดจากรังสีคอสมิกจากอวกาศโดยมีกลไก คือ นิวตรอนพุงชน N-14 แลว
.........................................................................................................................................................................................................................................................
สนามไฟฟาของแผนโลหะคูข นานหนึง่ ถาหยดนํา้ มันมีนาํ้ หนัก 3 × 10-5 นิวตัน ความตางศักย ดังนั้น จะตองใหแสงที่มีความยาวคลื่นยาวที่สุดเทากับ 591.61 นาโนเมตร
.............................................................................................................................................................................................................................................
กลายสภาพเปน C-14 ซึ่ง C-14 มีครึ่งชีวิต 5,730 ป แลวจะสลายตัวตอใหรังสีบีตา และกลายสภาพ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ระหวางแผนโลหะ 300 โวลต และหยดนํ้ามันขาดอิเล็กตรอนไป 1010 ตัว อยากทราบวา .............................................................................................................................................................................................................................................
เปน N-14 เหมือนเดิม สวนแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศจะมีสว นประกอบ C-14 จํานวนเล็กนอย
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ใชเวลานานเทาใดหยดนํ้ามันจึงจะลอยจากแผนลางถึงแผนบน 3. อิเล็กตรอนตองวิง่ จากหยุดนิง่ ผานความตางศักยกโ่ี วลต จึงทําใหอเิ ล็กตรอนมีความยาวคลืน่ 2. ตามปกติ ใ นธรรมชาติ พื ช หรื อ สั ต ว จ ะมี ธ าตุ กั ม มั น ตรั ง สี C-14 เข า สู  ร  า งกายจากการหายใจ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
1. 18 วินาที 2. 14 วินาที 3. 12 วินาที เดอบรอยล 0.08 นาโนเมตร การสังเคราะหดว ยแสง หรือการรับสารอาหาร เมือ่ สิง่ มีชวี ติ ตายลงจะหยุดรับ C-14 ซึง่ C-14 ทีอ่ ยูใ น
.........................................................................................................................................................................................................................................................
4. 10 วินาที 5. 8 วินาที วิธีทํา จากสมการ λ = h
.............................................................................................................................................................................................................................................
2mqV โครงสรางของสิง่ มีชวี ติ จะเกิดการสลายตัวและกลายเปน N-14 ตอไป การหาปริมาณสัมพัทธของ C-12
.........................................................................................................................................................................................................................................................
3. หลอดโซเดียมเปลงแสงความยาวคลื่น 600 นาโนเมตร ออกมาดวยอัตรา 10 วัตต ............................................................................................................................................................................................................................................. และ C-14 จะสามารถคํานวณหาอายุซากสิ่งมีชีวิตไดวาตายมาแลวกี่ป (การวัดปริมาณ C-14 นั้นวัดได
.........................................................................................................................................................................................................................................................
V = h2 -λt
อยากทราบวา ทุก ๆ 1 วินาที หลอดโซเดียมสงโฟตอนออกมาจํานวนเทาใด 2mqλ2 (6.626 × 10-34)2
............................................................................................................................................................................................................................................. จากกัมมันตภาพ A = -λN = -λN0e )
.........................................................................................................................................................................................................................................................
1. 2.93 × 1019 โฟตอน 2. 3.02 × 1019 โฟตอน = 2(9 × 10-31)(1.6 -19

× 10 )(0.08 × 10 )
-9 2
............................................................................................................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................................................................................................................
3. 2.93 × 1020 โฟตอน 4. 3.02 × 1020 โฟตอน = 238.19 V

............................................................................................................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................................................................................................................
5. 4.05 × 1020 โฟตอน ดังนั้น อิเล็กตรอนตองวิ่งจากหยุดนิ่งผานความตางศักยเทากับ 238.19 โวลต

............................................................................................................................................................................................................................................. .........................................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
62 ฟิสิกส์อะตอม 67 ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 101
Unit Test Science in Real Life

แบบทดสอบเพื่อใชประเมินผลสัมฤทธิ์ กิจกรรมบูรณาการความรูในเน�้อหา
ทางการเรียนประจําหนวยการเรียนรู ตามตัวชี้วัดกับชีวิตประจําวัน
STEM Project ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ แนวข้อสอบรองรับ

กิจกรรมบูรณาการความรูทาง ทางการเรียน ระบบ TCAS
คณิตศาสตร วิทยาศาสตร และ ขอสอบเพื่อใชประเมินผลสัมฤทธิ์ แนวขอสอบเพื่อศึกษาตอในระดับ
เทคโนโลยี กับกระบวนการเชิงวิศวกรรม ทางการเรียนปลายภาคเรียน อุดมศึกษา
สารบัญ
หน่วยการเรียนรู้ที่ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า 2-31
1. ทฤษฎีคลื่นแมเหล็กไฟฟาของแมกซเวลลและการทดลองของเฮิรตซ 2
2. โพลาไรเซชันของคลื่นแมเหล็กไฟฟา 7
3. สเปกตรัมคลื่นแมเหล็กไฟฟา 12
4. อุปกรณที่ทํางานโดยอาศัยคลื่นแมเหล็กไฟฟา 17
5. การสื่อสารโดยอาศัยคลื่นแมเหล็กไฟฟา 21
Science in Real Life 24
HOTS 25
Unit Test 5 26
หน่วยการเรียนรู้ที่ ฟิสิกส์อะตอม 32-67

1. อะตอมและการคนพบอิเล็กตรอน 32
2. แบบจําลองอะตอม 33
3. สเปกตรัมของอะตอม 39
4. ทฤษฎีอะตอมของโบร 43
5. ทวิภาวะของคลื่นและอนุภาค 50 ฉบับ
6. กลศาสตรควอนตัม 57 เฉลย
HOTS 61
Unit Test 6 62
หน่วยการเรียนรู้ที่ ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 68-108

1. การคนพบกัมมันตภาพรังสี 68
2. การเปลี่ยนสภาพนิวเคลียส 71
3. การสลายของนิวเคลียสกัมมันตรังสี 74
4. ไอโซโทป 82
5. เสถียรภาพของนิวเคลียส 85
6. ปฏิกิริยานิวเคลียร 86
7. ประโยชนและอันตรายของรังสีและพลังงานนิวเคลียร 95
8. การคนควาวิจัยดานฟสิกสอนุภาค 98
HOTS 102
Unit Test 7 103
STEM Project 109

ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 114
แนวข้อสอบรองรับระบบ TCAS 121
5 คลื่นแมเหล็กไฟฟา
1. ทฤษฎีคลื่นแมเหล็กไฟฟาของแมกซเวลล
และการทดลองของเฮิรตซ
ฉบับ
คลื่นแมเหล็กไฟฟา เกิดจากการเหนี่ยวนําระหวางสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กในบริเวณ
เฉลย ที่วางใด ๆ สามารถเคลื่อนที่ไดแมไมมีตัวกลาง มีอัตราเร็วในสุญญากาศ 3 × 108 เมตรตอวินาที
การคนพบคลืน่ แมเหล็กไฟฟาเปนความสําเร็จครัง้ ยิง่ ใหญ เพราะทําใหเกิดเทคโนโลยีขนั้ สูงตามมา
ทฤษฎีคลื่นแมเหล็กไฟฟาของแมกซเวลล
แมกซเวลล ไดรวบรวมและพัฒนากฎทางไฟฟาและแมเหล็กเขาดวยกัน ไดแก กฎของเกาส กฎของ
แอมแปร และกฎของฟาราเดย ทําใหพบวา สนามแมเหล็กและสนามไฟฟาสามารถเหนีย่ วนํากันไปมาจนกลาย
เปนคลื่นได ดังภาพ
E1 E2 E3
B1 B2 B3
E2 E3
การทดลองของเฮิรตซ
เฮิรตซ ไดพิสูจนทฤษฎีคลื่นแมเหล็กไฟฟาของแมกซเวลล โดยจัดชุดการทดลอง ดังภาพ พบวา
ในขณะที่ปด-เปดสวิตช s เปนจังหวะอยางรวดเร็ว ชองอากาศของลวดตัวนําดานสงและดานรับ (G และ G′)
2
จะเกิดประกายไฟฟา จึงสรุปไดวา คลื่นแมเหล็กไฟฟาเกิดจากการเหนี่ยวนําตอเนื่องระหวางสนามไฟฟาและ
สนามแมเหล็กที่เปลี่ยนแปลง และสามารถเคลื่อนที่ไดโดยไมอาศัยตัวกลาง ดวยอัตราเร็วเทากับอัตราเร็วแสง
ดานสง ดานรับ
s
G G′
- +
แบตเตอรี่ ขดลวดเหนีย่ วนํา
การแผคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากสายอากาศ
สายอากาศ ใชแหลงกําเนิดไฟฟากระแสสลับกับแทงตัวนํา 2 แทง กระแสไฟฟาที่ไหลในแทงตัวนําจะ
มีทิศทางกลับไปมา ทําใหสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีการเปลี่ยนแปลง จึงเกิดคลื่นแมเหล็กไฟฟาขึ้นใน
ทิศทางตาง ๆ โดยมีความเขมสูงสุดในทิศที่ตั้งฉากกับสายอากาศ และมีความเขมลดลงจนเปน 0 ในทิศทาง
ฉบับ
เดียวกับสายอากาศ ดังภาพ เฉลย
L = λ/2
คลืน่ แมเหล็กไฟฟาจึงเปนปรากฏการณการถายโอนพลังงานดวยคลืน่ จากแหลงกําเนิด และมีสมบัตทิ สี่ าํ คัญ ดังนี้

- สามารถเคลื่อนที่ไดในสุญญากาศดวยอัตราเร็วประมาณ
Y E 3 × 108 เมตรตอวินาที
- ทิศทางของคลื่นมีทิศเดียวกับผลคูณแบบเวกเตอรของ
∧ ∧ ∧
Z สนามไฟฟากับสนามแมเหล็ก (c = E × B)
B c - แอมพลิจูดของสนามไฟฟามีคาเทากับผลคูณของแอมพลิจูด
X ของสนามแมเหล็กกับอัตราเร็วของแสง ( E = B c)
- สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กจะมีเฟสตรงกันทุกตําแหนง
ทําใหจุดบัพและจุดปฏิบัพอยูที่ตําแหนงเดียวกัน
คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า 3
แบบฝึกหัดที่ 5.1
ตอบคําถามตอไปนี้
1. “สมการของแมกซเวลลนับเปนหนึ่งในสมการทางฟสิกสที่ปฏิวัติโลก” คํากลาวนี้เหมาะสม
หรือไม เพราะเหตุใด
เหมาะสม เพราะสมการของแมกซเวลลสามารถพิสจู นไดวา สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กสามารถ
...................................................................................................................................................................................................................................................
เหนีย่ วนําเปนคลืน่ ได จึงคนพบคลืน่ แมเหล็กไฟฟาไดเปนคนแรก การคนพบนีท้ าํ ใหเกิดเทคโนโลยี
...................................................................................................................................................................................................................................................
คลืน่ แมเหล็กไฟฟาตาง ๆ ถือเปนการพลิกหนาประวัตศิ าสตรโลกในยุคนัน้ และยังคงใชประโยชนของ
...................................................................................................................................................................................................................................................
คลื่นแมเหล็กไฟฟามาจนถึงปจจุบัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. จากการทดลองของเฮิรตซ ถาเปลีย่ นแบตเตอรีไ่ ฟฟากระแสตรงเปนแหลงจายไฟฟากระแสสลับ

ลวดตัวนําดานรับจะมีการเปลี่ยนแปลงอยางไร
แหลงจายไฟฟากระแสสลับจะสรางสนามไฟฟาทีม่ ขี นาดและทิศทางเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา ทําให
...................................................................................................................................................................................................................................................
สามารถสรางคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ตําแหนงของปลายลวดตัวนําดานสง และจะเกิดประกายไฟฟา
...................................................................................................................................................................................................................................................
บริเวณชองอากาศของปลายลวดตัวนําดานรับตลอดเวลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย
คํานวณหาผลลัพธจากโจทยตอไปนี้
1. สายอากาศยาว 10 เมตร สรางคลื่นแมเหล็กไฟฟาออกมาโดยรอบ จํานวนลูกคลื่นที่ระยะทาง
50 เมตร วัดจากสายอากาศมีกี่ลูกคลื่น
วิธีทํา จากสมการ L = λ2
...................................................................................................................................................................................................................................................
10 = λ2
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได λ = 20 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ที่ระยะทาง 50 เมตร วัดจากสายอากาศ จะมีลูกคลื่นจํานวน
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 50 20 = 2.5 ลูกคลื่น
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความยาวคลื่น 30 ไมโครเมตร จะมีคาบประมาณเทาใด

วิธีทํา จากสมการ c = f = λT λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
-6
3 10 = 30 T 10
×
8 ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได T = 1 × 10-13 s
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความยาวคลื่น 30 ไมโครเมตร จะมีคาบประมาณ
...................................................................................................................................................................................................................................................
1 × 10-13 วินาที
...................................................................................................................................................................................................................................................
4
3. ดาวพลูโตอยูห า งจากโลกประมาณ 40 หนวยดาราศาสตร ถาสงคลืน่ วิทยุไปยังดาวพลูโต จะได
รับคลื่นสะทอนกลับมาในเวลากี่ชั่วโมง กําหนดให 1 หนวยดาราศาสตร = 150 ลานกิโลเมตร
วิธีทํา จากสมการ v = st
...................................................................................................................................................................................................................................................
3
3 10 = 40 150 1,000,000
×
8 × ×
t
× 10
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได t = 20,000 s = 5.56 h
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น เวลาที่ใชในการสงคลื่นวิทยุไปสะทอนที่ดาวพลูโต แลวกลับมาที่โลก
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีคาเทากับ 5.56 × 2 = 11.12 ชั่วโมง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
เฉลย
4. คลื่นแมเหล็กไฟฟาความถี่ 4 × 1014 เฮิรตซ เคลื่อนที่ในทิศ +X โดยสนามไฟฟาสั่น
ขนานกับแกน Y และมีแอมพลิจูด 45 นิวตันตอคูลอมบ ฟงกชันคลื่นของสนามไฟฟาและ
สนามแมเหล็กของคลื่นขบวนนี้เปนอยางไร
∧
วิธีทํา ฟงกชันคลื่นของสนามไฟฟาของคลื่นนี้ คือ E(x, t) = E sin (kx - t) j ω
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
โดยที่อัตราเร็วเชิงมุม ω = 2πf = 2(3.14)(4 × 1014) = 2.51 × 1015 rad/s
...................................................................................................................................................................................................................................................
และเลขคลื น
่ k = 2 π = ω = 2.51 × 1015 = 8.36 × 106 m-1
c 3 × 108
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
ดังนั้น ฟงกชันคลื่นของสนามไฟฟา คือ
...................................................................................................................................................................................................................................................
∧
E(x, t) = 45 sin [(8.36 × 106)x - (2.51 × 1015)t] j นิวตันตอคูลอมบ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ E = B c
...................................................................................................................................................................................................................................................
E
จะไดแอมพลิจูดของสนามแมเหล็ก B0 = c0 = 45 8 = 1.5 × 10-7 T
...................................................................................................................................................................................................................................................
3 × 10
และจากกฎมื อ ขวา จะได ว า
 สนามแม เ หล็ ก จะมี ก ารสั น
่ ขนานกับแกน Z
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ฟงกชันคลื่นของสนามแมเหล็ก คือ
...................................................................................................................................................................................................................................................
∧
B(x, t) = (1.5 × 10-7) sin [(8.36 × 106)x - (2.51 × 1015)t] k เทสลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ระบุทิศการเคลื่อนที่ของคลื่นแมเหล็กไฟฟา สนามไฟฟา หรือสนามแมเหล็ก
1. Z 2. Z
∧
E c
∧
B c B
X Y X E Y
3. Z 4. Z
E B
∧
c
B Y ∧
c E Y
X X
5. Z 6. Z
ฉบับ
B
เฉลย E B E
∧
X ∧ Y c Y
c X
∧ ∧
7. สนามไฟฟามีทิศ -i สนามแมเหล็กมีทิศ +k
∧
+j
ดังนั้น คลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ในทิศ .....................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................
∧ ∧
8. สนามไฟฟามีทิศ -k สนามแมเหล็กมีทิศ -j
∧
-i
.................................................................................................................................................................................................................................................
9. สนามไฟฟามีทิศตะวันออก สนามแมเหล็กมีทิศชี้ขึ้นเหนือศีรษะ
ใต
.................................................................................................................................................................................................................................................
10. สนามไฟฟามีทิศใต สนามแมเหล็กมีทิศตะวันตก

ชี้ลงสูพื้นดิน
.................................................................................................................................................................................................................................................
6
2. โพลาไรเซชันของคลื่นแมเหล็กไฟฟา
โพลาไรเซชันของแสง
คลื่นแมเหล็กไฟฟาจะมีการสั่นของสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กไดหลายทิศทาง แตในบางกรณี
คลื่นจะสั่นในระนาบเดียว เรียกวา คลื่นโพลาไรส
แสงไมโพลาไรส แสงโพลาไรส
สนามไฟฟาสั่นทุกทิศทาง สนามไฟฟาสั่นระนาบเดียว
ทิศของคลื่น ทิศของคลื่น
การสรางแสงโพลาไรสโดยใชแผนโพลารอยด
• แผนโพลารอยด เปนแผนพลาสติกใสหรือกระจกเคลือบสารเคมีพิเศษที่ยอมใหสนามไฟฟาที่สั่นใน ฉบับ
เฉลย
แนวเดียวกับแผนโพลารอยดผานไปได โดยมีความเขมลดลงครึ่งหนึ่ง ถานําแผนโพลารอยด 2 แผน มาวาง
ตอกัน แผนแรกที่แสงผานเขามา เรียกวา แผนโพลาไรส สวนแผนที่สอง เรียกวา แผนวิเคราะห
แผนโพลาไรส แผนวิเคราะห
แสงไมโพลาไรส แสงโพลาไรส แสงโพลาไรส

I0 I I2 = I1 cos2 θ
I1 = 20
• แสงที่ผานแผนวิเคราะห จะมีคาความเขมแสงตามกฎของมาลุส (Malus’s Law)

I1 คือ ความเขมแสงกอนเขาแผนวิเคราะห (W/m2)
I2 = I1 cos2 θ I2 คือ ความเขมแสงหลังจากผานแผนวิเคราะห (W/m2)
θ คือ มุมระหวางแนวของแผนโพลารอยดทั้ง 2 แผน (องศา)
•จากกฎของมาลุส จะพบวา ถาแนวของแผนโพลารอยดทั้ง 2 แผน ตั้งฉากกัน จะไมมีคลื่น

ออกมาเลย
การสรางแสงโพลาไรสโดยการสะทอน
แสงไมโพลาไรสที่ทํามุมตกกระทบอยางเหมาะสมกับเสน รังสีตกกระทบ ระนาบของ รังสีสะทอน
ปกติ จะทําใหแสงสะทอนเปนแสงโพลาไรสได โดยมุมตกกระทบ การสะทอน
เรียกวา มุมโพลาไรส (θp) หรือมุมบรูสเตอร (θB) ซึ่งเกิดขึ้นใน n1
กรณีที่รังสีสะทอนและรังสีหักเหตั้งฉากกัน และรังสีสะทอนนั้นจะ แสงไมโพลาไรส θp θp แสงโพลาไรส
ถูกโพลาไรสในแกนที่ขนานกับผิวรอยตอ φ
θp คือ มุมโพลาไรส (องศา) n 2
n2 รังสีหักเห
tan θp = n n1 คือ ดรรชนีหักเหในตัวกลางที่ 1
1
n2 คือ ดรรชนีหักเหในตัวกลางที่ 2
การสรางแสงโพลาไรส โดยการหักเห
ผลึกของแข็งบางชนิด เชน ควอตซหรือแคลไซต สามารถหักเหแสงและทําใหแสงที่เขามากลายเปน
แสงโพลาไรสได โดยรังสีจะแยกออกเปนรังสีธรรมดากับรังสีพิเศษ ซึ่งแตละแนวมีแกนโพลาไรสที่ตั้งฉากกัน
เรียกวา การหักเหสองแนว
ฉบับ
เฉลย
การสรางแสงโพลาไรส โดยการกระเจิง
การกระเจิง เกิดจากโมเลกุลของแกสในชัน้ บรรยากาศโลกดูดกลืนแสงทีม่ คี วามถีต่ รงกับความถีธ่ รรมชาติ
ของโมเลกุล จึงเกิดการสั่นพองของอิเล็กตรอนในโมเลกุลของอากาศเคลื่อนที่กลับไปกลับมาดวยความเรง
แลวปลดปลอยคลื่นแมเหล็กไฟฟาออกมาในทิศทางตาง ๆ ซึ่งระนาบของการโพลาไรสของแสงที่กระเจิงโดย
โมเลกุลของอากาศจะสัมพันธกับทิศการเคลื่อนที่กลับไปกลับมาของอิเล็กตรอน ดังภาพ
Z
แสงโพลาไรสในแนวระดับ
X
แสงไมโพลาไรส แสงโพลาไรสในแนวดิ่ง
90 ํ
90 ํ
แสงโพลาไรสในแนวดิ่ง แสงไมโพลาไรส
Y
ทิศการเคลื่อนที่กลับไปกลับมาของอิเล็กตรอน
8
1. แสงไมโพลาไรสมีความเขม 200 วัตตตอตารางเมตร เมื่อผานแผนโพลารอยด 3 แผน
โดยแผนที่ 1 กับแผนที่ 2 ทํามุมระหวางกัน 45 องศา สวนแผนที่ 2 กับแผนที่ 3 ทํามุม
ระหวางกัน 60 องศา จงหาคาความเขมแสงสุดทาย
วิธีทํา แสงไมโพลาไรสที่ผานแผนโพลารอยดแผนที่ 1
...................................................................................................................................................................................................................................................
ความเขมแสงจะเหลือ 200 = 100 W/m2
2
...................................................................................................................................................................................................................................................
เมื อ
่ ผ า นแผ น ที ่ 2 I2 = I1 cos2 θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได I2 = (100) cos2 45 ํ = 50 W/m2
...................................................................................................................................................................................................................................................
เมื่อผานแผนที่ 3 I3 = I2 cos2 θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได I3 = (50) cos2 60 ํ = 12.5 W/m2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความเขมแสงสุดทายมีคาเทากับ 12.5 วัตตตอตารางเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
2. แสงโพลาไรสตกกระทบแผนโพลารอยด โดยทิศทางของสนามไฟฟาขนานกับแกนสงผาน
ของแผนโพลารอยดพอดี จะตองหมุนแกนของแผนโพลารอยดไปเปนมุมกี่องศา จึงจะทําให
ความเขมแสงสงผานลดลงเหลือ 75%
วิธีทํา ตองการให I = 75% I = 34 I
...................................................................................................................................................................................................................................................
2 1 1
จากสมการ I2 = I1 cos2 θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 3 I = I cos2 θ
41 1
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3
2 = cos θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
θ = 30 ํ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะตองหมุนแกนของแผนโพลารอยดไปเปนมุมเทากับ 30 องศา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. จากภาพ กําหนดให I1 มีคาเปน 12.5% เทียบกับ I0 จงหาคาของมุม θ ที่แกนของแผน
โพลารอยด B กระทํากับแกนของแผนโพลารอยด A
ความเขม I0 ความเขม I1
แผนโพลารอยด A แผนโพลารอยด B
I
วิธีทํา แสงไมโพลาไรสที่ผานแผนโพลารอยด A ความเขมแสงจะเหลือ 20
...................................................................................................................................................................................................................................................
I
เมื่อผานแผนโพลารอยด B I1 = ( 20) cos2 θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
I
12.5%I = ( 20) cos2 θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
1 2
4 = cos θ
...................................................................................................................................................................................................................................................
cos θ = 21
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได θ = 60 ํ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ ดังนั้น แกนของแผนโพลารอยด B ทํามุม 60 องศา เทียบกับแกนของแผนโพลารอยด A
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. แสงไมโพลาไรสเดินทางจากนํา้ ไปยังแผนแกว แสงสะทอนจากแผนแกวกลายเปนแสงโพลาไรส

มุมที่แสงกระทํากับผิวของแผนแกวเปนเทาใด กําหนดให คาดรรชนีหักเหแสงของนํ้าและ
แผนแกว = 1.2 และ 1.5 ตามลําดับ
วิธีทํา เนื่องจากแสงที่สะทอนออกมาเปนแสงโพลาไรส
...................................................................................................................................................................................................................................................
ให n1 และ n2 คือ ดรรชนีหักเหแสงในตัวกลางที่เปนนํ้ากับแผนแกว ตามลําดับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
จากสมการ tan θp = n21
...................................................................................................................................................................................................................................................
tan θp = 1.5 1.2
...................................................................................................................................................................................................................................................
tan θp = 4 5
...................................................................................................................................................................................................................................................
θp = tan (54 ) = 51.34 ํ
-1
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มุมที่แสงกระทํากับผิวของแผนแกว คือ 90 ํ - 51.34 ํ = 38.66 องศา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
10
5. แสงไมโพลาไรสเดินทางจากอากาศตกกระทบผิวของเหลวดวยมุม 30 องศา เทียบกับ
เสนปกติ พบวา แสงสะทอนที่ออกมาเปนแสงโพลาไรส ถาความยาวคลื่นของแสงในอากาศ
มีคา 650 นาโนเมตร แลวความยาวคลื่นของแสงในของเหลวมีคาเทาใด
วิธีทํา เนื่องจากแสงที่สะทอนออกมาเปนแสงโพลาไรส ดังนั้น มุมบรูสเตอร คือ 30 ํ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ให n1 และ n2 คือ ดรรชนีหักเหแสงในตัวกลางที่เปนอากาศกับของเหลว ตามลําดับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
tan 30 ํ = n21
...................................................................................................................................................................................................................................................
n2 1
จะได n1 = 3
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ1 n
จากหลักการหักเหของแสง = n21
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ2
...................................................................................................................................................................................................................................................
650 = 1
λ 2 3
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได λ2 = 650 3 nm
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นของแสงในของเหลวมีคาเทากับ 650 3 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย
6. ถาใหแสงตกกระทบตัวกลางหนึ่งเปนมุมตกกระทบ 45 องศา พบวา มุมหักเหเปน 30 องศา
ถาตองการใหแสงสะทอนจากตัวกลางนั้นเปนแสงโพลาไรส ตองใหแสงตกกระทบดวย
มุมตกกระทบเทาใด
วิธีทํา ให n และ n คือ ดรรชนีหักเหแสงในตัวกลางที่ 1 และ 2 ตามลําดับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
1 2
sin θ n
จากหลักการหักเหของแสง sin θ1 = n21
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
...................................................................................................................................................................................................................................................
sin 45 ํ = nn2
sin 30 ํ
...................................................................................................................................................................................................................................................
1
2 n
...................................................................................................................................................................................................................................................
2 2
1 = n1
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
...................................................................................................................................................................................................................................................
n2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตองการใหแสงสะทอนเปนแสงโพลาไรส
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
...................................................................................................................................................................................................................................................
tan θp = 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
-1
จะได θp = tan ( 2) = 54.74 ํ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ตองใหแสงตกกระทบดวยมุมตกกระทบเทากับ 54.74 องศา
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. สเปกตรัมคลื่นแมเหล็กไฟฟา
คลื่นวิทยุ ไมโครเวฟ รังสีอินฟราเรด รังสีอัลตรา รังสีเอกซ รังสีแกมมา
ไวโอเลต
ความยาวคลื่น (m)
103 102 10 1 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7 10-8 10-9 10-10 10-11 10-12
AM radio FM radio
106 107 108 109 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021
ความถี่ (Hz)
คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ
ฉบับ
เฉลย คลื่นวิทยุมีความถี่ชวง 104-109 เฮิรตซ ใชใน • คลืน่ ไมโครเวฟมีความถีช่ ว ง 108- 1012 เฮิรตซ
การสื่อสาร มีการสงสัญญาณ 2 ระบบ มีประโยชนในการสื่อสาร ไมสะทอนที่ชั้นบรรยากาศ
1. ระบบเอเอ็ม (Amplitude Modulation : AM) ไอโอโนสเฟยร แตจะทะลุผา นชัน้ บรรยากาศไปนอกโลก
มีชว งความถี่ 530-1,600 กิโลเฮิรตซ สือ่ สาร • ในการถายทอดสัญญาณโทรทัศนจะตองมี
โดยใชคลื่นเสียงผสมเขาไปกับคลื่นวิทยุ เรียกวา สถานีถายทอดเปนระยะ ๆ เพราะสัญญาณเดินทาง
คลื่ น พาหะ โดยแอมพลิ จู ด ของคลื่ น พาหะจะ เปนเสนตรงและผิวโลกมีความโคง ดังนั้น สัญญาณ
เปลีย่ นแปลงตามสัญญาณคลืน่ เสียง สามารถสงคลืน่ จึงไปไดไกลสุดเพียงประมาณ 80 กิโลเมตร อาจใช
ไดทั้งคลื่นดิน ซึ่งเปนคลื่นที่เคลื่อนที่ในแนวเสนตรง คลื่ น ไมโครเวฟนํ า สั ญ ญาณจากสถานี ส  ง ไปยั ง
ขนานกับผิวโลกและคลื่นฟา ซึ่งเปนคลื่นที่จะไป ดาวเทียม แลวใหดาวเทียมนําสัญญาณสงตอไปยัง
สะทอนที่ชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟยรแลวสะทอน สถานีรับที่อยูไกลออกไป
กลับลงมา จึงไมตองใชสายอากาศตั้งสูงรับ • คลื่ น ไมโครเวฟสะท อ นกั บ ผิ ว โลหะได ดี
2. ระบบเอฟเอ็ม (Frequency Modulation : FM) จึงนําไปใชประโยชนในการตรวจหาตําแหนงของ
มีชวงความถี่ 88-108 เมกะเฮิรตซ สื่อสาร อากาศยาน เรียกอุปกรณนวี้ า เรดาร โดยสงสัญญาณ
โดยใชคลื่นเสียงผสมเขากับคลื่นพาหะ โดยความถี่ คลื่ น ไมโครเวฟออกไปกระทบอากาศยานและรั บ
ของคลื่นพาหะจะเปลี่ยนแปลงตามสัญญาณคลื่น คลื่นที่สะทอนกลับจากอากาศยาน ทําใหทราบระยะ
เสียง สามารถสงคลื่นไดเฉพาะคลื่นดินอยางเดียว หางระหวางอากาศยานกับแหลงสงสัญญาณคลื่น
ถาตองการสงใหคลุมพื้นที่ตองมีสถานีถายทอดและ ไมโครเวฟได
เครื่องรับตองตั้งเสาอากาศสูง ๆ รับ
12
รังสีอินฟราเรด
รังสีอินฟราเรดมีความถี่ชวง 1011-1014 เฮิรตซ เปนรังสีที่เกิดจากการแผความรอนจากวัตถุหรือสิ่งมี
ชีวิต ใชกับฟลมถายรูปบางชนิดได และใชในอุปกรณควบคุมจากระยะไกลหรือรีโมตคอนโทรลเพื่อควบคุมการ
ทํางานของเครื่องรับโทรทัศนหรือเครื่องเสียงได
แสงที่มองเห็นได
แสงมีชวงความถี่ 4 × 1014-8 × 1014 เฮิรตซ หรือความยาวคลื่น 400-700 นาโนเมตร เปน
คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ประสาทตาของมนุษยรับได สเปกตรัมของแสงสามารถแยกได ดังนี้
สี มวง นํ้าเงิน เขียว เหลือง สม แดง
ความยาวคลื่น (นาโนเมตร) 380-450 450-500 500-570 570-590 590-610 610-760
รังสีอัลตราไวโอเลต
รังสีอลั ตราไวโอเลต หรือรังสีเหนือมวงมีความถีช่ ว ง 1015-1018 เฮิรตซ เปนรังสีตามธรรมชาติ สวนใหญ ฉบับ
มาจากการแผรังสีของดวงอาทิตย ทําใหเกิดประจุอิสระในบรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟยร ใชฆาเชื้อโรคบางชนิด เฉลย
มีอันตรายตอผิวหนังและตาคนเมื่อไดรับรังสีเปนเวลานาน
รังสีเอกซ
รังสีเอกซมีความถี่ชวง 1016-1019 เฮิรตซ ซึ่งสามารถทะลุสิ่งกีดขวางหนา ๆ ได เกิดจากการเปลี่ยน
ความเร็วของอิเล็กตรอนหรือการเปลี่ยนระดับพลังงานของอิเล็กตรอนในอะตอม ใชในการตรวจดูความผิด
ปกติของอวัยวะภายในรางกายโดยเฉพาะโครงกระดูก ในดานอุตสาหกรรมใชตรวจหารอยราวภายในชิ้นสวน
โลหะขนาดใหญ ใชตรวจหาอาวุธปนหรือวัตถุระเบิดในกระเปาเดินทาง และศึกษาการจัดเรียงตัวของอะตอมใน
โครงสรางผลึก
รังสีแกมมา
รังสีแกมมามีสภาพเปนกลางทางไฟฟา มีความถี่สูงกวารังสีเอกซ เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่เกิดจาก
ปฏิกริ ยิ านิวเคลียรและสามารถกระตุน ปฏิกริ ยิ านิวเคลียรได มีอาํ นาจทะลุผา นสูง เปนอันตรายมากกวารังสีเอกซ
ใชในการฉายรังสีรกั ษาโรคมะเร็ง ใชฆา เชือ้ แบคทีเรีย ใชศกึ ษาการดูดซึมแรธาตุของรากพืชและการสังเคราะห
ดวยแสง และใชยืดอายุผลผลิตทางการเกษตรใหสามารถเก็บไดนานขึ้น
อานขอความ แลวเติมคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่เกี่ยวของ
คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ รังสีอินฟราเรด

แสงที่มองเห็นได รังสีอัลตราไวโอเลต รังสีเอกซ
1. มองเห็นไดดวยตาเปลา
.................................................................................................................................................................................................................................................
2. รังสีเหนือมวง
รังสีอัลตราไวโอเลต
.................................................................................................................................................................................................................................................
3. แสดงถึงการแผรังสีความรอนจากสิ่งมีชีวิต
.................................................................................................................................................................................................................................................
4. มีความยาวคลื่นที่ยาวที่สุด
ฉบับ คลื่นวิทยุ
เฉลย .................................................................................................................................................................................................................................................
5. ทําใหโมเลกุลในอาหารมีการสั่นและเกิดความรอน
คลื่นไมโครเวฟ
.................................................................................................................................................................................................................................................
6. ทะลุผานสิ่งกีดขวางหนา ๆ ไดเกือบทุกชนิด ยกเวนกระดูกหรือตะกั่ว

.................................................................................................................................................................................................................................................
7. มีความถี่สูงสุด
.................................................................................................................................................................................................................................................
8. เลเซอร
.................................................................................................................................................................................................................................................
9. ระบบเอเอ็มและระบบเอฟเอ็ม
คลื่นวิทยุ
.................................................................................................................................................................................................................................................
10. ชวยใหรางกายสังเคราะหวิตามินดี
.................................................................................................................................................................................................................................................
คลื่นแมเหล็กไฟฟา
14 www.aksorn.com/interactive3D/RBC24
เติมขอมูลลงในตาราง (แนวคําตอบ)
ชื่อ ชวงความถี่ ชวงความยาวคลื่น ประโยชน

(เฮิรตซ) (นาโนเมตร)
1. ใชสงสัญญาณวิทยุ
..........................................................................................................
4 9 8 13
10 -10 3 10 -10
×
.................................. ........................................... 2. ใชสงสัญญาณโทรทัศน
..........................................................................................................
คลื่นวิทยุ .................................. ........................................... 3. ใชกับระบบ RFID บนบารโคด
..........................................................................................................
..........................................................................................................
1. ใชสงสัญญาณโทรทัศน
..........................................................................................................
108-1012 3 × 105-
.................................. ........................................... 2. ใชประกอบอาหาร
..........................................................................................................
คลื่นไมโครเวฟ 3 × 109
.................................. ........................................... 3. ตรวจหาตําแหนงของอากาศยาน
..........................................................................................................
..........................................................................................................
1. รีโมตคอนโทรล
..........................................................................................................
1011-1014 3 × 103-
.................................. ........................................... 2. ถายภาพบริเวณที่มีหมอกหนา
..........................................................................................................
รังสีอินฟราเรด 3 × 106
.................................. ........................................... 3. ตรวจอุณหภูมิรางกาย
..........................................................................................................
ฉบับ
.......................................................................................................... เฉลย
1. ทําใหตามองเห็น
..........................................................................................................
4 × 1014- ...........................................
.................................. 375-750 2. ทําแสงเลเซอร
..........................................................................................................
แสงที่มองเห็นได 8 × 10 14
.................................. ........................................... 3. พืชใชในกระบวนการสังเคราะหดวย
..........................................................................................................
แสง
..........................................................................................................
1. ตรวจธนบัตร
..........................................................................................................
รังสี 1015-1018 0.3-300
.................................. ........................................... 2. ฆาเชื้อโรคในนํ้าดื่ม
..........................................................................................................
อัลตราไวโอเลต .................................. ........................................... 3. ตรวจสารคัดหลั่งในที่เกิดเหตุ
..........................................................................................................
..........................................................................................................
1. ตรวจระบบโครงกระดูก
..........................................................................................................
1016 -10 19
0.03-30
.................................. ........................................... 2. ตรวจสอบรอยราวของโลหะ
..........................................................................................................
รังสีเอกซ .................................. ........................................... 3. ตรวจหาอาวุธในกระเปาเดินทาง
..........................................................................................................
..........................................................................................................
1. รักษาเซลลมะเร็ง
..........................................................................................................
มากกวา 1019 นอยกวา 0.03
.................................. ........................................... 2. เปลี่ยนแปลงพันธุพืช
..........................................................................................................
รังสีแกมมา .................................. ........................................... 3. ยืดอายุผลผลิตทางการเกษตร
..........................................................................................................
..........................................................................................................
1. เรียงลําดับสเปกตรัมคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากคลื่นที่มีความยาวคลื่นนอยไปมาก
รังสีแกมมา รังสีเอกซ รังสีอัลตราไวโอเลต แสงที่มองเห็นได รังสีอินฟราเรด คลื่นไมโครเวฟ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. คลื่นวิทยุระบบเอเอ็มชนิดคลื่นฟา สะทอนกลับในชั้นบรรยากาศใด
ชั้นบรรยากาศไอโอโนสเฟยร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. เพราะเหตุใด เครื่องรับวิทยุระบบเอฟเอ็มจึงรับไดเพียงคลื่นดิน
เพราะระบบเอฟเอ็มใชความถีส่ งู กวาระบบเอเอ็ม จึงสามารถทะลุผา นบรรยากาศชัน้ ไอโอโนสเฟยร
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไปได ไมสะทอนกลับมายังพื้นผิวโลก เครื่องรับวิทยุจึงรับไดเพียงคลื่นดิน
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. การอยูกลางแดดนาน ๆ ผิวจะไหมเกรียม เปนผลมาจากคลื่นแมเหล็กไฟฟาชนิดใด และควร

ปองกันตนเองอยางไร
ฉบับ เปนผลมาจากรังสีอัลตราไวโอเลต ซึ่งสามารถปองกันไดดวยการอยูในที่รม กางรมเมื่ออยูกลาง
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย แดด และทาครีมกันแดด
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. ยกตัวอยางอุปกรณที่ใชคลื่นไมโครเวฟมาอยางนอย 3 ตัวอยาง
เตาไมโครเวฟ โทรศัพทมือถือ เรดาร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. รังสีอินฟราเรดสามารถนําไปประยุกตใชในอุปกรณใดไดบาง
การถายภาพพื้นโลกจากดาวเทียม รีโมตคอนโทรล
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
7. ยกตัวอยางการใชประโยชนจากรังสีเอกซมาอยางนอย 3 ตัวอยาง
ตรวจระบบโครงสรางกระดูกในรางกาย ตรวจหาอาวุธในสนามบิน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตรวจหารอยราวภายในเครื่องจักรกล
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. ปฏิกิริยานิวเคลียรสามารถใหสเปกตรัมคลื่นแมเหล็กไฟฟาใด
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
16
4. อุปกรณที่ทํางานโดยอาศัยคลื่นแมเหล็กไฟฟา
เครื่องควบคุมระยะไกล
เครื่องมือ รีโมตอินฟราเรด รีโมตคลื่นวิทยุ
หลักการ ใชคลืน่ ยานอินฟราเรดในการรับสงสัญญาณ ใชคลื่นวิทยุในการรับสงสัญญาณ
อุปกรณ รีโมตโทรทัศน เครื่องปรับอากาศ กุญแจรีโมตเปด-ปดรถยนต รีโมตเปด-ปด
โปรเจกเตอร โฮมเธียรเตอร ประตูบาน รีโมตเปด-ปดมาน แปนสวิตช
ไรสาย
ขอดี เทคโนโลยีไมซับซอนจึงถูกใชมากใน ไม จํ า เป น ต อ งหั น รี โ มตไปในทิ ศ ทางของ
การควบคุมเครื่องใชไฟฟา อุปกรณ เพราะสามารถทะลุสิ่งกีดขวางได
ระยะทําการไกลกวา 15-30 เมตร ขึ้นอยูกับ
สิ่งกีดขวาง
ขอจํากัด รีโมตตองหันไปในทิศทางของเครือ่ งใชไฟฟา เทคโนโลยีซับซอนกวา อาจมีการแทรกสอด
ที่ ต  อ งการควบคุ ม ห า มมี สิ่ ง กี ด ขวางกั้ น กับสัญญาณคลื่นวิทยุจากแหลงกําเนิดอื่น ฉบับ
ทิศทางของรีโมต ระยะทําการประมาณ 10 เฉลย
เมตร
เครือ่ งถายภาพเอกซเรยคอมพิวเตอรและเครือ่ งถายภาพการสัน่ พองแมเหล็ก

เครื่องมือ เครื่องถายภาพเอกซเรยคอมพิวเตอร เครื่องถายภาพการสั่นพองแมเหล็ก
หลักการ แพทยจะฉายรังสีเอกซตามรางกายบริเวณ สรางสนามแมเหล็กความเขมสูงรอบอวัยวะ
ทีต่ อ งการตรวจ แลวใชคอมพิวเตอรสรางเปน แล ว ส ง คลื่ น วิ ท ยุ ที่ มี ค วามถี่ สั่ น พ อ งกั บ
ภาพภาคตัดขวางของรางกายหรืออวัยวะ นิวเคลียสของไฮโดรเจนของนํ้าและนํ้ามัน
ตําแหนงที่ตรวจ แลวสรางภาพ 3 มิติ จากคลื่นวิทยุที่ปลอย
กลับคืนจากนิวเคลียสของไฮโดรเจน
อวัยวะที่ 1. หาเนื้องอกในอวัยวะตาง ๆ 1. บริเวณศีรษะ สมอง และเสนประสาท
เหมาะ 2. หาการแพรกระจายของเนื้องอก 2. บริเวณหนาอก เตานม และหัวใจ
สําหรับ 3. ดูการคัง่ ของเลือดในสมอง ชองทอง และ 3. บริเวณหนาทองและกระดูกเชิงกราน เชน
การตรวจ อุงเชิงกราน มดลูก รังไข ตอมลูกหมาก
4. หาความผิดปกติของหลอดเลือด 4. กระดูก ขอตอ กระดูกสันหลัง
5. หาความผิดปกติของกระดูกและขอตอ 5. เสนเลือดและการไหลเวียนของเลือด
เครื่องมือ เครื่องถายภาพเอกซเรยคอมพิวเตอร เครื่องถายภาพการสั่นพองแมเหล็ก
ขอดี 1. สามารถตรวจอวัยวะในรางกายสวนใหญได 1. ใหรายละเอียดไดดกี วาการตรวจดวยเครือ่ งซีที
2. ไมเกิดความเจ็บปวดในขณะตรวจ 2. จําแนกสมบัติของเนื้อเยื่อที่แตกตางกันได
3. ภาพที่ไดมีรายละเอียดสูงกวาการทํา หลายแบบ ตรวจหาสิง่ ผิดปกติในระยะแรกได
อัลตราซาวนด 3. ไมตองเคลื่อนยายหรือเปลี่ยนทาทางของ
4. สามารถตรวจไดรวดเร็วกวาเมือ่ เปรียบเทียบ ผูปวย
กับการทําเอ็มอารไอสแกน 4. ตรวจเนื้อเยื่อออนที่อยูภายในกระดูกได
5. โอกาสแพสารทีใ่ ชในการตรวจนอยมาก เมือ่
เทียบกับสารทึบรังสีที่ใชในการทําซีทีสแกน
ขอ 1. อาจมีวตั ถุแปลกปลอมทีร่ บกวนการแปลผล 1. คาใชจายสูง
จํากัด เอกซเรย เชน เครื่องประดับตาง ๆ 2. ใชเวลาตรวจนานกวาการทําซีทีสแกน
2. ในขณะตรวจตองกลัน้ หายใจ ผูป ว ยบางคน 3. ไมเหมาะกับคนที่กลัวการอยูในพื้นที่แคบ
ไมสามารถปฏิบัติได 4. ตองถอดเครื่องประดับ ของใชสวนตัวออก
3. ในการตรวจสมองดวยการทําซีทีสแกน จากรางกายใหหมด รวมถึงลบเครือ่ งสําอาง
อาจถูกกะโหลกศีรษะบัง ทําใหแปลผล ที่อาจมีสวนประกอบของโลหะออกกอน
ฉบับ คลาดเคลื่อน
เฉลย 4. ใชรังสีปริมาณมาก เสี่ยงตอปญหาสุขภาพ
เครื่องสแกนรังสีเอกซ
ใชในการสแกนกระเปาเดินทาง เมือ่ รังสีเอกซสง ผานวัตถุตา ง ๆ ในกระเปาเดินทาง รังสีจะทะลุผา นไปยัง
ตัวตรวจจับรังสีตวั แรกและทะลุผา นไปยังตัวกรอง ตัวกรองนีจ้ ะจับรังสีเอกซพลังงานตํา่ ไวและยอมใหรงั สีเอกซ
สวนทีเ่ หลือซึง่ มีพลังงานสูงผานตอไปยังตัวตรวจจับรังสีตวั ทีส่ อง ทําใหเห็นเปนสีตา ง ๆ บนจอ เพือ่ ใหเจาหนาที่
ตรวจสอบเทียบสีตอ ไป โดยโลหะและธาตุหนักอืน่ ๆ จะดูดกลืนรังสีเอกซพลังงานตํา่ สวนวัตถุอนิ ทรียจ ะดูดกลืน
รังสีเอกซพลังงานสูงไดดีกวา
เครื่องระบุตําแหนงบนพื้นโลก
ดาวเทียม 1 สวนที่เปนอวกาศ
GPS สามารถรับสัญญาณจากดาวเทียมได 3 ดวงขึ้นไป แลว
ดาวเทียม 2
จะมีการคํานวณระยะทางทีค่ ลืน่ วิทยุใชในการเดินทางจากดาวเทียมถึง โลก
เครื่อง GPS ดาวเทียมทั้ง 3 ดวง จะสงสัญญาณที่เหมือนกันมายัง
เครื่อง GPS ดวยอัตราเร็วคงตัว เพื่อใหไดตําแหนงที่แนนอน ดาวเทียม 3
18
1. รีโมตไออารและรีโมตอารเอฟตางกันอยางไร
รีโมตไออารใชรังสีอินฟราเรดเปนสื่อกลางในการสงสัญญาณ
...................................................................................................................................................................................................................................................
สวนรีโมตอารเอฟใชคลื่นวิทยุเปนสื่อกลางในการสงสัญญาณ
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. เพราะเหตุใด จึงไมสามารถนํารังสีอินฟราเรดมาใชทําเปนกุญแจเปด-ปดรถยนตได
เพราะรีโมตไออารใชรงั สีอนิ ฟราเรดเปนสือ่ กลางในการสงสัญญาณ ซึง่ รังสีอนิ ฟราเรดมีพลังงาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
และระยะทําการนอยกวาคลื่นวิทยุ จึงไมสามารถทะลุผานผนังและตูกระจกได
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. Computed Tomography คืออะไร

การถายภาพรังสีสวนตัดโดยอาศัยคอมพิวเตอร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. เครื่องซีทีและเครื่องเอ็มอารไอเหมือนหรือตางกัน อยางไร
ตางกัน โดยเครื่องซีทีตองใชรังสีเอกซ เหมาะกับการตรวจกระดูก สวนเครื่องเอ็มอารไอไมใช
...................................................................................................................................................................................................................................................
รังสีเอกซ แตใชสนามแมเหล็กและคลื่นวิทยุ เหมาะกับการตรวจเนื้อเยื่อออน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
5. เพราะเหตุใด เครือ่ งเอ็มอารไอจึงเปนอุปกรณบนั ทึกภาพเพือ่ การวินจิ ฉัยทีป่ ลอดภัยทางการแพทย เฉลย
เพราะเครือ่ งเอ็มอารไอใชสนามแมเหล็กและคลืน่ วิทยุ ไมมกี ารใชรงั สีเอกซ ในปจจุบนั ยังไมพบวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีผลกระทบกับสุขภาพจากสนามแมเหล็ก ดังนัน้ การทําเอ็มอารไอสแกนจึงถือวามีความปลอดภัยมาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. ขดลวดแมเหล็กเกรเดียนตในเครื่องเอ็มอารไอทําหนาที่อยางไร
สรางสนามแมเหล็กใหเนื้อเยื่อที่ตองการสรางภาพ ซึ่งการปรับคาสนามแมเหล็กนี้ทําใหสามารถ
...................................................................................................................................................................................................................................................
สรางภาพในระนาบใดระนาบหนึง่ เชน ภาพภาคตัดขวาง ภาพตัดตามยาว โดยไมตอ งเปลีย่ นทาทาง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของผูรับการตรวจ
...................................................................................................................................................................................................................................................
7. เพราะเหตุใด เมื่อตรวจสอบสัมภาระของผูโดยสารโดยเครื่องสแกนรังสีเอกซ จะปรากฏสีของ

วัตถุแตละชนิดบนจอแสดงผลตางกัน
เพราะสีตา ง ๆ ขึน้ อยูก บั ชนิดของวัตถุและความสามารถในการดูดกลืนรังสีเอกซของวัตถุนนั้ ๆ เชน
...................................................................................................................................................................................................................................................
อนินทรียวัตถุจะดูดกลืนรังสีเอกซพลังงานตํ่าแปลผลออกมาเปนสีเขียว อินทรียวัตถุจะดูดกลืนรังสี
...................................................................................................................................................................................................................................................
เอกซพลังงานสูงแปลผลออกมาเปนสีสม
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. เพราะเหตุใด การคํานวณระยะทางระหวางดาวเทียมกับเครื่อง GPS ตองใชดาวเทียมอยางตํ่า

3 ดวง
เพื่อใหไดตําแหนงที่แนนอน ถูกตองแมนยํา และมีความละเอียด
...................................................................................................................................................................................................................................................
อานบทความตอไปนี้ แลวตอบคําถาม
CT scan เปนการวินิจฉัยที่ดีที่สุดสําหรับไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
ภาพทรวงอกของชายอายุ 29 ป ที่มีไขเปนเวลา 6 วัน ไดรับการทดสอบ RT-PCR

สําหรับ SARS-CoV-2 ในวันที่ 5 กุมภาพันธ ค.ศ. 2020 สําหรับผูที่มีผลเปนบวก
ฉบับ เปนดังภาพ จะเห็นวา ภาพ A เปนภาพทรวงอกปกติ และเมือ่ เริม่ มีอาการจากโคโรนาเกิดขึน้
เฉลย สังเกตที่หัวลูกศรสีแดงจะแสดงความผิดปกติของปอด ซึ่งเปนลักษณะของโรคปอดบวม
26 กุมภาพันธ ค.ศ. 2020 พบวา ในการศึกษาของผูปวยมากกวา 1,000 คน ตีพิมพ
ในวารสาร Radiology, chest CT ของการทดสอบในหองปฏิบัติการในการวินิจฉัยโรค
coronavirus 2019 (COVID-19) นักวิจัยสรุปวา ควรใชเครื่องซีทีเปนเครื่องมือคัดกรอง
เบื้องตนสําหรับ COVID-19
ที่มา : Tao Ai et al. 2020. Correlation of Chest CT and RT-PCR Testing in Coronavirus Disease 2019
(COVID-19) in China. [ออนไลน]. สืบคนเมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2563 จาก A Report of 1014 Cases.
Radiology.
จากบทความขางตน นักเรียนมีความคิดเห็นอยางไรเกี่ยวกับเครื่องซีทีที่ทํางานโดยอาศัย
คลื่นแมเหล็กไฟฟานี้ (แนวคําตอบ)
เครือ่ งซีทนี อกจากจะใชตรวจกระดูกและอวัยวะตาง ๆ แลว ยังมีประโยชนอยางมากสําหรับสถานการณ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
วิกฤต COVID-19 เพราะเครื่องซีทีจะแสดงใหเห็นตั้งแตระยะแรกของการไดรับเชื้อจากความผิดปกติของ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ปอดทีเ่ ห็นไดอยางชัดเจน ดังนั้น จึงเปนเครื่องมือทีส่ าํ คัญสําหรับการคัดกรองผูตดิ เชื้อ COVID-19 เพื่อ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ใหดําเนินการกักตัวกอนที่จะแพรเชื้อไปสูผูอื่น
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
20
5. การสื่อสารโดยอาศัยคลื่นแมเหล็กไฟฟา
กระบวนการรับและสงขอมูล
ขอมูลหรือสารสนเทศไมสามารถสงไปในระยะทางไกลดวยความเร็วสูงผานสื่อกลางไดโดยตรง ดังนั้น
ขอมูลจะตองถูกแปลงเปนสัญญาณไฟฟาที่เรียกวา สัญญาณขอมูล เพื่อใหสามารถสงผานสื่อกลางไปไดใน
ระยะทางไกลดวยความเร็วสูง ขอมูลจะถูกแปลงเปนสัญญาณขอมูลได 2 ประเภท
1. สัญญาณแอนะล็อก เปนสัญญาณแบบตอเนื่อง เขียนแทนดวยรูปกราฟคลื่นรูปไซน
2. สัญญาณดิจิทัล เปนสัญญาณแบบไมตอเนื่อง รูปแบบของสัญญาณมีการเปลี่ยนแปลงแบบไมปะติด
ปะตอคลายขั้นบันได เขียนแทนดวยรูปกราฟสี่เหลี่ยม
สื่อกลางในการสื่อสารขอมูล
1. สื่อกลางแบบใชสาย
สายบิดเกลียวคู สายโคแอกซ สายเสนใยนําแสง
• ประกอบดวยลวดทองแดง • มี ท องแดงอยู  แ กนกลาง • เปนสายโปรงใส สงขอมูล ฉบับ
เฉลย
2 เสน บิดเปนเกลียว ถูกหุมดวยฉนวน ชั้นนอก ในรูปของสัญญาณแสง
• ราคาถูกทีส่ ดุ และนิยมทีส่ ดุ หุ  ม ด ว ยโลหะหรื อ ฟอยล • สามารถสงไดระยะทางไกล
ถักเปนรางแห และรวดเร็ ว มาก ไม มี
• ใชปองกันสัญญาณรบกวน สัญญาณรบกวนจากภาย
ไดเปนอยางดี นอก
• มีราคาสูงและมีการติดตั้ง
ซับซอน
2. สื่อกลางแบบไรสาย
• คลื่นวิทยุ เปนสื่อกลางที่สามารถทะลุผานผนังหรือกําแพงได เหมาะกับการเชื่อมตอในระยะทาง
ใกล ๆ เชน Wi-Fi บลูทูท
• ดาวเทียม เหมาะกับการติดตอสือ่ สารระยะไกลทีร่ ะบบสือ่ สารอืน่ ๆ เขาถึงไดยาก สามารถสงสัญญาณ
ครอบคลุมไปไดทุกจุดของโลก แตสัญญาณอาจผิดเพี้ยนไปหากตองใชงานในสภาพอากาศ
แปรปรวน
• คลื่นไมโครเวฟ สามารถสงขอมูลไดรวดเร็ว แตสัญญาณถูกรบกวนไดงาย
• รังสีอนิ ฟราเรด ใชสอื่ สารขอมูลทีไ่ มมสี งิ่ กีดขวางสัญญาณ เชน การสงสัญญาณจากรีโมตคอนโทรล
ไปยังโทรทัศน การรับสงขอมูลระหวางคอมพิวเตอรกับเมาสแบบไรสาย
วาดลักษณะของสัญญาณขอมูลที่ใชในการสื่อสาร พรอมเปรียบเทียบและตอบคําถาม
1. สัญญาณแอนะล็อก 2. สัญญาณดิจิทัล
ระดับสัญญาณ
ระดับสัญญาณ
1 0 1 1 0 0 0 1
... ...
เวลา เวลา
สัญญาณแอนะล็อก สัญญาณดิจิทัล
• เปนสัญญาณที่มีลักษณะเปนคลื่นตอเนื่อง
......................................................................................................................... • เปนสัญญาณที่มีลักษณะเปนคลื่นไมตอเนื่อง
.........................................................................................................................
แตละคลื่นอาจมีความถี่และความเขมของสัญญาณ
......................................................................................................................... คลายขั้นบันได ขนาดของสัญญาณมีคาคงตัวเปน
.........................................................................................................................
ตางกัน โดยจะเปลีย่ นแปลงตามเวลาอยางตอเนือ่ ง
......................................................................................................................... ชวง ๆ และการเปลีย่ นแปลงขนาดของสัญญาณเปน
.........................................................................................................................
ฉบับ แบบคอยเปนคอยไป แบบทันทีทันใด
เฉลย ......................................................................................................................... .........................................................................................................................
• เมื่ อ ถู กรบกวนจากสั ญ ญาณภายนอก เช น
......................................................................................................................... • เมื่อถูกรบกวนจากสัญญาณภายนอกจะทําให
.........................................................................................................................
การแผรังสี ฟาแลบ จะทําใหเปลี่ยนแปลงไดงาย
......................................................................................................................... เปลี่ ย นแปลงได ย าก เพราะสั ญ ญาณรบกวน
.........................................................................................................................
เพราะสัญญาณรบกวนจะเติมเขาไปในสัญญาณจริง
......................................................................................................................... ตองมีคาสูงกวาคาที่ตั้งไวเทานั้นจึงจะเกิดการ
.........................................................................................................................
ได ทําใหเกิดความผิดเพี้ยนของขอมูล
......................................................................................................................... เปลี่ยนแปลง ทําใหขอมูลมีความนาเชื่อถือและ
.........................................................................................................................
......................................................................................................................... แมนยํา
.........................................................................................................................
......................................................................................................................... .........................................................................................................................
ถานักเรียนตองการสงภาพวาดขาว-ดําไปที่ระยะทางไกล ๆ โดยภาพวาดที่ปลายทางไดรับจะตอง
เหมือนกับภาพตนฉบับมากที่สุด นักเรียนจะเลือกการสงสัญญาณแบบแอนะล็อกหรือสัญญาณ
ดิจิทัล เพราะอะไร และทําอยางไร
เลือกการสงสัญญาณแบบดิจิทัล เพราะลดความผิดเพี้ยนที่เกิดจากการรบกวนโดยสัญญาณภายนอก
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ทําไดโดยกําหนดใหภาพวาดเปนตารางเล็ก ๆ ประกอบกัน ใหสว นทีม่ สี ดี าํ แปลงขอมูลเปนเลข 0 และสวน
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ที่ไมมีสี (สีขาว) แปลงขอมูลเปนเลข 1 เพื่อใหการสงสัญญาณมีเพียง 2 คา
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
22
บอกสื่อกลางในการสื่อสารขอมูลของอุปกรณตอไปนี้
1. 2. 3.
............................................................................. สายเสนใยนําแสง
............................................................................. คลื่นไมโครเวฟ
.............................................................................
4. 5. 6.
ฉบับ
เฉลย
............................................................................. คลื่นไมโครเวฟ
............................................................................. สายบิดเกลียวคู
.............................................................................
7. 8. 9.
............................................................................. คลื่นวิทยุ
............................................................................. คลื่นไมโครเวฟ
.............................................................................
Sin cience
Real Life
¾‹Í¤ÃÑº ·ÓäÁ·ŒÍ§¿‡ÒµÍ¹¡ÅÒ§ÇÑ¹
¡ÑºµÍ¹àÂç¹ÊÕ¶Ö§äÁ‹àËÁ×Í¹¡Ñ¹
Å‹Ð¤ÃÑº
ฉบับ
เฉลย
1 ทองฟาในเวลากลางวันมีสีฟา แตทองฟาในเวลาเชาหรือเย็นจะมีสีสมแดง
เพราะเหตุใดจึงเปนเชนนั้น
เกิดจากปรากฏการณโพลาไรเซชันของแสงดวยวิธกี ารกระเจิง (scattering) โดยแสงจากดวงอาทิตย
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ที่เขาสูชั้นบรรยากาศของโลกจะถูกดูดกลืนบางสวนโดยโมเลกุลของแกสในบรรยากาศ ความถี่ของ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
แสงที่ตรงกับความถี่ธรรมชาติของโมเลกุลแกสจะถูกดูดซับไว แลวเกิดการสั่นพอง โมเลกุลของแกส
.........................................................................................................................................................................................................................................................
จึงปลดปลอยพลังงานออกมาในรูปคลื่นแมเหล็กไฟฟาในทิศทางตาง ๆ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจากการกระเจิงจะแปรผกผันกับกําลังสี่ของความยาวคลื่น (s ∝ 14) ทําใหแสงสีนํ้าเงิน
.........................................................................................................................................................................................................................................................
λ
(400-500 nm) จะกระเจิงไดดกี วาแสงสีแดง (600-700 nm) จึงทําใหเรามองเห็นทองฟาเปนสีฟา ใน
2 .........................................................................................................................................................................................................................................................
เวลากลางวัน
.........................................................................................................................................................................................................................................................
สวนเวลาเชาหรือเย็น แสงอาทิตยจะเดินทางผานชั้นบรรยากาศเปนระยะทางยาวกวาชวงเวลาสาย
.........................................................................................................................................................................................................................................................
และชวงเวลาบาย ทําใหแสงสีฟา กระเจิงออกไปมาก จึงเหลือชวงคลืน่ แสงสีสม และสีแดง ทําใหเรามอง
.........................................................................................................................................................................................................................................................
เห็นทองฟาเปนสีสมแดง
.........................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................
24
ผูสังเกตคนหนึ่งอยูในตัวกลาง
A กําลังมองลําแสงที่สะทอนจากผิว A
ตัวกลาง B ผานแผนโพลารอยด โดย
แกนโพลาไรสทํามุมตั้งฉากกับระนาบ B 60 ํ
ผิวรอยตอ พบวา จะมองไมเห็นแสง
สะทอนที่มุม 60 องศา วัดจากแนว ระนาบพื้นผิว
ระนาบของพื้นผิว ดังภาพ
ระนาบตั้งฉาก
ถาตองการยิงลําแสงจากตัวกลาง
B ไปยังตัวกลาง A แลวทําใหแสงนั้นสะทอนกลับมาในตัวกลาง B ทั้งหมด จะตอง
ปรับทิศของแสงตกกระทบดวยมุมมากที่สุดเทาใด วัดจากแนวระนาบของพื้นผิว
เนื่องจากแสงโพลาไรสที่สะทอนจากรอยตอระหวางตัวกลาง 2 ตัว จะมีการสั่นในระนาบเดียวกับ

............................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
ระนาบพืน้ ผิว คือ สัน่ ในทิศซาย-ขวา ดังนัน้ เมือ่ มองแสงสะทอนผานแผนโพลารอยด จะมองไมเห็นแสง
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
เมื่อแกนโพลาไรสตั้งฉากกับทิศการสั่นของคลื่น
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น แสงที่ผูสังเกตคนนี้มองเห็น เปนแสงโพลาไรสที่มีมุมโพลาไรส 30 ํ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
n
จาก tan θp = nAB
...............................................................................................................................................................................................................................................................
A
...............................................................................................................................................................................................................................................................
n B
tan 30 ํ = nA θp θp
...............................................................................................................................................................................................................................................................
จะได n A = 3n
...............................................................................................................................................................................................................................................................
B
ตองการยิงแสงจากตัวกลาง B ใหสะทอนกลับหมด B รังสีหักเห
...............................................................................................................................................................................................................................................................
จาก nA sin θA = nB sin θB
...............................................................................................................................................................................................................................................................
3nB sin θ = nB sin 90 ํ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
sin θ = 13 A
...............................................................................................................................................................................................................................................................
θ = sin ( 1 )
-1
จะได 3
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ดั ง นั น
้ มุ ม ที ม
่ ข
ี นาดมากที ส
่ ด
ุ วั ด จากแนวระนาบ θ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ของพื้นผิว คือ 90 ํ - sin ( 3 ) -1 1 B
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
Unit Test
5
1. ทีต่ าํ แหนงและเวลาขณะใดขณะหนึง่ คลืน่ แมเหล็กไฟฟาเคลือ่ นทีใ่ นทิศ 20
-Z และมีทิศของสนามไฟฟาในทิศ +X ทิศของสนามแมเหล็กในขณะนี้มีทิศใด
1. +X
2. -X
3. +Y
4. -Y
5. +Y
2. คลืน่ แมเหล็กไฟฟาเคลือ่ นทีใ่ นทิศ -X ถาพบวา สนามไฟฟามีทศิ -Y และมีความเขมเพิม่ ขึน้
สนามแมเหล็กจะเปนอยางไร
1. มีทิศ +Z และมีความเขมเพิ่มขึ้น
2. มีทิศ -Z และมีความเขมเพิ่มขึ้น
ฉบับ
เฉลย 3. มีทิศ +Z และมีความเขมลดลง
4. มีทิศ -Z และมีความเขมลดลง
5. ไมมีสนามแมเหล็ก
3. ขอใดกลาวไมถูกตองเกี่ยวกับคลื่นแมเหล็กไฟฟา
1. สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กตั้งฉากกัน
2. สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีความถี่เทากัน
3. สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีแอมพลิจูดเทากัน
4. สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กเปนคลื่นตามขวางเหมือนกัน
5. สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีเฟสตรงกันทุกตําแหนงและเวลา
4. คาประมาณของอัตราเร็วของรังสีอินฟราเรดในสุญญากาศมีคาเทาใด
1. 1.08 × 108 เมตรตอวินาที
3. 1.08 × 108 กิโลเมตรตอชั่วโมง
26
5. ขอใดคือสาเหตุที่ทําใหคลื่นเสียงไมเกิดโพลาไรเซชัน
1. คลื่นเสียงมีอัตราเร็วไมคงตัว มีคาเปลี่ยนแปลงตามอุณหภูมิของตัวกลาง
2. คลื่นเสียงเปนคลื่นกลที่อาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่
3. คลื่นเสียงมีอัตราเร็วนอยกวาคลื่นแมเหล็กไฟฟา
4. คลื่นเสียงมีหนาคลื่นเปนทรงกลม
5. คลื่นเสียงเปนคลื่นตามยาว
6. เครื่องมือในขอใดที่ใชในการตรวจสอบแสงโพลาไรส
1. กลองโพลารอยด
2. แผนโพลารอยด
3. ฟลมถายรูป
4. เลนสเวา
5. เลนสนูน
7. แสงไมโพลาไรสพุงผานแผนโพลารอยด 2 แผน ที่วางเรียงกันและมีแกนโพลาไรสรวมกัน
โดยแกนโพลาไรสของทัง้ 2 แผน ทํามุม 30 องศา จะวัดความเขมแสงไดคา หนึง่ ถานําแผน
โพลาไรสอีกแผนมาวางตอจาก 2 แผนแรก และมีแกนโพลาไรสทํามุม 45 องศา เทียบกับ ฉบับ
เฉลย
แกนของแผนที่ 2 แลวความเขมแสงที่พุงผานทั้ง 3 แผน จะเปนกี่เทาของกรณีแรก
1. 18
2. 14
3. 12
4. 2
5. 4
8. เงื่อนไขในการเกิดปรากฏการณโพลาไรเซชันโดยการสะทอนคือขอใด
1. รังสีตกกระทบทํามุม 90 ํ กับรังสีสะทอน
2. รังสีตกกระทบทํามุม 90 ํ กับรังสีหักเห
3. รังสีสะทอนทํามุม 90 ํ กับรังสีหักเห
4. รังสีสะทอนทํามุม 90 ํ กับเสนปกติ
5. รังสีหักเหทํามุม 90 ํ กับเสนปกติ
9. ถาแสงไมโพลาไรสเคลื่อนที่จากตัวกลางที่ 1 ซึ่งมีดรรชนีหักเห n1 เขาสูตัวกลางที่ 2 ซึ่งมี
ดรรชนีหักเห n2 แลวทําใหรังสีสะทอนเปนแสงโพลาไรส มุมหักเหมีคาเทาใด
1. arcsin ( nn1 ) 2. arcsin ( nn2 )
2 1
n
3. arcsin ( 2 2 2 ) 4. arcsin ( 2 n1 2 )
n1 + n2 n1 + n2
5. arcsin ( n12 + n22 )
n1 + n2
10. เมื่อแสงจากดวงอาทิตยตกกระทบโมเลกุลของ โมเลกุลของอากาศ
อากาศในชัน้ บรรยากาศ จะเกิดการกระเจิงออก แสงอาทิตย
0ํ
ในทิศทาง ดังภาพ แสงกระเจิงในทิศใดที่เปน
แสงโพลาไรส 45 ํ
135 ํ
1. 0 ํ 90 ํ
2. 45 ํ
ฉบับ 3. 90 ํ
เฉลย
4. 135 ํ
5. 180 ํ (สะทอนกลับในทิศทางเดิม)
11. ขอใดเรียงลําดับความถี่ของคลื่นแมเหล็กไฟฟาจากมากไปนอยไดถูกตอง
1. คลื่นวิทยุ แสง รังสีเอกซ รังสีแกมมา
2. แสง คลื่นวิทยุ รังสีเอกซ รังสีอินฟราเรด
3. รังสีเอกซ รังสีอินฟราเรด แสง รังสีแกมมา
4. รังสีอัลตราไวโอเลต รังสีอินฟราเรด คลื่นไมโครเวฟ รังสีแกมมา
5. รังสีแกมมา รังสีอัลตราไวโอเลต รังสีอินฟราเรด คลื่นไมโครเวฟ
12. เพราะเหตุใด จึงใชคลื่นไมโครเวฟในการสื่อสารระยะไกลแทนการใชคลื่นวิทยุ
1. คลื่นวิทยุเคลื่อนที่ไดในระยะใกลเทานั้น
2. คลื่นวิทยุไมสะทอนในชั้นไอโอโนสเฟยร
3. คลื่นไมโครเวฟมีความถี่สูงกวาคลื่นวิทยุ
4. คลื่นไมโครเวฟไมสะทอนในชั้นบรรยากาศ
5. คลื่นวิทยุมีอัตราเร็วนอยกวาคลื่นไมโครเวฟ
28
13. คลื่น A เปนคลื่นที่มีความยาวคลื่นนอย สามารถทําใหแผนฟลมที่หอกระดาษไวเปนรอยได
สมมติฐานของคลื่น A ในขอใดถูกตอง
1. เปนคลื่นกล 2. เปนคลื่นแสง
3. เปนคลื่นวิทยุ 4. เปนรังสีแกมมา
5. เปนคลื่นไมโครเวฟ
14. ขอใดเปนคลื่นที่ใชศึกษาโครงสรางของผลึกโดยอาศัยการเลี้ยวเบนของคลื่น
1. รังสีเอกซ
2. รังสีแกมมา
3. รังสีอินฟราเรด
4. แสงที่มองเห็นได
5. รังสีอัลตราไวโอเลต
15. คลืน่ แมเหล็กไฟฟาชนิดใดถูกนํามาผลิตอุปกรณทเี่ รียกวา เรดาร ซึง่ ใชประโยชนในการตรวจ
หาตําแหนงของอากาศยาน
1. รังสีเอกซ
2. คลื่นวิทยุ ฉบับ
เฉลย
3. รังสีแกมมา
4. คลื่นไมโครเวฟ
5. รังสีอัลตราไวโอเลต
16. ขอใดกลาวไมถูกตอง
1. การวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวกับกระดูกนิยมตรวจดวยเครื่องซีที
2. การตรวจซีทีสแกนใชเวลาตรวจนานกวาเอ็มอารไอสแกน
3. ไอโอดีนจากการตรวจซีทีสแกนมีโอกาสทําใหเกิดพิษกับไตได
4. เครื่องเอ็มอารไอเหมาะกับการตรวจเนื้อเยื่อออนและกลามเนื้อ
5. เครื่องเอ็มอารไอตรวจวัดคลื่นวิทยุที่ปลอยมาจากนิวเคลียสไฮโดรเจนในนํ้าและนํ้ามัน
17. ดาวเทียม NAVSTAR ที่โคจรอยูเหนือพื้นโลกมีจํานวนทั้งหมดกี่ดวง
1. 22 ดวง 2. 24 ดวง
3. 26 ดวง 4. 28 ดวง
5. 30 ดวง
18. พิจารณาขอความตอไปนี้
ก. คลื่นไมโครเวฟสะทอนจากโลหะไดดี
ข. คลื่นโทรทัศนเลี้ยวเบนออมสิ่งกีดขวาง เชน รถยนต ได
ค. รังสีอัลตราไวโอเลตทะลุผานแกวไดดี
ง. คลื่นวิทยุเอเอ็มสะทอนไดดีที่บรรยากาศชั้นไอโอโนสเฟยร
ขอใดถูกตอง
1. ก. ข. และ ค.
2. ก. ข. และ ง.
3. ก. ค. และ ง.
4. ข. ค. และ ง.
5. ก. ข. ค. และ ง.
19. ขอใดเปนภาพของสัญญาณดิจิทัล
ฉบับ
เฉลย 1. 2.
3. 4.
5.
20. การสงสัญญาณขอมูลแบบแอนะล็อกและแบบดิจิทัลใชสายสงสัญญาณแบบใด
1. สายไฟฟาแรงสูง
2. สายบิดเกลียวคู
3. สายคียบอรด
4. สาย AUX
5. สายเคเบิล
30
คําชี้แจง : ตอบคําถามตอไปนี้ 10
1. แสงไมโพลาไรสตกกระทบผิวรอยตอระหวางอากาศกับผลึกคริสตัล ถามุมวิกฤตมีคาเปน
60 องศา แลวมุมบรูสเตอรของผลึกคริสตัลนี้มีคาเทาใด
วิธีทํา ให n และ n คือ ดรรชนีหักเหแสงในตัวกลางที่เปนอากาศและคริสตัล ตามลําดับ
.............................................................................................................................................................................................................................................
1 2
เนื่องจากมุมวิกฤต คือ มุมตกกระทบที่ทําใหมุมหักเหเปน 90 ํ
.............................................................................................................................................................................................................................................
sin θ n
จากหลักการหักเหของแสง sin θ1 = n21
.............................................................................................................................................................................................................................................
2
.............................................................................................................................................................................................................................................
sin 60 ํ = nn2
sin 90 ํ
.............................................................................................................................................................................................................................................
1
3 n
.............................................................................................................................................................................................................................................
2 2
1 = n1
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
n2 3
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
n
จาก tan θp = n21
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
3 ฉบับ
tan θp = 2
............................................................................................................................................................................................................................................. เฉลย
θp = tan ( 23 )
จะได -1
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มุมบรูสเตอรของผลึกคริสตัลนี้มีคาเทากับ tan-1 ( 23 )
.............................................................................................................................................................................................................................................
2. ยกตัวอยางการนําความรู เรื่อง คลื่นแมเหล็กไฟฟา ไปใชประโยชนในดานการแพทยมา

อยางนอย 5 ตัวอยาง (แนวคําตอบ)
1. การใชรังสีเอกซในการวินิจฉัยความผิดปกติของระบบโครงกระดูกภายในรางกายหรือวัตถุ
.............................................................................................................................................................................................................................................
แปลกปลอมที่ติดอยูตามรางกาย
.............................................................................................................................................................................................................................................
2. การใชรังสีแกมมาเพื่อรักษาโรคมะเร็ง โดยใชธาตุกัมมันตรังสี เชน Co-60 Cs-137
.............................................................................................................................................................................................................................................
3. การใชรังสีแกมมาในการฆาเชื้อโรค เพื่อทําความสะอาดเครื่องมือแพทย
.............................................................................................................................................................................................................................................
4. แสงเลเซอร (laser) ใชในการศัลยกรรมเสริมความงาม เชน กําจัดรอยสิว ขนรักแร
.............................................................................................................................................................................................................................................
5. การใชรงั สีไมโครเวฟเพือ่ การรักษาโรคดวยความรอน (diathermy) ชวยใหระบบหมุนเวียนเลือด
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดีขึ้น
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
6 ฟสิกสอะตอม
1. อะตอมและการคนพบอิเล็กตรอน
รังสีแคโทด
ฉบับ
เฉลย • หลอดรังสีแคโทด คือ หลอดแกวที่สูบเอาอากาศจากภายในออกจนเกือบเปนสุญญากาศ แลวบรรจุ
แกสชนิดอื่นเขาไป จายความตางศักยสูงประมาณ 10-20 กิโลโวลต ไปที่ขั้วทั้ง 2 ขางของหลอดแกว จะเกิด
รังสีจากขั้วไฟฟาลบ (แคโทด) ไปยังขั้วไฟฟาบวก (แอโนด) เรียกวา รังสีแคโทด
การทดลองของทอมสัน
• ทอมสันไดทําการศึกษาสมบัติของรังสีแคโทด โดยปรับหลอดรังสีแคโทดดวยการเพิ่มขั้วไฟฟาเขาไป
2 ขั้ว พบวา จุดสวางบนฉากเรืองแสงเบนไปจากตําแหนงเดิมซึ่งเบนเขาหาขั้วไฟฟาบวก ทําใหทอมสัน
สรุปไดวา รังสีแคโทดเปนลําอนุภาคที่มีประจุไฟฟาลบ
• ทอมสันไดปรับการทดลอง โดยนําหลอดรังสีแคโทดมาวางไวในสนามแมเหล็กและใหทิศทางของ
สนามแมเหล็กตั้งฉากกับสนามไฟฟา และปรับขนาดของสนามไฟฟาใหพอเหมาะ จนกระทั่งลําอนุภาครังสี
แคโทดไมเบนไปจากแนวเดิม แสดงวา FE และ FB มีขนาดเทากันแตทศิ ทางตรงกันขาม ทําใหไดความสัมพันธ
ดังนี้
q v E
m = BR = B2R
• อัตราสวนของประจุตอ มวล (mq ) ของอนุภาครังสีแคโทดทีค่ าํ นวณไดจากทุกการทดลอง จะไดคา คงตัว
เทากันทุกครั้ง คือ 1.76 × 1011 คูลอมบตอกิโลกรัม ทอมสันสรุปวา รังสีแคโทดที่ออกมาจากโลหะทั้งหลาย
คือ อนุภาคชนิดเดียวกัน ตอมาอนุภาคดังกลาวไดชื่อวา อิเล็กตรอน และอะตอมไมใชสิ่งที่เล็กที่สุด อะตอม
สามารถแบงยอยไดอีกและอิเล็กตรอนก็เปนองคประกอบหนึ่งของทุกอะตอม
32
การทดลองของมิลลิแกน
• มิลลิแกนไดทําการทดลองหาคาประจุไฟฟาของอิเล็กตรอนโดยวัดประจุไฟฟาของหยดนํ้ามัน ซึ่งมี
สวนประกอบของอุปกรณ ดังภาพ
รูขนาดเล็ก หยดนํา้ มันทีถ่ กู ฉีดออกมาจะมีสภาพเปนกลาง
กระบอกฉีดนํ้ามัน
หยดนํ้ามันที่ผานเขามาอยูระหวางแผน
แผนโลหะ A โลหะ A และโลหะ B จะไมเปนกลางทางไฟฟา
กลองโทรทรรศน เพราะจะใหหรือไดรับอิเล็กตรอนจากอากาศที่
แตกตัวโดยการยิงรังสีเอกซ เมื่อตอขั้วไฟฟา
หยดนํ้ามันที่เห็นจาก กับแผนโลหะและปรับความตางศักยใหพอ
กลองโทรทรรศน
เหมาะ จะมีหยดนํ้ามันบางหยดลอยนิ่งหรือ
แผนโลหะ B เคลื่อนที่ดวยอัตราเร็วคงตัว ถือไดวา FE = Fg
แหลงกําเนิดรังสีเอกซ ทําใหทราบความสัมพันธ q = mg E
• สามารถหาคาประจุไฟฟาได จากสมการ
q = mgd
V
• จากการทดลองของมิลลิแกน -31ทําใหทราบวา ประจุไฟฟาของอิเล็กตรอนมีคา 1.6 × 10-19 คูลอมบ ฉบับ
เฉลย
และมวลของอิเล็กตรอนมีคา 9.1 × 10 กิโลกรัม
2. แบบจําลองอะตอม
แบบจําลองอะตอมของทอมสัน
• ทอมสันทําการทดลองและไดเสนอแนวคิดวา “อะตอมเปน
ทรงกลมประกอบดวยเนื้ออะตอมที่มีประจุเปนบวก และมีอิเล็กตรอนที่
มีประจุเปนลบกระจายตัวอยางสมํ่าเสมอ เพื่อรักษาสมดุลระหวางประจุ
ทั้ง 2 ชนิด”
แบบจําลองอะตอมของรัทเทอรฟอรด
• รัทเทอรฟอรดไดเสนอแนวคิดวา “อะตอมประกอบดวยประจุ
บวกรวมตัวกันที่จุดศูนยกลาง เรียกวา นิวเคลียส และจะมีอิเล็กตรอน
เคลื่อนที่รอบ ๆ นิวเคลียส”
แบบจําลองอะตอม
www.aksorn.com/interactive3D/RBC52ฟิสิกส์อะตอม 33
1. เพราะเหตุใด ทอมสันจึงทราบวา รังสีแคโทดเปนลําอนุภาคทีม่ ปี ระจุลบ พรอมวาดภาพประกอบ
เพราะเมือ่ ทอมสันใหสนามไฟฟาระหวางแผนโลหะในทิศพุง ลง พบวา รังสีแคโทดจะเบนขึน้ ไปดาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
บนเขาหาขั้วไฟฟาบวก แตถาใหสนามแมเหล็กทิศพุงเขาสูกระดาษ จะพบวา รังสีแคโทดจะเบนลงมา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดานลาง จากการเบนของรังสีแคโทดในสนามทั้ง 2 สนาม เปนพฤติกรรมของอนุภาคที่มีประจุลบ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ทอมสันจึงสรุปวา รังสีแคโทดเปนลําอนุภาคที่มีประจุลบ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
Q Q
...................................................................................................................................................................................................................................................
E S
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
P P S
...................................................................................................................................................................................................................................................
ก ฉากเรืองแสง ข ฉากเรืองแสง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย 2. ในการทดลองวัดอัตราสวนของประจุตอมวลของรังสีแคโทดของทอมสัน โดยครั้งแรกใหรังสี
แคโทดเกิดการเบีย่ งเบนในสนามแมเหล็ก แตเมือ่ ใสสนามไฟฟาเขาไปเพือ่ หักลางการเบีย่ งเบน
กลับปรากฏวา รังสีแคโทดกลับเบีย่ งเบนมากยิง่ ขึน้ ทอมสันควรแกไขอยางไรเพือ่ ใหรงั สีแคโทค
ไมเบี่ยงเบน
เปลีย่ นทิศของสนามไฟฟาและปรับขนาดสนามไฟฟา เพือ่ ใหแรงจากสนามไฟฟาทีก่ ระทํากับอนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในรังสีแคโทดมีทศิ ตรงขามและมีขนาดเทากับแรงจากสนามแมเหล็กทีก่ ระทํากับอนุภาคในรังสีแคโทด
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. เพราะเหตุใด เมือ่ ยิงอนุภาคแอลฟาตรงไปยังนิวเคลียสของทองคํา อนุภาคแอลฟาจะเคลือ่ นที่

ชาลง จนหยุดนิ่ง ณ ตําแหนงหนึ่งแลวเคลื่อนที่ยอนกลับทางเดิม
เพราะอนุ ภ าคแอลฟามี ค วามเร็ ว จึ ง มี พ ลั ง งานจลน ขณะวิ่ ง ตรงไปยั ง นิ ว เคลี ย สของทองคํ า
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานจลนของอนุภาคแอลฟาจะเปลี่ยนเปนพลังงานศักย จนในที่สุดพลังงานจลนมีคาเปนศูนย
...................................................................................................................................................................................................................................................
และพลังงานศักยมีคาสูงสุด ซึ่งขณะนั้นอนุภาคแอลฟาจะเขาใกลนิวเคลียสของทองคํามากที่สุดและ
...................................................................................................................................................................................................................................................
หยุดนิ่ง จากนั้นเกิดแรงไฟฟาตามกฎของคูลอมบระหวางอนุภาคแอลฟาและนิวเคลียสของทองคํา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ซึง่ เปนแรงผลัก (อนุภาคแอลฟากับนิวเคลียสของทองคํามีประจุบวกเหมือนกัน) ทําใหอนุภาคแอลฟา
...................................................................................................................................................................................................................................................
เคลื่อนที่ยอนกลับทางเดิม
...................................................................................................................................................................................................................................................
34
4. การทีร่ ทั เทอรฟอรดทําการทดลองยิงอนุภาคแอลฟาไปยังแผนทองคําบาง พบวา โครงสรางของ
อะตอมไมเปนไปตามแบบจําลองอะตอมของทอมสันเพราะอะไร
อนุภาคแอลฟาบางสวนเบนไปจากแนวเดิมเปนมุมใด ๆ หรือสะทอนกลับ ทั้งที่อนุภาคแอลฟา
...................................................................................................................................................................................................................................................
สวนใหญผานไปในแนวตรง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. สิ่งใดที่แบบจําลองอะตอมของรัทเทอรฟอรดไมสามารถอธิบายได
1) ประจุบวกหลายประจุรวมกันอยูใ นนิวเคลียสได โดยไมออกแรงผลักใหประจุบวกกระจายออก
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากกัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
2) อิ เ ล็ ก ตรอนโคจรรอบนิ ว เคลี ย สได โดยไม มี ก ารสู ญ เสี ย พลั ง งานและไม วิ่ ง ไปรวมกั บ
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวเคลียส เพราะการที่อิเล็กตรอนเคลื่อนที่แบบวงกลมจะกอใหเกิดความเรงสูศูนยกลางซึ่งจะตอง
...................................................................................................................................................................................................................................................
แผคลื่นแมเหล็กไฟฟาออกมา เปนผลใหพลังงานจลนของอิเล็กตรอนลดลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. สําหรับกรณีอนุภาคแอลฟา (ประจุ +2e) วิ่งเขาชนนิวเคลียสของทองคํา (ประจุ +79e) ตรง ๆ

จะมีสมการคํานวณหาระยะใกลสุดของอนุภาคแอลฟาที่เขาใกลนิวเคลียสของทองคําเปน ฉบับ
เฉลย
อยางไร พรอมวาดภาพประกอบ
กรณีอนุภาคแอลฟาวิง่ เขาชนนิวเคลียสตรง ๆ อนุภาคแอลฟาจะถูกนิวเคลียสผลักใหเคลือ่ นทีช่ า ลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
และยอนกลับทางเดิม ซึ่งเราสามารถหาตําแหนงที่อนุภาคแอลฟาอยูใกลนิวเคลียสมากที่สุดจากกฎ
...................................................................................................................................................................................................................................................
การอนุรักษพลังงาน ดังนี้
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
v=0
α v α Au E = E
...................................................................................................................................................................................................................................................
A B A B
x Ek + E p = Ek + E p
...................................................................................................................................................................................................................................................
A A B B
R
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจาก R x ฉะนั้น คา E จึงนอยมากจนสามารถตัดออกได และที่ตําแหนง B อนุภาค
>>
...................................................................................................................................................................................................................................................
P A
แอลฟาหยุดนิ่ง (v = 0 m/s) ฉะนั้น คา Ek จึงมีคาเปนศูนย
...................................................................................................................................................................................................................................................
B
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 1 2 k(2e)(79e)
2 mv = x2
...................................................................................................................................................................................................................................................
A
x = 316 ke
mv2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น สมการคํานวณหาระยะใกลสุดของอนุภาคแอลฟาที่เขาใกลนิวเคลียสของทองคํา
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
คือ x = 316 ke 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
mv
ฟิสิกส์อะตอม 35
1. อิเล็กตรอนมีอัตราเร็ว 4.5 × 107 เมตรตอวินาที วิ่งตั้งฉากกับสนามแมเหล็กและสนามไฟฟา
ซึ่งทั้งสองสนามตั้งฉากซึ่งกันและกัน ถาสนามไฟฟามีขนาด 2.25 × 105 โวลตตอเมตร
จงหาขนาดของสนามแมเหล็กที่ทําใหอิเล็กตรอนเคลื่อนที่เปนแนวเสนตรงโดยไมเบน
วิธีทํา จากสมการ v = BE
...................................................................................................................................................................................................................................................
5
4.5 10 = 2.25 B 10
×
7 ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
B = 5 × 10-3 T
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ขนาดของสนามแมเหล็กที่ทําใหอิเล็กตรอนเคลื่อนที่เปนแนวเสนตรงโดยไมเบน
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 5 × 10-3 เทสลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. อิเล็กตรอนเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 3 × 107 เมตรตอวินาที เขาสูบริเวณสนามแมเหล็กในทิศ

ตัง้ ฉากกับทิศของสนาม พบวา อิเล็กตรอนเคลือ่ นทีเ่ ปนวงกลมรัศมี 9 เซนติเมตร จงหาขนาด
ของสนามแมเหล็กที่ใช
ฉบับ วิธีทํา จากสมการ q v
เฉลย m = BR
...................................................................................................................................................................................................................................................
7
1.76 10 = 3 10×
11 ×
-2
...................................................................................................................................................................................................................................................
B(9 10 ) ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
B = 1.9 10-3 T ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น สนามแมเหล็กที่ใชมีขนาดเทากับ 1.9 × 10-3 เทสลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. ในการทดลองหลอดรังสีแคโทดหากมีสนามแมเหล็ก 0.3 × 10-3 เทสลา ทําใหรังสีเบนลงดวย

รัศมีความโคง R ถาผานกระแสไฟฟาเพื่อใหเกิดสนามไฟฟาระหวางแผนโลหะ 5 × 103 โวลต
ตอเมตร ทําใหรังสีแคโทดพุงเปนเสนตรงไมเบี่ยงเบน อยากทราบวา คา R มีคาเทากับกี่เมตร
กําหนดให ระยะหางระหวางแผนโลหะ = 1.5 cm
วิธีทํา จากสมการ q E
m = BR 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3
1.76 10 = 5 10×
11 ×
-3 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
(0.3 10 ) R ×
R = 0.32 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น คา R มีคาเทากับ 0.32 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
36
4. ในการทดลองหยดนํ้ามันของมิลลิแกน เมื่อใชสนามไฟฟามีทิศลงขนาด 3 × 105 นิวตันตอ
คูลอมบ จะทําใหหยดนํา้ มันมวล 1.68 × 10-12 กิโลกรัม ลอยนิง่ ระหวางแผนโลหะทีว่ างขนานได
อยากทราบวา หยดนํ้ามันนี้ไดรับหรือขาดอิเล็กตรอนกี่ตัว พรอมวาดภาพประกอบ
วิธีทํา จากสมการ qE = mg
...................................................................................................................................................................................................................................................
neE = mg (q = ne) qE
...................................................................................................................................................................................................................................................
n(1.6 × 10-19)(3 × 105) = (1.68 × 10-12)(10)
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 350 ตัว E
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น หยดนํ้ามันนี้ไดรับอิเล็กตรอนเทากับ 350 ตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
mg
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. แผนโลหะ 2 แผน วางขนานกันหาง 5 เซนติเมตร มีความตางศักยระหวางแผนโลหะทั้งสอง

100.16 โวลต จงหาจํานวนอิเล็กตรอนที่เกาะบนหยดนํ้ามัน เมื่อหยดนํ้ามันมีมวล 5 × 10-15
กิโลกรัม และลอยนิ่งระหวางแผนโลหะ
วิธีทํา จากสมการ q = mgd V
...................................................................................................................................................................................................................................................
ne = V mgd ฉบับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
n(1.6 × 10 -19) = (5 × 10 )(10)(5 × 10 )
-15 -2 เฉลย
100.16
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 156 ตั ว
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จํานวนอิเล็กตรอนที่เกาะบนหยดนํ้ามันเทากับ 156 ตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. หยดนํา้ มันมวล 4.8 × 10-14 กิโลกรัม ขาดอิเล็กตรอน 200 ตัว ลอยนิง่ ในสนามไฟฟาสมํา่ เสมอ
มีทิศตามแนวดิ่ง จงหาขนาดและทิศของสนามไฟฟา พรอมวาดภาพประกอบ
วิธีทํา เนื่องจากหยดนํ้ามันขาดอิเล็กตรอน แสดงวา หยดนํ้ามันมีประจุบวก
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น สนามไฟฟาตองมีทิศขึ้น ดังภาพ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ qE = mg qE
...................................................................................................................................................................................................................................................
neE = mg
...................................................................................................................................................................................................................................................
200(1.6 × 10 )E = 4.8 × 10-14(10) -19 E
...................................................................................................................................................................................................................................................
E = 15,000 N/C
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น สนามไฟฟามีขนาดเทากับ mg
...................................................................................................................................................................................................................................................
15,000 นิวตันตอคูลอมบ มีทิศขึ้น
...................................................................................................................................................................................................................................................
7. อนุภาคแอลฟาเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 4 × 107 เมตรตอวินาที วิ่งตรงไปยังนิวเคลียสของ
ทองคํา อนุภาคแอลฟาจะเคลื่อนที่ชาลง ๆ จนกระทั่งหยุดนิ่ง ณ ตําแหนงหนึ่งจากนิวเคลียส
แลวจึงเคลื่อนที่ยอนกลับทางเดิม อยากทราบวา อนุภาคแอลฟาจะเคลื่อนที่เขาใกลนิวเคลียส
ของทองคํามากที่สุดเปนระยะกี่เมตร กําหนดให มวลของอนุ ภ าคแอลฟา = 6.64 × 10-27 kg
2
วิธีทํา จากสมการ x = 316mvke 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
9 -19 2
= 316(9 10 )(1.6 10 ) ×
-27
×
72
...................................................................................................................................................................................................................................................
(6.64 10 )(4 10 )×
-15
×
= 6.85 10 m ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อนุภาคแอลฟาจะเคลื่อนที่เขาใกลนิวเคลียสของทองคํามากที่สุดเปนระยะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 6.85 × 10-15 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. จากขอ 7. ถาเปลีย่ นจากแผนทองคําเปนแผนแทนทาลัม ซึง่ มีประจุ +73e แลวอนุภาคแอลฟา

ที่พุงตรงไปยังนิวเคลียสของแทนทาลัมดวยอัตราเร็ว 5 × 107 เมตรตอวินาที จะเคลื่อนที่เขา
ใกลนิวเคลียสของแทนทาลัมมากที่สุดเปนระยะกี่เ2มตร
วิธีทํา จากสมการ x = 292mvke 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
9 -19 2
ฉบับ = 292(9 10 )(1.6 10 ) ×
-27
×
72
เฉลย ...................................................................................................................................................................................................................................................
(6.64 10 )(5 10 )×
-15
×
= 4.05 10 m ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อนุภาคแอลฟาจะเคลื่อนที่เขาใกลนิวเคลียสของแทนทาลัมมากที่สุดเปนระยะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
9. ถาอนุภาคแอลฟามีพลังงาน 6.6 เมกะอิเล็กตรอนโวลต วิ่งเขาหานิวเคลียสของทองคํา แลว

อนุภาคแอลฟาสามารถเขาใกลนิวเคลียสของทองคํามากที่สุดเปนระยะกี่เมตร
วิธีทํา อนุภาคแอลฟามีพลังงาน 6.6 MeV = 6.6 106 1.6 10-19 = 1.056 10-12 J × × × ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ Ek = 21 mv2
...................................................................................................................................................................................................................................................
1.056 × 10-12 = 21 mv2
...................................................................................................................................................................................................................................................
mv2 = 2.112 × 10-12 kg (m/s)2
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
จากสมการ x = 316 ke
mv2 × 109)(1.6 × 10-19)2
...................................................................................................................................................................................................................................................
316(9
=
2.112-14 × 10-12
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 3.45 × 10 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อนุภาคแอลฟาสามารถเขาใกลนิวเคลียสของทองคํามากที่สุดเปนระยะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
38
3. สเปกตรัมของอะตอม
สเปกตรัมจากอะตอมของแกส
• สเปกตรัมแบงไดเปน 2 ประเภท
1. สเปกตรัมตอเนื่อง เปนสเปกตรัมที่ประกอบดวยแสงที่มีความยาวคลื่นและความถี่ตอเนื่องจนเห็น
เปนแถบสเปกตรัม
2. สเปกตรัมไมตอ เนือ่ ง เปนสเปกตรัมทีแ่ สงแยกปรากฏบนฉากเปนสีตา ง ๆ เปนเสน ๆ แยกออกจาก
กันและเรียงกันอยางเปนระเบียบ เรียกวา สเปกตรัมแบบเสน สามารถคํานวณคาพลังงานของเสนสเปกตรัม
แตละเสน ดังสมการ
E = hf = hc λ
โดยที่ h คือ คาคงตัวของพลังค (6.626 × 10-34 J s)
• แกสแตละชนิดมีชุดสเปกตรัมแบบเสนที่แตกตางกัน ซึ่งเปนสมบัติเฉพาะตัวของธาตุแตละชนิด
• บัลเมอรไดคิดคนอนุกรมบัลเมอรที่เปนความสัมพันธระหวางความยาวคลื่นของสเปกตรัมเสนสวาง
ของอะตอมไฮโดรเจนในชวงแสงที่มองเห็นไดดวยตาเปลา ดังสมการ
ฉบับ
n 2 โดยที่ b คือ คาคงตัว (364.56 × 10-9 m) เฉลย
λ = b ( 2 2)
n -2 n คือ จํานวนเต็มที่มีคามากกวา 2 (n
( = 3, 4, 5, …)
การแผคลื่นแมเหล็กไฟฟาของวัตถุดํา
• วัตถุตา ง ๆ เมือ่ มีอณุ หภูมสิ งู ขึน้ จะปลดปลอยคลืน่ แมเหล็กไฟฟาออกมา (การแผรงั สีความรอน) พบวา
อัตราการแผคลืน่ แมเหล็กไฟฟาขึน้ อยูก บั อุณหภูมแิ ละชนิดของผิววัตถุ ซึง่ วัตถุอดุ มคติทแ่ี ผคลืน่ แมเหล็กไฟฟา
ไดดีและดูดกลืนคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ตกกระทบไดอยางสมบูรณ เรียกวา วัตถุดํา ซึ่งมีอัตราการแผ
คลื่นแมเหล็กไฟฟาขึ้นอยูกับอุณหภูมิของวัตถุดําเทานั้น
• ความสัมพันธของอุณหภูมิของวัตถุกับความยาวคลื่นที่ใหคาความเขมสูงสุดของสเปกตรัมที่แผ
ออกมาเปนไปตามกฎการกระจัดของวีน
λmaxT = 2.9 × 10-3 m K
• พลังคไดตงั้ สมมติฐาน เพือ่ อธิบายการแผรงั สีของวัตถุดาํ มีใจความวา พลังงานทีว่ ตั ถุดาํ ดูดกลืนหรือ
แผออกมามีคาไดเฉพาะบางคาเทานั้นและคานี้จะเปนจํานวนเทาของ hf ปริมาณ hf เรียกวา ควอนตัมของ
พลังงาน และเรียกคาพลังงานที่วัตถุปลดปลอยหรือดูดกลืนในรูปของคลื่นแมเหล็กไฟฟานี้วา โฟตอน โดยที่
พลังงาน E ของคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความถี่ f จะมีพลังงาน ดังสมการ
E = nhf โดยที่ n คือ จํานวนเต็มบวก
1. นักเรียนคิดวา สเปกตรัมจากภาพใดเปนสเปกตรัมจากไสหลอดไฟฟาและของแกสรอน
เพราะเหตุใด
ภาพ ก ภาพ ข
ปริซึม ปริซึม
เปนสเปกตรัมของแกสรอน เพราะมีลกั ษณะเปนเสน ๆ แยกออกจากกัน ประกอบดวยเสน

ภาพ ก ................................................................................................................................................................................................................................
สีตาง ๆ เรียกวา สเปกตรัมแบบเสน ซึ่งแกสแตละชนิดจะมีชุดสเปกตรัมเสนสวางที่แตกตางกัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ เปนสเปกตรัมจากไสหลอดไฟฟา เพราะประกอบดวยแสงที่มีความยาวคลื่นและความถี่
ภาพ ข ................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย ตอเนื่องจนเห็นเปนแถบสเปกตรัม
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. พลังคอธิบายการแผรังสีของวัตถุดําโดยมีสมมติฐานอยางไร สอดคลองหรือขัดแยงกับฟสิกส
แบบฉบับอยางไร
พลังคอธิบายการแผรังสีของวัตถุดําโดยมีสมมติฐานวา พลังงานที่วัตถุดําดูดกลืนหรือแผออกมา
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีเฉพาะบางคาเทานัน้ และคานีเ้ ปนจํานวนเทาของ hf ซึง่ ขัดแยงกับความรูข องฟสกิ สแบบฉบับทีเ่ ชือ่ วา
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานของการแผคลื่นแมเหล็กไฟฟามีคาไดอยางตอเนื่อง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. แกวเผาสารประกอบ 2 ชนิด สังเกตเห็นสีของเปลวไฟตางกัน สารประกอบชนิดที่ 1 ใหเปลวไฟ

สีแดง สารประกอบชนิดที่ 2 ใหเปลวไฟสีเขียว นักเรียนคิดวา เปลวไฟของสารประกอบ
ชนิดใดมีอุณหภูมิมากกวากัน เพราะเหตุใด
เปลวไฟของสารประกอบชนิดที่ 2 มีอุณหภูมิมากกวา เพราะเมื่อวัตถุมีอุณหภูมิสูง วัตถุจะแผ
...................................................................................................................................................................................................................................................
คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีพลังงานสูงออกมา โดยคาความยาวคลื่นที่ใหความเขมสูงสุด (λmax) จะมีคา
...................................................................................................................................................................................................................................................
นอยลงเมือ่ อุณหภูมขิ องวัตถุสงู ขึน้ เรือ่ ย ๆ ซึง่ แสงสีเขียวมีความยาวคลืน่ นอยกวาแสงสีแดง จึงประมาณ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไดวา เปลวไฟสีเขียวจะรอนกวาเปลวไฟสีแดง
...................................................................................................................................................................................................................................................
40
1. นัยนตามนุษยสามารถรับคลื่นแมเหล็กไฟฟาพลังงาน 10-18 จูล ได ถาคลื่นแมเหล็กไฟฟานั้น
มีความยาวคลื่น 5 × 10-7 เมตร โฟตอนที่ไดรับจะมีจํานวนกี่โฟตอน
วิธีทํา จากสมการ E = nhf = nhc
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
10 -18
= n(6.626 10 )(3 10 ) ×
-7
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(5 10 ) ×
n = 2.5 โฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น โฟตอนที่ไดรับจะมีจํานวนเทากับ 2.5 โฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. แสงเลเซอรกําลัง 0.5 มิลลิวัตต ใหแสงความยาวคลื่น 600 นาโนเมตร อยากทราบวา จํานวน

โฟตอนตอวินาทีที่ถูกปลอยออกมามีจํานวนเทาใด
วิธีทํา แสงเลเซอรกําลัง 0.5 mW แสดงวา ใน 1 s แสงเลเซอรใหพลังงาน 0.5 10-3 J ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ E = nhf = nhc
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
ฉบับ
เฉลย
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
0.5 10 = n(6.626 10 )(3 10 )
×
-3 ×
-9
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(600 10 )
15
×
n = 1.5 10 โฟตอน ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จํานวนโฟตอนตอวินาทีที่ถูกปลอยออกมามีจํานวน
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 1.5 × 1015 โฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. ทดลองสองแสงความยาวคลื่น 0.65 ไมโครเมตร จํานวน 2 × 1022 โฟตอน เขาไปในนํ้า 0.2

กิโลกรัม ถานํ้าดูดกลืนพลังงานจากแสงไวได 50% อยากทราบวา อุณหภูมิของนํ้าจะเปลี่ยน
ไปกี่เคลวิน กําหนดให ความรอนจําเพาะของนํ้า = 4.2 kJ/kg K
วิธีทํา พลังงานของโฟตอนจะเปลีย่ นเปนพลังงานความรอนใหกบั นํา้ ซึง่ นํา้ จะดูดกลืนพลังงานจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
E
แสงไวได 50% (Eนํ้า = 50%Eแสง = แสง 2 ) ฉะนั้น จะไดความสัมพันธ
...................................................................................................................................................................................................................................................
mcΔT = nhc 2λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
22 -34 8
0.2(4.2 1,000) T = 2 10 (6.626 10 )(3 10 )
× Δ
× ×
-6
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
2(0.65 10 ) ×
Δ T = 3.64 K
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อุณหภูมิของนํ้าจะเปลี่ยนไปเทากับ 3.64 เคลวิน
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. แสงความยาวคลื่น 500 นาโนเมตร มีความเขม 15 วัตตตอตารางเมตร ตกกระทบพื้นที่ 3
ตารางเซนติเมตร ในแนวตัง้ ฉาก จะมีจาํ นวนโฟตอนกีโ่ ฟตอนทีต่ กกระทบพืน้ ทีน่ ใี้ นเวลา 5 วินาที
วิธีทํา แสงมีความเขม 15 W/m2 หมายความวา พื้นที่ 1 m2 จะไดรับแสง 15 W
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถาพื้นที่ 3 × 10-4 m2 จะไดรับแสง 4.5 × 10-3 W
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ P = Wt = Et
...................................................................................................................................................................................................................................................
= nhf t
...................................................................................................................................................................................................................................................
= λt nhc
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
4.5 10 = n(6.626 10 )(3 10 )
×
-3 ×
-9
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(500 10 )5 ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 5.66 1016 โฟตอน ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะมีจํานวนโฟตอนที่ตกกระทบพื้นที่นี้เทากับ 5.66 × 1016 โฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย 5. วัตถุทึบแสงมีลักษณะภายในกลวงพรอมกับบรรจุแกสชนิดหนึ่ง ซึ่งวัตถุนี้มีชองขนาด 2
ตารางมิลลิเมตร 1 ชอง เมือ่ ทําใหวตั ถุรอ นขึน้ จนกระทัง่ ถึงอุณหภูมคิ า หนึง่ จะมีแสงทีม่ คี วามยาว
คลืน่ 600 นาโนเมตร เปลงออกมาทางชองดังกลาวดวยความเขมคงตัว 10-6 วัตตตอ ตารางเมตร
อยากทราบวา ในเวลา 1 นาที จะมีโฟตอนกี่โฟตอนแผออกมาจากชองดังกลาว
วิธีทํา แสงมีความเขม 10-6 W/m2 หมายความวา พื้นที่ 1 m2 จะใหแสง 10-6 W
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถาพื้นที่ 2 × 10-6 m2 จะใหแสง 2 × 10-12 W
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= nhf t
...................................................................................................................................................................................................................................................
= λt nhc
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
2 10 ×
-12
= n(6.626 10 )(3 10 ) ×
-9
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(600 10 )(60) ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 3.62 108 โฟตอน ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะมีโฟตอนแผออกมาจากชองดังกลาวเทากับ 3.62 × 108 โฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
42
4. ทฤษฎีอะตอมของโบร
ระดับพลังงานของอะตอม
• โบรไดตงั้ สมมติฐานโดยอาศัยแนวคิดจากทฤษฎีควอนตัมของพลังงานของพลังค อธิบายโครงสรางของ
อะตอมไฮโดรเจนและการเกิดสเปกตรัมของอะตอมไฮโดรเจนไดชัดเจน โดยเสนอสมมติฐานใหม 2 ขอ ดังนี้
1. สมมติฐานขอที่ 1 อิเล็กตรอนจะเคลือ่ นทีเ่ ปนวงกลมรอบนิวเคลียสในวงโคจรบางวงโดยไมแผคลืน่
แมเหล็กไฟฟาออกมา สําหรับอิเล็กตรอนมวล m ขณะเคลื่อนที่รอบนิวเคลียสในวงโคจรที่ n จะมีโมเมนตัม
เชิงมุม Ln เปนจํานวนเทาของ ħ ดังสมการ
โดยที่ vn คือ อัตราเร็วเชิงเสนของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ n (m/s)
rn คือ รัศมีวงโคจรของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ n (m)
Ln = mvnrn = nħ
ħ คือ คาคงตัวมูลฐาน (ħ = h )
2π
n คือ จํานวนเต็มบวก
2. สมมติฐานขอที่ 2 เมื่ออิเล็กตรอนเปลี่ยนวงโคจรจะมีการดูดกลืนหรือคายพลังงานบางคาออกมา
ในรูปของคลื่นแมเหล็กไฟฟาซึ่งมีคาตามสมมติฐานของพลังค
hf = ΔE โดยที่ Eni คือ พลังงานของอิเล็กตรอนกอนการเปลีย่ นวงโคจร ((J) ฉบับ
เฉลย
= Eni - Enf Enf คือ พลังงานของอิเล็กตรอนหลังการเปลีย่ นวงโคจร ((J)
• ความสัมพันธของพลังงานรวมของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ n รอบนิวเคลียสเปน ดังสมการ

โดยที่ E1 คือ พลังงานรวมของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ 1
E (-2.176 × 10-18 J หรือ -13.6 eV)
En = 21
n En คือ พลังงานรวมของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ n
(J หรือ eV)
• จากสมมติฐานของโบรสามารถคํานวณหาความยาวคลื่นของแสงในสเปกตรัมเสนสวางของอะตอม
ไฮโดรเจนได ดังสมการ
1 = RH 12 - 12 7 -1
λ ( nf ni ) โดยที่ RH คือ คาคงตัวของริดเบิรก (1.0974 × 10 m )
การทดลองของฟรังกและเฮิรตซ
ฟรังกและเฮิรตซไดทําการทดลองที่สนับสนุนทฤษฎีอะตอมของโบร โดยใชชุดการทดลองที่ปรับ
พลังงานจลนของอิเล็กตรอนใหเคลื่อนที่ไปชนกับอะตอมของปรอท เพื่อที่จะศึกษาการรับพลังงานของอะตอม
พบวา ในการชนระหวางอิเล็กตรอนกับอะตอม อะตอมจะดูดกลืนพลังงานไดเพียงบางคาเทานั้น กลาวไดวา
พลังงานของอะตอมมีคาไมตอเนื่อง ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานของโบร
• เรินตเกนไดคนพบรังสีเอกซจากการทดลองการนําไฟฟาผานแกสในหลอดรังสีแคโทดโดยบังเอิญ
• การผลิตรังสีเอกซ จะใชลาํ อิเล็กตรอนทีม่ พี ลังงานสูงพุง ชนเปาทีท่ าํ ดวยอะตอมของโลหะหนัก ดังภาพ
เริ่มตนจากขั้วไฟฟา A ถูกทําใหรอนดวยกระแสไฟฟาจากความตางศักย V ทําใหอิเล็กตรอนหลุดออกมาจาก
ขั้วไฟฟา A แลวถูกเรงดวยความตางศักย V0 ใหเขาชนเปาโลหะ B ทําใหเกิดรังสีเอกซแผออกมา
ขั้วไฟฟา A เปาโลหะ B
V รังสีเอกซ
แหลงกําเนิดไฟฟา
มีความตางศักยสูง V0
• การเกิดรังสีเอกซ มีกระบวนการเกิด 2 กระบวนการ ดังนี้

1. การเกิดรังสีเอกซตอเนื่อง เกิดขึ้นเมื่ออิเล็กตรอนพลังงานสูงเคลื่อนที่เขาใกลนิวเคลียสของเปา
ฉบับ จะทําใหอิเล็กตรอนมีความเร็วเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว อิเล็กตรอนนี้จะปลดปลอยพลังงานออกมาในรูปของ
เฉลย คลื่นแมเหล็กไฟฟาในชวงรังสีเอกซ แตเนื่องจากจํานวนอิเล็กตรอนที่ชนเปามีจํานวนมากและแตละตัวสูญเสีย
พลังงานคาตางกัน รังสีเอกซทแี่ ผออกมาจึงมีสเปกตรัมตอเนือ่ ง โฟตอนของรังสีเอกซตอ เนือ่ งนีม้ พี ลังงานมาก
ทีส่ ดุ เทากับพลังงานจลนสงู สุดของอิเล็กตรอน ซึง่ พลังงานจลนสงู สุดของอิเล็กตรอนนัน้ ไดจากการเรงดวยความ
ตางศักย V โดยความยาวคลื่นตํ่าสุด (λmin) คํานวณไดจากสมการ
λmin = hc โดยที่ e คือ ประจุไฟฟาของอิเล็กตรอน (1.6 × 10-19 C)
eV
2. การเกิดรังสีเอกซเฉพาะตัว เกิดขึ้นเมื่ออิเล็กตรอนถูกเรงจนมีพลังงานสูง เคลื่อนที่เขาชนเปา
เกิดการชนกับอิเล็กตรอนในวงโคจรชัน้ ในของอะตอมทีเ่ ปนเปาจนหลุดออกไป อิเล็กตรอนจากวงโคจรชัน้ ถัดออกมา
จะเขาไปแทนที่พรอมปลดปลอยพลังงานในรูปรังสีเอกซที่มีลักษณะเฉพาะตัว (มีความยาวคลื่นคาเฉพาะตัว)
ความไมสมบูรณของทฤษฎีอะตอมของโบร
• โบรกลาวถึงการโคจรของอิเล็กตรอนรอบนิวเคลียส ซึ่งถือวา แรงสูศูนยกลางที่กระทํากับอิเล็กตรอน
เกิดจากแรงดึงดูดระหวางประจุไฟฟาของอิเล็กตรอนกับนิวเคลียส (หลักของฟสกิ สแบบดัง้ เดิม) แตโบรเสนอวา
อิเล็กตรอนสามารถเคลื่อนที่ดวยความเรงโดยไมสูญเสียพลังงานเฉพาะในวงโคจรเสถียรบางวงเทานั้น
• ทฤษฎีอะตอมของโบรไมสามารถคํานวณและอธิบายสเปกตรัมของอะตอมอื่น ๆ ได นอกจากนี้
ยังไมสามารถอธิบายการทดลองทีแ่ สดงวา อะตอมทีอ่ ยูใ นสนามแมเหล็กจะใหสเปกตรัมทีต่ า งจากเมือ่ ไมอยูใ น
สนามแมเหล็ก
44
ปฏิบัติกิจกรรมตอไปนี้
1. หาสมการความเร็วของอิเล็กตรอนที่โคจรรอบนิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนวงโคจรวงที่ n
และหาความเร็วของอิเล็กตรอนทีเ่ ร็วทีส่ ดุ ทีส่ ามารถโคจรรอบนิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนได
จากขอสมมติฐานของโบรขอที่ 1
...................................................................................................................................................................................................................................................
L = n ħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
mvnrn = nħ (1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2 2
เราทราบความสัมพันธ r = n นํามาแทนคาลงในสมการ (1) ħ
2
...................................................................................................................................................................................................................................................
mke n
...................................................................................................................................................................................................................................................
2ħ2
จะได mv n = n 2 ħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
n mke ke2
vn = nħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
แทนคา k = 9 × 10 N m /C e = 1.6 × 10-19 C และ ħ = 1.054 × 10-34 J s
9 2 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
6
จะได vn = 2.18 n× 10
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น แทน n = 1 เพื่อหาความเร็วของอิเล็กตรอนที่เร็วที่สุดที่สามารถเคลื่อนที่ได
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
จะได v1 = 2.18 × 106 m/s
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
6
ดังนั้น สมการความเร็วของอิเล็กตรอนที่โคจรวงโคจรที่ n คือ vn = 2.18 n× 10 และความเร็ว
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของอิเล็กตรอนที่เร็วที่สุดที่สามารถโคจรรอบนิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนได
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 2.18 × 106 เมตรตอวินาที
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. หาสมการความถี่ของอิเล็กตรอนที่โคจรรอบนิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนวงโคจรวงที่ n
จากสมการอัตราเร็วของการเคลื่อนที่เปนวงกลม
...................................................................................................................................................................................................................................................
v = 2πrf (1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
v1
เราทราบความสัมพันธ vn = n และ rn = r1n2 นํามาแทนคาลงในสมการ (1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
v1 2
จะได n = 2πv(r1n )fn
...................................................................................................................................................................................................................................................
fn = 2πr1 n3
...................................................................................................................................................................................................................................................
1
...................................................................................................................................................................................................................................................
แทนคา v = 2.18 106 m/s และ r = 5.28 10-11 m × ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
1 1 15
จะได f = 6.57 n 10 ×
3
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
ดังนั้น สมการความถี่ของอิเล็กตรอนที่โคจรรอบนิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนวงโคจรวงที่ n
...................................................................................................................................................................................................................................................
15
คือ fn = 6.57 n×3 10
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
1. สําหรับอะตอมไฮโดรเจนตามทฤษฎีอะตอมของโบร ในขณะทีอ่ เิ ล็กตรอนอยูใ นสถานะถูกกระตุน
ที่ 5 จงหาปริมาณตอไปนี้
n=6
1) เลขควอนตัม........................................................................................................................................................................................................
Ln = nħ = (6)(1.054 × 10-34) = 6.324 × 10-34 J s
2) โมเมนตัมเชิงมุมของอิเล็กตรอน.....................................................................................................................................................
rn = a0n2 = (5.28 × 10-11)(62) = 1.9 × 10-9 m
3) รัศมีวงโคจรของอิเล็กตรอน..................................................................................................................................................................
E -18
En = n21 = -2.17662× 10 = -6.04 × 10-20 J
4) พลังงานของอะตอม.....................................................................................................................................................................................
v 6
vn = n1 = 2.18 6× 10 = 3.6 × 105 m/s
5) อัตราเร็วของอิเล็กตรอน..........................................................................................................................................................................
Ek(n) = En = -6.04 × 10-20 = 6.04 × 10-20 J
6) พลังงานจลนของอิเล็กตรอน...............................................................................................................................................................
Ep(n) = 2(En) = 2(-6.04 × 10-20) = -1.2 × 10-19 J
7) พลังงานศักยของอิเล็กตรอน...............................................................................................................................................................
2. ถาอิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนตามทฤษฎีอะตอมของโบรเปลี่ยนจากสถานะพื้นไปสู
n = 3 จงหาปริมาณตอไปนี้
1) พลังงานที่อะตอมดูดกลืนเขาไป (หนวยอิเล็กตรอนโวลต)
ฉบับ วิธีทํา จากสมการ Δ E = E -E ni
เฉลย nf
..........................................................................................................................................................................................................................................
= -13.6 12 - 32
-13.6
..........................................................................................................................................................................................................................................
= 12.09 eV
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น พลังงานที่อะตอมดูดกลืนเขาไปเทากับ 12.09 อิเล็กตรอนโวลต
..........................................................................................................................................................................................................................................
2) ความถี่ของโฟตอน
วิธีทํา จากสมการ hf = E Δ
..........................................................................................................................................................................................................................................
-34
6.626 10 f = 12.09×
-19
..........................................................................................................................................................................................................................................
1.6 10 ×
15
f = 2.92 10 Hz ×
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความถี่ของโฟตอนเทากับ 2.92 × 1015 เฮิรตซ
..........................................................................................................................................................................................................................................
3) ความยาวคลื่นของโฟตอน
วิธีทํา จากสมการ hf = E Δ
..........................................................................................................................................................................................................................................
hc = 12.09
..........................................................................................................................................................................................................................................
-34 λ
8
(6.626 × 10 )(3 × 10 ) = 12.09
..........................................................................................................................................................................................................................................
-19
λ(1.6 × 10 )
λ = 102.76 nm
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นของโฟตอนเทากับ 102.76 นาโนเมตร
..........................................................................................................................................................................................................................................
อะตอมของไฮโดรเจน
46 www.aksorn.com/interactive3D/RBC51
3. สําหรับอะตอมไฮโดรเจนตามทฤษฎีอะตอมของโบร ถาขณะที่อิเล็กตรอนโคจรรอบนิวเคลียส
เปนวงกลมมีรัศมี 33 นาโนเมตร แลวอิเล็กตรอนอยูในสถานะถูกกระตุนที่เทาใด
วิธีทํา จากสมการ r = a n2
...................................................................................................................................................................................................................................................
n 0
33 × 10-9 = (5.28 × 10-11)n2
...................................................................................................................................................................................................................................................
n2 = 625
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 25
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อิเล็กตรอนอยูในสถานะถูกกระตุนที่เทากับ 25 - 1 = 24
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. สําหรับอนุกรมบัลเมอรถาสเปกตรัมเสนแรกของอะตอมไฮโดรเจนมีความยาวคลื่น 656
นาโนเมตร แลวสเปกตรัมเสนที่สองในอนุกรมบัลเมอรมีความยาวคลื่นเทาใด
วิธีทํา สําหรับอนุกรมบัลเมอรสเปกตรัมเสนที่สองเกิดจากการปลดปลอยคลื่นแมเหล็กไฟฟาจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 4 สู n = 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ Eni - Enf = hc
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ -34 8
-13.6 2 - -13.6 2 = (6.626 × 10 )(3 × 10 )
4 2 -19
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ(1.6 × 10 )
-7 ฉบับ
λ = 4.87 × 10 m = 487 nm
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
ดังนั้น สเปกตรัมเสนที่สองในอนุกรมบัลเมอรมีความยาวคลื่นเทากับ 487 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. อะตอมไฮโดรเจนเมือ่ เปลีย่ นระดับพลังงานจากสถานะ n = 4 สูส ถานะพืน้ จะใหโฟตอนพลังงาน

20.4 × 10-19 จูล และเมื่อเปลี่ยนระดับพลังงานจากสถานะ n = 3 สูสถานะพื้นจะใหโฟตอน
พลังงาน 19.34 × 10-19 จูล ถาตองการกระตุนใหอะตอมไฮโดรเจนเปลี่ยนระดับพลังงานจาก
สถานะ n = 3 สู n = 4 จะตองใชแสงความถี่เทาใด
วิธีทํา จากโจทย เมื่อเปลี่ยนระดับพลังงานจากสถานะ n = 4 สูสถานะ n = 3 จะใหโฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานเทากับ 20.4 × 10-19 - 19.34 × 10-19 = 1.06 × 10-19 J
...................................................................................................................................................................................................................................................
หาความถี่ของแสงที่ตองใชเมื่อกระตุนใหอะตอมไฮโดรเจนเปลี่ยนระดับพลังงานจากสถานะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 3 สู n = 4
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ Eni - Enf = hf
...................................................................................................................................................................................................................................................
1.06 × 10-19 = (6.626 × 10-34)f
...................................................................................................................................................................................................................................................
f = 1.6 × 1014 Hz
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะตองใชแสงความถี่เทากับ 1.6 × 1014 เฮิรตซ
...................................................................................................................................................................................................................................................
แบบจําลองอะตอมไฮโดรเจนของโบร
www.aksorn.com/interactive3D/RBC53 ฟิสิกส์อะตอม 47
6. ความยาวคลื่นที่นอยที่สุดในอนุกรมพาสเชนที่ปลอยออกมาจากอะตอมไฮโดรเจนมีคาเทาใด
วิธีทํา จากสมการ 1 = R 1 - 1
( nf ni ) H 2 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 1.0974 107( 1 - 1 ) × 2 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
3 ∞
= 820.12 nm
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นที่นอยที่สุดในอนุกรมพาสเชนที่ปลอยออกมาจากอะตอมไฮโดรเจน
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีคาเทากับ 820.12 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
7. ความยาวคลื่นที่มากที่สุดในอนุกรมพาสเชนที่ปลอยออกมาจากอะตอมไฮโดรเจนมีคาเทาใด
วิธีทํา จากสมการ 1 = R 1 - 1
( nf ni ) H 2 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 1.0974 107 ( 1 - 1 ) × 2 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
3 4
= 1,874.56 nm
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นที่มากที่สุดในอนุกรมพาสเชนที่ปลอยออกมาจากอะตอมไฮโดรเจน
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีคาเทากับ 1,874.56 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย 8. หลอดรังสีเอกซมีความตางศักยระหวางขั้วแอโนดกับขั้วแคโทดเปน 12,000 โวลต จงหาวา
รังสีเอกซที่ผลิตไดมีความยาวคลื่นตํ่าสุดเทาใด
วิธีทํา จากสมการ λmin hc
= eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
= (6.626 10 )(3 10 ) ×
-19
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(1.6 10 )(12,000)
×
-10
= 1.04 10 m ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น รังสีเอกซที่ผลิตไดมีความยาวคลื่นตํ่าสุดเทากับ 1.04 × 10-10 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
9. ถาตองการผลิตรังสีเอกซตอเนื่องที่มีความยาวคลื่นตํ่าสุด 5 × 10-11 เมตร ตองใชความ

ตางศักยระหวางขั้วทั้งสองของหลอดรังสีเอกซกี่กิโลโวลต
วิธีทํา จากสมการ λmin hc
= eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
5 10 ×
-11
= (6.626 10 )(3 10 ) ×
-19
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(1.6 10 )V ×
V = 24,847.5 V
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 24.85 kV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ตองใชความตางศักยระหวางขั้วทั้งสองของหลอดรังสีเอกซเทากับ 24.85 กิโลโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
48
1. จากการทดลองของฟรังกและเฮิรตซ การทีอ่ ะตอมปรอทไมรบั พลังงานตํา่ กวา 4.9 อิเล็กตรอน
โวลต สนับสนุนทฤษฎีอะตอมของโบรอยางไร
ฟรังกและเฮิรตซสรุปวา พลังงานของอะตอมปรอทมีคา ไมตอ เนือ่ ง เพราะการทีอ่ ะตอมปรอทไมรบั
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานตํ่ากวา 4.9 eV แสดงวา ระดับพลังงานกระตุนแรกจะตองอยูสูงจากระดับพลังงานตํ่าสุด
...................................................................................................................................................................................................................................................
อยู 4.9 eV ตองไดรบั พลังงานจากภายนอกทีเ่ พียงพอจึงจะขึน้ ไปอยูใ นระดับพลังงานทีส่ งู ชัน้ ถัดไป
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. ระดับพลังงาน 3 ระดับ ของอะตอมปรอทเริ่มจากตํ่าสุด คือ -10.4 -5.5 และ -3.7 อิเล็กตรอน

โวลต ตามลําดับ อิเล็กตรอนจะตองมีพลังงานอยางนอยที่สุดกี่อิเล็กตรอนโวลต จึงจะเริ่มชน
กับอะตอมปรอทแบบถายเทพลังงานได
พลังงานของอิเล็กตรอนทีว่ งิ่ ชนแลวเริม่ ชนกับอะตอมปรอทแบบถายเทพลังงานหรือแบบไมยดื หยุน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตองเปนพลังงานที่ทําใหอิเล็กตรอนในอะตอมปรอทเปลี่ยนวงโคจรจากสถานะพื้น (n = 1) ไปยัง
...................................................................................................................................................................................................................................................
สถานะถูกกระตุนที่ 1 (n = 2) ซึ่งผลตางของระดับพลังงานที่อิเล็กตรอนเปลี่ยนวงโคจร คือ
...................................................................................................................................................................................................................................................
E1 - E2 = -10.4 - (-5.5) = 4.9 eV ดังนั้น อิเล็กตรอนจะตองมีพลังงานอยางนอยที่สุด
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
เทากับ 4.9 eV
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
3. ในการทดลองของฟรังกและเฮิรตซ ถาใชแกสไฮโดรเจนแทนปรอท และใชความตางศักยเรง
อิเล็กตรอน 12.10 โวลต แกสไฮโดรเจนจะปลอยคลื่นแมเหล็กไฟฟาไดมากที่สุดกี่ความถี่
กําหนดให สถานะพื้นของอะตอมไฮโดรเจนมีพลังงาน = -13.6 eV E
E = -13.6 eV เราสามารถรู E = -3.4 eV E = -1.51 eV ไดจากสมการ E = n1
1 2 3 n 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น ΔE1 2 = -13.6 - (-3.4) = 10.20 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ΔE1 3 = -13.6 - (-1.51) = 12.09 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากโจทย Vเรง = 12.10 V แสดงวา อิเล็กตรอนในอะตอมไฮโดรเจนมีพลังงาน 12.10 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น จะเปลี่ยนจาก n = 1 n = 3 ดังนั้น จะปลอยคลื่นแมเหล็กไฟฟาออกมา 3 ความถี่
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. การเกิดรังสีเอกซแบบใด ที่สนับสนุนทฤษฎีอะตอมของโบรและสนับสนุนอยางไร
การเกิดรังสีเอกซเฉพาะตัว สนับสนุนทฤษฎีอะตอมของโบร เพราะเกิดจากการที่อิเล็กตรอนถูก
...................................................................................................................................................................................................................................................
เรงจนมีพลังงานสูง เคลือ่ นทีเ่ ขาชนเปา ทําใหอเิ ล็กตรอนของวงโคจรชัน้ ในของอะตอมทีเ่ ปนเปาหลุด
...................................................................................................................................................................................................................................................
ออก แลวอิเล็กตรอนจากวงโคจรที่อยูหางจากนิวเคลียสมากกวาจะเคลื่อนที่เขาไปแทนที่ พรอมทั้ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
คายพลังงานออกมาในรูปรังสีเอกซทมี่ ลี กั ษณะเฉพาะตัว โดยรังสีเอกซทเี่ กิดขึน้ นีจ้ ะมีพลังงานเทากับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผลตางระหวางระดับพลังงานที่อิเล็กตรอนเปลี่ยนวงโคจร จึงสนับสนุนวา อะตอมมีพลังงานเปน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ขั้น ๆ ไมตอเนื่องตามทฤษฎีอะตอมของโบร
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. ทวิภาวะของคลื่นและอนุภาค
ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก
• ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก คือ ปรากฏการณทเี่ มือ่ มีแสงทีม่ คี วามถีท่ เี่ หมาะสมมาตกกระทบผิวโลหะ
จะทําใหอเิ ล็กตรอน (โฟโตอิเล็กตรอน) หลุดจากโลหะนัน้ ได โดยจํานวนโฟโตอิเล็กตรอนทีห่ ลุดออกมาจะเพิม่ ขึน้
ตามความเขมแสง และพลังงานจลนสูงสุดของโฟโตอิเล็กตรอนจะขึ้นอยูกับความถี่ของแสง
• ไอนสไตนไดอธิบายปรากฏการณนี้โดยอาศัยกฎการอนุรักษพลังงานและสมมติฐานของพลังคที่วา
แสงเปนอนุภาคทีเ่ รียกวา โฟตอน ทีม่ พี ลังงานเทากับ hf เมือ่ โฟตอนตกกระทบพืน้ ผิวโลหะจะถายโอนพลังงาน
ใหกบั อิเล็กตรอนของโลหะ แตการทีอ่ เิ ล็กตรอนจะหลุดจากผิวโลหะได อิเล็กตรอนจะตองเสียพลังงานไปปริมาณ
หนึ่งเทากับพลังงานที่ใชในการยึดอิเล็กตรอนไวในอะตอม เรียกพลังงานจํานวนนี้วา ฟงกชันงาน (W) และมี
พลังงานจลนเทากับพลังงานที่เหลือ (Ekmax) สามารถเขียนแสดงความสัมพันธได ดังสมการ
Ekmax = hf - W
ฉบับ ปรากฏการณคอมปตัน
เฉลย
คอมป ตั น ได ท ดลองฉายรั ง สี เ อกซ ที่ มี หัววัด
ความยาวคลื่นคาเดียวใหกระทบอิเล็กตรอนใน
เปาแกรไฟต λ′
แทงแกรไฟต ปรากฏวา อิเล็กตรอนและรังสีเอกซ
หลอดรังสีเอกซ
กระเจิงออกมา ดังภาพ โดยความยาวคลื่นของ λ θ
รังสีเอกซที่กระเจิงออกมามีทั้งความยาวคลื่นเทา
อิเล็กตรอน
เดิมและมากกวา ซึ่งแสดงใหเห็นวาคลื่นแมเหล็ก
ไฟฟามีลักษณะเปนอนุภาค
สมมติฐานของเดอบรอยล
• การที่คลื่นแมเหล็กไฟฟาแสดงสมบัติของอนุภาคได เดอ บรอยล จึงเสนอสมมติฐานวา อนุภาคก็
สามารถแสดงสมบัติของคลื่นได สามารถเขียนแสดงความสัมพันธเพื่อคํานวณหาความยาวคลื่นของอนุภาค
มวล m ที่มีอัตราเร็ว v หรือความยาวคลื่นเดอบรอยลได ดังสมการ
λ = hp = mv
h โดยที่ p คือ โมเมนตัมของอนุภาค (kg
( m/s)
• จากแนวคิดของไอนสไตนและเดอ บรอยล ทําใหสรุปไดวา คลืน่ แสดงสมบัตขิ องอนุภาคไดและอนุภาค

แสดงสมบัติของคลื่นได สมบัติดังกลาว เรียกวา ทวิภาวะของคลื่นและอนุภาค
50
1. เพราะเหตุใด ทฤษฎีแสงมีสมบัตเิ ปนคลืน่ จึงไมสามารถอธิบายปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกได
เพราะถาแสงมีสมบัติเปนคลื่น แสงที่มีความเขมสูงจะมีพลังงานสูงดวย ไมวาจะมีความถี่เทาใดก็
...................................................................................................................................................................................................................................................
นาจะใหโฟโตอิเล็กตรอนที่มีพลังงานจลนสูงออกมา แตผลการทดลองพบวา แสงที่มีความถี่ตํ่ากวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ความถี่ขีดเริ่มไมวาจะมีความเขมสูงเทาใดก็ตาม ไมสามารถทําใหเกิดโฟโตอิเล็กตรอนได แตถาแสงที่
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตกกระทบมีความถี่มากกวาความถี่ขีดเริ่ม จะเกิดโฟโตอิเล็กตรอนทันที
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. การเปลี่ยนพลังงานของปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกตางจากรังสีเอกซอยางไร
ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกเปลี่ยนพลังงานของโฟตอนไปเปนพลังงานจลนของอิเล็กตรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
รังสีเอกซเปลี่ยนพลังงานจลนของอิเล็กตรอนไปเปนพลังงานของโฟตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
3. โลหะแพลทินัมมีฟงกชันงาน 5.5 อิเล็กตรอนโวลต เมื่อฉายแสงที่มองเห็นดวยตาเปลาให เฉลย
กระทบผิวโลหะแพลทินัม จะมีอิเล็กตรอนหลุดจากผิวโลหะหรือไม เพราะเหตุใด
ไมมี เพราะจากสมการ W = hc = 1,240 λ λ λmax = 1,240 5.5 = 225.45 nm นั่นคือความยาว
...................................................................................................................................................................................................................................................
max max
คลื่นที่ยาวที่สุดของคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่กระทบผิวโลหะแพลทินัม แลวทําใหอิเล็กตรอนหลุดจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผิวโลหะมีคา 225.45 nm แตแสงที่มองเห็นดวยตาเปลามีความยาวคลื่นตั้งแต 400-700 nm ซึ่งมี
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานนอยกวาแสงความยาวคลื่น 225.45 nm ทําใหพลังงานของโฟตอนมีคานอยกวาพลังงานที่
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะทําใหอิเล็กตรอนหลุด
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. เพราะเหตุใด ทฤษฎีรังสีเอกซประพฤติตัวเปนคลื่นจึงอธิบายปรากฏการณคอมปตันไมได
เพราะเมื่อโฟตอนของรังสีเอกซชนกับอิเล็กตรอนของแกรไฟต รังสีเอกซที่กระเจิงออกมาจะมี
...................................................................................................................................................................................................................................................
2 แบบ คือ 1. ความยาวคลืน่ เทาเดิม 2. ความยาวคลืน่ มากกวาเดิม ซึง่ ไมสามารถอธิบายไดดว ยทฤษฎี
...................................................................................................................................................................................................................................................
คลืน่ แมเหล็กไฟฟา เนือ่ งจากเมือ่ คลืน่ แมเหล็กไฟฟากระทบอิเล็กตรอน สนามไฟฟาของคลืน่ จะบังคับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ใหอิเล็กตรอนสั่นดวยความถี่เดียวกับคลื่น พรอมทั้งแผรังสีออกมาทุกทิศทางดวยความถี่เดียวกัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น รังสีเอกซที่กระเจิงออกมาจึงควรมีความถี่เทาเดิมหรือความยาวคลื่นเทาเดิม
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากการทดลอง แสดงใหเห็นวา การชนกันระหวางโฟตอนของรังสีเอกซกบั อิเล็กตรอนนัน้ เหมือน
...................................................................................................................................................................................................................................................
การชนกันระหวางอนุภาคกับอนุภาค กลาวคือ รังสีเอกซไดประพฤติตัวเปนอนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. สมมติฐานของเดอบรอยลสนับสนุนสมมติฐานของโบรที่วา เมื่ออิเล็กตรอนวิ่งรอบนิวเคลียส
โดยไมแผคลื่นแมเหล็กไฟฟา จะมีคาโมเมนตัมเชิงมุม mvnrn = nħ อยางไร
การที่อิเล็กตรอนไมสูญเสียพลังงานหรือไมแผคลื่นแมเหล็กไฟฟา เพราะอิเล็กตรอนประพฤติตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
เป นคลืน่ โดยสงคลืน่ ออกมาแทรกสอดกันกลายเปนคลืน่ นิง่ ซึง่ จะเกิดขึน้ ไดเมือ่ ความยาวของเสน
...................................................................................................................................................................................................................................................
รอบวงในวงโคจรของอิ เล็กตรอนยาวเปนจํานวนเต็มเทาของความยาวคลื่นของอิเล็กตรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
2πrn = nλ
...................................................................................................................................................................................................................................................
2πrn = n(mvh )
...................................................................................................................................................................................................................................................
n
...................................................................................................................................................................................................................................................
mv r = n 2h = n ( π) ħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
nn
E
6. ถาเรงอิเล็กตรอนมวล m มีประจุ q ที่หยุดนิ่งจากตําแหนง v=0 v
A ไปตําแหนง B ผานความตางศักย V จะมีสมการความ A B
ยาวคลื่นเดอบรอยลอยางไร V
ถาเรงอิเล็กตรอนจากตําแหนง A ไปตําแหนง B จะไดความสัมพันธ
...................................................................................................................................................................................................................................................
qV = 21 mv2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ mv2 = 2qV (1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย 2 2
นําสมการ (1) × m จะได m v = 2mqV
...................................................................................................................................................................................................................................................
mv = 2mqV (2)
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ λ = p = mv h h
...................................................................................................................................................................................................................................................
แทนคา mv จากสมการ (2) จะได λ = h
...................................................................................................................................................................................................................................................
2mqV
...................................................................................................................................................................................................................................................
h
ดังนั้น สมการความยาวคลื่นเดอบรอยล คือ = 2mqV λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดูกราฟ แลวบอกคาความชันและจุดตัดแกน X
1. 2. h 3.2 2h
h
Ekmax (J) slope = ............. Vs (V) slope = .............
e vmax (m/s)2 slope = .............
m
0 f0 f (s-1) 0 f0 f (s-1) 0 f0 f (s-1)
-W
.............. - We
.............. - 2W
m
..............
52
1. เมื่อฉายแสงอัลตราไวโอเลตความยาวคลื่น 120 นาโนเมตร ไปยังโลหะชนิดหนึ่ง พบวา
โฟโตอิเล็กตรอนมีพลังงานจลนสูงสุด 3 อิเล็กตรอนโวลต จงหาปริมาณตอไปนี้
1) ฟงกชันงานของโลหะ
วิธีทํา จากสมการ E max = hf - W
..........................................................................................................................................................................................................................................
k
Ekmax = hcλ - W
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
3 = (6.626 10 )(3 10 ) - W ×
-9
×
-19
..........................................................................................................................................................................................................................................
(120 10 )(1.6 10 )
× ×
3 = 10.35 - W
..........................................................................................................................................................................................................................................
W = 7.35 eV
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ฟงกชันงานของโลหะเทากับ 7.35 อิเล็กตรอนโวลต
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
2) ความยาวคลื่นขีดเริ่ม
วิธีทํา จากสมการ W = hf = hc
..........................................................................................................................................................................................................................................
0 λ ฉบับ
max
.......................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
-34 8
7.35 = (6.626 10 )(3 10 ) × ×
-19
..........................................................................................................................................................................................................................................
(1.6 10 ) λmax ×
..........................................................................................................................................................................................................................................
λmax = 169.03 nm
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นขีดเริ่มเทากับ 169.03 นาโนเมตร
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
3) ความตางศักยหยุดยั้ง
วิธีทํา ความตางศักยหยุดยั้ง คือ ความตางศักยที่ใชหยุดอิเล็กตรอน (โฟโตอิเล็กตรอนไปหยุด
..........................................................................................................................................................................................................................................
ที่ขั้วแอโนดพอดี) ซึ่งความตางศักยหยุดยั้งจะเปนคาที่แสดงถึงพลังงานจลนสูงสุดของ
..........................................................................................................................................................................................................................................
โฟโตอิเล็กตรอน
..........................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ Ekmax = eVs
..........................................................................................................................................................................................................................................
3 = eVs
..........................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความตางศักยหยุดยั้งเทากับ 3 โวลต
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................
2. ฉายแสงอัลตราไวโอเลตความยาวคลืน่ 200 นาโนเมตร กระทบผิวโลหะแพลทินมั ซึง่ มีพลังงาน
ยึดเหนี่ยว 5.5 อิเล็กตรอนโวลต จงหาความตางศักยหยุดยั้ง
วิธีทํา จากสมการ E max = hf - W
...................................................................................................................................................................................................................................................
k
= hcλ - W
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
= (6.626 10 )(3 10 ) - 5.5 ×
-9
×
-19
...................................................................................................................................................................................................................................................
(200 10 )(1.6 10 )
× ×
= 6.21 - 5.5 = 0.71 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากความสัมพันธ Ekmax = eVs
...................................................................................................................................................................................................................................................
0.71 = eVs
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความตางศักยหยุดยั้งเทากับ 0.71 โวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. แตวฉายแสงความถี่ 4 × 1014 เฮิรตซ บนโลหะชนิดหนึง่ พบวา โฟโตอิเล็กตรอนมีพลังงานจลน

สูงสุด 0.7 อิเล็กตรอนโวลต ถาแตวเปลี่ยนความถี่ของแสงเปน 1015 เฮิรตซ ลงบนโลหะเดิม
อิเล็กตรอนทีห่ ลุดออกมาจะมีพลังงานจลนสงู สุดเทาใด
ฉบับ กําหนดให คาคงตัวของพลังค = 4.14 × 10-15 eV s
เฉลย วิธีทํา หาฟงกชันงานของโลหะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ Ekmax = hf - W
...................................................................................................................................................................................................................................................
0.7 = (4.14 × 10-15)(4 × 1014) - W
...................................................................................................................................................................................................................................................
W = 0.96 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
หาพลังงานจลนสูงสุดของ e เมื่อเปลี่ยนความถี่ (ใชโลหะเดิม ฉะนั้น W เทาเดิม)
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= (4.14 × 10-15)(1015) - 0.96
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 3.18 eV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อิเล็กตรอนที่หลุดออกมาจะมีพลังงานจลนสูงสุดเทากับ 3.18 อิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. ทรงกลมมวล 0.2 กิโลกรัม กําลังเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 2 × 106 เมตรตอวินาที จะมีความ

ยาวคลื่นเดอบรอยลเทาใด
วิธีทํา จากสมการ λ = ph = mv h
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34
= 6.626 10 ×
6
...................................................................................................................................................................................................................................................
(0.2)(2 10 ) ×
-30
= 1.66 10 nm ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะมีความยาวคลื่นเดอบรอยลเทากับ 1.66 × 10-30 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
54
5. จงหาความยาวคลื่นของคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ทําใหโฟตอนในคลื่นแมเหล็กไฟฟามีโมเมนตัม
เทากับโปรตอนที่กําลังเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 3 × 105 เมตรตอวินาที
กําหนดให มวลของโปรตอน = 1.67 × 10-27 kg
วิธีทํา จากสมการ λ h
= ph = mv
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6.626 10 ×
-34
= -27 5
...................................................................................................................................................................................................................................................
(1.67 10 )(3 10 )× ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 1.32 10-3 nm ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความยาวคลื่นเทากับ 1.32 × 10-3 นาโนเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. โปรตอนเริม่ วิง่ จากหยุดนิง่ ผานความตางศักย 100 โวลต จะมีความยาวคลืน่ เดอบรอยลเทาใด

= 2mqV
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
6.626 10 ×
-34
=
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27 -19
2(1.67 10 )(1.6 10 )(100)
× ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 2.87 10-3 nm ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
ดังนั้น จะมีความยาวคลื่นเดอบรอยลเทากับ 2.87 × 10-3 นาโนเมตร
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
7. ถาความยาวคลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนเทากับ 0.1 นาโนเมตร แลวพลังงานจลนของ
อิเล็กตรอนมีคากี่จูล กําหนดให มวลของอิเล็กตรอน = 9 × 10-31 kg
= ph = mv
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-34
0.1 10 = 6.626 10
×
-9 ×
-31
...................................................................................................................................................................................................................................................
(9 10 )v ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
v = 7.4 106 m/s ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 21 (9 × 10-31)(7.4 × 106)2
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 2.46 × 10-17 J
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น พลังงานจลนของอิเล็กตรอนมีคาเทากับ 2.46 × 10-17 จูล
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดูกราฟ แลวเปรียบเทียบปริมาณที่กําหนดให พรอมใหเหตุผลประกอบ
เกดทําการทดลอง เรื่อง ปรากฏการณ I (A)
A
โฟโตอิเล็กทริก โดยทําการทดลอง 2 ครั้ง B
ใชเปาโลหะเดียวกัน ครั้งแรกใชแสง A
ครัง้ ทีส่ องใชแสง B ไดความสัมพันธระหวาง
กระแสไฟฟากับความตางศักย ดังกราฟ V (V)
แสงทีม่ คี วามถีม่ ากกวาจะตองใชความตางศักย

นอยกวา แสง B เพราะ..................................................................................................................
1. แสง A มีความถี่ .............................................
หยุดยั้งที่มีขนาดมากกวา ซึ่งดูไดจากกราฟ แสง B มีจุดตัดที่คา V ติดลบมากกวาแสง A แสดงวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
แสง B มีความถี่มากกวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
มากกวา
2. แสง A มีความเขมแสง .................................................. เมื่อใชแสงที่มีความเขมแสงมากกวา
แสง B เพราะ............................................................................................
จะมีกระแสอิเล็กตรอนมากกวา (คา I สูงกวา) แสดงวา จํานวนโฟโตอิเล็กตรอนที่หลุดออกมาจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผิวโลหะมีจํานวนมากกวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ มากกวา แสง A เพราะ.............

3. แสง B ทําใหเกิดโฟโตอิเล็กตรอนที่มีพลังงานจลนสูงสุด ...........................................
เฉลย
คาความตางศักยหยุดยัง้ เปนคาทีแ่ สดงถึงพลังงานจลนสงู สุดของโฟโตอิเล็กตรอน ซึง่ แสง B ใช
...................................................................................................................................................................................................................................................
ความตางศักยหยุดยั้งมากกวาแสง A
...................................................................................................................................................................................................................................................
วาดจํานวนบัพและปฏิบัพในระดับพลังงานที่กําหนดให เมื่อพิจารณาวา อิเล็กตรอนโคจรรอบ
นิวเคลียสของอะตอมไฮโดรเจนเปนคลื่นนิ่งเดอบรอยล
1. n = 3 2. n = 5
A6 N10 N1
N6 N1 N9
A5 A1 A1 A2 A3 N2
r3 A r5 A4
N5 N2 N8 10
A9 A5 N3
A4 A2 N7 A8 A7 A6 N4
N4 N3
A3 N6 N5
จะไดความสัมพันธ 2πr = 3λ จะไดความสัมพันธ 2πr = 5λ
เราทราบวา λ2 มี 1 ปฏิบัพ เราทราบวา λ2 มี 1 ปฏิบัพ
ฉะนั้น 3λ มี 6 ปฏิบัพ ฉะนั้น 5λ มี 10 ปฏิบัพ
56
6. กลศาสตรควอนตัม
กลศาสตรควอนตัมเปนศาสตรที่ศึกษาธรรมชาติในระดับอะตอมโดยมีพื้นฐานจากทวิภาวะ
ของคลื่นและอนุภาค พัฒนาโดยชเรอดิงเงอร กลศาสตรควอนตัมจะบอกถึงความนาจะเปนในการ
พบอนุภาคในรูปของกลุมคลื่น ณ ตําแหนงและเวลาหนึ่ง ๆ กลศาสตรควอนตัมสามารถอธิบาย
อะตอมไดกวางขวางและดีกวาทฤษฎีอะตอมของโบรมาก ทฤษฎีนจี้ งึ เปนทีย่ อมรับกันมากในปจจุบนั
หลักความไมแนนอน
ไฮเซนเบิรก ไดเสนอหลักความไมแนนอนไววา ในการวัดตําแหนงและโมเมนตัมของอนุภาคจะไมสามารถ
รูค า แนนอนของตําแหนงและโมเมนตัมของอนุภาคนัน้ ในเวลาเดียวกันได โดยผลคูณของความไมแนนอนของ
ตําแหนง (Δx) และความไมแนนอนของโมเมนตัมของอนุภาค (Δp) จะมีคาอยางนอยเทากับหรือมากกวาคา
คงตัว ħ2 สามารถเขียนแสดงความสัมพันธได ดังสมการ
ΔxΔp ≥ ħ
2 โดยที่ ħ มีคาเทากับ 2hπ = 1.0546 × 10-34 J s
ฉบับ
เฉลย
โครงสรางอะตอมตามแนวคิดกลศาสตรควอนตัม
• จากหลักความไมแนนอน เราบอกไดแตเพียงโอกาสที่จะพบอิเล็กตรอน ณ ที่ตาง ๆ วาเปนเทาใด
โดยพฤติกรรมตาง ๆ ของอิเล็กตรอนในอะตอมหาไดจากการคํานวณสมการคลื่นของชเรอดิงเงอร นําไปสูการ
อธิบายภาพของอิเล็กตรอนในอะตอมอยูใ นรูปกลุม หมอก ซึง่ ความหนาแนนของกลุม หมอกบอกถึงโอกาสทีจ่ ะ
พบอิเล็กตรอนที่ตําแหนงนั้น ๆ
• ภาพกลุมหมอกเปนไปไดหลายรูปแบบ เชน อะตอมไฮโดรเจนที่อิเล็กตรอนมีระดับพลังงานตํ่าสุด
กลุม หมอกจะเปนทรงกลม (ภาพ ก) กรณีทอี่ เิ ล็กตรอนมีระดับพลังงานสูงขึน้ กลุม หมอกจะจัดตัวแตกตางจาก
รูปทรงกลม (ภาพ ข) ซึ่งรูปรางของกลุมหมอกจะขึ้นอยูกับเลขควอนตัมโมเมนตัมเชิงมุม (𝓁)
ภาพ ก ภาพ ข
n = 2, 𝓁 = 0 n = 2, 𝓁 = 1
ปฏิบัติกิจกรรมตอไปนี้
1. การวัดปริมาณทางฟสกิ สพรอม ๆ กัน 2 ปริมาณ สามารถวัดไดอยางถูกตองพรอมกันไดหรือไม
ในการวัดปริมาณใด ๆ ก็ตาม ปริมาณที่เกี่ยวของกับปริมาณนั้นจะถูกรบกวนเสมอ ทําใหเราไม
....................................................................................................................................................................................................................................................................
สามารถวัดปริมาณทั้งสองในเวลาเดียวกันไดอยางแมนยํา เชน ถาตองการรูตําแหนงของอนุภาค
....................................................................................................................................................................................................................................................................
ตองใหอนุภาคนั้นหยุดจึงจะบอกตําแหนงไดอยางแมนยํา แตถาตองการรูความเร็วของอนุภาคตอง
....................................................................................................................................................................................................................................................................
ใหอนุภาคเคลื่อนที่ นั่นคือเราจะไมรูตําแหนงของอนุภาคนั้นไดอยางแมนยํา
....................................................................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................................................................................
2. อนุภาคหนึ่งเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว v ความไมแนนอนของพลังงานจลน (ΔE) และความไม

แนนอนของเวลา (Δt) มีความสัมพันธอยางไร
จากหลักความไมแนนอนของไฮเซนเบิรก สามารถเขียนเปนความสัมพันธระหวางความไมแนนอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของการวัดตําแหนงและโมเมนตัมได ดังสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ΔxΔp ≥ 2ħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
หากเขียนเปนความสัมพันธระหวางความไมแนนอนของพลังงานจลนและความไมแนนอนของเวลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ จะสามารถอธิบายไดในรูปที่คลายกัน ดังสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
ΔEΔt ≥ 2ħ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. เขียนเปรียบเทียบแบบจําลองอะตอมไฮโดรเจนของโบรและแบบจําลองอะตอมตามทฤษฎี
กลศาสตรควอนตัม
แบบจําลองอะตอมไฮโดรเจนของโบร แบบจําลองอะตอมตามทฤษฎีกลศาสตรควอนตัม
อิ เ ล็ ก ตรอนจะเคลื่ อ นที่ ร อบนิ ว เคลี ย สใน
......................................................................................................................... อิเล็กตรอนทีอ่ ยูร อบนิวเคลียสในอะตอมจะอยูใ น
.........................................................................................................................
วงโคจรบางวง (วงโคจรที่เสถียร) โดยไมแผ
......................................................................................................................... รูปกลุมหมอก ซึ่งเราไมสามารถระบุตําแหนงของ
.........................................................................................................................
คลื่นแมเหล็กไฟฟา แตเมื่ออิเล็กตรอนเปลี่ยน
......................................................................................................................... อิเล็กตรอนไดอยางแนนอน โดยความหนาแนนของ
.........................................................................................................................
วงโคจรจะมีการรับหรือปลอยพลังงานออกมาใน
......................................................................................................................... กลุม หมอกบอกถึงโอกาสหรือความนาจะเปนทีจ่ ะพบ
.........................................................................................................................
รูปคลื่นแมเหล็กไฟฟา
......................................................................................................................... อิเล็กตรอนในตําแหนงนัน้ ๆ
.........................................................................................................................
......................................................................................................................... .........................................................................................................................
58
1. ถาความไมแนนอนของตําแหนงของอิเล็กตรอนมีคา 20,000 อังสตรอม จงหาความไมแนนอน
ของความเร็วของอิเล็กตรอน
วิธีทํา จากสมการ ΔΔ ≥ ħ
x p 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δ Δ ≥ ħ
x(m v) 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
20,000 × 10 (9 × 10-31)Δv ≥ 5.27 × 10-35
-10
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δv ≥ 29.28 m/s
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนัน้ ความไมแนนอนของความเร็วของอิเล็กตรอนมากกวาหรือเทากับ 29.28 เมตรตอวินาที
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. ถาใสวัตถุมวล 2 กรัม ลงไปในกลองปดมิดชิดยาว 15 เซนติเมตร จงหาความไมแนนอนของ

ความเร็วของวัตถุกอนนี้ เมื่อความไมแนนอนของความยาวกลองมีคา 0.01%
วิธีทํา จากสมการ Δ Δ ≥ ħ
x(m v) 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
(0.01% × 0.15)(2 × 10-3)Δv ≥ 5.27 × 10-35
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δv ≥ 1.76 × 10-27 m/s
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความไมแนนอนของความเร็วของวัตถุกอนนี้ตองไมนอยกวา
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
1.76 × 10-27 เมตรตอวินาที
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
3. อนุภาคหนึง่ มีมวล 0.1 กรัม กําลังวิง่ ไปตามแกน X ดวยความเร็วประมาณ 30.5 เมตรตอวินาที
ถึง 30.8 เมตรตอวินาที จงหาความไมแนนอนของตําแหนงบนแกน X
x(m v) 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δx(0.1 × 10-3)(30.8 - 30.5) ≥ 5.27 × 10-35
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δx ≥ 1.76 × 10-30 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความไมแนนอนของตําแหนงบนแกน X ตองไมนอยกวา 1.76 × 10-30 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. อนุภาคมวล 150 กรัม เคลื่อนที่ในแนวเสนตรงดวยความเร็ว 100 เมตรตอวินาที ถาความ

ไมแนนอนของการวัดความเร็วเปน 0.03 เมตรตอวินาที อยากทราบวา ความไมแนนอนของ
การวัดตําแหนงเปนเทาใด
x(m v) 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δx(150 × 10-3)(0.03) ≥ 5.27 × 10-35
...................................................................................................................................................................................................................................................
Δx ≥ 1.17 × 10-32 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความไมแนนอนของการวัดตําแหนงตองไมนอยกวา 1.17 10-32 เมตร ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
Sin cience
Real Life
สด
¢³Ð¹ÕéàÇÅÒ 10 ¹ÒÌ¡Ò 10 ¹Ò·Õ

¡ÓÅÑ§¶‹ÒÂ·Í´Ê´¡ÒÃ»Å‹ÍÂ¨ÃÇ´ SMA
áÁ‹¤ÃÑº ·ÓäÁ
àÇÅÒäÁ‹µÃ§¡Ñ¹Å‹Ð¤ÃÑº
ฉบับ
เฉลย
นักเรียนคิดวา นาฬกาเรือนไหนแมนยํามากกวากัน และนาฬกาประเภทอะไรมีความแมนยําใน

การบอกเวลามากที่สุด
ภายในนาฬกาทุกเรือนจะมีอปุ กรณสาํ คัญทีท่ าํ ใหเกิดการสัน่ อยางเปนจังหวะ ซึง่ ใชเปนแหลงกําเนิด
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ความถีแ่ ละมีกลไกเพือ่ ทําใหเกิดการนับเวลาเปนวินาที นาที ชัว่ โมง ความแมนยําในการบอกเวลาแตละ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
เรือนสามารถดูไดจากประเภทของแหลงกําเนิดความถี่ โดยนาฬกาแบงเปน 4 ประเภท ดังนี้
.........................................................................................................................................................................................................................................................
• นาฬกาดาราศาสตร อาศัยชวงเวลาการโคจรของดาวตาง ๆ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
• นาฬกาเชิงกล อาศัยชวงเวลาการสั่นของกลไกเชิงกล
.........................................................................................................................................................................................................................................................
• นาฬกาไฟฟา อาศัยชวงเวลาการสั่นของผลึกควอตซ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
• นาฬกาอะตอม อาศัยชวงการสั่นที่เกิดจากการเปลี่ยนระดับชั้นพลังงานของอะตอม
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ปจจุบันนิยามของเวลาอางอิงมาจากคาบการแผรังสีที่เปนผลมาจากการเปลี่ยนระดับชั้นพลังงาน
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ของอะตอมซีเซียม-133 โดยในการเปลี่ยนระดับชั้นพลังงานจะเกิดการแผรังสีดวยคาบการสั่นจํานวน
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ทั้งสิ้น 9,192,631,770 ครั้ง ใน 1 วินาที เวลาที่อางอิงดวยวิธีนี้ถูกใชเปนมาตรฐานเวลาของโลก
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ซึง่ รูจ กั กันในชือ่ นาฬกาอะตอม ดังนัน้ นาฬกาอะตอมจึงเปนนาฬกาทีม่ คี วามแมนยํามากทีส่ ดุ (ใชเวลา
.........................................................................................................................................................................................................................................................
13,000,000,000 ป จึงจะทําใหเวลาในการนับคลาดเคลื่อนไป 1 วินาที)
.........................................................................................................................................................................................................................................................
60
แบบจําลองอะตอมของโบร สามารถอธิบายอะตอมของไฮโดรเจนหรืออะตอมทีม่ อี เิ ล็กตรอน

ตัวเดียวไดเทานั้น นักเรียนคิดวา แลวสําหรับอะตอมที่มีอิเล็กตรอนหลายตัว แตอิเล็กตรอนหลุด
ไปแลวเหลืออิเล็กตรอนเพียงตัวเดียว เชน 63Li+2 42He+จะมีสมการพลังงานของ
อะตอมที่ระดับพลังงานที่ n ใด ๆ อยางไร
อะตอมจะมีเลขอะตอม = Z ภายในนิวเคลียสจะมีประจุ = +Ze และมีอิเล็กตรอนมวล m

...............................................................................................................................................................................................................................................................
ประจุ -e โคจรรอบ ๆ นิวเคลียส
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจากอิเล็กตรอนโคจรรอบนิวเคลียสเปนวงกลม แรงสูศูนยกลางมาจากแรงดึงดูดระหวางประจุ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
บวก (+Ze) ของนิวเคลียสกับประจุลบ (-e) ของอิเล็กตรอน
...............................................................................................................................................................................................................................................................
จะไดความสัมพันธ FE = FC
...............................................................................................................................................................................................................................................................
2
โดย FE = ke2 = k(Ze)e
rn r2n
...............................................................................................................................................................................................................................................................
+Ze
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั น
้ k(Ze)e = mv2n ฉบับ
r2n rn -e FC r
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
3
คูณ mrn ทั้ง 2 ขาง จะได
...............................................................................................................................................................................................................................................................
v
2r = (mv r )2
mkZe
...............................................................................................................................................................................................................................................................
n nn
2 2 2
mkZe rn = n ħ (mvnrn = nħ)
...............................................................................................................................................................................................................................................................
2 2
จะได rn = ħ 2 × nZ (1)
...............................................................................................................................................................................................................................................................
mke
หาระดับพลังงานของอิเล็กตรอนที่เหลือ 1 ตัว
...............................................................................................................................................................................................................................................................
จากพลังงานรวมของอิเล็กตรอน = พลังงานศักย + พลังงานจลนของอิเล็กตรอน
...............................................................................................................................................................................................................................................................
E = Ek + Ep
...............................................................................................................................................................................................................................................................
= 21 mv2n + k(+Ze)(-e) rn
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
= 21 k(Ze)e kZe2
rn - rn
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
2
E = -21 kZe r
...............................................................................................................................................................................................................................................................
n
2 2 n
นําคา r = ħ × n จากสมการ (1) มาแทน
n mke Z 2
...............................................................................................................................................................................................................................................................
2 4 2
จะได En = -21 mk 2e × Z2
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ħ n 2 2
ดังนั้น จะมีสมการพลังงานของอะตอมที่ระดับพลังงานที่ n ใด ๆ เปน En = E1(Z2 ) = (-13.6)Z 2
...............................................................................................................................................................................................................................................................
n n
Unit Test
6
1. อนุภาคบีตาเคลื่อนที่เขาไประหวางแผนตัวนําขนาน A และ B ซึ่งวาง 20
หางกัน 2 มิลลิเมตร และมีความตางศักย 160 โวลต ภายในทีว่ า งระหวาง
แผนตัวนํามีสนามแมเหล็กสมํา่ เสมอขนาด 4 เทสลา ทิศทาง ดังภาพ ถาตองการใหอนุภาค
บีตาเคลือ่ นทีท่ ะลุชอ งเปด S พอดี ความเร็วของอนุภาคตองมีขนาดเทาใด และแผนตัวนํา B
จะตองเปนขั้วไฟฟาบวกหรือขั้วไฟฟาลบ
1. 15,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา
บวก
A บวก
v 3. 15,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา
S
ลบ
ฉบับ B 4. 20,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา
เฉลย
ลบ
ลบ
2. หยดนํ้ามันหยดหนึ่งลอยขึ้นไปดวยความเร็วคงตัว 0.2 เซนติเมตรตอวินาที ในทิศเดียวกับ
สนามไฟฟาของแผนโลหะคูข นานหนึง่ ถาหยดนํา้ มันมีนาํ้ หนัก 3 × 10-5 นิวตัน ความตางศักย
ระหวางแผนโลหะ 300 โวลต และหยดนํ้ามันขาดอิเล็กตรอนไป 1010 ตัว อยากทราบวา
ใชเวลานานเทาใดหยดนํ้ามันจึงจะลอยจากแผนลางถึงแผนบน
1. 18 วินาที 2. 14 วินาที 3. 12 วินาที
4. 10 วินาที 5. 8 วินาที
3. หลอดโซเดียมเปลงแสงความยาวคลื่น 600 นาโนเมตร ออกมาดวยอัตรา 10 วัตต
อยากทราบวา ทุก ๆ 1 วินาที หลอดโซเดียมสงโฟตอนออกมาจํานวนเทาใด
1. 2.93 × 1019 โฟตอน 2. 3.02 × 1019 โฟตอน
3. 2.93 × 1020 โฟตอน 4. 3.02 × 1020 โฟตอน
5. 4.05 × 1020 โฟตอน
62
4. ไฮโดรเจนทีส่ ถานะพืน้ ดูดกลืนโฟตอนพลังงาน 15 อิเล็กตรอนโวลต แลวแตกตัวเปนไอออน
อยากทราบวา อิเล็กตรอนที่หลุดออกมาจะมีพลังงานเทาใด
1. 2.5 อิเล็กตรอนโวลต 2. 2.2 อิเล็กตรอนโวลต
5. 1.4 อิเล็กตรอนโวลต
5. อะตอมของแกสชนิดหนึ่ง เมื่อไดรับการกระตุนจากพลังงานภายนอก 16 อิเล็กตรอนโวลต
จะทําใหอยูในสถานะถูกกระตุนที่ 2 จงหาวาสถานะพื้นของอะตอมมีพลังงานเทาใด โดยใช
แบบจําลองอะตอมของโบร
1. -10 อิเล็กตรอนโวลต 2. -15 อิเล็กตรอนโวลต
3. -18 อิเล็กตรอนโวลต 4. -20 อิเล็กตรอนโวลต
5. -25 อิเล็กตรอนโวลต
6. จากแบบจําลองอะตอมของโบร ถาใชอนุภาคอิเล็กตรอนพลังงาน 1.936 × 10-18 จูล ยิงใส
อะตอมไฮโดรเจนซึ่งเดิมอยูในสถานะพื้นจะกระตุนใหเกิดสิ่งใด
1. เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมไลมาน 3 เสน
2. เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมบัลเมอร 3 เสน ฉบับ
เฉลย
3. เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมไลมาน 2 เสน และของอนุกรมบัลเมอร 3 เสน
4. เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมไลมาน 2 เสน และของอนุกรมบัลเมอร 1 เสน
5. เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมพาสเชน 2 เสน และของอนุกรมไลมาน 1 เสน
7. จากการทดลองของฟรังกและเฮิรตซ ขอสรุปใดไมถูกตอง
1. อะตอมของปรอทมีพลังงานเปนชั้น ๆ
2. อะตอมของปรอทมีคาพลังงานที่สถานะพื้นเทากับ 4.9 eV
3. อิเล็กตรอนที่มีพลังงานนอยกวา 4.9 eV จะมีการชนกับอะตอมของปรอทแบบยืดหยุน
4. อิเล็กตรอนทีม่ พี ลังงานมากกวา 4.9 eV จะสูญเสียพลังงานสวนหนึง่ ใหอะตอมของปรอท
5. อิเล็กตรอนทีม่ พี ลังงานมากกวา 4.9 eV จะมีการชนกับอะตอมของปรอทแบบไมยดื หยุน
8. จากการทดลองของฟรังกและเฮิรตซ พบวา ศักยกระตุน ของอะตอมของปรอทมีคา เปน 4.9,
6.7, 10.4, … โวลต ตามลําดับ ถาใหอิเล็กตรอนที่อยูในสถานะถูกกระตุนที่ 3 ลดลงมาสู
สถานะถูกกระตุนที่ 2 โฟตอนที่ถูกปลอยออกมาจะมีพลังงานกี่อิเล็กตรอนโวลต
9. ระดับพลังงานชั้นในของอิเล็กตรอนในเปาของหลอดรังสีเอกซเทากับ -1.1 × 10-14 จูล
ถาอิเล็กตรอนชัน้ นีถ้ กู ชนจนหลุดออกไป จะเกิดรังสีเอกซเฉพาะตัวมีความยาวคลืน่ 3 × 10-11
เมตร อยากทราบวา รังสีเอกซเฉพาะตัวนี้เกิดจากอิเล็กตรอนที่อยูในระดับพลังงานกี่จูล
1. -4.374 × 10-15 จูล 2. -2.254 × 10-15 จูล
3. 2.254 × 10-15 จูล 4. 4.374 × 10-15 จูล
5. 1.763 × 10-14 จูล
10. กําหนดให ฟงกชันงานของอะลูมิเนียมและทองแดงมีคา 4.2 อิเล็กตรอนโวลต และ 4.8
อิเล็กตรอนโวลต ตามลําดับ อยากทราบวา ถาฉายแสงที่มีความยาวคลื่น 270 นาโนเมตร
ลงบนวัตถุทั้งสอง วัตถุใดจะเกิดปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก
1. ทองแดง 2. อะลูมิเนียม
3. ทองแดงและอะลูมิเนียม 4. ขอมูลไมเพียงพอ
5. ไมเกิดปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก
11. วัตถุ A มีคาพลังงานยึดเหนี่ยว 3 อิเล็กตรอนโวลต สวนวัตถุ B มีคาความถี่ขีดเริ่มเปน
3 × 1014 เฮิรตซ ถาใหแสงความถี่เดียวกันตกกระทบผิววัตถุ A และ B จะทําให
ฉบับ โฟโตอิเล็กตรอนจากวัตถุ A มีพลังงานจลนสูงสุดเทากับ 1.5 อิเล็กตรอนโวลต จงหาวา
เฉลย
พลังงานจลนสูงสุดของโฟโตอิเล็กตรอนจากวัตถุ B มีคากี่อิเล็กตรอนโวลต
กําหนดให คาคงตัวของพลังค = 4.14 × 10-15 eV s
12. ในการทดลองเกีย่ วกับปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก เมือ่ มีรงั สีอลั ตราไวโอเลตความยาวคลืน่
300 นาโนเมตร มากระทบโลหะ จงหาวาโฟโตอิเล็กตรอนทีเ่ กิดขึน้ จะมีอตั ราเร็วสูงสุดเทาใด
เมื่อเปาโลหะที่ใชมีคาความยาวคลื่นขีดเริ่มเทากับ 330 นาโนเมตร
64
13. ถาผลการทดลองเกี่ยวกับปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก สามารถเขียนกราฟระหวาง
ความตางศักยหยุดยั้งกับความถี่ของแสงได ดังกราฟ แลวคาคงตัวของพลังคคํานวณจาก
กราฟไดเทาใด
Vs (V)
1.0
0 f (1014 Hz)
1 2 3 4 5 6 7
-1.0
1. 8.33 × 10-34 จูล วินาที 2. 7.24 × 10-34 จูล วินาที

3. 6.64 × 10-34 จูล วินาที 4. 6.25 × 10-34 จูล วินาที
5. 5.33 × 10-34 จูล วินาที ฉบับ
เฉลย
14. จากขอ 13. พลังงานยึดเหนี่ยวอิเล็กตรอนของโลหะที่ใชมีคาเทาใด
15. อนุภาคหนึ่งมีมวล 3 × 10-27 กิโลกรัม กําลังเคลื่อนที่ดวยพลังงาน 2 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
ถาอนุภาคนี้ประพฤติตัวเปนคลื่น แลวความยาวคลื่นเดอบรอยลมีคาเทาใด
1. 1.51 × 10-5 นาโนเมตร 2. 2.52 × 10-5 นาโนเมตร
3. 1.51 × 10-4 นาโนเมตร 4. 2.52 × 10-4 นาโนเมตร
5. 1.51 × 10-3 นาโนเมตร
16. อิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนสถานะถูกกระตุน ที่ 4 มีความยาวคลืน่ เดอบรอยลเปนกีเ่ ทา
ของความยาวคลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนสถานะถูกกระตุนที่ 2
1. 12 เทา 2. 32 เทา
3. 53 เทา 4. 2 เทา
5. 3 เทา
17. อิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนที่เปลี่ยนระดับพลังงานสถานะ n = 3 สูระดับพลังงาน
สถานะ n = 2 จะปลดปลอยโฟตอนที่มีโมเมนตัมเทาใด
1. 1 × 10-27 กิโลกรัม เมตรตอวินาที
18. อิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนที่อยูในวงโคจรรัศมีใหญเปน 25 เทาของรัศมีโบร จะมี
ความยาวคลื่นเดอบรอยลเทาใด
1. 1.18 นาโนเมตร
ฉบับ 19. ถาสมมติฐานของเดอบรอยลสอดคลองกับทฤษฎีอะตอมไฮโดรเจนของโบร แลวความยาว
เฉลย
คลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนที่อยูสถานะถูกกระตุนที่ 6 มีคาเทาใด
20. อิเล็กตรอนมีความเร็ว 300 เมตรตอวินาที วัดความเร็วไดละเอียดถึง 0.02% จะวัดตําแหนง
ของอิเล็กตรอนไดถูกตองกี่เซนติเมตร
1. ไมนอยกวา 0.045 เซนติเมตร
66
ตอนที่ 2 คําชี้แจง : แสดงวิธีการคํานวณหาคําตอบที่ถูกตอง 10
1. ถาทอมสันตองการหาอัตราสวน q/m ของอนุภาครังสีแคโทด โดยทดลองวางแผนโลหะ
2 แผน หางกัน 3 เซนติเมตร และใชสนามแมเหล็ก 1.2 × 10-3 เทสลา ปรากฏวา อนุภาค
มีรัศมีความโคง 10 เซนติเมตร อยากทราบวา ทอมสันใชความตางศักยระหวางแผนโลหะ
เทาใด
วิธีทํา จากสมการ q E V
m = B R = B Rd 2 2
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
1.76 1011 = × -3 2
V
.............................................................................................................................................................................................................................................
(1.2 10 ) (0.1)(0.03)
×
V = 760.32 V
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ทอมสันใชความตางศักยระหวางแผนโลหะเทากับ 760.32 โวลต
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
2. โลหะซีเซียมมีฟงกชันงาน 2.1 อิเล็กตรอนโวลต จะตองใหแสงที่มีความยาวคลื่นยาวที่สุด

เทาใดกระทบผิวโลหะซีเซียม แลวอิเล็กตรอนจึงจะหลุดจากผิวโลหะ
วิธีทํา ความยาวคลืน่ ทีย่ าวทีส่ ดุ ทีท่ าํ ใหอเิ ล็กตรอนหลุดจากผิวโลหะ เรียกวา ความยาวคลืน่ ขีดเริม่
.............................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย
จากสมการ W = hf0 = λhc
.............................................................................................................................................................................................................................................
max
.............................................................................................................................................................................................................................................
-34 8
2.1 = (6.626 10 )(3 10 ) × ×
-19
.............................................................................................................................................................................................................................................
λmax (1.6 10 ) ×
λmax = 591.61 nm
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะตองใหแสงที่มีความยาวคลื่นยาวที่สุดเทากับ 591.61 นาโนเมตร
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
3. อิเล็กตรอนตองวิง่ จากหยุดนิง่ ผานความตางศักยกโ่ี วลต จึงทําใหอเิ ล็กตรอนมีความยาวคลืน่

เดอบรอยล 0.08 นาโนเมตร
= 2mqV
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
2
V = h 2
.............................................................................................................................................................................................................................................
2mq λ
(6.626 10 ) ×
-34 2
= 2(9 10 )(1.6 -31 -19 -9 2
.............................................................................................................................................................................................................................................
× × 10 )(0.08 10 ) ×
= 238.19 V
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อิเล็กตรอนตองวิ่งจากหยุดนิ่งผานความตางศักยเทากับ 238.19 โวลต
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
7 ฟสิกสนิวเคลียร
1. การคนพบกัมมันตภาพรังสี
การทดลองของแบ็กเกอแรล
ฉบับ แบ็กเกอแรลไดทดลองเกี่ยวกับการเรืองแสงของสารกับการปลอยรังสีเอกซออกมา โดยใสฟลมถายรูป
เฉลย
ไวในซองกระดาษสีดํา (แสงไมสามารถทะลุผานได) นําไปวางไวใตสาร ทดลองกลางแดดกับเก็บไวในที่มืด
ผลการทดลองทําใหทราบวา รังสีทปี่ ลอยออกมาจากสารไมใชรงั สีเอกซ เพราะเมือ่ นําฟลม ทัง้ 2 แผน ไปลางจะ
เกิดรอยดําปรากฏบนฟลม ทัง้ 2 แผน ซึง่ รังสีเอกซไมสามารถเกิดขึน้ เองตามธรรมชาติได แบ็กเกอแรลจึงสรุปวา
สารปลอยรังสีชนิดหนึง่ ออกมาตลอดเวลา โดยไมจาํ เปนตองพึง่ พาแสงแดด และรังสีนนั้ มีสมบัตคิ ลายรังสีเอกซ
การศึกษารังสีที่แผออกมาจากธาตุกัมมันตรังสี
ธาตุที่มีคุณสมบัติสามารถแผรังสีไดเองอยางตอเนื่อง เรียกวา ธาตุกัมมันตรังสี ซึ่งเกิดจากการที่
นิวเคลียสของธาตุนั้นอยูในสภาวะไมเสถียร จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อปรับตัวเองใหเสถียร ธาตุนั้นจึงมีการ
ปลอยอนุภาคบางชนิดหรือพลังงานในรูปของโฟตอนออกมา โดยปรากฏการณทธี่ าตุแผรงั สีไดเองอยางตอเนือ่ ง
เรียกวา กัมมันตภาพรังสี รังสีที่แผออกมาจากธาตุกัมมันตรังสีมีหลายชนิด โดยมีสมบัติ ดังนี้
รังสี สัญลักษณ ประจุไฟฟา มวล อํานาจทะลุผาน
แอลฟา α หรือ 42He +2e 6.65 × 10-27 kg ไมสามารถทะลุผานแผนกระดาษได
บีตาลบ β- หรือ -10 e -1e
9.11 × 10-31 kg ไมสามารถทะลุผานแผนโลหะบางได
บีตาบวก +
β หรือ 1e 0 +1e
แกมมา γ 0 0 ไมสามารถทะลุผานแผนตะกั่วหนาได
68
1. เพราะเหตุใด รังสีแอลฟาที่มีพลังงานเฉลี่ยสูงกวารังสีบีตาและรังสีแกมมาจึงมีอํานาจใน
การทะลุผานตํ่ากวารังสีทั้งสอง
เพราะรังสีแอลฟามีขนาดใหญและมีประจุไฟฟามากกวารังสีชนิดอื่น ทําใหมีโอกาสเกิดการชน
...................................................................................................................................................................................................................................................
และเหนี่ยวนําอะตอมของอากาศใหแตกตัวไดมากกวา รังสีจึงมีการสูญเสียพลังงานอยางรวดเร็ว
...................................................................................................................................................................................................................................................
สงผลใหรังสีแอลฟามีอํานาจในการทะลุผานนอยลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. จากการทดลองของแบ็กเกอแรล เพราะเหตุใด แบ็กเกอแรลจึงสรุปวารังสีที่แผออกมาจาก

สารประกอบยูเรเนียมไมใชรังสีเอกซ
รังสีทแี่ ผออกมาจากสารประกอบยูเรเนียมมีสมบัตบิ างประการทีค่ ลายรังสีเอกซ เชน สามารถทะลุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผานวัตถุตาง ๆ และทําใหอากาศแตกตัวเปนไอออนได แตการแผรังสีชนิดนี้เกิดขึ้นเองไดตลอดเวลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในขณะที่การแผรังสีเอกซเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติไมได แบ็กเกอแรลจึงสรุปวารังสีที่แผออกมาจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
สารประกอบยูเรเนียมไมใชรังสีเอกซ รังสีนี้เกิดจากธาตุยูเรเนียม
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
3. นักวิทยาศาสตรทําการทดลองหากัมมันตภาพของสาร A โดยใชการทดลองของแบ็กเกอแรล เฉลย
เมือ่ นําฟลม นัน้ ไปลาง ปรากฏวา ไมมรี อยดําบนฟลม นักวิทยาศาสตรจงึ วิเคราะหวา สาร A มี
สมบัตเิ ปนธาตุเสถียรภาพหรือเปนธาตุกมั มันตรังสีทแี่ ผรงั สีแอลฟา จงอธิบายวา เพราะเหตุใด
นักวิทยาศาสตรจึงวิเคราะหเชนนั้น
1. เพราะถาสาร A เปนธาตุเสถียรภาพจะไมมีการแผรังสี จึงไมมีรอยดําบนฟลม
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. เพราะถาเปนธาตุกัมมันตรังสีที่แผรังสีแอลฟาซึ่งมีอํานาจทะลุผานตํ่า รังสีนี้จะไมสามารถทะลุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผานแผนกระดาษที่หอฟลมได จึงไมมีรอยดําบนฟลม
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. จากการทดสอบการเบีย่ งเบนของรังสีแอลฟา (α) รังสีบตี า (β) ในสนามแมเหล็กขนาดเทากัน

ดวยความเร็วเทากัน เหตุผลใดทีอ่ ธิบายไดวา รังสีแอลฟาเบีย่ งเบนในสนามแมเหล็กไดนอ ยกวา
รังสีบีตา ถาเราทราบวารังสีแอลฟามีมวลมากกวารังสีบีตา
เนื่องจากรัศมีความโคง (R) ของการเบี่ยงเบนขึ้นอยูกับสมการ R = mv
qB
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27
m
แสดงวา R จะขึ้นอยูกับคา q พิจารณา 6.65 10 = 2.07 10 kg/C α
×
×
-8
-19
...................................................................................................................................................................................................................................................
2(1.6 10 ) ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
-31
พิจารณา 9.11 10 = 5.69 10 kg/C จะเห็นวา รังสีแอลฟาจะมีรศั มีความโคงมากกวา
β
×
×
-12
-19
...................................................................................................................................................................................................................................................
1.6 10 ×
รังสีบีตา ดังนั้น รังสีแอลฟาจะเบี่ยงเบนในสนามแมเหล็กไดนอยกวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 69
วาดแนวการเบีย่ งเบนของรังสีแอลฟา รังสีบตี า และรังสีแกมมา ในสนามแมเหล็กหรือสนามไฟฟา
1. 2.
α
β γ
γ
α β
B E
ระบุชื่อของรังสีแอลฟา รังสีบีตา และรังสีแกมมา จากสมบัติที่กําหนดให
สมบัติ รังสี
ฉบับ
เฉลย 1. มีสมบัติคลายรังสีเอกซ แกมมา
...............................................................................
2. เบี่ยงเบนในสนามแมเหล็กตรงขามกับรังสีแอลฟา บีตา
...............................................................................
3. มีอํานาจทะลุผานมากที่สุด แกมมา
...............................................................................
4. สามารถทําใหโมเลกุลของสารทีร่ งั สีเคลือ่ นทีผ่ า นแตกตัวเปนไอออน แอลฟา

...............................................................................
ไดดีที่สุด
5. ไมเบี่ยงเบนเมื่อผานเขาไปในบริเวณที่มีสนามแมเหล็ก แกมมา
...............................................................................
6. ตองใชแผนตะกั่วหนาในการกั้นรังสีชนิดนี้ แอลฟา บีตา แกมมา

...............................................................................
7. อัตราสวนระหวางประจุไฟฟาตอมวลมีคามากที่สุด บีตา
...............................................................................
8. มีความสามารถในการเดินทางผานอากาศนอยที่สุดถาเทียบกับ แอลฟา
...............................................................................
รังสีอื่นที่มีพลังงานเทากัน
9. สูญเสียพลังงานเร็วที่สุด แอลฟา
...............................................................................
10. ไมมีมวลและประจุ แกมมา

...............................................................................
70
2. การเปลี่ยนสภาพนิวเคลียส
รังสีแอลฟา รังสีบีตา และรังสีแกมมาเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนสภาพของนิวเคลียส ดวยเหตุ
ที่ กั ม มั น ตภาพรั ง สี เ กี่ ย วข อ งกั บ การเปลี่ ย นแปลงสภาพของนิ ว เคลี ย ส ดั ง นั้ น การศึ ก ษา
กัมมันตภาพรังสีจะทําใหรูองคประกอบของนิวเคลียสได
องคประกอบของนิวเคลียส
หลังจากที่รัทเทอรฟอรดไดทําการทดลองยิงอนุภาคแอลฟาใหพุงชนกับนิวเคลียสของไนโตรเจน
พบวา มีนิวเคลียสของออกซิเจนและไฮโดรเจนเกิดขึ้น เขาเสนอใหเรียกนิวเคลียสของไฮโดรเจนวา โปรตอน
และเนือ่ งจากการทีธ่ าตุกมั มันตรังสีบางธาตุมกี ารปลอยอนุภาคบีตาหรืออิเล็กตรอนออกมาได จึงทําใหมกี ารตัง้
สมมติฐานโปรตอน-อิเล็กตรอน วานิวเคลียสประกอบดวยโปรตอนและอิเล็กตรอน แตสมมติฐานนี้ขัดแยงกับ
หลักความไมแนนอนของไฮเซนเบิรก จึงทําใหตองยกเลิกสมมติฐานนี้ไป
การคนพบนิวตรอน
• รัทเทอรฟอรดไดเสนอวา มีอนุภาคที่เปนกลางทางไฟฟา เรียกวา นิวตรอน อยูในนิวเคลียส ซึ่งไดรับ ฉบับ
การสนับสนุนแนวคิดโดยแชดวิกที่ไดวิเคราะหผลการทดลองยิงอนุภาคแอลฟาเขาไปในนิวเคลียสของธาตุ เฉลย
เบริลเลียม แลวมีลําอนุภาคชนิดหนึ่งเปนกลางทางไฟฟา พลังงาน 10 เมกะอิเล็กตรอนโวลต ออกมา จากนั้น
แชดวิกศึกษาการชนระหวางลําอนุภาคดังกลาวกับแผนพาราฟน คํานวณหามวลของลําอนุภาคทีอ่ อกมา พบวา
ลําอนุภาคที่ออกมามีคาใกลเคียงมวลของโปรตอนมาก เขาจึงสรุปวาอนุภาคที่ไดจากการชนกันของอนุภาค
แอลฟาและเบริลเลียม คือ อนุภาคนิวตรอน
ลําอนุภาคนิวตรอน
แหลงกําเนิดอนุภาคแอลฟา
ลําอนุภาคโปรตอน
หัววัดที่ใชตรวจจับและ
เปาเบริลเลียม แผนพาราฟน นับจํานวนโปรตอน
• แชดวิกไดตั้งสมมติฐานของโครงสราง เลขมวล
A
X
ตัวเลขแสดงผลรวม
นิวเคลียสใหม เรียกวา สมมติฐานโปรตอน-นิวตรอน ของจํานวนโปรตอน
กลาวคือ นิวเคลียสประกอบดวยอนุภาคโปรตอนและ และนิวตรอน สัญลักษณ
อนุภาคนิวตรอน รวมกันเรียกวา นิวคลีออน ของธาตุ
• นักฟสกิ สไดกาํ หนดสัญลักษณของนิวเคลียส
เลขอะตอม
ตัวเลขแสดงจํานวน Z
โปรตอนหรือประจุ
ดังภาพ ไฟฟา
1. แชดวิกใชความรูพ นื้ ฐานเรือ่ งอะไรวิเคราะหผลทีไ่ ดจากการทดลอง แลวสรุปวาอนุภาคดังกลาว
คือ นิวตรอน
แชดวิกไดวเิ คราะหผลการทดลองซึง่ ใชความรู เรือ่ ง โมเมนตัมของการชนแบบยืดหยุน โดยใหรงั สีที่
...................................................................................................................................................................................................................................................
คาดวาเปนนิวตรอนพุง เขาชนอะตอมไฮโดรเจนในแผนพาราฟน แลววัดความเร็วของอะตอมไฮโดรเจน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ที่หลุดออกมา
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. เพราะเหตุใด สมมติฐานโปรตอน-อิเล็กตรอน จึงถูกยกเลิกสมมติฐานไป

จากหลักความไมแนนอนของไฮเซนเบิรก ชีใ้ หเห็นวา อิเล็กตรอนอยูร วมกับโปรตอนเปนนิวเคลียส
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไมได เพราะถาอิเล็กตรอนอยูภายในนิวเคลียส ความไมแนนอนทางตําแหนง (Δx) ของอิเล็กตรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะมีคาประมาณ 10-15 เมตร ทําใหความไมแนนอนของโมเมนตัมมีคาสูงมาก สงผลใหอิเล็กตรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีอัตราเร็วและพลังงานสูงมาก อิเล็กตรอนจึงไมสามารถอยูรวมกับโปรตอนได
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ ...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
3. จากสัญลักษณนิวเคลียร 21482X สามารถอธิบายขอมูลเกี่ยวกับธาตุ X ไดวาอยางไร
ธาตุ X มีเลขอะตอมเปน 82 หมายถึง จํานวนโปรตอนที่อยูภายในนิวเคลียส แตเนื่องจากใน
...................................................................................................................................................................................................................................................
อะตอมที่เปนกลาง จํานวนโปรตอนจะเทากับจํานวนอิเล็กตรอน ดังนั้น เลขอะตอมจึงอาจหมายถึง
...................................................................................................................................................................................................................................................
จํานวนอิเล็กตรอนก็ได จึงไดวา ธาตุนี้มีจํานวนโปรตอน 82 ตัว จํานวนอิเล็กตรอน 82 ตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
ธาตุ X มีเลขมวลเปน 214 หมายถึง ผลบวกของจํานวนโปรตอนกับนิวตรอนภายในนิวเคลียส
...................................................................................................................................................................................................................................................
จึงไดวา ธาตุนี้มีจํานวนนิวตรอนเทากับ 214 - 82 = 132 ตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
A-4
4. จากสมการ AZ P Z - 2D + X สามารถอธิบายธาตุ X ไดวามีสมบัติอยางไร
ธาตุ X คือ อนุภาคแอลฟาหรือรังสีแอลฟา มีสมบัติ ดังนี้
...................................................................................................................................................................................................................................................
1. มีประจุไฟฟา +2 มีมวลประมาณ 4 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. รังสีแอลฟามีอาํ นาจทะลุผา นตํา่ มาก สามารถวิง่ ผานอากาศไดประมาณ 3-5 cm เพราะเมือ่ รังสี
...................................................................................................................................................................................................................................................
แอลฟาเคลื่อนที่ผานตัวกลาง สามารถทําใหตัวกลางนั้นแตกตัวเปนไอออนไดดี ทําใหเสียพลังงาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
อยางรวดเร็ว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
72
5. จากภาพ อะตอมของธาตุหนึ่งประกอบดวยโปรตอน ( ) นิวตรอน ( ) และอิเล็กตรอน ( )
จงหาเลขมวล เลขอะตอม จํานวนนิวคลีออน ประจุไฟฟาของนิวเคลียสและของอะตอม และ
สัญลักษณนิวเคลียรของธาตุ
เลขมวล = 27
......................................................................................................................................................................
เลขอะตอม = 13
......................................................................................................................................................................
จํานวนนิวคลีออน = 27
......................................................................................................................................................................
ประจุไฟฟาของนิวเคลียส = +13e
......................................................................................................................................................................
ประจุไฟฟาของอะตอม = +3e
......................................................................................................................................................................
สัญลักษณนิวเคลียรของธาตุ คือ 2713Al3+
......................................................................................................................................................................
ใชขอมูลจากตารางธาตุเขียนสัญลักษณนิวเคลียรของธาตุตอไปนี้
ธาตุ สัญลักษณนิวเคลียร
70
1. แกลเลียม 31Ga
..........................................................................................................................
137Ba ฉบับ
2. แบเรียม ..........................................................................................................................
56 เฉลย
226Ra
3. เรเดียม ..........................................................................................................................
88
232Th
4. ทอเรียม ..........................................................................................................................
90
80 Br
5. โบรมีน ..........................................................................................................................
35
เติมขอมูลลงในตารางใหครบถวน
สัญลักษณนิวเคลียร จํานวนโปรตอน จํานวนนิวตรอน จํานวนอิเล็กตรอน จํานวนนิวคลีออน
137 137
56Ba
1. .............................................. 56 81 56 ...........................................
2. 137 Ba2+
56
56
........................................... 81
........................................... 54
........................................... 137
...........................................
127 - 127
3. 53I
.............................................. 53 74 54 ...........................................
4. AZ X2- Z A-Z Z+2 A

........................................... ........................................... ........................................... ...........................................
C X3+ C-A
5. ..............................................
A A ........................................... A-3 C
3. การสลายของนิวเคลียสกัมมันตรังสี
การสลายของนิวเคลียส
การสลายตัวของนิวเคลียสกัมมันตรังสี เมื่อเลขอะตอมหรือจํานวนโปรตอนของนิวเคลียสเปลี่ยนไป
จะทําใหมีนิวเคลียสของธาตุใหมเกิดขึ้น นั่นคือ นิวเคลียสของธาตุเดิมไดสลายไปเปนนิวเคลียสของธาตุใหม
พรอมกับปลอยอนุภาคออกมา ซึ่งการสลายตัวของนิวเคลียสกัมมันตรังสีมี 3 แบบ ดังนี้
1. การสลายตัวใหอนุภาคแอลฟา 2. การสลายตัวใหอนุภาคบีตา 3. การสลายตัวใหรังสีแกมมา
นิวเคลียสของธาตุใหมจะมีเลข นิวเคลียสของธาตุใหมจะมีเลข นิ ว เคลี ย สของธาตุ ใ หม ไ ม มี
มวลลดลง 4 และเลขอะตอม มวลคงเดิม และเลขอะตอมเปลีย่ น การเปลี่ยนแปลงเลขมวลและเลข
ลดลง 2 ไป 1 อะตอม
สมการรูปทั่วไป เปนดังนี้ การสลายตัวใหบตี าลบมีสมการ สมการรูปทั่วไป เปนดังนี้
AX A - 4Y + 4He รูปทั่วไป เปนดังนี้ AX* AX + γ
Z Z-2 2 Z Z
AX AY + 0e + ν
Z Z+1 -1 e โดยที่ AZX* คือ นิวเคลียสทีอ่ ยู
ฉบับ *โดยที่ νe คือ อนุภาค
เฉลย ในสถานะถูกกระตุน
แอนติอิเล็กตรอนนิวทริโน *หมายเหตุ การปลอยรังสีแกมมามัก
การสลายตัวใหบีตาบวกมี เกิดภายหลังการสลายใหอนุภาคแอลฟา
และบีตา ซึ่งนิวเคลียสอาจอยูในสถานะ
สมการรูปทั่วไป เปนดังนี้ ถูกกระตุน แลวเปลี่ยนระดับพลังงาน
AX AY + 0e + ν
Z Z-1 +1 e สูสถานะพื้น โดยปลอยรังสีออกมา
*โดยที่ νe คือ อนุภาค
อิเล็กตรอนนิวทริโน
*หมายเหตุ นิวทริโน คือ อนุภาค
ขนาดเล็ก ไมมีมวล และมีสภาพเปน
กลางทางไฟฟา
อัตราการสลายตัวของนิวเคลียสกัมมันตรังสี
• รัทเทอรฟอรดและซอดดีไดตั้งสมมติฐานวา หลังจากการสลายตัวกลายเปนธาตุใหม ธาตุใหมที่ได
อาจจะเปนหรือไมเปนธาตุกัมมันตรังสีก็ได โดยทุกนิวเคลียสมีโอกาสเทา ๆ กันที่จะสลายในชวงเวลาหนึ่ง และ
โอกาสทีว่ า นีจ้ ะไมขนึ้ กับสภาพแวดลอมและเวลา นอกจากนี้ อัตราการสลายของนิวเคลียสของธาตุกมั มันตรังสี
ขณะหนึ่งจะแปรผันตรงกับจํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่มีอยูในขณะนั้น (ΔN = -λN)
Δt
74
• อัตราการลดลงของจํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีหรืออัตราการแผรังสีในขณะหนึ่ง เรียกวา
กัมมันตภาพของธาตุกัมมันตรังสี หาไดจากสมการ
โดยที่ A คือ กัมมันตภาพของธาตุกัมมันตรังสี ((Bq)
A = λN λ คือ คาคงตัวการสลาย ((s-1)
N คือ จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีที่มีอยูขณะเวลา t
(อะตอม)
• จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีท่ียังไมสลาย (N) หรือที่เหลืออยูเมื่อเวลาผานไป t หาได
จากสมการ
โดยที่ N0 คือ จํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสีเมื่อเริ่มพิจารณา
(t = 0)
N = N0e-λt e คือ คาคงตัว (2.7182818)
t คือ เวลาของการสลายตัวของนิวเคลียส ((s)
• จากสมการ N = N0e-λt เมื่อนํามาเขียนกราฟแสดงความสัมพันธระหวาง N กับ t จะไดดังกราฟ
ทําใหเราไดความสัมพันธวา เมื่อเวลาผานไป t ใด ๆ โดยที่ t เปนจํานวนเต็ม n เทาของ T12 หรือ t = nT12
N
จะมีจํานวนนิวเคลียสของธาตุกัมมันตรังสี (N) เหลืออยูเทากับ N = n0
2
จํานวนนิวเคลียส (N)
ฉบับ
N0 เฉลย
N = N0e-λt
N0
2
N0
4
N0
8
เวลา (t)
0 T1 2T1 3T1
2 2 2
• คาครึ่งชีวิตของธาตุกัมมันตรังสี (T ) คือ ชวงเวลาที่อะตอมของธาตุกัมมันตรังสีลดจํานวนลงเหลือ

1
2
ครึง่ หนึง่ ของจํานวนเริม่ ตน ซึง่ ธาตุกมั มันตรังสีแตละชนิดมีคา ครึง่ ชีวติ เฉพาะตัวและไมซาํ้ กัน หาไดจากสมการ
T12 = lnλ2 แสดงวา ธาตุกัมมันตรังสีที่มีคาครึ่งชีวิตมากจะมีคาคงตัวการสลายนอย จึงอาจกลาววา คาคงตัว
การสลายแสดงถึงโอกาสของการสลายของนิวเคลียสกัมมันตรังสีใน 1 หนวยเวลา
• ในทางปฏิบัติการหาจํานวนนิวเคลียสโดยตรงทําไดยาก สามารถหาการสลายของธาตุกัมมันตรังสีได
A = A0e-λt โดยที่ A0 คือ กัมมันตภาพของธาตุกัมมันตรังสีขณะเริ่มตนสลายตัว ((Bq)
• เนื่องจากจํานวนนิวเคลียสแปรผันตรงกับมวลของธาตุ สามารถหาการสลายของธาตุกัมมันตรังสีได
โดยที่ m0 คือ มวลของธาตุกัมมันตรังสีขณะเริ่มตนสลายตัว ซึ่งขณะนั้น
m = m0e-λt
จํานวนนิวเคลียสเทากับ N0 (kg)
คํานวณหาจํานวนอนุภาคจากโจทยตอไปนี้
1. 21082 Pb สลายตัวสูไอโซโทปเสถียรตามลําดับ ดังนี้
β, γ α, γ
X β 210Pb
82 Y Z
จํานวนนิวตรอนในไอโซโทปเสถียร Z เปนเทาใด
การสลายตัวใหอนุภาคแอลฟา ( ) จะทําใหเลขมวลลดลง 4 เลขอะตอมลดลง 2 (อนุภาคแอลฟาα
...................................................................................................................................................................................................................................................
คือ นิวเคลียสของฮีเลียม มีเลขมวล 4 เลขอะตอม 2 เมือ่ หลุดออกมาจากนิวเคลียส จึงทําใหนวิ เคลียส
...................................................................................................................................................................................................................................................
มีเลขมวลและเลขอะตอมลดลง)
...................................................................................................................................................................................................................................................
การสลายตัวใหอนุภาคบีตา (β) จะทําใหเลขมวลคงเดิม เลขอะตอมเพิม่ ขึน้ 1 (อนุภาคบีตาเกิดจาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
การแตกตัวของนิวตรอนออกเปนโปรตอนและอิเล็กตรอน โดยอิเล็กตรอนหลุดออกมาเปนอนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
บีตาลบ ทําใหนิวเคลียสมีโปรตอนเพิ่มขึ้น 1 ตัว ขณะที่นิวตรอนจะลดลง 1 ตัว)
...................................................................................................................................................................................................................................................
การสลายตัวใหรงั สีแกมมา (γ) เปนการลดพลังงานของนิวเคลียสไมใหเลขมวลและเลขอะตอมของ
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวเคลียสเปลี่ยนแปลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากปฏิกิริยาการสลายตัวจะแสดงเลขมวลและเลขอะตอมของนิวเคลียสแตละตัวได ดังนี้
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ 210Pb β, γ 210X + 0e + γ
เฉลย ...................................................................................................................................................................................................................................................
82 83 -1
210X β 210Y + 0e
...................................................................................................................................................................................................................................................
83 84 -1
210Y α, γ 206Z + 4He + γ
...................................................................................................................................................................................................................................................
84 82 2
ดังนั้น จํานวนนิวตรอนในไอโซโทป Z คือ 206 - 82 = 124 ตัว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. จากการสลายตัวของ 22286 X ตามแผนภาพดานลางนี้ AZY เปนธาตุที่มีเลขมวลและเลขอะตอม

เทาใด
222 X
86
α
α
β β
เลขมวล
α α
β β β
α α
AY
β Z
เลขอะตอม
76
จากการสลายตัวของ 222X จนถึง AY จะไดสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
86 Z
222X AY + 4(4 He) + 4( 0e)
...................................................................................................................................................................................................................................................
86 Z 2 -1
จากความสั ม พั น ธ ผลรวมของเลขมวลก อ นการสลายเท า กั บ ผลรวมของเลขมวลหลั งการสลาย
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 222 = A + 4(4) + 4(0)
...................................................................................................................................................................................................................................................
A = 206
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากความสัมพันธ ผลรวมของเลขอะตอมกอนการสลายเทากับผลรวมของเลขอะตอมหลังการสลาย
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 86 = Z + 4(2) + 4(-1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
Z = 82
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ธาตุ Y เปนธาตุที่มีเลขมวล 206 และเลขอะตอม 82
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. จากการสลายตัวของ 23491 Pa กลายเปน 21484 Bi จะมีการปลอยอนุภาคแอลฟาและอนุภาคบีตา

อยางละเทาใด
จากการสลายตัวของ 234Pa จนกลายเปน 214 Bi จะไดสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
91 84
234Pa 214 Bi + A(4He) + Z( 0e)
...................................................................................................................................................................................................................................................
91 84 2 -1
พิจารณาเลขมวล
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 234 = 214 + A(4) + Z(0)
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
A = 5
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
พิจารณาเลขอะตอม
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 91 = 84 + 5(2) + Z(-1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
Z = 3
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มีการปลอยอนุภาคแอลฟา 5 อนุภาค และอนุภาคบีตา 3 อนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
218 Po สลายตัวโดยการปลอยอนุภาคแอลฟา 2 อนุภาค และอนุภาคบีตา 2 อนุภาค จะไดธาตุ
4. 90
ใหมที่มีเลขมวลและเลขอะตอมเทาใด
จากการสลายตัวของ 218Po จนถึง AY จะไดสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
90 Z
218 A 4 0
90Po ZY + 2(2He) + 2(-1e)
...................................................................................................................................................................................................................................................
พิจารณาเลขมวล จะได 218 = A + 2(4) + 2(0)
...................................................................................................................................................................................................................................................
A = 210
...................................................................................................................................................................................................................................................
พิจารณาเลขอะตอม จะได 90 = Z + 2(2) + 2(-1)
...................................................................................................................................................................................................................................................
Z = 88
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ธาตุใหมเปนธาตุที่มีเลขมวล 210 และเลขอะตอม 88
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
1. สารกัมมันตรังสีชนิดหนึ่งมีคาครึ่งชีวิต 1 ชั่วโมง ขณะที่มีจํานวนอะตอม 1015 อะตอม จะมี
กัมมันตภาพเทาใด
วิธีทํา จากสมการ T = ln 2
1
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
2
λ = 1 0.693 60 60
...................................................................................................................................................................................................................................................
× ×
= 1.925 × 10 s
-4 -1
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ A = λN
...................................................................................................................................................................................................................................................
= (1.925 × 10-4)(1015)
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 1.925 × 1011 Bq
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะมีกัมมันตภาพเทากับ 1.925 × 1011 เบ็กเคลเรล
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. ถาเรเดียม-226 มวล 1 กรัม มีกัมมันตภาพ 1 คูรี แลวครึ่งชีวิตของเรเดียม-226 เทากับกี่ป

วิธีทํา จากสมการ จํานวนอะตอม (N) = มวลอะตอม มวล × A N
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 226 1 × 6.02 × 1023
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ = 2.66 × 1021 atom
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
จากสมการ A = λN
...................................................................................................................................................................................................................................................
3.7 × 1010 = λ(2.66 × 1021) (1 Ci = 3.7 × 1010 Bg)
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ = 1.39 × 10-11 s-1
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ T 1 = lnλ2
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
= 0.693
1.39 × 10-11
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 4.99 × 1010 s
...................................................................................................................................................................................................................................................
10
ฉะนั้น T 1 = 60 ×4.99 60
× 10
24 365 = 1.58 × 103 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
× ×
2
ดังนั้น ครึ่งชีวิตของเรเดียม-226 เทากับ 1.58 × 103 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. คาคงตัวการสลายตัวของ 23491Pa เทากับ 7.19 × 10-2 วินาที-1 ถามี 23491Pa อยู 2 กรัม จงหา
อัตราการสลายตัวเปนกี่อะตอมตอวินาที
วิธีทํา จากสมการ A = N λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
23
= 7.19 10 2 6.02 ×
-2
( × 234
× 10 )
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 3.7 × 1020 Bq
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อัตราการสลายตัวเปน 3.7 × 1020 เบ็กเคลเรล หรืออะตอมตอวินาที
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
78
4. มี U-234 จํานวน 3 มิลลิกรัม คาครึ่งชีวิตของ U-234 เทากับ 2.48 × 1015 ป ใหหามวล
ที่เหลือเมื่อเวลาผานไป 1.24 × 1015 ป
วิธีทํา จากสมการ t = nT 1
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
15 15
1.24 10 = n(2.48 10 )
× ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 0.5
...................................................................................................................................................................................................................................................
m
จากสมการ m = 2n0
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-3
= 3 10 = 2.121 10 g
×
0.5 ×
-3
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
ดังนั้น มวลที่เหลือเทากับ 2.121 × 10-3 กรัม
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. ในการสลายตัวของนิวเคลียสธาตุกัมมันตรังสี A ไปเปนธาตุกัมมันตรังสี B พบวา ขณะที่ธาตุ

ทั้งสองอยูในสภาพสมดุล นิวเคลียสของธาตุ B มีคาเปน 2.5 × 106 เทาของธาตุ A ถาครึ่ง
ชีวิตของธาตุ A เทากับ 1,200 ป จงหาครึ่งชีวิตของธาตุ B
วิธีทํา เมื่อเกิดสมดุลตอการสลาย ฉะนั้น อัตราการสลายของธาตุ A = อัตราการสลายของธาตุ B
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะไดความสัมพันธ AA = AB
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ A = λN และ T 1 = 0.693
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
ฉบับ
2 เฉลย
...................................................................................................................................................................................................................................................
0.693NA 0.693NB
จะได TA = N TB
...................................................................................................................................................................................................................................................
TB = (NB) TA
...................................................................................................................................................................................................................................................
A 6 9
= (2.5 × 10 )(1,200) = 3 × 10 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ครึ่งชีวิตของธาตุ B เทากับ 3 × 109 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. อัตราสวน C-14 : C-12 ของวัตถุโบราณชิ้นหนึ่งวัดไดวามีคาเปน 6.25% ของ C-14 : C-12

ในพืชมีชวี ติ จงคํานวณหาอายุของวัตถุโบราณนี้ ถาวัตถุโบราณนีท้ าํ มาจากพืชทีม่ คี รึง่ ชีวติ ของ
C-14 เทากับ 5,568 ป
วิธีทํา C-12 เปนธาตุที่เสถียร ฉะนั้น อัตราสวน C-14 : C-12 ลดลงเพราะ C-14 ลดลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถานิวเคลียส C-14 ตอนเริ่มตนเทากับ 100 นิวเคลียส ในวัตถุโบราณจะมีนิวเคลียส C-14
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 6.25 นิวเคลียส
...................................................................................................................................................................................................................................................
N
จากสมการ N = 2n0
...................................................................................................................................................................................................................................................
6.25 = 100 2n
...................................................................................................................................................................................................................................................
n = 4
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น t = nT 1 = 4(5,568) = 22,272 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
ดังนั้น อายุของวัตถุโบราณเทากับ 22,272 ป
...................................................................................................................................................................................................................................................
อานสถานการณ แลวตอบคําถาม
1. จากการทดลองทอดลูกเตากับการสลายของนิวเคลียสกัมมันตรังสี นกใชลกู เตาหลายหนาชนิด
เดียวกันจํานวน 300 ลูก ซึ่งมีหนาที่แตมสีไว 1 หนา มาทดลอง โดยการทอดแตละครั้งจะคัด
ลูกเตาที่หงายหนาแตมสีออก ไดผลดังกราฟ อยากทราบวา นกใชลูกเตาชนิดกี่หนา
จํานวนลูกเตาที่เหลือ กําหนดให ลูกเตามี x หนา
..........................................................................................................................
300
แตมสี 1 หนา ฉะนั้น λ = x1
..........................................................................................................................
จากกราฟ T 1 = 11
..........................................................................................................................
2
จากสมการ λT 1 = ln 2
..........................................................................................................................
150 1 (11)2 = 0.693
x
..........................................................................................................................
x = 15.87 ≈ 16
..........................................................................................................................
0
ดังนั้น นกใชลูกเตาชนิด 16 หนา
จํานวนครั้ง ..........................................................................................................................
11 ที่ทอด
..........................................................................................................................
ฉบับ 2. ในการทดลองศึกษาสมบัติของสารกัมมันตรังสี โดยตรวจนับกัมมันตภาพ ไดผลการทดลอง

เฉลย ดังตาราง จงหากัมมันตภาพที่นับไดตอนาทีเมื่อทําการนับที่เวลาหลังจากเริ่มตน 45 ชั่วโมง
เวลานับจากเริ่มตน (ชั่วโมง) 0 5 10 15 20 25
กัมมันตภาพที่นับได (ตอนาที) 10,050 7,080 4,980 3,535 2,510 1,765
จากตารางการสลายตัว คากัมมันตภาพเมื่อเวลาผานไป t หาไดจากสมการ A = A e-λt
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
จากโจทย เริ่มตน A0 = 10,050 min-1 และที่เวลา t = 15 h A = 3,535 min-1
...................................................................................................................................................................................................................................................
แทนคา 3,535 = 10,050 e-λ(15)
...................................................................................................................................................................................................................................................
3,535 -λ(15)
10,050 = e
...................................................................................................................................................................................................................................................
ที่เวลา t = 45 h = 3(15) h กําหนดให มีคากัมมันตภาพเปน A
...................................................................................................................................................................................................................................................
แทนคา A = 10,050-λ(45)
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 10,050(e-λ(15))3
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได = 10,050(10,050 3,535 )3
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 437 min-1
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น คากัมมันตภาพที่เวลาหลังจากเริ่มตน 45 ชั่วโมง จะประมาณเทากับ 437 นาที-1
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
80
3. หองปฏิบัติการทดลองในโรงงานแหงหนึ่งเกิดอุบัติเหตุ ทําใหพื้นที่ถูกปนเปอนไปดวยสาร
กัมมันตรังสี นักวิทยาศาสตรไดเขาไปตรวจสอบพื้นที่นี้ในชวงเวลา 25 วัน ไดขอมูล ดังตาราง
เวลา (วัน) 0 5 10 15 20 25
กัมมันตภาพที่นับได (ตอนาที) 1,500 1,190 943 750 596 472
นักวิทยาศาสตรตัดสินใจวา พนักงานสามารถเขาไปในพื้นที่นี้ไดก็ตอเมื่อกัมมันตภาพที่นับ
ไดตองตํ่ากวา 120 ครั้งตอนาที อยากทราบวา เวลาที่เร็วที่สุดที่พนักงานเขาไปทํางานได
อยางปลอดภัยคือกี่วัน
จากกัมมันตภาพที่นับได ทําใหทราบวา T = 15 วัน = 15 24 60 = 21,600 min 1 × ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
หาคาคงตัวการสลาย ( ) จากสมการ T = 0.693 จะได = 3.2 10 min
λ 1 λ ×
-5 -1
...................................................................................................................................................................................................................................................
λ
2
-λt
จากสมการ A = Ae
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
120 = 1,500e-(0.000032)t
...................................................................................................................................................................................................................................................
t = 78,929 min ≈ 55 วัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น เวลาที่เร็วที่สุดที่พนักงานเขาไปทํางานไดอยางปลอดภัย คือ 55 วัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
เฉลย
4. หนูเล็กทดลองวัดการสลายตัวของสารกัมมันตรังสี ไดกราฟแสดงความสัมพันธระหวาง
กัมมันตภาพทีน่ บั ไดกบั เวลา ดังกราฟ จงหาวาตอนแรกมีจาํ นวนนิวเคลียสของสารกัมมันตรังสี
เทาใด
กัมมันตภาพที่นับได (ตอวินาที)
80 จากกราฟ ทําใหทราบวา T = 2 วัน หรือ 1
..........................................................................................................................
2
70
60 172,800 s หาคาคงตัวการสลาย ( ) λ
..........................................................................................................................
50
40
จากสมการ T 1 = 0.693
..........................................................................................................................
λ
2
-6 -1
30 จะได λ = 4 × 10 s
..........................................................................................................................
20
10 ..........................................................................................................................
เวลา (วัน)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ..........................................................................................................................
จากสมการ A = N λ
...................................................................................................................................................................................................................................................
A0 = λN0
...................................................................................................................................................................................................................................................
80 = 4 × 10-6 N0
...................................................................................................................................................................................................................................................
N0 = 2 × 107 อนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ตอนแรกมีจํานวนนิวเคลียสของสารกัมมันตรังสีเทากับ 2 × 107 อนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. ไอโซโทป
ไอโซโทป คือ นิวเคลียสที่มีจํานวนโปรตอนหรือเลขอะตอมเทากัน แตมีจํานวนนิวตรอน
ตางกันหรือเลขมวลตางกัน ไอโซโทปกัมมันตรังสี คือ ไอโซโทปของธาตุท่ีมีการสลายตัว สวน
ไอโซโทปเสถียร คือ ไอโซโทปที่ไมมีการสลายตัว
• ไอโซโทปของธาตุชนิดเดียวกันจะมีสมบัตทิ างเคมีเหมือนกัน แตมสี มบัตทิ างกายภาพตางกันเนือ่ งจาก
มีมวลตางกัน ฉะนั้น การวิเคราะหไอโซโทปจึงทําไดโดยใชเครื่องมือจําแนกมวล
แมสสเปกโทรมิเตอร
แมสสเปกโทรมิเตอรเปนเครื่องมือที่ใชวิเคราะหมวลอะตอมของธาตุตาง ๆ โดยมีหลักการ ดังนี้
1 สวนเรงอนุภาค มีหนาที่ทําใหไอโซโทป
m, q ที่ อ ยู  ใ นสภาพแก ส กลายสภาพเป น อนุ ภ าคที่ มี
V v 1 ประจุไฟฟา จากนั้นอนุภาคจะถูกเรงใหมีความเร็ว
2 สูงขึ้นโดยใชสนามไฟฟาใหวิ่งผานไปยังสวนที่ 2
จะได Ep = Ek
ฉบับ
เฉลย
FE = qE FE FB FB = qvB 3 qV = 12 mv2
v = 2qVm
ความเร็วพอเหมาะ
2 สวนคัดเลือกความเร็ว เปนบริเวณที่มี
ทั้งสนามไฟฟาและสนามแมเหล็ก ถาอนุภาคที่มี
ประจุไฟฟาผานเขามาดวยความเร็วที่พอเหมาะ ขนาดของแรงจากสนามทั้งสองจะมีคาเทากัน ทิศทางตรงกัน
ขาม เกิดสมดุลของแรง 2 แรง ทําใหอนุภาคนั้นไมเบนแนวการเคลื่อนที่ผานไปสวนที่ 3
จะได FB = FE
qvB = qE
v = BE
3 สวนวิเคราะห เปนสวนที่ประกอบดวยบริเวณที่มีสนามแมเหล็กขนาด B′ ทิศตั้งฉากกับแนวการ
เคลือ่ นทีข่ องอนุภาคทีม่ ปี ระจุไฟฟา ทําใหเกิดแรงเนือ่ งจากสนามแมเหล็กซึง่ จะบังคับใหอนุภาคทีม่ มี วลตางกัน
เบนแนวการเคลื่อนที่เปนแนวโคงดวยรัศมี (R) 1 2 3 แผนฟลม
แตกตางกันไปกระทบแผนฟลม จะทําใหแผนฟลม R1
R2 R3
ปรากฏรอยดํา เมือ่ อนุภาคทีม่ ปี ระจุไฟฟา q มวล m
B′
สวนที่ 2 ใชสนามไฟฟาขนาด E และสนามแมเหล็ก
ขนาด B จะได m = qBB′ R
E
82
1. ลิเทียมมวลอะตอม 6 u เคลื่อนที่จากหยุดนิ่งผานความตางศักย 12 × 104 โวลต ในเครื่อง
แมสสเปกโทรมิเตอร แลวเคลื่อนที่เขาไปในบริเวณที่มีสนามแมเหล็กขนาด 0.4 เทสลา
ถาประจุของลิเทียมเทากับ 1.6 × 10-19 คูลอมบ แลวระยะหางระหวางจุดที่ลิเทียมเริ่มเขาสู
สนามแมเหล็กและจุดที่ตกกระทบบนแผนฟลมมีคากี่เมตร
วิธีทํา จากความสัมพันธ F = F
...................................................................................................................................................................................................................................................
C B
...................................................................................................................................................................................................................................................
mv2 = qvB
R
...................................................................................................................................................................................................................................................
R = mv qB
...................................................................................................................................................................................................................................................
นําคา v = m แทนไปในสมการ 2qV
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได R = 2mqV qB
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27 -19 4
= 2(6 1.66 10 )(1.6 10 )(12 10 )
× ×
-19
× ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(1.6 10 )0.4 ×
= 0.3 m
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
ดังนั้น ระยะหางระหวางจุดที่ลิเทียมเริ่มเขาสูสนามแมเหล็กและจุดที่ตกกระทบบนแผนฟลม
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
มีคาเทากับ 2R = 2 × 0.3 = 0.6 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. เครือ่ งแมสสเปกโทรมิเตอรเรงอนุภาคโปรตอนโดยใชสนามไฟฟาทีม่ แี รงเคลือ่ นไฟฟา V โวลต

ปรากฏวา อนุภาคโปรตอนเคลื่อนที่ในเครื่องนี้มีรัศมีความโคง 9 เซนติเมตร ถาเปลี่ยนเปน
อนุภาค 24He จะเคลื่อนที่เปนเสนโคงวงกลมที่มีรัศมีความโคงกี่เซนติเมตร
วิธีทํา จากสมการ v = 2qV
m
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
v m q
ทําใหเราทราบวา v = mH q = 41 uu 21 ee = 2
H α
× H ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
α α
จากความสัมพันธ FC = FB
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได R = mv qB
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
R m v q × α × H × H
B
ฉะนั้น RH = mH vH q
α α
Bα
...................................................................................................................................................................................................................................................
α
...................................................................................................................................................................................................................................................
R 1 1
9 = 4 2 2 1
α
× × ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
Rα = 9 2 = 12.73 cm
...................................................................................................................................................................................................................................................
4He จะเคลื่อนที่เปนเสนโคงวงกลมที่มีรัศมีความโคงเทากับ 12.73 เซนติเมตร
ดังนั้น อนุภาค 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. ธาตุ 146C ถูกเรงในเครื่องแมสสเปกโทรมิเตอรที่มีสนามแมเหล็ก B ดวยอัตราเร็ว v จะทําให
อนุภาควิ่งเปนแนวเสนโคง ถา 126C ถูกเรงในเครื่องแมสสเปกโทรมิเตอรเดียวกันดวยอัตราเร็ว
เทากัน รัศมีความโคงของ 126C จะเปนกี่เทาของ 146C
วิธีทํา จากสมการ R = mv qB
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
R126C m126C
จะได R146C = m146C
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 12 14 u
u
...................................................................................................................................................................................................................................................
R126C = 0.857 R146C
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น รัศมีความโคงของ 6C จะเปน 0.857 เทาของ 146C 12
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. ในการวิเคราะหไอโซโทป 2 ตัว ไดแก 126C4+ และ 136C4+ ถูกเรงดวยความตางศักยเทากัน

วิง่ เขามาในบริเวณสวนวิเคราะหทมี่ สี นามแมเหล็กขนาดสมํา่ เสมอ 1.2 เทสลา ถาสนามไฟฟา
และสนามแมเหล็กบริเวณสวนคัดเลือกความเร็วมีขนาด 120 กิโลโวลต และ 0.5 เทสลา
จงเปรียบเทียบรัศมีความโคงของอนุภาคทั้งสองวาตางกันเทาใด
ฉบับ วิธีทํา จากสมการ R = qBB mE
...................................................................................................................................................................................................................................................
′
เฉลย
(m136C - m126C) E
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได R 13
6C
- R 6C
= qBB′
...................................................................................................................................................................................................................................................
12
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27 3
= (13 - 12)(1.66 10 )(120 10 ) ×
-19
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(4 1.6 10 )(0.5)(1.2)
×
-4
×
= 5.2 10 m ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น รัศมีความโคงของอนุภาคทั้งสองตางกันเทากับ 5.2 × 10-4 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. ในการวิเคราะหไอโซโทปของ 42He+ ดวยเครือ่ งแมสสเปกโทรมิเตอรทใี่ ชสนามไฟฟาและสนาม

แมเหล็กในสวนคัดเลือกความเร็วขนาด 6,400 โวลตตอเมตร และ 0.04 เทสลา ตามลําดับ
สวนสนามแมเหล็กที่ทําใหอนุภาควิ่งเปนเสนโคงมีความเขม 0.032 เทสลา จงหาวาอนุภาค
วิ่งเปนเสนโคงมีรัศมีความโคงเทาใด เมื่อมวลของไอโซโทป 42He+ เทากับ 4.002 u
วิธีทํา จากสมการ mE
R = qBB
...................................................................................................................................................................................................................................................
′
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27
= (4.002 1.66 10 )(6,400) ×
-19
×
...................................................................................................................................................................................................................................................
(1.6 10 )(0.04)(0.032)
×
= 0.2 m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อนุภาควิ่งเปนเสนโคงมีรัศมีความโคงเทากับ 0.2 เมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
84
5. เสถียรภาพของนิวเคลียส
แรงนิวเคลียร
• แรงนิวเคลียร คือ แรงที่ยึดนิวคลีออนตาง ๆ ใหอยูรวมกันเปนนิวเคลียส โดยเปนแรงดึงดูดซึ่งมีคา
มากกวาแรงผลักระหวางประจุไฟฟา เปนแรงที่เกิดขึ้นในเวลาสั้น ๆ และเปนแรงที่กระทําในชวงระยะทางสั้น ๆ
(กระทําระหวางนิวคลีออนที่อยูติดกันเทานั้น) R
• ลักษณะของนิวเคลียสจากการทดลองของนักวิทยาศาสตร นิวคลีออน
มีดังตอไปนี้
1. นิวเคลียสมีลักษณะเปนทรงกลม
2. ขนาดและมวลของนิวเคลียสขึ้นอยูกับจํานวน
นิวคลีออนในนิวเคลียส
แทนแรงนิวเคลียร
3. รัศมีของนิวเคลียส (R) ที่มีเลขมวล A หาไดจากสมการ
R = r03 A โดยที่ r0 คือ คาคงตัวการแปรผัน (1.2 × 10-15 m)
4. ความหนาแนนของนิวเคลียส หาไดจากสมการ
ρ = m3 ฉบับ
4πr A เฉลย
3 0
พลังงานยึดเหนี่ยว
• พลังงานยึดเหนี่ยว คือ พลังงานที่ใชในการยึดเหนี่ยวนิวคลีออนทั้งหมดเอาไวดวยกันในนิวเคลียส
หรือพลังงานพอดีที่ใหแกนิวเคลียสแลวทําใหนิวคลีออนแยกออกจากกัน
• เมือ่ ใหพลังงานแกนวิ เคลียสเพือ่ ใหนวิ คลีออนแยกออกจากกัน ซึง่ ตองมีคา อยางนอยเทากับพลังงาน
ยึดเหนีย่ ว เมือ่ อนุภาคตาง ๆ มารวมกันเปนนิวเคลียสของอะตอม มวลของนิวเคลียสทีเ่ กิดขึน้ ใหมจะมีคา นอยกวา
ผลรวมของมวลของแตละอนุภาคทีม่ าประกอบกันเปนนิวเคลียส เรียกมวลทีห่ ายไปนีว้ า มวลพรอง เขียนความ
สัมพันธระหวางมวล (m) กับพลังงาน (E) ของไอนสไตนไดเปน
E = (Δm)c2
• ในการคํานวณหาพลังงานยึดเหนีย่ ว เราอาจคํานวณโดยใชมวลอะตอมของธาตุแทนมวลของนิวเคลียส
และใชมวลอะตอมของไฮโดรเจนแทนมวลของโปรตอน ซึ่งจะเปนผลใหมวลอิเล็กตรอนถูกหักลางไป สามารถ
พิจารณามวลพรองได ดังสมการ
Δm = (Zmp + (A - Z)mn) - M
โดยที่ mp คือ มวลของโปรตอน 1 อนุภาค (1.007825 u)

mn คือ มวลของนิวตรอน 1 อนุภาค (1.008665 u)
M คือ มวลทั้งหมดของนิวเคลียส (u)
(
• เนื่องจากพลังงาน 1 u มีคาเทากับ 931 MeV จะไดความสัมพันธ E = (Δm)(931 MeV/u)
• การเปรียบเทียบเสถียรภาพของนิวเคลียสวามีโอกาสแตกตัวหรือเปลี่ยนสภาพไปเปนนิวเคลียสของ
ธาตุอนื่ ไดมากนอยเพียงใด จะตองพิจารณาจากพลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออน สามารถเขียนความสัมพันธได
ดังสมการ
MeV
E = E = (Δm)c2 = (Δm)(931 u ) โดยที่ A คือ เลขมวล ((u)
nucleon A A A
6. ปฏิกิริยานิวเคลียร
โดยทั่วไปปฏิกิริยานิวเคลียรเกิดจากการเรงอนุภาคใหมีพลังงานจลนสูง ๆ แลววิ่งเขาชนกับ
นิวเคลียสของธาตุทเี่ ปนเปา ทําใหนิวเคลียสทีเ่ ปนเปาเกิดการเปลีย่ นแปลงองคประกอบหรือระดับ
พลังงาน สามารถเขียนสมการปฏิกิริยาในรูปทั่วไปได ดังสมการ
โดยที่ X คือ นิวเคลียสที่เปนเปา
X+a Y+b a คือ อนุภาคที่พุงเขาชนเปา
ฉบับ
หรือ X (a, b) Y Y คือ นิวเคลียสของธาตุใหมที่เกิดขึ้นหลังการชน
เฉลย b คือ อนุภาคที่เกิดขึ้นใหม
• ในทุกสมการปฏิกิริยานิวเคลียร ผลรวมของเลขอะตอมกอนและหลังเกิดปฏิกิริยาตองเทากัน และ
ผลรวมของเลขมวลกอนและหลังเกิดปฏิกิริยาตองเทากันดวยเชนกัน
• ปฏิกิริยานิวเคลียรที่มีการปลอยพลังงาน (แบบคายพลังงาน) ผลรวมของพลังงานยึดเหนี่ยวหลังเกิด
ปฏิกริ ยิ ามีคา มากกวาผลรวมของพลังงานยึดเหนีย่ วกอนเกิดปฏิกริ ยิ า สวนปฏิกริ ยิ านิวเคลียรทตี่ อ งใชพลังงาน
(แบบดูดพลังงาน) ผลรวมของพลังงานยึดเหนี่ยวจะตรงขามกัน
ฟชชัน
• ฟชชัน คือ ปฏิกริ ยิ านิวเคลียรทนี่ วิ เคลียสของธาตุหนักแตกตัวเปนนิวเคลียสขนาดเล็กกวา และมีการ
ปลอยพลังงานนิวเคลียรออกมา
• ถานิวตรอนจากฟชชันที่หนึ่งไปทําใหเกิดฟชชันที่สอง และนิวตรอนจากฟชชันที่สองไปทําใหเกิด
ฟชชันทีส่ าม เปนเชนนีเ้ รือ่ ยไป เปนผลใหนวิ เคลียสของธาตุหนักแตกตัวอยางตอเนือ่ ง เรียกวา ปฏิกริ ยิ าลูกโซ
ฟวชัน
• ฟวชัน คือ ปฏิกริ ยิ านิวเคลียรทเี่ กิดจากการรวมนิวเคลียสของธาตุเบา 2 นิวเคลียส แลวทําใหเกิดนิวเคลียส
ของธาตุที่หนักกวาเดิม และมีการปลอยพลังงานนิวเคลียรออกมา
• ปฏิกริ ยิ าฟวชันของไฮโดรเจนเปนแหลงพลังงานทีส่ าํ คัญของดวงอาทิตยและดาวฤกษอนื่ ๆ ซึง่ บนโลก
ของเราปฏิกิริยาดังกลาวสามารถเกิดขึ้นในหองปฏิบัติการเทานั้น
86
1. รัศมีนิวเคลียสของ 168O มีคาประมาณเปนกี่เทาของรัศมีนิวเคลียสของ 21H
วิธีทํา จากสมการ R = r 3A
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
1
= rA 3
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
2
นิวเคลียส 1H มีเลขมวล A1 = 2 u มีรัศมีนิวเคลียส = R1
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวเคลียส 168O มีเลขมวล A2 = 16 u มีรัศมีนิวเคลียส = R2
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
1
R A 2 3
R1 = (A1)
2
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
1
1
= (162) = (8)
3
3
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น รัศมีนิวเคลียสของ 8O มีคาประมาณเปน 2 เทาของรัศมีนิวเคลียสของ 21H
16
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
2. ถามวลของนิวคลีออนมีคา 1.67 × 10-27 กิโลกรัม แลวความหนาแนนของนิวเคลียสมีคา
ประมาณกี่กิโลกรัมตอลูกบาศกเมตร (r0 = 1.2 × 10-15 m)
วิธีทํา มวลของนิวคลีออนมีคา 1.67 10-27 kg = 1 u ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
1
จากสมการ R = rA 3
...................................................................................................................................................................................................................................................
0
-15 31 -15
= 1.2 10 (1) = 1.2 10 m
× ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ V = 34 πR3
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 34 (227) (1.2 10-15)3 ×
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 7.24 × 10-45 m3
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ ρ = m V
...................................................................................................................................................................................................................................................
-27
= 1.67 × 10-45
...................................................................................................................................................................................................................................................
7.24 × 1017 3
= 2.31 × 10 kg/m
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ความหนาแนนของนิวเคลียสมีคาประมาณ 2.31 × 1017 กิโลกรัมตอลูกบาศกเมตร
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. จงหาพลังงานยึดเหนี่ยวและพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนของลิเทียม-7 (73Li)
กําหนดให มวลอะตอมของ 73Li = 7.016005 u 10n = 1.008665 u และ 11H = 1.007825 u
วิธีทํา หาพลังงานยึดเหนี่ยว
...................................................................................................................................................................................................................................................
จากสมการ E = (Δm)(931)
...................................................................................................................................................................................................................................................
= [Zmp + (A - Z)mn - M]931
...................................................................................................................................................................................................................................................
= [(3)(1.007825) + (7 - 3)(1.008665) - 7.016005]931
...................................................................................................................................................................................................................................................
= (3.023475 + 4.03466 - 7.016005)931 = 39.22303 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
หาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนไดจาก AE = 39.22303 7 = 5.60329 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ลิเทียม-7 มีพลังงานยึดเหนี่ยวเทากับ 39.22303 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
และมีพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนเทากับ 5.60329 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. จงหาพลังงานยึดเหนี่ยวและพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนของยูเรเนียม-234 (23492U)
กําหนดให มวลอะตอมของ 23492U = 234.040925 u 10n = 1.008665 u และ 11H = 1.007825 u
วิธีทํา หาพลังงานยึดเหนี่ยว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ = [Zmp + (A - Z)mn - M]931
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย = [(92)(1.007825) + (234 - 92)(1.008665) - 234.040925]931
...................................................................................................................................................................................................................................................
= (92.7199 + 143.23043 - 234.040925)931 = 1,777.656 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
หาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนไดจาก AE = 1,777.656 234 = 7.59682 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น ยูเรเนียม-234 มีพลังงานยึดเหนี่ยวเทากับ 1,777.656 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
และมีพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนเทากับ 7.59682 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 73Li (p, α) 42He ถาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนของ 73Li และ

4He เทากับ 5.60 และ 7.07 เมกะอิเล็กตรอนโวลต ตามลําดับ อยากทราบวา พลังงานของ
2
ปฏิกิริยานิวเคลียรนี้มีคากี่เมกะอิเล็กตรอนโวลต
วิธีทํา จากปฏิกิริยานิวเคลียร 7Li + 1H 4He + 4He
...................................................................................................................................................................................................................................................
3 1 2 2
พลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออน คือ AE โดยที่ A คือ เลขมวล
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได พลังงานยึดเหนี่ยวกอนเกิดปฏิกิริยา = (5.60)(7) + 0 = 39.2 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานยึดเหนี่ยวหลังเกิดปฏิกิริยา = 2(7.07)(4) = 56.56 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น ΔE = 56.56 - 39.2 = 17.36 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น พลังงานของปฏิกิริยานิวเคลียรนี้มีคาเทากับ 17.36 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
88
6. พิจารณาปฏิกิริยานิวเคลียร 146C + 11H 147N + 10n ถาอนุภาคโปรตอนมีพลังงานจลน
8 เมกะอิเล็กตรอนโวลต แลวอนุภาคนิวตรอนจะมีพลังงานจลนประมาณเทาใด
กําหนดให มวลอะตอมของ 146C = 14.0032 u 147N = 14.0030 u
1n = 1.0087 u 1H = 1.0073 u
0 1
และมวล 1 u = พลังงาน 931 MeV
วิธีทํา มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = 14.0032 + 1.0073 = 15.0105 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = 14.0030 + 1.0087 = 15.0117 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น Δm = 15.0117 - 15.0105 = 0.0012 u = 0.0012(931) = 1.117 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
พบวา มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยานอยกวามวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา แสดงวา เปนปฏิกิริยา
...................................................................................................................................................................................................................................................
แบบดูดพลังงาน ฉะนัน้ พลังงานยึดเหนีย่ วหลังเกิดปฏิกริ ยิ ามีคา นอยลง พลังงานจลนรวม
...................................................................................................................................................................................................................................................
ก็นอยลงเชนกัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได Ek(P) - Ek(n) = 1.117
...................................................................................................................................................................................................................................................
8 - Ek(n) = 1.117
...................................................................................................................................................................................................................................................
Ek(n) = 6.883 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น อนุภาคนิวตรอนจะมีพลังงานจลนประมาณ 6.883 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
เฉลย
7. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 197 2
79Au + 1H
198Au + 1H + Q จากนั้น Au สลายตัวตอไปเปน
79 1
Hg โดยแผรังสีบีตาที่มีพลังงาน 0.90000 เมกะอิเล็กตรอนโวลต และรังสีแกมมาพลังงาน
0.49650 เมกะอิเล็กตรอนโวลตออกมา จงหามวลอะตอมของ 19879Au
กําหนดให มวลอะตอมของ 197 79Au = 196.96655 u
198 Hg = 197.96677 u
80
2H = 2.014122 u 1H = 1.0078252 u
1 1
วิธีทํา จากโจทย ปฏิกิริยานิวเคลียร 198Au 198Hg + 0e + 79 80 -1 γ
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานที่ปลอยออกมาจากการสลายตัวโดยการแผรังสีบีตาและรังสีแกมมาเทากับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
0.90000 + 0.49650 = 1.3965 MeV = 1.3965 931 = 1.5 × 10 u
-3
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได มวล 19879Au = มวล 19880Hg + (1.5 × 10-3)
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 197.96677 + (1.5 × 10-3)
...................................................................................................................................................................................................................................................
= 197.96827 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลอะตอมของ 19879Au เทากับ 197.96827 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. พิจารณาปฏิกิริยานิวเคลียร 94Be + 42He 126C + 10n ถาอนุภาคแอลฟามีพลังงานจลน
10 เมกะอิเล็กตรอนโวลต แลวอนุภาคนิวตรอนจะมีพลังงานจลนประมาณเทาใด
กําหนดให มวลอะตอมของ 94Be = 9.012186 u 126C = 12.000000 u
4He = 4.002604 u 1n = 1.008665 u
2 0
วิธีทํา จากปฏิกิริยานิวเคลียร 9Be + 4He 12 C + 1 n
...................................................................................................................................................................................................................................................
4 2 6 0
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = 9.012186 + 4.002604 = 13.014790 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น Δm = 13.014790 - 13.008665 = 0.006125 u
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
= (0.006125)(931) = 5.7 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะได Ek(n) - Ek(α) = 5.7
...................................................................................................................................................................................................................................................
Ek(n) - 10 = 5.7
...................................................................................................................................................................................................................................................
Ek(n) = 15.7 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
ดังนั้น อนุภาคนิวตรอนจะมีพลังงานจลนประมาณ 15.7 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย ...................................................................................................................................................................................................................................................
9. นิวเคลียสกัมมันตรังสี A มีเลขมวล 180 มีคาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนประมาณ 7.5

เมกะอิเล็กตรอนโวลต เกิดการแตกตัวออกเปน 3 สวนเทา ๆ กัน แตละสวนมีเลขมวล 60 และ
มีคา พลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออนประมาณ 8 เมกะอิเล็กตรอนโวลต อยากทราบวา พลังงาน
นิวเคลียรมีคาเทาใด และเปนปฏิกิริยาแบบใด
วิธีทํา พลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออน คือ AE โดยที่ A คือ เลขมวล
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานยึดเหนี่ยวกอนเกิดปฏิกิริยา = 180(7.5) = 1,350 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานยึดเหนี่ยวหลังเกิดปฏิกิริยา = 60(8)(3) = 1,440 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
เนือ่ งจากพลังงานยึดเหนีย่ วหลังเกิดปฏิกริ ยิ ามากกวากอนเกิดปฏิกริ ยิ า แสดงวา เปนปฏิกริ ยิ า
...................................................................................................................................................................................................................................................
แบบคายพลังงาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานที่ปลดปลอยออกมาจากการแตกตัวเทากับ 1,440 - 1,350 = 90 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น พลังงานนิวเคลียรเทากับ 90 เมกะอิเล็กตรอนโวลต และเปนปฏิกิริยาแบบคาย
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
90
10. จากปฏิกิริยาฟวชัน
+ 21H 31H + 11H + 4 MeV 2H
1
2
+ 21H 32He + 10n + 3.2 MeV 1H
+ 21H 42He + 10n + 17.6 MeV 3H
1
+ 31H 42H + 10n + 18.4 MeV 2H
1
ถามวลดิวเทอรอน (21H) เทากับ 3.34 × 10-27 กิโลกรัม แลวพลังงานทีไ่ ดจากดิวเทอรอนมวล
1,336 กรัม มีคากี่จูล (1 MeV = 1.6 × 10-13 J)
วิธีทํา พิจารณาทัง้ 4 สมการ จะได 2H 6 อนุภาค ใหพลังงานทัง้ หมด = 4 + 3.2 + 17.6 + 18.4
.................................................................................................................................................................................................................................................
1
= 43.2 MeV = 43.2(1.6 × 10-13) = 6.912 × 10-12 J
.................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น ดิวเทอรอน 6 อนุภาค มวล 6(3.34 × 10-27) kg จะใหพลังงาน 6.912 × 10-12 J
.................................................................................................................................................................................................................................................
-12
ถาดิวเทอรอนมวล 1.336 kg จะใหพลังงาน 1.336 × 6.912 ×-2710 = 4.6 × 1014 J
.................................................................................................................................................................................................................................................
6(3.34 × 10 )
ดังนั้น พลังงานที่ไดจากดิวเทอรอนมวล 1,336 กรัม มีคาเทากับ 4.6 × 1014 จูล
.................................................................................................................................................................................................................................................
11. ปฏิกิริยาฟวชันของไฮโดรเจนในดวงอาทิตยเปลี่ยนไฮโดรเจนจํานวนมากใหเปนพลังงานโดย
แผออกมาทุก ๆ วินาที ถาสมมติวาแตละวินาทีที่พลังงานแผออกมามีขนาด 4.5 × 1027 จูล
มวลของดวงอาทิตยจะลดลงดวยอัตราเทาใด ฉบับ
วิธีทํา 1 วินาที เกิดพลังงาน 4.5 × 1027 J
................................................................................................................................................................................................................................................. เฉลย
จากสมการ E = mc2
.................................................................................................................................................................................................................................................
4.5 1027 = m(3 108)2
× ×
.................................................................................................................................................................................................................................................
m = 5 × 1010 kg
.................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลของดวงอาทิตยจะลดลงดวยอัตราเทากับ 5 × 1010 กิโลกรัมตอวินาที
.................................................................................................................................................................................................................................................
12. จงหามวลอะตอมของ 21084 Po จากการสลายทีป่ ลอยอนุภาคแอลฟา เมือ่ วัดพลังงานของอนุภาค

แอลฟาที่ปลอยออกมาได 5.3 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
กําหนดให มวลอะตอมของ 20682Pb = 205.97446 u และ 42He = 4.00260 u
วิธีทํา กําหนดให มวลอะตอมของ 210Po เทากับ x u
.................................................................................................................................................................................................................................................
84
จากปฏิกิริยานิวเคลียร 21084Po 20682Pb + 42He + 5.3 MeV
.................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานที่ปลอยออกมาเทากับ 5.3 MeV = 931 5.3 = 5.69 × 10-3 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
มีพลังงานปลอยออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงาน ฉะนั้น มวลรวมกอนเกิด
.................................................................................................................................................................................................................................................
ปฏิกิริยามากกวามวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา
.................................................................................................................................................................................................................................................
จะได x - (205.97446 + 4.00260) = 5.69 × 10-3
.................................................................................................................................................................................................................................................
x = 209.98275 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลอะตอมของ 21084Po เทากับ 209.98275 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
13. 2813Al สลายโดยการปลอยอิเล็กตรอนกับธาตุใหม คือ 2814Si ออกมา อยากทราบวา พลังงาน
ในการสลายครั้งนี้เทากับเทาใด
กําหนดให มวลอะตอมของ 2813Al = 27.981908 u 2814Si = 27.976927 u
0
-1e = 0.000549 u
วิธีทํา จากปฏิกิริยานิวเคลียร 28Al 28Si + 0e
.................................................................................................................................................................................................................................................
13 14 -1
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = 27.981908 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น Δm = 27.981908 - 27.977476 = 4.432 × 10-3 u = 4.432 × 10-3(931)
.................................................................................................................................................................................................................................................
= 4.126 MeV
.................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น พลังงานในการสลายครั้งนี้เทากับ 4.126 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
.................................................................................................................................................................................................................................................
14. จากขอ 13. ถาไอโซโทป 2813Al สลายดวยครึ่งชีวิต 2.3 นาที โดยใหอิเล็กตรอนพลังงาน 2.86
เมกะอิเล็กตรอนโวลต และรังสีแกมมาพลังงาน 1.78 เมกะอิเล็กตรอนโวลต จงหามวลอะตอม
ของไอโซโทปใหม
วิธีทํา กําหนดให มวลอะตอมของไอโซโทปใหมที่เกิดขึ้นเทากับ x u
.................................................................................................................................................................................................................................................
จากปฏิกิริยานิวเคลียร 2813Al AZX + -10e + γ
.................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ พลังงานในการสลายเทากับ 2.86 + 1.78 = 4.64 MeV = 4.64 931 = 4.98 × 10 u
-3
.................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
มีพลังงานปลอยออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงาน ฉะนั้น มวลรวมกอนเกิด
.................................................................................................................................................................................................................................................
ปฏิกิริยามากกวามวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา
.................................................................................................................................................................................................................................................
จะได 27.981908 - (x + 0.000549) = 4.98 × 10-3
.................................................................................................................................................................................................................................................
x = 27.976379 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลอะตอมของไอโซโทปใหมเทากับ 27.976379 u
.................................................................................................................................................................................................................................................
15. ถาตองการใหหลอดไฟฟาขนาด 150 วัตต 1 ดวง สวางเปนเวลา 2 วัน โดยใชพลังงาน

จากปฏิกิริยาฟชชันของยูเรเนียม โดยที่การเกิดปฏิกิริยาฟชชันแตละครั้งใหพลังงาน 200
เมกะอิเล็กตรอนโวลต และประสิทธิภาพในการเปลี่ยนพลังงานนิวเคลียรเปนพลังงานไฟฟา
เทากับ 20% จงหาวาจะตองใช U-235 กี่มิลลิกรัม
วิธีทํา จากความสัมพันธ E = 20% E
.................................................................................................................................................................................................................................................
ไฟฟา ฟชชัน
150(2 × 24 × 60 × 60) = 100 20 (N × 200 × 1.6 × 10-13)
.................................................................................................................................................................................................................................................
N = 4.05 × 1018 ฟชชัน
.................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจาก 1 ฟชชัน ใชยูเรเนียม 235 × 1.66 × 10-27 = 3.901 × 10-25 kg
.................................................................................................................................................................................................................................................
ถา 4.05 × 1018 ฟชชัน ใชยูเรเนียม 4.05 × 1018 × 3.901 × 10-25
.................................................................................................................................................................................................................................................
= 1.58 × 10-6 kg = 1.58 mg
.................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะตองใชยูเรเนียม-235 เทากับ 1.58 มิลลิกรัม
.................................................................................................................................................................................................................................................
92
1. เพราะเหตุใด มวลของนิวเคลียสจึงนอยกวาผลรวมของโปรตอนและนิวตรอนในสภาพอิสระที่
ประกอบกันเปนนิวเคลียสเสมอ
เพราะมวลสวนที่หายไป (มวลพรอง) จะเปลี่ยนเปนพลังงานที่ยึดเหนี่ยวโปรตอนและนิวตรอนไว
...................................................................................................................................................................................................................................................
ใหเปนนิวเคลียส ซึ่งเรียกวา พลังงานยึดเหนี่ยว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. จากการศึกษาเสถียรภาพของธาตุ พบวา ธาตุที่มีเลขอะตอมของธาตุอยูระหวาง 81-92 จะมี

เสถียรภาพนอย เพราะเหตุใด
เพราะการทีม่ เี ลขอะตอมมากจะหมายถึงธาตุนนั้ จะมีจาํ นวนโปรตอนมาก สงผลใหภายในนิวเคลียส
...................................................................................................................................................................................................................................................
เกิดแรงผลักระหวางประจุมากตามจํานวนโปรตอนของนิวเคลียสนั้น จึงทําใหธาตุน้ันมีเสถียรภาพ
...................................................................................................................................................................................................................................................
นอย เพื่อใหธาตุนั้นมีเสถียรภาพมากขึ้นจึงมีการสลายตัวใหอนุภาคตาง ๆ ออกมา
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. หลักการพิจารณาการมีเสถียรภาพของนิวเคลียสธาตุตาง ๆ เปนอยางไร
1. นิวเคลียสเบาเกือบทั้งหมดจะมีเสถียรภาพเมื่อมี N = Z (จํานวนนิวตรอนประมาณเทากับ
...................................................................................................................................................................................................................................................
จํานวนโปรตอน)
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
2. นิวเคลียสหนักนั้นจะมีเสถียรภาพเมื่อมี N > Z (จํานวนนิวตรอนมากกวาจํานวนโปรตอน) เฉลย
...................................................................................................................................................................................................................................................
เมื่อจํานวนของโปรตอนเพิ่มขึ้นแรงผลักทางคูลอมบก็จะมีคามากขึ้นดวย ดังนั้น การที่จะทําให
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวเคลียสมีเสถียรภาพไดนั้นก็ตองเพิ่มแรงดึงดูดทางนิวเคลียร คือ ใหจํานวนนิวตรอนมากกวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
จํานวนโปรตอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. ไมมนี วิ เคลียสใด ๆ มีเสถียรภาพเมือ่ มีคา Z > 83 และ A > 209 เชน 23892U จะปลอยอนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
แอลฟา 42H ออกมาเพื่อกลายเปน 23490Th และ 23490Th ไมเสถียรเชนกันก็จะสลายตัวตอไป สุดทาย
...................................................................................................................................................................................................................................................
จะไดนิวเคลียสที่เสถียรของ 20682Pb
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. เพราะเหตุใด ธาตุ 42He จึงมีเสถียรภาพมากกวาธาตุ 73Li กําหนดให พลังงานยึดเหนี่ยวของ

4 7
2He = 28.29 MeV และพลังงานยึดเหนี่ยวของ 3Li = 39.24 MeV
เพราะใชพลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออนมาเปรียบเทียบ ธาตุใดทีม่ พี ลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออน
...................................................................................................................................................................................................................................................
มากกวาก็จะมีเสถียรภาพมากกวา ซึ่งเราพบวาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออนของธาตุ 73Li มีคา
...................................................................................................................................................................................................................................................
เทากับ 39.24 7 = 5.6 MeV และพลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออนของธาตุ 2He มีคา เทากับ 4 =
4 28.29
...................................................................................................................................................................................................................................................
7.07 MeV ดังนั้น จึงสรุปวา ธาตุ 42He มีเสถียรภาพมากกวาธาตุ 73Li
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. ฟชชันและฟวชันตางกันอยางไร
ฟชชันเกิดจากนิวเคลียสขนาดใหญ (A 230) แตกออกเปนนิวเคลียสขนาดกลาง >
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฟวชันเกิดจากนิวเคลียสขนาดเล็ก (A < 20) หลอมรวมกันเปนนิวเคลียสที่มีขนาดใหญขึ้น
...................................................................................................................................................................................................................................................
โดยทั้ง 2 ปฏิกิริยาจะปลอยพลังงานออกมา ซึ่งพลังงานที่ถูกปลอยออกมาเกิดจากมวลที่ลดลง
...................................................................................................................................................................................................................................................
หลังเกิดปฏิกิริยา
...................................................................................................................................................................................................................................................
6. เพราะเหตุใด นักวิทยาศาสตรถึงเชื่อวามวลของดวงอาทิตยลดลงอยางชา ๆ
เพราะบนดวงอาทิตยเกิดปฏิกิริยาฟวชันของไฮโดรเจน เขียนสรุปปฏิกิริยาไดเปน
...................................................................................................................................................................................................................................................
411H 42He + 201e + 26 MeV
...................................................................................................................................................................................................................................................
ซึง่ พลังงาน 26 MeV คํานวณไดจากมวลทีห่ ายไปหลังเกิดปฏิกริ ยิ า ทําใหนกั วิทยาศาสตรรวู า มวล
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของดวงอาทิตยลดลงอยางชา ๆ
...................................................................................................................................................................................................................................................
7. จากการศึกษาสมบัติของธาตุจากปฏิกิริยานิวเคลียร ดังนี้
A + n Y + Z + 2n + 10 MeV
B + n Y + Z + 3n - 10 MeV
ฉบับ
เราสามารถอธิบายความแตกตางของปฏิกริ ยิ าทีม่ ธี าตุ A และธาตุ B เปนธาตุตงั้ ตนจากสมการ
เฉลย ที่เกิดขึ้นไดวาอยางไร
จากปฏิกิริยาที่มีธาตุ A เปนธาตุตั้งตน พบวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงานที่สามารถเกิดขึ้น
...................................................................................................................................................................................................................................................
เองตามธรรมชาติได สวนปฏิกิริยาที่มีธาตุ B เปนธาตุตั้งตน พบวา เปนปฏิกิริยาแบบดูดพลังงาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ซึ่งไมสามารถเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติได ตองมีการใสพลังงานเขาไปในระบบกอน และจากสมการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
พลังงานยึดเหนี่ยวของนิวเคลียสของธาตุ A มากกวาพลังงานยึดเหนี่ยวของนิวเคลียสของธาตุ B
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. สมมติวาในหองทดลองของปฏิกิริยาฟชชัน พบวา นิวตรอนอิสระ 1 ตัว จะมีชีวิตอยูนาน

5 ไมโครวินาที กอนที่จะถูกจับโดยนิวเคลียสของยูเรเนียม แลวกอใหเกิดนิวตรอนใหมขึ้นมา
อีก 3 ตัว แทนที่ตัวเกา อยากทราบวา หลังจากปลอยนิวตรอนตัวแรกเขาทําปฏิกิริยาจะตอง
ใชเวลานานเทาใดจึงจะมีจํานวนนิวตรอนอิสระเทากับ 3200 ตัว
การเกิดนิวตรอนใหมขึ้นมาอีก 3 ตัว เกิดจากปฏิกิริยาฟชชัน 1 ครั้ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถาเกิดนิวตรอนใหมขึ้นมาอีก 9 = 32 ตัว เกิดจากปฏิกิริยาฟชชัน 2 ครั้ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถาเกิดนิวตรอนใหมขึ้นมาอีก 3200 ตัว เกิดจากปฏิกิริยาฟชชัน 200 ครั้ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในทํานองเดียวกัน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ปฏิกิริยาฟชชัน 1 ครั้ง ใชเวลา 5 μs
...................................................................................................................................................................................................................................................
ปฏิกิริยาฟชชัน 200 ครั้ง ใชเวลา (200)5 = 1,000 μs
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จึงไดวาการที่จะสรางนิวตรอนอิสระ 3200 ตัว จะใชเวลา 1 มิลลิวินาที
...................................................................................................................................................................................................................................................
94
7. ประโยชนและอันตรายของรังสีและพลังงานนิวเคลียร
ประโยชนของกัมมันตภาพรังสี
1. ดานเกษตรกรรม เชน ใชปรับปรุงพันธุพืช กําจัดแมลง ศึกษาการสังเคราะหดวยแสงของพืช
2. ดานการแพทย เชน ใชวินิจฉัยโรค รักษาโรคมะเร็ง ศึกษาปริมาณของเม็ดเลือดและนํ้าเลือด
3. ดานอุตสาหกรรม เชน ใชตรวจสอบรอยราวของวัตถุบริเวณที่มองไมเห็น ตรวจสอบสินคา
4. ดานธรณีวิทยา เชน ใชตรวจสอบอายุของสสารตาง ๆ
5. ดานถนอมอาหาร เชน ใชทําลายหรือทําใหจุลินทรียที่ทําใหอาหารเสียไมใหเจริญเติบโต
การใชพลังงานนิวเคลียร
โรงไฟฟานิวเคลียรผลิตกระไฟฟาที่ใชความรอนจากปฏิกิริยาแตกตัวทางนิวเคลียรหรือฟชชัน ทําใหนํ้า
กลายเปนไอนํ้าที่มีแรงดันสูง แลวสงไอนํ้าไปหมุนกังหันซึ่งตอกับเครื่องกําเนิดไฟฟา
โรงไฟฟานิวเคลียรแบบปฏิกรณนํ้าเดือด
อาคารคลุมเครื่องปฏิกรณ : กังหันไอนํ้า : ตอกับเครื่องกําเนิดไฟฟา ระบบการทํางาน
ปองกันไมใหรังสีออกสู 1 ความรอนจากปฏิกิริยาฟชชันถายโอนใหแก
สิ่งแวดลอม
เครื่องกําเนิดไฟฟา : ผลิตกระแสไฟฟา นํ้าที่อยูภายในเครื่องปฏิกรณนิวเคลียร
2 นํา้ ทีไ่ ดรบั ความรอนจะมีอณุ หภูมสิ งู ขึน้ กลาย ฉบับ
เฉลย
2 3 เปนไอนํ้าความดันสูงซึ่งไปหมุนกังหันไอนํ้า
3 เมือ่ กังหันไอนํา้ หมุนจะทําใหเครือ่ งกําเนิดไฟฟา
5 หมุน สงผลใหเกิดกระแสไฟฟาขึ้น
1 4 4 ไอนํ้าถูกควบแนนโดยเครื่องควบแนนไอนํ้า
แลวสงไปยังหอระบายความรอน
5 นํา้ ถูกทําใหเย็นลง แลวถูกสงกลับไปยังเครือ่ ง
เครื่องปฏิกรณนิวเคลียร : ภายใน หอระบายความรอน : ทําใหนํ้าเย็นลงเพื่อสง
บรรจุเชื้อเพลิง แทงควบคุม และนํ้า กลับไปใชในเครื่องปฏิกรณนิวเคลียร ปฏิกรณนิวเคลียร
รังสีในธรรมชาติ
• ในธรรมชาติรอบตัวเรามีรังสีที่มาจากแหลงกําเนิดหลายแหลง เชน รังสีจากนอกโลก เรียกวา
รังสีคอสมิก รังสีทเี่ กิดขึน้ บนโลก ซึง่ ความรุนแรงของอันตรายทีเ่ กิดตอรางกายเมือ่ ไดรบั รังสีจะขึน้ อยูก บั ปริมาณ
ของรังสีในชวงเวลาที่รางกายไดรับและสวนของรางกายที่รับ
•หลักการปองกันอันตรายจากรังสี มีดังนี้
1. เวลา การปฏิบัติงานทางดานรังสีตองใชเวลานอยที่สุด เพื่อปองกันไมใหรางกายไดรับรังสีเกิน
มาตรฐานที่กําหนดไวสําหรับบุคคล
2. ระยะเวลา ความเขมของรังสีจะเปลีย่ นแปลงลดลงไปตามระยะทางจากสารตนกําเนิดรังสี สําหรับ
ตนกําเนิดรังสีที่เปนจุดเล็ก ๆ คาความเขมที่ลดลงจะแปรผกผันกับระยะทางยกกําลังสอง
3. เครือ่ งกําบัง ความเขมของรังสีเมือ่ ผานเครือ่ งกําบังจะลดลง แตจะมากหรือนอยขึน้ อยูก บั พลังงาน
ของรังสี คุณสมบัติ ความหนาแนน และความหนาของวัตถุที่ใชเปนเครื่องกําบัง
อธิบายการใชประโยชนของกัมมันตภาพรังสีที่กําหนดให
1. การรักษาผูปวยมะเร็งตอมไทรอยดจากไอโอดีน-131
ไอโอดีน-131 มีสมบัติเปนธาตุกัมมันตรังสีจะมีคาครึ่งชีวิตของการสลายตัวประมาณ 8 วัน โดย
...................................................................................................................................................................................................................................................
การสลายตัวของไอโอดีน-131 สามารถสลายตัวไดอนุภาคหลายชนิด รวมถึงรังสีบตี าและรังสีแกมมา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ซึ่งรังสีบีตาดังกลาวนี้เองที่มีคุณสมบัติในการทําลายเนื้อเยื่อตาง ๆ ไดดี เนื่องจากโดยปกติเนื้อเยื่อ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของตอมไทรอยดเปนเนื้อเยื่อที่มีความสามารถสูงในการจับกับไอโอดีน ดังนั้น ไอโอดีนจึงถูกนําไป
...................................................................................................................................................................................................................................................
ใชเปนสารตัง้ ตนในการผลิตฮอรโมนไทรอยดทที่ าํ หนาทีค่ วบคุมระบบตาง ๆ ภายในรางกาย เมือ่ ตอม
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไทรอยดมขี นาดโตผิดปกติเนือ่ งจากมะเร็งหรือเปนคอหอยพอก ไอโอดีน-131 ทีใ่ หเขาไปก็จะถูกจับไว
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในเนื้อเยื่อของตอมไทรอยดและปลอยรังสีไปทําลายเซลลมะเร็งหรือเนื้อเยื่อที่ผิดปกตินั้นได
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. การตรวจสอบจุดบกพรองบนวัสดุโดยการถายภาพดวยรังสีแกมมา
ในอุตสาหกรรมนิยมใชอิริเดียม-192 และโคบอลต-60 ที่ใหรังสีแกมมา ซึ่งจะนํารังสีแกมมามา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตรวจสอบจุดบกพรองบนวัสดุ เชน รอยราว รอยตําหนิบนรอยเชือ่ ม โดยสวนของวัตถุทดี่ ดู กลืนรังสี
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไวนอยกวา เชน บริเวณรอยรั่ว จะปรากฏภาพบนฟลมทึบกวาสวนของวัตถุที่ดูดกลืนรังสีไวมากกวา
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย จุดเดนของวิธีนี้ คือ รังสีแกมมาสามารถสองทะลุผานวัตถุไดโดยไมมีผลตอตัวอยาง เชน การตรวจ
...................................................................................................................................................................................................................................................
สอบรอยเชือ่ มของทอทีใ่ ชสง แกสธรรมชาติหรือนํา้ มัน เมือ่ มีการเชือ่ มแลวจะวางฟลม แบบพิเศษติดเทป
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไวรอบทอดานนอก จากนัน้ ใชอปุ กรณ “pipe crawler” พาตนกําเนิดรังสีพรอมทัง้ วัสดุกนั รังสีเขาไป
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในทอไปยังตําแหนงทีม่ ีการเชื่อม เมื่อถึงจุดที่ตองการตรวจจะทําการถายภาพ เมื่อลางฟลมจะไดภาพ
...................................................................................................................................................................................................................................................
รายละเอียดภายในของรอยเชื่อม
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. การควบคุมความหนาของแผนโลหะโดยอาศัยรังสีบีตา
ใชรังสีบีตายิงตกกระทบตั้งฉากทะลุผานแผนโลหะที่กําลังผานเครื่องรีดแผนบาง แลววัดปริมาณ
...................................................................................................................................................................................................................................................
รังสีทที่ ะลุผา นไปไดจากเครือ่ งตรวจวัดรังสีบตี าทีต่ ดิ ตัง้ อยูด า นตรงขาม จากความเขมของรังสีบตี าที่
...................................................................................................................................................................................................................................................
วัดไดจะทําใหสามารถทราบคาความหนาแนนและความหนาบางของแผนโลหะได โดยเครือ่ งวัดรังสีจะ
...................................................................................................................................................................................................................................................
สงสัญญาณไฟฟากลับไปยังเครื่องรีดเพื่อปรับอัตราการรีดใหไดความหนาตามมาตรฐานที่ตั้งไว
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. การศึกษาอัตราการดูดซึมปุยของตนไมดวยวิธีเรดิโอฟอสฟอรัส
ผสมธาตุกมั มันตรังสีกบั ปุย ฟอสฟอรัสและนําไปใสพชื รากตนไมจะดูดซึมธาตุกมั มันตรังสี แลวสง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ตอไปยังสวนตาง ๆ ของพืช จากนั้นตรวจวัดปริมาณการแผรังสีของปุยก็จะสามารถศึกษาไดวาพืชได
...................................................................................................................................................................................................................................................
นําปุยฟอสฟอรัสไปใชในสวนใดของพืชบาง ใชไปกี่สวน และตกคางอยูบริเวณพื้นดินกี่สวน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
96
1. ยกตัวอยางการใชประโยชนของพลังงานนิวเคลียรจากเครื่องปฏิกรณนิวเคลียร (แนวคําตอบ)
- การผลิตกระแสไฟฟาจากโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียร
...................................................................................................................................................................................................................................................
- ขับเคลื่อนเรือเดินสมุทร
...................................................................................................................................................................................................................................................
- ผลิตนํ้าทะเลเปนนํ้าจืด
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. หลักการสรางกระแสไฟฟาของโรงไฟฟาพลังงานนิวเคลียรเปนอยางไร
จากปฏิกิริยาแตกตัวทางนิวเคลียร (ฟชชัน) ในเครื่องปฏิกรณนิวเคลียรจะใหพลังงานความรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ออกมา แลวถายโอนความรอนโดยใชของเหลวเพือ่ นําความรอนนีไ้ ปถายโอนใหกบั นํา้ ทําใหนาํ้ กลาย
...................................................................................................................................................................................................................................................
เปนไอ ไอนํา้ ทีม่ คี วามรอนและความดันสูงก็จะไปขับเคลือ่ นกังหันซึง่ มีเพลาตอกับเครือ่ งกําเนิดไฟฟา
...................................................................................................................................................................................................................................................
สงผลใหแกนของเครื่องกําเนิดไฟฟาหมุนและผลิตกระแสไฟฟาออกมาสงจายตามบาน
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. มอเดอเรเตอรในเครื่องปฏิกรณนิวเคลียรมีความสัมพันธกับปฏิกิริยาลูกโซอยางไร
มอเดอเรเตอรเปนสารที่อยูโดยรอบแทงเชื้อเพลิง (ยูเรเนียมหรือพลูโทเนียม) มีหนาที่ทําให
................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
นิวตรอนที่เกิดจากฟชชันเคลื่อนที่ชาลง จึงทําใหเกิดปฏิกิริยาฟชชันไดดียิ่งขึ้นหรือเกิดปฏิกิริยา เฉลย
...................................................................................................................................................................................................................................................
ลูกโซตอไปไดดีขึ้น เพราะนิวตรอนที่เกิดจากฟชชันจะมีพลังงานสูง ทําใหวิ่งผานนิวเคลียสของแทง
...................................................................................................................................................................................................................................................
เชื้อเพลิงโดยไมเกิดปฏิกิริยาใด ๆ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. การไดรับรังสีสงผลตอการกลายพันธุอยางไร
เมื่อเนื้อเยื่อบริเวณอวัยวะสืบพันธุที่ทําหนาที่สรางอสุจิหรือไขไดรับรังสี อาจทําใหโครโมโซม
...................................................................................................................................................................................................................................................
ของเซลลมีการเปลี่ยนแปลง ถาเปนการเปลี่ยนแปลงชนิดถาวร เมื่อมีการผสมพันธุผลของการ
...................................................................................................................................................................................................................................................
เปลี่ยนแปลงนี้จะถูกถายทอดสูลูกหลาน ทําใหเกิดการกลายพันธุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
5. หลักการปองกันอันตรายจากรังสีมีวิธีการอยางไร (แนวคําตอบ)
1. ถาจําเปนตองเขาใกลบริเวณที่มีธาตุกัมมันตรังสี ควรใชเวลาใหสั้นที่สุด เพราะปริมาณรังสีที่
...................................................................................................................................................................................................................................................
รางกายไดรับขึ้นอยูกับเวลา
...................................................................................................................................................................................................................................................
2. ควรอยูห า งบริเวณทีม่ ธี าตุกมั มันตรังสีใหมากทีส่ ดุ เพราะปริมาณรังสีจะลดลงถาบริเวณนัน้ อยู
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไกลจากแหลงกําเนิดรังสี
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. ควรใชวัสดุที่รังสีทะลุผานไดยากเปนเครื่องกําบัง เชน ตะกั่ว คอนกรีต
...................................................................................................................................................................................................................................................
8. การคนควาวิจัยดานฟสิกสอนุภาค
แบบจําลองมาตรฐาน
• เกลล-แมนน และซไวก พบวา ภายในโปรตอนและนิวตรอนประกอบดวยอนุภาคอื่นที่มีขนาดเล็กลง
ไปอีก เรียกวา ควารก โดยควารกเปนอนุภาคมูลฐานหนึ่งซึ่งเปนหนวยยอยที่สุดในทางทฤษฎีฟสิกส มีขนาด
เล็กกวาโปรตอนประมาณ 1,000 เทา
•ควารก มีทั้งหมด 6 ชนิด ไดแก อัป (u) ดาวน (d) ชารม (c) สเตรนจ (s) ท็อป (t) และบอตทอม (b)
โดยทุกชนิดจะมีแอนติควารก ซึ่งจะมีประจุไฟฟาและสมบัติบางประการตรงขามกับควารกชนิดนั้น เมื่อควารก
ตั้งแต 2 อนุภาคขึ้นไปมารวมกันโดยยึดเหนี่ยวกันไวดวยแรงเขม จะกอใหเกิดอนุภาคใหม เรียกวา แฮดรอน
ซึ่งแฮดรอนที่เสถียรที่สุด ไดแก โปรตอนและนิวตรอน
•องคประกอบของทฤษฎีแบบจําลองมาตรฐาน แสดงไดดังภาพ
อนุภาคทั้งหมด
อนุภาคมูลฐาน อนุภาคประกอบ (แฮดรอน)
เฟรมิออน โบซอน แบริออน มีซอน
ฉบับ เลปตอน (ประกอบดวย (ควารก +
เฉลย ควารก
อิเล็กตรอน อนุภาคที่เปนสื่อ ควารก 3 ตัว เชน แอนติควารก เชน
มิวออน เทา และ ของแรง (กลูออน โปรตอน นิวตรอน) ไพออน เคออน)
นิวทริโน W Z โฟตอน ฮิกส)
ประโยชนดานฟสิกสอนุภาค
1. การใชเครื่องเรงอนุภาคในการรักษาโรคมะเร็ง หลักการทํางาน คือ ปลอยอนุภาคโปรตอนมาจาก
นิวเคลียสของไฮโดรเจนทีถ่ กู เรงในเครือ่ งเรงอนุภาคมาผานทอนํา โดยบังคับดวยทิศทางของสนามแมเหล็กไป
ยังจุดทีถ่ กู บังคับทิศทางหรือเซลลทตี่ อ งการฉายรังสี กอนมะเร็งจะดูดกลืนปริมาณรังสีไดสงู มากและถูกทําลาย
2. การใชเครือ่ งถายภาพรังสีระนาบดวยการปลอยโพซิตรอนในการวินจิ ฉัยโรคมะเร็ง (PET scan) เปน
เทคนิคที่ชวยสรางภาพทางการแพทยซึ่งแสดงผลเปนภาพ 3 มิติ เพื่อใชวิเคราะหความผิดปกติของอวัยวะ
เปาหมาย โดยอาศัยการกระจายตัวของสารละลายกลูโคสที่มีสารกัมมันตรังสีที่แตกตัวใหโพซิตรอน ซึ่งเมื่อ
ถูกทําลายดวยอิเล็กตรอน (แอนติโพซิตรอน) ที่อยูในเนื้อเยื่อรอบขาง จะสงผลใหเกิดรังสีแกมมา 2 โฟตอน
เครื่องจะตรวจจับรังสี จากนั้นคอมพิวเตอรจะประมวลผลแลวแสดงภาพ จุดที่นํ้าตาลกลูโคสสะสมอยู (เซลล
มะเร็ง) จะแสดงสัญญาณเขม
3. การใชเครื่องเอกซเรยคอมพิวเตอรในการตรวจวัตถุอันตรายในสนามบิน หลักการทํางาน คือ ฉาย
รังสีเอกซใหผานวัตถุหรือสัมภาระ โดยปริมาณรังสีที่ถูกดูดกลืนจะขึ้นอยูกับชนิดของวัตถุหรือมวลอะตอม
ของสาร หัววัดจะตรวจวัดปริมาณรังสีเอกซที่ผานสัมภาระ จากนั้นสงสัญญาณไปยังคอมพิวเตอรเพื่อสราง
ภาพเสมือน
98
สืบคนขอมูลเกี่ยวกับอนุภาคมูลฐาน
1. สืบคนขอมูลเบื้องตนเกี่ยวกับชนิดของอนุภาคกลุมควารก
ควารกมี 6 ชนิด แตละชนิดเรียกวา เฟลเวอร (ﬂavour) ไดแก อัป (up หรือ u) ดาวน
...................................................................................................................................................................................................................................................
(down หรือ d) ชารม (charm หรือ c) สเตรนจ (strange หรือ s) ท็อป (top หรือ t) และบอตทอม
...................................................................................................................................................................................................................................................
(bottom หรือ b) ซึ่งควารกทั้ง 6 เฟลเวอรนี้ แบงตามขนาดของประจุไดเปน 2 กลุม คือ กลุมบน
...................................................................................................................................................................................................................................................
(up type) มีประจุ +2/3e ไดแก อัปควารก ชารมควารก และท็อปควารก อีกกลุม คือ กลุมลาง
...................................................................................................................................................................................................................................................
(down type) มีประจุ -1/3e ไดแก ดาวนควารก สเตรนจควารก และบอตทอมควารก
...................................................................................................................................................................................................................................................
เฟลเวอร (ﬂavour) มวล ประจุไฟฟา (e)

...................................................................................................................................................................................................................................................
1.5-3.3 MeV/c2 +2/3e

...................................................................................................................................................................................................................................................
อัป (u)
ดาวน (d) 3.5-6.0 MeV/c2
...................................................................................................................................................................................................................................................
-1/3e
2 +2/3e
...................................................................................................................................................................................................................................................
ชารม (c) 1.16-1.34 GeV/c
สเตรนจ (s) 70-130 MeV/c 2
...................................................................................................................................................................................................................................................
-1/3e
2
ท็อป (t) 169.0-173.6 GeV/c +2/3e
...................................................................................................................................................................................................................................................
2
บอตทอม (b) 4.13-4.37 GeV/c -1/3e
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
................................................................................................................................................................................................................................................... เฉลย
2. สืบคนขอมูลเกี่ยวกับองคประกอบของนิวตรอนและโปรตอนจากการคนพบของเกลล-แมนน
เมื่อควารก 2 อนุภาครวมกัน อาจเกิดอนุภาคชนิดใหมที่เรียกวา แฮดรอน และแฮดรอนทีเ่ สถียร
...................................................................................................................................................................................................................................................
ที่สุด คือ โปรตอนและนิวตรอน โดยธรรมชาติโปรตอนประกอบดวยอัปควารก (up quark) ที่มี
...................................................................................................................................................................................................................................................
ประจุ + 32 e จํานวน 2 อนุภาค และดาวนควารก (down quark) ทีม่ ปี ระจุ - 31 e จํานวน 1 อนุภาค
...................................................................................................................................................................................................................................................
รวมกัน ทําใหมปี ระจุ 32 e + 32 e - 31 e = 1e ซึง่ เปนไปตามทีเ่ รารูว า โปรตอนมีประจุบวก +1e สวน
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวตรอนประกอบดวยอัปควารก (up quark) ทีม่ ปี ระจุ + 32 e จํานวน 1 อนุภาค และดาวนควารก
...................................................................................................................................................................................................................................................
(down quark) ทีม่ ปี ระจุ - 31 e จํานวน 2 อนุภาครวมกัน ทําใหมปี ระจุ 32 e - 31 e - 31 e = 0 ซึง่ เปน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ไปตามที่เรารูวานิวตรอนไมมีประจุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
3. จากการศึกษา พบวา อนุภาคที่อยูในกลุมมีซอนเกิดจากการรวมกันของควารก 1 อนุภาค กับ

แอนติควารก 1 อนุภาค จึงอยากรูว า เคออนเกิดจากการรวมตัวของควารกกับแอนติควารกชนิดใด
เคออน แบงชนิดอยางงายได 2 ชนิด ไดแก K+ และ K0
...................................................................................................................................................................................................................................................
K+ เกิดจากอัปควารก (u) และแอนติสเตรนจควารก (S)
...................................................................................................................................................................................................................................................
K0 เกิดจากดาวนควารก (d) และแอนติสเตรนจควารก (S)
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
4. สืบคนและอธิบายสมบัติของอนุภาคมิวออน
มิวออนถูกคนพบโดยนักฟสิกสชื่อ Carl Anderson และ Seth Neddermeyer เมื่อป ค.ศ. 1936
...................................................................................................................................................................................................................................................
มิวออนถูกจัดใหเปนอนุภาคมูลฐาน (Elementary Particle) หมายถึง อนุภาคทีไ่ มไดประกอบขึน้ จาก
...................................................................................................................................................................................................................................................
อนุภาคยอยอื่น มิวออนมีสมบัติคลายกับอิเล็กตรอนแตมีมวลมากกวาอิเล็กตรอนประมาณ 200 เทา
...................................................................................................................................................................................................................................................
และมีอนั ตรกิรยิ า (Interaction) กับนิวเคลียสของอะตอมนอยมาก เหตุนเี้ องทีท่ าํ ใหมวิ ออนสามารถ
...................................................................................................................................................................................................................................................
เคลือ่ นทีท่ ะลุผา นวัตถุตา ง ๆ ได โดยถูกดูดกลืนเพียงเล็กนอยเทานัน้ มิวออนเปนอนุภาคทีไ่ มเสถียร
...................................................................................................................................................................................................................................................
และจะสลายตัวไปเปนอนุภาคชนิดอื่นอยางรวดเร็วภายในเวลาประมาณ 2 μs
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ ...................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
5. สืบคนและอธิบายสมบัติของอนุภาคนิวทริโน
นิวทริโน คือ อนุภาคมูลฐานที่มีมวลนอยมาก เคลื่อนที่ดวยความเร็วเกือบเทาแสง มีประจุไฟฟา
...................................................................................................................................................................................................................................................
เปนกลาง สมบัตเิ หลานีท้ าํ ใหนวิ ทริโนทะลุผา นสสารไดดแี มจะมีความหนามาก ๆ โดยไมสง ผลกระทบ
...................................................................................................................................................................................................................................................
และเกิดปฏิสมั พันธกบั อะตอมหรือโมเลกุลของสสารทีท่ ะลุผา นไป เชน นิวทริโนมีวถิ เี สรีเฉลีย่ (mean
...................................................................................................................................................................................................................................................
free path) ในนํา้ เทากับ 10 เทาของระยะทางระหวางโลกกับดวงอาทิตย กลาวคือ เมือ่ นิวทริโนทะลุ
...................................................................................................................................................................................................................................................
ผานเขาไปในนํ้าในระยะทางดังกลาว นิวทริโนจึงจะมีโอกาสชนกับโมเลกุลของนํ้าสักเพียงหนึ่งครั้ง
...................................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น การตรวจหานิวทริโนจึงกระทําไดยากมาก นอกจากนี้ นิวทริโนยังเปนอนุภาคสามัญที่สุด
...................................................................................................................................................................................................................................................
ในจักรวาล โดยมีจํานวนมากกวาอนุภาคที่รูจักกันทั่วไป คือ อิเล็กตรอน โปรตอน และนิวตรอน
...................................................................................................................................................................................................................................................
ถึงหนึ่งหมื่นลานเทาตัว อยูในตระกูลเฟรมิออนและอยูในกลุมเลปตอนที่มีประจุไฟฟาเปนกลางดวย
...................................................................................................................................................................................................................................................
ซึ่งจะไมมีปฏิสัมพันธกับแรงนิวเคลียรอยางเขมและแรงแมเหล็กไฟฟา แตจะมีปฏิสัมพันธกับแรง
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวเคลียรอยางออนและแรงโนมถวง นิวทริโนมี 3 ชนิด ตามชนิดของอนุภาคเลปตอนนั่นเอง ขึ้น
...................................................................................................................................................................................................................................................
อยูกับวาเกิดขึ้นพรอมอนุภาคชนิดใด ไดแก นิวทริโนอิเล็กตรอน (electron neutrino) นิวทริโน
...................................................................................................................................................................................................................................................
มิวออน (muon neutrino) และนิวทริโนเทา (tau neutrino) ซึง่ แตละชนิดก็มปี ฏิเลปตอนหรือแอนติ
...................................................................................................................................................................................................................................................
นิวทริโน (antineutrino) ของนิวทริโนแตละชนิด
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................
100
Sin cience
Real Life
¤ÃÙ¤ÃÑº àÃÒÃÙäŒ ´ŒÍÂ‹Ò§äÃ

Ç‹Ò á¨¡Ñ¹ÍÒÂØ 250 »‚
ÇÑ´¨Ò¡»ÃÔÁÒ³
¤ÒÃºÍ¹¤‹Ð
ÍÒÂØ 250 »‚
ÍÒÂØ 150 »‚
ฉบับ
เฉลย
เพราะเหตุใด การหาอายุของซากดึกดําบรรพหรือวัตถุโบราณจึงสามารถวัดไดจากปริมาณ
C-14
C-14 ในบรรยากาศเกิดจากรังสีคอสมิกจากอวกาศโดยมีกลไก คือ นิวตรอนพุงชน N-14 แลว
.........................................................................................................................................................................................................................................................
กลายสภาพเปน C-14 ซึ่ง C-14 มีครึ่งชีวิต 5,730 ป แลวจะสลายตัวตอใหรังสีบีตา และกลายสภาพ
.........................................................................................................................................................................................................................................................
เปน N-14 เหมือนเดิม สวนแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศจะมีสว นประกอบ C-14 จํานวนเล็กนอย
.........................................................................................................................................................................................................................................................
ตามปกติ ใ นธรรมชาติ พื ช หรื อ สั ต ว จ ะมี ธ าตุ กั ม มั น ตรั ง สี C-14 เข า สู  ร  า งกายจากการหายใจ
2. .........................................................................................................................................................................................................................................................
การสังเคราะหดว ยแสง หรือการรับสารอาหาร เมือ่ สิง่ มีชวี ติ ตายลงจะหยุดรับ C-14 ซึง่ C-14 ทีอ่ ยูใ น
.........................................................................................................................................................................................................................................................
โครงสรางของสิง่ มีชวี ติ จะเกิดการสลายตัวและกลายเปน N-14 ตอไป การหาปริมาณสัมพัทธของ C-12
.........................................................................................................................................................................................................................................................
และ C-14 จะสามารถคํานวณหาอายุซากสิ่งมีชีวิตไดวาตายมาแลวกี่ป (การวัดปริมาณ C-14 นั้นวัดได
.........................................................................................................................................................................................................................................................
จากกัมมันตภาพ A = -λN = -λN0e-λt)
.........................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................
หามวลอะตอมของนิวเคลียสใหมจากพลังงานการสลายตัวโดยการปลอยอนุภาคแอลฟาของ
ธาตุพอโลเนียม-214 เมื่อวัดพลังงานของอนุภาคแอลฟาได 7.68 เมกะอิเล็กตรอนโวลต โดยใช
หลักการอนุรักษโมเมนตัม กําหนดให มวลอะตอมของ 21484Po = 213.99519 u
และ 42He = 4.0026036 u
จากปฏิกิริยานิวเคลียร 214Po 210Pb + 4He + Q

...............................................................................................................................................................................................................................................................
84 82 2
ในการสลายตัวโดยปลอยอนุภาคแอลฟาออกมา เมื่อนิวเคลียสปลอยอนุภาคแอลฟาออกมาจะทําให
...............................................................................................................................................................................................................................................................
อนุภาคใหมเกิดการเคลื่อนที่ดวย
...............................................................................................................................................................................................................................................................
หลักการอนุรักษโมเมนตัม
...............................................................................................................................................................................................................................................................
mαvα = MdV
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เมื่อ Md คือ มวลของนิวเคลียสที่เกิดขึ้นใหม mα คือ มวลของอนุภาคแอลฟา
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ V คือ ความเร็วของนิวเคลียสที่เกิดขึ้นใหม vα คือ ความเร็วของอนุภาคแอลฟา
เฉลย ...............................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจากนิวเคลียสที่เกิดขึ้นใหมมีการเคลื่อนที่เล็กนอยดวยพลังงาน Ed
...............................................................................................................................................................................................................................................................
จึงไดวา พลังงานทั้งหมดที่สงออกมา คือ E = Eα + Ed
...............................................................................................................................................................................................................................................................
E = 21 mαvα2 + 21 MdV2
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เนื่องจากนิวเคลียสที่เกิดใหมวัดคา V ไดยาก จึงประมาณโดยใชหลักการโมเมนตัม
...............................................................................................................................................................................................................................................................
E = 21 mαvα2 + 21 Md (mMαvα)2
...............................................................................................................................................................................................................................................................
d
= 21 mαvα2 (1 + mMα)
...............................................................................................................................................................................................................................................................
d
= Eα (1 + mMα)
...............................................................................................................................................................................................................................................................
d
แทนคาจากโจทย
...............................................................................................................................................................................................................................................................
E = 7.68 (1 + 210 4)
...............................................................................................................................................................................................................................................................
= 7.83 MeV
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ฉะนั้น m(214Po) = m(210Pb) + m(4He) + 7.83 931
...............................................................................................................................................................................................................................................................
84 82 2
m(210Pb) = m(214Po) - m(4He) - 931 7.83
...............................................................................................................................................................................................................................................................
82 84 2
m(210Pb) = 213.99519 - 4.0026036 - 0.0084103
...............................................................................................................................................................................................................................................................
82
m(210Pb) = 209.98418 u
...............................................................................................................................................................................................................................................................
82
ดังนั้น มวลอะตอมของนิวเคลียสใหมเทากับ 209.98418 u
...............................................................................................................................................................................................................................................................
102
Unit Test
7
1. นักวิทยาศาสตรเชื่อวา การแผรังสีไดเองของธาตุกัมมันตรังสีเกิดจาก 20
สาเหตุใด
1. การเพิ่มพลังงานใหอะตอม
2. การเปลี่ยนสภาพของนิวเคลียส
3. การลดระดับพลังงานของอะตอม
4. การทําปฏิกิริยาระหวางโปรตอนกับนิวตรอน
5. การถายเทพลังงานใหแกกันระหวางนิวเคลียส
2. อะตอมของธาตุ 147 N กับ 158O มีจํานวนอะไรเทากัน
1. นิวตรอน 2. โปรตอน
3. โพซิตรอน 4. นิวคลีออน
5. อิเล็กตรอน
ฉบับ
3. อะตอมหนึ่งของ 23592U ถูกยิงดวยนิวตรอน แลวแตกตัวออกเปน 13957 La 1 อะตอม และเปน เฉลย
95
42 Mo 1 อะตอม จงหาวาอนุภาคที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยานี้อีกคืออนุภาคอะไรและมีกี่อนุภาค
1. ทริทอน 1 อนุภาค
2. นิวตรอน 3 อนุภาค
3. ดิวเทอรอน 3 อนุภาค
4. นิวตรอน 2 อนุภาค และอิเล็กตรอน 7 อนุภาค
5. นิวตรอน 3 อนุภาค และอิเล็กตรอน 5 อนุภาค
4. ธาตุไอโอดีน-126 มีครึ่งชีวิต 12 วัน กุงไดรับธาตุไอโอดีน-126 เขาไปในรางกาย 40 กรัม
เปนเวลานานกี่วันไอโอดีน-126 ในรางกายของกุงจึงจะลดลงเหลือ 2.5 กรัม
1. 12 วัน 2. 24 วัน 3. 36 วัน
4. 48 วัน 5. 60 วัน
5. ตองใชเวลานานเทาใดธาตุกัมมันตรังสีที่มีครึ่งชีวิตเทากับ 20 ป จึงจะมีปริมาณเหลือเพียง
รอยละ 12.5 เทาของเดิม
1. 60 ป 2. 80 ป 3. 100 ป
4. 120 ป 5. 140 ป
6. ธาตุกัมมันตรังสี A มีครึ่งชีวิตนานเปน 3 เทาของครึ่งชีวิตของธาตุกัมมันตรังสี B ถาธาตุ
A และธาตุ B ตางมีกัมมันตภาพเทากัน จงหาอัตราสวนของจํานวนอะตอมของธาตุ A : B
1. 1 : 9 2. 1 : 3 3. 3 : 1
4. 7 : 1 5. 8 : 5
7. ไอโซโทปของธาตุในขอใด ที่มีขนาดเปน 2 เทาของธาตุ 1123Na
1. U-238 2. W-184 3. Ba-56
4. Zn-30 5. Co-27
8. สารตัวอยาง 2455Cr มีกัมมันตภาพในเวลาตาง ๆ โดยกราฟความสัมพันธระหวาง ln A กับ
เวลา t แสดงดังกราฟ อยากทราบวา ครึ่งชีวิตของ 2455Cr เทากับกี่วินาที
ln A 1. 3.674 วินาที
5 2. 2.885 วินาที
4 3. 2.479 วินาที
3 4. 1.537 วินาที
2
1 5. 1.386 วินาที
ฉบับ t (s)
เฉลย 0 2 4 6 8 10 12
9. สารกัมมันตรังสีชนิดหนึ่งมีความสัมพันธระหวางปริมาณสารกับเวลา ดังกราฟ
N/NO
1.1
0.9
0.7
0.5
0.3
0.1
t (h)
0 3 6 9 12
ถาบริษัทแหงหนึ่งตองการใชสารนี้จํานวน 10 กรัม จะตองใหหองปฏิบัติการนิวเคลียร
สังเคราะหสารนี้ปริมาณกี่กรัมจึงจะพอดีใช ถาระยะเวลาในการขนสงจากหองปฏิบัติการไป
ยังบริษัทแหงนี้ตองใชเวลา 1 วัน กับอีก 12 ชั่วโมง
1. 40 กรัม 2. 90 กรัม 3. 150 กรัม
4. 640 กรัม 5. 700 กรัม
104
10. พอโลเนียม-210 มีครึ่งชีวิต 138 วัน ตองมีมวลของพอโลเนียม-210 เทาใด จึงจะมี
กัมมันตภาพเทากับ 10 มิลลิคูรี
1. 1.32 × 10-9 กิโลกรัม
2. 2.22 × 10-9 กิโลกรัม
3. 3.85 × 10-9 กิโลกรัม
4. 4.68 × 10-9 กิโลกรัม
5. 5.25 × 10-9 กิโลกรัม
11. สารกัมมันตรังสีชนิดหนึง่ มีจาํ นวนนิวเคลียสเริม่ ตนเทากับ N0 มีครึง่ ชีวติ เทากับ T จงหาวา
7N
เวลาตองผานไปนานเทาใด สารนี้จึงจะสลายตัวไป 8 0
1. T3 2. T2
3. 2T 4. 3T
5. 4T
12. ในการทดลองทอดลูกเตาเพือ่ เปรียบเทียบกับการสลายตัวของนิวเคลียสกัมมันตรังสี นักเรียน
คนหนึ่งใชลูกเตา 6 หนา จํานวน 600 ลูก โดยแตมสีไว 2 หนาทุกลูก และหยิบลูกที่หงาย ฉบับ
หนาสีออกทุกครั้งที่ทอด จงประมาณวาหลังจากการทอดครั้งที่ 4 เมื่อหยิบลูกเตาที่หงาย เฉลย
หนาสีออกแลวนาจะเหลือลูกเตากี่ลูก
1. 118 ลูก 2. 125 ลูก
3. 140 ลูก 4. 150 ลูก
5. 180 ลูก
13. ลูกเตาชุด A มี 6 หนา แตมสีไว 2 หนา มีทั้งหมด 600 ลูก ลูกเตาชุด B มี 6 หนา แตม
สีไว 3 หนา ในการทอดลูกเตาแตละครั้งจะหยิบลูกเตาที่หงายหนาที่แตมสีออก สําหรับ
การทอดลูกเตาครั้งแรก ถาตองการใหจํานวนลูกเตาที่ถูกหยิบออกจากทั้งสองชุดเทากัน
จะตองใชลูกเตาชุด B กี่ลูก
1. 200 ลูก
2. 300 ลูก
3. 400 ลูก
4. 500 ลูก
5. 600 ลูก
14. พิจารณาปฏิกริ ยิ านิวเคลียร 94Be + 42He 126C + 10n + E ถาอนุภาคแอลฟามีพลังงานจลน
10 เมกะอิเล็กตรอนโวลต และอนุภาคนิวตรอนมีพลังงานจลน 15.7 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
แลวมวลอะตอมของ 94Be เทากับเทาใด
กําหนดให มวลอะตอมของ 92He = 4.002604 u 126C = 12.000000 u
และ 10n = 1.008665 u
1. 8.951852 u
2. 9.000005 u
3. 9.012181 u
4. 9.125195 u
5. 9.328125 u
15. โรงไฟฟาพลังงานความรอนแหงหนึ่งใหความรอน 9 × 108 จูล ออกมาในการผลิต อยาก
ทราบวา จะตองใชยูเรเนียม-235 กี่มิลลิกรัมในปฏิกิริยาฟชชันจึงจะไดรับความรอนใน
ปริมาณเทากับความรอนที่เกิดขึ้น ถามวลของยูเรเนียม-235 หายไป 1% ของมวลเดิมใน
ปฏิกิริยา
ฉบับ 1. 10,000 มิลลิกรัม 2. 1,000 มิลลิกรัม
เฉลย
3. 100 มิลลิกรัม 4. 10 มิลลิกรัม
5. 1 มิลลิกรัม
16. จากสมการปฏิกิริยานิวเคลียร X + a Y + b + Q ถาเกิดพลังงาน Q = +4 เมกะ
อิเล็กตรอนโวลต จงหาคาพลังงานยึดเหนี่ยว (B.E.) ของ b กําหนดให B.E.X = 61.7 MeV
B.E.a = 28.3 MeV และ B.E.Y = 94.0 MeV
1. -4 เมกะอิเล็กตรอนโวลต 2. 0 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
3. 4 เมกะอิเล็กตรอนโวลต 4. 8 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
5. 10 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
17. นิวเคลียสกัมมันตรังสี A มีเลขมวลเทากับ 220 มีคาพลังงานยึดเหนี่ยวตอนิวคลีออน
ประมาณ 6 เมกะอิเล็กตรอนโวลต เกิดการแตกตัวออกเปน 2 สวนเทา ๆ กัน แตละสวนมี
เลขมวลเทากับ 110 และมีคา พลังงานยึดเหนีย่ วตอนิวคลีออนประมาณ 10 เมกะอิเล็กตรอน
โวลต จงหาพลังงานที่ถูกปลอยออกมาจากการแตกตัวของนิวเคลียส A 1 นิวเคลียส
3. 880 เมกะอิเล็กตรอนโวลต 4. 12,600 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
5. 13,200 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
106
18. พิจารณาปฏิกิริยานิวเคลียร ดังนี้
7 1 4 4
3Li + 1H 2He + 2He + QA (A)
4 14 14 1 1
2He + 7N 8O + 1H + 30n + QB (B)
ใหพลังงานนิวเคลียร QA = 17.4 เมกะอิเล็กตรอนโวลต และ QB = -1.19 เมกะอิเล็กตรอน
โวลต ถาปฏิกิริยานิวเคลียรของสมการ (A) และ (B) ตางก็เกิดขึ้นเปนจํานวน 10 ครั้ง
เทากัน สมการใดจะใหการเปลี่ยนแปลงของมวลที่เพิ่มขึ้นและเพิ่มขึ้นเปนปริมาณเทาใด
1. สมการ (A) และเพิ่มขึ้น 0.210 u 2. สมการ (A) และเพิ่มขึ้น 0.038 u
3. สมการ (B) และเพิ่มขึ้น 0.120 u 4. สมการ (B) และเพิ่มขึ้น 0.013 u
5. สมการ (B) และเพิ่มขึ้น 0.003 u
19. ถารวมนิวเคลียสของ La-148 และ Br-85 เขาเปนนิวเคลียสเดียวกัน จะตองใชพลังงาน
ประมาณกี่เมกะอิเล็กตรอนโวลต
กําหนดให มวลอะตอมของ 23592U = 235.043 u 23392U = 233.112 u
148 La = 147.961 u 85Br = 84.938 u 1n = 1.0087 u
57 35 0
ฉบับ
1. 272 เมกะอิเล็กตรอนโวลต เฉลย
20. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 62He 63Li + β ถาพลังงานทั้งหมดที่เกิดขึ้นสะสมอยูในอนุภาค
บีตาและไมคิดผลของสัมพัทธภาพ จงหาวาอนุภาคบีตาจะมีความเร็วเปนกี่เมตรตอวินาที
กําหนดให มวลอะตอมของ 62He = 6.02047 u 63Li = 6.01702 u
และมวล β = 9.11 × 10-31 kg
ตอนที่ 2 คําชี้แจง : แสดงวิธีการคํานวณหาคําตอบที่ถูกตอง 10
1. วัตถุกอนหนึ่งประกอบดวยยูเรเนียม-238 มีมวลเริ่มตน 32 กรัม เมื่อเวลาผานไป 3 เทา
ของคาครึ่งชีวิต มวลของกอนวัตถุดังกลาวจะเหลือกี่กรัม
วิธีทํา N = 32 g และ t = 3T แสดงวา n = 3 1
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
0 N 2
0
จากสมการ N = 2 n
.............................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
= 32 3
.............................................................................................................................................................................................................................................
2
= 4g
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลของกอนวัตถุดังกลาวจะเหลือเทากับ 4 กรัม
.............................................................................................................................................................................................................................................
2. สารกัมมันตรังสี A และ B มีครึ่งชีวิตเปน 4 และ 8 ป ตามลําดับ ถา A และ B เริ่มตน

N อปริมาณ B เปน 512 เทาของ A
ดวยปริมาณเทากัน จะตองใชเวลาผานไปกี่ปจึงจะเหลื
วิธีทํา จากสมการ N = 20
n
.............................................................................................................................................................................................................................................
NB
จากโจทย จะไดความสัมพันธ N = 512
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
A
.............................................................................................................................................................................................................................................
n
N0/2 B
จะได N0/2 = 512
nA
.............................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย .............................................................................................................................................................................................................................................
2(n - n ) = 29
A B
.............................................................................................................................................................................................................................................
n A - nB = 9
.............................................................................................................................................................................................................................................
t t
4-8 = 9 (t = nT21 )
.............................................................................................................................................................................................................................................
t = 72 ป
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น จะตองใชเวลาผานไป 72 ป
.............................................................................................................................................................................................................................................
3. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 105B + 10n 73Li + 42He พบวา มีพลังงานเกิดขึ้น 2.80

เมกะอิเล็กตรอนโวลต จงหามวลอะตอมของ 73Li ในหนวย u
กําหนดให มวลอะตอมของ 105B = 10.0129 u 10n = 1.00866 u และ 42He = 4.00260 u
วิธีทํา กําหนดให มวลอะตอมของ 7Li เทากับ x u
.............................................................................................................................................................................................................................................
3
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 105B + มวล 01 n
..................................................................................................................................................................................................................................................................................
= 10.0129 + 1.00866 = 11.02156 u
.............................................................................................................................................................................................................................................
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 73Li + มวล 42He
.............................................................................................................................................................................................................................................
= x + 4.00260
.............................................................................................................................................................................................................................................
จะได 11.02156 - (x + 4.00260) = 2.80 931
.............................................................................................................................................................................................................................................
x = 7.015952 u
.............................................................................................................................................................................................................................................
ดังนั้น มวลอะตอมของ 73Li เทากับ 7.015952 u
.............................................................................................................................................................................................................................................
108
STEM Science Technology Engineering Mathematics
Project
คําแนะนํา เครือ
่ งปรับความเข้มแสง
ใหนกั เรียนศึกษาสถานการณทกี่ าํ หนดให
และแกไขปญหาตามขัน้ ตอนของรูปแบบ สถานการณ์
สะเต็มศึกษาทัง้ 6 ขัน้ ตอน ตนตองการปลูกผักคะนาใหไดผลผลิตทีด่ เี พือ่ นํา
ไปสงครูในวิชาเกษตรกรรม ซึ่งตนพักอยูในหอพัก
ที่มีพื้นที่จํากัดและมีแสงแดดจัดสองมายังระเบียง
หองของตนตลอดชวงเวลากลางวัน แตตนทราบวา
คะนาเปนผักทีไ่ มตอ งการแสงแดดมากจึงเปนปญหา
สําหรับการปลูกคะนาของตน
ให นั ก เรี ย นช ว ยกั น ออกแบบวิ ธี ก ารปลู ก พื ช
ใหไดผลผลิตที่ดีโดยควบคุมความเขมของแสงให
เหมาะสมกับพืชที่ตองการปลูก
วัสดุและอุปกรณ์ ฉบับ
เฉลย
• ตูทึบแสง • แหลงกําเนิดแสง • แผนโพลารอยด
• ตัวอยางพืช • ลักซมเิ ตอร • อุปกรณใหนํ้าพืช
1 ระบุปัญหา
วิเคราะห์สถานการณ์และระบุแนวทางในการแก้ปัญหา เพื่อเป็นแนวทางในการ
สร้างสรรค์ชิ้นงาน
ขอจํากัด สิ่งที่ตองการ แนวทางการแกปญหา

เครื่ อ งปรั บ ความเข ม แสงจะให
•.................................................................................... • เครื่ อ งปรั บ ความเข ม แสง
........................................................................... ปรั บ โครงสร า งของเครื่ อ ง
...........................................................................
ความเขมแสงไดคาเดียว
.................................................................................... สามารถปรั บ ความเข ม แสง
........................................................................... ปรั บความเขมแสง โดยใชแผน
...........................................................................
เครือ่ งปรับความเขมแสงสามารถ
•.................................................................................... คาที่ตองการได
........................................................................... โพลารอยด 2 แผน ไวตรงทาง
...........................................................................
ควบคุมความเขมแสงที่เปนปจจัย
.................................................................................... • เครื่ อ งปรั บ ความเข ม แสง
........................................................................... เข...........................................................................
าของแสงเพือ่ ปรับและควบคุม
ในการเจริญเติบโตของพืชได
.................................................................................... สามารถควบคุ ม การเจริ ญ
........................................................................... ความเข ม แสงซึ่ ง เป น ป จ จั ย ที่
...........................................................................
.................................................................................... เติ บ โตของพื ช ได ต ามความ

........................................................................... เกี ย่ วกับการเจริญเติบโตของพืช
...........................................................................
.................................................................................... ตองการ
........................................................................... ...........................................................................
(คําตอบที่ใหเปนแนวทางในการตอบ ความเหมาะสมของคําตอบขึ้นอยูกับดุลยพินิจผูสอน)
เครื่องปรับความเข้มแสง 109
2 รวบรวมข้อมูลและแนวคิด
สืบค้นความรูแ
้ ละรวบรวมข้อมูลทีส
่ ามารถนําไปแก้ปญ
ั หา แล้วสรุปข้อมูลความรูท
้ ไี่ ด้มา
โดยสังเขป
¤ÇÒÁà¢ŒÁ¢Í§áÊ§ÁÕ¼Åµ‹Í¡ÒÃà¨ÃÔÞàµÔºâµ¢Í§¾×ª
¤ÇÒÁà¢ŒÁ¢Í§áÊ§ (light intensity) Â‹ÍÁ¢Öé¹ÍÂÙ‹¡ÑºÅÑ¡É³ÐÀÙÁÔ»ÃÐà·È ÅÑ¡É³ÐÀÙÁÔÍÒ¡ÒÈ¢Í§áµ‹ÅÐ
·ŒÍ§¶Ôè¹ «Öè§¾×ªáµ‹ÅÐª¹Ô´µŒÍ§¡ÒÃ¤ÇÒÁà¢ŒÁ¢Í§áÊ§äÁ‹à·‹Ò¡Ñ¹ ¾×ªºÒ§ª¹Ô´äÁ‹µŒÍ§¡ÒÃáÊ§á´´¨Ñ´ à¾ÃÒÐ¨Ð
·íÒãËŒÊÙÞàÊÕÂ¡ÅÔè¹áÅÐÃÊªÒµÔ ËÃ×Í¶ŒÒä´ŒÃÑºáÊ§á´´ÁÒ¡à¡Ô¹ä»Â‹ÍÁà»š¹ÍÑ¹µÃÒÂµ‹Í¾×ª â´ÂáÊ§á´´·ÕèÁÕ
¤ÇÒÁà¢ŒÁáÊ§¹ŒÍÂ¨ÐàËÁÒÐ¡Ñº¾×ª·Õèà¨ÃÔÞ·Ò§ãº àª‹¹ ¼Ñ¡¡Ò´ ¤Ð¹ŒÒ ¼Ñ¡ºØŒ§ ¼Ñ¡¾×é¹ºŒÒ¹ ¾×ªºÒ§ª¹Ô´
µŒÍ§¡ÒÃáÊ§á´´¨Ñ´ â´ÂáÊ§á´´·ÕèÁÕ¤ÇÒÁà¢ŒÁáÊ§ÁÒ¡¨ÐàËÁÒÐ¡Ñº¾×ª·Õèà¨ÃÔÞ·Ò§¼Å àª‹¹ ÁÐà¢×Íà»ÃÒÐ
ÁÐà¢×ÍÂÒÇ áµ§¡ÇÒ
â¾ÅÒäÃà«ªÑ¹
â¾ÅÒäÃà«ªÑ¹à»š¹ÊÁºÑµÔ¢Í§¤Å×è¹µÒÁ¢ÇÒ§ ¶ŒÒ¤Å×è¹áÁ‹àËÅç¡ä¿¿ŒÒã´·ÕèÁÕÃÐ¹Òº¡ÒÃÊÑè¹¢Í§Ê¹ÒÁ
ä¿¿ŒÒà¾ÕÂ§ÃÐ¹Òºà´ÕÂÇ àÃÕÂ¡¤Å×è¹áÁ‹àËÅç¡ä¿¿ŒÒ¹Ñé¹à»š¹¤Å×è¹â¾ÅÒäÃÊ ÍÂ‹Ò§äÃ¡šµÒÁáÊ§ã¹¸ÃÃÁªÒµÔ
¨ÐÁÕÃÐ¹Òº¢Í§¡ÒÃâ¾ÅÒäÃÊµÒ‹ §¡Ñ¹ ¨Ö§à»š¹áÊ§·Õäè Á‹â¾ÅÒäÃÊ «Ö§è ¡š¤Í× áÊ§·ÕÁè ÃÕ Ð¹Òº¡ÒÃÊÑ¹è ¢Í§Ê¹ÒÁä¿¿ŒÒ
ฉบับ
·íÒÁØÁÍÂ‹Ò§µ‹Íà¹×èÍ§¡Ñºá¹Ç¡ÒÃá¼‹¢Í§¤Å×è¹
เฉลย ¡ÒÃ·íÒãËŒáÊ§·ÕèäÁ‹â¾ÅÒäÃÊà»š¹áÊ§â¾ÅÒäÃÊÁÕËÅÒÂÇÔ¸Õ áµ‹ÇÔ¸Õ·ÕèÊÐ´Ç¡ ¤×Í ¡ÒÃãªŒá¼‹¹â¾ÅÒÃÍÂ´
à¹×Íè §¨Ò¡á¼‹¹â¾ÅÒÃÍÂ´¨ÐÊÒÁÒÃ¶ÂÍÁãËŒáÊ§·ÕÁè ÃÕ Ð¹Òº¡ÒÃÊÑ¹è ¢Í§Ê¹ÒÁã¹á¹Çà´ÕÂÇ¡Ñºá¼‹¹â¾ÅÒÃÍÂ´
à·‹Ò¹Ñé¹·Õè¼‹Ò¹ÍÍ¡ÁÒ â´Â¨ÐÁÕ¤ÇÒÁà¢ŒÁ¢Í§áÊ§Å´Å§¤ÃÖè§Ë¹Öè§ ¶ŒÒ¹íÒá¼‹¹â¾ÅÒÃÍÂ´ 2 á¼‹¹ÁÒÇÒ§µ‹Í¡Ñ¹
áÅÐá¹Ç¢Í§á¼‹¹â¾ÅÒÃÍÂ´·Ñé§ 2 á¼‹¹µÑé§©Ò¡¡Ñ¹ ¨ÐäÁ‹ÁÕ¤Å×è¹áÊ§ÍÍ¡ÁÒàÅÂ
หัวขอที่สืบคน ผลของความเขมของแสงตอการเจริญเติบโตของพืช
................................................................................................................................................................................................................
อางอิงจาก สืบคนจากอินเทอรเน็ต
................................................................................................................................................................................................................
ออกแบบเครื่องปรับความเขมแสงที่ทําจากวัตถุทึบแสงเปนรูปทรงเรขาคณิต 3 มิติ แลวติดตั้งแผน
..............................................................................................................................................................................................................................................................
โพลารอยด 2 แผน ตรงตําแหนงทางเขาของแสง เพื่อใชปรับความเขมของแสงใหตรงตามความตองการ
..............................................................................................................................................................................................................................................................
ของพืชที่นํามาปลูก ซึ่งเปนการควบคุมความเขมแสงที่พืชตองการ โดยใชหลักการทางวิทยาศาสตรเรื่อง
..............................................................................................................................................................................................................................................................
โพลาไรเซชัน
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
110 STEM
Project
3 ออกแบบวิธีการแก้ปัญหา
คิดวิธีการแก้ปัญหาและออกแบบชิ้นงานตามแนวทางที่เตรียมไว้
30 cm
แผนโพลารอยด 2 แผน
ลักซมิเตอร
แหลงกําเนิดแสง
50 cm
พืช
100 cm
4 วางแผนและดําเนินการแก้ปัญหา
ร่วมกันวางแผนการสร้างสรรค์ชิ้นงานอย่างเป็นลําดับขั้นตอน แล้วตรวจสอบการ
ดําเนินการ หากไม่ตรงตามแผนมีวิธีแก้ไขอย่างไร
ฉบับ
ขั้นตอนการทํางาน ผูรับผิดชอบ ผลการดําเนินงาน เฉลย
1. รวบรวมขอมูลของเครื่อง
............................................................................. สมาชิกทุกคนภายในกลุม
................................................................................ สมาชิกทุกคนชวยกันรวบรวมขอมูล
................................................................................
ปรับความเขมแสง
............................................................................. ที่เกี่ยวกับเครื่องปรับความเขมแสง
................................................................................ ................................................................................
............................................................................. ................................................................................ ไดครบถวน
................................................................................
2. ออกแบบเครื่องปรับความ
................................................................................ ออกแบบโดยหาขอมูลเพิ่มเติมและ
................................................................................
เขมแสง
............................................................................. ................................................................................ แกไขแบบ
................................................................................
3. เตรียมอุปกรณสําหรับสราง
............................................................................. สมาชิกคนที่ 1 และ 2
................................................................................ เตรียมอุปกรณสําหรับสรางเครื่อง
................................................................................
เครื่องปรับความเขมแสง
............................................................................. ................................................................................ ปรับความเขมแสงไดครบถวน
................................................................................
4. ลงมือสรางเครื่องปรับความ
................................................................................ ทุ ก คนช ว ยกั น สร า งเครื่ อ งปรั บ
................................................................................
เขมแสงตามแบบที่ออกไว
............................................................................. ................................................................................ ความเขมแสงไดตามแบบ
................................................................................
5. เปรียบเทียบพืชระหวางการ
................................................................................ พบขอบกพรองจากการเปรียบเทียบ
................................................................................
ใชเครื่องปรับความเขมแสง
............................................................................. ................................................................................ ระหวางการใชเครื่องปรับความเขม
................................................................................
กับปลูกในสภาวะปกติ
............................................................................. ................................................................................ แสงกับปลูกในสภาวะปกติ
................................................................................
6. ปรับปรุงแกไขเครื่องปรับ
............................................................................. สมาชิกคนที่ 3 4 และ 5
................................................................................ ปรับปรุงแกไขเครื่องปรับความเขม
................................................................................
ความเขมแสง
............................................................................. ................................................................................ แสงใหดีขึ้น
................................................................................
7. ประเมินเครื่องปรับความเขม
............................................................................. คุณครูและผูเชี่ยวชาญ
................................................................................ ไดรับคะแนนและนําไปปรับปรุง
................................................................................
แสงที่สรางขึ้นมา
............................................................................. ................................................................................ ................................................................................
5 ทดสอบ ประเมินผล
และปรับปรุงแก้ไข
ตอนที่ 1 บันทึกรายละเอียดของชิ้นงานหรือแนวทางการแก้ปัญหา แล้วทดสอบเพื่อหา
แนวทางในการปรับปรุง
จุดเดน จุดดอย
พืชที่ปลูกในเครื่องปรับความเขมแสงมีการ
....................................................................................................................... • ปริมาณความเขมของแสงในเครือ่ งปรับความเขม
..........................................................................................................................
เจริญเติบโตไดดีกวาการปลูกในสภาวะปกติ
....................................................................................................................... แสงไมเทากันทุกตําแหนง
..........................................................................................................................
เพราะสามารถควบคุ ม ความเข ม ของแสงที่
....................................................................................................................... • เครื่องปรับความเขมแสงสามารถปลูกพืชไดใน
..........................................................................................................................
เหมาะสมตอพืชชนิดที่ปลูกได
....................................................................................................................... ปริมาณนอยและไมสะดวกตอการดูแล
..........................................................................................................................
.......................................................................................................................... ..........................................................................................................................
แนวทางในการปรับปรุง
• เพิ่มตัวสะทอนแสงเพื่อใหความเขมของแสงในเครื่องปรับความเขมแสงมีคาเทากันทุก ๆ ตําแหนง
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ฉบับ
เฉลย • ปรับปรุงใหมีชองระบายอากาศเพิ่มขึ้น
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ตอนที่ 2 นักเรียนประเมินผลชิ้นงานหรือแนวทางการแก้ปัญหาที่ได้จากการทํากิจกรรม
เกณฑการประเมิน ระดับคุณภาพ
1 2 3 4 5
1. เครือ่ งปรับความเขมแสงมีความเขมของแสงคงตัวทุกตําแหนง
2. เครือ่ งปรับความเขมแสงสามารถดัดแปลงตามสภาพปญหาได
3. คุณภาพของผลผลิตจากการปลูกในเครื่องปรับความเขม
แสงเมื่อเทียบกับการปลูกในสภาวะปกติ (ตัวแปรตาม คือ
ความเขมแสง)
4. ระยะเวลาการเจริญเติบโตของพืชที่ปลูกในเครื่องปรับความ
เขมแสงเมื่อเทียบกับการปลูกในสภาวะปกติ
(ขึ้นอยูกับดุลยพินิจผูสอน)
112 STEM
Project
6 นําเสนอ
วิธีการแก้ปัญหา
ตอนที่ 1 รวบรวมแนวคิดที่ได้จากการทํากิจกรรม
S วิทยาศาสตร
• โพลาไรเซชันและการกระจายแสง
...............................................................................................................................................................................................................................................................
• ความเขมของแสงที่มีผลตอการเจริญเติบโตของพืช
...............................................................................................................................................................................................................................................................
T เทคโนโลยี
• การใชลักซมิเตอร
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
E วิศวกรรม
• การออกแบบโครงสรางเครื่องปรับความเขมแสง
...............................................................................................................................................................................................................................................................
• การออกแบบตําแหนงที่จะปลูกพืชเพื่อใหไดผลผลิตที่ดีที่สุด
...............................................................................................................................................................................................................................................................
M คณิตศาสตร
• การใชประโยชนจากรูปทรงปริซึม
............................................................................................................................................................................................................................................................... ฉบับ
• การใชประโยชนจากการคํานวณความเขมของแสง
...............................................................................................................................................................................................................................................................
เฉลย
แนวคิดอื่น ๆ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
ตอนที่ 2 ระบุปญ
ั หาทีพ
่ บจากการทํากิจกรรมและนําแนวคิดทีไ่ ด้จากการทํากิจกรรมมาประกอบ
การวิเคราะห์ แล้วสรุปเป็นแนวทางการแก้ปัญหา
ปญหาที่พบ วิธีการแกปญหา
• เพิม่ หลอดไฟฟาเพือ่ ทําใหทกุ บริเวณมีคา ความเขม
• ไมสามารถทําใหทุกตําแหนงในเครื่องปรับความ ...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
เขมแสงมีคาความเขมแสงเทากันทุกตําแหนง
........................................................................................................................... ของแสงใกลเคียงกันมากที่สุด
...........................................................................................................................
• เครื่องปรับความเขมแสงขาดการระบายอากาศ
........................................................................................................................... • ปรับโครงสรางของเครือ่ งปรับความเขมแสงใหมี
...........................................................................................................................
........................................................................................................................... ชองระบายอากาศ
...........................................................................................................................
........................................................................................................................... ...........................................................................................................................
........................................................................................................................... ...........................................................................................................................
ขอสอบ
วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
คําชี้แจง : เลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว
1. คลื่นไมโครเวฟมีความยาวคลื่น 60 เซนติเมตร สนามแมเหล็กของคลื่นไมโครเวฟนี้จะมีความถี่ในการ
สั่นประมาณเทาใด
1. 100 เมกะเฮิรตซ 2. 500 เมกะเฮิรตซ
3. 1,000 เมกะเฮิรตซ 4. 1,500 เมกะเฮิรตซ
5. 2,000 เมกะเฮิรตซ
2. คลืน่ แมเหล็กไฟฟามีสนามไฟฟามีขนาดเพิม่ ขึน้ ในทิศ +Y และสนามแมเหล็กมีขนาดเพิม่ ขึน้ ในทิศ -Z
ขอใดถูกตอง
1. คลื่นเคลื่อนที่ในทิศ +X และมีอัตราเร็วคงตัว
2. คลื่นเคลื่อนที่ในทิศ -X และมีอัตราเร็วคงตัว
3. คลื่นเคลื่อนที่ในทิศ +X และมีอัตราเร็วลดลง
4. คลื่นเคลื่อนที่ในทิศ +X และมีอัตราเร็วเพิ่มขึ้น
ฉบับ
เฉลย 5. คลื่นเคลื่อนที่ในทิศ -X และมีอัตราเร็วเพิ่มขึ้น
3. แสงไมโพลาไรสผา นแผนโพลารอยด 2 แผน ซึง่ วางเรียงตอกัน และมีแกนโพลาไรสทาํ มุม 45 องศา พบวา
ความเขมของแสงสุดทายทีอ่ อกมามีคา 25 วัตตตอ ตารางเมตร อยากทราบวา ความเขมแสงของแหลง
กําเนิดมีคาเทาใด
1. 25 2 วัตตตอตารางเมตร 2. 50 วัตตตอตารางเมตร
3. 50 2 วัตตตอตารางเมตร 4. 100 วัตตตอตารางเมตร
5. 100 2 วัตตตอตารางเมตร
4. ในการทดลองยิงลําแสงจากอากาศไปสะทอนที่ผิวของของเหลวชนิดที่ 1 พบวา แสงที่สะทอนออกมา
จะเปนแสงโพลาไรสเมื่อยิงดวยมุมตกกระทบ 37 องศา แตถาเปลี่ยนไปทดลองแบบเดียวกันกับ
ของเหลวชนิดที่ 2 พบวา จะตองยิงดวยมุมตกกระทบ 60 องศา จึงจะไดผลแบบเดียวกัน อัตราสวน
ของดรรชนีหักเหแสงของของเหลวชนิดที่ 1 เทียบกับของเหลวชนิดที่ 2 เปนเทาใด
1. 43 2. 4
33
3. 23 4. 343
5. 4
3
114
5. ขอใดไมถูกตองเกี่ยวกับปรากฏการณการกระเจิงของแสง
1. แสงสีฟาสามารถกระเจิงไดมากกวาแสงสีแดง
2. แสงที่กระเจิงทํามุมตั้งฉากกับทิศทางเดิมจะเปนแสงโพลาไรส
3. การกระเจิงของแสงมีตัวกลางสําคัญ คือ โมเลกุลของแกสในอากาศ
4. การกระเจิงของแสงแสดงใหเห็นวา แสงจากดวงอาทิตยเปนแสงโพลาไรส
5. สีของทองฟาในชวงเวลาตาง ๆ เกิดจากปรากฏการณการกระเจิงของแสง
6. พิจารณาขอความตอไปนี้
ก. เปนคลื่นแมเหล็กไฟฟา
ข. ใชประโยชนในการสื่อสารดาวเทียม
ค. ตรวจรับไดดว ยฟลมถายรูป
รังสีอินฟราเรดและคลื่นไมโครเวฟมีสิ่งที่เหมือนกันในขอใดบาง
1. ก. และ ข. 2. ก. และ ค.
3. ข. และ ค. 4. ก. ข. และ ค. ฉบับ
เฉลย
5. คําตอบเปนอยางอื่น
7. ในการคัดกรองผูที่อาจติดเชื้อ COVID-19 นิยมใชเครื่องสแกนอุณหภูมิ (thermoscan) ตรวจสอบ
อุณหภูมิของรางกาย ขอใดคือหลักการสําคัญของเครื่องนี้
1. ใชรังสีเอกซตรวจสอบกระดูกหนาผาก
2. วัดขนาดของสนามแมเหล็กบริเวณหนาผาก
3. ตรวจสอบรังสีอินฟราเรดที่แผออกมาจากรางกายมนุษย
4. ตรวจวัดปริมาณสารเคมีที่เกิดจากเมแทบอลิซึมของไวรัส
5. ใชแสงเลเซอรความเขมตํ่าตรวจสอบการทํางานของกลามเนื้อปอด
8. ขอใดไมเกี่ยวของกับคลื่นแมเหล็กไฟฟาโดยตรง
1. เครื่องอัลตราซาวนด
2. UVA และ UVB
3. สัญญาณเรดาร
4. แสงเลเซอร
5. แสงจันทร
115
9. ขอใดกลาวไมถูกตอง
1. การกําหนดตําแหนงบนโลกตองใชดาวเทียมอยางนอย 2 ดวง
2. กองทัพสหรัฐอเมริกาเปนผูออกแบบและจัดสรางระบบกําหนดตําแหนงบนโลก (GPS)
3. อุปกรณ GPS สามารถคํานวณหาจุดตัดกันของผิวทรงกลมของระยะทางของดาวเทียม GPS แตละ
ดวงได
4. ระบบกําหนดตําแหนงบนโลก (GPS) ประกอบดวย Space segment Control station segment
และ User segment
5. สิ่งที่อุปกรณ GPS จําเปนตองทราบในการคํานวณหาตําแหนง คือ ตําแหนงดาวเทียม GPS ใน
อวกาศ และระยะหางระหวางดาวเทียม GPS แตละดวงกับอุปกรณ GPS
10. คลื่นที่นิยมใชในการสงถายโอนขอมูลสําหรับอุปกรณแบบพกพาคือคลื่นอะไร
1. บลูทูท
2. คลื่นวิทยุ
3. อัลตราโซนิก
ฉบับ 4. รังสีอินฟราเรด
เฉลย
5. คลื่นไมโครเวฟ
11. ถาหยดนํ้ามันมีมวล 6.4 × 10-15 กิโลกรัม ไดรับอิเล็กตรอนเพิ่ม 10 ตัว เคลื่อนที่ขึ้นดวยความเรง
3 เมตรตอวินาที2 ระหวางแผนโลหะที่มีระยะหางเทากับ 2 เซนติเมตร แลวความตางศักยระหวางแผน
โลหะทั้ง 2 แผน มีคากี่โวลต
1. 302 โวลต 2. 650 โวลต
3. 1,040 โวลต 4. 1,240 โวลต
5. 1,440 โวลต
12. แสงสีแดงความยาวคลื่น 660 นาโนเมตร มีความเขม 5 วัตตตอตารางเมตร สองกระทบผิววัตถุบน
พืน้ ที่ 5 ตารางเซนติเมตร เปนเวลา 15 วินาที ถาผิววัตถุดดู กลืนแสงทีต่ กกระทบไวไดทงั้ หมดจะปรากฏ
ความดันบนผิววัตถุเทาใด
1. 1.45 × 10-8 นิวตันตอตารางเมตร
116
13. สเปกตรัมเสนที่มีความยาวคลื่นสั้นที่สุดสําหรับการกระตุนใหอะตอมของไฮโดรเจนที่ระดับพลังงาน
ตํ่าสุด (-13.6 อิเล็กตรอนโวลต) ไปอยูที่ระดับพลังงาน n = 5 มีคาเทาใด
1. 164.25 นาโนเมตร 2. 145.27 นาโนเมตร
14. สําหรับอิเล็กตรอนในอะตอมไฮโดรเจนที่อยูในวงโคจรรัศมีโตเปน 49 เทาของรัศมีโบร จะมีความยาว
คลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนเปนเทาใด (รัศมีโบร = 5.3 × 10-11 m)
15. จงหาวาระดับพลังงานของอะตอมไฮโดรเจนที่ระดับพลังงาน n ใด (En) ที่จะทําใหพลังงานระดับสูงขึ้น
ลําดับถัดไปจาก n นั้น อยูหางขึ้นไปไมเกิน 14 เทาของขนาด En
1. 7 2. 6
3. 5 4. 4 ฉบับ
เฉลย
5. 3
16. นุนทําการทดลองปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก โดยใชแสงความยาวคลื่น 200 นาโนเมตร ฉายลงบน
ผิวโลหะหนึ่ง แลวมีผลทําใหความเร็วของโฟโตอิเล็กตรอนที่หลุดออกมามีคาเปน 3 เทาของความเร็ว
โฟโตอิเล็กตรอนที่เกิดจากการฉายแสงความยาวคลื่น 450 นาโนเมตร จงหาความถี่ขีดเริ่ม
1. 1.84 × 1014 เฮิรตซ 2. 2.45 × 1014 เฮิรตซ
3. 3.65 × 1014 เฮิรตซ 4. 5.63 × 1014 เฮิรตซ
5. 6.75 × 1014 เฮิรตซ
17. แสงความถี่ 6 × 1014 เฮิรตซ ตกกระทบโลหะที่ตองใชพลังงานในการทําใหอิเล็กตรอนหลุดออกจาก
ผิวโลหะเทากับ 2 × 10-19 จูล อยากทราบวา อิเล็กตรอนที่หลุดจากผิวโลหะจะมีโมเมนตัมสูงสุดเทาใด
1. 2.76 × 10-25 กิโลกรัม เมตรตอวินาที
117
18. เกงทําการทดลองศึกษาปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกของโลหะชนิดหนึง่ ไดกราฟความสัมพันธระหวาง
พลังงานจลนสงู สุดของโฟโตอิเล็กตรอนกับความถีข่ องคลืน่ แมเหล็กไฟฟาทีต่ กกระทบผิวโลหะ ดังกราฟ
ถาเกงเปลี่ยนความถี่ของคลื่นแมเหล็กไฟฟาที่ตกกระทบโลหะนี้เปน 5 × 1014 เฮิรตซ เกงตองใช
ความตางศักยหยุดยั้งเทาใด
Ekmax (J) 1. 4.56 โวลต
2. 3.25 โวลต
3. 1.24 โวลต
4. 0.27 โวลต
14
f (10 Hz)
0 2 4 6
5. 0.15 โวลต
19. ขอใดที่สนับสนุนวา แสงแสดงสมบัติเปนอนุภาค
ก. การทดลองของฟรังกและเฮิรตซ
ข. ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริก
ฉบับ
ค. แบบจําลองอะตอมของโบร
เฉลย ง. ปรากฏการณคอมปตัน
จ. สเปกตรัมของไฮโดรเจน
ฉ. การเกิดรังสีเอกซเฉพาะตัว
1. ก. และ ง. 2. ข. และ ง.
3. ง. และ จ. 4. ก. จ. และ ฉ.
5. ค. ง. และ จ.
20. เมื่อยิงอิเล็กตรอนเขาไปในอะตอมของไฮโดรเจนวัดศักยกระตุนได 12.75 และ 13.06 โวลต ถาระดับ
พลังงานตํ่าสุดของอะตอมไฮโดรเจนเทากับ -13.6 อิเล็กตรอนโวลต จากผลการทดลองนี้ จงหาระดับ
พลังงานของสถานะถูกกระตุน
1. -3.39 อิเล็กตรอนโวลต และ -1.50 อิเล็กตรอนโวลต
2. -0.85 อิเล็กตรอนโวลต และ -0.54 อิเล็กตรอนโวลต
3. 0.85 อิเล็กตรอนโวลต และ 0.54 อิเล็กตรอนโวลต
118
21. โฟตอนของรังสีเอกซวิ่งในแนว +X เขาชนนิวเคลียสของคารบอนมวล 3 × 10-26 กิโลกรัมที่อยูนิ่ง
พบวา โฟตอนวิ่งกลับในทิศ -X ในขณะที่นิวเคลียสของคารบอนวิ่งออกไปในแนว +X ดวยความเร็ว
350 เมตรตอวินาที อยากทราบวา ความยาวคลื่นของโฟตอนของรังสีเอกซที่วิ่งเขามาชนมีคาเทาใด
22. ขอใดกลาวถูกตองเกี่ยวกับอะตอมของ 23491Pa
1. จํานวนโปรตอน = 234 และจํานวนนิวตรอน = 143
2. มีจํานวนนิวคลีออน = 234 และจํานวนนิวตรอน = 91
3. มีจํานวนอิเล็กตรอน = 126 และจํานวนโปรตอน = 91
4. มีจํานวนอิเล็กตรอน = 91 และจํานวนนิวตรอน = 143
5. มีจํานวนนิวคลีออน = 234 และจํานวนอิเล็กตรอน = 143
23. ในการสลายตัวของ 23491Pa กลายเปน 21482Pb จะปลอยอนุภาคแอลฟาและอนุภาคบีตากี่อนุภาค
1. ปลอยอนุภาคแอลฟา = 3 อนุภาค และปลอยอนุภาคบีตา = 1 อนุภาค ฉบับ
เฉลย
2. ปลอยอนุภาคแอลฟา = 4 อนุภาค และปลอยอนุภาคบีตา = 2 อนุภาค
24. สารกัมมันตรังสีชนิดหนึ่งมีคากัมมันตภาพ 128 คูรี มีครึ่งชีวิต (T) 20 นาที จงหาวาตองใชเวลานาน
เทาใดคากัมมันตภาพจะลดลงเหลือ 4 คูรี
1. 2 นาที 2. 4 นาที 3. 80 นาที
4. 100 นาที 5. 120 นาที
25. ธาตุ AZX สลายตัวดวยครึ่งชีวิต (T) 75 วัน ใหธาตุ AZ -- 24Y และอนุภาคแอลฟาซึ่งเสถียร ดังสมการ
AX A-4 4 A -4
Z Z - 2 Y + 2He ซึ่งเดิมมีธาตุ ZX อยู 4 × 10 โมล ถาทิ้งไวนาน 300 วัน จะเกิดอนุภาค
แอลฟากี่มิลลิกรัม
1. 0.10 มิลลิกรัม 2. 1.25 มิลลิกรัม
3. 1.50 มิลลิกรัม 4. 2.40 มิลลิกรัม
5. 2.60 มิลลิกรัม
119
26. ถาธาตุ X มีจํานวนอะตอมเปน 5 เทาของธาตุ Y แตมีกัมมันตภาพเปน 4 เทาของธาตุ Y จงหาวา
ครึ่งชีวิตของธาตุ X จะเปนกี่เทาของธาตุ Y
1. 201 เทา 2. 45 เทา 3. 54 เทา
4. 20 เทา 5. 30 เทา
27. ในการทดลองอุปมาอุปมัยของการทอดลูกเตากับการสลายตัวของธาตุกัมมันตรังสี โดยการโยนลูกเตา
แลวคัดลูกเตาที่ไมไดหงายหนาแตมสีออกไป ถาลูกเตามี 6 หนา มีหนาที่แตมสี 2 หนา และมีจํานวน
ลูกเตา 120 ลูก จงหาวาถาทําการโยนลูกเตา 2 ครั้ง โดยสถิติจะเหลือจํานวนลูกเตาประมาณกี่ลูก
1. 14 ลูก 2. 30 ลูก 3. 40 ลูก
4. 54 ลูก 5. 60 ลูก
28. ลูกเตา 12 หนา แตมสีไวที่หนาหนึ่งจํานวน 200 ลูก ทอดและคัดลูกที่หงายหนาแตมสีออก จงหาวา
ตองทอดกี่ครั้งจึงจะเหลือลูกเตา 100 ลูก
1. 5 ครั้ง 2. 8 ครั้ง 3. 10 ครั้ง
4. 12 ครั้ง 5. 14 ครั้ง
ฉบับ
เฉลย 29. บนแผนฟลมจากเครื่องแมสสเปกโทรมิเตอรมีรอยดํา 3 รอย จากไอโซโทปมวล 15 u 17 u และ 18 u
ถารอยดําบนฟลมซายสุดมาจากมวลที่นอยที่สุด และรอยนี้อยูหางจากรอยดําตรงกลาง 5 หนวย
อยากทราบวา รอยดําขวาสุดอยูหางจากรอยดําตรงกลางกี่หนวย
1. 4.0 หนวย
2. 3.5 หนวย
3. 3.0 หนวย
แผนฟลม 4. 2.5 หนวย
5. 2.0 หนวย
30. ถาในปฏิกิริยาฟชชันของ 23592U ถูกยิงดวยนิวตรอน แลวแตกตัวออกเปน 14156Ba 1 อะตอม และ 3692Kr
1 อะตอม อยากทราบวา ปฏิกิริยานิวเคลียรนี้ใหพลังงานประมาณเทาใด
กําหนดให มวลอะตอมของ 23592U = 235.0439 u 14156Ba = 140.9144 u
92 1
36Kr = 91.9263 u 0n = 1.0087 u
120
แนวขอสอบ
รองรับระบบ TCAS
คําชี้แจง : เลือกคําตอบที่ถูกตองที่สุดเพียงคําตอบเดียว
1. คลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ไปทางทิศใต ที่ตําแหนงหนึ่งมีสนามไฟฟาพุงไปในทิศตะวันตก
ที่ตําแหนงดังกลาวในเวลาเดียวกันนี้ ทิศของสนามแมเหล็กเปนอยางไร
1. พุงลงสูพื้นดิน 2. พุงขึ้นจากพื้นดิน
3. พุงไปในทิศเหนือ 4. พุงไปในทิศตะวันตก
5. พุงไปในทิศตะวันออก
2. ทําการทดลอง 2 การทดลองกับแสงโพลาไรสซึ่งมีแกนโพลาไรสอยูในแนวดิ่ง ดังตอไปนี้
การทดลองที่ 1 ใหแสงผานแผนโพลารอยดที่มีแกนโพลาไรสทํามุม 30 องศากับแนวดิ่ง
การทดลองที่ 2 ใหแสงผานแผนโพลารอยดที่มีแกนโพลาไรสทํามุม 60 องศากับแนวดิ่ง
ขอใดกลาวถูกตองเกี่ยวกับความเขมของแสงที่ผานออกมาจากแผนโพลารอยด
1. ไมมีแสงผานออกมาทั้ง 2 การทดลอง
2. ความเขมของแสงทั้ง 2 การทดลองมีคาเทากัน
3. ความเขมของแสงในการทดลองที่ 1 มีคามากกวา ฉบับ
เฉลย
4. ความเขมของแสงในการทดลองที่ 2 มีคามากกวา
5. ขอมูลไมเพียงพอ ตองใชแผนโพลารอยดอีก 1 แผน เพื่อเปนแผนวิเคราะห
3. แสงไมโพลาไรสลาํ หนึง่ เคลือ่ นทีผ่ า นตัวกลาง 3 ชนิด คือ อากาศ นํา้ มัน และนํา้ ซึง่ มีดรรชนีหกั เห
แสงเปน n1 n2 และ n3 ตามลําดับ ถาพบวา แสงสะทอนบนผิวรอยตอระหวางอากาศและ
นํา้ มันถูกโพลาไรส และมุมตกกระทบระหวางนํา้ มันและนํา้ เปนมุมวิกฤตพอดี มุมตกกระทบ
ระหวางอากาศและนํ้ามันมีคาเทาใด
n n n
1. arcsin ( n2 ) 2. arccos ( n2 ) 3. arcsin ( n3 )
1 1 2
n3 n3
4. arccos ( n ) 5. arctan ( n )
2 2
4. คลื่นวิทยุในระบบเอเอ็มจะสงสัญญาณเสียงไปในลักษณะอยางไร
1. คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
2. คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงแอมพลิจูดตามความถี่ของคลื่นเสียง
3. คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามแอมพลิจูดของคลื่นเสียง
4. คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความเร็วตามความถี่ของคลื่นเสียง
5. คลื่นวิทยุจะเปลี่ยนแปลงความถี่ตามความถี่ของคลื่นเสียง
121
5. ขอใดกลาวถูกตองเกี่ยวกับหลักการถายภาพโครงกระดูกดวยรังสีเอกซ
1. ใชผลของการกระเจิงของรังสีเอกซ
2. ใชผลของการหักเหของรังสีเอกซผานโครงกระดูก
3. ใชผลของการแทรกสอดของรังสีเอกซผานโครงกระดูก
4. ใชผลของการขวางกั้นรังสีเอกซโดยโครงกระดูก คลายกับการเกิดเงา
5. ใชผลของการเลี้ยวเบนของรังสีเอกซ โดยโครงกระดูกทําหนาที่เปนเกรตติง
6. เงื่อนไขสําคัญที่สุดที่ทําใหเกิดกระแสโฟโตอิเล็กตรอนในปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกได
คือขอใด
1. ความถี่ของแสงสูงกวาความถี่ขีดเริ่ม
2. ความเขมของแสงเกินความเขมของแสงขีดเริ่ม
3. ความยาวคลื่นของแสงมีคาไมเกินความยาวคลื่นของอิเล็กตรอน
4. ความตางศักยระหวางขั้วไฟฟามีคาสูงและทําใหแกสแตกตัวเปนไอออน
5. ความเขมของแสงมีคา ไมนอ ยกวาคาคาหนึง่ และขึน้ อยูก บั ชนิดของโลหะทีเ่ ปนขัว้ ไฟฟา
ฉบับ 7. เมื่อโฟตอนที่มีความถี่ 5 × 1015 เฮิรตซ ตกกระทบโลหะชนิดหนึ่ง ทําใหเกิดอิเล็กตรอนที่
เฉลย
มีความยาวคลื่นเดอบรอยล 0.5 นาโนเมตร อยากทราบวา โลหะชนิดนี้มีฟงกชันงานกี่
อิเล็กตรอนโวลต กําหนดให h = 4.14 × 10-15 eV s และมวลอิเล็กตรอน = 0.5 MeV/c2
8. เมื่อฉายแสงความถี่ 5.4 × 1014 เฮิรตซ ลงบนโลหะชนิดหนึ่ง ทําใหอิเล็กตรอนหลุดมาดวย
พลังงานจลนสูงสุด 0.7 อิเล็กตรอนโวลต แตเมื่อฉายแสงที่มีความถี่ 7.4 × 1014 เฮิรตซ
ลงบนโลหะเดิม ปรากฏวา อิเล็กตรอนทีห่ ลุดออกมามีพลังงานจลนสงู สุด 1.6 อิเล็กตรอนโวลต
จากการทดลองนี้ จงประมาณคาคงตัวของพลังค
1. 4.50 × 10-15 จูล วินาที
2. 6.37 × 10-34 จูล วินาที
3. 6.62 × 10-34 จูล วินาที
4. 7.20 × 10-34 จูล วินาที
5. 8.65 × 10-34 จูล วินาที
122
9. ความยาวคลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนในอะตอมไฮโดรเจนที่ระดับพลังงาน n = 6
เปนกี่เทาของความยาวคลื่นเดอบรอยลที่ระดับพลังงาน n = 2
1. 13 2. 1.5
3. 3 4. 6
5. 8
10. รังสีเอกซที่ใหสเปกตรัมเฉพาะตัว เกิดจากกระบวนการในขอใด
1. อิเล็กตรอนที่พุงเขาชนเปาถูกหนวง
2. อิเล็กตรอนพุงเขาชนนิวเคลียสของอะตอมที่เปนเปา
3. แกสเฉื่อยภายในหลอดสุญญากาศมีการเปลี่ยนระดับพลังงาน
4. การเปลี่ยนระดับพลังงานของอิเล็กตรอนชั้นในสุดของอะตอมที่เปนเปา
5. การเปลี่ยนระดับพลังงานของอิเล็กตรอนชั้นนอกสุดของอะตอมที่เปนเปา
11. ขอใดไมใชความยาวคลื่นที่ยาวที่สุดของเสนสเปกตรัม 4 เสนแรกของอะตอมไฮโดรเจน
เมื่ออะตอมลดระดับพลังงานจากระดับพลังงานที่ n สูระดับพลังงาน n = 1
1. 121.57 นาโนเมตร 2. 102.56 นาโนเมตร ฉบับ
เฉลย
12. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 19779Au + 21H AZX + 42He นิวเคลียส X จะมีจํานวนโปรตอนและ
นิวตรอนเทาใด
1. โปรตอน 78 ตัว นิวตรอน 117 ตัว 2. โปรตอน 78 ตัว นิวตรอน 195 ตัว
3. โปรตอน 117 ตัว นิวตรอน 195 ตัว 4. โปรตอน 195 ตัว นิวตรอน 78 ตัว
5. โปรตอน 200 ตัว นิวตรอน 75 ตัว
13. โซเดียม-24 มีครึ่งชีวิต 12.8 ชั่วโมง ถามีโซเดียม-24 อยู 1 กิโลกรัม จะมีอัตราการสลาย
กี่อะตอมตอวินาที
1. 1.50 × 1020 อะตอมตอวินาที
123
14. ธาตุกัมมันตรังสี A สลายตัวเปนธาตุ B ซึ่งเสถียร โดยมีครึ่งชีวิตเปน T จงหาวาจะตอง
ใชเวลานานเทาใด ธาตุ A จึงจะมีจํานวนเปน 4 เทาของธาตุ B
1. T 2. T ( ln
ln
2)
4
3. T ln 3 2 4. T ln 3
5. ( ln 5ln-2ln 4 ) T
15. ปฏิกิริยานิวเคลียรในขอใดที่มีธาตุ X เปนไอโซโทปกับนิวเคลียสที่เปนเปา
1. 2858Ni (p, n) X
2. 115B (d, p) X
3. 2964Cu (n, α) X
4. 1327Al (n, α) X
5. 1225Mg (γ, p) X
16. จากปฏิกิริยาการรวมของอนุภาคโพซิตรอนพลังงาน 0.4759 เมกะอิเล็กตรอนโวลต กับ
ฉบับ
เฉลย อนุภาคอิเล็กตรอนทีม่ พี ลังงานตํา่ มาก ๆ ปรากฏวา เกิดรังสีแกมมาทีม่ พี ลังงานเทากัน 3 ครัง้
อยากทราบวา พลังงานของรังสีแกมมาแตละครั้งมีคาเทาใด
กําหนดให มวลโพซิตรอนและมวลอิเล็กตรอน = 0.00055 u
1. 0.31 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
17. จากปฏิกิริยาฟชชันของธาตุหนึ่ง พบวา มวลรวมของธาตุหลังเกิดปฏิกิริยาลดลง 0.05 u
จงคํานวณวาจะตองเกิดปฏิกิริยาฟชชันกี่ครั้งตอวินาทีจึงจะทําใหไดกําลัง 7,448 วัตต
กําหนดให 1 MeV = 1.6 × 10-13 J
1. 5.0 × 1017 ครั้งตอวินาที
124
18. ในการผลิตกระแสไฟฟาโดยใชปฏิกิริยานิวเคลียรของ U-235 พบวา มวลหายไป 1%
ของมวลเดิมในปฏิกิริยา ทําใหไดพลังงาน 4.5 × 1010 จูล อยากทราบวา จะตองใช U-235
กี่กรัม
1. 0.05 กรัม
2. 0.06 กรัม
3. 0.07 กรัม
4. 0.08 กรัม
5. 0.09 กรัม
19. จากปฏิกิริยาฟวชัน ดังนี้
2H + 2H 3H + 1H + 3.6 MeV
1 1 1 1
2H + 3H 4H + 1n + 17.4 MeV
1 1 2 0
อยากทราบวา ถาใชดิวเทอเรียม 1 กรัม จะทําใหเกิดพลังงานทั้งหมดเทาใด
1. 11.15 × 1023 เมกะอิเล็กตรอนโวลต ฉบับ
2. 17.02 × 1023 เมกะอิเล็กตรอนโวลต เฉลย
3. 21.07 × 1023 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
20. จากปฏิกิริยาฟวชัน ดังนี้
2H + 3H 4He + 1n + 17.5 MeV
1 1 2 0
จงหาพลังงานยึดเหนี่ยวของฮีเลียม
กําหนดให มวลอะตอมของ 21H = 2.0141 u 31H = 3.0160 u
1
0n = 1.0087 u
1. 2,256.4 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
125
แบบบันทึกผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
ประจําวิชา ฟสิกส ม.6 เลม 2
คะแนน ผลการประเมิน
เครื่องมือวัดและแสดงผลการเรียน
เต็ม ได ผาน ไมผาน
Unit Test 5 30
Unit Test 6 30
Unit Test 7 30
¤Ðá¹¹ÃÇÁ·Ñé§ËÁ´ 90
เกณฑการตัดสินระดับคุณภาพ เกณฑการประเมิน
ชวงคะแนน ระดับคะแนน ระดับคุณภาพ ✓ ผาน ✗ ไมผาน
ฉบับ 79-90 4 ดีมาก
เฉลย 67-78 3 ดี ไดคะแนน ไดคะแนน
ไมนอยกวารอยละ 54 นอยกวารอยละ 54
54-66 2 พอใช ของคะแนนเต็ม ของคะแนนเต็ม
ตํ่ากวา 54 1 ปรับปรุง
ขอเสนอแนะ
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชื่อ
(…………………………………………………………….)
126
ลย แบบฝกหัดรายว�ชาเพิ่มเติมว�ทยาศาสตรและเทคโนโลยี
เฉ ฟิสิกส์
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 เลม 2
เนน กิจกรรมที่ใชความรู ทักษะ และประสบการณ

ที่ถูกตองลึกซ�้ง เพื่อเปนพื้นฐานในการศึกษาตอ
และประกอบอาช�พเฉพาะทาง
พัฒนา ทักษะการคิดขั้นสูง และนำไปใชไดจร�ง
พรอมดวย ขอสอบ และ แบบบันทึกแสดงผลการเร�ยน
เพิ่ม STEM Project ตามแนวคิดสะเต็มศึกษา
บริษท
ั อักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด
142 ถนนตะนาว เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
โทร. 0 2622 2999 (อัตโนมัติ 20 คูส
่ าย)
www.aksorn.com อักษรเจริญทัศน์ อจท.
ID Line : @aksornkrumattayom
เฉลยละเอียด
สํ า หรั บ ผู  ส อน
แบบฝกหัด
ฟิสิกส์ เล่ม 2
ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6
สารบัญ
Key Unit Test 5 คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า 1
Key Unit Test 6 ฟิสิกส์อะตอม 5
Key Unit Test 7 ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 13
Key ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เล่ม 2 21
Key แนวข้อสอบรองรับระบบ TCAS เล่ม 2 32

Key Unit Test 5
1. ตอบ ขอ 4.
จากกฎมือขวา เมื่อสนามไฟฟามีทิศ +X และคลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ในทิศ -Z
จะไดวา สนามแมเหล็กตองมีทิศ -Y
2. ตอบ ขอ 1.
จากกฎมือขวา เมื่อสนามไฟฟามีทิศ -Y และคลื่นแมเหล็กไฟฟาเคลื่อนที่ในทิศ -X
จะไดวา สนามแมเหล็กตองมีทศิ +Z และเนือ่ งจากสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีเฟสตรง
กันเสมอ
ดังนั้น เมื่อสนามไฟฟามีความเขมเพิ่มขึ้น สนามแมเหล็กจะมีทิศ +Z และมีความเขม
เพิ่มขึ้นดวย
3. ตอบ ขอ 3.
สนามไฟฟาและสนามแมเหล็กของคลืน่ แมเหล็กไฟฟาจะมีระนาบตัง้ ฉากกัน มีความถี่
เทากัน เปนคลืน่ ตามขวางเหมือนกัน และมีเฟสตรงกันทุกตําแหนงและเวลา แตแอมพลิจดู
ของสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กมีขนาดไมเทากัน ตามสมการ E = B c นอกจากนี้
การเปรียบเทียบขนาดของสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กไมสามารถทําไดเนือ่ งจากมีหนวย
ตางกัน
4. ตอบ ขอ 4.
รังสีอนิ ฟราเรดเปนคลืน่ แมเหล็กไฟฟา อัตราเร็วของคลืน่ แมเหล็กไฟฟาในสุญญากาศ
มีคาเปน 3 × 108 เมตรตอวินาที แปลงหนวยใหเปนกิโลเมตรตอชั่วโมง จะได
3 × 108 × 185 = 1.08 × 109 กิโลเมตรตอชั่วโมง
5. ตอบ ขอ 5.
ปรากฏการณโพลาไรเซชันเปนกระบวนการทีท่ าํ ใหคลืน่ ทีม่ กี ารสัน่ ในหลายระนาบกลาย
เปนการสั่นในระนาบเดียว จึงเกิดกับคลื่นตามขวาง ไมเกิดกับคลื่นตามยาว
ดังนั้น คลื่นเสียงซึ่งเปนคลื่นตามยาวจึงไมเกิดโพลาไรเซชัน
เฉลย 1
6. ตอบ ขอ 2.
การตรวจสอบแสงวาเปนแสงโพลาไรสหรือไม สามารถตรวจสอบไดงายโดยใชแผน
โพลารอยด
7. ตอบ ขอ 3.
ใหแสงไมโพลาไรสมีความเขมแสงเริ่มตนเปน I0
I
ในตอนแรก เมื่อแสงผานแผนโพลารอยดแผนที่ 1 ความเขมแสงจะเหลือ 20
เมื่อผานแผนที่ 2 I2 = I1 cos2 θ
I
จะได I2 = ( 20 ) cos2 30 ํ = 38 I0
เมื่อนําแผนโพลารอยดแผนที่ 3 มาวางตอ
จะได I3 = ( 38 I0) cos2 45 ํ = 163 I0
3 I
ดังนั้น ความเขมแสงเมื่อผานทั้ง 3 แผน จะเปน 3 0 = 12 เทาของกรณีแรก
16
8 I0
8. ตอบ ขอ 3.
ในการเกิดปรากฏการณโพลาไรเซชันโดยการสะทอน เมื่อแสงไมโพลาไรสตกกระทบ
ผิวรอยตอระหวางตัวกลาง 2 ตัว แลวสะทอนออกมาเปนแสงโพลาไรส ตองมีเงื่อนไข คือ
รังสีสะทอนจะตองตั้งฉากกับรังสีหักเห
9. ตอบ ขอ 4.
n12 + n22
ตองการใหแสงสะทอนเปนแสงโพลาไรส n2
n θP
จะได tan θp = n2 n1
1
sin θ1 n2
จากหลักการหักเหของแสง sin θ2 = n
1
sin θp sin θ
sin θ2 = tan θp = cos θp
p
จะได sin θ2 = cos θp = 2 n1 2
n1 + n2
ดังนั้น มุมหักเหในตัวกลางที่ 2 มีคาเทากับ arcsin ( 2 n1 2 )
n1 + n2
2 เฉลย
10. ตอบ ขอ 3.
เมื่อแสงไมโพลาไรสตกกระทบโมเลกุลอากาศ จะถูกดูดกลืนพลังงานบางสวนและ
กระเจิงออกมาในทิศทางตาง ๆ โดยทิศทีต่ งั้ ฉากกับทิศทางทีต่ กกระทบจะเปนแสงโพลาไรส
11. ตอบ ขอ 5.
คลื่นแมเหล็กไฟฟามี 7 ชนิด แบงตามสเปกตรัมที่มีความถี่เรียงลําดับจากนอยไป
มากได ดังนี้ คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ รังสีอินฟราเรด แสง รังสีอัลตราไวโอเลต รังสีเอกซ
และรังสีแกมมา
12. ตอบ ขอ 4.
คลื่นไมโครเวฟมีพลังงานและความถี่มากกวาคลื่นวิทยุ จึงทะลุผานชั้นบรรยากาศได
โดยไมสะทอนในชั้นบรรยากาศ
13. ตอบ ขอ 4.
รังสีแกมมาเปนกัมมันตรังสีชนิดหนึ่งที่ถูกปลอยออกมาจากปฏิกิริยานิวเคลียร
มีความยาวคลื่นนอยที่สุดและสามารถทําใหแผนฟลมที่หอกระดาษไวเปนรอยได
14. ตอบ ขอ 1.
รังสีเอกซมีสมบัติในการแทรกสอดและเลี้ยวเบนภายในโครงรางผลึกของสสารได
ดังนั้น จึงมีการประยุกตใชเพื่อศึกษาโครงสรางของผลึก
15. ตอบ ขอ 4.
คลืน่ ไมโครเวฟสามารถใชทาํ สัญญาณเรดารเพือ่ ตรวจหาตําแหนงของอากาศยานหรือ
วัตถุในตําแหนงตาง ๆ บนทองฟา เชน เครื่องบิน
16. ตอบ ขอ 2.
เครื่องเอ็มอารไอใชเวลาตรวจนาน 30-60 นาที สวนเครื่องซีทีใชเวลาในการตรวจ
10-15 นาที
17. ตอบ ขอ 2.
ดาวเทียม NAVSTAR ที่โคจรอยูเหนือพื้นโลก มีจํานวนทั้งหมด 24 ดวง
เฉลย 3
18. ตอบ ขอ 3.
คลืน่ โทรทัศนมคี วามยาวคลืน่ สัน้ จึงไมสามารถเลีย้ วเบนออมผานสิง่ กีดขวางขนาดใหญ
ได เมื่อคลื่นตกกระทบรถยนตหรือเครื่องบินจะสะทอนกลับไปแทรกสอดกับคลื่นจากสถานี
ทําใหเกิดภาพซอน สามารถแกไขไดดวยระบบสงสัญญาณโทรทัศนทางสาย
19. ตอบ ขอ 2.
สัญญาณดิจทิ ลั มีลกั ษณะเปนกราฟสีเ่ หลีย่ ม เปนสัญญาณแบบไมตอ เนือ่ ง รูปแบบของ
สัญญาณมีการเปลี่ยนแปลงแบบไมปะติดปะตอ
20. ตอบ ขอ 2.
สายบิดเกลียวคูประกอบดวยสายทองแดง 2 เสน แตละเสนมีฉนวนหุมพันกันเปน
เกลียว สามารถลดการรบกวนจากคลื่นแมเหล็กไฟฟาได แตไมสามารถปองกันการสูญเสีย
พลังงานจากการแผรังสีความรอนในขณะที่มีการสงสัญญาณ สายบิดเกลียวคูสามารถใชได
ทั้งการสงสัญญาณขอมูลแบบแอนะล็อกและแบบดิจิทัล และเนื่องจากสายบิดเกลียวคูจะมี
การสูญเสียสัญญาณ ดังนั้น จึงจําเปนตองมีเครื่องขยายสัญญาณสําหรับการสงสัญญาณ
ขอมูลแบบดิจิทัล
4 เฉลย
Key Unit Test 6
1. ตอบ ขอ 4. จากสมการ E = Vd
= 160 -3 = 80,000 V/m
2 × 10
ถาตองการใหอนุภาคบีตาเคลื่อนที่ทะลุชองเปด S พอดี (ไมเบี่ยงเบน) แสดงวา FE
และ FB ตองมีขนาดเทากันแตทิศตรงกันขาม จะไดความสัมพันธ
v = BE
= 80,000
4
= 20,000 m/s
อนุภาคบีตามีประจุลบ แรงจากสนามแมเหล็กจะทําใหประจุลบเคลือ่ นทีโ่ คงลง แรงจาก
สนามไฟฟาตองมีทิศขึ้น (สนามไฟฟามีทิศลง) เพื่อที่จะทําใหอนุภาคเคลื่อนที่เปนเสนตรง
ฉะนั้น แผนตัวนํา A ตองเปนขั้วไฟฟาบวก แผนตัวนํา B ตองเปนขั้วไฟฟาลบ
ดังนั้น ความเร็วของอนุภาคตองมีขนาดเทากับ 20,000 เมตรตอวินาที และแผนตัวนํา B
ตองเปนขั้วไฟฟาลบ
2. ตอบ ขอ 5. จากสมการ q = mgd V
ne = mgd V -5
1010(1.6 × 10-19) = (3 ×300 10 )d
d = 0.016 m
= 1.6 cm
จากสมการ t = vs
= 1.6
0.2
= 8s
ดังนั้น หยดนํ้ามันจะลอยจากแผนลางถึงแผนบนใชเวลาเทากับ 8 วินาที
เฉลย 5
3. ตอบ ขอ 2. หลอดโซเดียมเปลงแสงออกมาดวยอัตรา 10 วัตต แสดงวา ใน 1 วินาที หลอด
โซเดียมเปลงแสงออกมา 10 จูล
จากสมการ E = nhf = nhc λ
-34 8
10 = n(6.626 × 10 )(3-9 × 10 )
(600 × 10 )
n = 3.02 × 1019 โฟตอน
ดังนั้น หลอดโซเดียมสงโฟตอนออกมาจํานวนเทากับ 3.02 × 1019 โฟตอน
4. ตอบ ขอ 5. หาพลังงานโฟตอนทีน่ อ ยทีส่ ดุ ทีท่ าํ ใหอะตอมไฮโดรเจนในสถานะพืน้ กลายเปน
อะตอมไอออนไดจากสมการ ΔE = En - En
i f
= E1 - E∞ = (-13.6) - 0
= 13.6 eV
อะตอมไฮโดรเจนตองดูดกลืนโฟตอนพลังงาน 13.6 eV อะตอมจึงจะแตกตัวเปน
ไอออน แตโจทยบอกวา ไฮโดรเจนดูดกลืนโฟตอนพลังงาน 15 eV
ดังนัน้ อิเล็กตรอนทีห่ ลุดออกมาจะมีพลังงานเทากับ 15 - 13.6 = 1.4 อิเล็กตรอนโวลต
5. ตอบ ขอ 3. จากสมการ ΔE
= Eni - Enf
16 = |E1 - E3| = E3 - E1
E
16 = 21 - E1
3
144 = E1 - 9E1
E1 = -18 eV
ดังนั้น สถานะพื้นของอะตอมมีพลังงานเทากับ -18 อิเล็กตรอนโวลต
6. ตอบ ขอ 4. จากโจทย 1.936 × 10-18 J = 12.10 eV
n=4 -0.85 eV
12.75 eV
n=3 -1.51 eV
12.09 eV
n=2 -3.4 eV
10.2 eV
n=1 -13.6 eV
6 เฉลย
จากพลังงานของอะตอมไฮโดรเจนที่ระดับพลังงานตาง ๆ แสดงวา อิเล็กตรอนจะถูก
กระตุนจาก n = 1 ไปสู n = 3 เขียนเสนสเปกตรัมทั้งหมดที่เกิดขึ้นได ดังนี้
n=3
λ1
n=2
λ2 λ3
n=1
λ1เปนเสนสเปกตรัมของอนุกรมบัลเมอร λ2 และ λ3 เปนเสนสเปกตรัมของอนุกรม

ไลมาน
ดังนั้น เกิดเสนสเปกตรัมของอนุกรมไลมาน 2 เสน และของอนุกรมบัลเมอร 1 เสน
7. ตอบ ขอ 2. จากการทดลองของฟรังคและเฮิรตซ พบวา พลังงานตํ่าสุดที่ทําใหอะตอม
ของปรอทเปลี่ยนระดับพลังงานมีคา 4.9 eV แสดงวา ผลตางของระดับพลังงานสถานะถูก
กระตุนที่ 1 กับระดับพลังงานตํ่าสุดเทากับ 4.9 eV
8. ตอบ ขอ 2. ศักยกระตุน คือ คาความตางศักยที่ใชเรงอิเล็กตรอนใหมีพลังงานจลนไปชน
อะตอมแลวอะตอมรับพลังงานนัน้ พอดี ซึง่ ทําใหอเิ ล็กตรอนเปลีย่ นระดับพลังงานจากสถานะ
พื้นไปสูสถานะถูกกระตุน มีหนวยเปนโวลต จากโจทย Vกระตุน = 4.9, 6.7, 10.4, … V
ทําใหทราบวา En = 4.9, 6.7, 10.4, … eV
E4
E3
10.4 eV
E2
4.9 eV 6.7 eV
E1
อิเล็กตรอนที่อยูในสถานะถูกกระตุนที่ 3 ลดลงมาสูสถานะถูกกระตุนที่ 2 แสดงวา

อิเล็กตรอนเปลี่ยนระดับพลังงาน n = 4 สู n = 3
ดังนั้น โฟตอนที่ถูกปลอยออกมาจะมีพลังงานเทากับ ΔE(4 3) เทากับ 10.4 - 6.7 = 3.7
อิเล็กตรอนโวลต
เฉลย 7
9. ตอบ ขอ 1. จากสมการ ΔE = hf
Ei - Ef = hcλ
-34 × 108)
Ei - (-1.1 × 10-14) = (6.626 × 10 )(3
3 × 10-11
Ei = -4.374 × 10-15 J
ดังนั้น รังสีเอกซเฉพาะตัวนี้เกิดจากอิเล็กตรอนที่อยูในระดับพลังงานเทากับ
-4.374 × 10-15 จูล
10. ตอบ ขอ 2. ปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกจะเกิดขึน้ ไดเมือ่ พลังงานของแสงตองมากกวาหรือ
เทากับฟงกชันงาน
จากสมการ E = hf = hcλ
-34 8
= (6.626 × 10 )(3-9 × 10 )
(270 × 10 )
= 7.36 × 10-19 J
= 4.6 eV
จะได Wอะลูมิเนียม < Eแสง < Wทองแดง
ดังนั้น อะลูมิเนียมทําใหเกิดปรากฏการณโฟโตอิเล็กทริกได
11. ตอบ ขอ 3. พิจารณาวัตถุ A
จากสมการ Ekmax = hf - WA
1.5 = hfA - 3
hfA = 4.5 eV
หาฟงกชันงานของวัตถุ B
จากสมการ WB = hf0
= (4.14 × 10-15)(3 × 1014)
= 1.242 eV
พิจารณาวัตถุ B เนื่องจากใชแสงความถี่เดียวกันตกกระทบวัตถุ A และ B
ฉะนั้น hfA = hfB
8 เฉลย
จากสมการ Ekmax = hfB - WB
= 4.5 - 1.242
= 3.258 eV
ดังนั้น พลังงานจลนสูงสุดของโฟโตอิเล็กตรอนจากวัตถุ B มีคาเทากับ 3.258 อิเล็กตรอน
โวลต
12. ตอบ ขอ 4. จากสมการ Ekmax = hf - W
1 mv2 = hc - hc
2 max λ λ0
= hc (λ1 - λ1 )
0
1 (9 × 10-31)v2 = (6.626 × 10-34)(3 × 108) ( 1 - 1 )
2 max 10-9 300 330
vmax = 3.66 × 105 m/s
ดังนั้น โฟโตอิเล็กตรอนที่เกิดขึ้นจะมีอัตราเร็วสูงสุดเทากับ 3.66 × 105 เมตรตอวินาที
eVs = hf - W
Vs = he f - We
เทียบกับสมการเสนตรง y = mx + C
ฉะนั้น ความชันของกราฟมีคาเทากับ he
Δy = h
Δx e
0.5 - 0 = h
14
(6 - 4.5)10 1.6 × 10-19
h = 5.3 × 10-34 J s
ดังนั้น คาคงตัวของพลังคคํานวณจากกราฟไดเทากับ 5.3 × 10-34 จูล วินาที
เฉลย 9
14. ตอบ ขอ 3. เมือ่ ฉายแสงดวยความถีข่ ดี เริม่ จะมีผลทําใหอเิ ล็กตรอนหลุดจากผิวโลหะพอดี
ฉะนั้น Ekmax = 0 J หรือ Vs = 0 V จากกราฟที่ Vs = 0 V จะได f0 = 4.5 × 1014 Hz
จากสมการ W = hf0
= (5.3 × 10-34)(4.5 × 1014)
= 2.385 × 10-19 J
= 1.5 eV
ดังนั้น พลังงานยึดเหนี่ยวอิเล็กตรอนของโลหะที่ใชมีคาเทากับ 1.5 อิเล็กตรอนโวลต
15. ตอบ ขอ 1. จากสมการ 1 mv2 = E (1)
2 k
นําสมการ (1) × m
จะได 1 m2v2 = mE
2 k
2
(mv) = 2mEk
mv = 2mEk (2)
จากสมการ λ = h = mv h
p
แทนคา mv จากสมการ (2) จะได λ = h
2mEk
จากโจทย พลังงาน 2 MeV = 2 × 106 × 1.6 × 10-19 = 3.2 × 10-13 J
จากสมการ λ = h
2mEk
= 6.626 × 10-34
2(3 × 10-27)(3.2 × 10-13)
= 1.51 × 10-5 nm
ดังนั้น ความยาวคลื่นเดอบรอยลมีคาเทากับ 1.51 × 10-5 นาโนเมตร
16. ตอบ ขอ 3.
จากโจทย อิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนสถานะถูกกระตุนที่ 4 (n = 5) มีความ
ยาวคลื่นเดอบรอยลเทากับ λ5
10 เฉลย
อิเล็กตรอนของอะตอมไฮโดรเจนสถานะถูกกระตุนที่ 2 (n = 3)
มีความยาวคลื่นเดอบรอยลเทากับ λ3
จากสมการ λ = h แสดงวา λ ∝ 1 และ Ek(n) = En
2mEk Ek
λ5 E3
จะไดความสัมพันธ λ3
= E5
E
จากสมการ En = 21
n
ฉะนั้น
λ5
= 52 = 5
λ3 32 3
ดังนั้น มีความยาวคลื่นเดอบรอยลเปน 53 เทา
17. ตอบ ขอ 1. หาความยาวคลืน่ ของโฟตอนทีป่ ลดปลอยออกมาเมือ่ อิเล็กตรอนเปลีย่ นสถานะ
จากสมการ ΔE = hf
En - En = hc
i f λ
-13.6 - -13.6 = (6.626 × 10-34)(3 × 108)
( 32 ) ( 22 ) λ(1.6 × 10 )
-19
-6
1.89 = 1.242 λ× 10
λ = 657.14 nm
จากสมการ p = λh
-34
= 6.626 × 10 -9
657.14 × 10
= 1 × 10-27 kg m/s
ดังนั้น จะปลดปลอยโฟตอนที่มีโมเมนตัมเทากับ 1 × 10-27 กิโลกรัม เมตรตอวินาที
18. ตอบ ขอ 4. จากสมการ rn = a0n2
25a0 = a0n2
ฉะนั้น n = 5
เฉลย 11
v
จากสมการ vn = n1
6
v5 = 2.18 5× 10 = 4.36 × 105 m/s
จากสมการ λ = hp = mv h
= 6.626 × 10-34
(9 × 10-31)(4.36 × 105)
= 1.69 nm
ดังนั้น จะมีความยาวคลื่นเดอบรอยลเทากับ 1.69 นาโนเมตร
19. ตอบ ขอ 2. จากสมมติฐานของเดอบรอยลทวี่ า อิเล็กตรอนประพฤติตวั เปนคลืน่ โดยสงคลืน่
ออกมาแทรกสอดกันกลายเปนคลื่นนิ่ง ซึ่งจะเกิดขึ้นไดเมื่อความยาวเสนรอบวงของการ
โคจรมีคาเปนจํานวนเต็มเทาของความยาวคลื่นของอิเล็กตรอน เขียนความสัมพันธไดเปน
2πrn = nλ (1)
เราทราบความสัมพันธ rn = a0n2
แทนคา rn ลงในสมการ (1)
จะได 2πa0n2 = nλ
ฉะนั้น λ = 2πa0n (2)
จากโจทย อิเล็กตรอนทีอ่ ยูส ถานะถูกกระตุน ที่ 6 คือ n = 7 และ a0 = 5.3 × 10-11 m
แทนคาลงในสมการ (2) จะได λ = 2 (227 )(5.3 × 10-11)(7)
= 2.332 nm
ดังนั้น ความยาวคลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนที่อยูสถานะถูกกระตุนที่ 6 มีคาเทากับ
2.332 นาโนเมตร
20. ตอบ ขอ 2. Δv = 0.02 100 (300) = 6 × 10 m/s
-2
จากสมการ ΔxΔp ≥ ħ
2
Δx(mΔv) ≥ ħ
2
-31 -2
Δx(9 × 10 )(6 × 10 ) ≥ 5.27 × 10
-35
Δx ≥ 9.76 × 10 m
-4
≥ 0.098 cm
ดังนั้น จะวัดตําแหนงของอิเล็กตรอนไดถูกตองไมนอยกวา 0.098 เซนติเมตร

12 เฉลย
Key Unit Test 7
1. ตอบ ขอ 2. ธาตุที่แผรังสีไดเองอยางตอเนื่อง เกิดจากนิวเคลียสของไอโซโทปที่ไมเสถียร
เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือเปลี่ยนสภาพของนิวเคลียสเพื่อปรับตัวใหมีเสถียรภาพ
2. ตอบ ขอ 1. จํานวนนิวตรอน = เลขมวล - เลขอะตอม
จํานวนนิวตรอนของ 147N = 14 - 7 = 7 ตัว
จํานวนนิวตรอนของ 158O = 15 - 8 = 7 ตัว
3. ตอบ ขอ 4. เขียนปฏิกิริยานิวเคลียรไดเปน 23592U + 10n 13957La + 4295Mo + AZX
พิจารณาเลขมวล 235 + 1 = 139 + 95 + A
A = 2
พิจารณาเลขอะตอม 92 = 57 + 42 + Z
Z = -7
ดังนั้น ตรงกับขอ 4. เพราะเกิดอนุภาคนิวตรอน 2 อนุภาค และอนุภาคอิเล็กตรอน 7
อนุภาค [2(10n) และ 7(-10e)]
4. ตอบ ขอ 4. จากโจทย T1 = 12 วัน m0 = 40 g และ m = 2.5 g
2
m0
จากสมการ m = n และ n = Tt
2 1
2
จะได 2.5 = 40t
212
2.5 = 1t
40
212
1 1
16 = 12t
2
จะได t
12 = 4
t = 48 วัน
ดังนั้น เปนเวลานานเทากับ 48 วัน ไอโอดีน-126 จึงจะลดลงเหลือ 2.5 กรัม
เฉลย 13
N0
5. ตอบ ขอ 1. ธาตุกัมมันตรังสีสลายไปเหลือ 12.5
100 เท า ของเดิ ม คื อ N = 8
N
จากสมการ N = n0
2
N0 N0
8 = 2n
ฉะนั้น n =3
จากสมการ t = nT1
2
= 3(20) = 60 ป
ดังนั้น ตองใชเวลานานเทากับ 60 ป
6. ตอบ ขอ 3. ธาตุ A และธาตุ B ตางมีกัมมันตภาพเทากัน
AA = AB
λANA = λBNB
0.693 N = 0.693 N
TA A TB B
NA TA
NB = TB
NA
NB = 3
ดังนั้น อัตราสวนของจํานวนอะตอมของธาตุ A : B คือ 3 : 1
1
7. ตอบ ขอ 2. จากสมการ R = r0A3
R1 A1 13
จะได R2 = (A2)
1
R = 23 3
2R (A2)
3
( 12 ) = A232
A2 = 184 u
ดังนั้น ธาตุ W-184 จะมีขนาดเปน 2 เทาของธาตุ 1123Na
14 เฉลย
8. ตอบ ขอ 5. จากสมการ A = A0e-λt
ln A = ln A0e-λt
ln A = ln A0 - λt(ln e)
ln A = ln A0 - λt
เทียบกับสมการเสนตรง Y = mX + C
ทําใหเราทราบวา slope = -λ
- 105 = -λ
λ = 0.5 s-1
จากสมการ λ = 0.693
T 1
2
T = 0.693
0.5 = 1.386 s
ดังนั้น ครึ่งชีวิตของ 2455Cr เทากับ 1.386 วินาที
N
9. ตอบ ขอ 4. จากกราฟ NN = 0.5 หรือ N = 20 ตรงกับเวลา 6 h
0
แสดงวา T1 = 6 h
2
จากโจทย N = 10 g t = 1 วัน กับอีก 12 h รวมเปนเวลาเทากับ 36 h
N
จากสมการ N = n0 และ n = Tt = 366 = 6
2 1
2
N0
10 = 6
2
N0 = 640 g
ดังนั้น จะตองใหหองปฏิบัติการนิวเคลียรสังเคราะหสารนี้ปริมาณเทากับ 640 กรัม
เฉลย 15
10. ตอบ ขอ 2. จากสมการ A = λN และ λ = lnT 2
1
2
(10 × 10-3)(3.7 × 1010) = 138 × 240.693
× 60 × 60
N
N = 6.37 × 1015 atom
จากสมการ มวล × N
จํานวนอะตอม = มวลอะตอม A
6.37 × 1015 = 210 m × 6.02 × 1023

m = 2.22 × 10-6 g
= 2.22 × 10-9 kg
ดังนั้น ตองมีมวลของพอโลเนียม-210 เทากับ 2.22 × 10-9 กิโลกรัม
11. ตอบ ขอ 4. เดิมสารกัมมันตรังสีมีจํานวนนิวเคลียสเทากับ N0 อนุภาค
7N 7N N
สารนี้สลายตัวไป 8 0 แสดงวา N เทากับ N0 - 8 0 = 80 อนุภาค
N
จากสมการ N = n0
2
N0 N0
8 = 2n
1 = 1n
8 2
ฉะนั้น n =3
จากสมการ n = Tt
1
2
3 = Tt
t = 3T
7N
ดังนั้น เวลาตองผานไปนานเทากับ 3T สารนี้จึงจะสลายตัวไป 8 0
16 เฉลย
12. ตอบ ขอ 1. ลูกเตา 6 หนา แตมสี 2 หนา เมื่อทอดลูกเตาจะมีโอกาสหงายหนาที่แตมสี
จํานวน 26 = 13 เริ่มตนลูกเตา 600 ลูก ทอดครั้งที่ 1 จะมีโอกาสหงายหนาที่แตมสีจํานวน
= 13 (600) = 200 ลูก
เมื่อคัดออกจะเหลือลูกเตา N1 = 600 - 200 = 400 ลูก
นํามาทอดครั้งที่ 2 จะหงายหนาที่แตมสีจํานวน = 13 (400) = 134 ลูก
ดังนั้น จะเห็นวาเริ่มตนลูกเตา 600 ลูก เมื่อทอดลูกเตาถึงครั้งที่ 4 จะเหลือลูกเตา 118 ลูก
หรือ N0(1 - λ)n = 600(1 - 13)4 = 600(23)4 = 118 ลูก
13. ตอบ ขอ 3. กําหนดให ลูกเตาชุด B มีจํานวน x ลูก
พิจารณาลูกเตาชุด A ; มี 6 หนา แตมสีไว 2 หนา แสดงวา λ = 26 = 13
ครั้งที่ 1 จะมีลูกเตาที่หงายหนาที่แตมสีเทากับ 600(13) = 200 ลูก
พิจารณาลูกเตาชุด B ; มี 6 หนา แตมสีไว 3 หนา แสดงวา λ = 36 = 12
ครั้งที่ 1 จะมีลูกเตาที่หงายหนาที่แตมสีเทากับ x(12) = 200 ฉะนั้น x = 400 ลูก
ดังนั้น จะตองใชลูกเตาชุด B เทากับ 400 ลูก
14. ตอบ ขอ 3.
เนื่องจากปฏิกิริยามีพลังงานปลอยออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงาน
ฉะนั้น มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยาตองนอยกวามวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา ซึ่งผลตางของ
พลังงานจลนของอนุภาคแอลฟากับอนุภาคนิวตรอน คือ พลังงานที่เทียบกับมวลที่หายไป
จะได Ek(n) - Ek(α) = ΔE
15.7 - 10 = ΔE
ΔE = 5.7 MeV
เฉลย 17
5.7 = 6.12 × 10-3 u
ฉะนั้น พลังงานที่ปลอยออกมาเทากับ 5.7 MeV = 931
หามวลอะตอมของ 94Be
กําหนดให มวลอะตอมของ 94Be เทากับ x u
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 94Be + มวล 42He
= x + 4.002604
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 126C + มวล 10n
= 12.000000 + 1.008665
= 13.008665 u
ฉะนั้น (x + 4.002604) - 13.008665 = 6.12 × 10-3
x = 9.012181 u
ดังนั้น มวลอะตอมของ 94Be เทากับ 9.012181 u
15. ตอบ ขอ 5. เปลี่ยนพลังงาน 9 × 108 J เปนมวล
จากสมการ E = mc2
9 × 108 = m(3 × 108)2
m = 10-8 kg
มวลที่หายไป คือ 10-8 kg เปน 1% ของมวลเดิม (m0)
10-8 = 100 1 (m )
0
-6
ฉะนั้น m0 = 10 kg = 1 mg
ดังนั้น จะตองใชยูเรเนียม-235 เทากับ 1 มิลลิกรัม
16. ตอบ ขอ 2. เนื่องจากปฏิกิริยามีพลังงานปลอยออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคาย
พลังงาน ฉะนั้น พลังงานยึดเหนี่ยวหลังเกิดปฏิกิริยามากกวากอนเกิดปฏิกิริยา
ฉะนั้น (B.E.Y + B.E.b) - (B.E.X + B.E.a) = 4
(94 + B.E.b) - ( 61.7 + 28.3) = 4
B.E.b = 0 MeV
ดังนั้น คาพลังงานยึดเหนี่ยวของ b เทากับ 0 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
18 เฉลย
17. ตอบ ขอ 3. จากโจทย เขียนปฏิกิริยานิวเคลียรได ดังนี้
220 A 110X + 110X + Q
Z Z Z
2 2
เนื่องจากปฏิกิริยาปลอยพลังงานออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงาน
ฉะนั้น พลังงานยึดเหนี่ยวหลังเกิดปฏิกิริยามากกวากอนเกิดปฏิกิริยา
จะได B.E.หลัง - B.E.กอน = Q
[110(10) + 110(10)] - 220(6) = 880 MeV
ดังนั้น พลังงานที่ถูกปลอยออกมาจากการแตกตัวของนิวเคลียส A 1 นิวเคลียส
เทากับ 880 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
18. ตอบ ขอ 4.
สมการ (A) ไดพลังงานนิวเคลียร QA เปนบวก แสดงวา หลังเกิดปฏิกริ ยิ ามวลจะลดลง
สมการ (B) ไดพลังงานนิวเคลียร QB เปนลบ แสดงวา หลังเกิดปฏิกริ ยิ ามวลจะเพิม่ ขึน้
ฉะนั้น พิจารณาสมการ (B) เปนจํานวน 10 ครั้ง มีพลังงานเทากับ
10(1.19) = 11.9 MeV
พลังงาน 931 MeV มีมวล 1 u
ถามีพลังงาน 11.9 MeV มีมวล 1 ×93111.9 = 0.013 u
ดังนั้น สมการ (B) จะใหการเปลี่ยนแปลงของมวลที่เพิ่มขึ้น และเพิ่มขึ้น 0.013 u
19. ตอบ ขอ 5. จากโจทย เขียนปฏิกิริยานิวเคลียรได ดังนี้
148La + 85Br 233U
57 35 92
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 14857La + มวล 3585Br
= 147.961 + 84.938 = 232.899 u
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 23392U
= 233.112 u
ฉะนั้น Δm = 233.112 - 232.899
= 0.213 u = 0.213(931) = 198.303 MeV
ดังนั้น จะตองใชพลังงานประมาณ 198 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
เฉลย 19
20. ตอบ ขอ 2.
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 62He
= 6.02047 u
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 63Li + มวล β
-31
= 6.01702 + (9.11 × 10-27)
1.66 × 10
= 6.017569 u
ฉะนั้น Δm = 6.02047 - 6.017569 = 2.901 × 10-3 u
= 2.901 × 10-3(931) = 2.7 MeV
= 2.7(1.6 × 10-13) = 4.32 × 10-13 J
2
4.32 × 10-13 = 12 (9.11× 10-31)v2
v = 9.74 × 108 m/s
ดังนั้น อนุภาคบีตาจะมีความเร็วเทากับ 9.74 × 108 เมตรตอวินาที
20 เฉลย
Key วัดผลสัมฤทธ�์ทางการเร�ยน เลม 2
ข้อสอบ
1. ตอบ ขอ 2.
จากสมการ c = fλ
3 × 108 = f(0.60)
จะได = 500,000,000 Hz = 500 MHz
เนื่องจากสนามไฟฟาและสนามแมเหล็กของคลื่นแมเหล็กไฟฟามีเฟสตรงกันเสมอ
ทําใหความถี่มีคาเทากัน
ดังนั้น สนามแมเหล็กของคลื่นไมโครเวฟนี้จะมีความถี่ประมาณ 500 เมกะเฮิรตซ
2. ตอบ ขอ 2. จากกฎมือขวา จะไดวา ถาสนามไฟฟามีทศิ +Y สนามแมเหล็กมีทศิ -Z ดังนัน้
คลื่นแมเหล็กไฟฟานี้จะมีทิศการเคลื่อนที่ คือ -X แตอัตราเร็วของคลื่นแมเหล็กไฟฟามีคา
คงตัว ไมขึ้นอยูกับการเปลี่ยนแปลงของสนามไฟฟาและสนามแมเหล็ก
3. ตอบ ขอ 4. ใหความเขมของแสงเริ่มตนจากแหลงกําเนิดมีคาเปน I0
I
เมื่อผานแผนที่ 1 I1 = 20
เมื่อผานแผนที่ 2 I2 = I1 cos2 45 ํ
I
25 = 20 ( 22 )2
จะได I0 = 100 W/m2
ดังนั้น ความเขมของแสงของแหลงกําเนิดมีคาเทากับ 100 วัตตตอตารางเมตร
4. ตอบ ขอ 1. ให n0 n1 และ n2 คือ ดรรชนีหักเหแสงในตัวกลางที่เปนอากาศ ของเหลว
ชนิดที่ 1 และของเหลวชนิดที่ 2 ตามลําดับ
เนื่องจากมุมบรูสเตอรในการทดลองที่ 1 คือ 37 ํ
n
1
n1
tan 37 ํ = n
0
จะได n1 = 34 n0 (1)
เฉลย 21
เนื่องจากมุมบรูสเตอรในการทดลองที่ 2 คือ 60 ํ
n
1
n2
tan 60 ํ = n
0
จะได n2 = 3n0 (2)
(1) n1 34 n0 3 3
นําสมการ (2) จะได n2 = 3n = 4 3 = 4
0
ดังนั้น อัตราสวนของดรรชนีหักเหแสงของของเหลวชนิดที่ 1 เทียบกับของเหลวชนิดที่ 2
มีคาเปน 3
4
5. ตอบ ขอ 4. การกระเจิงของแสงเกิดจากการที่แสงของดวงอาทิตยซึ่งเปนแสงไมโพลาไรส
พุง ผานโมเลกุลของแกสในชัน้ บรรยากาศ ทําใหเกิดการกระเจิงในทิศทางตาง ๆ โดยแสงทีม่ ที ศิ
ตัง้ ฉากกับทิศทางเริม่ ตนจะเปนแสงโพลาไรส โดยแสงสีฟา จะสามารถกระเจิงไดมากกวาแสง
สีแดง ปรากฏการณนี้จึงทําใหเกิดสีของทองฟาในเวลาตาง ๆ กัน
6. ตอบ ขอ 5. ขอความที่ถูกตอง คือ ขอ ก. เพียงขอเดียว
7. ตอบ ขอ 3. รังสีอินฟราเรดเปนรังสีที่เกิดจากการแผความรอนของวัตถุตาง ๆ รวมถึง
ความรอนจากสิง่ มีชวี ติ จึงมีการประยุกตใชในการตรวจวัดอุณหภูมริ า งกายดวยเครือ่ งสแกน
อุณหภูมิ (thermoscan)
8. ตอบ ขอ 1. อัลตราซาวนด คือ คลื่นเหนือเสียงที่มีความถี่มากกวา 20,000 เฮิรตซ ซึ่ง
มนุษยไมสามารถไดยิน โดยคลื่นเสียงเปนคลื่นกลตองอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ เชน
อากาศ จึงไมจัดเปนคลื่นแมเหล็กไฟฟา
9. ตอบ ขอ 1. ระบบกําหนดตําแหนงบนโลก (GPS) ประกอบดวย 3 สวนหลัก คือ สวน
อวกาศ (Space segment) สวนสถานีควบคุม (Control station segment) และสวนผูใช
(User segment) ออกแบบและจัดสรางโดยกองทัพสหรัฐอเมริกาเพื่อใชในการนําทาง
หลักการของเครื่อง GPS คือ การคํานวณระยะทางระหวางดาวเทียมกับอุปกรณรับ
GPS โดยจะตองทราบตําแหนงของดาวเทียมแตละดวง ประกอบกับระยะทางจากดาวเทียม
3 ดวงขึน้ ไป อุปกรณ GPS จะสามารถคํานวณหาจุดตัดกันของผิวทรงกลมของระยะทางของ
ดาวเทียม GPS แตละดวงได ดังนั้น สิ่งที่อุปกรณ GPS จําเปนตองทราบในการคํานวณหา
ตําแหนงแตละครั้ง คือ ตําแหนงดาวเทียม GPS ในอวกาศ อยางนอย 3 ดวง และระยะหาง
ระหวางดาวเทียม GPS แตละดวงกับอุปกรณ GPS
22 เฉลย
10. ตอบ ขอ 4. รังสีอินฟราเรดเปนคลื่นที่ใชสื่อสารในชวงที่ตามองไมเห็น การสงขอมูลดวย
รังสีอนิ ฟราเรดตองสงในแนวเสนตรง ไมสามารถทะลุสงิ่ กีดขวางทีม่ คี วามหนาได นิยมใชใน
การสงถายโอนขอมูลสําหรับอุปกรณแบบพกพา เชน คอมพิวเตอรแบบพกพา หรือเครื่อง
พีดีเอไปยังคอมพิวเตอรสวนบุคคล
11. ตอบ ขอ 3. จากโจทย สามารถเขียนแรงที่กระทําตอหยดนํ้ามันได ดังนี้
FE
a = 3 m/s2 - E 2 cm
mg
จากสมการ ΣF = ma
FE - mg = ma
qE = ma + mg
ne Vd = m(a + g)
10(1.6 × 10-19) V -2 = 6.4 × 10-15(3 + 10)
2 × 10
V = 1,040 V
ดังนั้น ความตางศักยระหวางแผนโลหะทั้ง 2 แผน มีคาเทากับ 1,040 โวลต
12. ตอบ ขอ 2. แสงมีความเขม 5 W/m2 หมายความวา พื้นที่ 1 m2 จะไดรับแสง 5 W
ถาพื้นที่ 5 × 10-4 m2 จะไดรับแสง 2.5 × 10-3 W
= nhft
= λtnhc
-34 8
2.5 × 10-3 = n(6.626 × 10 -9)(3 × 10 )
(660 × 10 )15
n = 1.245 × 1017 โฟตอน
จากสมการ P = AF (1)
เฉลย 23
และ F = โมเมนตัมของโฟตอนทั
เวลา
้งหมด
nh
F = λt = nh tλ (2)
แทนคา F ลงในสมการ (1) จะได
P = tλnhA
17 × 10-34)
= (1.245 × 10 )(6.626
15(660 × 10-9)(5 × 10-4)
= 1.67 × 10-8 N/m2
ดังนั้น ความดันบนผิววัตถุจะมีคาเทากับ 1.67 × 10-8 นิวตันตอตารางเมตร
13. ตอบ ขอ 5. โจทยตอ งการสเปกตรัมเสนทีม่ คี วามยาวคลืน่ สัน้ ทีส่ ดุ (λสัน้ ) แสดงวา พลังงาน
ที่คายออกมาตองมีคามากที่สุด ซึ่งก็คือ E5 1
หา E5 ; จากสมการ En = - 13.6
n2
= - 13.6 = -0.54 eV
52
หา λสั้น ; จากสมการ ΔE = hf
Ei - Ef = hcλ
-34 8
(-0.54) - (-13.6) = (6.626 × 10 )(3-19× 10 )
λ(1.6 × 10 )
-8
λ = 9.513 × 10 m = 95.13 nm
ดังนั้น สเปกตรัมเสนที่มีความยาวคลื่นสั้นที่สุดมีคาเทากับ 95.13 นาโนเมตร
14. ตอบ ขอ 2. จากสมการ = a0n2
rn
= a0n2
49a0
n
=7
จากสมการ 2πrn
= nλ
2π49a0
= 7λ
-9
λ = 2.332 × 10 m = 2.332 nm
ดังนั้น ความยาวคลื่นเดอบรอยลของอิเล็กตรอนเทากับ 2.332 นาโนเมตร
24 เฉลย
15. ตอบ ขอ 1.
E1
จากสมการ En =
n2
จากโจทย En - En + 1 ≤ 14 En
E1 E1 E1
- ≤
n2 (n + 1)2 4n2
1- 1 ≤ 1
n2 (n + 1)2 4n2
1 ≥ 1- 1
(n + 1)2 n2 4n2
1 ≥ 3
(n + 1)2 4n2
4n2 ≥ 3(n + 1)2
2n ≥ 3(n + 1)
n ≥ 6.45
ดังนั้น n ตองมีคาตั้งแต 7 ขึ้นไป (ตองเปนจํานวนเต็ม)
16. ตอบ ขอ 4. จากโจทย λ1 = 200 nm λ2 = 450 nm และ v1 = 3v2 แสดงวา Ek1 = 9Ek2
= hcλ - hf0
จากความสัมพันธ Ek1 = 9Ek2
hc - hf = 9hc - 9hf
λ1 0 λ2 0
8hf0 = 9hc
λ
- hc
λ
2 1
9 - 1 ) 3 × 108
8f0 = (450 200 10-9
f0 = 5.63 × 1014 Hz
ดังนั้น ความถี่ขีดเริ่มเทากับ 5.63 × 1014 เฮิรตซ
เฉลย 25
17. ตอบ ขอ 5. โลหะที่ตองใชพลังงานในการทําใหอิเล็กตรอนหลุดออกจากผิวโลหะเทากับ
2 × 10-19 J แสดงวา โลหะนี้มีฟงกชันงานเทากับ 2 × 10-19 J
เปลี่ยน Ekmax ใหอยูในเทอมของ p
จะได Ekmax = 12 mv2
2 p2
= (mv)
2m = 2m
p2 = hf - W
2m
p2 = (6.626 × 10-34)(6 × 1014) - (2 × 10-19)
2m
p2 = (1.98 × 10-19)2 (9.11 × 10-31)
= 3.6 × 10-49
p = 6 × 10-25 kg m/s
ดังนั้น อิเล็กตรอนที่หลุดจากผิวจะมีโมเมนตัมสูงสุดเทากับ 6 × 10-25 กิโลกรัม
เมตรตอวินาที
18. ตอบ ขอ 3. จากกราฟ ความถี่ขีดเริ่ม (f0) เทากับ 2 × 1014 Hz
eVs = hf - hf0
Vs = he (f - f0)
-34
= 6.626 × 10-19 (5 - 2) × 1014
1.6 × 10
= 1.24 V
ดังนั้น เกงตองใชความตางศักยหยุดยั้งเทากับ 1.24 โวลต
19. ตอบ ขอ 2. การทดลองของฟรังกและเฮิรตซ แบบจําลองอะตอมของโบร สเปกตรัมของ
ไฮโดรเจน และการเกิดรังสีเอกซเฉพาะตัว เปนการสนับสนุนวาอะตอมมีพลังงานเปนชั้น ๆ
26 เฉลย
20. ตอบ ขอ 2. จากสมการ ΔE= Eni - Enf
-12.75 = (-13.6) - (-Enf)
Enf = 0.85 eV
จากสมการ ΔE = En - En
i f
-13.06 = (-13.6) - (-Enf)
Enf = 0.54 eV
ดังนั้น พลังงานของสถานะถูกกระตุน คือ -0.85 อิเล็กตรอนโวลต และ
-0.54 อิเล็กตรอนโวลต
21. ตอบ ขอ 5. เนื่องจากความเร็วของคารบอนหลังการชนมีคานอยกวาความเร็วแสงมาก
จึงละเลยผลของทฤษฎีสัมพันธภาพได การชนของโฟตอนของรังสีเอกซกับคารบอนจะเปน
ไปตามกฎอนุรักษโมเมนตัม ดังนี้
กอนชน หลังชน
+ _ 350 m/s
A C A C
จะได Σpกอนชน = Σpหลังชน

pA = -pA + pC
h = - h + mv
λ λ
2h = mv
λ
λ = 2h
mv
-34
= 2(6.626 -26× 10 )
(3 × 10 )(350)
= 1.26 × 10-10 m = 0.126 nm
ดังนัน้ ความยาวคลืน่ ของโฟตอนของรังสีเอกซทวี่ งิ่ เขามาชนมีคา เทากับ 0.126 นาโนเมตร
22. ตอบ ขอ 4. เลขอะตอม = จํานวนโปรตอน = จํานวนอิเล็กตรอน = 91
เลขมวล = จํานวนนิวคลีออน = 234
จํานวนนิวตรอน = จํานวนนิวคลีออน - จํานวนโปรตอน = 234 - 91 = 143
เฉลย 27
23. ตอบ ขอ 5. เขียนปฏิกิริยานิวเคลียรได ดังนี้
234 214 4 0
91Pa 82Pb + a(2He) + b(-1e)
ผลรวมของเลขมวลกอนการสลายเทากับผลรวมของเลขมวลหลังการสลาย
จะได 234 = 214 + a(4) + (b)0
a = 5
ผลรวมของเลขอะตอมกอนการสลายเทากับผลรวมของเลขอะตอมหลังการสลาย
จะได 91 = 82 + 5(2) + b(-1)
b = 1
ดังนั้น จะปลอยอนุภาคแอลฟา = 5 อนุภาค ปลอยอนุภาคบีตา = 1 อนุภาค
A
24. ตอบ ขอ 4. จากสมการ A = n0
2
A = 1t
A0
2T
4 1
128 = Tt
2
1 1 1
32 = 25 = Tt
t = 5 2
ฉะนั้น T
t = 20(5) = 100 นาที
ดังนั้น ตองใชเวลานานเทากับ 100 นาที
25. ตอบ ขอ 3. พิจารณา AZX
-t
จากสมการ N = N02 T
- 300
= (4 × 10-4)2 75
1 -4
= 16 (4 × 10 ) mol
แสดงวา เกิด 42He เทากับ 15 -4
16 (4 × 10 ) mol
เราทราบความสัมพันธ จํานวนโมล = มวล (M4He = 4 mol/g)
มวลโมเลกุล 2
28 เฉลย
หรือ n = Mm
m = nM
m = 15 -4 4
16 (4 × 10 )(10-3)
= 1.50 mg
ดังนั้น เมื่อทิ้งไวนาน 300 วัน จะเกิดอนุภาคแอลฟาขึ้น 1.50 มิลลิกรัม
26. ตอบ ขอ 3. จากโจทย AX = 4AY
จะได λXNX = 4λYNY
0.693 N = 4 0.693 N
TX X TY Y
TX NX 5NY 5
TY NY(4) 4NY = 4
= =
ดังนั้น ครึ่งชีวิตของธาตุ X จะเปน 54 เทาของธาตุ Y
27. ตอบ ขอ 1. โอกาสที่ลูกเตาจะหงายหนาที่ไมไดแตมสี (λ) เทากับ 46 = 23 ฉะนั้น โอกาสที่
ลูกเตาจะอยูในกองเทากับ 1 - 23 = 13
ทอดลูกเตาครั้งที่ 1 เหลือลูกเตา 13 (120) = 40 ลูก
ทอดลูกเตาครั้งที่ 2 เหลือลูกเตา 13 (40) = 13.33 ≈ 14 ลูก
ดังนั้น โดยสถิติจะเหลือจํานวนลูกเตาประมาณ 14 ลูก หรืออาจใชสูตรลัด
N = N0(1 - λ)n = 120(1 - 23)2 ≈ 14 ลูก
28. ตอบ ขอ 2. จากโจทย λ = 1
12
จากสมการ T = lnλ2
= 0.693
1 = 8.316 ≈ 8 ครั้ง
12
N0
จากสมการ N = n
2
N = 1t
N0
2T
100 = 1t
200
2T เฉลย 29
1 = 1t
2
2T
จะได t
T = 1
t = 8
ดังนั้น ตองทอดลูกเตา 8 ครั้ง จึงจะเหลือลูกเตา 100 ลูก
29. ตอบ ขอ 4. กําหนดให รอยดําขวาสุดอยูหางจากรอยดําตรงกลาง x หนวย
แผนฟลม
D1 x หนวย
D2
D3
2
จากสมการ qvB = mv
R
R = mv
qB
จาก D = 2R = qB 2v (m)
จะได 2v (15)
D1 = qB
2v (17)
D2 = qB
2v (18)
D3 = qB
จากภาพ 2v (2) = 5 หนวย
D2 - D1 = qB (1)
2v (1) = x หนวย
D3 - D2 = qB (2)
นําสมการ (2)
(1) จะได
2 = 5
1 x
x = 2.5 หนวย
ดังนั้น รอยดําขวาสุดอยูหางจากรอยดําตรงกลางเทากับ 2.5 หนวย
30 เฉลย
30. ตอบ ขอ 2. จากปฏิกิริยานิวเคลียร 23592U + 10n 14156Ba + 3692Kr + 3(10n)
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 23592U + 10n
= 235.0439 + 1.0087 = 236.0526 u
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 14156Ba + มวล 3692Kr + 3(มวล10n)
= 140.9144 + 91.9263 + 3(1.0087)
= 235.8668 u
ฉะนั้น Δm = 236.0526 - 235.8668 = 0.1858 u
= 0.1858(931) = 172.98 MeV
ดังนั้น ปฏิกิริยานิวเคลียรนี้ใหพลังงานประมาณ 173 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
เฉลย 31
Key รองรับระบบ TCAS
แนวข้อสอบ
เลม 2
1. ตอบ ขอ 1.
จากกฎมือขวา จะไดวา ถาสนามไฟฟามีทิศตะวันตกและคลื่นเคลื่อนที่ไปในทิศใต
ดังนั้น คลื่นแมเหล็กไฟฟานี้จะมีทิศของสนามแมเหล็กพุงลงสูพื้นดิน
2. ตอบ ขอ 3.
เนื่องจากแสงที่ใชในการทดลองเปนแสงที่ถูกโพลาไรสแลว ดังนั้น เมื่อแสงผาน
แผนโพลารอยด ความเขมแสงจะสอดคลองกับกฎของมาลุส (I2 = I1 cos2 θ)
ในการทดลองที่ 1 จะไดวา I2 = I1 cos2 30 ํ = 34 I1
ในการทดลองที่ 2 จะไดวา I2 = I1 cos2 60 ํ = 14 I1
ดังนั้น ความเขมแสงในการทดลองที่ 1 มีคามากกวาความเขมแสงในการทดลองที่ 2
3. ตอบ ขอ 4.
เนื่องจากแสงสะทอนบนผิวรอยตอระหวางอากาศและนํ้ามันเปนแสงโพลาไรส
n
จะได tan θp = n2
1
ให φ เปนมุมหักเหที่เกิดระหวางผิวรอยตอของอากาศและนํ้ามัน
จากหลักการหักเหของแสง
sin θp n2 n1 θp อากาศ
sin φ = n1
sin θp n
φ
นํ้ามัน
sin φ = tan θp 2 φ
sin θp sin θp
sin φ = cos θp n3 นํ้า
จะได sin φ = cos θp
เนื่องจากมุมตกกระทบระหวางนํ้ามันและนํ้าเปนมุมวิกฤตพอดี
ฉะนั้น sin φ = n3
sin 90 ํ n2
n
sin φ = n3
2
n3
จะได cos θp = n
2
n
ดังนั้น มุมตกกระทบระหวางอากาศและนํ้ามันมีคา arccos (n3)
2
32 เฉลย
4. ตอบ ขอ 2.
ระบบเอเอ็มยอมาจาก Amplitude Modulation ซึง่ เปนการสือ่ สารโดยการสงสัญญาณ
ที่เกิดจากการผสมคลื่นเสียงเขากับคลื่นพาหะโดยสัญญาณเสียงจะบังคับใหแอมพลิจูดของ
คลืน่ พาหะเปลีย่ นแปลงไปโดยคลืน่ พาหะยังมีความถีเ่ ทาเดิม ชวงความถีข่ องสัญญาณระบบ
เอเอ็มนั้นจะอยูที่ 530-1,600 กิโลเฮิรตซ
5. ตอบ ขอ 4.
รังสีเอกซมีสมบัติในการทะลุผานเนื้อเยื่อออนในรางกายได แตจะถูกขวางกั้นดวย
โครงกระดูก ดังนัน้ ภาพถายโครงกระดูกดวยรังสีเอกซ จึงเปนผลจากการขวางกัน้ รังสีเอกซ
โดยโครงกระดูก คลายกับการเกิดเงาบนฟลม
6. ตอบ ขอ 1. โฟโตอิเล็กตรอนจะเกิดขึน้ ทันทีเมือ่ แสงทีต่ กกระทบโลหะมีความถีม่ ากกวาหรือ
เทากับความถี่ขีดเริ่ม (f0)
7. ตอบ ขอ 5. จากโจทย ความคลื่นเดอบรอยลเทากับ 0.5 nm
จากสมการ p = λh
-15
= 4.14 × 10-9
0.5 × 10
= 8.28 × 10-6 eV s/m
เปลี่ยน Ekmax ใหอยูในเทอมของ p
จากสมการ Ekmax = 12 mv2
2 2
= m2mv
p2
= 2m
p2 = hf - W
2m
(8.28 × 10 )2 = (4.14 × 10-15)(5 × 1015) - W
-6
2(0.5 × 106)
(3 × 108)2
6.17 = 20.7 - W
W = 14.53 eV
ดังนั้น โลหะชนิดนี้มีฟงกชันงานเทากับ 14.53 อิเล็กตรอนโวลต เฉลย 33
0.7 × 1.6 × 10-19 = h(5.4 × 1014) - W1 (1)
1.6 × 1.6 × 10-19 = h(7.4 × 1014) - W2 (2)
จากโจทย W1 = W2 เพราะเปนโลหะแทงเดียวกัน
นําสมการ (2) - (1) จะได
(1.6 - 0.7)1.6 × 10-19 = (7.4 - 5.4)h(1014)
h = 7.2 × 10-34 J s
ดังนั้น คาคงตัวของพลังคประมาณ 7.2 × 10-34 จูล วินาที
9. ตอบ ขอ 3. จากสมการ λ = hp = mv h (1)
v
เราทราบความสัมพันธ vn = n1
นําคา vn ไปแทนคาในสมการ (1)
จะได λn = mvhn
1
ฉะนั้น λn ∝ n
λ6
λ
= 62
2
=3
ดังนั้น ความยาวคลืน่ เดอบรอยลของอิเล็กตรอนในอะตอมไฮโดรเจนทีร่ ะดับพลังงาน n = 6
เปน 3 เทาของความยาวคลื่นเดอบรอยลที่ระดับพลังงาน n = 2
10. ตอบ ขอ 4. รังสีเอกซที่ใหสเปกตรัมเฉพาะตัวเกิดจากอิเล็กตรอนที่ถูกเรงจนมีพลังงานสูง
เคลื่อนที่เขาไปในอะตอม และชนกับอิเล็กตรอนในวงโคจรชั้นในของอะตอมของเปาจน
อิเล็กตรอนในวงโคจรชั้นในหลุดไป อิเล็กตรอนในวงโคจรชั้นถัดออกไปซึ่งมีพลังงานสูงกวา
จะเขาไปแทนที่พรอมปลดปลอยพลังงานสวนเกินที่มีความยาวคลื่นเฉพาะตัวออกมา
34 เฉลย
11. ตอบ ขอ 5. จากสมการ ΔE = hf = hcλ แสดงใหเห็นวา ถา ΔE มีคานอย คา λ จะมี
คามาก ฉะนั้น λ ที่ยาวมากที่สุดอันดับ 1 อะตอมตองเปลี่ยนจากระดับ 2 1
ΔE = hc
λ
-13.6 - -13.6 = (6.626 × 10-34-19)(3 × -9108)
( 22 ) ( 12 ) λ(1.6 × 10 )(10 )
λ = 1,240
(-3.4) - (-13.6)
= 121.57 nm
λ ที่ยาวมากที่สุดอันดับ 2 อะตอมตองเปลี่ยนจากระดับ 3 1
ΔE = hc
λ
-13.6 - -13.6 = (6.626 × 10-34-19)(3 × -9108)
( 32 ) ( 12 ) λ(1.6 × 10 )(10 )
λ =
1,240
(-1.15) - (-13.6)
= 102.56 nm
ΔE = hc
λ
-13.6 - -13.6 = (6.626 × 10-34-19)(3 × -9108)
( 42 ) ( 12 ) λ(1.6 × 10 )(10 )
λ = 1,240
(-0.85) - (-13.6)
= 97.25 nm
ΔE = hc
λ
-13.6 - -13.6 = (6.626 × 10-34-19)(3 × -9108)
( 52 ) ( 12 ) λ(1.6 × 10 )(10 )
λ = 1,240
(-0.54) - (-13.6)
= 94.95 nm
ดังนั้น ขอ 5. ไมใชความยาวคลื่นที่ยาวที่สุดของเสนเปกตรัม 4 เสนแรก
เฉลย 35
12. ตอบ ขอ 1. จากความสัมพันธ ผลรวมของเลขมวลกอนการสลายเทากับผลรวมของเลขมวล
หลังการสลาย
จะได 197 + 2 = A + 4
A = 195
และผลรวมของเลขอะตอมกอนการสลายเทากับผลรวมของเลขอะตอมหลังการสลาย
จะได 79 + 1 = Z + 2
Z = 78
ดังนั้น มีโปรตอน 78 ตัว และมีนิวตรอนเทากับ 195 - 78 = 117 ตัว
13. ตอบ ขอ 5. จากสมการ A = λN
NAm
= 0.693
T1 A )
(
2
= ( 12.8 0.693 6.02 × 1023 × 1,000
× 60 × 60 )( 24 )
= (1.5 × 10-5)(2.5 × 1025)
= 3.75 × 1020 atoms/s
ดังนั้น จะมีอัตราการสลายเทากับ 3.75 × 1020 อะตอมตอวินาที
14. ตอบ ขอ 5. เดิมมีธาตุ A เทากับ N0 อนุภาค
สลายตัวไปเปนธาตุ B N0 - N อนุภาค และเหลือธาตุ A อยู N อนุภาค
โจทยตองการหาเวลาที่ทําใหธาตุ A มีจํานวนเปน 4 เทาของธาตุ B
แสดงวา N
N -N = 4
0
N = 4(N0 - N)
5N = 4N0
N = 4
N0 5
จากสมการ N = N0e-λt
N = e-λt
N0
จะได 4 = e-λt
5
4 = 5e-λt
36 เฉลย
ln 4 = ln 5 + [- λt(ln e)]
λt = ln 5 - ln 4
ln 2 t = ln 5 - ln 4
T
t = (ln 5ln- 2ln 4)T
ดังนั้น จะตองใชเวลานานเทากับ ( ln 5ln- 2ln 4 )T
15. ตอบ ขอ 2.
1. 2858Ni + 11H 58 1
29X + 0n
2. 115B + 21H 12X + 1H
5 1
3. 2964Cu + 10n 61 4
27X + 2He
4. 1327Al + 10n 24 4
11X + 2He
5. 1225Mg + γ 24 1
11X + 1H
เนือ่ งจาก B-11 กับ X-12 มีเลขอะตอมเทากันแตนวิ ตรอนไมเทากัน จึงเปนไอโซโทป
ของธาตุเดียวกัน
ดังนั้น คําตอบ คือ ขอ 2.
16. ตอบ ขอ 2. เขียนปฏิกิริยานิวเคลียรไดเปน +10e + -10e + 0.4759 MeV 3γ
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล +10e + มวล -10e
= 0.00055 + 0.00055 = 0.0011 u
ฉะนั้น พลังงานของปฏิกิริยา = (0.0011)931 + 0.4759 = 1.5 MeV
ดังนั้น พลังงานของรังสีแกมมาแตละครั้งมีคาเทากับ 1.5 3 = 0.5 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
17. ตอบ ขอ 4. พลังงานที่เกิดจากฟชชัน 1 ครั้ง หาไดจาก
ΔE = Δm(931)
= 0.05(931)(1.6 × 10-13)
= 7.448 × 10-12 J
เฉลย 37
ฉะนั้น พลังงาน 7.448 × 10-12 J เกิดจากฟชชัน 1 ครั้ง
ถาพลังงาน 7,448 J/s เกิดจากฟชชัน 7,448 -12 = 1.0 × 1015 ครั้ง
7.448 × 10
15
ดังนั้น จะตองเกิดฟชชัน 1.0 × 10 ครั้งตอวินาที จึงจะทําใหไดกําลัง 7,448 วัตต
18. ตอบ ขอ 1. จากสมการ E = mc2
4.5 × 1010 = 1 82
100 m (3 × 10 )
m = 5 × 10-5 kg = 0.05 g
ดังนั้น จะตองใช U-235 เทากับ 0.05 กรัม
19. ตอบ ขอ 3. จากดิวเทอเรียม 2 กรัม มีจํานวนอะตอม 6.02 × 1023 อะตอม
23
ถาดิวเทอเรียม 1 กรัม มีจํานวนอะตอม 6.02 × 210 × 1 = 3.01 × 1023 อะตอม
จากปฏิกิริยาฟวชัน ดิวเทอเรียม 3 อะตอม ไดพลังงาน 3.6 + 17.4 = 21 MeV
23 × 21
ถาดิวเทอเรียม 3.01 × 1023 อะตอม ไดพลังงาน (3.01 × 103 )
= 21.07 × 1023 MeV
ดังนั้น จะทําใหเกิดพลังงานทั้งหมดเทากับ 21.07 × 1023 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
20. ตอบ ขอ 3. กําหนดให มวลอะตอมของ 42He คือ x u
จากปฏิกิริยานิวเคลียร 21H + 31H 42He + 10n + 17.5 MeV
พลังงานของปฏิกิริยาเทากับ 17.5 MeV = 17.5
931 = 0.0188 u
มวลรวมกอนเกิดปฏิกิริยา = มวล 21H + มวล 31H
= 2.0141 + 3.0160 = 5.0301 u
มวลรวมหลังเกิดปฏิกิริยา = มวล 42He + มวล 10n
= x + 1.0087
เนื่องจากปฏิกิริยามีพลังงานปลอยออกมา แสดงวา เปนปฏิกิริยาแบบคายพลังงาน
ฉะนั้น มวลกอนเกิดปฏิกิริยามากกวามวลหลังเกิดปฏิกิริยา
ฉะนั้น 5.0301 - (x + 1.0087) = 0.0188
x = 4.0026 u
ดังนั้น พลังงานยึดเหนี่ยวของฮีเลียมเทากับ 4.0026(931)
= 3,726.42 เมกะอิเล็กตรอนโวลต
38 เฉลย

3638014AN key ละเอียด บฝ ฟิสิกส์ ม6ล2 (230106)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

3638014AN key ละเอียด บฝ ฟิสิกส์ ม6ล2 (230106)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

เฉ

6 ฟฟิสิกสส์อะตอม แบบฝึกหัดที่ 7.2

1. 15,000 เมตรตอวินาที และเปนขั้วไฟฟา V = 760.32 V

บวก ดังนั้น ทอมสันใชความตางศักยระหวางแผนโลหะเทากับ 760.32 โวลต

A บวก ............................................................................................................................................................................................................................................. ÍÒÂØ 250 »‚

1. 2.93 × 1019 โฟตอน 2. 3.02 × 1019 โฟตอน = 2(9 × 10-31)(1.6 -19

3. 2.93 × 1020 โฟตอน 4. 3.02 × 1020 โฟตอน = 238.19 V

5. 4.05 × 1020 โฟตอน ดังนั้น อิเล็กตรอนตองวิ่งจากหยุดนิ่งผานความตางศักยเทากับ 238.19 โวลต

62 ฟิสิกส์อะตอม 67 ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 101

Unit Test Science in Real Life

STEM Project ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ แนวข้อสอบรองรับ

หน่วยการเรียนรู้ที่ ฟิสิกส์อะตอม 32-67

หน่วยการเรียนรู้ที่ ฟิสิกส์นิวเคลียร์ 68-108

STEM Project 109

แบตเตอรี่ ขดลวดเหนีย่ วนํา

2. จากการทดลองของเฮิรตซ ถาเปลีย่ นแบตเตอรีไ่ ฟฟากระแสตรงเปนแหลงจายไฟฟากระแสสลับ

2. คลื่นแมเหล็กไฟฟาที่มีความยาวคลื่น 30 ไมโครเมตร จะมีคาบประมาณเทาใด

10. สนามไฟฟามีทิศใต สนามแมเหล็กมีทิศตะวันตก

แสงไมโพลาไรส แสงโพลาไรส แสงโพลาไรส

• แสงที่ผานแผนวิเคราะห จะมีคาความเขมแสงตามกฎของมาลุส (Malus’s Law)

•จากกฎของมาลุส จะพบวา ถาแนวของแผนโพลารอยดทั้ง 2 แผน ตั้งฉากกัน จะไมมีคลื่น

4. แสงไมโพลาไรสเดินทางจากนํา้ ไปยังแผนแกว แสงสะทอนจากแผนแกวกลายเปนแสงโพลาไรส

คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ รังสีอินฟราเรด

6. ทะลุผานสิ่งกีดขวางหนา ๆ ไดเกือบทุกชนิด ยกเวนกระดูกหรือตะกั่ว

ชื่อ ชวงความถี่ ชวงความยาวคลื่น ประโยชน

4. การอยูกลางแดดนาน ๆ ผิวจะไหมเกรียม เปนผลมาจากคลื่นแมเหล็กไฟฟาชนิดใด และควร

เครือ่ งถายภาพเอกซเรยคอมพิวเตอรและเครือ่ งถายภาพการสัน่ พองแมเหล็ก

3. Computed Tomography คืออะไร

7. เพราะเหตุใด เมื่อตรวจสอบสัมภาระของผูโดยสารโดยเครื่องสแกนรังสีเอกซ จะปรากฏสีของ

8. เพราะเหตุใด การคํานวณระยะทางระหวางดาวเทียมกับเครื่อง GPS ตองใชดาวเทียมอยางตํ่า

ภาพทรวงอกของชายอายุ 29 ป ที่มีไขเปนเวลา 6 วัน ไดรับการทดสอบ RT-PCR

เนื่องจากแสงโพลาไรสที่สะทอนจากรอยตอระหวางตัวกลาง 2 ตัว จะมีการสั่นในระนาบเดียวกับ

2. ยกตัวอยางการนําความรู เรื่อง คลื่นแมเหล็กไฟฟา ไปใชประโยชนในดานการแพทยมา

3. เพราะเหตุใด เมือ่ ยิงอนุภาคแอลฟาตรงไปยังนิวเคลียสของทองคํา อนุภาคแอลฟาจะเคลือ่ นที่

6. สําหรับกรณีอนุภาคแอลฟา (ประจุ +2e) วิ่งเขาชนนิวเคลียสของทองคํา (ประจุ +79e) ตรง ๆ

2. อิเล็กตรอนเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 3 × 107 เมตรตอวินาที เขาสูบริเวณสนามแมเหล็กในทิศ

3. ในการทดลองหลอดรังสีแคโทดหากมีสนามแมเหล็ก 0.3 × 10-3 เทสลา ทําใหรังสีเบนลงดวย

5. แผนโลหะ 2 แผน วางขนานกันหาง 5 เซนติเมตร มีความตางศักยระหวางแผนโลหะทั้งสอง

8. จากขอ 7. ถาเปลีย่ นจากแผนทองคําเปนแผนแทนทาลัม ซึง่ มีประจุ +73e แลวอนุภาคแอลฟา

9. ถาอนุภาคแอลฟามีพลังงาน 6.6 เมกะอิเล็กตรอนโวลต วิ่งเขาหานิวเคลียสของทองคํา แลว

เปนสเปกตรัมของแกสรอน เพราะมีลกั ษณะเปนเสน ๆ แยกออกจากกัน ประกอบดวยเสน

3. แกวเผาสารประกอบ 2 ชนิด สังเกตเห็นสีของเปลวไฟตางกัน สารประกอบชนิดที่ 1 ใหเปลวไฟ

2. แสงเลเซอรกําลัง 0.5 มิลลิวัตต ใหแสงความยาวคลื่น 600 นาโนเมตร อยากทราบวา จํานวน

3. ทดลองสองแสงความยาวคลื่น 0.65 ไมโครเมตร จํานวน 2 × 1022 โฟตอน เขาไปในนํ้า 0.2

• ความสัมพันธของพลังงานรวมของอิเล็กตรอนในวงโคจรที่ n รอบนิวเคลียสเปน ดังสมการ

• การเกิดรังสีเอกซ มีกระบวนการเกิด 2 กระบวนการ ดังนี้

5. อะตอมไฮโดรเจนเมือ่ เปลีย่ นระดับพลังงานจากสถานะ n = 4 สูส ถานะพืน้ จะใหโฟตอนพลังงาน

9. ถาตองการผลิตรังสีเอกซตอเนื่องที่มีความยาวคลื่นตํ่าสุด 5 × 10-11 เมตร ตองใชความ

2. ระดับพลังงาน 3 ระดับ ของอะตอมปรอทเริ่มจากตํ่าสุด คือ -10.4 -5.5 และ -3.7 อิเล็กตรอน

• จากแนวคิดของไอนสไตนและเดอ บรอยล ทําใหสรุปไดวา คลืน่ แสดงสมบัตขิ องอนุภาคไดและอนุภาค

0 f0 f (s-1) 0 f0 f (s-1) 0 f0 f (s-1)

3. แตวฉายแสงความถี่ 4 × 1014 เฮิรตซ บนโลหะชนิดหนึง่ พบวา โฟโตอิเล็กตรอนมีพลังงานจลน

4. ทรงกลมมวล 0.2 กิโลกรัม กําลังเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว 2 × 106 เมตรตอวินาที จะมีความ

6. โปรตอนเริม่ วิง่ จากหยุดนิง่ ผานความตางศักย 100 โวลต จะมีความยาวคลืน่ เดอบรอยลเทาใด

แสงทีม่ คี วามถีม่ ากกวาจะตองใชความตางศักย

ฉบับ มากกวา แสง A เพราะ.............

2. อนุภาคหนึ่งเคลื่อนที่ดวยอัตราเร็ว v ความไมแนนอนของพลังงานจลน (ΔE) และความไม

2. ถาใสวัตถุมวล 2 กรัม ลงไปในกลองปดมิดชิดยาว 15 เซนติเมตร จงหาความไมแนนอนของ

4. อนุภาคมวล 150 กรัม เคลื่อนที่ในแนวเสนตรงดวยความเร็ว 100 เมตรตอวินาที ถาความ

¢³Ð¹ÕéàÇÅÒ 10 ¹ÒÌ¡Ò 10 ¹Ò·Õ

นักเรียนคิดวา นาฬกาเรือนไหนแมนยํามากกวากัน และนาฬกาประเภทอะไรมีความแมนยําใน

แบบจําลองอะตอมของโบร สามารถอธิบายอะตอมของไฮโดรเจนหรืออะตอมทีม่ อี เิ ล็กตรอน

อะตอมจะมีเลขอะตอม = Z ภายในนิวเคลียสจะมีประจุ = +Ze และมีอิเล็กตรอนมวล m

¢³Ð¹ÕéàÇÅÒ 10 ¹ÒÌ¡Ò 10 ¹Ò·Õ