CAN WE RECONCILE RULES AND CAUSES?

By Alexander Rosenberg

Before I start the discussion, ano ba ang salitang reconcile?

Ang reconcile in simple terms means to make things consistent or resolve differences between two or
more things. Its like finding ways to make things work together harmoniously or to settle conflicts. Sa
tagalog, ang reconcile ay “pagbubuklod” o “pag aayos” ng mga bagay o ugnayan na nagkaiba o
nagkakaiba. Ito ay isang proseso ng pagsasama sama o pag sasaayos ng mga bagay upang maging
magkasundo o maayos ang kanilang relasyon o pagkakabuklod.
Sa konteksto ng “Can We Reconcile Rules and Causes”, ito ay tumutukoy sa pagtutugma o pagsasama ng
mga patakaran at mga sanhi sa pag aaral ng kilos ng tao.
Ang topic na ito ay nag aaral ng ugnayan sa pagitan ng patakaran at sanhi sa pag unawa ng kilos ng tao.
Ito ay sumusuri kung ang pagkilala sa mga patakaran na nag gogovern sa mga aksyon ay makakapag
ugnay sa gap sa pagitan ng causal explanations o pagsusuri ng sanhi at ng makabuluhang interpretasyon
ng mga aksyon. Ito ay mahalagang pag aralan because it challenges traditional approaches sa
pagpapaliwanag sa human behavior, particularly in social sciences, and nag rraise ng questions about how
we understand actions and their underlying causes. It prompts us or nag uudyok sa atin to consider the
complex interplay between rules, meaning, and causality in our efforts to explain human actions.
Ang rules o patakaran ay nagbibigay ng mahalagang bahagi sa pag unawa sa ugali ng tao. These rules
represent the principles and patterns that govern how people act in various situations. Understanding these
rules allows us to interpret and make sense of human actions, as they provide the framework through
which actions become meaningful.
Sa madaling salita, ang mga patakaran na ito ay mga gabay o batas ng pagkilos na sumasalaysay kung
paano tayo kumikilos sa iba't-ibang sitwasyon. Sa pamamagitan ng pag-unawa sa mga ito, nagiging mas
maayos nating nauunawaan kung bakit ginagawa ng mga tao ang kanilang mga gawain, at kung paano ito
nakakatulong sa ating pag-intindi ng kanilang mga layunin.
Ayon nga sa paliwanag ni Rosenberg, mahalaga ang pagkilala at pag unawa sa mga patakaran na ito
upang maunawaan natin kung bakit kumikilos ang tao sa paraang kanilang ginagawa. Ipinapakita nito na
ang mga patakaran ay nagiging tulay sa pagitan ng pagsusuri ng mga sanhi ng mga kilos at sa
interpretasyon ng mga aksyon batay sa kanilang kahalagahan at intension.
How social scientists search for rules to make behavior meaningful?
Ang mga social scientist ay nag aaral ng mga patakaran o alituntunin na nagbibigay kahulugan sa pag
uugali ng tao o human behavior. Isinasagawa nila ito sa pamamagitan ng masusing pagsusuri ng mga
karanasan, at mga principles na nag gogovern ng kilos ng tao sa ibat ibang sitwasyon ng lipunan.
Napakahalaga ang paghahanap ng mga patakaran na ito sa pagsasaliksik sa social science dahil
tumutulong ito sa mga mananaliksik na maunawaan st magkaroon ng kahulugan ang mga gawi ng tao.
How anthropologists use rules to understand foreign cultures, especially through language?
Gumagamit ang mga anthropologist ng mga patakaran upang magkaroon ng mas malalim na kaalaman sa
ibat ibang kultura, lalo na sa pamamagitan ng pag aaral ng wika. Sinisimulan nila ang kanilang pagsusuri
sa pamamagitan ng pag unawa sa mga patakaran na nag ggovern sa speech acts o ineexpressed ng isang
tao hindi lang ang mag present ng impormasyon as well as mag perform ng action.
Sa pamamagitan ng pagtuklas ng mga patakaran sa wika na ito, maaaring malaman ng mga
anthropologitst ang istruktura at kahulugan sa likod ng wika na ginagamit ng ibang kultura. Ito ay
nagsisilbing pundasyon sa pag-unawa sa mga kulturang pamantayan, mga halaga, at kilos ng mga tao.
Ang wika, bilang isang repleksyon ng mga patakaran sa kultura, ay nagbibigay daan sa mga
antropolohista na maunawaan ang mga intensiyon, paniniwala, at dynamics sa lipunan ng komunidad na
kanilang inaaral. Sa ganitong paraan, ang mga patakaran, lalo na ang mga nakaugat sa wika, ay
nagbibigay sa mga kanila ng mahalagang instrumento para maunawaan at ma-appreciate ang mga subtlety
o maliit na detalye na mahirap unawain na bahagi ng isang konsepto ng mga iba't-ibang kultura.
The challenges of causal explanations for actions
Isa sa mga hamon sa causal explanation for actions ay ang pagkakaiba-iba ng mga ito. Ang mga tao ay
may iba't-ibang paraan ng pagkilos na madalas ay hindi pare-pareho. Iba't-iba ang mga dahilan at
kalagayan na nagtutulak sa kanila na kumilos. Dahil sa pagkakaiba-iba na ito, nahihirapan tayo sa pag-
identify ng pangkalahatang mga batas ng sanhi na pwede mag-apply sa lahat ng sitwasyon ng pag-uugali
ng tao. Halimbawa, sa paglalagda ng tseke, makikita natin ang komplikasyon ng causal explanations. Sa
pagpapalagda ng tseke ay maaaring magkaroon ng ibat ibang dahilan depende sa konteksto o sitwasyon.
For example, sa investment, may mga pagkakataon na ginagamit ang tseke para mag invest sa isang
negosyo o proyekto. Ang sanhi dito ay ang intensiyon na kumita o palaguin ang pera. Ang pagpirma ng
isang tao ng tseke ay maaaring magkaiba-iba depende sa bawat pagkakataon, kaya't mahirap hanapin ang
iisang pangunahing sanhi para dito. Ang talakayang ito ni Rosenberg ay nagpapakita na ang pagkakaiba-
iba at kumplikasyon ng mga aksyon ng tao ay nagiging hadlang sa pagbibigay ng buong pagsasalaysay ng
mga sanhi para sa mga ito. Ipinapaalala nito sa atin na mahirap isama ang lahat ng detalye ng pag-uugali
ng tao sa isang simpleng sanhi lamang, at ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mga patakaran at
kahulugan sa pag-unawa sa mga aksyon ng tao.