SAĞLIK ALANINA ÖZEL

İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER
Giriş - Sağlık Hizmetleri ve Biyoistatistik
• Hizmet planlamasında kullanım,
• Toplumsal değişimlerin incelenmesinde
kullanım
• Tanı ve tedavi işlemlerinde kullanım
• Koruyucu hizmetlerde kullanım
• Biyolojik, morfolojik ve fizyolojik özelliklerin
tanımlanması
• Bilimsel çalışmalarda kullanım
• Hizmet göstergesi olarak kullanım
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bir bölgeye herhangi bir sağlık hizmeti ya
da sistemi götürülmeden önce sağlık
örgütünün yapacağı ilk iş bölgeyi her
yönüyle tanımak olmalıdır.
• Örgüt bölgeyi, varsa mevcut kayıtlardan
yararlanarak, kayıtlar yeterli değilse özel
araştırmalar yaparak derlediği veriler
yardımıyla tanımaya çalışır.
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölge tanınırken örgütün hangi tür verilere
gereksinimi olduğu ve verilerin kapsamının
ne olması gerektiği sağlık hizmet
sisteminin yönetim biçimi, hedefleri ve
içeriğine bağlıdır.
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölgenin coğrafik ve yönetim özellikleri

 Bölgenin konumu
 İklim özellikleri
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölgenin sosyo-ekonomik kültürel
özellikleri

 Ekonomik özellikleri
 Beslenme durumu
 Eğitim durumu
 Kültürel özellikler, davranış ve inançlar
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölgenin demografik özellikleri
 Nüfus yapısı ve özellikleri
 Ölümler
 Doğumlar
 Düşükler
 Aile planlaması hizmetleri
 Göçler
 Evlenme ve boşanmalar
1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölgede hastalıklar

• Bölgede sağlık kurumları ve kaynakları

1. Hizmet Bölgesinin Tanınması
• Bölgenin çevre sağlığı koşulları
 Mesken durumu
 İçme ve kullanma suyu
 Atıkların giderilmesi yöntemleri
 Endüstri
 Vektörler
 Gıda hijyeni
 Sağlıksız koşullara sahip kuruluşlar
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Sağlık hizmetlerinin örgütlenme, yürütüm
ve yeniden düzenlenme aşamalarının
uygun bir biçimde planlanmasında en çok
başvurulan veri bölgenin nüfusu ve
nüfusun yapısal özellikleridir.
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

• Nüfus
 Yılortası nüfus
 Yaşlı nüfus
 Genç nüfus
 Bağımlı nüfus (Üretici olmayan nüfus)
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

• Nüfus sayımı
 De facto sayım
 De jure sayım
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Hanehalkı
• Aile
 Çekirdek aile
 Geniş aile
 Parçalanmış aile
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

• VERİ KAYNAKLARI
 Nüfus sayımları
 Araştırmalar
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Nüfus sayımları
 İlk genel nüfus sayımı 1927, ikincisi 1935
yılında
 Tüik tarafından yürütülmektedir
 Bütün sayımlar De facto yöntemi ile
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

• Araştırmalar
 İkili sistem (dual siystem) ya da
Chandrasekar-Deming Yöntemi
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Hız ve oranlar:

Nüfus
Nüfus yogunlugu 
Yüzölçüm
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

Erkek nüfus
Genel Cinsellik Oranı   100
Kadin nüfus

x yas erkek nüfus

Yasa Özel Cinsellik Orani   100
x yas kadin nüfus
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler

Dogan erkek bebek sayisi

Dogumdaki Cinsellik Oranı   100
Dogan kiz bebek sayisi
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Nüfusun gelişmesiyle ilgili istatistiksel
yöntemler
 Yıllık doğal artış hızı
 Nüfus tahmin yöntemleri
 Bileşik Faiz Yöntemi
 Üstel Fonksiyon Yöntemi
2. Nüfusla İlgili İstatistiksel Yöntemler
• Nüfus Piramidi
 Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısının kolay
biçimde incelenmesini sağlayan grafik
yöntemi
 Geniş tabanlı bir piramit yüksek oranlı bir
doğum hızını gösterir
 Tabandan başlayarak tepeye doğru hızlı
bir daralma hem yüksek doğum hızı hem
yüksek ölüm hızını gösterebilir