KAKAYAHANG

KOMUNIKATIBO
Kakayah an g Linggwistiko
Layunin ng pagtuturo ng wika ay pagpapaunlad sa
kaalaman ng mag-aaral sa pagmamagitan ng paggamit
nito sa makabuluhang konteksto ng
pakikipagtalastasan.

DELL HATHAWAY HYMES

▶Isang mahusay, kilala, at maimpluwensiyang lingguwista
at anthropolist na maituturing na "higante" sa dalawang
larangan.
►Interesado sa tanong na "Paano ba nakikipagtalastasan
ang isang tao?"
 Ang kakayahang
komunikatibo o
communicative competence
ay tumutukoy sa kakayahang
magamit ang wika nang wasto
at naaayon sa layunin ng
pakikipagtalastasan. Ang
inaasahang bunga ng
pagkatuto ng wika ay ang
kakayahang
makipagtalastasan.
• ▸ Masasabing ang taong nagtataglay ng
kakayahang pangkomunikatibo ay kung
nagamit niya ang wika sa wastong angkop
na sitwasyon upang maging maayos ang
komunikasyon, maipahatid ang tamang
mensahe, at magkaunawaan nang lubos
ang dalawang taong nag-uusap.
Mga dapat alamin ng tao:
• tamang ayos ng
sasabhin
• Dapat sabihin
• Dapat pag-usapan
• Kanino lamang
pwedeng sabihin
• Saan sasabihin
• Paano sasabihin
 01
Kakayahang
Panggramatik
Halimbawa ng
02
kakayahang Kakayahang
komunikatibo ng Istratedyek
Pilipinas

03 Kakayahang Diskorsal
 Kakayahang Pangramatik
Natutukoy ng isang tao ang kahulugan ng mensaheng
sinasabi at di sin asabi, batay sa ikinikilos n g taon g kausap.

Kakayahang Istratedyek
Ito ay kakayahang magamit ang verbal at di verbal na
mga hudyat upang maipahatid nang mas malinaw ang
mensahe at maiwasan o maisaayos ang mga hindi
pagkakaunawaan o mga puwang (gaps) sa
komunikasyon.
Kakayahang Diskorsal
Saklaw ng diskorsal ang pagkakaugnay-
ugnay ng serye ng mga salita o
pangungusap ng bumubuo ng isang
makabuluhang teksto.
KAKAYAHANG LINGGWISTIKO
KAKAYAHANG
LINGGWISTIKO
Ano ang Kakayahang
Lingguwistiko?
Isang ideyal na sistema ng
likas na kaalaman ng tao
hinggil sa gramatika na
nagbibigay sa kanya ng
kapasidad na gumamit at
makaunawa ng wika.
(kaalaman ng tao na pag-
ugnayin ang/mga tunog at
kahulugan nito).
• Binubuo ang balarila ng kaalaman sa mga
tunog at ang pagbigkas sa mga ito (ponetika),
ang mga tuntunin sa interaksyon ng mga tunog
at pagkakabuo nito (ponolohiya).
• Ang pagbuo ng mga salita ayon sa pagbabago
sa tono at ang ugat ng mga ito (morpolohiya).
• Ang mga tuntunin sa pagsama-sama ng mga
salita at pahayag tungo sa pagbuo ng mga
pangungusap (sintaks).
• Ang paraan sa pagtukoy sa kahulugan sa
pamamagitan ng wika (semantika)
MGA PONEMANG SEGMENTAL
• Tumutukoy sa indibidwal na tunog
ng wikang Filipino— mga tunog na
nirerepresenta ng mga simbolong
ponimeko na halos katulad din ng
titik
 PATINIG

Aa Ii Uu
Ee Oo
 KATINIG
G
Bb Cc Dd Ff Hh

g
Ww Kk Ll
Jj Mm Nn Xx
Rr
Qq Ss
Pp Vv
Yy Zz
 DIPTONGGO

aw iw ay ey

iy oy uy
DIGRAPO
Sikwens ng dalawang katinig ngunit may
iisang tunog lamang

chalk •tsok
chocolate • tsokolet
shooting • syuting
workshop • worksyap
Ponemang Suprasegmental
• Tono o Intonasyon
• Ito ay tumutukoy sa pagtaas o
pagbaba ng tinig sa pagbigkas ng
pantig ng isang salita, parirala, o
pangungusap upang higit na maging
malinaw ang pagsasalita at nang
magkaunawaan ang nag-uusap.
TONO
- Tumutukoy sa pagbaba at
sa lakas ng bigkas ng pantig
upang mapalinaw ang
mensahe o Intensyong nais
ipabatid
HINTO O ANTALA
Mahaba o bahagyang paghinto sa mga pahayag
Halimbawa;
Hindi, siya si Pedro
Hindi siya si Pedro
HABA
Paghaba o pag-ikli ng bigkas ng nagsasalita sa
atinig ng isang pantig sa salita

bu-kas bukas
DIIN
Lakas, bigat o bahagyang pagtaas
ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig
sa salitang binibigkas (emphasis)
BU-hay bu-HAY
PRINSIPAL NA URI NG BIGKAS O DIIN
BAHAGI NG
PANANALIT
A
KAKAYAHANG LINGGUWISTIKO SA
WIKANG FILIPINO
Kakabit ng kakayahang lingguwistiko ng Pilipino ang wastong
pagsunod sa tuntunin ng Balarilang Filipino. Santiago (1977)
at Tiangco (2003)
A. Mga Salitang Pangnilalaman
1. Mga Nominal
a. Pangngalan-nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay,
pook, katangian, pangyayari, at iba pa.
b. Panghalip- pamalit o panghalili sa pangngalan
2. Pandiwa- nagsasaad ng kilos o nagbibigay buhay sa
pangkat ng mga salita.
3. Panuring
a. Pang-uri- nagbibigay-turing o nagllarawan sa
pangngalan at panghalip.
b. Pang-abay nagbibigay-turing o ngalalarawan sa
pandiwa, pang-uri, at kapwa pang-abay.

B. Mga Salitang Pangkayarian

1. Mga Pang-ugnay
a. Pangatnig-nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o
sugnay (at, pati, ni, subalit, ngunit)
b. Pang-angkop-katagang nag-uugnay sa panuring at
salitang tinuturingan (na, -ng)
c. Pang-ukol nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba
pang salita (sa, ng)

2. Mga Pananda
a. Pantukoy-salitang laging nangunguna sa
pangngalan o panghalip (Si, Ang, Ang mga)
b. Pangawing pangawil- salitang nagkakawing ng
paksa o simuno at panaguri (ay)
1. Pag-uulit ng salitang ugat na mahigit sa isang
pantig ng salitang-ugat.
• araw-araw
• dala-dalawa
• gabi-gabi
2. Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang
salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig
• pag-init
• nag-aral
• tig-isa
3. May mga salita na kapag hindi ginigitlingan ay
nagkakaroon ng ilang kahulugan.
• mag-alis
• pang-ako
• nag-ulat

4. Kapag may halagang nawawala sa pagitan

ng dalawang salitang pinagsama

pamatay ng insekto = pamatay-insekto

5. Kapag may unlapi ang tanging pangalan,
ang tanging ngalan ay walang pagbabago sa
ispeling

maka-Diyos mag-Jollibee tiga-Makati

6. Kapag ang panlaping ika– ay inunlapi sa

numero o tambilang

ika- 3 n.h. ika- 10 ng Enero ika-20 pahina

MARAMING
SALAMAT
GROUP 2