3. Najważniejsze wyzwania w polityce zagranicznej.

Klaudiusz 41 – 54

Klaudiusz prowadził dość energiczną politykę zewnętrzną.

zdołał załagodzić konflikt między żydami a Grekami w Aleksandrii.
I. PODBÓJ BRYTANIA
- myślał o podboju, który umocniłby jego prestiż. - wybór padł na Brytanię.
- pod dowództwem Aulusa Plaucjusza Sylwanusa, wojska rzymskie wylądowały na
Brytanii i zająło Tamizy.
- po zdobyciu Camulodunum, Klaudiusz oznajmił, że utworzono nową
prowincję Brytanię.

II. PODBÓJ AFRYKA

- większe obszary przyłączył w zachodniej Afryce.
II.I. w roku 45 po dość trudniej wojnie utworzono dwie prowincje cesarskie
- Mauretania 45
- Tracja 46

w sumie za jego panowania Imperium Romanorum powiększyło granice i umocniło prestiż

stało się to regułą za rządów Klaudiusza.

Neron 54 – 68

I.KONFLITK Z PARTIĄ
- za czasów panowania Nerona, skomplikowały się sprawy w różnych
prowincjach.
- Armenia była przedmiotem sporu między państwem Partów a Rzymem, które
chciały ją od siebie uzależnić.
- król partyjski Wologazes osadził na jej tronie swego brata, Tiridatesa. nie uznały
go władze rzymskie.Nie ukrywał on swoich ambicji na rzecz Armenii/ wobec
Armeni
I.I. zaraz na początku panowania Nerona podjęto wyprawę do Armenii.
- w roku 55 dowidził nią utalentowany wódz, Korbulo potem Gniejusz Domicjus.
I.II. Skutek
- przez trzy lata toczył ciężkie walki o panowanie nad Armenią. ostatecznie przyjęto
rozwiązanie kompromisowe.
1. wojska partyjskie opuściły Armenię, ale jej królem pozostał Tiridates
 II. POWSTANIE W BRYTANII 61
- w 61 roku wybuchało groźne powstanie w Brytanii i objęło znacznie jej obszary. na jego
czele stanęła królowa Icenów, Boudika znieważona przez Rzymian.
– zdobyła ona Camulodunum, także Londynium i Verulaminum wówczas zginęło
około 70 tys rzymian)
– dopiero zdecydowane działania legata Gajusza Paulinua przywróciły rzymskie
panowanie

III. POWSTANIE W JUDEI

- drugie, jeszcze groźniejsze powstanie wybuchało w Judei w 66 roku i trwało siedem
lat.
- ludność żydowska z niechęcią odnosiła się do rządów Rzymian, ponadto dochodziło często
do jej konfliktów z grekami.
- właśnie tego typu lokalny konflikt przerodził się w wojnę, która ogarnęła całą prowincję.
najważniejszą z nich byli saduceusze, arystokratyczne ugrupowanie związane z rodami
kapłańskimi, pilnujący władzy arcykapłańskiej.

III.I. TYTUS
- po obaleniu Galba, władzę objął Wespjanusz, a także założył dynastię Flawiuszów.
- wowcza tytus złamał opór żydowskich powstańców, którzy świątynie jerozolimską
zamienili w twierdzę, zdobył ją i ograbił z najcenniejszych sprzętów, a budowlę kazał spalić.

III.II. POWSTANIE JUDEI SKUTEK

- w roku 70 Jerozolima została całkowicie zburzona.
- urząd arcykapłana i Sanhedryn przestały istnieć.

Domicjan 81 - 96
1. WOJNA Z DECEBALEM
- Gorzej przedstawiała się sytuację nad Dunajem, gdzie utalentowany król Decebal
zreorganizował silne państwo Daków.
- pierwsza faza wojen z Decebalem przebiegała niepomyślnie dla rzymian. wojny
uniemożliwił mu bunt Saturnina w Germanii, w tych okolicznościach Domicjan zawarł z
Decebalem pokój, bardzo tym umacniając pozycję króla Daków

Trajan 98 - 117
I. WOJNA Z DECEBALEM II
- od początku swego panowania szykował się do wojny z Decebalem.
- zgromadził na nią 10 legionów.
I. SKUTEK
- w roku 107, pokonany Decebal popełnił samobójstwo i cesarz ogłosił powstanie nowej
 prowincji Dacja.

II. WOJNA PARTYJSKA 114 – 117

- w roku 106 cesarz jeszcze bardziej rozszerzył panowanie rzymskie na wschodzie, włączał
do Imperium romanum Arabię Skalistą.
- jego wyprawa do Arabii miała na celu zdobycie Petry centrum handlu ze wschodem, a
także kontrolowanie jedwabnego szlaku.
- ułatwiało to ostatnią wielką wyprawę przeciwko Partom.
- jej przygotowanie oznaczało, że Trajan wracał do wielkich projektów Cezara.

II.I. WOJNA PARTYJSKA 114 – 117 PRZEBIEG

- (Trajan pod pretekstem obsadzenia tronu w Armenii przez Partów), ruszył na podbój.
- wkrótce zajął stolicę Arsacydów(아르사케스) mianowicie Ktezyfont z której wycofał się
król Chosroes I.
- Trajan wykonał dość ryzykowne posunięcie.
- powołał na króla Partów Partamaspatesa, syna Chosroesa jako wasala Rzymu. Trajan
ogłosił utworzenie dwóch nowych prowincji
- Mezopotamii
- Asyrii

II.II. WOJNA PARTYJSKA 114 – 117 UPADEK

w Mezopotamii wybuchało wielkie powstanie w roku 116.
jednocześnie w trzech starych prowincjach rzymskich, doszło do buntu ludności żydowskiej.
czyli
- Egipcie
- Cyprze
- Cyrenajce
złe wiadomości dochodziły także z Dacji zagrożonej przez Roksolanów.
Trajan zmuszony był do odwrotu, a jego nowe prowincje się rozpadły.

Hadrian 117 – 138

II.II. WOJNA PARTYJSKA 114 – 117 SKUTEK

• Hadrian zdawał sobie spawę, że utrzymanie efemerycznych zdobyczy Trajana na wschodzie
oznaczało olbrzymi wysiłek finansowy i militarny, przekraczający możliwości pańśtwa.
• z trudem utrzymał Dację, której część zagarnęli Roksolanowie.
• na wschodzie zrezygnował ze wszystkich zdobyczy terytorialnych Trajana z wyjątkiem
Arabii Skalistej. decyzje te wywołały poruszenie w senacie i zawłaszcza wśród wojsko
• zwrócił królowi Partyjskiemu dwie prowincje
 • Asyrię i Mezopotamię
• w Armenii przywrócił na tronie zależnego od Rzymu króla.
Hadrian zaniechał podbojów i zapoczątkował politykę zbrojnego pokoju. moim zdaniem
była to bardzo racjonalna decyzja.

II . POWSTAENIE JUEDI – SZYMON BAR KOCHBA PRZYCZYNY

- w 130 roku Hadrian zakazał obrzezania, a na gruzach zniszczonej w 70 roku Jerozolimy
postanowił wznieść nowe miasto ze świątynią Jowisza i samego cesarza.
- decyzja ta wywołała powszechne oburzenie wśród żydów, którzy rozpoczęli
systematyczne przygotowanie do wielkiego powstania, gromadząc broń i zapasy.
- nienawiść do rzymian zmobilizowała całą ludność żydowską, która zjednoczyła się pod
wodzą Szymona Bar Kochba. 134 został stłumiony
- wydał rozkaz przykładnego ukarania buntownych. Pod rozkazu Hadriana doszło do
masakry mieszkańców i zniszczenia Jerozolima

Marek Aureliusz 161 - 180

nie rozpoczął panowanie w nie najlepszej atmosferze. pogorszyła się znacznie sytuacja na granicach
imperium,

I. WSPÓŁRZĄD Z LUCJUSZEM
• po śmierć Antonia Piusa, władzy przypadło Markowi Aureliuszowi który został
wychowany pod opieką cesarza Hadriana.
• od 61 roku Marek podzielił się władzą z Lucjuszem który został adoptowany przez Antonina
Piusa.
• być może Marek dzielił się w największym możliwym stopniu władzą z Lucjuszem, pragnąc
mieć u swego boku młodego człowieka która potrafie zdolny sprostać trudom wojen.

II. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA PARTYJSKA - PRZYCZYNY

• wówczas sytuacja na wschodzie była groźna. już za antonina budziła poważny
niepokój.
• po zmianie panującego król partów Wologezes III najechał Armenię i osadził tam nowego
władcę Pakora, co oznaczał wojnę
• w odpowiedzi na to, Marek Aureliusz wysłał na wschód legiony pod dowódczem
Lucjusza.
• zajął Armenię, a następnie połnocną Mezopotamię, zdobył i zniszczył Ktezyofont

II.I MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA PARTYJSKA - SKUTEK

• jednak kontynuowanie ofensywy uniemożliwiła mu wielka zaraza, która wyniszczyła
znaczną część wojsk rzymskich. z partami zawarto pospieszenie pokój
• przywracał zwierzchnictwo rzymskie nad Armenią
• po zakończeniu wojny partyjskiej wszystkie legiony znad dunaju powróciły wraz z dzumą
na swoje miejsca na granicy

III. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA MARKOMAŃSKICH - PRZYCZYNY

III.I.pod koniec roku 166 horda barbarzyńców, przekroczyła Dunaj i weszłą do Panonii
górnej.
- fakt ten sam w sobie nie był szczególnie groźny, ale świadczył o rosnącym fermencie
wśród ludów Germańskich.
III.II. MARKOMANOWIE KWADOWIE
- w roku 169 nawet Markomanowie i Kwadowie weszli na terytorium rzymskie, kierując się
w stronę Italii, gdzie zdobyli i zniszczyli miasto Opitergum, a następnie oblegli Akwileję,
której jednak nie zdobyli, natomiast spustoszyli okolicę
-od wieków nie doszło do tak niebezpiecznej i upokarzającej sytuacji.
- wcześniej rzymianie wcześniej chętnie głosili, że ich imperium obejmuje całą ziemię,
czego dowodzi mennictwo Antonina.
- teraz musieli bronić własnych prowincji.

III.III. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA MARKOMAŃSKICH -

PRZYGOTOWANIA
• Lucjusz Werus zmarł nagle. walki kontynuował sam Marek Aureliusz.
• nadal odczuwano skutki zarazy.
- liczebność armii zmniejszyła się tak bardzo, że trzeba było się uciec do pradawnej
procedury, której nie lubiano, ale która stała się nieunikniona.
- powołano też do wojska gladiatorów.
• również w tak krytycznej sytuacji Marek Aureliusz, aby zdobyć fundusze na utworzenie
nowych legionów, urządził wyprzedaż ruchomości cesarskich
- zestaw stołowych
- klejnotów
- mebli

III. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA MARKOMAŃSKICH - Germanicus

- ofensywa przeciw Germanów zaczęła się wiosną roku 170.

- W 173 Pertinaks odzyskał Recję i Noricum a następnie zadał kłęskę Markomanom i
zmusilł do kapitulacji Kwadów.
• POKÓJ Z MARKOMANAMI/KWADAMI
- Markonowie i Kwadowie prosili o pokój, a cesarz zgodził się ale pod warunkiem, że nie
będą się osiedlić bliżej niż o pięć mil od Dunaju.
- Część pokonanych za zgodę Rzymian osiedlila się w Imperium Romanum
 - Aurelisz uzyskał przydomek Germanicus
IV. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA MARKOMAŃSKICH - Samarticus
• wojna markomańskich 167 - 180 - Samarticus
• po ujarzmieniu Kwadów i narzuceniu im traktatów, który zobowiązywał ich co najmniej do
zachowania neutralność, Marek w roku 174 podjął zadanie poskromienia sarmackich
Jazygów
• w 175 Marek Aurelisz zmusił Jazygów do kapitulacji.
• na Fali powodzenia cesarz planował utworzenia nowych prowincji. markomanii i Sarmacji.
• Jazygowie uzyskali podobne warunki, ponadto Rzym pobierał coroczny kontyngent rekruta
od Jazygów. A pięć tysicy jeźdźców wysłano do Brytanii
175 zwycięstwo nad Samartami, pozwolił Aureliuszowi uzyskanie przydomek Sarmaticus
obok Germanicus.
•
V. MAREK AURELIUSZ 161 - 180 – WOJNA MARKOMAŃSKICH - SKUTEK
• w 177 roku wybuchała nowa wojna z Markomanami i Kwadami.
• przyłączyły się do niej także inne plemiona, Gotów, którzy zaczęli przesuwać się na
południe z obszarów zajmowanych przez kulturę wielbarską
• Gdy Marek Aureliusz umierał w swojej kwaterze nad Dunajem w 180 roku wojna wciąż
trwała.
• nowym władcą Rzymu został jego syn, Komodus, co jak czas pokazywał, że nie był to
najlepszy wybór.
• Komodus zawarł pokój z wrogami rezygnując z ostatnich zdobyczy terytorialnych
• w wyniku wojen markomańskich osłabły siły militarne i ekonomiczne Imperium
Romanum, wzrosło zaś znaczenie plemion zamieszkujący za granicy rzymu tzw
barbaricum