‫ساختمان های گسسته‬

‫نظریه مجموعه ها‬

‫بهار ‪۱۴۰۲‬‬
‫داوری‬
 ‫تعریف مجموعه‬
‫◦ مجموعه‪ ،‬گردایه ای خوش تعریف از اشیا است‪.‬‬

‫◦ مجموعه ها را به اشکال مختلف می توان نمایش داد‪:‬‬

‫◦ با لیست کردن همه اعضای آن‪:‬‬
‫‪𝐴 = 1 ,4 ,7‬‬ ‫◦‬
‫… ‪ℕ = 0,1,2,3,‬‬ ‫◦‬
‫◦ توصیف اعضای آن‪:‬‬
‫◦ }‪𝐶 = 𝑥 𝑥 ∈ ℕ ,10 ≤ 𝑥 ≤ 20‬‬
‫◦ }‪𝐷 = 𝑥 𝑥 ∈ ℕ , 𝑥 3 < 100‬‬

‫◦ ترتیب و تکرار در اعضای مجموعه نادیده گرفته می شود‪.‬‬

 ‫زیرمجموعه‬
‫◦ مجموعه ‪ A‬را زیر مجموعه ‪ B‬گویند و با نماد 𝐵 ⊆ 𝐴 نشان می دهند اگر‪:‬‬
‫◦ 𝐵∈𝑥⟹ 𝐴∈𝑥‬

‫◦ دو مجموعه ‪ A‬و ‪ B‬را برابر گویند اگر ‪:‬‬

‫◦ 𝐵⊆𝐴 و 𝐴⊆𝐵‬

‫◦ ‪ B‬را زیرمجموعه سره مجموعه ‪ A‬گویند و با نماد 𝐴 ⊂ 𝐵 نشان می دهند‪ ،‬اگر ‪:‬‬
‫◦ 𝐴⊆𝐵 و 𝐴≠𝐵‬

‫◦ مجموعه تهی مجموعه ای است که هیچ عضوی ندارد و آن را با نماد }{ یا ∅ نشان می دهند‪.‬‬
 ‫زیرمجموعه‬
‫◦ قضیه ‪ :‬مجموعه های ‪ A, B, C‬را در نظر بگیرید‪:‬‬
‫◦ اگر 𝐵 ⊆ 𝐴 و 𝐶 ⊆ 𝐵 آنگاه 𝐶 ⊆ 𝐴‬
‫◦ اگر 𝐵 ⊂ 𝐴 و 𝐶 ⊆ 𝐵 آنگاه 𝐶 ⊂ 𝐴‬

‫◦ قضیه‪ :‬برای هر مجموعه ‪ A‬داریم ‪:‬‬

‫◦ 𝐴⊆∅‬

‫◦ مجموعه توانی ‪ A‬را با )𝐴(𝑃 نشان می دهند که مجموعه ای است شامل همه زیرمجموعه های ‪:A‬‬
‫◦ }𝐴 ⊆ 𝐵 𝐵 = 𝐴 𝑃‬
 ‫زیرمجموعه ها‬
‫◦ تعداد اعضای مجموعه ‪ A‬را با نماد |𝐴| نمایش می دهند‪.‬‬

‫◦ تعداد همه زیرمجموعه های یک مجموعه مانند ‪ A‬برابر است با ‪:‬‬

‫𝐴 𝑃‬ ‫◦ 𝐴‪=2‬‬

‫◦ تعداد زیرمجموعه های ‪ k‬عضوی یک مجموعه ‪ n‬عضوی برابر است با ‪:‬‬

‫𝑛‬
‫◦‬
‫𝑘‬

‫◦ قضیه‌‪:‬‬
‫‪𝑛+1‬‬ ‫𝑛‬ ‫𝑛‬
‫=‬ ‫‪+‬‬
‫𝑘‬ ‫𝑘‬ ‫‪𝑘−1‬‬
 ‫عملگرهای مجموعه ای‬
‫◦ برای دو مجموعه ‪ A‬و ‪ B‬عملگرهای زیر را تعریف می کنیم‪:‬‬
‫= 𝐵∪𝐴‬ ‫◦ اجتماع ‪ A‬و ‪𝑥 𝑥 ∈ 𝐴 ∨ 𝑥 ∈ 𝐵 } : B‬‬
‫◦ اشتراک ‪ A‬و ‪𝐴 ∩ 𝐵 = 𝑥 𝑥 ∈ 𝐴 ∧ 𝑥 ∈ 𝐵 } : B‬‬
‫◦ تفاضل متقارن ‪ A‬و ‪𝐴 △ 𝐵 = 𝑥 𝑥 ∈ 𝐴 ∪ 𝐵 ∧ 𝑥 ∉ 𝐴 ∩ 𝐵} : B‬‬
‫◦ تفاضل ‪ B‬از ‪𝐴 − 𝐵 = 𝑥 𝑥 ∈ 𝐴 ∧ 𝑥 ∉ 𝐵 } : A‬‬

‫◦ دو مجموعه ‪ A‬و ‪ B‬را مجزا می گویند اگر ∅ = 𝐵 ∩ 𝐴‬

‫◦ قضیه ‪ :‬دو مجموعه ‪ A‬و ‪ B‬مجزا هستند اگر و تنها اگر 𝐵 △ 𝐴 = 𝐵 ∪ 𝐴‬

 ‫عملگرهای مجموعه ای‬
‫◦ اگر مجموعه عام ‪ U‬مشخص شده باشد آنگاه متمم ‪ A‬را با نماد ‪ 𝐴ҧ‬نشان می دهند که برابر است با ‪:‬‬
‫◦ 𝐴 ‪𝐴ҧ = 𝑈 −‬‬

‫◦ قضیه ‪ :‬برای دو مجموعه ‪ A‬و ‪ B‬گزاره های زیر هم ارزند‪:‬‬

‫‪𝐴 ⊆ 𝐵 .1‬‬
‫‪𝐴 ∪ 𝐵 = 𝐵 .2‬‬
‫‪𝐴 ∩ 𝐵 = 𝐴 .3‬‬
‫‪𝐵ത ⊆ 𝐴ҧ .4‬‬
‫بعضی روابط در نظریه مجموعه ها‬
 ‫نمودار ون‬
‫◦ از نمودار ون برای نمایش روابط (تعداد کمی از) مجموعه ها استفاده می شود‪.‬‬
‫◦ مجموعه عام را با مستطیل و بقیه مجموعه های را با دایره یا شکل دیگر نشان می دهند‪.‬‬
 ‫شمارش مجموعه ها‬
‫◦ اگر ‪ A‬و ‪ B‬دو مجموعه متناهی باشند آنگاه ‪:‬‬
‫◦ |𝐵 ∩ 𝐴| ‪𝐴 ∪ 𝐵 = 𝐴 + 𝐵 −‬‬

‫◦ همچنین برای سه مجموعه متناهی ‪ A‬و ‪ B‬و ‪ C‬داریم ‪:‬‬

‫◦ |𝐶 ∩ 𝐵 ∩ 𝐴| ‪𝐴 ∪ 𝐵 ∪ 𝐶 = 𝐴 + 𝐵 + 𝐶 − 𝐴 ∩ 𝐵 − 𝐴 ∩ 𝐶 − 𝐵 ∩ 𝐶 +‬‬

‫◦ اگر 𝐼 ∈ 𝑖‪ 𝐴𝑖 ,‬مجموعه ای از مجموعه ها باشند آنگاه ‪:‬‬

‫= 𝑖𝐴 𝐼∈𝑖ڂ‬ ‫◦ } 𝑖𝐴 ∈ 𝑥‪𝑥 ∃𝑖 ∈ 𝐼 ,‬‬
‫= 𝑖𝐴 𝐼∈𝑖 ځ‬ ‫◦ } 𝑖𝐴 ∈ 𝑥‪𝑥 ∀𝑖 ∈ 𝐼 ,‬‬
 ‫احتمال‬
‫◦ مجموعه همه وضعیت های ممکن در یک آزمایش تصادفی را فضای نمونه ای میگویند‪.‬‬
‫◦ مثال‪:‬‬
‫◦ فضای نمونه ای در پرتاب دو تاس‬
‫◦ فضای نمونه ای در انتخاب یک دانشجو از کالس‬
‫◦ اگر ‪ a‬یک پیشامد ممکن از فضای نمونه ای ‪ P‬باشد و احتمال وقوع هر پیشامد در ‪ P‬یکسان باشد آنگاه احتمال وقوع ‪ a‬برابر است‬
‫با‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= 𝑎 ‪Pr‬‬
‫𝑃‬
‫◦ اگر ‪ A‬یک پیشامد مرکب باشد و احتمال وقوع هر پیشامد در ‪ P‬یکسان باشد آنگاه‪:‬‬
‫𝐴‬
‫= 𝐴 ‪Pr‬‬
‫𝑃‬