Khai thác hệ thống phanh xe toyota 2010

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
KHOA CƠ KHÍ
BỘ MÔN CƠ KHÍ Ô TÔ

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài: Khai thác hệ thống phanh xe trên xe Toyota Fortuner
2010
Sinh viên: Trần Huỳnh Anh
Chuyên ngành: Kỹ thuật Ô tô Lớp: KTOT.1
Hệ: Chính quy Khóa: 59
Người hướng dẫn: ThS. Vũ Văn Định
Tp. Hồ Chí Minh, năm 2022

` GVHD: Ths. Vũ Văn Định
MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................................................. i

DANH MỤC HÌNH ẢNH .................................................................................................. iii
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG PHANH...................................................... 2
1.1. Giới thiệu hệ thống phanh .............................................................................................. 2
1.1.1. Công dụng.................................................................................................................. 2
1.1.2. Phân loại .................................................................................................................... 2
1.1.3. Yêu cầu kết cấu.......................................................................................................... 3
1.1.4. Cấu tạo chung của hệ thống phanh ............................................................................ 4
1.2. Cơ cấu phanh ................................................................................................................. 4
1.2.1. Cơ cấu phanh tang trống ............................................................................................ 4
1.2.2. Cơ cấu phanh đĩa ....................................................................................................... 7
1.2.3. So sánh ưu nhược điểm của phanh đĩa so với phanh trống ....................................... 9
1.2.4. Cơ cấu phanh dừng .................................................................................................. 10
1.3. Hệ thống dẫn động phanh ............................................................................................ 11
1.3.1. Dẫn động phanh thủy lực......................................................................................... 11
1.3.2. Dẫn động phanh khí nén .......................................................................................... 11
1.4. Hệ thống phanh có khả năng tự động điều chỉnh lực phanh ........................................ 12
1.4.1. Bộ điều hòa lực phanh ............................................................................................. 12
1.4.2. Hệ thống phanh ABS (Anti – Lock Brake System) ................................................ 13
1.4.3. Hệ thống TRC (Traction Control System) .............................................................. 13
1.4.4. Hệ thống EBD (Electronic Brakeforce Distribution) .............................................. 14
1.4.5. Hệ thống BA (Brake Assist) .................................................................................... 15
1.5. Tổng quan về xe Toyota Fortuner 2010....................................................................... 15
1.5.1. Thống số kỹ thuật xe Toyota Fortuner 2010 ........................................................... 15
1.5.2. Nội thất, ngoại thất .................................................................................................. 17
i
SVTH: Trần Huỳnh Anh
1.5.3. Nội dung đề tài ........................................................................................................ 19

Chương 2. KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH TRÊN XE FORTUNER 2010 ................... 19
2.1. Kết cấu của hệ thống phanh chính xe Toyota Fortuner 2010 ...................................... 19
2.1.1. Phân tích cơ cấu phanh xe Toyota Fortuner ............................................................ 20
2.1.2. Kết cấu dẫn động phanh chính ................................................................................ 26
2.1.3. Hệ thống chống bó cứng (ABS) .............................................................................. 35
2.1.4. Hệ thống phanh dừng............................................................................................... 40
Chương 3. QUY TRÌNH CHUẨN ĐOÁN, BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA HỆ THỐNG
PHANH TRÊN XE FORTUNER 2010, MÔ PHỎNG VÀ KHẢO SÁT CHẾ ĐỘ HOẠT
ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG PHANH ................................................................................... 41
3.1. Nội dung bảo dưỡng hệ thống phanh ........................................................................... 41
3.2. Chuẩn đoán hệ thống phanh ......................................................................................... 42
3.3. Bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống phanh .......................................................................... 45
3.3.1. Kiểm tra và điều chỉnh bàn đạp phanh .................................................................... 45
3.3.2. Kiểm tra xả khí trong hệ thống phanh ..................................................................... 47
3.3.3. Bảo dưỡng và sửa chữa phanh đĩa trước ................................................................. 49
3.3.4. Bảo dưỡng và sửa chữa phanh tang trống sau ......................................................... 51
3.3.5. Kiểm tra thay thế bộ chấp hành phanh .................................................................... 53
3.3.6. Chuẩn đoán, sửa chửa phanh dừng .......................................................................... 56
3.4. Mô phỏng hệ thống phanh bằng phần mềm Autocad .................................................. 57
3.4.1. Giới thiệu tổng quan về phần mềm Autocad ........................................................... 57
3.4.2. Dựng các bản vẽ chi tiết .......................................................................................... 57
KẾT LUẬN CHUNG ......................................................................................................... 61
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 62
ii
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1. 1 Cấu tạo chung của hệ thống phanh ................................................................. 4

Hình 1. 2 Sơ đồ các dạng cơ cấu phanh tang trống ........................................................ 5
Hình 1. 3 Tang trống phanh ............................................................................................ 6
Hình 1. 4 Guốc phanh ..................................................................................................... 6
Hình 1. 5 Các dạng xi lanh bánh xe ................................................................................ 7
Hình 1. 6 Giá đỡ di động và giá đỡ cố định .................................................................... 7
Hình 1. 7 Cấu tạo của các dạng đĩa phanh ...................................................................... 8
Hình 1. 8 Cấu tạo má phanh ............................................................................................ 8
Hình 1. 9 Phanh đĩa với phớt biến dạng.......................................................................... 9
Hình 1. 10 Phanh tay tại cơ cấu phanh bánh sau .......................................................... 10
Hình 1. 11 Sơ đồ dẫn động phanh thủy lực .................................................................. 11
Hình 1. 12 Sơ đồ dẫn động phanh khí nén .................................................................... 12
Hình 1. 13 Sơ đồ dẫn động phanh có van điều hòa ...................................................... 13
Hình 1. 14 Phanh có hệ thống ABS .............................................................................. 13
Hình 1. 15 Phanh có hệ thống TRC .............................................................................. 14
Hình 1. 16 Phanh có hệ thống EBD .............................................................................. 14
Hình 1. 17 Phanh có hệ thống BA ................................................................................ 15
Hình 1. 18 Hình ảnh chụp bên ngoài xe Toyota Fortuner ............................................ 16
Hình 1. 19 Ngoại thất Fortuner 2010 ............................................................................ 17
Hình 1. 21 Cabin của xe Fortuner 2010 ........................................................................ 18
Hình 1. 22 Hàng ghế sau Fortuner 2010 ....................................................................... 18
Hình 2. 1 Hệ thống dẫn động phanh chính trên xe Toyota Fortuner. ........................... 20
Hình 2. 2 Các bộ phân của cơ cấu phanh đĩa ................................................................ 21
Hình 2. 3 Sơ đồ nguyên lý của của cấu phanh đĩa có giá cố định ................................ 22
Hình 2. 4 Các bộ phận của cơ cấu phanh tang trống .................................................... 24
Hình 2. 5 Xy lanh phanh chính hai dòng ...................................................................... 26
Hình 2. 6 Trạng thái không tác động vào bàn đạp phanh ............................................. 27
iii
Hình 2. 7 Trạng thái đạp phanh .................................................................................... 28

Hình 2. 8 Trạng thái nhả bàn đạp phanh ....................................................................... 29
Hình 2. 9 Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh sau.................................................................. 29
Hình 2. 10 Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh trước. ............................................................ 30
Hình 2. 11 Kết cấu bộ trợ lực chân không .................................................................... 30
Hình 2. 12 Trạng thái chưa đạp phanh .......................................................................... 32
Hình 2. 13 Trạng thái đạp phanh giai đoạn đầu ............................................................ 32
Hình 2. 14 Trạng thái đạp phanh giai đoạn sau. ........................................................... 33
Hình 2. 15 Trạng thái giữ chân phanh .......................................................................... 33
Hình 2. 16 Trạng thái nhả phanh .................................................................................. 34
Hình 2. 17 Trạng thái mất chân không ......................................................................... 35
Hình 2. 18 Các cực của ECU ........................................................................................ 35
Hình 2. 19 Sơ đồ của khối điều khiển ABS với các tín hiệu đầu vào, đầu ra ............... 36
Hình 2. 20 Vị trí lắp cảm biến tốc độ phía sau trái ....................................................... 37
Hình 2. 21 Cấu tạo cảm biến ......................................................................................... 38
Hình 2. 22 Bộ chấp hành phanh .................................................................................... 38
Hình 2. 23 Bơm điện ..................................................................................................... 39
Hình 2. 24 Dẫn động phanh dừng ................................................................................. 40
Hình 3. 1 Giao diện phần mềm AUOCAD ................................................................... 58
Hình 3. 2 Bãn vẽ tuyến hình xe Toyota Fortuner 2010 ................................................ 58
Hình 3. 3 Bản vẽ bầu trợ lực phanh .............................................................................. 58
Hình 3. 4 Bản vẽ cơ cấu phanh trước ............................................................................ 59
Hình 3. 5 Bản vẽ sơ đồ dẫn động phanh ....................................................................... 59
Hình 3. 6 Cùm phanh .................................................................................................... 59
Hình 3. 7 Đĩa phanh ...................................................................................................... 60
Hình 3. 8 Trống phanh .................................................................................................. 60
Hình 3. 9 Má phanh....................................................................................................... 60
iv
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1. 1 Thông số kỹ thuật xe Fortuner 2010............................................................. 16

Bảng 1. 2 Một số trang thiết bị trên Fotuner 2010 ........................................................ 19
Bảng 2. 1 Thông số kỹ thuật phanh trước ..................................................................... 22
Bảng 2. 2 Thông số kỹ thuật phanh sau ........................................................................ 25
Bảng 3. 1 Một số triệu chứng hư hỏng ......................................................................... 42
Bảng 3. 2 Một số mã ..................................................................................................... 43
Bảng 3. 3 Điều chỉnh bàn đạp phanh ............................................................................ 45
Bảng 3. 4 Xả khí dầu trong hệ thống phanh ................................................................. 47
Bảng 3. 5 Tháo đĩa phanh ............................................................................................ 49
Bảng 3. 6 Kiểm tra độ dày má phanh và đĩa phanh ...................................................... 50
Bảng 3. 7 Quy trình tháo trống phanh và guốc phanh sau ............................................ 51
Bảng 3. 8 Kiểm tra đường kính trống phanh, độ dày guốc phanh ................................ 52
Bảng 3. 10 Quy trình thay thế bộ chấp hành phanh ...................................................... 53
v
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP GVHD: ThS. Vũ Văn Định
LỜI NÓI ĐẦU
Trong những năm gần đây, khi nền kinh tế đất nước ngày càng phát triển thì nhu cầu
sử dụng ô tô trong giao thông càng nhiều. Cùng với đó là sự xuất hiện nhiều nhà máy lắp
ráp ô tô như Trường Hải, Toyota, Ford… Điều này buộc những kỹ sư trong ngành ô tô
phải nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi những công nghệ mới, cũng như thiết kế, cải tạo những
ô tô cũ để phù hợp với nhu cầu hiện nay. Do đó, đồ án tốt nghiệp khai thác kỹ thuật ô tô
mang một ý nghĩa quan trọng đối với sinh viên ngành cơ khí giao thông trước khi ra
trường.
Nay em nhận nhiệm vụ Khai thác kỹ thuật hệ thống phanh trên xe Toyota
Fortuner 2010 nhằm mục đích ôn lại kiến thức đã học và nâng cao kỹ năng cũng như sự
linh hoạt trong khai thác bảo dưỡng sửa chữa các hệ thống, cơ cấu trong ô tô..
Phanh ô tô là một bộ phận rất quan trọng trên xe, nó đảm bảo cho ô tô chạy an toàn
ở tốc độ cao, do đó nâng cao được năng suất vận chuyển. Nên hệ thống phanh ô tô cần
thiết bảo đảm độ tin cậy, phanh êm dịu, hiệu quả phanh cao, tính ổn định của xe... để tăng
tính an toàn cho ô tô khi vận hành.
Được sự hướng dẫn tận tình của Thầy Vũ Văn Định, nay em đã hoàn thành đồ án,
trong quá trình em làm khai thác không tránh khỏi sai sót, mong các thầy trong khoa chỉ
dẫn. Em xin chân thành cảm ơn.
1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG PHANH
1.1. Giới thiệu hệ thống phanh

1.1.1. Công dụng
Trên ôtô phanh là hệ thống đặc biệt quan trọng đảm bảo cho ôtô chuyển động an
toàn ở mọi chế độ nhờ đó mới phát huy hết khả năng động lực, nâng cao tốc độ ôtô cũng
như là năng suất vận chuyển của xe. Hệ thống phanh được dùng để:
- Giảm tốc độ của ôtô đến khi dừng hẳn hoặc đến một tốc độ cần thiết nào đó.
Giữ ôtô đứng yên trên đường dốc với thời gian không hạn chế.
- Nhờ có hệ thống phanh mà người lái có thể chạy xe an toàn ở tốc độ cao, do đó
tăng năng suất vận chuyển và hiệu quả xe.
1.1.2. Phân loại
Tuỳ thuộc căn cứ để phân loại, hệ thống phanh được chia thành các loại sau:
* Theo đặc điểm điều khiển :
- Phanh chính ( phanh chân), dùng để giảm tốc độ khi xe đang chuyển động.
- Phanh phụ (phanh tay), dùng để đỗ xe khi người lái rời khỏi buồn lái và dùng làm
phanh dự phòng.
- Phanh bổ trợ ( phanh bằng động cơ, thủy lực hoặc điện tử) dùng để tiêu hao bớt
một phần động năng của ô tô khi cần tiến hành phanh lâu dài (phanh trên dốc dài...)
* Theo kết cấu của cơ cấu phanh:
- Cơ cấu phanh tang trống
- Cơ cấu phanh đĩa
-Cơ cấu phanh dải
* Theo dẫn động phanh:
- Hệ thống phanh dẫn động bằng cơ khí
- Hệ thống phanh dẫn động bằng thủy lực
- Hệ thống phanh dẫn động bằng khí nén
2
- Hệ thống phanh dẫn động liên hợp: Cơ khí, thủy lực, khí nén
- Hệ thống phanh dẫn động có trợ lực
* Theo mức độ hoàn thiện hệ thống phanh:
Hệ thống phanh được hoàn thiện để nâng cao chất lượng điểu khiển ô tô khi phanh,
do vậy trang bị thêm bộ điểu chỉnh lực phanh:
- Bộ điều chỉnh lực phanh (Bộ điều hòa lực phanh)
- Bộ chống hãm cứng bánh xe (Hệ thống ABS)
Trên hộ thống ABS còn có thể bố trí các liên hợp điều chỉnh: hạn chế trượt quay, ổn
định động học ô tô... nhằm hoàn thiện khả năng cơ động, ổn định của ô tô khi không điều
khiển phanh
1.1.3. Yêu cầu kết cấu
- Có hiệu quả phanh cao nhất ở tất cả các bánh xe nghĩa là đảm bảo quãng đường
phanh ngắn nhất khi phanh đột ngột trong trường hợp nguy hiểm.
- Phanh êm dịu trong bất kì mọi trường hợp để đảm bảo sự ổn định của ôtô khi
phanh
- Điều khiển nhẹ nhàng, nghĩa là lực tác dụng lên bàn đạp hay đòn điều khiển không
lớn
- Dẫn động phanh có độ nhạy cao
- Đảm bảo việc phân bố mômen phanh trên các bánh xe phải theo quan hệ sử dụng
hoàn toàn trọng lượng bám khi phanh với bất kì cường độ nào
- Không có hiện tượng tự xiết, cơ cấu phanh thoát nhiệt tốt khi phanh
- Giữ được tỉ lệ thuận giữa lực trên bàn đạp hoặc đòn điều khiển với lực phanh trên
bánh xe
- Có hệ số ma sát giữa phần quay và má phanh cao và ổn định trong điều kiện sử
dụng
- Có khả năng phanh ôtô khi đỗ trong thời gian dài
- Có độ tin cậy, độ bền, tuổi thọ cao, giá thành hạ.
3
1.1.4. Cấu tạo chung của hệ thống phanh

Hệ thống phanh trên ô tô gồm có các bộ phận chính: cơ cấu phanh, dẫn động phanh.
Ngày nay trên cơ sở các bộ phận kể trên, hệ thống phanh còn được bố trí thêm các thiết bị
nâng cao hiệu quả phanh.
- Cơ cấu phanh: được bố trí ở gần bánh xe, thực hiện chức năng của các cơ cấu ma
sát nhằm tạo ra mômen hãm trên các bánh xe của ô tô khi phanh.
- Dẫn động phanh: bao gồm các bộ phận liên kết từ cơ cấu điều khiển (bàn đạp
phanh, cần kéo phanh) tới các chi tiết điều khiển sự hoạt động của cơ cấu phanh. Dẫn
động phanh dùng để truyền và khuếch đại lực điều khiển từ cơ cấu điều khiển phanh đến
các chi tiết điều khiển hoạt động của cơ cấu phanh.
Hình 1. 1 Cấu tạo chung của hệ thống phanh

1.2. Cơ cấu phanh
Là bộ phận trực tiếp tạo ra lực cản và làm việc theo nguyên lý ma sát, kết cấu cơ cấu
phanh gồm có hai phần chính là: Phần tử ma sát và cơ cấu ép. Ngoài ra, còn một số bộ
phận phụ khác như: Bộ phận điều chỉnh khe hở, bộ phận để xả khí.
1.2.1. Cơ cấu phanh tang trống
Cơ cấu phanh được dùng khá phổ biến trên ô tô. Trong cơ cấu dạng tang trống sử
dụng các guốc phanh cố định và được phanh với mặt trụ trong của phanh tang trống quay
cùng bánh xe. Như vậy quá trình phanh được thực hiện nhờ ma sát giữa bề mặt tang trống
và các má phanh.
1.2.1.1. Các dạng cơ cấu phanh
4
Cơ cấu phanh tang trống được phân loại theo phương pháp bố trí và điều khiển các
guốc phanh thành các dạng trình bài trên hình với các tên gọi:
- Guốc phanh đặt đối xứng qua đường tâm trục (a),
- Guốc phanh đặt đối xứng với tâm quay (b),
- Guốc phanh được đặt bơi (c),
- Guốc phanh được cường hóa một chiều quay (d),
- Guốc phanh được cường hóa hai chiều quay (e).
Các dạng này còn có thể phân biệt thành các cơ cấu sử dụng với các lực điều khiển
guốc phanh từ hệ thống dẫn động khí nén (a), thủy lực (b, c, d, e) hoặc cơ khí (a, d).
Hình 1. 2 Sơ đồ các dạng cơ cấu phanh tang trống

1.2.1.2. Cấu tạo các chi tiết chính
Cơ cấu phanh tang trống có số lượng chi tiết nhiều trọng lượng lớn và thường được
bố trí trong lòng bánh xe ô tô. Một số chi tiết quan trọng trong cơ cấu phanh tang trống
gồm: tang trống, guốc phanh và má phanh, xilanh bánh xe, cùng với các cụm điều chỉnh
khe hở má phanh tang trống.
* Trống phanh
Tang trống phanh là một chi tiết luôn quay cùng bánh xe, chịu lực ép của các guốc
phanh từ trong ra, bởi vậy tang trống phải có bề mặt ma sát với má phanh, độ bền cao, ít
bị biến dạng, cân bằng tốt, dễ truyền nhiệt. Vật liệu chế tạo tang trống thường được chế
tạo từ gang, trên ô tô con có thể được chế tạo từ hai vật liệu cơ bản: hợp kim nhôm với
ống lót bằng gang. Tang trống có chiều dày khá lớn, bề mặt bên trong tạo nên hình trụ
tròn xoay có độ bóng đảm bảo khả năng tạo ma sát cao. Tang trống liên kết trên moay ơ
nhờ các bu lông ghép chắc hoặc vít định vị đồng tâm với trục quay bánh xe.
5
Hình 1. 3 Tang trống phanh

* Guốc phanh
Mặt ngoài của guốc có gắn vành ma sát- còn gọi là má phanh. Má phanh thường
được gắn lên guốc phanh bằng phương pháp đinh tán. Một số trường hợp má phanh được
gắn lên guốc phanh bằng phương pháp dán. Guốc phanh thường có một hoặc hai gân tăng
cứng, một dầu được nối bản lề với mâm phanh nhờ các chốt quay, đầu kia tỳ vào cơ cấu
ép qua chốt tỳ hay tấm thép chịu mài mòn.
Hình 1. 4 Guốc phanh

* Xi lanh bánh xe
Xilanh bánh xe nằm trong cơ cấu phanh tang trống với dẫn động phanh thủy lực.
Xilanh bánh xe là cơ cấu thừa hành của hệ thống dẫn động điều khiển. Khi phanh áp lực
chất lỏng (dầu phanh) tại xilanh tác dụng lên pit tông, đẩy pit tông và guốc phanh dịch
chuyển, thực hiện quá trình phanh tang trống.
Xilanh có các dạng chính: đơn và kép. Dạng xilanh đơn sử dụng với cơ cấu phanh
đối xứng qua tâm trục với một pit tông: lực điều khiển từ hệ thống dẫn động tác dụng
6
riêng biệt lên một guốc phanh. Như vậy mỗi cơ cấu phanh bố trí hai xilanh cho hai guốc
phanh.
.
Hình 1. 5 Các dạng xi lanh bánh xe

1.2.2. Cơ cấu phanh đĩa
Cơ cấu phanh đĩa (phanh đĩa) được dùng phổ biến trên ô tô con, có thể ở cả cầu
trước và cầu sau, do có những ưu điểm chính:
- Cơ cấu phanh đĩa cho phép mômen phanh ổn định khi hệ số ma sát thay đổi, điều
này giúp cho bánh xe bị phanh làm việc ổn định, nhất là ở nhiệt độ cao
- Thoảt nhiệt tốt, khối lượng các chi tiết nhỏ, kết cấu gọn
- Dễ dàng bố trí cơ cấu tự động điều chỉnh khe hở của má phanh và đĩa phanh.
1.2.2.1. Các dạng cơ cấu phanh
Hiện nay, giá đỡ cơ cấu phanh đĩa thường được chia làm hai loại: loại cố định có các
piston được bố trí hai phía (hai mặt) so với đĩa phanh và loại di động như hình 1.6 có các
piston được bố trí một phía so với đĩa phanh. Loại giá đỡ di động được sử dụng phổ biến
hơn cả do kết cấu gọn nhẹ của nó.
Hình 1. 6 Giá đỡ di động và giá đỡ cố định

7
1.2.2.2. Cấu tạo các chi tiết chính

* Đĩa phanh:
Đĩa phanh được bắt chặt với moay ơ bánh xe, đĩa phanh có hai bề mặt làm việc được
mài phẳng với độ bóng cao. Tiết diện của đĩa có dạng gấp nhằm tạo nên đường truyền
nhiệt gẫy khúc, tránh làm hỏng mỡ bôi trơn ổ bi moay ơ do nhiệt độ (b, c, d). Phần lớn
các đĩa phanh được chế tạo có rãnh rỗng giữa (d) giúp nâng cao khả năng dẫn nhiệt
ra ngoài môi trường không khí xung quanh.
Hình 1. 7 Cấu tạo của các dạng đĩa phanh

* Má phanh:
Má phanh của phanh đĩa có dạng tấm phẳng, được cấu tạo bởi một xương phanh (1)
bằng thép (3-5mm) và má mềm (2) bằng vật liệu ma sát (8-10mm). Má phanh và xương
phanh được dán với nhau bằng một loại keo đặc biệt. Một trong số má phanh được xẻ
rãnh (4) thoát nhiệt, hạt mài và bố trí thêm một tấm lót (3) tăng cứng, hoặc hàn sẵn sợ
thép báo mòn hết chiều dài làm việc của má phanh.
Hình 1. 8 Cấu tạo má phanh

* Tự động điều chỉnh khe hở má phanh, đĩa phanh
8
Cơ cấu phanh đĩa phổ biến dùng các cơ cấu tự động điều chỉnh khe hở má phanh và
đĩa phanh. Kết cấu thường sử dụng là lợi dụng biến dạng của phớt bao kín (vành khăn) để
hồi vị pit tông lực trong xilanh. Phớt bao kín nằm trong rãnh của xilanh làm nhiệm vụ bao
kín khoang dầu có áp suất khi phanh. Phớt được lắp trên pit tông. Dưới tác dụng của áp
suất dầu pit tông bị đẩy dịch chuyển. Lực ma sát của pit tông kéo phớt biến dạng theo
chiều mũi tên. Khi nhả phanh, áp lực dầu giảm, phớt hồi vị kéo pit tông trở lại vị trí ban
đầu. Khi phanh nếu khe hở má phanh và đĩa phanh lớn, lực đẩy của dầu tác dụng lên pit
tông lớn hơn lực ma sát, đẩy pit tông trượt trên phớt. Khi nhả phanh, pit tông chỉ hồi vị
bằng đúng biến dạng của phớt và tạo nên vị trí mới của má phanh với đĩa phanh.
Hình 1. 9 Phanh đĩa với phớt biến dạng

1.2.3. So sánh ưu nhược điểm của phanh đĩa so với phanh trống
* Ưu điểm
- Có khả năng làm việc với khe hở nhỏ từ 0.05-0.15mm nên rất nhạy, giảm được
thời gian chậm tác dụng và cho phép tăng tỷ số truyền dẫn động.
- Bảo dưỡng đơn giản do không phải điều chỉnh khe hở. Áp suất phân bố đều trên bề
mặt má phanh, do đó má phanh mòn đều.
- Lực tác dụng theo chiều trục và tự cân bằng nên cho phép tăng giá trị của chúng để
đạt hiệu quả phanh cần thiết mà không bị giới hạn bởi điều kiện biến dạng của kết cấu. Vì
thế phanh đĩa có kích thƣớc nhỏ gọn hơn và dễ bố trí trong bánh xe.
- Hiệu quả phanh không phụ thuộc vào chiều quay và ổn định hơn. Điều kiện làm
mát tốt hơn, nhất là đối với đĩa quay.
* Nhược điểm
9
- Các đĩa phanh loại hở dễ bị oxy hóa, bị bẩn làm các má phanh nhanh mòn.
- Áp suất làm việc cao nên các má phanh dễ bị nứt, xước. Nhạy cảm với bụi bẩn và
khó làm kín.
- Thường phải sử dụng các bộ trợ lực chân không để tăng lực dẫn động nên khi động
cơ không làm việc, hiệu quả phanh thấp và khó sử dụng chúng để kết hợp làm phanh
dừng.
1.2.4. Cơ cấu phanh dừng
Phanh trên ô tô được dùng để:
- Đỗ xe trên đường, kể cả đường bằng hay trên dốc
- Thực hiện chức năng phanh dự phòng, khi phần dẫn động phanh chính bị sự cố
Hệ thống phanh trên ô tô tối thiểu phải có: phanh chính và phanh dự phòng, hai hệ
thống này cần được điều khiển riêng biệt. Yêu cầu này đảm bảo ô tô có thể dừng xe kể cả
khi phanh chính bị sự cố. Với nhiệm vụ dừng xe trên dốc, phanh tay được chế tạo với khả
năng đỗ xe tối đa trên dốc 18% (180 ÷ 200). Phanh tay được tập hợp bởi hai bộ phận
chính: cơ cấu phanh, dẫn động phanh có cơ cấu điều khiển từ khu vực thuận lợi xung
quanh người lái.
Cơ cấu phanh có thể được bố trí kết hợp với cơ cấu phanh của các bánh xe phía sau
hoặc bố trí riêng đặt trên trục ra của hộp số. Dẫn động phanh của phanh tay hoạt động độc
lập với dẫn động phanh chính và được điều khiển bằng tay, phổ biến là dẫn động cơ khí
với độ tin cậy cao.
Hình 1. 10 Phanh tay tại cơ cấu phanh bánh sau

6- guốc phanh; 7- vành răng; 8- đòn quay; 9- thanh chống
10
Cơ cấu phanh được bố trí thêm các đòn quay (8) và thanh chống (9) nối giữa cáp
kéo và guốc phanh (6). Khi kéo phanh tay, cáp dẫn chuyển động theo chiều mũi tên. Lúc
đầu đòn quay (8) quay quanh điểm D, dịch chuyển thanh chống (9), ép guốc phanh trái
vào tang trống, tạo thành điểm tựa cố định. Đầu nối B tiếp tục di chuyển, điểm D quay và
ép guốc phanh phải vào tang trống. Do đó, hai guốc phanh ép sát vào tang trống thực
hiện phanh bánh xe. Trên các cơ cấu phanh đĩa bố trí ở cầu sau, sử dụng các kết cấu đẩy
khóa pit tông trong xilanh bánh xe. Các dạng kết cấu liên hợp giữa phanh tay và phanh
chân hiện nay rất đa dạng.
1.3. Hệ thống dẫn động phanh
Đối với ô tô hệ thống phanh làm việc, sử dụng chủ yếu các loại dẫn động như: cơ
khí, thủy lực, dẫn động khí nén hay dẫn động điện
1.3.1. Dẫn động phanh thủy lực
Dẫn động phanh chính trên ôtô con chủ yếu là dẫn động phanh thủy lực.
Khi phanh, người lái đạp bàn đạp phanh qua hệ thống đòn bảy piston của xi lanh
chính dịch chuyển đẩy dầu trong buồng xi lanh, dầu bị ép có áp suất cao trong xi lanh
được dẫn qua đường ống. Dầu áp suất cao được đưa tới buồng của xi lanh phanh của cơ
cấu phanh, dầu đẩu piston chuyển động đẩy hai guốc phanh có má phanh áp sát vào tang
trống (ép má phanh vào đĩa phanh) thực hiện quá trình phanh bánh xe do trống phanh (đĩa
phanh) gắn liền với may ơ bánh xe. Khi thôi phanh, lò xo kéo hai má phanh về vị trí ban
đầu, dưới tác dụng của lò xo các piston sẽ về vị trí ban đầu ép dầu trở lại buồng dầu của xi
lanh phanh chính.
Hình 1. 11 Sơ đồ dẫn động phanh thủy lực

1.3.2. Dẫn động phanh khí nén
11
Máy nén khí cung cấp khí nén được dẫn động từ động cơ sẽ bơm khí nén qua bình
lắng (2) đến bình chứa khí nén (3). Áp suất được khống chế qua đồng hồ (8). Khi phanh
người lái đạp bàn đạp phanh đồng thời mở đường khí nén từ van phanh (4), lúc này khí
nén từ bình chứa (3) qua van phân phối (4) đến các bầu phanh (5),(6). Màng của bầu
phanh bị ép qua cơ cấu dẫn động làm cam phanh (9) quay, vấu cam tỳ vào guốc phanh, ép
guốc phanh sát vào trống phanh thực hiện quá trình phanh.
Hình 1. 12 Sơ đồ dẫn động phanh khí nén

1- Máy nén khí; 2- Bình lắng nước và dầu; 3- Bình nén khí; 4- Van phanh; 5,6- Bầu phanh;
7- Bàn đạp phanh; 8- Đồng hồ áp suất; 9- Cam quay; 10- Guốc phanh; 11- Tang trống phanh;
1.4. Hệ thống phanh có khả năng tự động điều chỉnh lực phanh
Theo xu hướng hoàn thiện hệ thống phanh trên ô tô có bố trí bộ điều chỉnh lực
phanh hoặc bộ chống hãm cứng bánh xe (ABS)
1.4.1. Bộ điều hòa lực phanh
Trong hệ thống phanh thủy lực cũng như hệ thống phanh khí nén, áp suất thủy lực
(hoặc khi nén) dẫn ra các bánh xe của cầu trước và cầu sau có thể bằng nhau hoặc khác
nhau. Đa số ô tô có kết cấu sử dụng các áp suất phân bố dầu như nhau. Như vậy các bánh
xe cầu sau thường bị trượt lết, cần hạn chế áp suất dầu phanh dẫn tới.
Van điều hoà lực phanh (van P) được đặt giữa xi lanh chính của đường dẫn dầu
phanh và xilanh phanh của bánh sau. Cơ cấu này tạo ra lực phanh thích hợp để rút ngắn
quãng đường phanh bằng cách tiến gần đến sự phân phối lực phanh lý tưởng giữa bánh
bánh sau và bánh trước để tránh cho các bánh sau không bị hãm sớm trong khi phanh
12
khẩn cấp (khi tải trọng bị dồn về phần trước)....Bộ điều hòa phanh được giải thích qua
hình 1.13.
Hình 1. 13 Sơ đồ dẫn động phanh có van điều hòa

1.4.2. Hệ thống phanh ABS (Anti – Lock Brake System)
ABS là hệ thống phanh điều khiển điện tử có tính năng ngăn ngừa hãm cứng bánh
xe trong những tình huống khẩn cấp cần giảm tốc. Điều này sẽ tránh được hiện tượng
văng trượt đồng thời giúp người lái kiểm soát hướng lái dễ dàng hơn. Đảm bảo ổn định
cho thân xe ô tô.
Đối với những dòng xe hơi không được trang bị hệ thống phanh ABS rất dễ rơi vào
tình trạng trượt, do độ bám đường giảm thấp hơn mức cho phép của bánh xe, lực truyền
cho bánh xe không giúp ô tô tiến lên và ngược lại dễ gây mất kiểm soát.
Hình 1. 14 Phanh có hệ thống ABS

1.4.3. Hệ thống TRC (Traction Control System)
TRC là hệ thống kiểm soát lực kéo chống trơn trượt cho ô tô. Nó giúp cho xe ổn
định khi tăng tốc và khởi hành hành trên đường trơn trượt. Hệ thống TRC tự động hoạt
13
động khi phát hiện sự trượt ở các bánh xe chủ động từ đó tác dụng lực phanh lên các bánh
xe chủ động và giảm công suất động cơ giúp xe không còn bị trượt nữa giúp xe đi đúng
quỹ đạo mong muốn. Với xe không có hệ thống TRC thì phần đuôi hoặc đầu xe tương
ứng với dẫn động cầu sau và cầu trước sẽ lắc gây đảo xe. Đặc biệt là khi vừa tăng tốc lại
vừa đánh lái thì càng mất ổn định như hình 1.15.
Hình 1. 15 Phanh có hệ thống TRC

1.4.4. Hệ thống EBD (Electronic Brakeforce Distribution)
EBD là hệ thống phân phối lực phanh điện thử thực hiện việc phân phối lực phanh
giữa bánh trước và bánh sau theo điều kiện xe chạy. Ngoài ra trong khi quay vòng nó
cũng điều khiển lực phanh các bánh bên phải và bên trái giúp duy trì ổn định của xe. Phân
phối lực phanh các bánh trước/sau: Nếu tác động của các phanh trong khi xe đang chạy
tiến thẳng, bộ chuyển tải trọng sẽ giảm trọng tác động lên các bánh sau. ECU xác định
điều kiện này bằng các tín hiệu từ các cảm biến tốc độ và điều khiển bộ chấp hành ABS
để điều chỉnh tối ưu sự phân phối lực phanh đến các bánh xe như hình 1.19.
Hình 1. 16 Phanh có hệ thống EBD
14
1.4.5. Hệ thống BA (Brake Assist)

BA là hệ thống hỗ trợ phanh khẩn cấp. Khi xe vận hành trong điều kiện bình
thường, người lái có thể xác định được lực tác động lên bàn đạp phanh vừa đủ để đảm bảo
giảm tốc an toàn. Tuy nhiên trong những tình huống không kịp phản ứng hoặc chưa thể
đưa ra tính toán chính xác, lực phanh không đủ mạnh khiến xe trượt dài, nguy cơ mất an
toàn cao. Tình huống sẽ được đảo chiều nếu hệ thống hỗ trợ phanh khẩn cấp BA được
kích hoạt. Hệ thống này có vai trò cung cấp lực phanh giúp xe dừng lại với quãng đường
phanh ngắn nhất, giảm nguy cơ va chạm giao thông.
Hình 1. 17 Phanh có hệ thống BA

1.5. Tổng quan về xe Toyota Fortuner 2010
1.5.1. Thống số kỹ thuật xe Toyota Fortuner 2010
Toyota là công ty đứng đầu thị trường Việt Nam và trên toàn thế giới về thị phần sử
dụng trong lĩnh vực giao thông công cộng. Toyota sản xuất rất nhiều loại xe đa dạng từ
trung bình đến hạng sang như: Vios, Camry, Inova, Alphard. . . và một số dòng xe khác.
Với thế mạnh đặc biệt nổi bật, Fortuner hiện đang là mẫu xe thành công trong việc
xây dựng mẫu xe đa dụng toàn cầu với nhiều tính năng như: dòng xe tải, bán tải và đa
dụng được phân phối trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, Fortuner được giới thiệu lần đầu
tiên vào tháng 2/2009 với những thành công về sự tiện ích, kiểu dáng, chất lượng và đã
chiếm được thị phần lớn trên thị trường với doanh số bán đạt 6.129 xe.
Fortuner 2010 máy dầu ra mắt cách đây đã hơn 10 năm và phân phối ở Việt Nam
theo nhiều hình thức. Dễ thấy nhất là các bản nhập khẩu nguyên chiếc từ các nước như
Thái Lan, Trung Đông,… nhưng chiếm số lượng nhiều hơn cả vẫn là xe được lắp ráp tại
15
Việt Nam. Từ khi ra mắt, dòng xe Fortuner máy dầu đời 2010 vẫn luôn thu hút được
nhiều sự chú ý của người tiêu dùng và trở thành mẫu SUV 7 chỗ tầm trung được săn đón
nhất.
Fortuner 2010 được xem là thế hệ đầu tiên của Toyota Fortuner, “át chủ bài” của
Toyota tại thời điểm đó nhanh chóng thành công ở thị trường Đông Nam Á. Tuy xuất
hiện khá trễ ở Việt Nam, nhưng Fortuner 2010 thực sự đã làm nên chuyện khi nhận được
sự hưởng ứng tích cực từ người dùng trong nước.
Cho tới hiện nay, những chiếc Fortuner 2010 cũ vẫn tiếp tục chứng tỏ được sức hút
của mình khi vẫn được tìm mua nhiều tại thị trường mua bán ô tô cũ. Hình dáng bên
ngoài xe Toyota Fortuner được thể hiện trên hình
Hình 1. 18 Hình ảnh chụp bên ngoài xe Toyota Fortuner

Một số thông số cơ bản của xe Toyota Fortuner được trình bày trong bảng 1.1.
Bảng 1. 1 Thông số kỹ thuật xe Fortuner 2010
Dài x Rộng x Cao 4705x1840x1795 mm
Chiều dài cơ sở 2750 mm
Chiều rộng cơ sở 1540/1540 mm
Trọng lượng toàn bộ 2380 kg
Trọng lượng không tải 1820 kg
Tải trọng 650 kg
Chiều dài nhô ra trước/sau 855/1070 mm
16
Khoảng sáng gầm xe 220 mm

Động cơ 2KD-FTV, diesel, 4 xylanh thẳng hàng 16
van, DOHC
Công suất lớn nhất 106/3400 vòng/phút
Momen xoắn cực đại 343/1600 Nm.(Vòng/phút)
Kiểu hộp số Hộp số sàn, 5 số tiến 1 số lùi
Mức tiêu hao nhiên liệu 12.3 lít trên 100km
Dung tích bình nhiên liệu 80 lít
Lốp xe 265/65/R17
Hệ thống treo Độc lập, tay đòn kép, lò xo cuộn, thanh cân bằng
Hệ thống lái Dẫn động cơ khí có trợ lực thủy lực
Hệ thống phanh Đĩa thông gió/ Tang trống
1.5.2. Nội thất, ngoại thất

* Về ngoại thất
Fortuner 2010 không có ngoại hình phá cách mà lại hơi hướng thanh lịch, tinh tế
nhưng lại không kém mạnh mẽ. Tổng thể xe là sự kết hợp hoàn hảo giữa những đường nét
góc cạnh và các chi tiết mềm mại. Lưới tản nhiệt kiểu xếp 2 tầng bản to hoạ tiết tổ ong ở
phần đầu xe. Phần cụm đèn trước được làm khá to và tròn, hơi vuốt nhẹ về hai bên,
gương chiếu hậu cùng màu với thân xe, gập và chỉnh điện với đèn xi-nhan tích hợp. Các
bánh xe và lốp có kích thước như nhau. Fortuner 2010 sở hữu khoảng sáng gầm là 220
mm, giúp cho xe có thể thuận lợi chinh phục mọi cung đường tại Việt Nam.
Hình 1. 19 Ngoại thất Fortuner 2010

17
* Về nội thất
Nội thất Fortuner 2010 được trang trí bằng nhiều chi tiết ốp gỗ ở bảng điều khiển
trung tâm và các vị trí để tay. Nội thất xe đi theo 2 tone màu ghi xám và vàng kem. Vô
lăng Toyota Fortuner 2010 dạng 4 chấu, tích hợp phím chức năng. Cụm đồng hồ đặt ngay
sau vô lăng thiết kế vòm tròn đậm chất thể thao. Cũng như thiết kế chung của các mẫu xe
Toyota cũ giai đoạn 2005 – 2010, taplo xe Fortuner 2010 có bảng đồng hồ điện tử được
bố trí trên cùng, màn hình CD hoặc LCD đặt ở giữa ngay dưới đồng hồ, 2 bên là khe cửa
máy lạnh.
Hình 1. 20 Cabin của xe Fortuner 2010

Hệ thống điều hoà cao cấp được trang bị cho xe Toyota Fortuner có khả năng làm
mát nhanh các khu vực trong xe. Hệ thống điều hòa với 2 cửa gió, người ngồi ở băng ghế
thứ nhất có thể điều chỉnh vận tốc quạt và hướng gió riêng cho mình sao cho thoải mái
nhất.
Các trang thiết bị an toàn cao cấp gồm có: Dây đai an toàn, hai túi khí bảo vệ. Ghế
lái được thiết kế với điểm gập phần hông (H-point) bố trí cao, tạo tầm quan sát tối đa cho
người ngồi lái.
Hình 1. 21 Hàng ghế sau Fortuner 2010

18
Một số trang thiết bị khác trên xe Toyota Fortuner được thể hiện trong bảng 1.2
Bảng 1. 2 Một số trang thiết bị trên Fotuner 2010
Khóa cửa điện Tùy chọn

Chụp ống xả mạ Crôm Có
Khóa cửa từ xa Có
Vật liệu ghế Bọc vải nỉ
Số loa 6
Hệ thống cảnh báo khi lùi xe Có
Đèn pha Halogen
Túi khí 2
Hệ thống điều hòa Điều hòa cơ
1.5.3. Nội dung đề tài

Nhiệm vụ cần hoàn thành: Ta phải nắm được cấu tạo cơ bản về hệ thống phanh trên
xe Fortuner 2010 như sơ đồ mạch điện, các hệ thống điều khiển động cơ, vị trí bố trí các
phần tử đặc biệt trên xe cũng như các công nghệ hiện đại mà xe được trang bị. Tìm hiểu
một cách sơ bộ về nguyên lý hoạt động, các chế độ làm việc của các hệ thống tổng thành
trên động cơ, đặc biệt chú trọng tìm hiểu chuyên sâu về hệ thống phanh trên xe.
Các bước thực hiện: Để hoàn thành được các nhiệm vụ cụ thể của đồ án tốt nghiệp,
ta cần phải vạch ra lộ trình và kế hoạch về nghiên cứu cũng như học tập làm sao đáp ứng
đúng thời gian và tiến độ hoàn thành đồng thời phải đáp ứng được các nhu cầu đề ra của
đồ án tốt nghiệp. Như vậy, bước đầu tiên và cũng là quan trọng nhất của đồ án tốt ngiệp
đó chính là hoàn thành được bảng đề cương và tiến độ hoàn thành đồ án tốt nghiệp.
Chương 2. KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH TRÊN XE FORTUNER 2010
2.1. Bố trí chung của hệ thống phanh xe Toyota Fortuner 2010

Hệ thống phanh ô tô Toyota Fortuner bao gồm:
19
- Cơ cấu phanh đĩa thống gió ở cầu trước, pít tông ở xy lanh công tác là loại có 4 pít
tông, giá của đĩa phanh là giá cố định.
- Cơ cấu phanh tang trống bánh sau là loại đối xứng qua trục.
- Hệ thống phanh dừng cơ khí kiểu cáp bố trí ở phanh tang trống cầu sau.
- Dẫn động phanh kiểu thủy lực có trợ lực chân không với 2 dòng tách biệt từ xy
lanh phanh chính: Một dòng đến cơ cấu phanh bánh trước, một dòng đến cơ cấu phanh
bánh sau.
- Bộ trợ lực chân không và xi lanh chính được ghép với nhau thành một khối. Ty
đẩy của bàn đạp phanh trước khi tác dụng vào pít tông trong xi lanh chính có liên hệ với
van phân phối của bộ trợ lực nên khi phanh lực tác dụng lên pít tông xi lanh chính bao
gồm cả lực của người lái và lực của bộ trợ lực.
Hình 2. 1 Hệ thống dẫn động phanh chính trên xe Toyota Fortuner.

1. Đĩa phanh; 2. Cụm má phanh; 3.Đường ống dẫn dầu; 4. Xi lanh phanh chính; 5. Công
tắc báo mức dầu phanh; 6. Bầu trợ lực chân không; 7. Công tắc đèn phanh; 8. Bàn đạp phanh; 9.
Guốc phanh; 10. Xi lanh phanh bánh sau; 11. Cảm biên tốc độ bánh sau; 12. Đồng hồ táp lô; 13.
Bộ chấp hành phanh; 14. ECU điều khiển trượt; 15. Giắc cắm kết nối dữ liệu; 16. Bộ ổn định
điện áp; 17. Cảm biến tốc độ bánh trước.
2.2. Phân tích cơ cấu phanh xe Toyota Fortuner

20
2.2.1. Cơ cấu phanh bánh trước

Cơ cấu phanh đĩa ở các bánh xe cầu trước thuộc loại cơ cấu phanh có đĩa thông gió
dùng giá cố định. Các bộ phận của cơ cấu phanh đĩa trước được thể hiện dưới hình 2.2.
Hình 2. 2 Các bộ phân của cơ cấu phanh đĩa

* Kết cấu phanh đĩa xe Toyota Fortuner
- Đĩa phanh dạng hình tròn được chế tạo bằng hợp kim gang có xẻ rãnh thông gió,
bề mặt làm việc được mài phẳng và có bề dày 25(mm). Đĩa phanh bắt với moay-ơ nhờ
bulông bánh xe.
- Má phanh: Chỗ mà pít tông ép lên được chế tạo bằng thép lá. Các tấm má phanh
bắt trên giá nhờ rãnh, tấm định vị các vòng khóa, và lò xo khóa. Chiều dày tấm má phanh
9 - 12(mm). Má phanh có rãnh hướng tâm làm thoát nhiệt bề mặt ma sát khi phanh. Trên
má phanh có vòng lò xo báo chiều dày má phanh. Khi má phanh mòn, đầu vòng lò xo
chạm vào đĩa phanh làm xuất hiện tiếng kêu và tia lửa báo cho người sử dụng biết để thay
thế kịp thời. Các thân má phanh: Được chế tạo bằng thép lá. Tấm ma sát của má phanh
loại đĩa quay hở thường có diện tích ma sát khoảng 12-16 % diện tích bề mặt đĩa nên điều
kiện làm mát đĩa rất thuận lợi.
- Xy lanh phanh công tác: Được đúc bằng hợp kim nhôm. Để tăng tính chống mòn
và giảm ma sát, bề mặt làm việc của xylanh được mạ một lớp crôm. Thân của xy lanh
được chế tạo bằng gang xám, bề mặt làm việc được mài bóng. Cơ cấu phanh đĩa xe Toyota
21
Fortuner có giá đặt xylanh cố định bố trí 4 pít tông. Giá xy lanh di động được gắn trên các
trục nhỏ dẫn hướng.
- Má phanh có lắp cữ báo mòn, khi má phanh mòn sát cốt cữ này cọ vào đĩa phát
tiếng kêu ken két báo hiệu phải thay má phanh.
* Nguyên lý hoạt động
Giá đỡ được bắt cố định với giá đỡ đứng yên của trục bánh xe. Trên giá đỡ bố trí hai
xilanh bánh xe ở hai phía của đĩa phanh. Trong xilanh có pit tông, một phía của pit tông tỳ
sát vào các má phanh, một phía chịu áp lực dầu khi phanh. Dầu từ hệ thống dẫn động điều
khiển được cấp đến cả hai xilanh bánh xe nhờ các đường dẫn. Các pit tông sử dụng phớt
bao kín dạng vành khăn dày để bao kín khoang chịu áp suất cao, và phớt chắn bụi che bụi
từ ngoài vào bề mặt làm việc.
Khi lái xe tác dụng lực lên bàn đạp phanh thông qua hệ thống dẫn động thủy lực
(trợ lực khí nén) dầu được cấp vào bánh xe, đẩy các pit tông ép các má phanh theo hai
chiều ngược nhau vào đĩa phanh, thực hiện phanh. Khi thôi phanh dầu từ xilanh bánh xe
hồi trở về, áp suất dầu điều khiển không tồn tại, kết thúc quá trình phanh.
Hình 2. 3 Sơ đồ nguyên lý của của cấu phanh đĩa có giá cố định

Cơ cấu phanh trước với các thống số kỹ thuật như bảng 2.1.
Bảng 2. 1 Thông số kỹ thuật phanh trước
Độ dài má phanh đĩa trước Tiêu chuẩn 11.5mm
22
Nhỏ nhất 1.0mm

Độ dày của đĩa phanh trước Tiêu chuẩn 28.0mm
Nhỏ nhất 26.0mm
Độ đảo đĩa phanh Lớn nhất 0.05mm
* Ưu điểm:
- Làm mát tốt: Phanh đĩa có khả năng làm mát tốt hơn các dòng phanh tang trống
bởi dòng không khí đi qua bề mặt vật liệu ma sát dễ hơn. Đĩa quay và bố trí phanh được
lắp đặt thông thoáng nên tản nhiệt rất nhanh.
- So với các dòng phanh đĩa khác: Tiếp nhận trực tiếp đủ áp suất phanh, lực ma sát
của phanh đĩa tỷ lệ thuận với áp suất thủy lực từ xi lanh chính, hiệu quả phanh tốt, má
phanh ít bị mòn và mòn đều nên ít phải điều chỉnh.
- Hiệu lực phanh vẫn tốt trong trường hợp ướt đẫm nước nên hiệu lực phanh vẫn tốt
khi xe chạy dưới mưa. Ngoài ra, các chất gây hại bị loại khỏi bề mặt đĩa dễ dàng. Nước,
dầu hay khí từ vật liệu ma sát dễ dàng thoát ra ngoài, giúp phanh hoạt động tốt hơn.
Những chất bẩn như bụi, bùn đất khi bám vào bề mặt, gặp má phanh sẽ bị gạt vào các lỗ
thông gió. Sau một thời gian, chúng nặng dần và rơi ra ngoài.
- Bảo trì đơn giản hơn phanh tang trống. Do kết cấu có ít các chi tiết tác động nên
công tác bảo dưỡng sửa chữa đơn giản hơn so với phanh tang trống.
* Nhược điểm:
- Nhược điểm lớn nhất của phanh đĩa có giá di động là để hở lên các chất bẩn, có thể
bám vào, gây ăn mòn cơ học hoặc hóa học nhanh nên phải thường xuyên bảo dưỡng. Nếu
bị ăn mòn nhiều, đĩa phanh quá mỏng sẽ khiến quá trình tản nhiệt diễn ra chậm và phanh
có thể bị gãy.
2.2.2. Cơ cấu phanh bánh sau
Cơ cấu phanh sau là cơ cấu phanh guốc đối xứng qua trục nghĩa là gồm hai guốc
phanh bố trí đối xứng qua đường trục thẳng đứng với các bộ phận được bố trí như hình
2.5.
23
Hình 2. 4 Các bộ phận của cơ cấu phanh tang trống

 Kết cấu phanh tang trống xe Toyota Fortuner
Cơ cấu phanh sau là cơ cấu phanh guốc đối xứng qua trục nghĩa là gồm hai guốc
phanh bố trí đối xứng qua đường trục thẳng đứng.
Phần quay của cơ cấu phanh là tang trống được bắt với moay ơ bánh xe.
Phần cố định là mâm phanh được bắt trên dầm cầu. Các tấm ma sát được tán hoặc
dán với guốc phanh. Trên mâm phanh bố trí 2 chốt cố định để lắp ráp với lỗ tựa quay của
guốc phanh. Chốt có bạc lệch tâm để thay đổi vị trí điểm tựa guốc phanh và là cơ cấu điều
chỉnh khe hở phía dưới giữa má phanh và trống phanh. Đầu trên của hai guốc phanh được
kéo bởi lò xo hồi vị guốc phanh, tách má phanh khỏi tang trống và ép pit tông trong
xilanh bánh xe về vị trí không phanh.
Khe hở phía trên của má phanh và trống phanh được điều chỉnh bằng lẫy gạt tự
đọng khi phanh bằng chân
Xilanh bánh xe là xilanh kép có thân chung và hai pit tông bố trí đối xứng. Xilanh
được bắt chặt với mâm phanh, pit tông bên trong tựa vào đầu guốc phanh nhờ chốt tựa.
Pit tông nằm trong xilanh được bao kín bởi vành cao su 10 và tạo nên không gian chứa
dầu phanh. Dầu phanh có áp suất được cấp vào thông qua đai ốc dẫn dầu. Trên xilanh bố
trí ốc xả khí nhằm xả không khí lọt vào hệ thống thủy lực khi cần.
 Nguyên lý hoạt động
24
Nguyên lý làm việc của cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua trục được mô tả qua 3
trạng thái: không phanh, phanh, nhả phanh.
Ở trạng thái không phanh, dưới tác dụng của lò xo hồi vị, má phanh và tang trống
tồn tại khe hở nhỏ 0,3 ÷ 0,4 mm, đảm bảo tách hai phần quay và cố định của cơ cấu
phanh, các bánh xe được quay trơn.
Khi phanh, dầu có áp suất sẽ được đưa đến xilanh bánh xe (xilanh thủy lực). Khi
áp lực dầu trong xilanh lớn hơn lực kéo của lò xo hồi vị, đẩy đầu trên của các guốc phanh
về hai phía. Các guốc phanh chuyển động quay quanh điểm tựa dưới (chốt phanh), ép má
phanh sát vào trống phanh, phát sinh ma sát giữa hai phần: quay (tang trống) và cố định
(guốc phanh), tốc độ tang trống giảm dần, hình thành sự phanh ô tô trên đường.
Khi xe tiến, chiều quay của tang trống ngược chiều kim đồng hồ, guốc phanh bên
trái đặt các lực đẩy của xilanh bánh xe cùng chiều quay được gọi là “guốc siết”, ngược lại,
guốc phanh bên phải là “guốc nhả”. Má phanh bên guốc siết chịu áp lực lớn hơn bên guốc
nhả, do vậy được chế tạo dài hơn, nhằm mục đích tạo nên sự hao mòn hai má phanh như
nhau trong quá trình sử dụng.
Khi nhả phanh, áp suất dầu trong xilanh giảm, lò xo hồi vị kéo các guốc phanh ép
vào pit tông, guốc phanh và má phanh tách khỏi trống phanh. Lực ma sát không tồn tại,
bánh xe lại được lăn trơn.
Cơ cấu phanh sau với các thống số kỹ thuật như bảng 2.2.
Bảng 2. 2 Thông số kỹ thuật phanh sau
Đường kính trong trống phanh Tiêu chuẩn 295.0mm

Lớn nhất 297.0mm
Độ dày guốc phanh Tiêu chuẩn 5.4mm
Nhỏ nhất 1.0mm
* Ưu điểm
- Hiệu quả phanh của cơ cấu phanh tạo ra sẽ là như nhau khi xe tiến và xe lùi.
- Tăng lực dẫn động các guốc phanh cho hiệu quả phanh cao.
- Cơ cấu phanh này là đảm bảo các má phanh mòn đều.
25
* Nhược điểm
- Đây là cơ cấu phanh không cân bằng do các ổ bánh xe sẽ chịu các tải trọng phụ
phát sinh khi phanh xe.
- Quá trình phanh xe không êm dịu
2.3. Kết cấu dẫn động phanh chính
Dẫn động của hệ thống phanh chính bao gồm bàn đạp phanh, bộ trợ lực chân không,
xy lanh phanh chính, cơ cấu tín hiệu, các đường ống dẫn và các ống mềm nối ghép giữa
xy lanh phanh chính và các xy lanh bánh xe.
2.3.1.1. Xy lanh phanh chính
Hình 2. 5 Xy lanh phanh chính hai dòng

1. Cúppen pít tông số1; 2. Bu lông chặn; 3. Cúppen pít tông số2; 4. Đường dầu đến phía
trước; 5. Lò xo hồi số2; 6. Pít tông số 2; 7. Đường dầu đến phía sau; 8. Lò xo hồi số 1; 9. Cửa
bù; 10. Cửa vào; 11. Pít tông số1.
* Nhiệm vụ
Xy lanh phanh chính là một cơ cấu chuyển đổi lực tác động của bàn đạp phanh
thành áp suất thủy lực. Xy lanh chính có hai buồng chứa hai pít tông tạo ra áp suất thủy
lực trong đường ống phanh của hai hệ thống. Sau đó, áp suất thủy lực này tác động lên
càng phanh đĩa hoặc các xy lanh phanh của phanh tang trống.
* Kết cấu
- Xy lanh phanh chính là loại xy lanh kép gồm có hai pít tông nằm trong cùng một
xy lanh phanh, tương ứng với chúng là hai khoang chứa dầu riêng biệt.
26
- Thân xy lanh được đúc bằng gang, trên thân có gia công các lỗ bù, lỗ thông qua,
đồng thời đây cũng là chi tiết để gá đặt các chi tiết khác.
- Pít tông: Mỗi buồng của xy lanh chính có một pít tông. Mỗi pít tông có một lò xo
hồi vị riêng. pít tông được chế tạo bằng nhôm đúc, phía đầu làm việc có gờ cố định
gioăng làm kín, trên mỗi pít tông có khoan lỗ và có khoang chứa dầu để bù dầu trong
hành trình trả. Phía đuôi của pít tông khoang thứ nhất có hốc để chứa đầu cần đẩy.
- Cúppen: Làm bằng cao su chịu dầu phanh, dịch chuyển trong xy lanh cùng với pít
tông có tác dụng làm kín khi dầu có áp suất cao ở hành trình nén.
Hoạt động của xy lanh phanh chính chia làm 5 trường hợp: Trường hợp không đạp
phanh; trường hợp đạp phanh, trường hợp nhả phanh, trường hợp rò rỉ đường dầu.
- Trường hợp không đạp phanh.:
Khi không tác động vào bàn đạp phanh: Các cupben của pittông số 1 và số 2 được
đặt giữa cửa vào và cửa bù tạo ra một đường đi giữa xi lanh chính và bình chứa. Pit tông số 2
được lò xo hồi số 2 đẩy sang bên phải, nhưng bulông chặn không cho nó đi xa hơn nữa.
Trạng thái không làm việc của xy lanh phanh chính được thể hiện qua hình 2.6
Hình 2. 6 Trạng thái không tác động vào bàn đạp phanh
1. Cúppen pít tông số 2;2. Bu lông chặn; 3. Cúppen pít tông số 1; 4. Pít tông số 1; 5. Cửa
bù; 6. Cửa bù; 7. Lò xo số 1; 8. Pít tông số 2; 9. Lò xo số 2.
- Trường hợp đạp bàn đạp phanh:
27
- Khi người lái tác dụng lực vào bàn đạp qua hệ thống truyền lực pít tông số 1 dịch
chuyển sang bên trái và cupben của pít tông này bịt kín cửa bù để chặn đường đi giữa xy
lanh này và bình chứa. Khi pít tông bị đẩy thêm, nó làm tăng áp suất thuỷ lực bên trong xy
lanh chính. Áp suất này tác động vào các xy lanh phanh phía sau. Vì áp suất này cũng đẩy pit
tông số 2, nên pit tông số 2 cũng hoạt động giống hệt như pit tông số 1 và tác động vào các
xy lanh phanh của bánh trước như hình 2.7
Hình 2. 7 Trạng thái đạp phanh

1. Cúppen pít tông; 2. Cửa bù; 3. Pít tông số 1; 4. Pít tông số 2.
- Trường hợp nhả bàn đạp phanh.

Khi người lái nhả bàn đạp phanh, các pit tông bị đẩy trở về vị trí ban đầu của chúng do
áp suất thuỷ lực và lực của các lò xo phản hồi. Nếu nhả phanh một cách chậm dãi dầu
thủy lực sẽ hồi từ xy lanh công tác về xy lanh chính. Tuy nhiên do người lái thường có xu
hướng nhả ngay bàn đạp phanh, dịch chuyển của pít tông trở về với vận tốc lớn, dầu
phanh từ các xy lanh phanh không chảy về ngay, áp suất thuỷ lực bên trong xy lanh chính
tạm thời giảm xuống (và tạo ra khoảng chân không trong xy lanh phanh chính). Khi đó,
dầu phanh ở bên trong bình chứa chảy vào phía bên phải các pít tông của xy lanh chính
qua lỗ bù dầu, đi qua các lỗ ở trên đỉnh pít tông, qua khe hở cupben và xy lanh chính sang phía
bên trái của các pít tông, điền đầy vào khoảng chân không vừa sinh ra. Sau khi pít tông đã trở về
vị trí ban đầu của nó, dầu phanh dần dần chảy từ xi lanh phanh về xy lanh chính rồi chảy
vào bình chứa qua các lỗ hồi dầu. Lỗ hồi dầu này còn khử các thay đổi về thể tích của dầu
phanh có thể xảy ra ở bên trong xy lanh do nhiệt độ thay đổi. Điều này tránh cho áp suất
thuỷ lực tăng lên khi không sử dụng các phanh.
Trạng thái nhả bàn đạp phanh của xy lanh phanh chính được thể hiện qua hình 2.8.
28
Hình 2. 8 Trạng thái nhả bàn đạp phanh

1. Cúppen pít tông; 2. Các lỗ; 3. Cửa vào; 4. Cửa bù.
- Trường hợp rò rỉ đường dầu.

Rò rỉ đường dầu ở phanh bánh sau: Khi nhả bàn đạp phanh, pít tông số 1 dịch
chuyển sang trái nhưng không tạo ra áp suất thuỷ lực ở phía sau. Do đó pit tông số 1 nén lò
xo phản hồi, tiếp xúc với pit tông số 2, lúc này nếu ta đạp tiếp bàn đạp thì vấu của pit tông
số 1 sẽ dịch chuyển sang bên trái tiếp xúc pít tông số 2 vào và làm tăng áp suất thuỷ lực ở đầu
trước của xy lanh chính, tác động vào hai trong các phanh bằng lực từ phía trước của xy
lanh chính. Lúc này áp suất dầu đủ mạnh để đẩy xylanh công tác ở bánh xe phía trước làm
việc.
- Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh sau được thể hiện qua hình 2.9.
Hình 2. 9 Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh sau.

1. Pít tông số 1; 2. Pít tông số 2.
- Trường hợp rò rỉ đường dầu ở bánh trước:
29
Vì áp suất thuỷ lực không được tạo ra ở phía trước, pittông số 2 dịch chuyển ra phía
trước cho đến khi nó tiếp xúc với vách ở đầu cuối của xi lanh chính. Khi pittông số 1 bị đẩy
tiếp về bên trái, nếu ta đạp tiếp bàn đạp phanh làm cho vấu của pit tông số 1 tiếp xúc với
pít tông số 2, làm pít tông số 2 bị đẩy vào và làm áp suất thuỷ lực ở phía sau xi lanh chính
tăng lên làm cho hai trong các phanh bị tác động bằng lực từ phía sau của xi lanh chính. Lúc
này áp suất dầu đủ mạnh để đẩy xylanh công tác ở bánh xe phía sau làm việc.
Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh trước được thể hiện qua hình 2.10..
Hình 2. 10 Trường hợp rò rỉ dầu ở bánh trước.

2.3.1.2. Bộ trợ lực chân không
* Kết cấu
Kết cấu của bộ trợ lực chân không được thể hiện trên hình 2.11
1 2 3 4 5 6 7
K 8 9 10
11
12
13
14
15
22 21 20 19 17 E 16
18 A B
Hình 2. 11 Kết cấu bộ trợ lực chân không
30
1- Ống nối họng chân không; 2- Thân sau trợ lục; 3- Lò xo màng; 4- Màng trợ lực;
5- Thân trước trợ lực; 6- Thân van; 7- Bu lông bắt bộ trợ lực; 8- Đế van; 9- Lò xo van khí; 10-
Chắn bụi; 11- Lò xo van điều khiển; 12,- Lọc khí; 13- Cần van điều khiển; 14- Giá đỡ lò
xo; 15- Van điều khiển; 16- Van khí; 17- Tấm chặn 18- Cần đẩy trợ lực; 19- Bu lông bắt xy lanh
chính; 20- Vít điều chỉnh; 21- Pít tông xy lanh chính ; 22- Xy lanh chính ; A- Buồng áp suất không
đổi; B-Buồng áp suất thay đổi.
Bầu trợ lực chân không dùng để nâng cao hiệu quả quá trình phanh và cải thiện điều
kiện làm việc của người lái xe khi động cơ hoạt động. Bên trong trợ lực phanh được nối
với đường ống nạp (hay bơm chân không ở động cơ diesel) qua van một chiều. Van một
chiều được thiết kế chỉ cho không khí đi từ trợ lực vào động cơ chứ không thể đi ngược
lại được. Vì vậy nó đảm bảo độ chân không lớn nhất sinh ra trong trợ lực phanh nhờ động
cơ. Trợ lực phanh được chia bởi màng thành 2 phần, buồng nối chân không và khí trời.
Vòng trong của màng được gắn lên thân van và cùng với pit tông trợ lực. Pít tông trợ lực
và thân van được lò xo màng đẩy sang phải. Cần điều khiển van được nối với bàn đạp
phanh. Các chi tiết chuyển động tương đối (thân trợ lực và thân van, thân trợ lực và cần
đẩy) được lắp các phớt bao kín để đảm bảo độ chân không bên trong trợ lực.
Nguyên lý làm việc của trợ lực chân không gồm 5 trạng thái làm việc: trạng thái
chưa đạp phanh, trạng thái đạp phanh, trạng thái giữ chân phanh, trạng thái nhả phanh, và
trạng thái mất chân không.
- Trạng thái chưa đạp phanh (cửa A mở, cửa B đóng):
Van khí được nối với cần điều khiển van và bị kéo sang phải bởi lò xo đàn hồi van
khí. Van điều khiển bị đẩy sang trái bởi lò xo vam điều khiển. Nó làm cho van khí tiếp
xúc với van điều khiển, vì vậy không khí ở bên ngoài sau khi đi qua lọc khí bị chặn lại
không vào được buồng áp suất thay đổi.
Lúc này, van chân không của thân van bị tách ra khỏi van điều khiển làm cửa A mở,
hai buồng được thông với nhau. Cả hai buồng đều có áp suất không đổi đó là áp suất chân
không trong họng hút của động cơ. Do đó không có độ chênh lệch áp suất giữa hai phía
của pít tông trợ lực nên pít tông bị đẩy sang phải bởi lò xo màng, bộ trợ lực chưa làm
việc.
Trạng thái chưa đạp phanh được thể hiện qua hình 2.12.
31
Hình 2. 12 Trạng thái chưa đạp phanh

- Trạng thái đạp phanh:
Giai đoạn đầu (cửa A đóng, cửa B đóng): Khi đạp phanh, cần điều khiển van đẩy
van khí làm cho nó dịch chuyển sang trái. Van điều khiển bị đẩy ép vào van khí bởi lò xo
van điều khiển nên nó cũng dịch chuyển sang trái đến khi tiếp xúc với van chân không
làm đóng cửa A. Vậy đường thông giữa hai buồng bị bịt lại.
Trạng thái đạp phanh giai đoạn đầu được thể hiện qua hình 2.13.
Hình 2. 13 Trạng thái đạp phanh giai đoạn đầu

Giai đoạn sau (cửa A đóng, cửa B mở): Khi van khí dịch chuyển tiếp sang trái, nó
tách khỏi van điều khiển. Vì vậy không khí lọt được vào buồng áp suất thay đổi qua cửa B
(sau khi đi qua lọc khí). Sự chênh lệch áp suất giữa buồng áp suất thay đổi và buồng áp
suất không đổi làm pít tông dịch chuyển sang trái. Pít tông được gắn liền với thân van nên
cần đẩy trợ lực bị đẩy sang trái và làm tăng lực phanh.
32
Trạng thái đạp phanh giai đoạn sau được thể hiện qua hình 2.14.
Hình 2. 14 Trạng thái đạp phanh giai đoạn sau.

- Trạng thái giữ chân phanh (cửa A đóng, cửa B đóng)
Khi giữ chân phanh ở một vị trí nhất định thì cần điều khiển van và van khí sẽ không
chuyển động nhưng pit tông tiếp tục dịch chuyển sang trái do sự chênh áp. Lúc này van
điều khiển vẫn tiếp xúc với van chân không nhờ lò xo van điều khiển nhưng nó di chuyển
cùng pit tông. Do van điều khiển dịch sang trái và tiếp xúc với van khí nên không khí bị
ngăn không cho vào buồng áp suất thay đổi. Vì vậy áp suất trong buồng áp suất thay đổi
được giữ ổn định. Kết quả là không có sự thay đổi áp suất ở buồng áp suất không đổi và
buồng áp suất thay đổi. Vì vậy pít tông không dịch chuyển nữa và giữ nguyên lực phanh
hiện tại.
Trạng thái giữ chân phanh được thể hiện theo hình 2.15.
Hình 2. 15 Trạng thái giữ chân phanh

33
- Trạng thái nhả phanh

Cần điều khiển van và van khí bị đẩy sang phải nhờ lò xo hồi van khí và phản lực
của xylanh phanh chính. Nó làm cho van khí tiếp xúc với van điều khiển, cửa B đóng,
đường thông giữa khí trời với buồng áp suất thay đổi bị bịt lại. Cùng lúc đó van khí cũng
nén lò xo van điều khiển lại. Vì vậy van điều khiển bị tách ra khỏi van chân không làm
mở cửa A. Khí từ buồng áp suất thay đổi tràn sang buồng áp suất không đổi. Sự chênh áp
không còn, pit tông bị đẩy lại sang bên phải bởi lò xo màng và trợ lực trở về trạng thái
không hoạt động thể hiện theo hình 2.16.
Hình 2. 16 Trạng thái nhả phanh

- Trạng thái mất chân không:
Nếu vì một lý do nào đó mà chân không không tác dụng lên trợ lực phanh thì sẽ
không có sự chênh áp giữa buồng áp suất không đổi và buồng áp suất thay đổi (cả hai
buồng được điền đầy không khí). Khi đó trợ lực phanh ở trạng thái không hoạt động, pit
tông bị đẩy sang phải bởi lò xo màng. Tuy nhiên khi đạp phanh, cần điều khiển van bị đẩy
sang trái và đẩy vào van khí, đĩa phản lực và cần đẩy trợ lực. Vì vậy lực từ bàn đạp phanh
được truyền đến pit tông xy lanh phanh chính để tạo ra lực phanh. Cùng lúc đó, van khí
đẩy vào miếng hãm van (được lắp trong thân van). Cần điều khiển van đẩy cả khối thân
van thắng lực lò xo màng để chuyển động sang trái. Như vậy phanh vẫn có tác dụng ngay
cả khi không có chân không tác dụng lên trợ lực phanh. Tuy nhiên chân phanh sẽ cảm
thấy nặng hơn.
Trạng thái mất chân không được thể hiện qua hình 2.17.
34
Hình 2. 17 Trạng thái mất chân không

2.4. Hệ thống chống bó cứng (ABS)
2.4.1. Công dụng
Hệ thống chống bó phanh ABS là một hệ thống trên ô tô giúp cho bánh xe của
phương tiện luôn quay và bám đường trong khi phanh, chống lại việc bánh xe bị trượt trên
mặt đường do má phanh bó cứng tang phanh hoặc đĩa phanh.
2.4.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của các bộ phận
- Bộ điều khiển trung tâm(ECU)
Bộ điều khiển trung tâm được xem như “bộ não” của hệ thống phanh ABS tự động
điều chỉnh với độ chính xác cao. Nhiệm vụ của ECU nhận biết tình trạng làm việc của của
xe từ các cảm biến cung cấp căn cứ vào đó mà tính toán khả năng hãm cứng của bánh xe
khi phanh. Từ các thông số tính toán được, ECU so sánh với các thông số có sẵn do nhà
chế tạo định trước ở bên trong ECU. Sau cùng ECU quyết định tính năng làm việc của cả
hệ thống.
Hình 2. 18 Các cực của ECU

* Nguyên lý hoạt động của ECU:
Khi có tín hiệu phanh, tín hiệu tốc độ bánh xe, đối với một số xe còn có thêm tín
hiệu gia tốc hay tín hiệu trọng lực…Từ hệ thống các cảm biến gởi đến thì ECU nhận được
35
bởi mạch điện nhận tín hiệu các tín hiệu này đuợc chuyển sang khối điều khiển để tiến
hành tính toán khả năng hãm cứng của bánh xe và tiến hành so sánh với các giá trị có
trong ngưỡng bộ nhớ ECU. Sau đó quyết định của cụm vi xử lí chính được đưa tới mạch
xuất tín hiệu và được khuyếch đại để đưa tới các bộ phận thi hành chức năng chống hãm
cứng theo sơ đồ sau:
Hình 2. 19 Sơ đồ của khối điều khiển ABS với các tín hiệu đầu vào, đầu ra
Tất cả các quá trình làm việc ở trên, được kiểm tra theo dõi bởi bộ vi xử lý. Bộ phận
vi xử lý tiếp nhận các tín hiệu của quá trình nhập, tính toán cũng như xuất tín hiệu, nên
kiểm tra quá trình đó một cách chính xác. Nếu có sai sót bộ phận này sẽ xuất tín hiệu để
báo. Ngoài ra: Bộ kiểm tra vi xử lý còn có các chức năng tự kiểm tra, kiểm tra lúc bắt đầu
nhận tín hiệu và chẩn đoán các bộ phận hư hỏng của toàn bộ hệ thống ABS.
Trong ECU còn có bộ ổn định điện áp. Điện áp từ bình đến ECU được ổn định, do
đó ECU làm việc ổn định và tăng độ chính xác trong quá trình điều khiển.
Đặc biệt các bộ phận vi xử lý trong ECU có mối liên hệ rất chặt chẽ chính vì vậy mà
ECU làm việc rất chính xác và hiệu quả.
Sau khi mở công tắc điện, ECU được cung cấp điện và tiến hành một số chức năng
kiểm tra ban đầu cho hệ thống ABS. Nếu có sai sót thì hệ thống ABS không hoạt động và
ngược lại. ECU tiến hành tính toán, kiểm tra khả năng hãm cứng của bánh xe.
Qua kết quả nhận được ECU tiến hành lựa chọn:
- Nếu phanh thường thì bánh xe không có khả năng chống hãm cứng nên hệ thống
chống hãm cứng bị ngắt.
36
- Nếu bánh xe có khả năng bị hãm cứng bộ vi xử lý chính tiến hành phân tích so
sánh với các ngưỡng giá trị cài sẵn trong bộ nhớ của ECU rồi đưa ra quyết định và chuyển
đến bộ phận phân tích, bộ phận phân tích đưa tín hiệu đến các bộ phận thi hành chức năng
chống hãm cứng như van điện và bơm ABS để thực hiện chức năng chống hãm cứng.
Chu trình trên được lặp đi lặp lại liên tục cho đến khi tín hiệu gửi đến từ các cảm
biến cho biết tình trạng của bánh xe không còn có khả năng hãm cứng thì ECU ngắt tín
hiệu cung cấp. Cả hệ thống chống hãm cứng trở về trạng thái bình thường không hãm
cứng.
Với sự trang bị của hệ thống phanh ABS thì hiệu quả phanh, tính ổn định khi phanh
được nâng cao. Tuy nhiên tránh lắp lẫn ECU của các loại xe với nhau, điều đó giảm độ
chính xác của ECU.
- Cảm biến tốc độ bánh xe
* Nhiệm vụ:
Như ta đã biết trên ôtô hiện đại ngày nay một số xe có hệ thống phanh ABS được
trang bị nhiều cảm biến với chức năng khác nhau nhằm tăng thêm chất lượng của quá
trình phanh nhưng cảm biến tốc độ bánh xe là không thể thiếu trong hệ thống phanh ABS.
Cảm biến tốc độ bánh xe có nhiệm vụ nhận biết sự thay đổi của tốc độ bánh xe và
gửi tín hiệu về ECU, từ đó ECU nhận biết, xử lý thông tin và điều khiển các bộ phận
chống hãm cứng bánh xe.
Các cảm biến tốc độ được bố trí ở mỗi bánh xe để nhận biết tốc độ của bánh xe dựa
trên tốc độ quay của cầu xe.
Hình 2. 20 Vị trí lắp cảm biến tốc độ phía sau trái
37
* Kết cấu
Hình 2. 21 Cấu tạo cảm biến

1. Dây dẫn điện nối giữa cảm biến và ECU; 2. Nam châm vĩnh cửu; 3. Vỏ cảm biến; 4.
Cuộn dây, 5. Trục cảm biến làm bằng thép từ; 6. Vòng răng cảm biến có nhiệm vụ thay đổi tư
trường qua cuộn dây tạo ra xung điện áp gởi về ECU .
* Nguyên lý làm việc:

Nam châm vĩnh cửu (2) (Hình 2.21) tạo ra từ trường khép kín qua các cuộn dây, khi
các bánh xe quay thì vòng răng cũng quay cùng tốc độ. Các răng trên vòng răng cắt các
từ trường của nam châm làm thay đổi từ trường qua các cuộn dây. Do đó từ thông qua
các cuộn dây cũng thay đổi làm xuất hiện dòng điện tự cảm trong cuộn dây. Vì vậy ở hai
đầu cuộn dây xuất hiện một điện áp xoay chiều. Điện áp này thay đổi theo tốc độ quay
của bánh xe cả về độ lớn và tần số dao động. Nhờ sự thay đổi này mà ECU nhận biết
được tốc độ bánh xe.
- Bộ chấp hành phanh
Hình 2. 22 Bộ chấp hành phanh

* Nhiệm vụ
Bộ chấp hành phanh thực hiện nhiệm vụ chống trượt lê. khi nhận được tín hiệu điều
khiển từ ECU gởi đến. Làm thay đổi áp lực phanh đến các xi lanh bánh xe bằng cách
đóng mở các van điện và hoạt động của bơm ABS.
38
* Cấu tạo
Các bộ phận chính trong bộ điều khiển thuỷ lực gồm:
- Các van điện với nhiệm vụ chính là để đóng mở các mạch dầu, van điện cấu tạo
gồm: Cuộn dây dùng tạo ra lực từ đóng mở các van dầu khi nhận được sự điều khiển của
ECU. Lõi thép từ và cơ cấu các lò xo để đóng mở các mạch dầu do tác động của cuộn
dây.
- Hệ thống các van an toàn.
- Bơm điện: Như bất kì một loại bơm điện nào bao gồm phần dẫn động và phần bơm
dầu. Phần dẫn động gồm một mô tơ điện một chiều có thành phần rô to và stato dùng dẫn
động bơm làm việc. Phần bơm dầu gồm một đường vào và một đường ra. Bơm hoạt động
nhờ vào sự điều khiển từ ECU.
Hình 2. 23 Bơm điện

Bộ chấp hành phanh thực hiện nhiệm vụ chống trượt lên khi nhận được tín hiệu điều
khiển từ ECU gởi đến, làm thay đổi áp lực phanh đến các xi lanh bánh xe bằng cách đóng
mở các van điện và hoạt động của bơm ABS.
2.4.3. Ưu, nhược điểm của hệ thống chống bó cứng
* Ưu điểm
- Cho phép lái xe vòng qua chướng ngại vật một cách an toàn hơn ngay cả khi phanh
gấp.
- Cho phép dừng xe khi phanh gấp trong khi vẫn đảm bảo được tối đa tính năng ổn
định và lái ngay cả trên đường vòng.
39
- Chức năng của ABS giúp xe đảm bảo đuợc tính ổn định về hướng và khả năng lái
trong hầu hết điều kiện đường xá. Tuy nhiên ABS không thể chống lại sự truợt của bánh
xe khi vận tốc quay vòng vượt quá giới hạn cho phép. Trong trường hợp nếu có hư hỏng
phát sinh, chức năng chẩn đoán và hệ thống dự phòng đựơc gắn kèm với ABS sẽ làm tăng
khả năng bảo dưỡng cho hệ thống.
- Mang tính hiện đại.
- Quãng đường phanh ngắn.
* Nhược điểm
- Kết cấu phức tạp, khó bảo quản, sửa chữa, lắp ráp.
- Các bộ phận thay thế phải đúng theo nhà chế tạo.
- Đòi hỏi người thợ phải có tay nghề cao, kinh nghiệm.
2.5. Hệ thống phanh dừng
2.5.1. Cấu tạo phanh dừng
- Cơ cấu phanh dừng được bố trí kết hợp với cơ cấu phanh của các bánh xe phía sau.
- Dẫn động phanh của hệ thống phanh dừng là dẫn động cơ khí bằng cáp được bố trí
và hoạt động độc lập với dẫn động phanh chính và được điều khiển bằng tay. Hệ thống
dẫn động của cơ cấu phanh dừng loại này thông thường bao gồm: Cần điều khiển trên
buồng lái thông qua các đòn và dây cáp dẫn tới cơ cấu phanh đặt tại bánh xe, các cơ cấu
điều khiển từ phanh tay đặt trong cơ cấu phanh nhận chuyển dịch nhờ dây cáp lồng vào
cơ cấu phanh nhận chuyển dịch nhờ dây cáp lồng vào cơ cấu phanh.
- Sơ đồ nguyên lý được thể hiện trên hình 2.24
Hình 2. 24 Dẫn động phanh dừng

40
2.5.2. Hoạt động của phanh dừng

Khi kéo phanh tay cáp dẫn động truyền theo hình mũi tên. Lúc đầu đòn quay (8)
quay quanh điểm D, dịch chuyển thanh chống (9), ép guốc phanh vào tang trống, tạo
thành điểm tựa cố định C. Đầu nối B tiếp tục di chuyển, điểm D quay quanh điểm C và ép
guốc phanh trái vào tang trống. Do đó, hai guốc phanh ép sát vào tang trống phanh thực
hiện phanh bánh xe.
Chương 3. QUY TRÌNH CHUẨN ĐOÁN, BẢO DƯỠNG VÀ SỬA CHỮA

HỆ THỐNG PHANH TRÊN XE FORTUNER 2010, MÔ PHỎNG VÀ
KHẢO SÁT CHẾ ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG PHANH
3.1. Nội dung bảo dưỡng hệ thống phanh

Bảo dưỡng hệ thông phanh được chia thành các cấp độ:
* Bảo dưỡng thường xuyên
- Trước khi xe hoạt động: Kiểm tra sự rò rỉ của hệ thống phanh cũng như sự làm
việc của phanh.
- Trên đường đi: Kiểm tra độ nóng của tang phanh (kiểm tra bằng cảm giác của tay
khi sờ vào tang phanh nếu tay không chịu được là bó phanh), kiểm tra sự rò rỉ của hệ
thống.
- Sau khi sử dụng trong thời gian dài: Kiểm tra độ tin cậy của hệ thống.
* Bảo dưỡng kỹ thuật cấp 1
- Thực hiện khi xe chạy được 1200÷1800km.
- Thực hiện mọi công việc của bảo dưỡng thường xuyên.
- Kiểm tra và điều chỉnh hành trình của bàn đạp phanh. Hành trình của bàn đạp
phanh là 8÷20mm.
* Bảo dưỡng kỹ thuật cấp 2
- Thực hiện khi xe chạy được 6000÷8000km.
- Thực hiện các công việc của bảo dưỡng cấp 1.
- Kiểm tra sự làm việc của hệ thống phanh, kiểm tra độ mòn của guốc phanh.
41
- Kiểm tra độ mòn của má phanh, mức độ mòn của các má phanh nếu thấy nhỏ hơn
1.0 mm thì phải thay tấm ma sát mới. Khi bị rơi dầu vào tấm ma sát, làm sạch và khía lên
đầu má phanh. Khi tháo moay ơ, xiết chặt các bu lông bắt các tấm bảo vệ, điều chỉnh lại
khe hở giữa guốc phanh và tang phanh, bổ sung dầu vào xy lanh phanh chính, thay dầu
phanh 1÷2 lần một/năm.
3.2. Chuẩn đoán hệ thống phanh
Sau khi nghiên cứu kết cấu các chi tiết trên hệ thống phanh thì chúng ta có thể nhận
ra trong quá trình sử dụng sau một thời gian trên hệ thống phanh sẽ có một số triệu chứng
hư hỏng như mất phanh, lệch phanh, chậm phanh hay lỗi bộ chấp hành…Bảng 3.1 dưới
đây là một số các triệu chứng thường gặp:
Bảng 3. 1 Một số triệu chứng hư hỏng
Triệu chứng Khu vực nghi ngờ

1. Kiểm tra mã DTC một lần nữa và chắc
ABS, BA và EBD không hoạt động chắn rằng mã hệ thống bình thường được
hoặc hoạt động không hiệu quả phát ra
2. Mạch cảm biến tốc độ phía sau
3. Mạch cảm biến tốc độ phía trước
4. Mạch nguồn cấp IG
Đèn cảnh báo ABS hoạt động bất 1. Mạch đèn cảnh báo ABS
thường (Sáng không tắt) 2. Bộ chấp hành phanh (ECU điều khiển
trượt)
Đèn cảnh báo phanh BRAKE hoạt 1. Mạch đèn cảnh báo phanh BRAKE
động bất thường 2. Bộ chấp hành phanh (ECU điều khiển
trượt)
1. Piston kẹt
2. Má, guốc phanh dính dầu
Lệch phanh 3. Đĩa phanh bị xước
4. Má phanh, guốc phanh ( nứt hoặc biến
42
dạng)
1. Rò rỉ dầu trong hệ thốn phanh
2. Có khí trong hệ thống phanh
Đạp mạnh phanh nhưng hiệu quả 3. Má phanh, guốc phanh bị chai cứng
phanh kém 4. Má phanh, guốc phanh mòn
5. Rò rỉ chân không trong hệ thống trợ lực
6. Má phanh, guốc phanh bị nứt hoặc biến
dạng
1. Má phanh, guốc phanh bị nứt hoặc biến
dạng
Tiếng ồn từ phanh 2. Bu lông lắp xi lanh bị lỏng

3. Bu lông đỡ cùm phanh lỏng
4. Đệm báo mòn hỏng
5. Má phanh, guốc phanh bị chai cứng
Bó phanh 1. Hành trình tự do cấu bàn đạp phanh nhỏ

2. Khe hở guốc phanh đỗ ( điều chính sai)
3. Rò rỉ chân không trong hệ thống trợ lực
Trong quá trình chuẩn đoán các mã lỗi bằng máy điện tử, các lỗi có thể được quét
bằng máy chuẩn đoán và bảng 3.2 là một số mã lỗi:
Bảng 3. 2 Một số mã
Mã DTC Hạng mục phát hiện Khu Vực Nghi Ngờ
- Cảm biến tốc độ trước

phải
C0200/31 Lỗi tín hiệu cảm biến tốc - Mạch cảm biến tốc độ
độ bánh xe trước phải trước phải
- Rôto cảm biến tốc độ
trước phải
43
- Sự lắp ráp của cảm biến

- Cảm biến tốc độ trước
trái
C0205/32 Lỗi tín hiệu cảm biến tốc - Mạch cảm biến tốc độ
độ bánh xe trước trái trước trái
trước trái
- Cảm biến tốc độ sau phải
- Mạch cảm biến tốc độ
C0210/33 Lỗi tín hiệu cảm biến tốc sau phải
độ bánh xe sau phải - Rôto cảm biến tốc độ sau
phải
C0215/34 Lỗi tín hiệu cảm biến tốc - Cảm biến tốc độ trước
độ bánh sau trái trái
- Mạch cảm biến tốc độ
trước trái
trước trái
C0226/21 Mạch van điện từ SFR - Bộ chấp hành phanh

- Mạch SFRR hay SFRH
C0236/22 Mạch van điện từ SFL - Bộ chấp hành phanh

- Mạch SFLR hay SFLH
C0246/23 Mạch van điện từ SRR - Bộ chấp hành phanh
44
- Mạch SRRR hay SRRH

3.3. Bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống phanh
3.3.1. Kiểm tra và điều chỉnh bàn đạp phanh
Các bước kiểm tra và điều chỉnh bàn đạp phanh như bảng 3.3
Bảng 3. 3 Điều chỉnh bàn đạp phanh
Bước 1: Kiểm tra chiều cao của bàn đạp

(từ 152.9 đến 162.9 mm)
Điều chỉnh chiều cao của bàn đạp:
- Ngắt giắc nối ra khỏi công tắc đèn phanh
- Tháo công tắc
- Nới lỏng đai ốc hãm chạc chữ U của cần
đẩy
- Điều chỉnh độ cao bàn đạp bằng cách vặn
cần đẩy
- Xiết chặt đai ốc hãm.
- Lắp công tắc vào bộ điều chỉnh cho đến
khi nó chạm nhẹ vào bàn đạp.
- Vặn công tắc 1/4 vòng theo chiều kim
đồng hồ.
- Lắp giắc nối vào công tắc
- Kiểm tra khe hở công tắc. Khe hở công
tắc đèn phanh: 1.5 đến 2.5 mm
45
Bước 2: Kiểm tra hành trình tự do của bàn

đạp (từ 1.0 đến 6.0 mm):
- Tắt máy. Đạp phanh một vài lần cho đến
khi hết lượng chân không trong bộ trợ lực.
Sau đó nhả bàn đạp.
- Nhấn bàn đạp cho đến khi cảm nhận
được có lực cản.
- Đo khoảng cách giữa vị trí ở bước trước
đó và vị trí nhả bàn đạp. Nếu như tiêu
chuẩn, hãy kiểm tra khe hở công tắc trong
bước tiếp theo. Nếu đạt tiêu chuẩn, hãy
thực hiện quy trình "kiểm tra khoảng cách
dự trữ của bàn đạp phanh".
- Kiểm tra khe hở công tắc. 1.5 đến 2.5
mm
Nếu khe hở không như tiêu chuẩn, hãy
điều chỉnh khe hở và kiểm tra lại hành
trình tự do của bàn đạp. Nếu khe hở như
tiêu chuẩn, hãy chẩn đoán hệ thống phanh
và thực hiện theo quy trình "kiểm tra
khoảng cách dự trữ bàn đạp phanh".
Bước 3: Kiểm tra khoảng cách dự trữ của
bàn đạp (85mm):
- Nhả cần phanh tay. Khởi động động cơ.
- Đạp bàn đạp và kiểm tra khoảng cách dự
trữ của bàn đạp.
- Nhấn bàn đạp với một lực 490 N
- Đo khoảng cách giữa bàn đạp và tấm
vách ngăn như chỉ ra trong hình vẽ.
46
Nếu khoảng cách không như tiêu chuẩn,

hãy chẩn đoán hệ thống phanh.
3.3.2. Kiểm tra xả khí trong hệ thống phanh
Nếu mức dầu phanh thấp hơn vạch MIN như hình 3.1. Nếu cần thiết, hãy bổ sung
dầu phanh vào bình chứa tới vạch MAX sau khi sửa chữa và thay thế. Fortuner 2010 sử
dụng dầu SAE J1703 hay FMVSS No. 116 DOT3.
Nếu làm bất cứ việc gì với hệ phanh hoặc nghi ngờ có khí trong đường ống phanh,
hãy tiến hành xả khí ra khỏi hệ thống.
Các bước xả khí dầu trong hệ thống như bảng 3.4
Bảng 3. 4 Xả khí dầu trong hệ thống phanh
Bước 1: Đổ dầu phanh vào bình chứa
Bước 2: Xả khí khỏi xi lanh phanh chính

- Dùng cờ lê đai ốc nối, tháo 2 đường ống
phanh ra khỏi xy lanh phanh chính.
- Đạp từ từ và giữ bàn đạp phanh.
- Bịt các lỗ bên ngoài bằng ngón tay của
bạn và nhả bàn đạp phanh.
- Lặp lại 2 bước trên từ 3 tới 4 lần.
- Dùng cờ lê đai ốc nối, lắp 2 đường ống
phanh vào xy lanh phanh chính.
47
Bước 3: Xả khí ra khỏi thân van cảm nhận

tải
- Tháo nắp che nút xả khí.
- Lắp ống nhựa vào nút xả khí.
- Đạp bàn đạp phanh vài lần, sau đó nới
lỏng nút xả khí với bàn đạp phanh đã được
nhấn xuống.
- Khi dầu ngừng chảy ra, hãy xiết ngay nút
xả khí. Sau đó nhả bàn đạp.
- Lặp lại 2 bước trên cho đến khi khí trong
dầu phanh được xả hết.
- Xiết chặt nút xả khí.
- Lắp nắp che nút xả khí.
Bước 4: Xả khí ra khỏi đường ống phanh

- Tháo nắp che nút xả khí
- Lắp ống nhựa vào các nút xả khí
- Đạp bàn đạp phanh vài lần, sau đó nới
lỏng nút xả khí với bàn đạp phanh đã được
nhấn xuống.
- Lặp lại 2 bước trên cho đến khi khí trong
dầu phanh được xả hết.
- Xiết chặt nút xả khí.
- Lắp nắp.
48
- Xả khí ra khỏi ống phanh cho từng bánh

xe bằng cách lặp lại các quy trình trên.
3.3.3. Bảo dưỡng và sửa chữa phanh đĩa trước
Trong quá trình hoạt động đĩa phanh thường xuyên bị hư hỏng như mòn má phanh,
đảo đĩa phanh nếu gặp những tình trạng này phải tiến hành tháo đĩa phanh để kiểm tra và
kịp thời thay thế đảm bảo an toàn khi sử dụng.
Các bươc tháo dĩa phanh trước như bảng 3.5
Bảng 3. 5 Tháo đĩa phanh
Bước 1: Tháo bánh trước Bước 2: Xả dầu phanh
Bước 3: Tháo lò xo chống ồn phanh Bước 4: Tháo 2 má phanh đĩa

đĩa phía trước trước
Bước 5: tháo bộ đệm chống ồn má Bước 6: tháo đường ống của

phanh trước xylanh phanh bánh xe trước trái
49
Bước 7: tháo cụm xi lanh phanh đĩa Bước 8: Tháo đĩa trước
bên trái
Sau khi tháo đĩa phanh ta tiến hành kiểm tra má phanh và đĩa phanh
Dùng thước đo độ dày lớp ma sát của má phanh. Nếu độ dày của lớp ma sát nhỏ hơn
giá trị nhỏ nhất hãy thay má phanh
Dùng đồng hồ so, đo độ đảo đĩa phanh tại điểm cách mép ngoài của đĩa phanh 10
mm. Nếu độ đảo lớn hơn giá trị lớn nhất kể cả khi đã thay đổi vị trí lắp, hãy tiện lại các
đĩa phanh.
Dùng panme, đo độ dày của đĩa phanh. Nếu độ dày đĩa phanh nhỏ hơn giá trị nhỏ
nhất, hãy thay thế đĩa phanh.
Bảng 3. 6 Kiểm tra độ dày má phanh và đĩa phanh
- Độ dày tiêu chuẩn:

Má phanh 11.5mm
- Độ dày nhỏ nhất
1.0mm
- Độ dày tiêu chuẩn:
28.0mm
Đĩa phanh - Độ dày nhỏ nhất:

26.0mm
- Độ đảo đĩa phanh
lớn nhất 0.05mm
50
3.3.4. Bảo dưỡng và sửa chữa phanh tang trống sau

Cũng giống như đĩa phanh trong quá trình hoạt động trống phanh thường xuyên bị
hư hỏng như mòn guốc phanh, trống phanh nếu gặp những tình trạng này phải tiến hành
tháo trống phanh để kiểm tra và kịp thời thay thế đảm bảo an toàn khi sử dụng.
Các bươc tháo dĩa phanh trước như bảng 3.7
Bảng 3. 7 Quy trình tháo trống phanh và guốc phanh sau
Bước 1: Tháo bánh xe sau Bước 2: Nhả cần phanh đỗ và tháo

trống phanh.
Bước 3: Dùng kìm mỏ nhọn, tháo Bước 4: Dùng kìm, tháo lò xo giữ
lò xo căng cần tự động và cần ra. guốc phanh, các chốt, guốc phanh
trước và guốc phanh sau ra.
Bước 5: tháo guốc phanh đối diện Bước 6: Dịch chuyển một guốc
với phía xy lanh được ấn vào. phanh xuống dưới và tháo lò xo
Cuối cùng tháo guốc phanh còn bắt guốc phanh.
lại.
51
Bước 7: -Tháo guốc phanh trước Bước 8: Dùng kìm mỏ nhọn, ngắt
và sau. cáp phanh đỗ số 3 ra khỏi cần guốc
-Tháo bộ thanh giằng và lò xo hồi phanh đỗ.
ra khỏi guốc phanh.
-Tháo kẹp ra khỏi bộ bắt thanh
giằng và lò xo hồi ra.
Sau khi tháo trống phanh ta tiến hành kiểm tra trông phanh và guốc phanh
Dùng dụng cụ đo trống phanh hay tương đương, hãy đo đường kính trong của trống
phanh. Nếu đường kính trong của trống phanh lớn hơn giá trị lớn nhất, hãy thay thế trống
phanh.
Dùng một thước, đo độ dày của má phanh. Nếu độ dày phần ma sát bằng hoặc nhỏ
hơn giá trị nhỏ nhất hoặc nếu nó bị quá mòn hoặc mòn không đều, hãy thay thế guốc
phanh.
Bảng 3. 8 Kiểm tra đường kính trống phanh, độ dày guốc phanh
Trốnng phanh -Đường kính trong

tiêu chuẩn: 295.0mm
-Đường kính trong

lớn nhất: 297.0mm
52
Guốc phanh -Độ dày tiêu chuẩn:

5.4mm
-Độ dày nhỏ nhất:
1.0mm
3.3.5. Kiểm tra thay thế bộ chấp hành phanh

Tiến hành thay thế bộ chấp hành khi xảy ra hư hỏng
Các thay thế bộ chấp hành như bảng 3.10
Bảng 3. 9 Quy trình thay thế bộ chấp hành phanh
Bước 1: Ngắt cáp âm ra khỏi Ac quy
Bước 2: Xả dầu phanh
Bước 3: Hãy gắn nhãn hoặc đánh dấu để

phân biệt vị trí lắp của từng đường ống
phanh.
Bước 4: Nhả khoá cài của giắc bộ chấp

hành và ngắt giắc nối.
53
Bước 5: Dùng cờ lê đai ốc nối, tháo 5

đường ống phanh ra khỏi bộ chấp hành.
Bước 6: Tháo 3 bu lông và bộ chấp hành

với giá bắt.
Bước 7: Lắp bộ chấp hành phanh mới

với giá bắt
Bước 8: Đổ dầu phanh vào bình chứa
Bước 9: Xả khí khỏi xi lanh phanh chính
54
Bước 10: Xả khí ra khỏi đường ống

phanh
Bước 11: Xả khí ra khỏi đường ống dẫn

dầu li hợp
Bước 12: Kiểm tra mức dầu phanh trong
bình chứa
Bước 13: Kiểm tra rò rỉ dầu phanh Bước 14: nối cáp vào cực âm ắc quy
Bước 15: Kiểm tra bộ chấp hành phanh

bằng máy chẩn đoán
Kiểm tra bộ chấp hành phanh bằng máy chuẩn đoán:

Bước 1 :Nối máy chuẩn đoán
- Nối máy chẩn đoán với giắc DLC3.
- Khởi động động cơ và để nó chạy không tải.
- Hãy chọn chế độ thử kích hoạt trên máy chẩn đoán.
Bước 2: Kiểm tra sự hoạt động của môtơ bộ chấp hành
- Bật rơle môtơ ON và kiểm tra tiếng kêu hoạt động của môtơ bộ chấp hành.
- Tắt rơle môtơ OFF.
- Đạp hết bàn đạp phanh và giữ nó trong xấp xỉ 15 giây. Kiểm tra rằng chiều sâu bàn
đạp ban đầu vẫn không đổi trong thời gian 15 giây.
- Bật rơle môtơ ON và kiểm tra rằng bàn đạp không rung.
- Tắt rơle môtơ OFF và nhả bàn đạp.
Bước 3: Kiểm tra hoạt động của bánh xe trước phải
55
- Với bàn đạp phanh được nhấn càng sâu càng tốt, hãy thực hiện các thao tác sau.
- Bật đồng thời các van điện từ SFRH và SFRR, và kiểm tra rằng bàn đạp không thể
nhấn xuống sâu hơn được nữa.
- Tắt đồng thời các van điện từ SFRH và SFRR, và kiểm tra rằng bàn đạp có thể đạp
xuống thêm nữa.
- Bật rơle môtơ ON. Kiểm tra rằng bàn đạp trở về vị trí "nhấn xuống càng sâu càng
tốt".
- Tắt rơle môtơ OFF và nhả bàn đạp.
Bước 4: Kiểm tra hoạt động của bánh xe khác
- Sử dụng quy trình tương tự, kiểm tra các cuộn điện từ của các bánh xe khác.
3.3.6. Chuẩn đoán, sửa chửa phanh dừng
Một số nguyên nhân của triệu chứng hư hỏng được thể hiện dưới bảng 3.11
Triệu chứng Khu vực nghi ngờ
1. Hành trình cần phanh đỗ (điều chỉnh)

2. Dây cáp phanh đỗ số 1 (kẹt)
Phanh đỗ bị bó 3. Dây cáp phanh đỗ số 2 (kẹt)
4. Khe hở guốc phanh
5. Lò xo căng hoặc lò xo hồi
Điều chỉnh phanh dừng khi xảy ra các triệu chứng hư hỏng
Các bước điều chỉnh phanh dừng được thể hiện như bảng 3.12
Bước 1: Tháo nắp che lỗ phanh đỗ Bước 2: nới lỏng đai ốc hãm và đai ốc điều
chỉnh
56
3. Tháo bánh xe sau 4. Điều chỉnh khe hở guốc phanh

5. Lắp bánh xe sau 6. Điều chỉnh hành trình cần phanh tay
8. Lắp cụm nắp lỗ phanh đỗ
3.4. Mô phỏng hệ thống phanh bằng phần mềm Autocad

3.4.1. Giới thiệu tổng quan về phần mềm Autocad
AutoCAD (viết tắt của Automatic Computer Aided Design) là một ứng dụng phần
mềm được phát triển bởi Autodesk cho phép thiết kế và soạn thảo với sự hỗ trợ máy tính
(CAD). Phần mềm này được sử dụng để tạo bản vẽ 2D và 3D, cho phép người dùng khái
niệm hoá các ý tưởng, tạo ra các thiết kế và bản vẽ theo mức độ chính xác kỹ thuật cần
thiết. Thậm chí, AutoCAD có thể thực hiện tính toán và mô phỏng thiết kế nhanh chóng
trên một loạt các ngành công nghiệp. AutoCAD là một sản phẩm chủ lực của Autodesk,
đi đầu trong ngành công nghiệp CAD. Phiên bản AutoCAD đầu tiên đã được trình diễn tại
Comdex năm 1982, và được phát hành vào tháng 12 cùng năm. Bản phát hành đã chứng
tỏ sự rung chuyển mạnh mẽ đối với ngành công nghiệp CAD. AutoCAD cũng là một
trong những gói CAD đầu tiên chạy trên PC và có sẵn cho khách hàng trên toàn thế giới.
3.4.2. Dựng các bản vẽ chi tiết
Để tiến hành mô phỏng hệ thống phanh ta sử dụng phần mềm AutoCad chuyên được
dùng để mô phỏng 1 hệ thống một cách chi tiết và tính toán thiết kế. Ngoài ra nó còn là
một chương trình thiết kế được các kỹ sư cơ khí sử dụng nhiều để tạo ra các thiết kế sơ bộ
và phát hiện ra các lỗi hoặc sai sót trong thiết kế trước khi sản xuất. Điều này giúp họ tiết
kiệm thời gian và công sức
57
Hình 3. 1 Giao diện phần mềm AUOCAD

Sau khi khởi động , bằng kiến thức ta đã học và các kỹ năng ta tiến hành vẽ:
Hình 3. 2 Bãn vẽ tuyến hình xe Toyota Fortuner 2010
Hình 3. 3 Bản vẽ bầu trợ lực phanh
58
Hình 3. 4 Bản vẽ cơ cấu phanh trước
Hình 3. 5 Bản vẽ sơ đồ dẫn động phanh

Cùng với sự phát triển của phần mềm kỹ thuật AutoCad chúng ta còn một số phần
mềm vẽ 3D để hỗ trợ trong các công việc thiết kế như solidworks.
Hình 3. 6 Cùm phanh
59
Hình 3. 7 Đĩa phanh
Hình 3. 8 Trống phanh
Hình 3. 9 Má phanh
60
KẾT LUẬN CHUNG
Sau thời gian học kỳ 1 em đã hoàn thành đồ án, qua việc thực hiện đồ án đã giúp em
hiểu hơn và biết thiết kế tính toán một hệ thống cụ thể trên xe. Quá trình làm đồ án, với
thời gian có hạn nhưng bản thân em đã có cố gắng tìm hiểu thực tế. Đây là bước khởi đầu
quan trọng giúp cho em có thể nhanh chóng tiếp cận với ngành công nghiệp ôtô hiện nay
của nước ta.
Trong quá trình thực hiện đồ án em cũng được sự giúp đỡ của các thầy trong Bộ
môn và đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của thầy ThS.Vũ Văn Định đã giúp em hoàn
thành đồ án này.
Qua quá trình khai thác đề tài hệ thống phanh ô tô đạt được các kết quả sau:
➢ Khai thác được công dụng của hệ thống phanh
➢ Xây dựng quy trình chuẩn đoán, bảo dưỡng và sửa chữa hệ thống phanh
➢ Thiết kế bộ phận của hệ thống phanh
Do hiểu biết của em còn hạn chế nên khó tránh khỏi những thiếu sót, qua đồ án này
em kính mong nhân được sự đóng góp ý kiến của các thầy và các bạn để đề tài thiết kế
môn học của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn Thầy ThS.Vũ Văn Định cùng toàn thể các thầy trong bộ
môn ôtô trường Đh Giao Thông Vận Tải Phân Hiệu Tại TPHCM
61
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trương Mạnh Hùng (2006), Bài giảng cấu tạo ô tô, Nhà xuất bản Giao thông
Vận tải.
[2] Nguyễn Khắc Trai, Nguyễn Trọng Hoan, Hồ Hữu Hải, Phạm Huy Hường,
Nguyễn Văn Chưởng , Trịnh Minh Hoàn (2009), Kết cấu ô tô, Nhà xuất bản Bách Khoa
Hà Nội.
[3] Nguyễn Hoàng Hoài, Kết cấu Ô tô, Nhà xuất bản Đại học Đà Nẵng.
[4] Nguyễn Hữu Cẩn, Nguyễn Quốc Thịnh, Phạm Minh Thái, Nguyễn Văn Tài, Lê
Thị Vàng (1998), Lý thuyết ô tô.
[5] Nguyễn Hữu Cẩn (2004), Phanh ô tô cơ sở khoa học và thành tựu.
[6] Đặng Quý, Giáo trình tính toán và thiết kế ô tô, Nhà xuất bản ĐH SPKT
Tp.HCM.
[7] Tài liệu Toyota Fortuner 2010
[8] Https://partsouq.com/en/catalog/genuine/locate?c=Toyota
62
1795
2750
1540
Trường ĐH Giao thông Vận Tải KHAI THÁC KỸ THUẬT HỆ THỐNG PHANH TOYOTA
Phân hiệu tại TP.Hồ Chí Minh FORTUNER 2010
Bộ môn: Cơ khí
Lớp: Kỹ thuật ô tô 1
Hệ: Chính Quy BẢN VẼ TUYẾN HÌNH
Sinh viên thực hiện Trần Huỳnh Anh Tỷ lệ: 1:10
Giáo viên hướng dẫn ThS. Vũ Văn Định

Tổng số
Giáo viên đọc duyệt bản vẽ: 7
Trưởng bộ môn PGS.TS. Trần Văn Như Bản vẽ số: 1

1 2 3 4 5 6 7
9 10
K 11
8
12
13
14
15
21 20 19
Buồng áp suất biến đổi 1
16 Buồng áp suất không đổi 1
17 E 22 Xy lanh chính 1
21 Pistong xy lanh chính 1
20 Vít điều khiển 1
19 Bu lông bắt xy lanh chính 1
18 Cần đẩy trợ lực 1
17 Tấm chặn 1
B 16 Van khí 1
15 Van điêu khiển 1
14 Giá đỡ lò xo 1
13 Cần van điêu khiển 1
18 12 Lọc khí 1
11 Lò xo van điều khiển 1
A 10 Chắn bụi 1
9 Lò xo van khí 1
8 Đế van 1
7 Bu lông bắt bộ trợ lực 1
6 Thân van 1
5 Thân trước trợ lực 1
4 Màng trợ lực 1
3 Lò xo màng 1
2 Thân sau trợ lực 1
1 Ống nối chân không 1
STT TÊN GỌI SL GHI CHÚ
Bộ môn: Cơ khí
Hệ: Chính Quy
TRỢ LỰC CHÂN KHÔNG

Tổng số

A-A
1 2
3
8
4
6
7
9 5
321.0
Ø175,4
10
7
A-A
10 Giá đỡ trụ bánh xe 1

9 Cao xu chắn bụi 1
8 Đường dẫn dầu 1
7 Vòng làm kín 1
6 Má phanh 1
5 G iá đỡ 1
4 Pit t ông 1
3 Đệm báo mòn 1

2 Cùm xy lanh phanh đĩa 1
1 Đĩa phanh 1
Bộ môn: Cơ khí
Hệ: Chính Quy CƠ CẤU PHANH TRƯỚC

Tổng số

8 10 11
4 5 6 7 9 1 2
3
A-A
A-A
15 12
13
14
474
176
16 Cần guốc phanh đỗ
15 Bộ thanh giằng guốc phanh đỗ
A-A 14 Lò xo nén cần điều chỉnh tự động
13 Cần điều chỉnh tự động
12 Bạc dẫn hướng
11 Mâm phanh
10 Lò xo
9 Xy lanh bánh xe
8 Phớt làm kín
7 Pistong
6 Vòng chắn bụi
5 Guốc phanh
4 Má phanh
3 Đường ống dẫn dầu
2 Đệm
1 Van xả khí
Bộ môn: Cơ khí
Hệ: Chính Quy CƠ CẤU PHANH SAU

Tổng số

1 5 6 7 9 10
8
2
4
3
HCU
ECU
17 Cảm biến tốc đ ộ bánh trước

16 Bộ ổn định điện áp
15 Giắc cắm kết nối dữ liệu
11 14 Bộ chấp hành phanh (HCU)
13 ECU đ iều khiển trượt
17 12 Thiết bị hiển thị
16 12 11 Cảm biến tốc đ ộ bánh sau

13
10 Xi lanh phanh bánh sau
9 Guốc phanh
15 14 8 Bàn đạp
7 Công tắc đèn phanh
6 Bầu trợ lực chân không
5 Công tắc báo mức dầu phanh
4 Xi lanh phanh chính
3 Đường ống dẫn dầu
2 Cụm má phanh
1 Đĩa phanh
Bộ môn: Cơ khí
Hệ: Chính Quy SƠ ĐỒ DẪN ĐỘNG PHANH
Sinh viên thực hiện Trần Huỳnh Anh Tỷ lệ:
Giáo viên hướng dẫn ThS. Vũ Văn Định Tổng số

bản vẽ: 7
Giáo viên đọc duyệt

NGUYÊN CÔNG 1: KIỂM TRA VÀ ĐIỀU CHỈNH BÀN ĐẠP PHANH NGUYÊN CÔNG 2: KIỂM TRA HOẶC THAY THẾ DẦU PHANH
Bước 1: Kiểm tra hành trình tự do và chiều cao của bàn đạp Bước 1: Kiểm tra mức dầu trên xe
Bước 2: Điều chỉnh chiều cao bàn đạp và các khe hở 3 Bước 2: Thay thế dầu phanh 1
Bước 3: Xả Khí
3 2
1 2
5
1.5 đến 2.5 mm
152.9-162.9 mm
3
MAX
MIN
Độ cao bàn đạp phanh 152.8 - 162.9 mm

5 Sàn xe
Hành trình tự do bàn đạp 1.0 - 6.0 mm
4 Bàn đạp phanh
Khe hở công tắc đèn phanh 1.5 - 2.5 mm
3 Công tắc đèn phanh 3 Bình dầu
2 Đai ốc điều chỉnh 2 Ốc xả dầu
1 Ty đẩy 1 Cụm xy lanh phanh đĩa
STT TÊN GỌI STT TÊN GỌI
NGUYÊN CÔNG 3: KIỂM TRA PHANH TRƯỚC NGUYÊN CÔNG 4: KIỂM TRA PHANH SAU
Bước 1: Kiểm tra độ dày trống phanh
Bước 1: Kiểm tra độ dày má phanh
Bước 2: Kiểm tra độ dày đĩa phanh
Bước 2: Kiểm tra độ dày guốc phanh 3
1 4
1 2
4 2
Tiêu chuẩn Lớn nhất Tiêu chuẩn Nhỏ nhất

295.0 mm 297.0 mm 5.4 mm 1.0 mm
4 Thước đo
3 Guốc phanh
2 Trống phanh
1 Dụng cụ đo trống phanh
Tiêu chuẩn Nhỏ nhất
STT TÊN GỌI
Má phanh 11.5 mm 1.0 mm
Đĩa phanh 28.0 mm 26.0 mm
Bộ môn: Cơ khí
4 Đĩa phanh Lớp: Kỹ thuật ô tô 1
Hệ: Chính Quy BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG PHANH
3 Panme
2 Thước đo Sinh viên thực hiện Trần Huỳnh Anh Tỷ lệ
1 Má phanh Giáo viên hướng dẫn ThS. Vũ Văn Định

Tổng số
STT TÊN GỌI

Khai thác hệ thống phanh xe toyota 2010

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Khai thác hệ thống phanh xe toyota 2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI

Sinh viên: Trần Huỳnh Anh

Chuyên ngành: Kỹ thuật Ô tô Lớp: KTOT.1

Hệ: Chính quy Khóa: 59

Người hướng dẫn: ThS. Vũ Văn Định

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2022

MỤC LỤC ............................................................................................................................. i

1.5.3. Nội dung đề tài ........................................................................................................ 19

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1. 1 Cấu tạo chung của hệ thống phanh ................................................................. 4

Hình 2. 7 Trạng thái đạp phanh .................................................................................... 28

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. 1 Thông số kỹ thuật xe Fortuner 2010............................................................. 16

LỜI NÓI ĐẦU

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG PHANH

1.1. Giới thiệu hệ thống phanh

1.1.4. Cấu tạo chung của hệ thống phanh

Hình 1. 1 Cấu tạo chung của hệ thống phanh

Hình 1. 2 Sơ đồ các dạng cơ cấu phanh tang trống

Hình 1. 3 Tang trống phanh

Hình 1. 4 Guốc phanh

Hình 1. 5 Các dạng xi lanh bánh xe

Hình 1. 6 Giá đỡ di động và giá đỡ cố định

1.2.2.2. Cấu tạo các chi tiết chính

Hình 1. 7 Cấu tạo của các dạng đĩa phanh

Hình 1. 8 Cấu tạo má phanh

Hình 1. 9 Phanh đĩa với phớt biến dạng

Hình 1. 10 Phanh tay tại cơ cấu phanh bánh sau

Hình 1. 11 Sơ đồ dẫn động phanh thủy lực

Hình 1. 12 Sơ đồ dẫn động phanh khí nén

Hình 1. 13 Sơ đồ dẫn động phanh có van điều hòa

Hình 1. 14 Phanh có hệ thống ABS

Hình 1. 15 Phanh có hệ thống TRC

Hình 1. 16 Phanh có hệ thống EBD

1.4.5. Hệ thống BA (Brake Assist)

Hình 1. 17 Phanh có hệ thống BA

Hình 1. 18 Hình ảnh chụp bên ngoài xe Toyota Fortuner

Khoảng sáng gầm xe 220 mm

1.5.2. Nội thất, ngoại thất

Hình 1. 19 Ngoại thất Fortuner 2010

Hình 1. 20 Cabin của xe Fortuner 2010

Hình 1. 21 Hàng ghế sau Fortuner 2010

Khóa cửa điện Tùy chọn

Hệ thống cảnh báo khi lùi xe Có

Đèn pha Halogen

1.5.3. Nội dung đề tài

Chương 2. KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH TRÊN XE FORTUNER 2010

2.1. Bố trí chung của hệ thống phanh xe Toyota Fortuner 2010

Hình 2. 1 Hệ thống dẫn động phanh chính trên xe Toyota Fortuner.

2.2. Phân tích cơ cấu phanh xe Toyota Fortuner

2.2.1. Cơ cấu phanh bánh trước

Hình 2. 2 Các bộ phân của cơ cấu phanh đĩa

Hình 2. 3 Sơ đồ nguyên lý của của cấu phanh đĩa có giá cố định

Độ dài má phanh đĩa trước Tiêu chuẩn 11.5mm

Nhỏ nhất 1.0mm

Nhỏ nhất 26.0mm

Độ đảo đĩa phanh Lớn nhất 0.05mm

Hình 2. 4 Các bộ phận của cơ cấu phanh tang trống

 Nguyên lý hoạt động

Đường kính trong trống phanh Tiêu chuẩn 295.0mm

Độ dày guốc phanh Tiêu chuẩn 5.4mm

Nhỏ nhất 1.0mm

Hình 2. 5 Xy lanh phanh chính hai dòng

- Trường hợp đạp bàn đạp phanh: