Διερευνώντας τη Βελτίωση της Απόδοσης

των Φοιτητών στα Οικονομικά Μαθηματικά,

μέσα από την Ενσωμάτωση
της Ανεστραμμένης Διδασκαλίας
στο Μοντέλο των p-m Συνδυασμών,
στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Χουστουλάκης Εμμανουήλ 1, Νικολουδάκης Εμμανουήλ 2,

Νικολουδάκης Δημήτριος-Παναγιώτης 3, Κονταδάκη Σοφία 4,
Θεοδωρόπουλος Βασίλειος 5
1Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο
Πελοποννήσου,
2Αφυπηρετήσας Καθηγητής, Τμήμα Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού, Πανεπιστήμιο

Πελοποννήσου,
3M.Sc, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς,
4M.Ed, Εκπαιδευτικός Α´/θμιας Εκπαίδευσης
5M.Ed, Μαθηματικός, Καθηγητής Β´/θμιας Εκπαίδευσης
1exoustou@gmail.com, 2emnikolou@gmail.com, 3di.nikolou@gmail.com, 4skontadaki@gmail.com,
5billtheo67@yahoo.gr

Περίληψη
Η παρούσα εργασία διερευνά την απόδοση των φοιτητών στο μάθημα
των Οικονομικών Μαθηματικών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μέσα από
την ενσωμάτωση της Ανεστραμμένης Τάξης στο Μοντέλο των p-m
Συνδυασμών. Το διδακτικό πείραμα έλαβε χώρα σε 62 προπτυχιακούς
φοιτητές στο Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, κατά το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού
έτους 2022-2023. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η
συγκεκριμένη προσέγγιση οδήγησε στη σημαντική βελτίωση της συνολικής
απόδοσης των φοιτητών και τη συνολική ικανοποίηση τους από τη
διδασκαλία με τη συγκεκριμένη μέθοδο.

Abstract
This paper investigates students' performance in Mathematical
Economics’ course in Higher Education, through the incorporation of the

38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας © Ε.Μ.Ε. - 2023

38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 835

Flipped Classroom Model in the Model of p-m Combinations. The teaching

experiment took place with 62 undergraduate students at the Department of
Sports Organization and Management, University of Peloponnese, during
the spring semester of the academic year 2022-2023. The research results
revealed, that this approach led to a significant improvement in the overall
performance of the students, and their overall satisfaction with this teaching
method.
Λέξεις-κλειδιά: Οικονομικά Μαθηματικά, Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, Μοντέλο
Διδασκαλίας Ανεστραμμένης Τάξης, Μοντέλο p-m Συνδυασμών

Εισαγωγή
Στην προσπάθειά μας να διευκολύνουμε τους νεοεισερχόμενους μαθητές
στην αποδεικτική διαδικασία παρουσιάσαμε σε παλαιότερη ανακοίνωσή
μας, ένα Μοντέλο διδασκαλίας, το οποίο έχουμε ονομάσει «Μοντέλο των p-
m Συνδυασμών» [1]. Αυτό το Μοντέλο προέκυψε από τη σύνθεση των
"Φάσεων" της Θεωρίας Κατανόησης της Γεωμετρικής Σκέψης του van
Hiele [2] με τις "Μεθόδους" της Γνωστικής Μαθητείας [3] και αφορούσε τη
διδασκαλία της Ευκλείδειας Γεωμετρίας. Παρακάτω, παρουσιάζουμε,
συνοπτικά, τη δομή ενός Δομημένης Μορφής Φύλλου Εργασίας (ΔΜΦΕ),
το οποίο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο του Μοντέλου των p-m
Συνδυασμών. Ένα ΔΜΦΕ αποσκοπεί στον αποκλεισμό μιας παραδοσιακού
τύπου διδασκαλίας, στην ενεργοποίηση και τη συμμετοχή των μαθητών στη
διαδικασία διδασκαλίας – μάθησης, αλλά και στην καλύτερη επικοινωνία
μεταξύ των συμμετεχόντων στην εν λόγω διαδικασία [4].

Εικόνα 1
836 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

Το ΔΜΦΕ χαρακτηρίζεται από τέσσερις αρχές - άξονες:

1. της μη μεταφοράς της πληροφορίας
2. της κινητοποίησης
3. της αναγκαιότητας των ορισμών και θεωρημάτων
4. των υπομνήσεων και των διαδοχικών βημάτων
και έχει την ακόλουθη δομή
1. Υπομνήσεις
2. Διαδικασία
3. Αξιολόγηση (βλ. Εικόνα 1).

Ανεστραμμένη Τάξη (Flipped Classroom)

Το Μοντέλο της Ανεστραμμένης Τάξης (flipped classroom model) έχει
αναδειχθεί ως μια σύγχρονη διδακτική προσέγγιση τα τελευταία χρόνια, η
οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση διαφόρων πηγών και της
τεχνολογίας. Αν και η έννοια της Ανεστραμμένης Τάξης δεν είναι εντελώς
νέα, εν τούτοις η δημοτικότητά της έχει αυξηθεί κατακόρυφα χάρη στην
ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση [5]. Σε αυτό το μοντέλο, οι
μαθητές ενθαρρύνονται να εξοικειωθούν με τις έννοιες του μαθήματος που
πρόκειται να διδαχθούν χρησιμοποιώντας διάφορες πηγές και διαδικτυακό
εκπαιδευτικό υλικό, όπως βίντεο, ταινίες και ηχητικούς πόρους,
επιτρέποντας έτσι να αφιερωθεί ο χρόνος της τάξης σε ενεργητικές
μαθησιακές δραστηριότητες, όπως η επίλυση προβλημάτων και οι
πρακτικές εφαρμογές [6]. Δεδομένης της πρόσβασης των σπουδαστών σε
εκπαιδευτικό υλικό εξ αποστάσεως πριν από το μάθημα, κερδίζεται χρόνος,
ώστε η συνάντηση στην τάξη να είναι αφιερωμένη σε δραστηριότητες που
ενισχύουν την κατανόηση και την εφαρμογή του μαθήματος. Ειδικά, στο
χώρο του Πανεπιστημίου, και ιδιαίτερα στο γνωστικό αντικείμενο των
Οικονομικών Μαθηματικών, το Μοντέλο της Ανεστραμμένης Τάξης
επιτρέπει στους φοιτητές να προετοιμάζονται με τις θεωρητικές πτυχές του
μαθήματος στο σπίτι, πριν από την διδασκαλία. Ουσιαστικά, αυτό το
γεγονός διευκολύνει στη συνέχεια δραστηριότητες μέσα στην τάξη, όπως
συζητήσεις, συνεδρίες ερωτήσεων και απαντήσεων και συνεργατική
επίλυση προβλημάτων. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Ανεστραμμένης Τάξης,
οι μαθητές αναλαμβάνουν μεγαλύτερο βαθμό ευθύνης για τη δική τους
μάθηση και πρόοδο, μελετώντας το αντικείμενό τους σύμφωνα με τον
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 837

προσωπικό τους ρυθμό [7,8] και έτσι καθίστανται έτοιμοι να

παρακολουθήσουν το μάθημα που θα διδαχθεί.

Το πρόβλημα με το ΔΜΦΕ
Επειδή το μέρος των υπομνήσεων στο ΔΜΦΕ γίνεται από το διδάσκοντα
σε περιορισμένο χρόνο, δηλ. μέρος τής μιας διδακτικής ώρας, παρά την
προσπάθεια του διδάσκοντα να υπενθυμίσει τις πλέον απαραίτητες γνώσεις,
ώστε οι σπουδαστές να είναι σε θέση να καταλάβουν το διδασκόμενο
μάθημα, το οποίο θα ακολουθούσε, και λόγω της πιθανής έλλειψης της
σταθερής γνώσης των φοιτητών, θεωρήσαμε ότι το αποτέλεσμα των
υπομνήσεων κατ’ αυτόν τον τρόπο, μάλλον είναι αμφίβολο, και ότι η
αντικατάσταση των υπομνήσεων από το Μοντέλο της Ανεστραμμένης
Τάξης, λόγω των πλεονεκτημάτων της, θα είχε καλύτερα αποτελέσματα
στην κατανόηση του διδασκομένου αντικειμένου. Αυτό το σκεπτικό
λειτούργησε ως αφόρμηση για προβληματισμό και μας ώθησε στην
παρούσα έρευνα.

Στόχος έρευνας – Ερευνητικά ερωτήματα

Ο στόχος της έρευνας ήταν να εξετάσει τον αντίκτυπο της ενσωμάτωσης
του Μοντέλου της Ανεστραμμένης Τάξης στο Μοντέλο των p-m
Συνδυασμών στο μάθημα των Οικονομικών Μαθηματικών στην
Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε σχέση με: α) την απόδοση των φοιτητών στο
μάθημα, και β) την ικανοποίηση των φοιτητών από τη μαθησιακή
διαδικασία. Παρακάτω, ακολουθούν τα ερευνητικά ερωτήματα, στα οποία η
παρούσα μελέτη καλείται να δώσει απαντήσεις, βάσει του παραπάνω
σκοπού:
Ε1. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ πειραματικής ομάδας και
ομάδας ελέγχου, όσον αφορά στην απόδοση των φοιτητών στο μάθημα των
Οικονομικών Μαθηματικών;
Ε2. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ πειραματικής ομάδας και
ομάδας ελέγχου, όσον αφορά στα επίπεδα ικανοποίησης των φοιτητών από το
μάθημα των Οικονομικών Μαθηματικών;
Βάσει των παραπάνω ερευνητικών ερωτημάτων, σχηματίστηκαν οι
ακόλουθες ερευνητικές υποθέσεις:
H1: Η ενσωμάτωση της Ανεστραμμένης Διδασκαλίας στο Μοντέλο των p-m
Συνδυασμών βελτιώνει σημαντικά την απόδοση των φοιτητών στο μάθημα
των Οικονομικών Μαθηματικών
838 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

Η2: Η ενσωμάτωση της Ανεστραμμένης Διδασκαλίας στο Μοντέλο των p-m

Συνδυασμών αυξάνει σημαντικά το επίπεδο ικανοποίησης των φοιτητών από
τη μαθησιακή διαδικασία στο μάθημα των Οικονομικών Μαθηματικών
Μεθοδολογία
Ερευνητικός σχεδιασμός
Η έρευνα βασίστηκε σε έναν ημι-πειραματικό σχεδιασμό με δύο ομάδες.
Σύμφωνα µε τους [9], ο σχεδιασμός αυτός ενδείκνυται για πειράματα που
περιλαμβάνουν χειρισµούς µμεταβλητών και µμετρήσεις, αλλά όμως δίχως
τη χρήση τυχαίου ορισμού των υποκειμένων στις πειραματικές συνθήκες
που συγκρίνονται.
Το δείγμα
Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από 62 προπτυχιακούς φοιτητές,
χωρισμένους σε δύο ομάδες. Η ομάδα ελέγχου αποτελούνταν από 30 άτομα
και η πειραματική ομάδα αποτελούνταν από 32 άτομα. Οι συμμετέχοντες
παρακολούθησαν το υποχρεωτικό μάθημα «Οικονομικά Μαθηματικά», το
οποίο προσφέρεται στο 1ο έτος σπουδών του Τμήματος Οργάνωσης &
Διαχείρισης Αθλητισμού, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Το πείραμα
έλαβε χώρα κατά το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2022-2023.
Να σημειωθεί ότι η κατανομή των ατόμων ανάμεσα στις δύο ομάδες έγινε
με τυχαίο τρόπο, και ότι οι φοιτητές επέλεξαν με τη θέλησή τους ποια από
τις δύο διδακτικές προσεγγίσεις θα ακολουθούσαν.
Μέσα συλλογής δεδομένων
Για τη μέτρηση της απόδοσης των φοιτητών χρησιμοποιήθηκαν: α) οι
τελικές γραπτές εξετάσεις εξαμήνου του μαθήματος, β) η Αξιολόγηση του
ΔΜΦΕ, δηλ. ασκήσεις εμπέδωσης που δίνονταν μέσα στο αμφιθέατρο στο
τέλος του μαθήματος, και γ) ανάθεση δραστηριοτήτων αυξημένης
δυσκολίας, που δίνονταν στους φοιτητές για περαιτέρω εξάσκηση στο σπίτι
και υποβάλλονταν ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Ο συνολικός
βαθμός απόδοσης των φοιτητών στο μάθημα προέκυψε ως εξής: κατά 40%
από τον βαθμό των τελικών γραπτών εξετάσεων εξαμήνου, κατά 40% από
την Αξιολόγηση του ΔΜΦΕ, και κατά 20% από τις δραστηριότητες που
έλυναν μόνοι τους στο σπίτι τους. Για τη μέτρηση του επιπέδου
ικανοποίησης από τη μαθησιακή διαδικασία χρησιμοποιήθηκε σχετική
ερώτηση, η οποία ήταν σύμφωνη με την κλίμακα διαβάθμισης τύπου Likert
5 σημείων, η οποία εκτεινόταν από το “Είναι πολύ χειρότερο” (1), μέχρι το
“Είναι πολύ καλύτερο” (5).
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 839

Η διαδικασία της έρευνας

Κατά τη φάση υλοποίησης του διδακτικού πειράματος της παρούσας
εργασίας, χρησιμοποιήθηκαν δύο διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις. Η
πειραματική ομάδα εκτέθηκε στο διδακτικό Μοντέλο που ενσωμάτωνε την
Ανεστραμμένη Τάξη μέσα στο Μοντέλο των p-m Συνδυασμών, ενώ στη
ομάδα ελέγχου επιλέχθηκε μια διδακτική μέθοδος που αξιοποίησε
αποκλειστικά το Μοντέλο των p-m Συνδυασμών, μέσω της χρήσης ΔΜΦΕ,
χωρίς την ενσωμάτωση της Ανεστραμμένης Τάξης. Και οι δύο ομάδες
χρησιμοποίησαν μια προσαρμοσμένη μαθησιακή πλατφόρμα στο
περιβάλλον του e-class, που δημιουργήθηκε από την ερευνητική ομάδα. Να
σημειωθεί ότι και οι δύο ομάδες έλαβαν διδασκαλία από τον ίδιο καθηγητή.
Επίσης, η πρόσβαση στο διαδικτυακό μαθησιακό υλικό (βιντεοδιαλέξεις,
ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα, online δραστηριότητες, φόρουμ
ανταλλαγής ερωτήσεων, σύνδεσμοι για περαιτέρω εμβάθυνση) ήταν
περιορισμένη μόνο στους εγγεγραμμένους χρήστες του ηλεκτρονικού
μαθήματος και οι οποίοι συμμετείχαν στην πειραματική ομάδα. Όσον
αφορά στην πειραματική ομάδα, οι φοιτητές καλούνταν, μέσω της
ηλεκτρονικής πλατφόρμας του μαθήματος στο eclass, να μελετήσουν μόνοι
τους εξ αποστάσεως, το σκέλος των υπομνήσεων και της παρουσίασης του
μαθήματος, σύμφωνα με τις αρχές της Ανεστραμμένης διδασκαλίας. Αυτό
το πετύχαιναν αλληλεπιδρώντας με συγκεκριμένα μαθησιακά αντικείμενα,
ειδικά σχεδιασμένα για την διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθησιακού
περιεχομένου. Οι φοιτητές της πειραματικής ομάδας, αφού είχαν
ολοκληρώσει την παρακολούθηση του εξ αποστάσεως μέρους του
μαθήματος, στη συνέχεια στη δια ζώσης συνάντηση που ακολουθούσε στο
πανεπιστημιακό αμφιθέατρο, έλυναν επιτόπου τα σχετικά κουίζ εμπέδωσης
γνώσεων που περιείχοντο στις Δράσεις του ΔΜΦΕ. Κατά τη διάρκεια των
διαλέξεων στην Τάξη, η συμμετοχή τους επικεντρώθηκε σε μεθόδους
ενεργητικής μάθησης, όπως ερωταποκρίσεις και ομαδικές συζητήσεις.
Επιπλέον, η πειραματική ομάδα συμμετείχε στην επίλυση δραστηριοτήτων
αυξημένης δυσκολίας, εκτός της Τάξης, οι οποίες παραδίδονταν
ηλεκτρονικά, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Από την άλλη πλευρά, η
ομάδα ελέγχου ακολούθησε ένα διδακτικό Μοντέλο που περιλάμβανε μια
κατά πρόσωπο διδασκαλία στο αμφιθέατρο διδασκαλίας, αξιοποιώντας το
ΔΜΦΕ του Μοντέλου των p-m Συνδυασμών. Οι φοιτητές της ομάδας
ελέγχου παρακολούθησαν το μάθημα εξολοκλήρου μέσα στην Τάξη, όπου
και έλυσαν τα ίδια κουίζ εμπέδωσης γνώσεων με την πειραματική ομάδα,
και στη συνέχεια είχαν πρόσβαση στις δραστηριότητες αυξημένης
δυσκολίας, μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας e-class. Να σημειωθεί ότι η
840 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

ομάδα ελέγχου δεν είχε πρόσβαση στο διαδικτυακό μαθησιακό υλικό που
είχε αναπτυχθεί για την πειραματική ομάδα.
Αποτελέσματα της έρευνας
Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση των δεδομένων, πραγματοποιήθηκε
προκαταρκτικός έλεγχος κανονικότητας των δεδομένων. Λόγω του μικρού
μεγέθους του δείγματος (<100), κρίθηκε καλύτερο να εξετάσουμε την
κανονικότητα των κατανομών των ομάδων του δείγματος, όχι μέσω ενός
ιστογράμματος, αλλά μέσω ενός normal Q-Q plot. Όπως φαίνεται και από
τα παρακάτω γραφήματα (βλ. Εικόνες 1 και 2), οι παρατηρήσεις και των
δύο ομάδων δεν απεικονίζονται να είναι σε εκτεταμένο βαθμό εκτός της
γραμμής της κανονικής κατανομής. Συνεπώς, ο έλεγχος αυτός επιβεβαιώνει
την κανονικότητα και μας επιτρέπει να χρησιμοποιήσουμε παραμετρικούς
ελέγχους στην ανάλυση των δεδομένων.
Εικόνα 2 Εικόνα 3

Προς επιβεβαίωση του παραπάνω οπτικού ελέγχου, και επειδή το δείγμα

μας ήταν σχετικά μικρό, αποφασίστηκε να ελέγξουμε την κανονικότητα των
δεδομένων χρησιμοποιώντας και έναν έλεγχο Kolmogorov-Smirnov για την
εξαρτημένη μεταβλητή total_score. Τα αποτελέσματα του σχετικού ελέγχου
(βλ. Εικόνα 3) επιβεβαίωσαν την ύπαρξη κανονικότητας στην κατανομή
των δεδομένων, αφού D (62) = 0,105, p>0,05.
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 841
Εικόνα 4

Όσον αφορά στην ανάλυση της συνολικής απόδοσης των φοιτητών,

πραγματοποιήθηκε έλεγχος t-test σε ανεξάρτητα δείγματα για να
διαπιστωθεί, εάν η συνολική απόδοση των φοιτητών που διδάχθηκαν το
μάθημα με το συνδυασμό του ΔΜΦΕ και της Ανεστραμμένης Τάξης
(πειραματική ομάδα) ήταν καλύτερη σε σχέση με την απόδοση των
φοιτητών που διδάχθηκαν με τη χρήση μόνο του ΔΜΦΕ (ομάδα ελέγχου).
Τα αποτελέσματα (βλ. Εικόνα 4) έδειξαν ότι τα μέλη της πειραματικής
ομάδας (M = 7,1 , SD = 0,81) είχαν καλύτερη απόδοση στο μάθημα των
Οικονομικών Μαθηματικών, σε σχέση με τα μέλη της ομάδας ελέγχου (M =
5,25, SD = 0,81). Η διαφορά αυτή βρέθηκε να είναι στατιστικά σημαντική
(t(60) = -9,2, p < 0,01).
Εικόνα 5

Όσον αφορά στην ανάλυση της ικανοποίησης των φοιτητών από τη

μαθησιακή διαδικασία, πραγματοποιήθηκε έλεγχος t-test σε ανεξάρτητα
δείγματα για να διαπιστωθεί, εάν η συνολική ικανοποίηση που διδάχθηκαν
το μάθημα με το συνδυασμό του ΔΜΦΕ και της Ανεστραμμένης Τάξης
(πειραματική ομάδα) ήταν υψηλότερη σε σχέση με την ικανοποίηση των
φοιτητών που διδάχθηκαν με τη χρήση μόνο του ΔΜΦΕ (ομάδα ελέγχου).
Τα αποτελέσματα (βλ. Εικόνα 5) έδειξαν ότι τα μέλη της πειραματικής
ομάδας (M = 4,53 , SD = 0,59) δήλωσαν υψηλότερη ικανοποίηση από το
μάθημα των Οικονομικών Μαθηματικών, σε σχέση με τα μέλη της ομάδας
ελέγχου (M = 4,17, SD = 0,62). Η διαφορά αυτή βρέθηκε να είναι
στατιστικά σημαντική (t(60) = -2,37, p < 0,05).
842 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας
Εικόνα 6

Συμπεράσματα
Στο ψηφιακό περιβάλλον, η βελτίωση του τρόπου απόκτησης γνώσης και
η αύξηση της απόδοσης των φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι
ζωτικής σημασίας. Η χρήση της τεχνολογίας επιτρέπει την προσαρμογή της
διδασκαλίας σε διάφορα επίπεδα δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων,
βοηθώντας τους φοιτητές με ανάγκες ή δυσκολίες στη μάθηση. Ο
συνδυασμός της τεχνολογίας με σύγχρονες διδακτικές μεθόδους, όπως είναι
το Μοντέλο της Ανεστραμμένης Τάξης, αλλά και το Μοντέλο των p-m
Συνδυασμών, ανοίγει νέες ευκαιρίες για την αναβάθμιση της ποιότητας της
εκπαίδευσης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την ενίσχυση της
ακαδημαϊκής επιτυχίας των φοιτητών. Ιδιαίτερα δε, μέσα από την ανάπτυξη
των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης, της αναζήτησης πληροφοριών και της
αυτοδιαχείρισης, οι φοιτητές προετοιμάζονται πιο αποτελεσματικά για τον
ανταγωνιστικό κόσμο της αγοράς εργασίας.
Μέσα από την αξιοποίηση του ΔΜΦΕ, στο πλαίσιο του Μοντέλου των
p-m Συνδυασμών, προέκυψαν τα παρακάτω χρήσιμα συμπεράσματα:
 Οι υπομνήσεις [10] βοηθούν στην ανασυγκρότηση κατάλληλων
νοητικών δομών, γεγονός που βοηθάει στην κατανόηση του
διδασκόμενου γνωστικού αντικειμένου.
 Το ΔΜΦΕ δημιουργεί την ευκαιρία να συμμετέχουν όλοι οι
φοιτητές.
 Το ΔΜΦΕ σε συνδυασμό με την εφαρμογή της Ανεστραμμένης
Τάξης, παρέχει την ευκαιρία στους φοιτητές να εργαστούν
περισσότερο και να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο για την
εμπέδωση του γνωστικού αντικειμένου.
 Το ΔΜΦΕ ενθαρρύνει την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Οι
φοιτητές ενθαρρύνονται να συνοψίσουν την εμπειρία που
απέκτησαν κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.
 Το ΔΜΦΕ τόνισε την επικοινωνία στην ομαδοσυνεργατική
προσέγγιση, αφού ενθάρρυνε την ανταλλαγή σκέψεων μεταξύ των
μελών της ομάδας και μεταξύ των ομάδων, ενίσχυσε την
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 843

καλλιέργεια συνεργασίας, αμοιβαιότητας, πρόκληση debates και

σύγκλισης απόψεων και συμφωνίας.
Μέσα από το διδακτικό πείραμα προέκυψε ότι η Ανεστραμμένη Τάξη σε
συνδυασμό με το Μοντέλο των p-m Συνδυασμών μπορεί να οδηγήσει σε
βελτιωμένη δέσμευση των εκπαιδευομένων, αφού αποφέρει αυξημένη
εμπλοκή τους, επιτρέποντας παράλληλα την πρόσβαση και την
επανεξέταση του διδακτικού περιεχομένου εκτός της αίθουσας διδασκαλίας.
Με αυτό τον τρόπο οι φοιτητές έρχονται στην Τάξη καλύτερα
προετοιμασμένοι. Ακόμη, μέσω της ενσωμάτωσης της Ανεστραμμένης
Τάξης στο Μοντέλο των p-m Συνδυασμών προκύπτει ενισχυμένη
εννοιολογική κατανόηση. Ο χρόνος της Τάξης αφιερώνεται συχνά σε
συνεργατική εργασία, συζητήσεις και επίλυση προβλημάτων, γεγονός που
ενισχύει την κριτική σκέψη και την εφαρμογή των μαθηματικών εννοιών.
Βιβλιογραφία
[1] Dimakos, G., Nikoloudakis, E. (2009) «Analyzing the role of Shapes
in the Process of Writing Proofs in Model of p-m Combinations»
The Teaching οf Mathematics Vol. XII, 1, pp. 15–24.
[2] Van Hiele, P. M. (1986) «Structure and insight: A theory of
mathematics education» Orlando, FL: Academic Press.
[3] Collins, A., Brown, J. S., & Newman, S. E. (1989) «Cognitive
Apprenticeship: Teaching the Craft of Reading, Writing, and
Mathematics» In L. B. Resnick (Ed.), Knowing, Learning, and
Instruction: Essays in Honor of Robert Glaser. Hillsdale, NJ:
Lawrence Erlbaum Associates.
[4] Δημάκος Γ., Νικολουδάκης E. (2008) «Η Διδασκαλία της
Γεωμετρίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με χρήση της Θεωρίας
των Επιπέδων Γεωμετρικής Σκέψης του Van Hiele και τη βοήθεια
των Τ.Π.Ε. στα πλαίσια της Συνεργατικής Μάθησης. Μία Έρευνα
σε μαθητές της Α΄ Λυκείου» Πρακτικά 5ης Διημερίδας Διδακτικής
Μαθηματικών, σ. 179-194, Ρέθυμνο .
[5] Jensen J. L., Kummer, T. A., & Godoy P. D. d. M. (2015)
«Improvements from a Flipped Classroom May Simply Be the Fruits
of Active Learning» CBE-Life Sciences Education, 14, 1–12.
[6] Bergmann, J., & Sams, A. (2012) «Flip your classroom: Reach every
student in every class every day» Washington, DC: International
Society for Technology in Education.
844 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

[7] Davies, R. S., Dean, D. L., & Ball, N. (2013) «Flipping the
classroom and instructional technology integration in a college-level
information systems spreadsheet course» Education Technology
Research Development, 61, 563-580.
[8] Baker, J. (2000) «The "classroom flip": Using web course
management tools to become the guide by the side» Paper presented
at the 11th International Conference on College Teaching and
Learning, Jacksonville, FL.
[9] Cook, T. D., Campbell, D. T., & Day, A. (1979) «Quasi-
experimentation: Design & analysis issues for field settings» (Vol.
351) Boston: Houghton Mifflin.
[10] Ausubel, D. (1960) «The use of advance organizers in the learning
and retention of meaningful verbal material» Journal of Educational
Psychology, 51, 267-272.