Ανάλυση και σχεδιασμός ενός συστήματος μικτής

μάθησης για το μάθημα των Μαθηματικών στη

δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Ντινοπούλου Κωνσταντίνα,
kontino@mst.ihu.gr

Φραγγίδης Λεωνίδας
fragidis@mst.ihu.gr
Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος,

Περίληψη:
Η παρούσα εργασία αφορά την ανάλυση, το σχεδιασμό και την ανάπτυξη
περιεχομένου του μαθήματος της Γεωμετρίας της Α΄ Λυκείου στην
πλατφόρμα ασύγχρονης εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης Moodle. Προωθεί την
διαδικασία της αυτοαξιολόγησης των μαθητών στην εξ’ αποστάσεως
εκπαιδευτική διαδικασία, με χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων της και
με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη διαδραστικού περιεχομένου με την
χρήση της συλλογής εργαλείων λογισμικού (framework) H5P . Επιπλέον,
χρησιμοποιήθηκε το online εργαλείο GeoGebra, το οποίο χρησιμοποιείται
κυρίως από τους μαθηματικούς συνδυάζοντας τόσο την εξ’ αποστάσεως
εκπαίδευση, όσο και την διαδικασία της μικτής μάθησης στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στόχος της εργασίας είναι η σχεδίαση του
περιεχομένου του μαθήματος στην πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης
Moodle με κατανοητή δομή για τους μαθητές προσφέροντας εύκολη
πλοήγηση στο υλικό του μαθήματος και η ανάπτυξη ψηφιακού και
διαδραστικού περιεχομένου. Επιπλέον στόχοι ήταν η τμηματική πρόσβαση
στο περιεχόμενο του μαθήματος κατόπιν αυτοαξιολόγησης της κατανόησης
του μαθητή του περιεχομένου κάθε ενότητας. Επίσης, τόσο η δομή του
μαθήματος στην πλατφόρμα όσο και το ψηφιακό υλικό που αναπτύχθηκε
αξιολογήθηκε από έμπειρους εκπαιδευτικούς της ειδικότητας των
Μαθηματικών. Τα αποτελέσματα της εργασίας έδειξαν πως ο σχεδιασμός

38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας © Ε.Μ.Ε. - 2023

522 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

του μαθήματος στην πλατφόρμα Moodle και το ψηφιακό περιεχόμενο που

αναπτύχθηκε μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των εκπαιδευτικών,
να επιτύχει τα επιθυμητά διδακτικά αποτελέσματα στην εξ’ αποστάσεως
εκπαίδευση και να υποστηρίξει το μοντέλο μικτής μάθησης στην
εκπαιδευτική διαδικασία.
Λέξεις κλειδιά: εξ αποστάσεως εκπαίδευση, μικτή μάθηση, συστήματα
διαχείρισης μάθησης, αυτοαξιολόγηση, Moodle, H5P

Abstract:
This paper refers to the analysis, design, and development of the content
of the Geometry course of the first grade of high school on the
asynchronous distance education platform of Moodle. It promotes the
process of self-assessment for students in remote educational processes,
utilizing all available tools giving emphasis on the development of
interactive content using the H5P framework. Moreover, the online
mathematic tool GeoGebra was used, combining both remote education and
the blended learning process in secondary education. The aim of this paper
is present the design of the course content on the Moodle platform with a
comprehensible structure for students, offering easy navigation through the
course material, and the development of digital and interactive content.
Additional objectives are conditional access to course content following
self-assessment of students’ understanding of the content of each section.
Furthermore, both the course structure on the platform and the digital
material developed were evaluated by experienced educators in the field of
Mathematics. The results of the evaluation shows that the design of the
course on the Moodle platform and the digital content developed can meet
the requirements of educators, achieve the desired teaching outcomes in
remote education, and support the blended learning model in the educational
process.
Key words: e-learning education, blended learning, Learning Management
Systems (LMS), self-assessment, Moodle, H5P,

1. Εισαγωγή
Μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για έναν εκπαιδευτικό είναι να
εισάγει τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα στη διδασκαλία του, παρά τη
σύνθετη διαδικασία του σχεδιασμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας με αυτά
τα μέσα, διατηρώντας, παράλληλα τους στόχους μάθησης που έχει θέσει. Η
χρήση ψηφιακών μέσων κατά τη σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία
προϋποθέτει δημιουργικές ιδέες από την πλευρά του εκπαιδευτικού, με
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 523

στόχο τη διεύρυνση ηλεκτρονικών εφαρμογών, που θα στηρίζονται σε

καινούριες μεθόδους εκπαίδευσης, ψηφιακής έκφρασης, δημιουργίας νέων
«κοινωνικών φαινομένων» και χωρικών αλλαγών [1]. Η προσαρμογή της
εκπαιδευτικής διαδικασίας στην εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, ειδικά στην
μετά Covid εποχή αποτέλεσε την αφορμή για την παρούσα εργασία. Στην
εργασία μελετάται η μικτή μάθηση, με τη χρήση ασύγχρονης
τηλεκπαίδευσης, εξετάζονται οι παράμετροι χρήσης μιας πλατφόρμας εξ’
αποστάσεως εκπαίδευσης από την σκοπιά των εκπαιδευτικών, κυρίως ως
διαχειριστές ενός μαθήματος της πλατφόρμας Moodle, οι απαιτήσεις ενός
Συστήματος Διαχείρισης Μάθησης (ΣΔΜ) (Learning Management Systems
– LMS) και η προσαρμοστικότητά του στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

2. Θεωρητικό πλαίσιο
Ο όρος τηλεκπαίδευση τείνει να αποτυπώνει με μεγαλύτερη σαφήνεια
την έννοια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω διαδικτύου, καθώς
προϋποθέτει την χρήση σύγχρονων τεχνολογικών μέσων και υπηρεσιών
μεταφοράς κειμένου, ήχου, εικόνας και βίντεο, εμπεριέχει την έννοια της
οργανωμένης μαθησιακής διαδικασίας, ενώ υπάρχει και το “τηλε” που
σημαίνει από απόσταση. Η ετυμολογία της ηλεκτρονικής μάθησης
βασίζεται στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων τεχνολογίας ώστε να επιτευχθεί
η διαδικασία της μάθησης. Δεν αποτελεί, επομένως, προϋπόθεση η
εκπαιδευτική διαδικασία να γίνει μέσω διαδικτύου, απαιτείται απλώς η
εγκατάσταση του εκπαιδευτικού υλικού στον υπολογιστή του
εκπαιδευόμενου [2].
Όσον αφορά τον τρόπο επικοινωνίας, η τηλεκπαίδευση μπορεί να
πραγματοποιηθεί με την χρήση του ίντερνετ, μέσω εφαρμογών διαδικτύου
(online), αλλά η επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων μπορεί να
πραγματοποιηθεί με διάφορα μέσα σε ένα ηλεκτρονικό μάθημα. Μία
εκπαιδευτική μέθοδος, η οποία βασίζεται στον τρόπο επικοινωνίας είναι η
μικτή μάθηση. Η μικτή μάθηση περιλαμβάνει την εξ΄ αποστάσεως και την
δια ζώσης διδασκαλία, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί σε διαφορετικές
χρονικές στιγμές και στηρίζεται στην άποψη ότι αποτελεί μια συνεχή
διαδικασία και δεν αφορά μόνο ένα μάθημα. Η μικτή μάθηση αποτελείται
από ένα σύνολο στρατηγικών μάθησης, τα οποία περιλαμβάνουν στοιχεία
τόσο από την εκπαιδευτική διαδικασία που πραγματοποιείται μέσω
διαδικτύου, όσο και από την δια ζώσης αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων
[3], [4]. Ένα χαρακτηριστικό της τηλεκπαίδευσης είναι η μαθητοκεντρική
προσέγγιση της διδασκαλίας, την οποία διευκολύνει η χρήση των
Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Η μαθητοκεντρική
524 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

διδασκαλία, μέσω της τηλεκπαίδευσης επιτρέπει την ενεργή συμμετοχή των

μαθητών στην μαθησιακή διδασκαλία, ενισχύει την δημιουργία
συνεργατικού μαθησιακού περιβάλλοντος και διευκολύνει τους μαθητές να
καθορίσουν το ρυθμό μάθησης, σε συνδυασμό με τη χρήση διαδικτυακών
εκπαιδευτικών εργαλείων [5]. Ο πρώτος που συνέδεσε το τρίπτυχο αυτό
στην διδασκαλία ήταν ο Shulman, το 1986. Το μοντέλο αυτό, με την
πάροδο των ετών, βελτιώθηκε και ενισχύθηκε με το επιπλέον στοιχείο της
τεχνολογίας, δημιουργώντας το μοντέλο των Mishra & Koheler, το
λεγόμενο TPACK (Technological, Pedagogical and Content Knowledge) ή
αλλιώς Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση Περιεχομένου. Το μοντέλο αυτό
συνδυάζει όλους τους τομείς της σύγχρονης παιδαγωγικής διάστασης, όπως
είναι Τεχνολογική γνώση (TK), η Παιδαγωγική γνώση (PK), η Γνώση
Περιεχομένου (CK), η Παιδαγωγική γνώση περιεχομένου (PCK), η
Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση (TPK), η Τεχνολογική Γνώση
Περιεχομένου (ΤCK) και η Τεχνολογική Παιδαγωγική Γνώση
Περιεχομένου (ΤPACK), αναπτύσσει νέα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των
συμμετεχόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία και στοχεύει στην
καθοδήγηση των εκπαιδευτικών όσων αφορά την ενσωμάτωση της
τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία [6],[7].
Κατά την εκμάθηση των μαθηματικών, θεωρείται επιβεβλημένη η
ανάγκη χρήσης των κατάλληλων τεχνολογικών μέσων και εργαλείων,
καθώς η εφαρμογή αποτελεσματικών μέσων επικοινωνίας θα εξασφαλίσει
τη συνεργασία και την διάχυση των πληροφοριών που απαιτούνται στην
εκπαιδευτική διαδικασία. Σύμφωνα με έρευνες, όμως, η αποτελεσματική
χρήση τους αποτελεί πρόκληση [8]. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να
αναπτύξουν ψηφιακές παραστάσεις με τη χρήση ψηφιακών συμβόλων και
μαθηματικών εργαλείων οι οποίες να είναι δυναμικές, οπτικοποιημένες,
διαδραστικές, να προωθούν τη συνεργασία και να συνδέονται με
πολλαπλούς τρόπους[9]. Σύμφωνα με έρευνα, η εκμάθηση των
μαθηματικών με τη χρήση τεχνολογικών μέσων ενέχει δυσκολίες στην
εύρεση και χρήση των ψηφιακών μαθηματικών εργαλείων ώστε να
αναπτυχθεί το κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό που θα προσελκύσει και θα
διατηρήσει το ενδιαφέρον των μαθητών στην εξ’ αποστάσεως εκπαιδευτική
διαδικασία[10]. Kατά τη δημιουργία ενός διαδικτυακού πανεπιστημιακού
μαθήματος του University College London (UCL) που αφορούσε τις
“Ψηφιακές Τεχνολογίες στην εκπαίδευση των Μαθηματικών”, οι ερευνητές
εστίασαν στην εξοικείωση των μαθητών με ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών
εργαλείων και πόρων όπως πλότερ γραφημάτων, περιβάλλοντα δυναμικής
γεωμετρίας, στατιστικά λογισμικά και πλήρως διαδραστικά online πακέτα,
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 525

αλλά και στις επιπτώσεις της χρήσης τέτοιων εργαλείων στη μάθηση και
διδασκαλία των μαθηματικών κυρίως σε επίπεδο δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης (μαθητές 11-18 ετών) [11].
Η διαχείριση της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε ένα διαδικτυακό
μαθησιακό περιβάλλον στηρίζεται στα Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης
(ΣΔΜ)[12]. Το ΣΔΜ είναι ένα λογισμικό ιστού που περιλαμβάνει το
μοντέλο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που υποστηρίζεται από το
διαδίκτυο. Το κύριο καθήκον τους είναι να παρέχουν εκπαιδευτικό υλικό,
να το διαμοιράζουν και να εκτελούν διάφορες λειτουργίες, όπως συζήτηση,
εργασίες για το σπίτι, εξετάσεις, ανατροφοδότηση σχετικά με αυτές τις
εργασίες και τις εξετάσεις, διατήρηση αρχείων μαθητών, δασκάλων και
συστήματος και αναφορές [13]. Τα ΣΔΜ επιτρέπουν την επέκταση της
εκπαιδευτικής διαδικασίας εκτός των αυστηρών ορίων μιας αίθουσας –
τάξης, δίνοντας τη δυνατότητα της εξ αποστάσεως συνεργασίας με χρήση
πολλών εργαλείων επικοινωνίας, που βασίζονται στο διαδίκτυο, όπως
forums, RSS feeds, chat, email, podcast και ιστοσελίδες διαμοιρασμού
βίντεο. Οι λειτουργίες αυτές των ΣΔΜ είναι συστημικές και προσφέρουν
την απαραίτητη λειτουργικότητα για την υποστήριξη των μαθημάτων, ενώ
παράλληλα δημιουργούν ευκαιρίες για το σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων
και την ανάπτυξη εκπαιδευτικών πολιτικών και πρακτικών που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν στο μέλλον [14], [15]. Οι χρήστες των Συστημάτων
Διαχείρισης Μάθησης έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς τη
λειτουργικότητα και τις προσφερόμενες υπηρεσίες, ώστε να επιλέξουν το
κατάλληλο ΣΔΜ. Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά για την επιλογή των
LMS είναι η διαχείριση (administration), η παρακολούθηση και οι
αναφορές (Tracking & Reporting), τα εργαλεία αξιολόγησης και εξετάσεων
(Assessment & Testing Tools), η συμβατότητα και οι υποστηριζόμενες
συσκευές (Compatibility and Supported Devices), η εγγραφή χρήστη (User
registration), και το κόστος λειτουργίας και συντήρησης ενός ΣΔΜ [16].

3. Μεθοδολογία
Ο σκοπός της εργασίας είναι η ανάπτυξη περιεχομένου στην πλατφόρμα,
όσο και η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος, σύμφωνα με τις
απαιτήσεις των διαχειριστών του μαθήματος, δηλαδή των εκπαιδευτικών.
Οι επιμέρους στόχοι είναι οι εξής:
1. Ικανοποιούνται οι απαιτήσεις των χρηστών και κυρίως των
διαχειριστών του μαθήματος, κατά την ανάπτυξη περιεχομένου του
μαθήματος της Γεωμετρίας στην πλατφόρμα Moodle;
526 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

2. Πως αξιολογείται η πλατφόρμα της Moodle σύμφωνα με τους άξονες

αξιολόγησης των ΣΔΜ για την εκμάθηση των μαθηματικών και ποια η
προσαρμοστικότητά του στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;
3. Επιτυγχάνεται η μέθοδος της αυτοαξιολόγησης των μαθητών μέσα από
τη συγκεκριμένη ανάπτυξη του υλικού του μαθήματος στη Moodle;
4. Ποια είναι η ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς – διαχειριστές
του μαθήματος που αναπτύχθηκε;

Η μεθοδολογία της εργασίας στηρίχθηκε στο μοντέλο του «καταρράκτη»

[17], το οποίο είναι ένα από τα θεμελιώδη μοντέλα για την ανάπτυξη ενός
πληροφοριακού συστήματος. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η διαδικασία
υλοποίησης του συστήματος ακολουθεί διαδοχικά, σειριακά βήματα, ενώ ο
σχεδιασμός του συστήματος βρίσκεται στο επίκεντρο της διαδικασίας
Κατά το πρώτο στάδιο, του καθορισμού των απαιτήσεων, η ανάπτυξη
του περιεχομένου στηρίχθηκε αρχικά στην ύλη και στις επίσημες οδηγίες
διδασκαλίας από το Υπουργείο Παιδείας. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε,
μια ομάδας εστίασης με επτά εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, οι οποίοι διαθέτουν τουλάχιστον 8 έτη εργασιακής εμπειρίας
και θεωρούνται ειδικοί στον κλάδο τους, ώστε να καθοριστούν οι
απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιούνται τόσο σε διδακτικό επίπεδο, όσο
και σε επίπεδο ανάπτυξης του υλικού. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί είναι
εκπαιδευτικοί θετικών επιστημών, μαθηματικοί και διδάσκουν το μάθημα
της Γεωμετρίας σε Λύκεια του Νομού Καβάλας. Στόχος ήταν να καλυφθεί
εντός της ηλεκτρονικής πλατφόρμας στο μέγιστο δυνατό η ύλη που
διδάσκεται στα σχολεία, με στόχο να αποτυπωθεί στην εξ’ αποστάσεως
ασύγχρονη εκπαίδευση όσο γίνεται περισσότερο η διδασκαλία ενός
σχολικού μαθήματος, το οποίο αποτελεί και μάθημα της Τράπεζας Θεμάτων
της Α Λυκείου. Για την ανάπτυξη του υλικού του μαθήματος στην
πλατφόρμα της Moodle, κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, προέκυψαν οι
ακόλουθες απαιτήσεις:
• Να υπάρχει το σχολικό εγχειρίδιο αναρτημένο
• Να δημιουργηθούν κουίζ και δραστηριότητες αξιολόγησης
• Να δίνεται η δυνατότητα επανάληψης των δραστηριοτήτων
• Να γίνει χρήση κάποιου ψηφιακού μαθηματικού εργαλείου στη
διάρκεια του μαθήματος, όπως για παράδειγμα του GeoGebra
• Να δοθεί έμφαση στις αποδείξεις
• Να υπάρχουν εργασίες που να γίνουν από τους μαθητές στο σπίτι
• Να υπάρξει μια διαδικασία αυτοαξιολόγησης
• Να προσελκύσει το μάθημα το ενδιαφέρον των μαθητών.
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 527

Οι απαιτήσεις των εκπαιδευτικών καταγράφηκαν και ενσωματώθηκαν

στις απαιτήσεις για την ανάπτυξη του υλικού στην πλατφόρμα. Όσον αφορά
το σχεδιασμό, αναπτύχθηκε το υλικό του μαθήματος εντός της πλατφόρμας
και τέθηκε σε εφαρμογή, σύμφωνα με το τρίτο στάδιο του μοντέλου του
καταρράκτη, ενώ στη συνέχεια, υπήρξε η διαδικασία ανατροφοδότησης,
όπου οι ειδικοί μπήκαν στην πλατφόρμα, έλεγξαν το υλικό και τις
δραστηριότητες και μέσω συνέντευξης, πρότειναν διορθώσεις.

4. Σχεδιασμός του μαθήματος στην πλατφόρμα Moodle

Αξιοποιήθηκε μία ήδη λειτουργική πλατφόρμα του Μoodle που είναι
εγκατεστημένη στην πανεπιστημιούπολη της Καβάλας στο Τμήμα
Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου
Ελλάδος (http://moodle.mst.ihu.gr/login/index.php). Με την εισαγωγή του
χρήστη στην πλατφόρμα παρατηρείται η διάρθρωση του λογισμικού σε
επίπεδο πληροφόρησης (ως επισκέπτης) και σε επίπεδο διαχείρισης του
περιεχομένου των μαθημάτων (διαχειριστής μαθήματος). Η διαχείριση του
μαθήματος μπορεί να γίνει από τις ρυθμίσεις και να διαμορφωθεί το
κατάλληλο πλαίσιο για την απεικόνιση του μαθήματος στους μαθητές, όπως
διαμόρφωση λειτουργιών και ιδιοτήτων. Χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι
ότι παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες του προγράμματος
καθ’ όλη τη διάρκεια της πλοήγησης στην πλατφόρμα, ενώ προτείνονται
και δραστηριότητες, τις οποίες ένας εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει
αναλόγως, σύμφωνα με τις ανάγκες της διδασκαλίας και της φύσης του
μαθήματός του.
Κατά τη διαδικασία ανάπτυξης περιεχομένου δημιουργήθηκαν οι
ενότητες σύμφωνα με το σχολικό εγχειρίδιο, έτσι ώστε να υπάρχει
αντιστοιχία του υλικού που παρέχεται από το σχολικό βιβλίο και του υλικού
που υπάρχει στην πλατφόρμα. Συνεπώς, το πρώτο κεφάλαιο «Εισαγωγή
στην Ευκλείδεια Γεωμετρία» αποτελεί την πρώτη ενότητα, το δεύτερο
κεφάλαιο είναι η ενότητα «Τα βασικά γεωμετρικά σχήματα», το τρίτο
κεφάλαιο είναι η ενότητα «Τρίγωνα – Ισότητα τριγώνων», το τέταρτο είναι
η ενότητα «Παράλληλες Ευθείες», το πέμπτο είναι η «Παραλληλόγραμμα –
Τραπέζια» και το έκτο κεφάλαιο αποτελεί την ενότητα «Εγγεγραμμένα
Σχήματα» (Εικόνα 1).
Σύμφωνα με την κατανομή της ύλης, το 3ο Κεφάλαιο, το οποίο
περιλαμβάνει τα τρίγωνα και την ισότητα τριγώνων αποτελεί ένα από τα
σημαντικότερα κεφάλαια που όλοι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να διδάξουν
528 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

αναλυτικά και διεξοδικά. Για τον λόγο αυτό, το κεφάλαιο αυτό

αναπτύχθηκε με περισσότερα εργαλεία.

Εικόνα 1: Δομή Κεφαλαίων

Αρχικά, έγινε η ενσωμάτωση του βιβλίου του μαθητή στο περιβάλλον

της πλατφόρμας ώστε να είναι προσβάσιμο το περιεχόμενο μέσω της
πλατφόρμας. Στο κεφάλαιο αυτό δημιουργήθηκαν κουίζ με ερωτήσεις
σωστού λάθους από την επιλογή προσθήκης δραστηριότητας ή πόρου. Στο
μεταξύ, δημιουργήθηκε τράπεζα ερωτήσεων ώστε να υπάρχει επιλογή στις
ερωτήσεις των κουίζ από την τράπεζα ερωτήσεων. Η πλατφόρμα προσφέρει
πολλά είδη ερωτημάτων, όπως σωστό ή λάθος, πολλαπλής επιλογής,
σύντομης απάντησης και άλλες εφαρμογές, ώστε ο κάθε εκπαιδευτικός να
μπορεί ανάλογα με τη φύση της διδασκαλίας του να διαλέγει το κατάλληλο
εργαλείο.
Η μέθοδος της μικτής μάθησης και της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης
στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην διαδικασία αυτοαξιολόγησης του
εκπαιδευόμενου. Για το λόγο αυτό, χρησιμοποιήθηκε η συλλογή εργαλείων
λογισμικού (framework) H5P για τη δημιουργία διαδραστικού
περιεχομένου που προσφέρει η πλατφόρμα της Moodle.
Για τις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας και σύμφωνα με τις
κείμενες οδηγίες διδασκαλίας του μαθήματος της Γεωμετρίας από το
Υπουργείο Παιδείας, δημιουργήθηκαν στο 3ο Κεφάλαιο τρία βίντεο, ένα
βίντεο που περιλαμβάνει τη θεωρία του μαθήματος, ένα βίντεο απόδειξης
θεωρήματος και ένα βίντεο με ερωτήσεις κατανόησης και εφαρμογές σε
τρίγωνα. Τα βίντεο αυτά δημιουργήθηκαν ως διαδραστικά βίντεο
(interactive videos), στα οποία ενσωματώθηκαν σελιδοδείκτες και
ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης, με προσθήκη περιεχομένου της H5P.
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 529

Το τελικό αποτέλεσμα ήταν ένα βίντεο στο οποίο ο μαθητής μπορεί να

επιλέξει να παρακολουθήσει, εκτός από όλο το βίντεο, το οποίο αποτελεί
προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της δραστηριότητας, αλλά και όποιο
κομμάτι του βίντεο επιθυμεί, ανάλογα με τις εκπαιδευτικές του ανάγκες,
μέσω των σελιδοδεικτών (Εικόνα 2).

Εικόνα 2: Διαδραστικό Βίντεο με Σελιδοδείκτες

Επιπλέον, οι ερωτήσεις αυτοαξιολόγησης εμφανίζονται κατά τη διάρκεια

του βίντεο, ώστε ο μαθητής να ελέγχει αν έχει κατανοήσει το περιεχόμενο
του βίντεο – μαθήματος (Εικόνα 3). Η ίδια διαδικασία πραγματοποιήθηκε
κατά την δημιουργία ενός βίντεο το οποίο περιλαμβάνει την απόδειξη ενός
θεωρήματος και ενός βίντεο το οποίο περιέχει ερωτήσεις κατανόησης και
εφαρμογές. Με αυτό τον τρόπο καλύφθηκε όλη την διδακτική διαδικασία
στα μαθηματικά, που περιλαμβάνει παρουσίαση θεωρίας, αποδείξεις και
στη συνέχεια εφαρμογές. Η τελική δομή του 3ου κεφαλαίου παρουσιάζεται
στην Εικόνα 4.

Εικόνα 3: Ερώτηση αυτοαξιολόγησης στο Διαδραστικό βίντεο

530 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

Εικόνα 4: Δομή 3ου Κεφαλαίου

5. Αποτελέσματα
Με την ολοκλήρωση της ανάπτυξης του ψηφιακού υλικού όλων των
ενοτήτων του μαθήματος, πραγματοποιήθηκε η ανατροφοδότηση της
εκπαιδευτικής διαδικασίας στην πλατφόρμα Moodle από τους ειδικούς.
Ζητήθηκε η άποψή τους για τη χρήση της πλατφόρμας, για την διάρθρωση
του μαθήματος, για τον έλεγχο της απόδοσης και επίδοσης των μαθητών και
για την γενικότερη άποψη που τους δημιουργήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια
της διαδραστικής μας συνομιλίας, κατά την ανάπτυξη του περιεχομένου της
πλατφόρμας. Το πλαίσιο της αξιολόγησης του συστήματος περιλάμβανε την
αξιολόγηση του περιεχομένου, την αξιολόγηση της παιδαγωγικής/
διδακτικής μεθόδου, την αξιολόγηση της διεπαφής χρήστη (interface), της
αξιολόγησης μαθητή και μαθησιακού αποτελέσματος, την ύπαρξη
υποστηρικτικού υλικού και εγχειριδίων και το κόστος.
Η αξιολόγηση του περιεχομένου της πλατφόρμας, από άποψη
εγκυρότητας, όγκου, δόμησης και παρουσίασης, πληρότητας και γλώσσας,
αξιολογήθηκε θετικά από τους ειδικούς, χωρίς να εντοπιστούν προβλήματα.
Για την αξιολόγηση παιδαγωγικής/ διδακτικής μεθόδου, που βασίζεται στην
αξιολόγηση της θεωρίας μάθησης, παρατηρήθηκε ότι αποτελεί ένα
συμπληρωματικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας, δεν ακυρώνει την
δια ζώσης εκπαίδευση στην σχολική τάξη, ενώ δίνει την δυνατότητα στους
μαθητές να ασχοληθούν με διάφορες εργασίες αυτοαξιολόγησης και κουίζ,
αφού παρακολουθήσουν τη διδασκαλία μέσω των βίντεο στα βασικά
κομμάτια της θεωρίας, δίνοντας τη δυνατότητα επανάληψης της ύλης.
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 531

Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της διεπαφής χρήστη (interface), αλλά και
την αξιολόγηση του μαθητή και του μαθησιακού αποτελέσματος, τη
λεγόμενη «διδακτική αποτελεσματικότητα» παρατηρούμε ότι η χρήση
διαδραστικού περιεχομένου H5P προκαλεί τον μαθητή να παρακολουθεί το
βίντεο, ώστε να έχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα στο κουίζ που
εμφανίζεται, ενώ το γεγονός ότι ο μαθητής μπορεί να πραγματοποιήσει ένα
τεστ όσες φορές το επιθυμεί μέχρι να πάρει τον υψηλότερο βαθμό, μπορεί
να αποτελέσει κίνητρο, ακόμα και για τους πιο αδύναμους μαθητές στο να
βελτιώσουν την απόδοσή τους. Μέσα από την λειτουργία της ολοκλήρωσης
των δραστηριοτήτων, ο εκπαιδευτικός ορίζει το μονοπάτι μάθησης που
καλείται ο μαθητής να ακολουθήσει, ώστε να μελετήσει με την σειρά το
περιεχόμενο κάθε ενότητας και οι επόμενες να ξεκλειδώνουν, εφόσον έχει
ολοκληρώσει τις απαιτούμενες ενέργειες στις προηγούμενες και
ταυτόχρονα ελέγχει τις επιδόσεις των μαθητών, το ποσοστό αφομοίωσης
και μελέτης του κάθε κεφαλαίου και ανατροφοδοτεί την εξέλιξη της
διδακτικής του, ανάλογα με τις αποδόσεις των μαθητών.
Η ύπαρξη υποστηρικτικού υλικού και εγχειριδίων είτε συνοδευτικού είτε
ενσωματωμένου στο ίδιο το λογισμικό και ειδικότερα η δυνατότητα
ενσωμάτωσης του εμπλουτισμένου σχολικού βιβλίου ενισχύουν τη στήριξη
της διδασκαλίας και καθιστούν την πλατφόρμα της Moodle μια εξαιρετική
επιλογή.
Όσον αφορά το κόστος της πλατφόρμας, είναι ελάχιστο και αφορά
κυρίως στη συντήρηση και ενδεχόμενη αναβάθμισή του, καθώς η λήψη της
είναι δωρεάν και θα μπορούσε να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας
οργανωμένης εγκατάστασης του συστήματος στο πανελλήνιο σχολικό
δίκτυο, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας.

6. Συμπεράσματα και Προτάσεις

Η συνολική αξιολόγηση του συγκεκριμένου Συστήματος Διαχείρισης

Μάθησης, κρίνεται επομένως, άκρως ικανοποιητική, καθώς αξιολογείται
θετικά σε κάθε στάδιο αξιολόγησης από τους ειδικούς.
Η πλατφόρμα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μοντέλου μικτής
μάθησης, όμως λαμβάνοντας ως δεδομένο την φύση του μαθήματος της
Γεωμετρίας που αναπτύχθηκε στην πλατφόρμα σε συνδυασμό με την ηλικία
των χρηστών, οι οποίοι είναι μαθητές της Α΄ Λυκείου, ηλικίας 14-15 ετών και
την λειτουργία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία είναι δια ζώσης,
μπορούμε να πούμε ότι η πλατφόρμα Moodle μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως
προς την καθοδήγηση κατά πρόσωπο, όπου η πλατφόρμα θα λειτουργεί
532 38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας

επικουρικά και θα είναι προσβάσιμη κατά τη διάρκεια που μελετάει ο μαθητής

στο σπίτι, όσο και ως ένα διαδικτυακό εργαστήριο.
Σε μελλοντική επέκταση της εργασίας, παρατίθενται κάποιες προτάσεις
ως προς κάποια θέματα που προέκυψαν στην διάρκεια της εργασίας και τα
οποία αποτελούν αξιόλογες προεκτάσεις του θέματος. Συνοπτικά
αναφέρονται οι εξής:

 Εισαγωγή όλων των μαθημάτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην

πλατφόρμα του Moodle
 Αξιολόγηση της λειτουργίας της πλατφόρμας στον σχεδιασμό και
ανάπτυξη περιεχομένου όλων των μαθημάτων Γυμνασίου και Λυκείου
 Ποιοτική έρευνα στην διαχείριση της πλατφόρμας από εκπαιδευτικούς
 Αξιολόγηση και ποιοτική – ποσοτική έρευνα των μαθητών στην
διαδικασία της μικτής μάθησης μέσω της πλατφόρμας Moodle
 Σύνδεση της πλατφόρμας με την διδακτική διαδικασία της
ανεστραμμένης τάξης και μελέτη αξιολόγησης.

7. Βιβλιογραφία
1. Winters N., Mor Y. (2008) ‘IDR: A participatory methodology for
interdisciplinary design in technology enhanced learning’, Computers
and Education, 50 (2), pp. 579-600
2. Βάρσος Δ. (2018) «Ανάπτυξη μαθημάτων εκπαιδευτικής ρομποτικής
για μαθητές γυμνασίου. Εφαρμογή στην πλατφόρμα ασύγχρονης
τηλεκπαίδευσης Moodle», Διπλωματική Εργασία, Σχολή Θετικών
Επιστημων, Διατμηματικό ΠΜΣ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λαμία
3. Border, J., Stoudt, K., & Warnock, M. (2006) ‘E-learning Concepts and
Techniques’ Ch 4. Institute for Interactive Technologies, Bloomsburg
University of Pennsylvania, USA.
4. Singh H. (2003) ‘Building Effective Blended Learning Programs’
Educational Technology, 43(6), 51-54.
5. Sigala, C. (2002) ‘The evolution of Internet pedagogy: Benefits for
tourism and hospitality education’ Journal of Hospitality, Leisure, Sport
and Tourism Education 1(2), 29-45
6. Roblyer, M. D. & Roblyer, J. E. (2006) ‘Integrating Educational
Technology Into Teaching with Other’ (p. 355), Upper Saddle River,
NJ: Pearson Prentice Hall.
38ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαθηματικής Παιδείας 533

7. Krauskopf K., Foulger T., Williams M. (2017) ‘Prompting teachers’

reflection of their professional knowledge. A proof-of-concept study of
the Graphic Assessment of TPACK Instrument’ Teacher Development
8. Ζησίμου Ε. (2019) «Η χρήση της τηλεκπαίδευσης ως υποβοήθηση στην
ανάπτυξη της ευχέρειας εκμάθησης μαθηματικών, μέσω της χρήσης
του Moodle», Διπλωματική Εργασία, Σχολή Θετικών Επιστημών,
Διατμηματικό ΠΜΣ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Λαμία.
9. Δημητριάδης Σ. (2015) «Θεωρίες μάθησης και εκπαιδευτικό
λογισμικό» [Προπτυχιακό εγχειρίδιο], Κάλλιπος, Ανοικτές
Ακαδημαϊκές Εκδόσεις.
10. Smith, G. G., Torres-ayala, A. T., & Heindel, A. J. (2008),
‘Disciplinary Differences in E-learning Instructional Design: The Case
of Mathematics.’ Distance Education, 22(3), 63–88.
11. Geraniou Ε., Crisan C., (2019), ‘University students’ engagement with
an asynchronous online course on digital technologies for mathematical
learning.’ Eleventh Congress of the European Society for Research in
Mathematics Education, Utrecht University, Utrecht, Netherlands.
12. Black, E. R., Beck, D., Dawson, K., Jinks, S. & DiPietro, M. (2007)
‘The other side of the LMS: Considering implementation and use in the
adoption of an LMS in online and blended learning environments’
TechTrends, 51(2), 35-39.
13. Tezer, M., Yildiz, E. P., Bozkurt, S. & Tangul, H. (2019) ‘The
influence of online mathematics learning on prospective teacher’s
mathematics achievement: The role of independent and collaborative
learning’ World Journal on Educational Technology: Current Issues.
11(4), 257-265.
14. Wang, Q. (2010) ‘Using online shared workspaces to support group
collaborative learning’ Computers and Education, 55(3), 1270-1276.
15. Conrad, R. M. & Donaldson, J. A. (2011) ‘Engaging the online learner:
Activities and resources for creative instruction’ (Vol. 38). San
Francisco, CA: Jossey-Bass.
16. Mohamed R., E. (2016) ‘A Survey of Top 10 Open Source Learning
Management Systems’ International Journal of Scientific & Technology
Research, Volume 5, ISSUE 09, September 2016, ISSN 2277-8616
17. Sommerville, I. (2011) ‘Software Engineering’ Addison-Wesley
Publishing Company, 9th Ed.