შედარებითი ანატომია

შედარებითი ანატომიის არგუმენტები შეისწავლის და ადარებს სხვადასხვა

ორგანიზმების აგებულებას,შედარებითი ანატომია ამ მიზნით შეისწავლის ცალკეული
ორგანიზმების აგებულებას და მათ ევოლუციურ ცვლილებებს.

ორგანიზმების ერთუჯრედულმა აგებულებამ აჩვენა ორგანული სამყაროს ერთიანი

წარმოშობა,რაზეც მიუთითებს ის,რომ ყველა ორგანიზმი უჯრედებისგან
შედგება,რომლებიც აგებულებით,ქიმიური შედგენილობით და ნივთიერებათა ცვლით
მსგავსია. ხერხემლიანი ცხოველებისთვის აგებულების საერთო სქემაა
დამახასიათებელი.სხეულის ორმხრივი სიმეტრია,ხერხემლისა და ქალას არსებობა,4
კიდური,ნერვული სისტემის მსგავსი აგებულება.ორგანიზმის ერთიანი წარმოშომა
დააადასტურეს ჰომოლოგიური ორგანოების არსებობით. ჰომოლოგიური
ორგანოებია,რომელთაც შესრულებული ფუნქციის მიუხედავად ერთნაირი აგებულება
და წარმოშობა აქვთ. მაგ:ხერხემლიანთა კიდურების აგებულების და წარმოშობის
მსგავსება მიუხედავად იმისა,რომ ამ კიდურებით ზიგიერთი ორგანიზმი
დახოხავს,ცურავს,დარბის,დახტის,დაფრინავს.ჰომოლოგიური ორგანოები გვხვდება
მცენარეებშიც: ბარდის ულვაშები,კაკტუსის ეკლები,კოწახურის ეკლები რადგან
თითოეული მათგანი ფოთლის სახეცვლილებას წარმოადგენენ.ჰომოლოგიური
ორგანოებია აგრეთვე;გორგალი.ბოლქვი,ბესურა.ისინი წარმოადგენენ ღეროს
სახეცვლილებებს.გველების შხამიანი ჯირკვლები სანერწყვე ჯირკვლების
ჰომოლოგიურია.ხოლო სარძევე ჯირკვლები საოფლე ჯირკვლების
ჰომოლოგიურია.ჰომოლოგიური ორგანოა ფრჩხილები,ბრჭყალები და ჩლიქები.

ჰომოლოგიური ორგანიზმების წარმოქმნა დივერგენციული ევოლუციის შედეგია.ისინი

წარმოიქმნენ ძუძუმწოვრების საერთო წინაპრის კიდურების აგებულებაში მცირე
შემთხვევით გადახრების ხანგრძლივი ბუნებრივი გადარჩჩევის გზით.ამ ცხოველებმა
დროთ განმავლობაში დაიკავეს სხვა და სხვა ეკოლოგიური გარემო.ამ პროცესებს
მიმართულებას ბუნებრივი გადარჩევა აძლევს.

დივერგენცია განაპირობებს სახეობის რაოდენობის ზრდას და ის გრძელდება

ზესახეობრივ დონეზეც.

სწორედ დივერგენციული ევოლუცია განაპირობებს ცოცხალ არსებათა

მრავალფეროვნებას.ჰომოლოგიური ორგანოები სავარაუდოდ იდოადაპტაციით არის
ჩამოყალიბებული

ორგანოებს რომელთაც აქვთ გარეგნული მსგავსება და ერთნაირი ფუნქციები მაგრამ

განსხვავდებიან აგებულებისა და წარმოსობის მიხედვით ანალოგიური ორგანოები
ეწოდება. სხვა და სხვა ტიპის ორგანიზმთა ორგანოების შედარებით აღმოჩნდა,რომ ერთ
გარემოში ბინადარ სისტემატიკურად ძლიერ დაშორებული ჯგუფების
წარმომადგენლებს აგებულებითა და ფუნქციებით მსგასვი ორგანოები განუვითარდათ.
ასეთი ორგანოების წარმოშობა განსხვავებულია და მათ ანალოგიურ ორგანოებს
უწოდებენ.

ბუნებაში დივერგენციული ევოლუციის პარალელურად კონვერგენციული ევოლუციაც

მიმდინარეობს.კონვერგენცია არის ევოლუციის პროცესში არამონათესავე ჯგუფების
ორგანიზმებში ნიშან თვისებების დამთხვევა. მსგავს ნიშან თვისებებს ისინი ეძებენ
მსგავსი საარსებო პირობების და ბუნებრივი გარადჩევის ერთი მიმართულებით
მოქმედების გამო კონვერგენციის მაგ;იქტიოზავრი,დელფინი,ზვიგენი(მათი სხეულის
ფორმა და ფარფლები). ანალოგიური ორგანიზმების მაგალითებია ჯიბოსა და თევზის
ლაყუჩებუ,ფრინველისა და პეპლის ფრთები,თხუნელისა და მარხას წინა
კიდურებუ,მცენარეს ფესვ გორგლები და გორგლები მაგ: მწერების ფრთები
კუტიკულისაგან შემდგარი მაგარი ძარღვებით კავდება,ხოლო ფრინველებისა და
ღამურად ფრთები ღრუიანი ძვლებით.თუმცა ორივე შემთხვევაში საფრენად
გამოიყენება,ანალოგიური ორგანოების მაგალითებია აგრეთვე:ხერხემლიანებისა და თავ
ფეხიანი მოლუსკების თვალები.მდინარის,კიბოსა და თავკომბალას ლაყუჩები.ესენი
ანალოგიური ორგანოების არსებობა მიუთითებს კონფიგურაციული ევოლუციის
არსებობაზე.

ეცოლუციის პროცესში შეცვლილ გარემო პირობებში ზოგიერთი ორგანო კარგავს თავის

ფუნქციას და თან და თან კნინდება,გადაგვარდება და ქრება ზოგჯერ ორგანიზმში რჩება
ფუნქცია დაკარგული ორგანოს ნაშთი და მას რუდიმენტი ეწოდება. რუდიმენტები
არავითარ ფუნქცია სარ ასრულებენ.

მაგ:რუდიმენტია ადამიანის ბრმა ნაწლავის ჭია დანამატი,რომელიც საჭმლის

მონელებაში აღარ მონაწილეობს,კუდუსუნის მალები,სიბრძნის კბილები.ყურის ნიჟარის
მამოძრავებელი კუნთი,უფეხო ხვლიკის,გველკერას და ვეშაპის ნაირების მხრის
სარტყელი და მენჯის ძვალი,ფრინველის ფრთებში პირველი და მეოთხე თითები და
ცხენებში აგრეთვე პირველი და მეოთხე თითი,რომელიც გრუფელის ძვლების სახით
შემორჩა.ასევე ადამიანის რუდიემნტია მესამე ქუთუთო.

ზოგიერთ ორგანიზმში ჩნდება ისეთი ნიშანი,რომელიც მისი შორეული წინაპრისთვის

იყო დამახასიათებელი,ამას უწოდებდნენ ატავიზმებს.ევოლუციაზე მოწმობს ცალკეულ
ორგანიზმებში არსებული ატავიზმები.მისი მაგალითებია ზოგიერთ ადამიანში კუდის
გაჩენა,მთელ სხეულზე განსაკუთრებული სახეზე ჭარბი ბალანი.ცხოველებში
ატავიზმების ფორმებია,ცხენში ზებრისებრი შეფერი;ლობა და სამთითიანობა. ზოგიერთ
ძროხას ცურზე დვრილების მესამე წყვილი უჩნდება,ეს იმას ნიშნავს რომ მსხვილფეხა
რქოსანი პირუტყვი წარმოიშვა ოთხ დვრილზე მეტის მქონე ცხოვლიდან.ეს არ არის
ახალი ნიშნის გაჩენა ეს არის წინაპრის ნიშნისკენ მიბრუნება როგორც ჩანს ამ ნიშან
თვისების გენები შენარჩუნებულია მაგრამ სხვა და სხვა მიზნების გამო არ ვლინდება.

გამოვლენილია ისეთი ორგანიზმები,რომელთაც სხვა და სხვა კლასის ნიშნები

ახასიათებს.მათ გარდამავალ ფორმებს უწოდებენ.მაგ:კვერცხუს მდებელი
ორგანიზმებისთვის დამახასიათებელია ქვეწარმავლებსა(კლუაკა,კვერცხის დადება)და
ძუძმწოვრების (კანის აგებულება,ნაშიერის რძით გამოკვება)ნიშნები.ევგლენას
აასიათებს მცენარისა და ცხოველთათვის დამახასიათბეელი ნიშნები მაგ;უმდაბლეს
ძუძუმწოვრებს(იხვნისკარტას ექიდნას0 ქვეწარმავლების ზოგიერთი ნიშანი ახასიათებს
კლუაკა აქთვ და კვერცხს დებენ.

პალეონტოლოგიური არგუმენტებუ-პალეონტოლოიგია ადგენს ნამარხ გარდამავალ

ფორმებს.შისწავლის მათი ცხოვრებას მილიონი წლები დედამიწაზე განსხვავებყლი
ფლორითა და ფაუნით.ამ ხნის განმავლობაში ხმელეთი რამდენჯერმე დაფარა ზღვამ
ილექებოდა ქანები და ლაგდებოდა შრეებად.უძველეს ქანებში აღმოჩენილია მხოლოდ
უხერხემლოების ნაშთები ახალგაზრდა ქანებშუ აღმოჩრნლია ისეთი ნაშტ=თები
რომლებიც თანამედროვე ფორმებს ჰგავს.პალეონტოლოგია საშუაკებას იძლევა
შევისწავლოთ ფილოგენეზური რიგები და გარდამავალი ფორმები. ორგანიზმების
ინდივიდუალურ და ისტორიულ განვითარებას შორის კავშირი გერმანელმა მეცნიერმა
ფრიც მიულერმა და პეკელმა გამოხატეს ბიოგენეტიკურ კანონში.რომლის თანახმად
ყოველი არსება,ინდივიდუალურ განვითარებაში ონტოვენეზში იმეორებს თავისი
სქხეობის ისტორიულ განვითარებას ფილოგენეზს. მაგ;ბაყაყი თავკომბალა თავისი
აგებულებით თევზს უფრ გავს ვიდრე ამბფიბიას(აქვს გვერდით
ხაზი,ლაყუცები,სუნთქავენ სისხლის მიმოქცევის 1 წრე აქვთ)ფრინველების ჩაანასახი
კუდიანია აქვს თვეზის ფორმა და ლაყუჩი)

შექმნეს ცხენის ფილოგენეზური რიგი.ფილოგენეზურ რიგს ისეთი სახეობის რიგს

უწოდებენ,რომლების ევოლუციის პროცესში ერთმანეთს ცვლიდნენ და მათ
განვითარების გზსას ასახავს. ამის მაგალითია კოვალენსკის მი9ერ შექმნილი ცხენის
ფილოვენეზური რიგი

გარდამავალი ნამარხი ნათთები გარდამავალ ფორმად რეპტილიებად და ფრინველებს

შორის არქეოპტერიქსი წარმოაფდგემს.მას აქვს ფრინველის მსგავსი ფრები ,უკანა
კიდურები,ბუმბული და გარეგნულად იერი.რეპტილიებს გასვ გრძელი
კუდით,კბილებით,წონა კიდურებზე არსებული ბრწყალებით.არქეოპტერიქსი ცუდქდ
დაფრინავდა რადგან მკერდძე ტროპი რ ჰქონდა კუნთები სუსტრად ჰქონდა
განვითარებული.გარდამავალ ფორმებს მიეკუთვნება აგრეთვე,მხეცკილა,რომელიც
ქვეწარმავლებისა დფა ძუძუმწოვრების შორის იყო.ფსილოპიტები ბგარდამავალი იყო
წყალმცენარეებსა და გვიმრებს შორის.ჰეკელ მოულერის ბიოგენეტიკური კანონი არის
ყოველი ინდივიდი საკუთარ ინდივიდუალური განვიტრებაში იმეორებს სახეობნის
განვიტარების ისტორიას ანუ ონტოგენეზი არის ფილოგენეზის ეტაპების მოჯლე და
სწრაფი განმეორება.

განხილული მტკიიცებულება იძლევა საშუალებას დიდი ალბათობით ვივარაუდოთ

რომ
1 ევოლუცია მიმდინარეობს დედსამიწაზე სიცოცხლის დასაბამიდან გრძელდება ახლაც
და გაგრძელდება ,ანამ სანამ სიცოცხლე იარსებებს.

1 ბუნებრივი ფგადარჩევა ევოლუციი9ს ერთადერთი მიმართული მამოძრავებელუი

ძალაა

3.ევოლუციის შეუქცევადი ხასიატი აქვს მაგალითად ზოგიერთ ცოველი დაბრუნფა

წყალში მაგრამ თევზად არ გადაიქცა ვეშაპის ნაირები დარჩნენ ძუძუმწოვრებად ხოლო
იქტოზავრები ქვეწარმავლებად

გარდამავალი ფორმა ქვეწარმავლებსა და ფრინველებს შპორის არის აგრეთვე

მიკრორაპტორიგუ