01026220 อิเล็กทรอนิกสกําลัง

Power Electronics

รศ. ดร. อนุวัฒน จางวนิชเลิศ

อธิบายคํา
อิเล็กทรอนิกสกําลัง (Power Electronics)
เปนการผสมผสานระหวางไฟฟากําลัง ไฟฟาอิเล็กทรอนิกส และไฟฟา
ควบคุม ไฟฟาควบคุมจะเปนการพิจารณาที่สภาวะคงตัวและสภาวะชั่วครู
ไฟฟากําลังจะเปนระบบจัดการกับสภาวะหยุดนิ่ง และสภาวะการหมุน สําหรับ
ระบบผลิตกระแสไฟฟา สายสง และพลังงานไฟฟา ไฟฟาอิเล็กทรอนิกสจะ
เกี่ยวของกับอุปกรณโซลิตสเตท และสัญญาณการควบคุม ดังนั้น
อิเล็กทรอนิกสกําลังอาจจะใหความหมายไดวาเปนการประยุกตใชอุปกรณโซ
ลิตเสตทเพื่อการควบคุมและแปลงผันกําลังไฟฟา (converters)
บทบาทอิเล็กทรอนิกสกําลัง
นิยาม และหลักการในเรื่องกําลังงาน

■ กําลังงานจากแหลงจาย ซึ่งอาจ
จะเปน dc หรือ ac จะสงตอไป
ยังโหลด โดยผานคอนเวอรเตอร
ซึ่งจะมีผลตอรูปคลื่นของอินพุต
และเอาตพุต
■ รูปคลื่นที่ไดจากวงจรคอน
เวอรเตอรในสภาวะคงตัวจะเปน
ฟงกชันคาบเวลา (T)
นิยาม
■ กําลังงานเฉลี่ย (average) และ กระแส
อารเอ็มเอส (rms)

จาก

ดังนันสมการกําลังงานเฉลีย Pav ทีอยูใ่ นรู ปกระแส

อาร์เอ็มเอส
นิยาม
■ ในการวิเคราะห ac circuit ที่มีสัญญาณ
รูปคลื่นเปนรูปไซนของแรงดันและ
กระแส มักจะพิจารณาอยูในรูปของคา
rms เพื่อใหการคํานวณกําลังไฟฟา
สามารถทําไดงาย
การวิเคราะหกําลังงานดวยรูปคลื่น
ไซน
Polar form

โดยที่
การวิเคราะหกําลังงานไฟฟา
Impedance

โด
ยที่
และ

โดยที่ และ
การวิเคราะหกําลังงานอินพุต
■ Complex Power

■ Apparent power

■ Real Power

■ Reactive Power
(Input) Power Factor
 ตัวอยาง
-จากรู ปด้านล่าง จงหาค่าต่อไปนี
ค่ากระแสทีอยูใ่ นรู ป Polar
ค่ากําลังไฟฟ้ าต่าง ๆ (S, P, Q)
และตัวประกอบกําลัง (Power Factor, PF)
Soln

แล
ะ

จะ
ได
Complex Power

Real Power

Reactive Power

แล
ะ
การวิเคราะหวงจรที่มีรูปคลื่นไมใชไซน
■ รูปคลื่นที่ไมใชไซนของฟงกชันคาบ f(t) ที่
อยูในชุดอนุกรม Fourier

เมื่อเปรียบเทียบกับฟงกชั่นที่เปนสัญญาณไซนที่มี
องคประกอบไฟตรงรวม
โดยที่ a0/2 เปนคา dc หรือคาเฉลี่ย ของฟงกชัน f(t)

โดยที่ องคประกอบมูลฐาน (Fundamental Component) มีคา

n=1
องคประกอบฮารมอนิก(Harmonics Component) มีคา n≥2
ชุดอนุกรม Fourier ที่ควร
ทราบ
ชุดอนุกรม Fourier ที่ควร
ทราบ
ชุดอนุกรม Fourier ที่ควรทราบ
พิจารณาดานเอาตพุตของวงจรเรียง
กระแสเต็มคลื่น
(full wave rectifier)
แรงดันเอาตพุตของวงจรเรียงกระแส
สามารถกระจายสเปคตรัมฮารมอนิกสได
ดังกราฟ
วิธีการวิเคราะหแบบเฟสเซอรเมื่ออิน
พุตของแรงดันมีองคประกอบฮารมอ
นิกส

คํานวณกระแสของวงจร ซึ่งแยกเปนกําลังงานจริง
กําลังงานปรากฏ และตัวประกอบกําลัง การหาคา
กระแสอาจจะหาไดจากหลักการทับซอน
(superposition)
วิธีการหากระแสเมื่อรูปคลื่นไมใช
ไซน
■ อิมพีแดนซ

โดยที่

แรงดันของรูปแบบทั่วไป
วิธีการหากระแสเมื่อรูปคลื่นไมใช
ไซน
■ กระแสที่อยูรูปแบบฮารมอนิก

โดยที่

ดังนั้น

โดยสมมติใหฟงกชั่นโคไซนเปนศูนย
Input Line Current Distortion

■ กระแสอารเอ็มเอส is(t)

Total Harmonic Distortion Factor :THD

Input Power Factor

■ สมมติวา แรงดันซัพพลายไปยังคอน
เวอรเตอรที่ไมมีการผิดเพี้ยนของ
สัญญาณ กําลังงานอินพุตของคอน
เวอรเตอร แตกระแสมีรูปคลื่นไมใชไซน
หาได
กําลังจ าก ่ย (Real Power or Average
งานเฉลี
Power)
ตัวประกอบกําลัง (Power Factor)

ดังนั้นสามารถแยกองคประกอบของตัวประกอบ
ไดเปน 2 ตัวประกอบคือ
โดยที่
 นิยาม

ถาสัญญาณแรงดันที่เปนไซน คา FF=1.11 และ

สัญญาณแรงดันที่เปนไฟตรงที่ราบเรียบหรือเปน
Square Wave คา FF=1
-จากรูป จงหาคาตอไปนี ตั้ วอยาง
คากระแส rms, กระแส Fundament
และกระแส Harmonics อันดับที่ 3, 5,
7, 9 และ %THDi
คากําลังไฟฟาตาง ๆ (S, P)
PF และ DPF
Soln
จากชุดอนุกรม Fourier

สามารถหาคากระแสที่อันดับตาง ๆ ไดดังนี้
และสามารถหาคา %THDi

และสามารถหาคากําลังไฟฟาตางๆ ไดดังนี้
Apparent Power

Real Power
แรงดันเฉลี่ยและกระแสที่ไหลผาน
ตัวเก็บประจุ

Charge Balance
คาเฉลี่ยของแรงดันและกระแสที่ตัว
เหนี่ยวนํา

Volt-Second Balance