BAB 2.

6
REKABENTUK MAKANAN

1
 APLIKASI TEKNOLOGI
2.6 REKA BENTUK MAKANAN
2.6.1 Mentakrifkan Reka Bentuk Makanan
2.6.2 Menjelaskan Kepentingan Reka Bentuk Makanan
2.6.3 Mengaplikasikan Penggunaan Alatan Dan Perkakasan Dalam Proses
Penyediaan Reka Bentuk Makanan
2.6.4 Melakar Serta Menjustifikasikan Reka Bentuk Dan Pembungkusan
Makanan
2.6.5 Menghasilkan Reka Bentuk Dan Pembungkusan Makanan
2.6.6 Menilai Reka Bentuk Makanan Yang Dihasilkan

CIKGU NURUL AISAH 2

2.6.1 MENTAKRIF REKA BENTUK
MAKANAN

Maksud Reka Maksud

Bentuk Makanan

Maksud Reka
Bentuk Makanan
Nota: Klik pada setiap
takrif bagi maklumat
lanjut
 2.6.1 Mentakrif Reka Bentuk
Makanan
Maksud Reka Bentuk

1. Proses merealisasikan idea kepada bentuk

atau produk yang boleh diguna pakai oleh
manusia.
2. Produk yang dihasilkan mempunyai estetika,
fungsi, dan keupayaan.
 2.6.1 MENTAKRIF REKA
BENTUK MAKANAN
Maksud Makanan
1. Makanan ialah apa-apa yang menjadi sajian seseorang,
sama ada dalam bentuk aslinya, atau dalam bentuk yang
telah diproses.
2. Makanan boleh terdapat dalam bentuk cecair atau
pepejal dan boleh dihasilkan daripada tumbuhan atau
haiwan dalam pelbagai rasa, tekstur, warna dan bau.
 2.6.1 Mentakrif Reka Bentuk
Makanan
Maksud Reka Bentuk Makanan
1. Merupakan salah satu disiplin yang berkaitan dengan cara makan.
2. Merealisasikan idea bentuk makanan yang kreatif dan inovasi.
3. Kreativiti dan inovasi dalam reka bentuk makanan dapat dilakukan semasa proses
penyediaan, hiasan, ukiran, atau pembungkusan bahan makanan.
4. Faktor yang diambil kira semasa membuat reka bentuk makanan ialah keperluan dan
permintaan individu, sosial, tempat, situasi sesuatu masyarakat dan perubahan trend.
5. Keperluan makanan dipengaruhi oleh lokasi, fisiologi individu, agama, atau budaya.
6. Reka bentuk makanan juga melibatkan semua proses daripada penanaman atau penternakan
sehinggalah proses penyediaan makanan dan rekaan bahan makanan daripada rasa
2.6.1 Mentakrif Reka Bentuk
Makanan

•Aspek-aspek reka bentuk makanan

•Proses, kaedah dan ruang pemprosesan, pengedaran dan penggunaan produk makanan.

•Perwakilan makanan dari segi nilai estetika

•Peralatan dan perkakasan yang digunakan untuk menyediakan dan mengambil makanan.

•Segala aktiviti komunikasi yang digunakan untuk mempromosikan hasil produk makanan.
 2.6.1 Mentakrif Reka Bentuk
Makanan
Klasifikasi Reka Bentuk Makanan

1
Reka Bentuk Susunan
Hiasan Makanan

2
Reka Bentuk Pada
Makanan itu Sendiri Nota: Klik pada setiap
klasifikasi reka bentuk
bagi maklumat lanjut
Reka Bentuk Susunan Hiasan
Makanan
REKA BENTUK PADA MAKANAN
ITU SENDIRI
 TP1 :
2.6.1 Apakah takrifan REKA BENTUK
MAKANAN?
TAKRIFAN:
Menggunakan kreativiti dan inovasi dalam
menukar idea kepada bentuk makanan

11
2.6.2 Menjelaskan Kepentingan Reka Bentuk Makanan

Kebebasan
Mempelbagaikan memilih
etika budaya kepada
pengguna

Pembangunan
sains dan Menzahirkan
teknologi nilai estetika
moden

Faedah kepada Melindungi

pengusaha etika sosial
Nota: Klik pada setiap
kepentingan bagi
maklumat lanjut

12
KEBEBASAN MEMILIH KEPADA
PENGGUNA
Memberikan kebebasan memilih kepada pengguna
yang mengalami perubahan gaya hidup, dan
peningkatan pendapatan, dan perubahan cita rasa
untuk memilih pelbagai reka bentuk makanan
MENZAHIRKAN NILAI ESTETIKA
Menambahkan nilai estetika yang memberikan nilai
tambah kepada produk dan menambahkan nilai
kebolehpasaran makanan

Tiada nilai estetika, kurang nilai Pulut kuning yang ditambah

tambah dan sukar nilai estetika dijadikan
dikomersialkan sebagai hantaran kahwin
 MELINDUNGI ETIKA SOSIAL
Reka bentuk makanan yang menarik meningkatkan
permintaan terhadap sesuatu makanan dan
menggalakkan persaingan yang sihat antara
pengusaha

Kuih bulan ialah kuih tradisional cina yang

di makan untuk menyambut Pesta Kuih bulan dikekalkan nama dan
Pertengahan musim luruh resipinya namun berbeza reka bentuk
yang dihasilkan oleh pengusaha melayu
 MEMBERI FAEDAH KEPADA
PENGUSAHA
Inovasi dan kreativiti dalam bidang reka bentuk dan
keperluan serta kehendak pengguna yang sering
berubah ini mewujudkan peluang perniagaan baru
kepada pengusaha
MEMBANGUNKAN SAINS DAN
TEKNOLOGI MODEN
Reka bentuk makanan yang berkembang
menyumbang kepada terciptanya pelbagai jenis
mesin dan alatan yang digunakan dalam proses
mereka bentuk makanan.
MEMPELBAGAIKAN ETIKA
BUDAYA
Reka bentuk makanan dapat mempromosikan
budaya kaum masing-masing terutamanya dalam
makanan tradisional kaum.
2.6.3 MENGAPLIKASIKAN PENGGUNAAN
ALATAN DAN PERKAKASAN DALAM PROSES
PENYEDIAAN REKA BENTUK MAKANAN

Alatan Alatan
memotong membentuk

Alatan
Alatan menghias
menghidang
Nota: Klik pada setiap
alatan bagi maklumat
lanjut
 ALATAN MEMOTONG
ALATAN FUNGSI APLIKASI
Pisau tukang masak / • Paling banyak
Chef’s knife digunakan
• Sesuai untuk potong
semua bahan

Pisau bergerigi/ • Untuk potong

Serrated knife makanan yang lembut
tetapi permukaan
kulitnya keras

20
 ALATAN FUNGSI APLIKASI
Pisau penyisih/ • Pisahkan
Boning knife daging drp
tulang
• Buang urat
dan lemak
pada daging
• Buang tulang
ikan

Pisau bulan sabit • Untuk potong

Mincing knife halus herba
dan sayuran

21
 ALATAN FUNGSI APLIKASI
Pisau paring / • Potong buah,
Paring knife sayur dan
kupas
bawang
• Bentuk yang
sama dengan
chef’s knife
cuma lebih
kecil

Pisau pengupas • Mengupas

Peeling knife kulit buah
atau sayur

22
ALATAN MEMBENTUK DAN MENGUKIR
ALATAN FUNGSI APLIKASI
Pisau ukir / • Untuk
Furit Carving knife mengukir
buah dan
sayuran

Pisau turning / • Membent

Turning knife uk,
Merapi
dan
membua
ng kulit
buah dan
sayuran

23
 ALATAN FUNGSI APLIKASI
Parisian scoup • Untuk
dapatkan
bentuk bulat
pada buah dan
sayuran

Penerap / • Membentuk
Cutter doh mengikut
acuan penerap

24
 ALATAN MENGHIAS
ALATAN APLIKASI
Pisau pelepa

Redai kek

25
 ALATAN APLIKASI
Tiub aising dan beg aising

Meja pemutar kek

26
ALATAN
MENGHIDANG
27
 PERKAKASAN
Pengisar Pengadun roti

Digunakan untuk Digunakan untuk

mengisar mengadun adunan
pelbagai jenis roti dan
ramuan bahan membakarnya.
makanan

Mesin pengisar jus buah-buahan Mesin pengadun

Digunakan untuk
membuat jus Digunakan untuk
buah-buahan dan mengadun
sayur-sayuran adunan
contohnya
adunan kek,
biskut, roti, pasta
dan lain-lain

28
 PERKAKASAN APLIKASI

Periuk nasi serbaguna Ketuhar microwave

Digunakan untuk membakar makanan

Digunakan untuk memasak nasi

dan pelbagai jenis makanan
seperti sup, steamboat dan
lain-lain

29
2.6.4 MELAKAR SERTA
MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN
PEMBUNGKUSAN MAKANAN
Guna bahan
apa?

Maklumat
yang perlu 10 prinsip
Dimensi
ada pada rekabentuk?
lakaran

8 elemen
reka
bentuk?
 LAKARAN SERTA JUSTIFIKASI
REKA BENTUK MAKANAN
1. Lakaran reka bentuk perlu disediakan terlebih
dahulu sebelum reka bentuk makanan dihasilkan.
2. Lakaran dibuat mengikut tema, contohnya tema
buah-buahan
3. Setiap lakaran reka bentuk makanan perlu
disertakan dengan maklumat seperti bahan
makanan yang digunakan dan hiasannya.
 TEKSTUR–
Tekstur cendawan dan
sayur berdaun yang
WARNA DAN KONTRA
berbeza
–
Warna tomato dan
RUPA DAN BENTUK –
sayur hijau memberi
Nasi dibentukkan
daya tarikan warna
seperti separuh
yang menarik
silinder

PENGULANGAN–
KESEIMBANGAN Hirisan daging yang
ASIMETRI – disusun memanjang
Makanan disusun
secara asimetri SAIZ – saiz setiap elemen makanan
sesuai saiz pinggan
32
 TP4 & TP5 : anda perlu analisis kesesuaian elemen dan
prinsip reka bentuk makanan dengan mengisi jadual di
bawah.
ELEMEN KETERANGAN PRINSIP KETERANGAN

Garisan Keseimbangan

Rupa Pengulangan

Bentuk Kontras

Tekstur Kepelbagaian

Saiz Kesatuan

Warna Keringkasan

Ruang Harmoni
33
LAKARAN SERTA JUSTIFIKASI
PEMBUNGKUSAN MAKANAN
1. Pembungkusan dapat memelihara produk bagi tujuan
pengedaran, penstoran, jualan, dan penggunaan
makanan.
2. Pembungkusan makanan yang menarik mendorong
pengguna untuk membeli produk tersebut.
3. Pembungkusan penting untuk mengekalkan kualiti
makanan yang direka bentuk, meminimumkan
pembaziran makanan, dan mengurangkan penggunaan
bahan awetan makanan, contohnya dengan
penggunaan pembungkusan vakum.
 Tanda
jenama
Reka
Ilustrasi
bentuk

PEMBUNG
KUSAN
MAKANAN
Tipografi Maklumat

Warna saiz Nota: Klik pada setiap senarai

pembungkusan makanan bagi
maklumat lanjut
 TANDA JENAMA
1. Tanda jenama pada pembungkusan makanan merupakan nama yang
diberikan kepada produk.
2. Tanda jenama berfungsi untuk memperkenalkan produk rekaan makanan
kepada pelanggan.
 ILUSTRASI
1. Ilustrasi berperanan menggambarkan reka bentuk makanan yang dibungkus.
2. Ilustrasi yang digunakan mesti unik dan bersesuaian dengan produk.
 MAKLUMAT
1. Maklumat penting perlu
disertakan pada pembungkusan
makanan.
2. Contoh maklumat ialah nama
rekaan makanan, berat makanan,
bahan atau ramuan yang
digunakan, nama dan alamat
pengeluar atau pembuat, tarikh
luput dan maklumat nutrisi.
 SAIZ
1. Reka bentuk yang berlainan saiz dapat memberikan lebih banyak pilihan
kepada pengguna mengikut keperluan dan kehendak mereka.
 WARNA
1. Warna menunjukkan identiti pada reka bentuk pembungkusan makanan.
2. Warna juga digunakan untuk menunjukkan perbezaan rasa bagi
memudahkan pelanggan membuat pilihan
 TIPOGRAFI
1. Tipografi adalah proses dan teknik menggunakan stail, penyusunan nombor,
huruf, dan simbol supaya tulisan atau symbol kelihatan lebih menarik kepada
pengguna.
 REKA BENTUK
1. Reka bentuk pembungkusan perlu bersesuian dengan sifat-sifat makanan ,
tersebut, seperti ergonomik, mudah dibawa, selamat digunakan, dan mesra
alam.
 LAKARAN BERLABEL
TEKSTUR–
Kasar
BAHAN-
Kertas box board

RUPA, BENTUK
& KERINGKASAN
–
Bentuk segitiga
yang mudah
dibawa

SAIZ - KESEIMBANGAN
Saiz yang sesuai SIMETRI –
dengan nasi lemak Bentuk segitiga yang
seimbang 43
 TP4 & TP5 : anda perlu analisis kesesuaian elemen dan
prinsip reka bentuk pembungkusan makanan dengan
mengisi jadual di bawah.
ELEMEN KETERANGAN PRINSIP KETERANGAN

Garisan Keseimbangan

Rupa Pengulangan

Bentuk Kontras

Tekstur Kepelbagaian

Saiz Kesatuan

Warna Keringkasan

Ruang Harmoni
44
45
 2.6.5 MENGHASILKAN REKA BENTUK
MAKANAN

•Lima perkara penting yang perlu diingat semasa mereka bentuk makanan dalam pinggan atau bekas, iaitu
•Bentuk
•Tekstur
•Keseimbangan
•Rasa
•Saiz
 KESEIMBANGAN
Cara menyusun makanan untuk mewujudkan satu
keseimbangan dari segi visual. Penggunaan elemen
garisan, warna, tekstur dan bentuk digabungkan
untuk menghasilkan satu impak visual yang harmoni.
 BENTUK
Merujuk kepada cara merancang pelbagai bentuk
dan susunan bentuk makanan
 TEKSTUR
Tekstur yang berbeza dapat diwujudkan dengan cara
memasak yang berbeza. Dengan kombinasi tekstur
keras dan lembut, tekstur licin dan lembut, rekaan
makanan akan dapat menarik minat pelanggan.
 RASA
Gabungan rasa pada hidangan.
 SAIZ
Kesesuaian dan keseimbangan rekaan makanan
dengan saiz pinggan atau bekas.
 2.6.5 MENGHASILKAN REKA BENTUK
MAKANAN
Sebelum reka bentuk makanan dihasilkan, beberapa faktor perlu dipertimbangkan, iaitu

membentuk imej atau personaliti reka bentuk makanan berdasarkan cita rasa seperti budaya, nilai, elegan, dan sofistikated

memilih bahan yang sesuai untuk mereka bentuk makanan

memilih warna makanan yang sesuai

memilih reka bentuk yang tidak melanggar tatasusila agama dan kaum

memilih saiz yang sesuai untuk memberi pilihan kepada pengguna;

menggunakan peralatan yang sesuai dengan bentuk makanan yang akan dihasitkan

memilih bekas menghidang yang sesuai dengan reka bentuk makanan yang dihasilkan
2.6.5 MENGHASILKAN REKA BENTUK
PEMBUNGKUSAN MAKANAN
 2.6.6 MENILAI REKA BENTUK YANG
DIHASILKAN
1. Penilaian dapat membantu pereka bentuk membuat penambahbaikan pada
produk rekaan makanan untuk memenuhi keperluan dan kehendak pengguna
dengan lebih baik
2. Kriteria untuk menilai reka bentuk makanan ialah:

Kecederungan Kandungan unsur

• Kreativiti • Simbolik
• Inovasi • Nilai estetik
• Keaslian reka bentuk Nota: Klik pada setiap senarai
kecedurangan dan kandungan
unsur bagi maklumat lanjut
 KREATIVITI
Merupakan idea imaginasi yang dijana
bagi menghasilkan suatu reka bentuk,
kaedah pembuatan, serta fungsi
menarik dan unik.
 INOVASI
Menghasilkan idea yang lebih baik
daripada yang sedia ada.
 KEASLIAN REKA BENTUK
Rekaan adalah asli dan tidak meniru
idea yang sedia ada.
 SIMBOLIK
Daya terikan yang membawa mesej
tertentu yang memberi nilai tambah
kepada poduk dan pengguna.
 NILAI ESTETIK
Elemen dan prinsip reka bentuk dalam
reka bentuk makanan dan
pembungkusannya yang dapat
mempengaruhi pengguna.
 2.6.6 MENILAI REKA BENTUK YANG
DIHASILKAN
1. Penilaian reka bentuk dapat dibuat pada tiga peringkat; tahap perkembangan
idea, semasa mereka bentuk dan semasa persembahan hasil akhir.
2. Langkah-langkah penilaian reka bentuk makanan adalah seperti berikut:

•Semasa tahap perkembangan idea

•Semasa fasa mereka bentuk makanan

•Pada fasa akhir

 2.6.6 MENILAI REKA BENTUK YANG
DIHASILKAN

•Semasa tahap perkembangan idea

•Penilaian dibuat pada tahap perkembangan idea. Ini meliputi kecederungan kreativiti, inovasi, dan
keaslian reka bentuk makanan
•Semasa fasa mereka bentuk makanan
•Ini adalah tahap keupayaan penghasilan reka bentuk makanan yang merangkumi penggunaan bahan,
alatan, dan teknik penghasilan reka bentuk makanan tersebut

•Pada fasa akhir

•Ini adalah tahap terakhir yang merangkumi aspek-aspek seperti fungsi, ergonomik, nilai estetik, nilai
kebolehpasaran, keselamatan dan sebagainya.
STANDARD PRESTASI

CIKGU NURUL AISAH 62

 TAMAT
SEKIAN,TERIMA KASIH

CIKGU NURUL AISAH 63