T E M A 1: India ne

antikitet

1. Vendndodhja dhe
natyra
a) India e lashte ze

pjesen jugore te Azise, ne

ate territor ku sot shtrihet
India, Pakistani dhe
Bangladeshi;
b)Territori me i

rendesishem, ne aspektin
natyror, ne Indi ka qene
pjesa veriperendimore,
lugina e lumit Ind;
c) Ne veriperendim India,
pershkohet nga lumi Ind
(nga ku ka marre dhe
emrin – greket e emeruan
kete lum; sindu (greqisht)
- lum), ndersa ne
verilindje pershkohet nga
lumi Gang, me degen e tij
Brahmaputra;
d) Pjesa me e madhe e

territorit indian,
gadishulli i Industanit,
futet thelle ne oqeanin
indian;
e) Ne qender te

gadishullit te Industanit
ndodhet pllaja e Dekanit
e rrethuar nga vargmalet
e Gateve Lindore dhe
Gateve Perendimore;
f) Klima eshte tropikale

dhe subtropikale;
 g) Qyteterimi indian ose

hinduizmi i ka fillesat e tij

ne mijevjecarin III pr.k.,
ku baza e ketij qyteterimi
jane lumenjte Ind dhe
Gang;

2. Ekonomia dhe
shoqeria
Ekonomia
a)
Per shkak te kushteve te

mira natyrore, banoret e

Indise se lashte

merreshin me bujqesi e

blegtori, e me pas me

zejtari e tregti;
b)
Nga mesi i mijevjecarit
III pr.k. e ne vazhdim
qyteterimi indian ose
hinduizmi ka kaluar ne
disa faza:

Harapaja dhe
Mohenxho-Daro (2500 –
1300 pr.k.)
– indianet me te

hershem qe arriten ne

kete vend ishin

dravidet, qe ngriten nje

qyteterim origjinal ne

luginen e lumit Ind;

– zhvillimi i dravideve
deshmohet ne 2 qendra
te medha te zbuluara
nga arkeologjia:
Kultura e
Harapase – fshat
fushor
Qyteti Mohenxho-

Daro
– per periudhen 2500 –
1300 pr.k. dravidet

zhvilluan nje bujqesi te

perparuar, zejtarine e

tregtine;

– nga rrenojat e

Mohenxho-Daros
deshmohet per nje

shoqeri te diferencuar

dhe e organizuar me

nje shtet ne formen e

mbreterise;

– nje vlere e nivelit

qyteterues eshte dhe
perdorimi i shkrimit
 hieroglif nga dravidet
(ende i padeshifruar);

Fiset ariane (1300 –
1000 pr.k.)
– dyndje e fiseve ariane
(fise indoeuropiane qe
flisnin gjuhen
sanskritishte) ne
 territorin indian
shkaterruan
qyteterimin e
dravideve;

Periudha pas vendosjes
se arianeve (1000 – 500
pas Krishtit)
– ne kete kohe filloi nje
periudhe e re
qyteterimi , ku ata u
shtrine jo vetem ne
luginen e Indit por
edhe ne ate te lumit
Gang, madje dhe ne
pllajen e Dekanit;
 – ekonomia e tyre
kishte karakter
natyror, prodhohej sa
per te konsumuar dhe
jo aq per te tregtuar;

Shoqeria
a) Qeliza baze e
shoqerise ishte familja
patriarkale, ku babai
kishte autoritet te plote
mbi anetaret e familjes;
b) Rregullat e
funksionimit te
marredhenieve familjare
percaktoheshin nga
drejtuesit e komunes
fshatare;
c) Brenda territorit
indian u krijuan disa
shtete te vecuara nga
njeri-tjetri, ne krye te te
cileve qendronte mbreti
ose raxhai;
d) Shoqeria indiane
ishte e ndare ne kasta
(grupe shoqerore te
formuar nga dallimi
shoqeror, qe ishin teper
te vecuar e te izoluar
ndaj njera – tjetres), te
cilat linden si rezultat i:
 ndarjes shoqerore te
punes
 diferencimit
ekonomik te njerezve
 karakterit te izoluar
te ekonomise natyrore
 coptimit politik te
Indise
e) Sistemi i kastave
ishte shume solid;
anetaret e nje kaste nuk
mund te kalonin ne nje
kaste tjeter;
f) Ne mijevjecarin I p.k.
shoqeria indiane ndahej
ne 4 kasta shoqerore:
 Brahmanet – kasta
me e larte, me te drejta
te plota, ku
perfshiheshin
brahmanet
(prifterinjte) dhe
familjet e raxhave; nuk
paguanin taksa dhe
detyrime; mbroheshin
nga cdo ligj;
 Kshatret –
perfshiheshin fisniket,
nepunesit qeveritare
dhe ushtaraket; nuk
paguanin taksa e
detyrime; jetonin me
shperblimet dhe
dhuratat e raxhave; ne
kohe lufte, ishin te
vetmit qe merrnin
pjese ne luftime;
 Vaishet –
perfshiheshin
prodhuesit (bujqit,
zejtaret, tregtaret);
paguanin taksa e
detyrime, por nuk
detyroheshin te
merrnin pjese ne lufte;
 Shudra – perfshinte
shtresen me te ulet te
popullsise, qe nuk
 zoteronte prone dhe
nuk kishin asnje te
drejte shoqerore; ketu
perfshiheshin dhe dasat
– sklleverit;

3. Shteti
a)
Ne kohen e dravideve,
India ishte e organizuar
 ne formen e nje
monarkie absolute, ku
mbreti kishte ne dore
qeverisjen, ushtrine dhe
besimin;
b)
Ne shek. X – IV pr.K.
India:
 ishte e copetuar
politikisht dhe e
organizuar ne disa
shtete, ne krye te te
cileve qendronte
raxhai;
 raxhai drejtonte me
ndihmen e keshillit te
 aristokrateve dhe te
brahmaneve
(prifterinjte);
 posti i raxhait ishte i
trashegueshem;
 ne rast luftrash
zgjidhej Raxhai i
Madh, i cili ishte
 kryekomandanti i
ushtrise se bashkuar te
disa shteteve;
c)
Pas shek. IV pr.K. India
filloi te qeverisej nga
dinastite e saj
mbreterore, ku dallohen:

Dinastia e Maureve
(322 – 185 pr.K.) –
perfaqesiesit e kesaj
dinastie ishin:
 Candragupta –
themeluesi i dinastise
Maure, qe sundoi per
2 shekuj e gjysem
– sipas legjendes,
Candragupta vinte
nga rradhet e
shudres, por fale
trimerise dhe aftesive
te tij indianet e
pranuan si prijes;
– ai kryesonte
levizjen clirimtare
per te larguar
ushtrite e
Aleksandrit te Madh
dhe ne v. 321 pr.k. ai
cliroi vendin;
– pas kesaj fitore
Candragupta u
shpall mbret i lugines
se Indit dhe te
Gangut;
– si mbret ai shpalli
kryeqytet
Pataliputren
– Candragupta krijoi
nje perandori te
madhe qe perfshinte
te gjithe Indine
Veriore;
– Nen kete dinasti,
India njohu
zhvillimin me te
 madh ne periudhen
antike;

 Asoka
– kulmi i zhvillimit te
Indise u arrit ne
kohen e mbreterimit
te Asok-ut, nipi i
Candraguptes;
– ai perfshiu ne
territorin e tij dhe
pllajen e Dekanit,
pra ta gjithe Indine;
– Asok-u u mbeshtet
me teper tek klasa e
vaisheve dhe dobesoi
pozitat e brahmaneve
dhe aristokracise;
– Ai organizoi shume
fushata ushtarake,
ku mbeten te vrare
qindra mijera indian,
prandaj Asoka
vendosi te zbuse
menyren e
mbreterimit dhe te
qeverisjes;
– Asoka nxorri mjaft
edikte dhe hartoi
shume rregulla per
drejtimin e shtetit
dhe per sjelljen dhe
moralin e popullit te
thjeshte indian;
– pas vdekjes se
Asok-ut, dinastia e
Maureve u dobesua
deri ne permbysje;
India u perca dhe u
 nda perseri ne
mbreteri te vogla;


Dinastia Gupta (shek.
IV - VI)
 Candragupta
Magadha
– pas shek. IV filloi
ribashkimi i Indise
nga aristokratet e
fisit Gupta, nga
rajoni i Magadhas ne
Indine Veriore;
– perandori i ri i
dinastise Gupta te
Magadhas u quajt
Candragupta per
nder te perandorit te
pare te maureve;
– nen Candragupta
Magadha, India
njohu nje tjeter
periudhe lulezimi,
rendi, qetesie e paqe;
4. Rrymat filozofiko –
fetare – Hinduizmi –
teresia e ideve fetare e
filozofike qe linden ne
lashtesi dhe u perpunuan ne
Indi, te cilat ishin:

a) Brahmanizmi – Kjo
fe i sherbente vetem
kastes se brahmaneve, qe
e mbanin veten pasues te
Brahma-s (perendia e
cilesuar krijuesi i
gjithesise);

b) Budizmi
 E mori kete emer nga
themeluesi i saj Buda;
 Idete e budizmit
kundershtonin
brahmanizmin;
 Budizmi shprehej se
njerezit lindin te
barabarte nga natyra,
por ato ndryshojne gjate
jetes se tyre, duke
kundershtuar keshtu
brahmanizmin qe
shprehej se njerezit nuk
ndryshojne per se gjalli,
por vetem pas vdekjes;
 Ne thelb te teorise
budiste ishte se
ndryshimi eshte gjithnje
i pranishem;
 Buda mendoi se zbuloi
4 te vertetat e shenjta:
– dhembja dhe
vuajtja jane
universale, ato mund
t’i ndodhin cdo
njeriu;
– vuajtja dhe
mundimi shkaktohen
nga deshirat dhe
lakmite e medha qe
kane njerezit ne
vetvete;
– e vetmja rruge per
te larguar vuajtjen
eshte heqja dore nga
lakmite dhe deshirat
e parealizueshme
– njeriu mund ta
ndjeje veten te qete
ne rast se iluminohet
 dhe meshiron qeniet
e gjalla

5. Ligji dhe qeverisja

a) Nga v. 1000 – 400
pr.K. India qeverisej nga
brahmanet, qe zbatonin
ligjet dhe rregullat e
shkruara ne “Ligjet e
Manuse”, rregulla qe
kishin per qellim te
nenshtronin kastat e
tjera;
b) Pas shek. IV pr.K.
qeverisja e Indise u
mbeshtet ne parimet
budiste;
c) Asoka:
 e shpalli budizmin fe
zyrtare dhe ne
veprimtarine e tij ai u
udhehoq nga mesimet e
Budes;
 ngriti mjaft tempuj
kushtuar Budes, si dhe
 caktoi misionare per
perhapjen e budizmit
dhe jashte Indise;
 ngriti nje keshill
budist per te perhapur
normat dhe rregullat
morale tek indianet;

6. Feja dhe letersia

a) Ne Indine e lashte,

besimi i arianeve ishte

primitiv dhe dallohej per
rite dhe kulte (nderime
ndaj perendive), ku me i
rendesishmi ishte berja
fli e kafsheve dhe
njerezve;
b) Me pas u kalua nga
ritet dhe kultet ne fe te
organizuar, ku e para

ishte Brahmanizmi;
 prifterinjte qe
perhapnin mesimet e
Brahmes u quajten
brahmane;
 ideologjia u quajt
brahmanizem;
 ishte besim pagan;
 idete e brahmanizmit
u shprehen tek “Veda-
t”;
c) Nder perendite e

arianeve ne Indi
permendim:
 Varuna – perendia e
qiellit
 Rudra – perendia e
semundjeve dhe e
sherimit
  Sirja – perendia e
diellit
 Vaju – perendia e
eres
 Anji – perendia e
zjarrit

d) Brahmanizmi:
 besonte ne ndarjen e
shpirtit nga trupi dhe
ne trasferimin e
shpirtit nga nje trup ne
tjetrin, por pas
vdekjes;
 predikonte persosjen
e shpirtit nepermjet
bindjes pa fjale;
 permbante rregulla
te rrepta ne te ecur,
qendrim, veshje, ne te
folur; zbatimi i tyre te
 conte ne nje jete
askete;
e) Brahmanizmi nuk

arriti te behej feja e te

gjithe shteresave te
popullsise indiane;

f) Feja qe

kundershtonte
brahmanizmin ishte

Budizmi, e cila:
 predikonte se
njerezit per nga natyra
lindin te babrabarte
dhe vetem gjate jetes
mund te ndryshojne;
 kishte ne qender te
mesimeve gjetjen e
qetesise shpirterore ne
njeriu;
 kishte si rit kryesor
“Nirvanen” –
shkeputja nga realiteti
 dhe kalimi ne gjendjen
enderrimtare;
g) Gjuha e letersise

indiane ishte
sanskritishtja me 51
shkronja;
h) Vepra me e

rendesishme eshte Veda,

 e shkruar ne disa vellime,
ku shkrihen rrefenjat
mitologjike me parimet
fetaro – filozofike;
i) “Veda” dhe ”Ligjet e

Manuse” u bene baza e

Brahmanizmit;

7. Shkenca dhe arti

a) Ne matematike –
indianet jane te paret qe
kane perdorur sistemin e
numerimit me dhjete, si
dhe kane njohur te paret
shifren zero;
b) Ne gjeometri –
njehsuan siperfaqet dhe
vellimin e trupave;
c) Ne astronomi – pasi
studiuan pozicionin e
yjeve hartuan kalendarin
e tyre vjetor, qe perbehej
nga 12 muaj dhe per cdo
5 vjet shtohej nje muaj i
trembedhjete;
d) Ne mjekesi – behej
kurimi me bime
mjekesore, nderhyrje
kirurgjikale me anestezi
lokale;
 T E M A 2: India ne
mesjete
Tiparet qe vihen re ne
Indi gjate:
1.
Shek. VI – XII
a) Pas renies se dinastise
Gupta, ne Indi do te
mbizoteroje percarja
politike dhe coptimi i
vendit ne shume
mbreteri;
b) Kesaj situate do t’i
bashkangjitet dhe rreziku
i sulmeve te jashtme,
arabe dhe turke, ku:
 Arabet, qe vijne nga
Kalfati Arab i
Damaskut, do te
vendosen ne
veriperendim te Indise
ose ne Pakistanin e
sotem;
 Turqit do te
pushtojne pjese veriore
te gadishullit te
Industanit, pjesen me
te madhe te pllajes se
Dekanit, si dhe disa
zona ne jug;
c) Pas pushtimit arab e
turk:
 India do te ndahet ne
zoterime myslimane te
quajtur sulltanate, me
kryeqender Delhin;
 Do te depertoje
besimi islam, ndersa
 budistet dhe hindute,
ose do te vriteshin, ose
do te ktheheshin ne
skllever;

2.
Shek. XII – XV
a) Shteti i ri i krijuar ne
territorin indian pas
ardhjes se turqve do te
quhet Sulltanti i Delhit,
qe do te kete nje
jetegjatesi prej 300
vjetesh;
b) Disa tipare ne
zhvillimet e Sulltanatit te
Delhit jane:
 Ne zhvillimet
politike:
 Sundimtaret e
Sulltanatit
emeroheshin nga
Kalifet e Bagdatit
dhe vareshin
drejtpersedrejti prej
tyre
 vihet re nje
paqendrueshmeri si
rrjedhoje e luftes
per pushtet
ndermjet grupimeve
te ndryshme feudale
 nderrimi i
shpeshte i sulltaneve
si rrjedhoje e
komploteve dhe
vrasjeve
 pamundesia e
sulltaneve per te
administruar dhe
kontrolluar te gjithe
territorin e
Sulltanatit, ku here
pas here feudalet e
territoreve te
largeta ngrinin
krye.
 Ne zhvillimet
ekonomike:
 Toka ishte e
ndare ne ngastra te
vogla ose te medha
qe ishin nen
pronesine e
feudaleve vendas
 (raxhate), te cilet i
paguanin sulltanit
nje takse te caktuar
c) Ne fund te shek. XIII –
fillim shek. XIV,
Sulltanati i Delhit u
trondit se tepermi nga
sulmet mongole
 Ushtria mongole
njihej me emrin
“Hordhite e Arta” dhe
kryesoheshin nga
prijesi i tyre Cingis
Han ose Hani i Madh
 Per aq kohe sa
Sulltanati do te
drejtohet nga Cingis
Han do te kete kete
emer, por do
shnderrohet ne nje
principate te thjeshte si
shume te tjera
 Pas vdekjes se Cingis
Han, pasardhesi i tij do
te themeloje nje
perandore te re mbi
sulltanatin e Delhit (qe
pushon se ekzistuari ne
fillim te shek. XVI), te
quajtur Perandoria
Mongul (vjen nga fjala
mongol), i drejtuar nga
Akbar, i cili:
– kur erdhi ne
pushtet, ishte vetem
13 vjec, drejtoi per
50 vjet, ku ne qender
te politikes se tij ishte
kompromisi per te
bashkuar ne nje
perandori te vetme
popuj me gjuhe,
besime dhe kulture te
ndryshme;
– i kushtoi vemendje
te vecante artit,
kultures dhe arsimit;
– ne politiken e tij
mbizoteronte
toleranca fetare,
duke shpallur lirine e
besimit, si dhe
anulloi taksat per
besimtaret
jomysliman;
3.
Kultura mesjetare
indiane dallohet per:
a) Bashkjetuan prane
njera-tjetres dy kultura
krejt te ndryshme: hindu
dhe islame
b) Bashkimin ne nje te
elementeve te kultures
arabe, indiane dhe turke,
duke realizuar keshtu
integrimin kulturor
c) Ne pikture vihej re
perdorimi i ngjyrave
persiane, simbolika
indiane dhe perpikmeria
arabe
d) India e shek. XIV do te
shnderrohet qender e
kultures aziatike, sepse
shume filozof, letrare,
piktor etj. do te gjejne
strehim ne Indi, kur
vendet e tyre do te
 rrezikohen nga sulmet e
Cingis Hanit.
e) Filloi te perdoret nje
gjuhe e re e quajtur urdu
– perzierje e gjuheve
indiane e perse;
 T E M A 3: Qyteterimi
indian ne kohet
moderne. Fillimi i
kolonizimit te Indise
1. Faktoret qe cuan ne
dobesimin e perandorise
ishin:
a) Qeverisja autokratike
dhe e qendersuar e
perandorise;
b) Paaftesia dhe
mosperkushtimi i
perandoreve per te
drejtuar dhe per te
realizuar interesat
mbarekombetare e
mbareshoqerore, si dhe
perfshirja e oborrit
perandorak ne nje jete
ekstravagante;
c) Problemet qe filluan te
shfaqen ne perandori per
shkak te perberjes
heterogjene te popullsise
(popuj me identitet dhe
perkatesi fetare te
ndryshme);
d) Pasardhesit e Akbarit
nuk kishin aftesine e tij ne
drejtim, si:
 Perandori Jahan,
pasi shpall veten Shah,
u kujdes me teper per
zhvillimin e artit;
 Perandori
Aurangzebi, pasi:
– ndaloi praktikimin
e besimit indus
– rivendosi taksat
per jomyslimanet
–i privoi te drejtat
fisnikeve indiane
shkaktoi anarki e
rebelime duke
dobesuar me tej
perandorine mongule.
2. Fillimi i kolonizimit
a) Europianet e pare qe
hyne ne kontakt me
indianet ishin portugezet
e me pas holandezet; kjo
ndodhi ne fillim te viteve
1500, qe shenon fillimin e
tregtise me Indine;
b) Ne shek. XVII,
perparesi ne
marredheniet me Indine
siguruan Shoqerite
Tregtare Britanike e
Franceze te Indise
Lindore;
c) Me pas keto Shoqeri
ndryshuan karakterin e
tyre tregtar, duke
organizuar forca
ushtarake, ku u
rekrutuan edhe indiane
(te quajtur sipaje); si dhe
organizuan dhe sistemin
administrativ e gjyqesor;
d) Me keto organizime
Shoqerite u shnderruan
ne “shtet brenda shtetit”;
e) Por midis Shoqerise
Britanike dhe asaj
Franceze kishte rivalitet
 per te siguruar sa me
shume pozita sunduese ne
Indi, prandaj u zhvillua
Lufta 7-vjecare (1756 –
1763), qe perfundoi me
fitoren e britanikeve;
f) Fundi i luftes 7-vjecare
shenon periudhen e
vendosjes se sundimit
britanik ne Indi, i cili:
 mori atributet
qeverisese mbi baze
territoriale mbi
popullsine indiane;
 fitoi te drejten e
mbledhjes se taksave;
g) Por meqe nepunesit e
Shoqerise Tregtare
Britanike u perfshine ne
korrupsion dhe lane mbas
dore punet
administrative,
parlamenti britanik, ne v.
1773, vendosi te
kontrolloje veprimtarine
e Shoqerise, si dhe emeroi
Guvernatorin e
Pergjithshem te Indise;
h) Keshtu u vendos
sistemi i dyfishte i
qeverisjes ne Indi: nga
 Shoqeria Tregtare dhe
Parlamenti Britanik;

3. Vecorite e zhvillimit te
Indise
a)
Ne fillim te shek XIX,
India u nda ne 2 pjese:
 2/3 e territorit
administrohej nga
shoqeria tregtare e
quajtur India
Britanike;
 1/3 e territorit
administrohej nga
princet e quajtur
Principatat Vesale;
b)
Vecorite e administrimit
kolonial britanik ne Indi
ishin:
 Punesimi ne
administraten britanike
dhe te shume nepunesve
indiane;
 Hapja e shkollave te
mesme me programe
angleze dhe mesimi
zhvillohej ne anglisht;
 Ndalimi i zakoneve
vendase, si: ndalimi i
sutieses (vetedjegia e
gruas kur i vdiste
burri), flijimi i vajzave
te poraslindura;
 Heqja e barrierave
tregtare midis shteteve
dhe unifikimi i matjes
se peshes;
 U likujdua prona
shteterore feudale dhe
 administratoret e saj u
shpallen pronare
private;
 Krijimi i ushtrise
anglo-sipaje;
c)
Jo te gjitha reformat
britanike u mirepriten
nga indianet, prandaj
 sipajet u hodhen ne nje
kryengritje ku kerkonin
rikthimin e perandorit
mongul, por kryengritja u
shtyp;
d)
Kryengritja e detyroi
Britanine t’i jepte fund
sistemit te dyfishte te
qeverisjes: nga Shoqeria
tregtare e Indise Lindore
dhe Guvernatori i
Pergjithshem; ky i fundit
u zevendesua nga
nenmbreti per Indine dhe
ne v. 1876, parlamenti
britanik shpalli
 mbretereshen Viktoria,
perandoreshe te Indise; te
gjithe shtetet indiane u
bene pjese e Perandorise
Britanike;

4. Shnderrimet e
kryqezuara
a) Sundimi britanik ne
Indi ne Indi solli zhvillime
qe kishin rrjedhoja te
dyfishta: pozitive dhe
negative;

Anet Anet
pozitive negative
U bene  Shume
investime ne artizan
infrastruktur indian
e, ku India u falimentuan
pajis me pasi
rrjetin produktet e
rrugor me te tyre
persosur ne artizanale
Azi; nuk
U ndertua konkuronin
sistemi dot ne treg

postar; mallrat

telegrafi tekstile te

mundesonte fabrikave

lidhjen e britanike;
Indise me  Shkollat qe
Britanine; u hapen
U realizuan ishin shume

investime dhe te pakta,

ne dege te prandaj

industrise, si analfabetiz

ne ate mi
mekanike, vazhdonte te

metalurgjike, ishte i larte;

etj.
5. Lindja e nacionalizmit
– Krijimi i Kongresit
Kombetar
a) Shkaku i krijimit
 Ne kuader te
uesternizimit, shume
indiane nga shtresa e
larte u arsimuan ne
Britani, ku u njohen me
ideologjite
perendimore, si:
liberalizmi,
kostitucionaizmi,
nacionalizmi
vetevendosja,
veteqeverisja e
kombeve, etj; keshtu
indianet e arsimua u
ndergjegjesuan per
gjendjen ne te cilen
jetonin;
 Idealet e qyteterimit
perendimor per
qeverisje demokratike e
 vetvendosje u bene
burim frymezimi per
organizimin e levizjeve
nacionaliste ne Indi;

b) Permbajtja
 Kongresi Kombetar,
qe me vone u quajt
Partia e Kongresit, u
themelua nga indianet e
arsimuar ne perendim
 Synimi i Kongresit
ishte ndyshimi i
politikes britanike ne
Indi dhe jo sigurimi i
pavaresise kombetare;
 Kerkesat e Kongresit
ishin:
– E drejta e
indianeve per te zene
poste te larta ne
aparatin shteteror;
– Ndermarrja e
masave per zhvillimin
e industrise vendase;
– Zhvillimi i arsimit
te pergjithshem e te
lire per te gjithe
femijet indiane
 – Pakesimi i
shpenzimeve
ushtarake
 Ne vitin 1906,
Kongresi paraqiti nje
program te ri qe
permabnte 2 kerkesa te
njohura si:
– Svaraxhi
(vetepushtet) –
nenkuptonte
veteqeverisjen e
Indise ne kuadrin e
Perandorise
Britanike;
– Svadeshi
(veteprodhim) –
nenkuptonte forcimin
e pozitave ekonomike
te sipermarrjes
indiane;
 T E M A 4: Qyteterimi
indian ne periudhen
bashkekohore.
1. Gandizmi
a) Aspiratat e indianeve

per formimin e shtetit te

pavarur kombetar u
rriten pas Luftes se Pare
Boterore, prandaj u rrit
dhe veprimtaria e
Kongresit Kombetar
Indian, ku figura
kryesore ishte Mohandas
Gandi;
b)Gandizem do te thote

platforma politike per

sigurimin e veteqeverisjes
se Indise hartuar nga
Gandi;
c) Idete e Gandit ishin:
 Kunder dhunes dhe
organizimit te luftes se
armatosur per te
siguruar veteqeverisjen
e Indise;
 Mbronte organizimin
e quajtur “mosbindje
civile” dhe ”qendrese
pasive” te indianeve, qe
britaniket te
detyroheshin te njihnin
pavaresine e Indise;
 “Mosbindje civile”
dhe ”qendrese pasive”
do te thote:
– Bojkotimi i
institucioneve zyrtare
dhe shkollave
britanike;
– Mosblerje e
mallrave britanike
dhe mospagimi i
taksave; indianet do
te blinin vetem mallra
te prodhimit vendas,
 sidomos te atij
artizanal;
– Organizimi i
manifestimeve
paqesore dhe faljeve
publike;
 Ne kuader te
manifestimeve masive u
organizua fushata e
kripes, e drejtuar nga
vete Gandi, qe
simbolizonte zhvillimin
e te gjithe prodhimit
vendas per mallrat e
konsumit;
d) Pasojat e “mosbindje

civile” dhe ”qendrese

pasive” ishin:
 Bojkotimi i mallrave
britenike solli rritjen e
prodhimit vendas;
 Britaniket u
detyruan te bejne
leshime; parlamenti
britanik miratoi Aktin e
Qeverisjes se Indise,
sipas se ciles provincat
fitonin autonomi me
“qeverisje te
pergjegjeshme e
llogaridhenese perpara
elektoratit”;
 India fitoi te drejten
per te mbrojtur
prodhimin vendas
nepermjet vendosjes se
taksave doganore;
  Ne v. 1947 u
publikua deklarata e
qeverise britanike “per
dhenien e pushtetit
indianeve”;

2. Sistemi i

demokracise ne Indi
a) Pas sigurimit te
pavaresise kombetare, ne
Indi u konsoliduan tiparet
e qeverisjes
konstitucionale dhe
demokratike;
b) U hartua kushtetuta
(me voluminoze ne bote –
395 nene dhe 8 shtojca),
qe sanksiononte:
 Qeverisjen
republikane e
demokratike, si nje
qeverisje nga
perfaqesuesit e te
qeverisurve, te
zgjedhur me ane te
votes;
 Qeverisjen federale,
si perpjestim i pushtetit
midis qeverise qendrore
dhe shteteve rajonale;
 Shekullarizimin –
nuk lejonte ndonje nga
shtetet te copetohej mbi
bazen fetare;
 Garantimi i lirive
dhe te drejtave te
individit dhe ndalimi i
diskriminit fetar, racor,
gjinor, klasor, etj.
  Pluralizmin partiak,
ku partia me e madhe
vazhdonte te ishte
Kongresi Kombetar;
c) Ne v. 1980, India hyri
ne “Epoken e hapesires
kozmike” dhe u rradhit si
vendi i 6 ne bote qe
leshonte raketa e satelite;