‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬

‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬

‫طراحی و ساخت فیلترهای مناسب مورد استفاده در کارخانه قند‬

‫مؤلف اول ‪ :‬زهراعرب ابوسعدی‬
‫مؤلف دوم ‪ :‬سانازقاسمی‬
‫مؤلف سوم ‪:‬سپیده جهادسروستانی‬
‫آدرس‪ :‬باشگاه پژوهشگران‪ -‬جوان و نخبگان‪،‬واحد مرودشت‪،‬دانشگاه آزاد اسالمی ‪ ،‬مرودشت ‪،‬ایران‬
‫مسئول‪zarababoosadi@yahoo.com:‬‬ ‫ایمیل نویسنده‬

‫چكیده‬
‫در این تحقیق‪ ،‬محلول مورد نظر (شربت اشباع ‪ ،) II‬مورد استفاده در کارخانه قند مرودشت‪ ،‬جهت فیلتراسیون در‬
‫آزمایشگاه مورد بررسی و آزمایش قرار گرفت‪ .‬با بررسی چندین نوع فیلتر و محاسبه ی مقاومت ویژه هر فیلتر با توجه به‬
‫فرمولی که ارایه خواهد شد‪ ،‬ب ه این نتیجه دست یافتیم که در مدت زمان یکسان هرچه مقاومت فیلتر مورد استفاده کمتر‬
‫باشد‪ ،‬میزان دبی شربت خروجی از فیلتر بیشتر و در نتیجه بازدهی فیلتر بیشتر است که با توجه به آزمایش های انجام‬
‫بهترین فیلتر شناخته شد‪.‬‬ ‫شده فیلتر ‪TC-20-123‬بامقاومت‬

‫کلمات کلیدی‪ :‬بازدهی فیلتر‪ ،‬مقاومت ویژه فیلتر‪ ،‬دبی فیلتر‬

‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬
‫‪ 1‬مقدمه‬
‫فیلتراسیون‪ ،‬عملیات مهمی است که به منظور جداسازی ذرات معلق ازسیال(مایع یاگاز)به طورگسترده در‬
‫مهندسی شیمی ودربسیاری ازواحدهای صنعتی به کار می رود‪ .‬فیلتر ها درکارخانه های مختلفی همچون کارخانه‬
‫قند و شکر کاربرد فراوان دارد‪ .‬استفاده از فیلتر مناسب در کارخانه قند باعث مرغوب تر شدن محصوالت و در‬
‫نتیجه کاهش هزینه تعمیرات جانبی و افزایش بازده می شود و در یک صافی میزان جدا سازی از طریق سرعت در‬
‫تصفیه و ضخامت کیک تعیین می شود‪ .‬استفاده از پارچه های مختلف در یک صافی میزان جدا سازی ذرات معلق‬
‫از سیال (شربت اشباع‪ )II‬را تغییر می دهد‪ .‬تا کنون تالش ها و مطالعاتی درباره مقاومت فیلترهای مختلف انجام‬
‫شده است که در زیر به بخشی از آن اشاره می کنیم‪ Carman (8391) :‬مقادیر مقاومت ویژه برای مواد مختلف را‬
‫بدون در نظر گرفتن جزییات در مورد مشخصات فیزیکی ذرات و شرایطی که تحت آن‪ ،‬ذرات شکل می گیرند به‬
‫دست آورد‪ .‬نتایج تجربی بر روی جریان مایع نشان داده است که نرخ جریان مستقیما با اختالف فشار متناسب‬
‫است‪.‬‬

‫مقاومت غشا عالوه بر مقاومت الیه های اولیه از ذرات ته نشین شده پارامترهای مهمی هستند‪ .‬از آنجایی‬
‫که ته نشینی ذرات نه تنها سبب شکل گیری محیط واقعی فیلتراسیون شده بلکه سبب مسدود شدن حفره های‬
‫غشا و در نتیجه افزایش مقاومت آن می شود‪ .‬به دلیل وجود مقاومت باال‪ ،‬غشاها ممکن است قبل از اینکه به‬
‫طریق مکانیکی پوسیده شوند‪ ،‬از بین بروند‪.‬تحلیل درستی از اف زایش مقاومت وجود ندارد برای اینکه مقاومت خود‬
‫به طریقه افزایش فشار و همچنین تغییرات کوچکی در هندسه نگهدارنده غشا بستگی دارد بنابراین معموال‬
‫مقاومت غشا را با مقاومت ناشی از الیه های اولیه جامد که مربوط به ضخامت (‪ )L‬از کیکی است که در مرحله‬
‫بعدی به دست می آید‪ ،‬جمع می کنند‬
‫‪ (8319) Willis‬نحوه تغییرات ‪v_t/v‬که به صورت یک گراف غیرسهمی می باشد‪ ،‬را موردمطالعه وبررسی‬
‫قراردادند و باتوجه به این دیدگاه ‪Koenders‬ﻭ‪ (3331 -3331 ) Wakeman.‬و ‪(0000)0 Meeten‬دریافتندکه با‬
‫وافزایش‬ ‫افزایش زمان به علت رسوب جامد‪ ،‬سرعت جریان اب تصفیه شده کاهش می یابد و با قراردادن‬
‫زمان نسبت به حجم اب تصفیه شده به این نتیجه دست یافتند‪ .‬وپس از آن ‪ (8318) Svarovsky‬به وجود دو نوع‬
‫مقاومت درفیلترکه شامل ‪ R‬ﻭ‪ r‬که به ترتیب مقاومت کیک ومقاومت فیلتربود پی بردکه معموالازمقاومت کیک‬
‫برای توصیف فیلتراسیون درکیک های غیرمتراکم استفاده می شود‪ Ruth .‬و همکارانش)‪ (8399‬محاسباتی را بر‬
‫روی جریان عبوری از کیک انجام داده اند و به نتیجه رسیده اند که مقاومت از مقداری که از معادله (‪ )8‬به دست‬
‫می آید بزرگتر است‪ .‬فرض شده بود که فضای بین حفره ها در جریان فیلتریت بی تاثیر است و این به دلیل‬
‫جذب یون ها بر روی سطح ذرات است‪ .‬البته این مساله توسط ‪ Lockhart‬وهمکارانش)‪(3391 ) Grace، (3393‬که‬
‫رابطه بین نرخ جریان و اختالف فشار را به وسیله تست قابلیت نفوذ بر روی بستر ثابت و تست فیلتراسیون محلول‬
‫سوسپانسیونی کوارتز و خاک رس انجام داده بودند‪ ،‬تایید نشده است ‪ .‬توسعه مدل تشکیل کیک میتوان به‬
‫‪ (3591 ) Darcy‬نسبت دادکه این قانون در اصل برای توصیف جریان آب از طریق بسترمتخلخل شن وماسه‬
‫مورداستفاده قرارگرفته است وهمچنین وی دریافت که سرعت جریان متناسب باگرادیان فشارمی باشد‪ .‬بنابراین‬
‫معادالت خودرادرحالت جریان ارام ومداوم ازطریق فیلم متخلخل همگن وتراکم ناپذیرگسترش داد‪ .‬دراین مقاله‬
‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬
‫هدف بررسی مقاومت کیک درفیلتراسیون مایعات در حالت فشار ثابت است که بااستفادهازفرمول)‪ (0‬محاسبه می‬
‫گردد‪.‬‬

‫‪ 2‬روش تحقیق‬
‫تحقیقات این مقاله به صورت آزمایشگاهی و در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسالمی واحد مرودشت انجام شده است‪.‬‬
‫نتایج به دست آمده حاصل مشاهدات بر روی دستگاه فیلتراسیون تحت خال شکل‪ 8‬این دانشگاه و در آزمایشگاه‬
‫عملیات واحد می باشد که با روابط و فرمول های علمی مورد تایید قرار گرفته است‪ .‬در این طرح علمی از یک‬
‫دستگاه فیلتراسیون تحت خال و همچنین چندین نوع پارچه فیلتر از جنس و بافت های مختلف شکل ‪4 ، 9 ،0‬‬
‫که این پارچه ها خصوصیات متفاوتی دارند که درجدول ‪ 8‬به ان اشاره شده است و همچنین شربت اشباع ‪ II‬که‬
‫از کارخانه قند مرودشت تهیه شده در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفته است‪ .‬انجام آزمایش به شرح زیر می‬
‫باشد ‪:‬‬
‫فیلتر را بر روی نگهدا رنده فیلتر قرار داده و با قرار دادن شیشه بر روی آن و سفت کردن پیچ های مربوطه‬
‫فیلتر را بر روی نگهدارنده آب بندی کردیم‪ .‬خوراک را بر روی فیلتر واردکردیم‪ .‬به مرور زمان فشار خال افزایش‬
‫می یابد‪ .‬بر روی فشار دلخواه مثال ‪ -000‬میلی بار فشار را با کمک شیر تنظیم فشار ثابت نگه می داریم‪ .‬آزمایش‬
‫را ‪ 80‬تا ‪ 80‬دقیقه ادامه دادیم‪ .‬با کمک شیر تنظیم فشار خال‪ ،‬خال را از بین بردیم‪ .‬با برداشتن مخزن باالیی به‬
‫آرامی فیلتر را خارج کردیم و در آون قرار داده تا کامال خشک شود‪ .‬پس از خشک شدن فیلتر و کیک شکل‪ 0‬با‬
‫استفاده از کولیس قطر کیک و همچنین ضخامت آن را یادداشت کردیم‪.‬‬

‫جداول‬
‫جدول ‪ -1‬خصوصیات فیلتر های مورد استفاده‬

‫نام فیلتر‬

‫‪AF_W-PES_39‬‬ ‫‪TT-00-108‬‬ ‫‪TC-00-408‬‬

‫خصوصیات فیلتر‬

‫پلی استر‬ ‫پلی استر‬ ‫کتون – پلی استر‬ ‫مواد‬

‫)‪490080(gr/cm‬‬ ‫)‪100080(gr/cm‬‬ ‫)‪100000(gr/cm‬‬ ‫وزن‬

‫)‪8.13 (mm‬‬ ‫)‪8.80(mm‬‬ ‫)‪8.4(mm‬‬ ‫ضخامت‬
‫)‪800±80 (lit/dm0.min) 890±80 (lit/dm0.min‬‬ ‫‪800±80‬‬ ‫قابلیت مواد دهی‬
‫)‪(lit/dm0.min‬‬
‫‪840‬‬ ‫‪ċ‬‬ ‫‪890 ċ‬‬ ‫سرویس ‪800 ċ‬‬ ‫دمای‬
‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬
‫پیوسته‬

‫شکل و عکس‬ ‫‪-0-0‬‬

‫شكل‪ -1‬شماتیک دستگاه فیلتراسیون تحت خال‬

‫شكل‪ :-2‬فیلتر‪TC-22-121‬‬
‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬

‫شكل‪ -3‬فیلتر‪TT-22-121‬‬

‫شكل‪ -1‬فیلتر‪AF – W- PES – 33‬‬

‫شكل‪ -5‬کیک تشكیل شده ازشربت اشباع‪II‬‬

‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬

‫شكل‪ -1‬گراف فیلتر‪TC-22-121‬‬

‫شكل‪ -3‬گراف فیلتر‪TT-22-121‬‬

‫شكل‪ -8‬گراف فیلتر ‪AF - W -PES- 37‬‬

‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬
‫‪ 8-0‬عبارات ریاضی و معادالت‬

‫بعد‬ ‫واحد در ‪SI‬‬ ‫مفهوم‬ ‫نشانه ها‬

‫‪0‬‬
‫‪L‬‬ ‫مقطع ‪m0‬‬ ‫مساحت سطح‬ ‫‪A‬‬
‫بسترسطح فیلتر‬
‫‪L‬‬ ‫‪m‬‬ ‫ضخامت فیلتر کیک‬ ‫‪L‬‬
‫‪ML T-0‬‬
‫‪-3‬‬
‫‪N/m0‬‬ ‫افت فشار کلی‬ ‫∆‪-‬‬
‫‪L-0‬‬ ‫‪m-0‬‬ ‫مقاومت ویژه فیلتر کیک‬ ‫‪r‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪s‬‬ ‫زمان‬ ‫‪t‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪s‬‬ ‫زمان درابتدای فرایند‬ ‫‪t‬‬
‫‪L1‬‬ ‫‪m1‬‬ ‫حجم مایع در حال جریان‬ ‫‪v‬‬
‫‪L1‬‬ ‫‪m1‬‬ ‫حجم مایع در حال عبور‬
‫_‬ ‫_‬ ‫حجم کیک رسوبی‬
‫‪-3 -3‬‬
‫‪ML T‬‬ ‫‪Ns/m0‬‬ ‫ویسکوزیته مایع‬ ‫‪µ‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫میزان تخلخل‬ ‫‪e‬‬
‫‪L0‬‬ ‫‪m0‬‬ ‫سطح ویژه ذرات‬ ‫‪s‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪m/s‬‬ ‫سرعت ظاهری فیلتریت‬ ‫‪uc‬‬

‫‪1 dV 1 e 3  P‬‬
‫‪uc ‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‪) 8‬‬
‫‪A dt 5 (1  e) 2 S 2 l‬‬

‫‪t  t1‬‬ ‫‪rv‬‬ ‫‪rvV1‬‬ ‫‪rL‬‬

‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪(V  V1 )  2‬‬ ‫‪‬‬ ‫(‪) 0‬‬
‫)‪V  V1 2 A (P‬‬ ‫)‪A (P) A(P‬‬

‫‪ 3‬نتیجه گیری‬
‫با توجه به گراف های رسم شده درشکل های‪ 1 ،3 ،1‬معادله خط هر یک از فیلتر ها را به صورت جداگا نه‬
‫بدست اوردیم ودر فرمول (‪ )0‬جایگذاری کرده و توانستیم مقاومت ویژه برای هر فیلتر را به شرح زیر محاسبه‬
‫کنیم ‪:‬‬
‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﻡﺝﺭی‪:‬ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬ ‫‪www.pendarconference.com‬‬ ‫ﺵیﺭﺍﺯ‪-‬ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ ‪3131‬‬

‫کدشناسایی‬ ‫مقاومت ویژه‬

‫‪TC-22-121‬‬ ‫‪r=1553 x‬‬

‫‪AF-W-PES-33‬‬ ‫=‪r‬‬

‫‪TT-22-121‬‬ ‫=‪r‬‬

‫با انجام ازمایشات متعددکه در فشارثابت وتحت خال برروی پارچه های مختلف انجام شد و به اختصاربه‬
‫سه مورداشاره کردیم مقاومت هرپارچه را به صورت جداگانه به دست اوردیم ودریافتیم که فیلتر پارچه ای که‬
‫مقاومت کمتری دا رد مناسب تر است زیرادرمدت زمان مشخص توانایی عبورمقدارمایع بیشتری ازخروجی فیلتر را‬
‫دارد و باعث افزایش میزان بازدهی میگردد‪ .‬بنابراین باتوجه به مقاومت های ویژه به دست امده درفیلترهای‬
‫را می توان به عنوان بهترین فیلتر‬ ‫مختلف‪ ،‬فیلتر‪ TC-00-408‬با مقاومت ویژه‬
‫برای فیلتراسیون محلول (شربت اشباع ‪ )II‬به کارخانه قند معرفی کرد‪ .‬البته اگربتوان نانوفیلتر ها راجایگزین‬
‫فیلترهای معمولی کرد سهم به سزایی در کاهش هزینه های جانبی وافزایش بازدهی فیلتر دارد و همچنین باعث‬
‫کاهش مراحل عملیاتی موردنیاز می شود‪.‬‬

‫‪ 1‬تشكر و قدردانی‬
‫با تشکر از کارخانه قند مرودشت ودانشگاه ازاد اسالمی واحد مرودشت بخصوص ازمایشگاه عملیات واحد‬
‫باسرپرستی جناب آقای شهرام زارع که مارا دراین تحقیق یاری نمودند‪.‬‬
‫پﻥﺩﺍﺭ ﺍﻥﺩیﺵ ﺭﻩپﻭ‬
‫ﺵﺭکﺕﻉﻝﻡیپژﻭﻩﺵی‬:‫ﻡﺝﺭی‬ www.pendarconference.com 3131 ‫ﺁﺫﺭﻡﺍﻩ‬-‫ﺵیﺭﺍﺯ‬

‫ مراجع‬5

Carman, P. C. Fundamental Principles of Industrial Filtration (A Critical Review of Present

Knowledge), Trans. IChemE, 61, pp. 611-611. 6391.
Darcy H. P. G. Les FontainesPubliques de la Ville de Dijon. Dalamont, Paris.3591.foundation.
GRACE, H. P.: Chem. Eng. Prog. 13 (3391 ) 121, 111, and 101. Resistance and 69-61.
compressibility of filtercakes.

HOFFING, E. H. and LOCKHART, F. J.: Chem. Eng. Prog. 11 (3393 ) 1.Resistance to filtration

Koenders, M. A. and R. J. Wakeman. Filter Cake Formation from Structured Suspensions, Trans.
IChemE, 19, Part A, pp. 123-102. 3331 a.

Meeten, G. H., Septum and Filtration Properties of Rigid and Deformable Particle Suspensions,
Chem. Eng. Sci., 99, pp. 3199-3111 . 0222.

Processes3333 , 0220031-Coulson and Richardson’s Chemical engineering volume0 fifth edition

1Particle Technology and Separation.

RUTH, B. F., MONTILLON, G. H. and MONTONNA, R. E.: Ind. Eng. Chem. 09 (3311 ) 11 and
391. Studies in filtration. I. Critical analysis of filtration theory. II. Fundamental axiom of
constant-pressure filtration.

RUTH, B. F.: Ind. Eng. Chem. 01 (3319) 125 and 521. Studies in filtration. III. Derivation of
general filtration equations. IV
Nature of fluid flow through filter septa and its importance in the filtration equation.

RUTH, B. F. and KEMPE, L.: Trans. Am. Inst. Chem. Eng. 11 (3311) 11. An extension of the
testing methodsand equations of batch filtration
practice to the field of continuous filtration.

RUTH, B. F.: Ind. Eng. Chem. 15 (3311 ) 911. Correlating filtration theory with practice.

Svarovsky, L. Filtration Fundamentals.In Solid-liquid Separation. Chapter 3, Ed. 0, ed. by L.

Svarovsky, pp. 010-011. London
Butterworths Monographs in Chemistry and Chemical Engineering. 3353 .

Willis, M. S., R. M. Collins and W. G. Bridges, Complete Analysis of Non- Parabolic Filtration
Behaviour, Chem. Eng. Res. Des., 13, pp. 31-323. 3351