‫(تأثیر توزیع اندازه ذرات و درجه آزادسازی بر عملکرد جداسازی مارپیچ‌های صنعتی در پردازش‬

‫کرومیت با عیار پایین)‬

‫‪ :‬چکیده‬
‫مارپیچ ها‪ ،‬رایج ترین تجهیزات برای جداسازی مواد معدنی سنگین مانند کرومیت‪ ،‬به شدت تحت تأثیر توزیع اندازه و درجه آزادسازی‬
‫( از این رو وزن مخصوص و اندازه) ذرات خوراک قرار می گیرند‪ .‬در این تحقیق‪ ،‬کارایی مارپیچ ها در جداسازی ذرات کرومیت کم‬
‫عیار با مطالعه توزیع عیار‪ ،‬توزیع اندازه و درجه آزادسازی خوراک‪ ،‬کنسانتره و باطله مارپیچ مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬برای‬
‫‪.‬این منظور‪ ،‬محدودیت‌های موازنه جرم در مدار پردازش مارپیچی حاوی کرومیت اعمال شد‬

‫پس از آن‪ ،‬تغییرات درجه و توزیع اندازه بررسی شده است‪ .‬با توجه به نتایج‪ ،‬زمانی که خوراک به مارپیچ توزیع اندازه بزرگتری داشته‬
‫باشد‪ ،‬نسبت غنی‌سازی خوراک ‪ 1.32‬است و با کوچک‌تر شدن اندازه خوراک‪ ،‬این مقدار به ‪ 1.99‬افزایش یافته است‪ .‬زمانی که خوراک‬
‫مارپیچی دارای توزیع اندازه بزرگتر و وزن مخصوص باالتر باشد‪ ،‬بازیابی کرومیت با افزایش اندازه ذرات تا ‪ 250‬میکرون افزایش‬
‫می یابد و سپس با افزایش اندازه ذرات‪ ،‬بازیابی با شیب نسبتا ً تند کاهش می یابد‪ .‬ارزیابی راندمان مارپیچ با توجه به درجه آزادسازی‬
‫ذرات نیز نشان داده است که علیرغم درجه آزادسازی باالی خوراک مارپیچی در کسرهای اندازه کوچکتر از ‪ 75‬میکرون (‪،)%9/88‬‬
‫درجه آزادسازی کنسانتره مارپیچی و دم در این فراکسیون برابر و کمتر از خوراک‪ ،‬که می تواند نشان دهنده عملکرد ضعیف مارپیچی‬
‫در این کسرهای اندازه باشد‪.‬‬

‫‪۱‬‬ ‫‪ :‬مقدمه‬
‫متمرکز کننده مارپیچی یک تجهیزات جداسازی گرانشی است که از یک کانال مارپیچی متصل به یک تکیه گاه عمودی تشکیل شده است‪.‬‬
‫جداسازی ذرات در مارپیچ ها بر اساس اندازه و چگالی ذرات و اثر ترکیبی نیروهای گرانشی‪ ،‬نیروهای گریز از مرکز‪ ،‬کشش و‬
‫نیروهای باگنولد (نیروهای مربوط به سیال نیوتنی) بر ذرات است [‪ .]3-1‬با ورود خمیر به کانال مارپیچی‪ ،‬ذرات کوچکتر (معموالً‬
‫کوچکتر از ‪ 250‬میکرون) و سنگین‌تر به تدریج در لبه داخلی و بزرگتر (بزرگتر از ‪ 710‬میکرون) جمع می‌شوند و ذرات سبک‌تر در‬
‫لبه‌های بیرونی کانال جمع می‌شوند [‪ .]2‬مارپیچ به طور گسترده ای برای تغلیظ ماسه[ های ساحلی‪ ،‬آهن‪ ،‬طال‪ ،‬مواد معدنی سولفیدی‪،‬‬
‫کرومیت و همچنین در صنعت شستشوی زغال سنگ استفاده می شود [‪ .]4 ،2‬مارپیچ‌ها به دلیل هزینه‌های عملیاتی نسبتا پایین (در‬
‫‪.‬مقایسه با سایر روش‌های پردازش) و سادگی فرآیند جداسازی‪ ،‬مدت‌هاست برای متمرکز کردن ذخایر کرومیت استفاده می‌شوند‬

‫کرومیت (‪ )FeCr2O4‬منبع اقتصادی اصلی فلز کروم و ماده خام مورد نیاز صنعت متالورژی است (حدود ‪ 90‬درصد از سنگ معدن‬
‫کرومیت استخراج شده توسط صنعت متالورژی به فروکروم تبدیل می شود)‪ ،‬مواد شیمیایی و مواد نسوز [‪ .]6 ،5‬رسوبات کرومیت به‬
‫سه گروه کروم باال با عیار حداقل ‪ ،Cr2O3 %46‬آهن باال با ‪ Cr2O3 %46-40‬و آلومینیوم باال با کمتر از ‪ Cr2O3 %40‬طبقه بندی می‬
‫شوند‪ .‬روش دیگر طبقه بندی بر اساس نسبت کروم به آهن است و کانه ها به سه گروه تقسیم می شوند‪ :‬عیار متالورژی (‪،)Cr/Fe > 2.5‬‬
‫عیار شیمیایی (‪ )Cr/Fe ≈ 1‬و عیار نسوز که حاوی مقدار زیادی از ]‪ .Al2O3 ((Al2O3 + Cr2O3) > 60٪ [6‬بنابراین روش فرآوری‬
‫کرومیت از نظر کاربرد و صنعت مورد نظر به نوع سنگ معدن بستگی دارد‪ .‬به طور معمول‪ ،‬فرآوری سنگ کرومیت با استفاده از‬
‫تکنیک‌های جداسازی ثقلی ( شامل میز تکان دادن‪ ،‬مارپیچ) به دلیل تفاوت قابل توجه بین وزن مخصوص کانی با ارزش و کانی‌های گنگ‬
‫مرتبط انجام می‌شود‪.‬‬
 ‫فرآیند جداسازی کرومیت توسط مارپیچ‪ ،‬مانند سایر کانی‌ها‪ ،‬تحت تأثیر ویژگی‌های خوراک‪ ،‬از جمله اندازه و چگالی ذرات‪ ،‬و همچنین‬
‫پارامترهای عملیاتی نرخ جریان خوراک‪ ،‬چگالی خمیر کاغذ و موقعیت تقسیم‌کننده‌ها قرار می‌گیرد [‪ .]3‬جداسازی موفقیت آمیز با استفاده‬
‫از مارپیچ به انتخاب صحیح این پارامترها بستگی دارد [‪ .]7‬موقعیت اسپلیترها که در انتهای کانال مارپیچی قرار می گیرند تا کنسانتره‪،‬‬
‫دم و جریان محصول میانی را جدا کنند‪ ،‬یکی از پارامترهای موثر بر راندمان مارپیچ است و میزان خمیر به کنسانتره است‪ .‬با تنظیم‬
‫موقعیت اسپلیترها کنترل می شود‪ .‬نرخ خوراک و درصد جامد خوراک نیز بر عملکرد جداسازی مارپیچی تأثیر می گذارد و با افزایش‬
‫درصد وزن جامد و سرعت جریان خوراک‪ ،‬راندمان جداسازی کاهش می یابد [‪ .]9 ،8‬مطالعات تجربی و مدلسازی مختلفی بر روی‬
‫تأثیر پارامترهای عملیاتی بر بازده مارپیچ انجام شده است [‪ .]13-10‬با وجود مقیاس آزمایشی گسترده و مطالعات[ آزمایشگاهی برای‬
‫تعیین پارامترهای عملکرد مارپیچی‪ ،‬مطالعات کمی در مورد خواص خوراک‪ ،‬از جمله توزیع اندازه و کانی‌شناسی و تأثیر آن بر‬
‫‪.‬راندمان جداسازی مارپیچی انجام شده است‬

‫اندازه ذرات خوراک نقش مهمی در راندمان جداسازی مارپیچ ایفا می کند [‪ .]14‬یکی از مهمترین خواص خوراک که بر کارایی مارپیچ‬
‫ها تأثیر می گذارد‪ ،‬توزیع اندازه ذرات و در نتیجه درجه آزادسازی ذرات خوراک است‪ .‬با کوچکتر و کوچکتر شدن محدوده اندازه‬
‫خوراک به مارپیچ‪ ،‬جداسازی دقیق تر خواهد بود‪ .‬به طور معمول‪ ،‬محدوده اندازه خوراک ایده آل برای مارپیچ ‪ 1690-75 +‬میکرون‬
‫است [‪ .]15‬در مورد سنگ معدن کرومیت‪ ،‬مناسب ترین بازده مارپیچی را می توان در محدوده اندازه ‪ 75 +‬تا ‪ 3000‬میکرون بدست‬
‫آورد [‪ .]16‬با توجه به اینکه فرآیند جداسازی در یک مارپیچ به اندازه ذرات بستگی دارد‪ ،‬عملکرد مارپیچ ها با استفاده از منحنی های‬
‫بازیابی اندازه یا سطوح جداسازی تجزیه و تحلیل می شود‪ .‬در مطالعه حاضر‪ ،‬عملکرد مارپیچ‌های صنعتی در مدار جداسازی گرانشی‬
‫کرومیت با استفاده از منحنی‌های بازیابی اندازه ذرات و همچنین مطالعات[ درجه آزادسازی مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬برای این‬
‫منظور با توجه به تأثیر زیاد توزیع اندازه ذرات خوراک بر راندمان جداکننده‌های گرانشی‪ ،‬از یک هیدروسایزر چند اسپیگوت در مدار با‬
‫هدف محدود کردن محدوده اندازه خوراک استفاده شد و تأثیر آن بر بازده مارپیچی بررسی شد‪.‬‬

‫‪۲‬مواد و روش‬

‫‪ ۲.۱‬مدار مطالعه شده ‪:‬‬

‫مدار مورد مطالعه‪ ،‬بخش رفتگر مدار پردازش کرومیت است که از یک هیدروسایزر ‪ 3‬اسپین‪ ،‬مارپیچ و جداول تکان دهنده تشکیل شده‬
‫است که در شکل ‪ 1‬نشان داده شده است‪ .‬هیدروسایزرهای هیدرولیک چند میله ای عمدتا ً برای طبقه بندی تغذیه دستگاه های جداسازی‬
‫گرانشی استفاده می شوند‪ .‬اندازه ذرات کوچک هیدروسایزرها خوراک را با طیف وسیعی از اندازه ذرات بر اساس شکل‪ ،‬اندازه و وزن‬
‫مخصوص طبقه بندی می کنند و اغلب در مدارهای متشکل از مارپیچ ها و میزهای تکان دهنده برای سنگ معدن های حاوی مواد معدنی‬
‫سنگین مانند کاسیتریت‪ ،‬ولفرامیت‪ ،‬شیلیت‪ ،‬کرومیت‪ ،‬ایلمنیت و تانتالیت استفاده می شوند‪ . .‬تغذیه هیدروسایزر در مدار مورد مطالعه‬
‫(شکل ‪ )1‬محصول میانی جداول تکان دهنده با میانگین درجه ‪ Cr2O3 17٪‬است‪ .‬خوراک بر اساس وزن مخصوص و درجه آزادسازی‬
‫ذرات طبقه بندی می شود‪ .‬خروجی اسپیگوت های ‪ 1‬و ‪ 2‬به دو مارپیچ مجزا معرفی می شوند و خروجی اسپیگوت ‪ 3‬به دلیل اینکه‬
‫توزیع سایز کمتری نسبت به دو محصول دیگر دارد به میز تکان دهنده معرفی می شود‪ .‬در نهایت کنسانتره هر یک از مارپیچ ها به‬
‫منظور افزایش عیار به طور جداگانه به میز تکان دهنده وارد شده و دم مارپیچی به سد باطله منتقل می شود‪ .‬جدول ‪ 1‬مشخصات[ مارپیچ‬
‫های مورد استفاده در مدار پردازش کرومیت را نشان می دهد‪.‬‬

‫‪ :‬تعیین توزیع اندازه خوراک و محصوالت مارپیچ نمونه برداری از خوراک مارپیچ ‪۲.۲‬‬
‫کنسانتره و جریان دم به منظور ارزیابی کارایی مارپیچ ها انجام شد‪ .‬نقاط نمونه برداری با یک ستاره ‪)،‬اسپیگوت ‪ 1‬و ‪ 2‬هیدروسایزر(‬
‫در شکل ‪ 1‬نشان داده شده است‪ .‬تجزیه و تحلیل توزیع اندازه بر روی این نمونه ها انجام شد‪ .‬توزیع اندازه خوراک و محصوالت‬
‫‪ (d80‬هیدروسایزر در جدول ‪ 2‬ارائه شده است‪ .‬خروجی اسپیگوت اول هیدروسایزر بزرگتر از خوراک و دو محصول دیگر است‬
‫‪ 25‬درصد از ذرات این نمونه بزرگتر از ‪ 390‬میکرون ‪).‬خروجی اسپیگوت ‪ 391 1‬میکرون است ‪ d80‬خوراک ‪ 206‬میکرون و‬
‫هستند‪ .‬خروجی اسپیگوت دوم (تغذیه مارپیچی دوم) حاوی ‪ 25‬درصد ذرات بزرگتر از ‪ 128‬میکرون است‪ .‬توزیع اندازه خروجی‬
‫‪.‬اسپیگوت سوم بسیار دقیق تر است که با استفاده از میز تکان دهنده پردازش می شود‬
 ‫‪ ۲.۳‬تجزیه و تحلیل ترکیب شیمیایی ‪:‬‬
‫با توجه به اینکه توزیع اندازه ذرات خوراک مارپیچی یکی از پارامترهای مؤثر بر کارایی آن است و با محدود و کوچکتر بودن محدوده‬
‫اندازه خوراک مارپیچ‪ ،‬جداسازی دقیق‌تر خواهد بود‪ .‬مطالعات[ بر روی کسرهای اندازه ذرات مختلف خوراک و محصوالت مارپیچی‬
‫انجام شده است‪ .‬تجزیه و تحلیل ‪ XRF‬برای خوراک هیدروسایزر (جدول ‪ )3‬و خوراک مارپیچ و محصوالت و همچنین برای محدوده‬
‫اندازه ‪ ،250-75 + ،-75 -‬و ‪ 1000-250 +‬میکرون خوراک‪ ،‬کنسانتره‪ ،‬و دم مارپیچ ‪ 1‬و محدوده اندازه ‪ ،75-45 + ،45 -‬و ‪-75 +‬‬
‫‪ 250‬میکرون از خوراک‪ ،‬کنسانتره‪ ،‬و دم از مارپیچ ‪ 2‬هدایت می شود‪ .‬جدول ‪ 4‬نتایج این تحلیل ها را نشان می دهد‪ .‬شایان ذکر است که‬
‫تغذیه مارپیچ ‪ 2‬خروجی اسپیگوت دوم هیدروسایزر است که توزیع سایز کوچکتری نسبت به خروجی اسپیگوت اول دارد‪ .‬بنابراین‪،‬‬
‫محدوده اندازه انتخاب شده برای تجزیه و تحلیل ‪ XRF‬و توزیع اندازه ذرات خوراک‪ ،‬کنسانتره و دم مارپیچ ‪ 2‬کوچکتر از مارپیچ ‪ 1‬است‪.‬‬
‫با توجه به جدول ‪ ،4‬عیار ‪ Cr2O3‬در خوراک مارپیچ ‪ 24.16 1‬درصد است‪ ،‬در حالی که عیار ‪ Cr2O3‬خوراک مارپیچ ‪9.62 2‬‬
‫درصد است‪ ،‬بنابراین می توان گفت که گرید خوراک مارپیچ ‪ 1‬تقریبا ً ‪ 2.5‬برابر بیشتر از مارپیچ ‪ 2‬است‪ .‬این تفاوت به دلیل طبقه بندی و‬
‫عملکرد جداسازی گرانشی همزمان در هیدروسایزر است‪ .‬طبق جدول ‪ ،4‬عیار ‪ Cr2O3‬با کاهش اندازه ذرات در خوراک مارپیچ ‪1‬‬
‫کاهش یافته است‪ ،‬در حالی که عیار ‪ Cr2O3‬در خوراک مارپیچ ‪ 2‬با کاهش اندازه ذرات افزایش می یابد‪ .‬گرید ‪ Cr2O3‬کنسانتره هر دو‬
‫مارپیچ روند مشابهی برای تغذیه دارند‪.‬‬

‫بر روی تغذیه مدار جداسازی گرانشی به منظور شناسایی ترکیب کانی شناسی نمونه انجام شد‪ .‬نتایج این تجزیه و ‪ XRD‬تجزیه و تحلیل‬
‫تحلیل در شکل ‪ 2‬ارائه شده است‪ .‬طبق شکل ‪ ، 2‬فازهای معدنی اصلی منیزیوکرومیت‪ ،‬به عنوان کانی ارزشمند‪ ،‬آنتیگوریت از گروه‬
‫سرپانتین‪ ،‬و فوستریت از گروه الیوین‪ ،‬به عنوان کانی های گنگ هستند‪ .‬مقادیر وزن مخصوص این کانی ها به ترتیب ‪ 54/2 ،20/4‬و‬
‫‪.‬برای آنتیگوریت و فورستریت به ترتیب ‪ 07/2‬و ‪ 41/1‬محاسبه شده است )‪ 27/3 (CC‬می باشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬معیار غلظت‬

‫به دلیل تفاوت در وزن مخصوص‪ ،‬می توان این کانی ها را با تکنیک های جداسازی گرانشی جدا کرد‪ .‬شایان ذکر است کانی‬
‫‪.‬منیزیوکرومیت کمی مغناطیسی است‬

‫‪ ۲.۴‬مطالعات کانی شناسی و درجه آزادسازی خوراک مارپیچ های ‪ ۱‬و ‪: ۲‬‬
‫بهینه سازی فرآیندهای غلظت مواد معدنی مستلزم آگاهی از نحوه توزیع مواد معدنی ارزشمند در ذرات سایر مواد معدنی مرتبط است‪.‬‬
‫در عملیات فرآوری مواد معدنی‪ ،‬درجه آزادسازی ماده معدنی با ارزش از گنگ تعیین کننده کارایی اقتصادی و اثربخشی فرآیندهای‬
‫جداسازی پایین دست است‪ .‬این پارامتر بیشتر به بافت سنگ معدن و به میزان کمتری به فرآیند خردایش بستگی دارد [‪ .]19-17‬در‬
‫مطالعه حاضر‪ ،‬از روش ارائه شده توسط فالوتسو [‪ ]20‬برای تعیین درجه آزادسازی کسرهای اندازه های مختلف خوراک و محصوالت‬
‫مارپیچ استفاده شد‪ .‬شکل ‪ 3‬درجات آزادسازی خوراک مارپیچی را در جناح های اندازه های مختلف مقایسه می کند‪ .‬شایان ذکر است با‬
‫توجه به مکانیزم طبقه بندی ذرات در هیدروسایزرها که بر اساس اندازه و چگالی ذرات می باشد‪ ،‬توزیع اندازه خروجی اسپیگوت های‬
‫‪ 1‬و ‪( 2‬تغذیه به مارپیچ های ‪ 1‬و ‪ )2‬با یکدیگر متفاوت است‪ .‬طبق نمودارها‪ ،‬هر دو تغذیه از نظر درجه آزادسازی ذرات کرومیت تقریبا ً‬
‫مشابه هستند‪ ،‬با تفاوت های کوچک‪ .‬برای مارپیچ ‪ ،1‬ذرات کرومیت کوچکتر از ‪ 75‬میکرون تقریبا ً ‪ 88‬درصد آزاد شده اند و برای‬
‫مارپیچ ‪ ،2‬ذرات کوچکتر از ‪ 45‬میکرون به درجه آزادسازی ‪ 89‬درصد رسیده اند‪ .‬ذرات ریز آزاد شده سنگین به اولین اسپیوت‬
‫‪.‬هیدروسایزر وارد می شوند‬

‫‪ ۳‬نتایج و بحث‬

‫دم در مدار پردازش کرومیت ‪:‬‬ ‫‪ ۳.۱‬بررسی تغییرات خوراک مارپیچی‪ ،‬کنسانتره و درجه‬
‫به منظور ارزیابی درجه تغذیه مارپیچ ها و تغییرات آن در کنسانتره و دم‪ ،‬محاسبات[ موازنه جرم برای مدار نشان داده شده در شکل ‪ 1‬و‬
‫همچنین هر کسر اندازه انجام می شود و نتایج در شکل ها نشان داده شده است‪ 4 .‬و ‪ .5‬با توجه به مقادیر عیار خوراک هر دو مارپیچ‬
‫( خروجی اسپیگوت های هیدروسایزر)‪ ،‬مشاهده می شود که هیدروسایزر عملکرد خوبی در طبقه بندی کرومیت دارد‪ .‬به عبارت دیگر‬
‫است ‪ Cr2O3‬محصول اولین اسپیگوت هیدروسایزر دارای کرومیت بیشتری است ذرات‪ .‬اولین خوراک مارپیچی حاوی ‪ 23.91‬درصد‬
‫به ترتیب ‪ 32.23‬و ‪ 11.82‬درصد می شود‪ .‬در مورد مارپیچ ‪ ،2‬مقادیر درجه ‪ Cr2O3‬که منجر به تولید کنسانتره و دم با مقادیر درجه‬
‫خوراک‪ ،‬کنسانتره و دم به ترتیب ‪ 16.91 ،13.31‬و ‪ 8.57‬درصد است‪ .‬بنابراین می توان گفت که مارپیچ اول به دلیل عیار ‪Cr2O3‬‬
‫خوراک خود‪ ،‬عملکرد بهتری در غلظت کرومیت داشته است‪ .‬نسبت غلظت برای مارپیچ ‪ 1‬و ‪ 2‬به ترتیب ‪ 1.34‬و ‪ Cr2O3 1.25‬باالی‬
‫است‪ .‬با توجه به اینکه تغذیه مارپیچ ‪ 1‬خروجی اولین اسپیگوت هیدروسایزر است که توزیع اندازه بزرگتری نسبت به خروجی اسپیگوت‬
‫دوم (فید اسپیرال ‪ )2‬دارد‪ .‬راندمان بهبود یافته مارپیچ ‪ 1‬را می توان به توزیع اندازه بزرگتر ذرات خوراک آن نسبت داد‪ .‬همچنین در‬
‫در کنسانتره مارپیچی نسبت به خوراک افزایش یافته است‪ .‬این اجزا در ترکیب ‪ Al2O3‬و ‪ Fe2O3‬صورت وجود مارپیچ ‪ 1‬گریدهای‬
‫در نمونه کنسانتره به دلیل همین موضوع ‪ Fe2O3‬و ‪ Cr2O3، Al2O3‬اصلی کانی با ارزش (کرومیت) وجود دارد و افزایش همزمان‬
‫ترکیبات تشکیل دهنده کانی های آنتی گوریت و فورستریت کاهش یافته و ‪ MgO.‬و ‪ SiO2‬است‪ ،‬در حالی که ترکیب سایر ترکیبات مانند‬
‫در ‪ Al2O3‬و ‪ Fe2O3‬بیشتر به دم معرفی می شود‪ .‬همین روند برای مارپیچ ‪ 2‬مشاهده می شود‪ .‬همانطور که مشخص است عیار‬
‫و ‪ SiO2‬کنسانتره این مارپیچ نیز افزایش یافته است‪ .‬با این حال‪ ،‬به دلیل مقادیر باالتر کانی‌های گنگ در خوراک مارپیچ ‪ ،2‬مقادیر‬
‫‪.‬در کنسانتره این مارپیچ بیشتر از مارپیچ ‪ 1‬است ‪MgO‬‬

‫با بررسی توزیع عیار کرومیت در کسرهای اندازه های مختلف در خوراک مارپیچ ‪ ،1‬مشاهده می شود که کسر ‪ 250-75+‬میکرون‬
‫دارای باالترین عیار ‪ Cr2O3، Al2O3‬و ‪( Fe2O3‬اجزای معدنی کرومیت) است (شکل ‪ .)5‬در حالی که در خوراک مارپیچ ‪ ،2‬ذرات‬
‫کرومیت در کسر اندازه ریز (‪ -45‬میکرون) تجمع یافته اند‪ ،‬که به دلیل عملکرد جداسازی هیدروسایزر در طبقه بندی خوراک مارپیچی‬
‫است‪ .‬کسر اندازه ‪ 1000-250 +‬میکرون در ناتوانی مارپیچی در جداسازی ذرات ریز‪ .‬در مورد مارپیچ ‪ ،2‬کرومیت در ذرات ریز (‪-‬‬
‫‪ 45‬میکرومتر) غالب بود‪ .‬فرآیند جداسازی مارپیچی همچنین باعث شده است که ذرات ‪ 45 -‬میکرومتر درجه باالتری نسبت به سایر‬
‫کسرهای اندازه داشته باشند‪.‬‬

‫‪ ۳.۲‬تاثیر توزیع اندازه ذرات بر بازیابی کرومیت مارپیچی ‪:‬‬

‫در شرایط عملیاتی حالت پایدار برای جداکننده‌های مارپیچی‪ ،‬توزیع اندازه ذرات خوراک یک پارامتر مهم در کارایی آن است‪.‬‬
‫خوراک‪ ،‬کنسانتره و دم ‪ d80‬نمودارهای توزیع اندازه ذرات خوراک و محصوالت دو مارپیچ در شکل ‪ 6‬نشان داده شده است‪ .‬مقادیر‬
‫مارپیچ ‪ 1‬به ترتیب ‪ 360 ،440‬و ‪ 700‬میکرون است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬به طور کلی‪ ،‬در طول فرآیند جداسازی در مارپیچ ‪ ،1‬ذرات ریز‬
‫به کنسانتره بازیابی شدند‪ ،‬در حالی که ذرات بزرگتر به جریان باطله رد شدند‪ .‬با توجه به اینکه اولین تغذیه مارپیچ خروجی اسپیگوت‬
‫اول هیدروسایزر است‪ ،‬ذرات کرومیت ریز و آزاد شده از طریق اسپیگوت ‪ 1‬به مارپیچ اول و سپس طی فرآیند جداسازی توسط مارپیچ‬
‫خوراک‪ ،‬کنسانتره و دم برای مارپیچ ‪ 2‬به ترتیب ‪ 165 ،140‬و ‪ 85‬میکرون است‪ .‬که در این ‪ d80‬به کنسانتره منتقل شدند‪ .‬مقادیر‬
‫مارپیچ‪ ،‬ذرات ریز به جریان باطله رد می شوند به دلیل راندمان جداسازی ضعیف مارپیچ برای کسر اندازه ‪ 75 -‬میکرون‪ ،‬و کنسانتره‬
‫توزیع اندازه بزرگتر از خوراک و دم‪ .‬میتونه باشه بیان کرد که فرآیند جداسازی بیشتر مبتنی بر اندازه است مارپیچ ‪ .2‬روند ‪ a‬دارای‬
‫کلی تغییرات بازیابی برای همه این ترکیبات با افزایش اندازه ذرات مشابه است و برای هر دو مارپیچ یکسان است‪ .‬باالترین مقادیر‬
‫بازیابی کسری در هر دو مارپیچ برای همه ترکیبات متعلق به کسر اندازه ‪ 250-75 +‬میکرون است (شکل ‪ .)7‬این جناح نسبت به سایر‬
‫جناح های اندازه در کنسانتره مارپیچی سهم بیشتری دارد‪ .‬در مورد مارپیچ ‪ 1‬با افزایش اندازه ذرات به ‪ 250‬میکرون‪ ،‬بازیافت تمامی‬
‫بیشترین ‪ ، Cr2O3‬ترکیبات افزایش یافته و سپس با افزایش یا کاهش اندازه ذرات‪ ،‬بازیابی کاهش می یابد‪ .‬همانطور که واضح است‬
‫‪).‬بیشترین بازیابی کلی را در هر دو مارپیچ دارد ‪، Cr2O3‬با این حال( بازیابی را در تمام محدوده های اندازه دارد‬

‫اکسیدهای آلومینیوم و آهن نیز دارای نرخ بازیابی باال در همه فراکسیون ها و نزدیک به ‪ Cr2O3‬هستند‪ ،‬در حالی که ‪ SiO2‬و ‪MgO‬‬
‫کمترین بازیابی را برای تغلیظ در تمام محدوده های اندازه دارند‪ .‬بازیابی این اجزا در اندازه ‪ -75‬میکرون کمترین مقدار را دارد‪ .‬این‬
 ‫اجزا در ترکیبی از کانی‌های آنتی‌گوریت و فورستریت وجود دارند که به جریان باطله رد شده‌اند‪ .‬اما مشاهده پیک بازیابی این اجزا تا‬
‫حدود ‪ 60‬درصد در کنسانتره نشان می دهد که کانی با ارزش و گنگ در این محدوده اندازه در هم قفل شده اند‪ .‬در مارپیچ دوم‪Cr2O3 ،‬‬
‫دارای باالترین مقادیر بازیابی و سیلیس کمترین بازیابی را به کسری با اندازه های مختلف دارد‪ .‬شایان ذکر است روند نزولی بازیابی‬
‫اجزای مختلف در این مارپیچ مشابه مارپیچ ‪ 1‬است‪ .‬به عبارت دیگر‪R(Cr2O3) > R(Al2O3) > R(Fe2O3) > R(MgO) > ،‬‬
‫)‪ .R(SiO2‬مارپیچ ‪ 1‬ارزش بازیابی بیشتری نسبت به مارپیچ ‪ 2‬در محدوده اندازه ریز (‪ -250‬و ‪ -75‬میکرون) دارد‪ ،‬اما در کسرهای‬
‫اندازه درشت‪ ،‬بازیابی مارپیچ ‪ 2‬بسیار بزرگتر (حدود ‪ 1.6‬برابر) از مارپیچ است‪ .1 .‬سهم ذرات در کسری اندازه ‪ 250-75 +‬در مارپیچ‬
‫دوم به مراتب بیشتر و بیش از ‪ ٪ 70‬است‪ .‬بنابراین‪ ،‬فرآیند جداسازی در مارپیچ اول انتخابی تر به نظر می رسد‪ .‬زیرا تفاوت بین مقادیر‬
‫بازیابی اجزای متعلق به کانی های با ارزش (‪ )Al2O3، Cr2O3، Fe2O3‬و کانی های گنگ (‪ SiO2‬و ‪ )MgO‬به کنسانتره بیشتر است‪.‬‬
‫این به دلیل درجه آزادسازی باالتر اولین تغذیه مارپیچی است‪ .‬به نظر می رسد دلیل بازیابی بیشتر اجزای کانی های گنگ به کنسانتره در‬
‫مارپیچ دوم‪ ،‬درجه آزادسازی کمتر کانی با ارزش بوده و این اجزا به صورت ذرات درهم تنیده با کانی های گنگ وارد کنسانتره شده اند‪.‬‬
‫‪.‬‬

‫‪ ۳.۳‬مطالعه درجه آزادسازی کسری با اندازه های مختلف خوراک مارپیچی‪ ،‬کنسانتره و دم ‪:‬‬
‫شکل ‪ 8‬درجه آزادسازی کرومیت را در بخش های اندازه های مختلف خوراک‪ ،‬کنسانتره و دم مارپیچ های ‪ 1‬و ‪ 2‬نشان می دهد‪.‬‬
‫همانطور که انتظار می رود‪ ،‬درجه آزادسازی کرومیت با کاهش اندازه ذرات در همه نمونه ها افزایش می یابد‪ .‬با وجود درجه آزادسازی‬
‫باالی خوراک مارپیچ ‪ 1‬در کسر اندازه ‪ 75 -‬میکرون (‪ ،)٪88.09‬درجه آزادسازی کنسانتره و دم مارپیچ ‪ 1‬در این کسر برابر و کمتر‬
‫از خوراک است‪ .‬با توجه به این موضوع‪ ،‬می توان نتیجه گرفت که جداسازی بر اساس میزان آزادسازی ذرات نبوده است‪ .‬همچنین می‬
‫تواند نشان دهنده عملکرد ضعیف مارپیچ در این محدوده های اندازه باشد‪ .‬همین امر برای کسر اندازه ‪ 106 75 +‬میکرون نیز صادق‬
‫است‪ .‬ذرات کوچکتر از ‪ 45‬میکرون در کنسانتره مارپیچ ‪ 2‬درجه آزادسازی باالتری نسبت به خوراک دارند‪ .‬در کسر ‪125-75‬‬
‫میکرون‪ ،‬ذرات با کمترین مقدار درجه آزادسازی (‪ )٪39.68‬به جریان باطله رد شدند‪ .‬درجه آزادسازی کنسانتره در بخش ‪500-180‬‬
‫میکرون به طور قابل توجهی باالتر از خوراک است‪.‬‬

‫‪ ۴‬نتیجه گیری ‪:‬‬

‫در تحقیق حاضر عملکرد مارپیچ های صنعتی در مدار جداسازی گرانشی کرومیت عیار پایین مورد بررسی قرار گرفت‪ .‬بررسی‬
‫کارایی مارپیچ ها در غلظت کرومیت کم عیار بر اساس مطالعه توزیع عیار کرومیت و بازیافت‪ ،‬توزیع اندازه و درجه آزادسازی‬
‫کنسانتره مارپیچی و دم به نتایج زیر منجر شده است‪ :‬و در حالی که خوراک مارپیچی توزیع اندازه بزرگتری دارد‪ ،‬نسبت غلظت ورودی‬
‫خوراک ‪ 1.32‬است و با کوچکتر شدن اندازه خوراک این مقدار به ‪ 1.99‬افزایش یافته است‪ & .‬بیشترین مقدار بازیابی کرومیت توسط‬
‫مارپیچ در مورد ذرات با اندازه ‪ 75+250‬میکرون حاصل می شود و خارج از این محدوده با افزایش یا کاهش اندازه ذرات بازیابی‬
‫کاهش می یابد‪ & .‬علیرغم درجه آزادسازی باالی ذرات خوراک کوچکتر از ‪ 75‬میکرون (‪ ،)%88.09‬درجه آزادسازی کنسانتره‬
‫مارپیچی و دم در این کسر برابر و کمتر از خوراک است‪ .‬این می تواند نشان دهنده عملکرد ضعیف مارپیچ در این اندازه ها باشد‪.‬‬

‫رعایت استاندارد های اخالقی ‪:‬‬

‫تضاد منافع ‪ -‬نویسندگان اعالم می کنند که هیچ تضاد منافع وجود ندارد‪.‬‬