You are on page 1of 10

‫‪Edisi : 021/MT PDM Bantul/2024‬‬ ‫‪5 Januari 2024 M / 23 Jumadats Tsaniyyah 1445 H‬‬

‫*‪PAMAWAS GESANG MIDEREK ISLAM‬‬


‫‪Khutbah Sepisan‬‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫حَ ح ُ ه ه َ َ َ َ َ َ ح ح َ َ َ َ ح َ ح َ ه‬


‫اْلمد َّلِلَ اَّلَي أنزل لَع عب َده َ الكَتاب ولم َيعل َّل عَوجا‪.‬‬
‫ُم ََّمداً‬ ‫ُ َ ح َ ُ َ َ ح َ َُ ََ ح َ ُ َ ه ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َح َ ُ َ ح َ َ‬
‫َشيك َّل وأشهد أن‬ ‫أشهد أن ال إََّل إَالاّلِل وحده ال َ‬
‫َ‬ ‫ح‬ ‫َ‬ ‫َ ح ُ ُ َ َ ُ ح ُ ُ َ ه ُ َّ َ َّ َ َ َّ ح َ َ ُ َ َّ َ َ‬
‫آَّلَ وَأصحابَهَ‬ ‫َ‬
‫عبده ورسوَّل‪ .‬اللهم ص َل وسل َم لَع ُمم ٍد ولَع َ‬
‫ح‬ ‫َّ‬ ‫ح‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ح َ‬ ‫َو َم حن تَب َع ُه حم بإ ح‬
‫ان إََل يو َم الَين‪.‬‬ ‫ٍ‬ ‫س‬ ‫ََ‬ ‫َ‬
‫ِس ب َت حق َوى اّلِل َف َقدح‬ ‫ح‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ح‬ ‫ُ‬ ‫ح‬ ‫ح‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ح‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫صيكم ونف َ ح َ‬ ‫أما بعد‪ :‬فيا عَباد اّلِل أو َ‬
‫اّلِلَ مَنَ‬ ‫ح َ ح َ ُ حُ ه‬ ‫َ‬ ‫ح‬ ‫َ َ حُهُ ح َ َ َ َ ُ َ َ ى‬
‫فازالمتقون‪ .‬فقال اّلِل تعاَل َِف كَتابَهَ الك َري َم‪ ,‬أعوذ ب َ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ه ح ََ َ َۡ ُ ۡ ه َ ۡ َ ه‬ ‫َ‬ ‫ح‬ ‫ه‬
‫ون‬
‫َ‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ع‬ ‫ِل‬
‫َ‬ ‫ال‬ ‫َ‬ ‫إ‬ ‫نس‬‫ٱۡل‬
‫َ‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ٱۡل‬
‫َ‬ ‫ت‬ ‫ق‬ ‫ل‬ ‫خ‬ ‫ا‬‫م‬ ‫و‬ ‫‪,‬‬ ‫م‬ ‫ي‬
‫َ َ َ‬ ‫ج‬ ‫الر‬ ‫ان‬ ‫ط‬ ‫ي‬ ‫الش‬
‫‪Ma’asyiral Muslimin, Rahimakumullah‬‬
‫‪Alhamdulillahirabbil ‘alamiin, sedaya puja‬‬
‫‪saha puji kagungan dalem Allah SWT. Shalawat‬‬

‫‪1‬‬
saha salam mugi tansah kaaturaken dhumateng
Nabi Muhammad SAW lumeber garwa putra
shahabat, tabi’in, tabiit-tabi’in, saha sedaya para
pennderek-ipun dumugi akhir zaman. Mboten
kesupen mangga sareng sareng tansah ngupadi
amrih mindakipun raos iman saha taqwa
dhumateng Allah SWT. Inggih kanthi taqwa
samangke badhe pikantuk kaluhuran, kamulyan
ingkang linangkung.
Ma’asyiral Muslimin, Rahimakumullah
Gilir gumantosipun warsa menika estu
paring piwucal bilih gesang wonten ing ngalam
donya menika namung sekedhap. Prastawa
prastawa ingkang damel sedih saha damel
remen ugi sedaya sami pirsa. Pramila ingkang
baken inggih menika kepripun gesang menika
saged langkung sae, sampun ngantos gantos
wekdal kwalitas gesang tambah asor. Saking
menika wonten bab bab ingkang kedah kula lan
penjenengan sedaya gatosaken, inggih menika :
"Kenging menapa kula lan penjenengan
menika wonten ngalam donya?", "kagem menapa
gesang menika?", utawi "menapa tho ancas

2
tujuan gesang menika?" pitakenan mekaten
menika inggih kagem ngasah akal budi saha
manah, wigatosipun gesang ingkang sayektos.
Kaserat ing surat An-Nahl : 97, mekaten :
ً‫حييَ هن ُه َح َياة‬ َ‫َ ح َ َ َ ً ح َ َ َ ح ُ ح ى‬
‫َث َو ُه َو ُم حؤم ٌَن فَلَ ُن ح‬
َ َ ‫من ع َمل ص‬
‫اْلا مَن ذك ٍر أو أن‬
َ ُ َ ‫َ َّ َ ً َ َ َ ح َ ه ُ ح َ ح َ ُ ح َ ح َ َ َ ُ َ ح‬
‫طيَبة ۖ وَلج َزينهم أجرهم بَأحس َن ما َكنوا يعملون‬
Jawinipun: “sak sapa wong kang ngamal
kebecikan lanang utawa wadon kanthi iman,
mesthi bakal ingsun wenehi kanggo dewek-e
panggesangan kang apik lan ingsun bakal menehi
piwales arupa ganjaran kang luwih apik
tinimbang apa kang wes den lakone dewek-e”
Ayat menika paring piwucal bilih pranatan
saha paugeran gesang ingkang sae (hayatan
thoyyiba) saha paring cara kangge nggayuh-
ipun. Miderek M Quraish Shihab ing tafsir Al-
Mishbah ayat menika saged dipun pendhet
piwucal mekaten : Sepisan iman menika syarat
mutlak kangge nindak-aken amal sholih. Kaping
kalih, panggesangan ingkang sae menika mboten
ateges gesang mewah uwal saking pacoben,
ananging inggih gesang ingkang linambaran

3
raos lega, lilo, sabar ing nampi pacoben saha
tansah syukur awit sedaya nikmat saking Allah.
Pramila tiyang kasebat mboten badhe ngraos
ajrih, khawatir, sedih, inggih sedaya sampun
pasrah dumateng Allah, kairing kapitadosan
bilih Allah mesthi bakal paring margi ingkang
linangkung sae. Kaping tiga, panggesangan
ingkang linangkung sae ugi nggadhahi makna
inggih panggesangan ingkang enak kepenak ing
surga benjang, utawi ing alam barzakh, utawi
gesang lan panggesangan ing ngalam donya
kanthi linuber ing raos qonaah saha kasinungan
rezeki ingkang halal.
Ma’asyiral Muslimin, Rahimakumullah
Allah SWT ngendika ing QS. Al-Mu’minuun
ayat 115 mekaten :
َ ْ ُ َ ْ ُ َ َ ْ َ ْ ُ َّ َ َّ ً َ َ ْ ُ ٰ ْ َ َ َ َّ َ ْ ُ ْ َ َ َ
‫افح ِسبتم انما خلقنكم عبثا وانكم ِاَلنا َل ترجعون‬
Jawinipun : Mula apa sira padha ngira yen
ingsun nggawe sira iku kanthi dolanan ( mesthi
wae ana maksud) lan yentho sira ora bakal di
balek-ake kejaba marang ingsun ? (QS. AL-
Mu’minuun : 115)

4
Saking ayat kasebat ing nginggil, wonten
bab-bab ingkang saged dipun tindak-aken
supados gesang menika linangkung sae saha
minulya, kadosto :
Sepisan, tansah mendet hikmah saha piwucal
saking gesang menika
Bilih saben saben prastawa menapa
kemawon ing ngalam donya menika, sae ingkang
ngremenaken saha damel susah, estu sedaya
wonten hikmahipun. Kawula dipun dhawuhi
supados syukur awit sedaya rahmat sih nugraha,
saha sabar awit sedaya pacoben. Perlu dipun
mangertosi bilih kadang Allah damel prastawa
ingkang maneka warna menika, inggih cara
kagem ndidik kawula supados tambah kiyat
iman saha taqwanipun. Rasulullah SAW
bersabda :
َّ َ َ َ َ َ ْ َ ٌ ْ َ ُ َّ ُ ُ ْ َ َّ ْ ُْ َْ ً َ َ
َ َ
‫عجبا ألم ِر المؤ ِم ِن ِإن أمره ُكه خْي وليس ذاك ألح ٍد ِإَل‬
ُ ْ َ َ َ ْ َ ُ َ ً ْ َ َ َ َ َ َ َ ُ َّ َ ُ ْ َ َ َ ْ ُْْ
‫لِلمؤ ِم ِن ِإن أصابته َساء شكر فَكن خْيا َل و ِإن أصابته‬
ُ‫ْيا ََل‬
ً ْ ‫َب فَ ََك َن َخ‬
َ َ ‫اء َص‬ َّ َ
ُ ‫َض‬
Jawinipun : “temen gawe mongkok kahanane
wong mukmin iku, sekabehe urusan iku dadi apik,

5
mengkene mengkene iki ora bakal tinemu kejaba
ing wong mukmin. Rikala mekoleh kang
nyenengke dewek-e padha syukur, iku apik
kanggo dewek-e, lan rikala mekolah bab kang
nyusah-ke, mangka padha sabar iku kabeh apik
uga kanggo dewek-e.” (HR. Muslim, no. 2999)
Kaping kalih, gesang kang mesthi mapan
saha manfaat
Gesang ingkang mapan inggih gesang
ingkang manfaat dhateng diri pribadi, keluarga,
masyarakat saha sedaya lingkungan. Rasulullah
SAW sampun ngendika:
َ َّ ْ ُ ُ َ ْ َ َ َّ ُ ْ َ
‫اس‬
ِ ‫اس أنفعهم لِلن‬ ِ ‫خْي ال‬
Jawinipun : “Sak apik apike manungsa yaiku
kang paling manfaat kanggo menungsa liyane.”
(HR Thabrani).
Kaping tiga, gesang kedah tumuju sukses teng
akhirat.
Gesang ing ngalam donya menika badhe
dipun sebat sukses menawi tlonjongipun kangge
sukses ing akhirat. Dados gesang ing donya
menika estu badhe pados sangu ingkang sak
kathah-ipun, kangge gesang sak lajengipun
6
wonten ing akhirat. Donya dipun luru menapa
malih akhirat, linangkung dipun luru. Allah
sampun ngendika ingkang kaserat ing QS Al-
Qashshas ayat 77 :
َ‫ك مَن‬َ َ‫َ حَ ح َ ٓ ىى َ ه ُ ه َ ح ى َ َ َ َ َ ح َ َ ح‬
‫خرة وال تنس ن َصيب‬ َ ‫وابتغَ فَيما اتىك اّلِل الار اال‬
َ َ َ ‫ُّ ح َ َ َ ح ح َ َ ٓ َ ح َ َ ه ُ َ ح َ َ َ َ ح ح‬
‫سن كما احسن اّلِل ا َِلك وال تبغَ الفساد َِف‬ َ ‫النيا واح‬
َ‫س َد حين‬ ‫ه ه َ َ ُ ُّ ح ُ ح‬ ‫ح‬ َ‫ح‬
َ ‫االر َض ا َن اّلِل ال ُيَب المف‬
Jawinipun : padha golek-o ganjaran negeri
akhirat, nganggo apa kang wes dianugrahke
marang sira, neng ya aja nglalek-ake bagianmu
ing urusan donya, gawe-o apik sliramu kabeh
marang wong liya kaya dene Allah wes gawe apik
marang sliramu, lan aja pisan pisan gawe rusak
ing lumahing bumi. Temen Allah ora seneng
marang wong wong kang agawe kerusakan
Kaping sekawan, gesang kanthi tujuan
ingkang jelas saha leres
Ancas tujuan gesang inggih namung
manembah dhumateng Allah. Kaserat ing surat
Adzdzariyat ayat 56 mekaten;
ُ ُ ۡ َ ‫ََ َ َۡ ُ ۡ ه َ ۡ َ ه‬
‫ون‬
َ ‫ٱۡلنس إَال َِلعبد‬
َ ‫ٱۡلن و‬
َ ‫وما خلقت‬
7
Jawinipun “ lan Ingsun ora nggawe jin lan
menungsa kejaba supaya padha manembah
marang Ingsun.
Mila sampun sak mesthi-nipun bilih sedaya
menapa kemawon, ingkang kula lan
penjenengan sedaya tindak-aken menika, kedah
tumuju ing manembah dhumateng Allah SWT.
Pangibadahan ingkang mahdloh dipun tindak-
aken kanthi sae, ingkang ghairu mahdhah
kadosdene pados pangupa jiwa, silaturahim,
saha sanes-sanesipun ugi dipun tindakaken
kanthi sae. Amargi sedaya sampun wonten
pugeran saha pranatanipun piyambak
piyambak. Mekaten khutbah menika mugi
manfaat.
ُ ََ ْ َ ُ ْ َ ْ ََ َ ٰ ْ َْ َُُْ
ْ َ‫ ف‬،‫ك ْم‬
َ‫ إنََّ ُه ُهو‬،‫استَ ْغف ُر ْو ُه‬
ِ ِ ‫أقول قو ِِل هذا وأستغ ِفر اهلل ِِل ول‬
ََّ ‫الْ َغ ُف ْو ُر‬
ُ.‫الر ِحيْم‬

Khutbah Kaping kalih


َ ْ َ ُ َ ْ َ َ ْ ْ َ َ ْ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ ْ َّ ُ ْ َ ْ
‫ أشهد أن َل‬. ِ‫إلسالم‬ ِ ‫ان وا‬ ِ ‫إليم‬ ِ ‫اَّلي أنعمنا بِ ِنعم ِة ا‬
ِ ‫هلل‬ِ ِ ‫اْلمد‬
ُ.‫َل َوأَ ْش َه ُد أَ َّن ُُمَ ِّم ًدا َعبْ ُد ُه َو َر ُس ْو َُل‬
َُ ‫ك‬
َ ْ َ َ ُ َ ْ َ ُ َّ َ َ
‫َشي‬
ِ ‫ِإَل ِإَل اهلل وحده َل‬

8
‫حبه َو َم ْن تَب َع ُهمْ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫َ َّ ُ َّ َ ِّ َ َ ِّ ْ َ َ َ ِّ َ ُ َ َّ َ َ َ‬
‫ِ‬ ‫آَل وص ِ ِ‬ ‫اللهم صل وسلم لَع ن ِبينا ُمم ٍد ولَع ِ ِ‬
‫كمْ‬ ‫ُْ ْ ُ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ْ ْ َ َ َ َّ َ ْ‬ ‫ح َ‬ ‫ْ‬
‫هلل‪ ،‬أو ِصي‬ ‫ِ‬ ‫ا‬ ‫اد‬ ‫ب‬ ‫ع‬
‫ِ‬ ‫؛‬ ‫د‬ ‫ع‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫أ‬ ‫‪.‬‬‫ة‬‫ِ‬ ‫ام‬ ‫ي‬ ‫ق‬ ‫ِ‬ ‫ال‬ ‫مِ‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫َل‬ ‫إ‬
‫ٍ ِ‬ ‫ان‬ ‫س‬ ‫بِ ِإ‬
‫َل َوأَنتُمْ‬ ‫َ َ َّ ُ َ َ َ َ ُ ْ ُ َّ َّ‬
‫هلل‪ ،‬فاتقوا اهلل حق تقاتِ ِه وَل تموتن ِإ‬
‫َ َّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ َ َ ْ‬
‫و ِإياي بِتقوى ا ِ‬
‫ُّ ْ ُ ْ َ‬
‫مس ِلمون‬
‫آمنُواْ‬ ‫ِب يَا أَ ُّي َها َّاَّل ْي َن َ‬ ‫ِّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ َ َ َ َ َ َ ُ ُ َ ُّ ْ َ َ َ‬
‫ِ‬ ‫ِإن اهلل ومالئِكته يصلون لَع ال ِ‬
‫َ ُّ ْ َ َ ْ َ َ ِّ ُ ْ َ ْ ْ ً َ ََّ ُ ََّ َ َّ َ َ ُ َ ََّ َ َ َ‬
‫آل‬‫صلوا علي ِه وسلموا تس ِليما‪ .‬اللهم ص ِل لَع ُمم ٍد ولَع ِ‬
‫َْ َْ ََ ْ ََ‬ ‫ُ َ ََّ َ َ َ ََّ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ َ‬
‫ارك لَع‬ ‫آل ِإبرا ِهيم‪ .‬وب ِ‬ ‫ُمم ٍد كما صليت لَع ِإبرا ِهيم ولَع ِ‬
‫لَع آل إبْ َرا ِهيْم‪َ،‬‬ ‫ُ َ ََّ َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ َ‬ ‫ُ َ ََّ َ َ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫آل ُمم ٍد كما باركت لَع ِإبرا ِهيم و‬ ‫ُمم ٍد ولَع ِ‬
‫َ‬ ‫ََّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ َ َّ ُ َّ ْ ْ ْ ُ ْ ْ َ َ ْ ُ ْ‬
‫ات‬ ‫َميد‪ .‬اللهم اغ ِفر لِلمؤ ِم ِنْي والمؤ ِمن ِ‬ ‫َحيد ِ‬ ‫ِإنك ِ‬
‫ك َسميْعٌ‬ ‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َْ ُْ ْ َْ َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُْ ْ َْ َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ات ِإن‬ ‫ات األحيا ِء ِمنهم واألمو ِ‬ ‫والمس ِل ِمْي والمس ِلم ِ‬
‫ات‪.‬‬ ‫و‬‫ادل َع َ‬ ‫ب َّ‬ ‫ب َُميْ ُ‬ ‫قَريْ ٌ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫اَللَّ ُه َّم أ ْصل ْح َلَا ديننَا اََّلي ُه َو ع ْص َم ُة أ ْمرنَا َوأ ْصل ْح َلَا ُد ْنياَ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ََْ َ َ َ‬ ‫َ َ َ َ َّ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ ََ ْ ْ َ‬ ‫َ َ َّ‬
‫آخرتنا ال ِِت ِإَلها معادنا‬ ‫نا ال ِِت ِفيها معاشنا وأص ِلح لا ِ‬
‫اح ًة َلاَ‬ ‫ت َر َ‬ ‫ُ ِّ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ْ َ َْ َ َ َ َ ً َ‬
‫ْي واجعل المو‬ ‫ٍ‬ ‫واجعل اْلياة ِزيادة لا ِِف ُك خ‬
‫ْي‪َ ،‬وأَلِّ ْف بَ ْْيَ‬ ‫ال َم َوال ْ ُم ْسلم ْ َ‬ ‫ْ ُ ِّ َ ٍّ َ َّ ُ َ َ َّ ْ ْ َ‬
‫إلس‬
‫ِِ‬ ‫ِمن ُك َش‪ .‬اللهم أ ِعز ا ِ‬
‫لَع َع ُد ِّو َك َو َع ُد ِّوهم‪ْ.‬‬ ‫ُُْ ْ ََ ْ ْ َ َ َْ ْ َ ْ ُ ْ ُ ْ ََ‬
‫ِ‬ ‫قلوبِ ِهم وأص ِلح ذات بي ِن ِهم وانُصهم‬

‫‪9‬‬
‫َ ََّ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ُ َّ ََّ َ ُ ََّ َ َ ْ ُ َ ْ‬
‫اج َعلْنَا للْ ُم َّتَقْيَ‬
‫ِ ِ‬ ‫ْي و‬
‫اجنا وذ ِرياتِنا قرة أع ٍ‬ ‫ربنا هب لا ِمن أزو ِ‬
‫ادل ْنيَا َح َسنَ ًة َويف اآلخ َرة َح َسنَ ًة َوقنَا َع َذابَ‬
‫إ َماما‪َ .‬ر َّبنَا آتنَا ِف ُّ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫العالَم ْْيَ‬ ‫َّ َ ْ‬
‫اْل َ ْم ُد هلل َر ِّب َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ار‪ .‬و‬
‫ال ِ‬
‫‪Dening : Ustadz Arief Rachman Anzaruddin‬‬
‫‪Group WhatsApp : https://chat.whatsapp.com/K870K3zWvVvLxtl17UW60E‬‬

‫‪10‬‬

You might also like