Professional Documents
Culture Documents
Nếu chọn phương án thi công theo phương pháp phân đoạn thì không có bước thứ 7. Nếu
thực hiện phương án thi công theo phương pháp lắp ráp dần từng chi tiết thì sẽ không có
bước thứ 6 và bước thứ 7.
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 2 Nha Trang University, Vietnam
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 3 Nha Trang University, Vietnam
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 4 Nha Trang University, Vietnam
Chủ đề 1- CHUẨN BỊ SẢN XUẤT
Quá trình chuẩn bị sản xuất là khâu quan trọng quyết định đến năng suất và
hiệu quả sản xuất của nhà máy trong quá trình thi công như vậy cần phải chuẩn bị
các công việc sau:
Chuẩn bị qui trình công nghệ: Ứng với đặc điểm của từng nhà máy thì có từng qui
trình công nghệ cụ thể sao cho có thể khai thác hết tất cả những điều kiện để có thể
đóng mới một con tàu hiệu quả nhất. Quá trình chuẩn bị công nghệ gồm có các công
việc như sau :
o Phân tích tính công nghệ của kết cấu và thảo ra quy trình công
nghệ tối ưu
o Thiết kế và chế tạo các dụng cụ, thiết bị gá lắp chuyên dùng phục
vụ cho công tác chế tạo tàu thủy theo quy trình đã đề ra
o Phân chia kết cấu và các loại công việc thành các bộ phận công
nghệ đồng thời tính toán giờ công cần thiết cho từng bộ phận công nghệ
o Soạn thảo danh mục nguyên liệu đồng bộ cho mỗi bộ phận công
nghệ
o Soạn thảo chương trình tiến độ đóng con tàu mẫu, loạt mẫu và
đóng hàng loạt đồng thời so sánh với khả năng sản xuất của xưởng
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 5 Nha Trang University, Vietnam
Chủ đề 1- CHUẨN BỊ SẢN XUẤT
Chuẩn bị về thiết kế: Chuẩn bị hệ thống bản vẽ: ví dụ các bản vẽ bố chí
chung, đường hình sườn thực, bản vẽ kết cấu, hệ thống,… và các trang thiết bị
phục vụ cho quá trình thi công tàu
Chuẩn bị nhân công, nguyên vật liệu và hệ thống nhà xưởng
Bố trí xưởng đóng tàu: Việc bố trí phân xưởng đều phụ thuộc vào dây chuyền
công nghệ và điều kiện tự nhiên của mặt bằng nhà máy. Trên nguyên tắc phải
lưu ý các điểm sau đây:
1. Phải chia toàn bộ địa phận nhà máy thành các vùng khác nhau. Tại mỗi
vùng cần bố trí các phân xưởng có đặc tính sản xuất gần như nhau như
phân xưởng vỏ, mộc, động lực,…
2. Vị trí các phân xưởng, nhà cửa của phân xưởng, trang thiết bọ của phân
xưởng phải đáp ứng yêu cầu của quá trình công nghệ
3.Các phân xưởng phụ, kho hàng, thiết bọ cung cấp năng lượng phải được
bố trí gần những phân xưởng xản xuất mà chúng phục vụ
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 6 Nha Trang University, Vietnam
Chủ đề 1- CHUẨN BỊ SẢN XUẤT
4. Khoảng cách giữa các phân xưởng phải đảm bảo yêu cầu phòng cháy nổ
và yêu cầu vệ sinh môi trường
5. Đường di chuyển nguyên vật liệu phải thẳng nhất và ngắn nhất
6. Đường giao thông phải ngắn nhất và không nên bị cắt ngang đường
o Sau khi đọc kỹ bản vẽ, ta cần xác định được các kích thước cơ bản của tàu,
khoảng cách sườn lý thuyết, khoảng cách sườn thực, khoảng cách cắt dọc,
khoảng cách mặt đường nước ta tiên hành chia lưới sàn cho thích hợp.
o Lưới sàn được chia còn phụ thuộc vào diện tích sàn phóng dạng, nếu diện tích
sàn lớn ta tiến hành phóng dạng ba mặt cắt tàu trên ba khu vực khác nhau, nếu
diện tích sàn nhỏ ta có thể bố trí ba mặt cắt này trùng lên nhau.
o Trong kỹ thuật phóng dạng tàu: để tiết kiệm thời gian và diện tích sàn phóng ta
chỉ phóng dạng phần mũi và phần lái tàu có tuyến hình thay đổi mà thôi, còn
phần thân đồng dạng thì không cần phóng.
Để chia được lưới sàn một cách chính xác cần tiến hành tiến hành theo các bước như
sau: Đọc kỹ trị số sườn lý thuyết và trị số cắt dọc
Bước 1: Vẽ đường dọc tâm tàu (hay còn gọi là đường chuẩn trong trường hợp này).
Bước 2: Xác định đường vuông góc với đường dọc tâm (nên là sườn lý thuyết số 0 và
sườn lý thuyết cuối cùng)
Bước 3: Vẽ các đường sườn lý thuyết vuông góc với đường dọc tâm.
Bước 4: Vẽ đường nữa chiều rộng tàu song song với đường dọc tâm.
Bước 5: Vẽ các đường cắt dọc tàu song song với đường dọc tâm.
Löu yù:
Khi chia caùc ñöôøng söôøn lyù thuyeát taïi caùc vò trí trò soá tuyeán hình thay ñoåi
lôùn ta neân chia nhoû söôøn lyù thuyeát laøm nhieàu phaàn thì ñoä chính xaùc khi phoùng
seõ cao hôn.
*Lưu ý: Khi vẽ các đường nước tàu, nếu tàu có boong nâng hoặc phần mũi hoặc
phần lái cao hơn đường nước thiết kế quá nhiều ta nên vẽ thêm một số đường nước
nữa để tăng độ chính xác.
Kiểm tra lưới sàn cũng là một trong những hoạt động của
đăng kiểm trong quá trình giám sát thi công đóng mới và hoán cải
tàu. Kỹ thuật kiểm tra thì có nhiều cách, nhưng thường sử dụng
những cách sau đây:
• Dùng phương pháp kiểm tra đường chéo.
• Dùng phương pháp compa quay.
2.1.3 Kỹ thuật phóng dạng Mặt đường nước (1/2 chiều rộng):
Dựa vào bảng trị số nửa rộng của tàu, lưới sàn mặt đường nước, đường dọc
tâm tàu đã xác định trên lưới sàn, ta tiến hành phóng dạng các mặt đường nước
theo các bước sau:
Bước 1: Xác định điểm kết thúc phần lái và phần mũi của đường nước cần vẽ.
Bước 2: Dựa vào bảng trị số tuyến hình (nữa chiều rồng), xác định vị trí các
điểm của đường nước trên các sườn lý thuyết.
Bước 3: Nối các điểm vừa xác định xong tạo thành một đường cong nhờ thước
cong và trọng vật định vị.
Bước 4: Tiến hành điều chỉnh các điểm trên sườn lý thuyết sao cho đường
cong này là một đường cong trơn đều như ý muốn.
Bước 5: Tiến hành vẽ các đường nước còn lại qua các bước tương tự như trên.
Bước 6: Tiến hành vẽ các sườn thực lên mặt đường nước (bước này có thể tiến
hành vẽ lúc chia lưới sàn).
Bước 7: Tiến hành xác định các điểm giao nhau cuả đường nước và sườn thực,
đo lấy số liệu và ghi lại các trị số này.
Bước 1: Xác định vị trí điểm kết thúc phần lái và phần mũi đường dọc tâm tàu.
Bước 2: Dựa vào bảng trị số tuyến hình xác định vị trí các điểm của đường dọc
tâm tàu trên các sườn lý thuyết.
Bước 3: Nối các điểm vừa xác định xong tạo thành một đường cong nhờ thước
cong và trọng vật định vị đó là đường dọc tâm tàu.
Bước 4: Tiến hành điều chỉnh các điểm trên sườn lý thuyết sao cho đường cong
này là một đường cong trơn đều như ý muốn.
Bước 5: Tiến hành vẽ các đường cắt dọc còn lại qua các bước tương tự như trên.
Bước 6: Tiến hành vẽ các sườn thực lên mặt cắt dọc (bước này có thể tiến hành vẽ
lúc chia lưới sàn).
Bước 7: Tiến hành xác định các điểm giao nhau cuả đường cắt dọc và sườn thực,
đo lấy số liệu và ghi lại các trị số này.
Dựa vào bảng số liệu sườn thực vừa đo được từ mặt cắt dọc và mặt đường nước ta
tiến hành vẽ mặt cắt ngang như sau:
Bước 1: Xác định vị trí sườn đồng dạng, điểm kết thúc phần lái và phần mũi của tàu.
Bước 2: Dựa vào bảng trị số sườn thực xác định vị trí các điểm của sườn thực trên
các đường nước và mặt cắt dọc.
Bước 3: Nối các điểm vừa xác định xong tạo thành một đường biên dạng, đường biên
dạng này là biên dạng sườn thực.
Bước 4: Tiến điều chỉnh các điểm trên sườn thực này sao cho đường biên dạng này
hoặc cong hoặc là thẳng như ý muốn.
Bước 5: Tiến hành đo và ghi lại ngay các số liệu vừa điều chỉnh.
Bước 6: Tiến hành vẽ các đường sườn thực còn lại qua các bước tương tự như trên.
Bước 7: Tiến hành nối các điểm mép boong, be gió, … của các sườn thực lại với
nhau để tạo thành một đường cong.
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 22 Nha Trang University, Vietnam
2.1 PHÓNG DẠNG
2.1.6 Công tác kiểm tra và điều chỉnh các trị số khi phóng dạng
Bước 1: Tiến hành điều chỉnh những sai lệch này theo đúng như các quy luật của
nó hay đúng các vị trí giao nhau của nó. Tuy nhiên bước điều chỉnh này còn tùy
thuộc vào trình độ của người phóng dạng, cần biết nó nằm ở đâu là hợp lý.
Bước 3: Dựa vào các trị số vừa điều chỉnh trên mặt cắt ngang ta quay lại điều
chỉnh các đường nước và đường cắt dọc trên mặt đường nước và mặt cắt dọc.
Bước 4: Nếu các kết quả điều chỉnh chưa được thỏa mãn thì tiếp tục điều chỉnh
trên mặt cắt dọc và mặt đường nước.
Bước 5: Đo ghi lại kết quả và tiếp tục tiến hành điều chỉnh trên mặt cắt ngang.
Nếu kết quả thu được chưa như ý muốn thì tiếp tục quay lại vòng lặp cũ, cho đến
khi nào thu được kết quả như ý muốn mới thôi.
*Lưu ý: Khi tiến hành các bước điều chỉnh này tùy thuộc vào trình
độ và thủ thuật của người phóng dạng mà vòng lặp của các bước này
diễn ra nhiều hay ít (thường thì chỉ 2 lần là được).
Sau khi phóng dạng xong ta tiến hành kẻ một đường thẳng bất kỳ trên
mặt cắt ngang. Đường thẳng này cắt các sườn thực tại các giá trị xác
định được. Đem các trị số này vẽ trên mặt cắt dọc và mặt đường nước
kiểm tra xem có thẳng hoặc trơn đều hay không. Nếu đạt được điều
ấy xem như phóng dạng đạt yêu cầu, nếu không thì cần phải điều
chỉnh.
• Trong quaù trình thi coâng vaø sau khi hoøan thaønh coâng taùc phoùng daïng ñöôøng hình phaûi
qua thuû tuïc kieåm tra vaø nghieäm thu.
• Tröôùc heát phaûi kieåm tra coâng taùc chuaån bò saøn vaø baøn phoùng daïng. Sau khi caùc caáp
kieåm tra vaø nghieäm thu ñeàu phaûi ghi cheùp nhöõng trò soá dung sai cho pheùp vaø tình hình
chung veà kieåm tra nghieäm thu. Ñoàng thôøi laäp thaønh vaên baûn laøm taøi lieäu löu tröõ vaø ruùt
kinh nghieäm ñeå khoâng ngöøng caûi tieán kyõ thuaät vaø naâng cao chaát löôïng phoùng daïng.
• Caùc ñöôøng hình taøu chæ ñöôïc pheùp xoùa ñi sau khi hoøan thaønh toøan boä coâng taùc cuûa saûn
phaåm. Trong quaù trình kieåm tra vaø nghieäm thu ñöôøng hình phaûi tuaân theo caùc nguyeân
taéc sau ñaây:
1. Caùc kích thöôùc cuûa ñöôøng maët phaúng doïc taâm, ñöôøng boong vaø ñoä daøi giöõa
hai ñöôøng vuoâng goùc tuyeät ñoái khoâng ñöôïc thay ñoåi trong quaù trình söûa chöõa
ñöôøng hình.
2. Taát caû caùc giao ñieåm cuûa caùc ñöôøng daïng voû vôùi caùc ñöôøng maïng löôùi nhaát
thieát phaûi phuø hôïp treân caû ba hình chieáu
3. Caùc ñöôøng daïng voû phaûi cong ñeàu khoâng gaáp khuùc (neáu voû bao taøu khoâng thieát
keá theo kieåu beû goùc)
Khai trieån toân bao taøu thuûy laø moät quaù trình phöùc taïp, ñoøi hoûi ngöôøi coâng nhaân
tính kieân trì, tyû mæ vaø coù tinh thaàn traùch nhieäm cao. Neáu khai trieån khoâng ñuùng coù
theå thöøa vaät lieäu hoaëc khoâng ñuû kích thöôùc khi laép raùp toân vaøo vò trí. Cho ñeán nay
coù taát caû treân 50 phöông phaùp thuû coâng ñeå khai trieån toân bao taøu thuûy. Caùc
phöông phaùp naøy coù theå coù nhöõng ñoä chính xaùc khaùc nhau vaø ñoøi hoûi nhöõng yeâu
caàu, thieát bò khaùc nhau
Taát caû nhöõng phöông phaùp ñoà thò ñeå khai trieån toân bao taøu thuûy coù theå chia ra laøm
caùc nhoùm:
• döïa vaøo chuoãi ñöôøng vuoâng goùc caét taát caû caùc ñöôøng söôøn trong phaïm vi taám toân
• khai trieån toân theo phöông phaùp ñöôøng cheùo goùc
• chieáu caùc ñöôøng veà maët vuoâng goùc trong heä toïa ñoä Ñeà caùc
Cách khai triển thứ nhất: Treân hình khai trieån cuûa taám toân bao giôø ngöôøi ta cuõng
phaûi ñònh vò trí cuûa caùc ñöôøng söôøn, töùc laø xaùc ñònh veát caét cuûa ñöôøng söôøn vôùi beà
maët taám toân. Ñoái vôùi caùc taám toân ôû vuøng thaân oáng cuûa taøu, sau khi khai trieån caùc veát
cuûa ñöôøng söôøn treân hình khai trieån seõ laø caùc ñöôøng thaúng. Caùc ñöôøng sinh cuûa beà
maët taám toân theo chieàu doïc song song vôùi caùc maët phaúng ñoái xöùng vaø caét vôùi caùc
maët phaúng söôøn taïo thaønh goùc vuoâng. Trong caùc tröôøng hôïp khaùc treân hình khai
trieån cuûa taám toân caùc veát ñöôøng söôøn seõ bò uoán cong. Möùc ñoä uoán cong cuûa noù phuï
thuoäc vaøo vò trí cuûa taám toân so vôùi maët phaúng ñoái xöùng. Ñoái vôùi nhöõng taám toân nhö
theá trong quaù trình khai trieån chuùng ta phaûi tìm ñoä voõng cuûa caùc veát ñöôøng söôøn, hay
noùi caùch khaùc chuùng ta phaûi xaùc ñònh ñoä leäch söôøn kyù hieäu y sau ñaây
Treân saøn phoùng daïng ta döïng ñöôøng thaúng AB baát kyø vaø ñöôøng vuoâng goùc
CD vôùi noù. Giao ñieåm cuûa hai ñöôøng AB vaø CD laø giao ñieåm cuûa ñöôøng söôøn giöõa
vôùi ñöoøng chuaån chính
Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 50 Nha Trang University, Vietnam
Phöông phaùp khai trieån döïa vaøo ñöôøng cheùo goùc ñöôïc phaùt trieån song song vôùi caùch laøm treân
ñaây. Phöông phaùp khai trieån theo ñöôøng cheùo deã thöïc hieän nhaát coù teân goïi « phöông phaùp
Netherlands ». Theo caùch naøy tieán haønh keû ñöôøng cheùo cho hình boán caïnh hình thaønh töø hai
söôøn keá tieáp vaø hai bieân treân, döôùi cuûa taám. Khai trieån caùc ñöôøng cheùo nhôø thöôùc goã nhö
trình baøy taïi hình 2.9 seõ nhaän ñöôïc taám toân khai trieån
Hình 9,10. Dữ liệu thi công chế tạo bệ khuôn xoay phân đoạn mạn M16-Tầu dầuof13500t
Faculty Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 69 Nha Trang University, Vietnam
Hình 4. Bản vẽ khai triển tôn vỏ tàu dầu 13500t Faculty of Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 70 Nha Trang University, Vietnam
Hình 7. Vị trí ban đầu Hình 8.Vị trí sau khi xoay
Hình 9,10. Dữ liệu thi công chế tạo bệ khuôn xoay phân đoạn mạn M16-Tầu dầuof13500t
Faculty Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 71 Nha Trang University, Vietnam
Hình 21. Sắp xếp tối ưu, hạ liệu tự động
Hình 9,10. Dữ liệu thi công chế tạo bệ khuôn xoay phân đoạn mạn M16-Tầu dầuof13500t
Faculty Transportation Engineering,
Naval Architecture Department 73 Nha Trang University, Vietnam
https://www.youtube.com/watch?v=0l6ZN1yhwYA
4. Công nghệ đóng tàu thép-Nguyễn Văn Hân, Lê Hồng Quân, ĐHHH Việt Nam, 2007.
6. Toàn tập công nghệ đóng tàu-Nguyễn Đức Ân, Võ Trọng Cang-ĐHQG TP Hồ Chí
Minh, 2003