Biologia środowiska- Laboratorium

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Temat: Ocena biocenozy osadu czynnego

Wykonała:

Żaneta Misiak

Nr indeksu: 260641

Warszawa, 2020r.
1. Cel zakres ćwiczenia.
Celem ćwiczenia był ocena osadu czynnego na podstawie wyników analizy mikroskopowej, a
także badanie wpływu czynników abiotycznych na biocenozę osadu czynnego, który oczyszczał ścieki
różniące się składem chemicznym.

2. Zakres ćwiczenia
Zakres ćwiczenia obejmuje obserwacje preparatów przyżyciowych osadu czynnego,
określenie grup organizmów, identyfikacje orzęsków obliczenie ich liczebności w osadzie
czynnym, ocenę biocenozy osadu czynnego oraz obserwacje makroskopowe czterech
próbek osadów różniących się składem chemicznym dopływających ścieków, określenie
indeksu objętościowego osadu, dokonanie oceny badanych osadów, określenie wpływu
czynników abiotycznych na kształtowanie biocenozy osadu czynnego na podstawie
uzyskanych wyników.

3. Część teoretyczna
Biologiczne oczyszczanie ścieków polega na intensyfikacji procesów naturalnie
występujących w przyrodzie. Procesy te to rozkład i utlenianie związków organicznych
występujących w ściekach do związków nieorganicznych. Następuje to przy udziale
mikroorganizmów, które w tych procesach zyskują energię niezbędną do życia – mineralne
formy węgla, fosforu, siarki i azotu. W trakcie procesu dochodzi także do wzrostu ich
biomasy.
Osad czynny powinien charakteryzować się zdolnością do sedymentacji, co umożliwia
jego oddzielanie od oczyszczonych ścieków. Parametrem opisującym zdolność osadu do
sedymentacji jest indeks objętościowy osadu (IO). Parametr ten wskazuje jaka objętość
zajmuje 1 g suchej masy osadu po 30 min sedymentacji i wyrażany jest w cm3/g.

Wyznacza się go wg wzoru:

V 30
IO=
X
gdzie:
V30– objętość osadu czynnego po 30 min sedymentacji w przeliczeniu na 1 dm 3 osadu
[cm3/dm3];
X – stężenie zawiesin osadu czynnego w komorze [g s.m./dm3].
Prawidłowo sedymentujący osad powinien mieć indeks nieprzekraczający 150 cm3/g.
Wzrost wartości indeksu jest oznaką tzw. pęcznienia osadu, co prowadzi do problemów z
opadaniem osadu w osadniku wtórnym.
Charakteryzujemy trzy grupy osadów:
wysokoobciążony – kłaczki małe, zwarte, występuje dużo bakterii w zawiesinie, dominują
małe wiciowce i ewentualnie orzęski bakteriożerne wolnopływające; przy bardzo dużych
obciążeniach występują małe wiciowce i niektóre bakterie nitkowate;
średnioobciążony – jest to tzw. osad konwencjonalny, zbudowany z dużych kłaczków, dość
zbitych i zwartych, w zawiesinie znajduje się niewielka liczba bakterii, dominują orzęski
bakteriożerne osiadłe i pełzające;
niskoobciążony – występują duże, rozproszone i nieregularne kłaczki, obecne są wrotki,
ameby skorupkowe, orzęski drapieżne i duże wiciowce, w zawiesinie obecne są bakterie. W
osadzie niskoobciążonym mogą rozwijać się bakterie nitkowate, zachodzi proces nitryfikacji.

4. Metodyka

1. Obserwacja makroskopowa osadu czynnego.

- 100 cm3 osadu wlać do cylindra (poj. 100 cm3) i pozostawić na 30 min. w celu sedymentacji,

- określić barwę osadu, stopień mętności cieczy nad osadem oraz objętość V os [cm3/dm3]
osadu po 30 min. sedymentacji w przeliczeniu na 1 dm3 próbki.

2. Analiza mikroskopowa osadu czynnego.

Z dobrze wymieszanej próbki osadu należy sporządzić próbkę do badania

mikroskopowego ( umieścić krople osadu na szkiełku podstawowym, nakryć szkiełkiem
nakrywkowym). Następnie należy dokonać obserwacji oraz określić typy morfologiczne
organizmów według poszczególnych:

- bakterie zooglealne i nitkowate,

- grzyby,
- ameby nagie,
- ameby skorupkowe,
- wiciowce,
- orzęski wolnopływające,
- orzęski pełzające,
- orzęski osiadłe,
- wrotki,
- skąposzczepy.
Do obserwacji osadu użyć obiektywu ×10.
3. Oznaczenie stężenia osadu czynnego.

Należy pobrać po 50 cm3 każdego z osadu, wymieszać i przesączyć. Do przesączania

użyć zważonych i wysuszonych w 1050C sączków. Po zakończeniu, sączki z osadem umieścić
w naczynkach wagowych i wysuszyć do stałej masy w temperaturze 105 oC.Po wysuszeniu
naczynia nalezy ponownie zwazyć. Zawartość osadu czynnego X [g/dm3] obliczyc z
następującego wzoru:

X=(m1-m0)/V ×1000

gdzie:

m1 - masa naczynia wraz z sączkiem i osadem [g],

m0 - masa naczynia z sączkiem bez osadu [g],

V - objętość próbki uzytej do oznaczania [cm3],

1000 – współczynnik przeliczeniowy w wyniku na dm3.

Wyniki
nazwa próbki osadu: Bytowe
data poboru/analizy próbki:
osad czynny: barwa brunatny
ciecz nadosadowa: barwa brak
zapach brak
mętność niewielka
obecność zawiesin niewielka
bakterie:
indeks bakterii nitkowatych: 0
bakterie zdyspergowane (w zawiesinie): 0
zooglealne: 0
grzyby: 0
Bakterie nitkowate:
pierwotniaki:
skala FI (od 0 do 5)
drobne wiciowce: 0
duże wiciowce: 0
ameby nagie: 0
ameby domkowe: 1 Pozostałe organizmy:
słonecznice: 0 0 - brak
orzęski swobodnie pływające
bakteriożerne: 0 1 - sporadycznie
orzęski swobodnie pływające drapieżne: 0 2 - często
orzęski osiadłe bakteriożerne: 2 3 - licznie
orzęski osiadłe drapieżne: 0
orzęski pełzające bakteriożerne: 1
orzęski pełzające drapieżne: 0
tkankowce:
wrotki: 1
nicienie: 0
skąposzczety: 0
niesporczaki: 0
brzuchorzęski: 0
drobne luźne x nieregularne
kłaczki osadu:
duże x zbite regularne x
indeks osadu IO [cm3/g] 47.4
stężenie osadu czynnego [g/dm3] 3.8
końcowa ocena jakości osadu: dobra x średnia zła
nazwa próbki osadu: Przemysłowe
 data poboru/analizy próbki:
osad czynny: barwa pomarańczowy
ciecz nadosadowa: barwa brak
zapach słodkawy, mdlący
mętność niewielka
obecność zawiesin niewielka
bakterie:
indeks bakterii nitkowatych: 2
bakterie zdyspergowane (w zawiesinie): 0
zooglealne: 0
grzyby: 0
Bakterie nitkowate:
pierwotniaki:
skala FI (od 0 do 5)
drobne wiciowce: nazwa próbki osadu: 0 Węglowodanowy
duże wiciowce: data poboru/analizy próbki: 0
ameby nagie: osad czynny: barwa brunatny 0
ameby domkowe:ciecz nadosadowa: 1
barwa mleczna, Pozostałe organizmy:
żółtawa
słonecznice: 0 nieprzyjemny 0 - brak
zapach gnilny,
orzęski swobodnie pływające mętność duża
bakteriożerne: obecność zawiesin duża1 1 - sporadycznie
orzęski swobodnie pływające drapieżne:
bakterie: 0 2 - często
orzęski osiadłe bakteriożerne:
indeks bakterii nitkowatych: 50 3 - licznie
orzęski osiadłe
bakterie drapieżne:
zdyspergowane (w zawiesinie): 00
orzęski pełzające bakteriożerne:
zooglealne: 02
orzęski pełzające grzyby:
drapieżne: 20
tkankowce: Bakterie nitkowate:
pierwotniaki:
wrotki:wiciowce: skala FI (od 0 do 5)
drobne 00
nicienie:
duże wiciowce: 00
skąposzczety:
ameby nagie: 00
niesporczaki:
ameby domkowe: 00 Pozostałe organizmy:
brzuchorzęski:
słonecznice: 00 0 - brak
orzęski swobodnie pływające drobne luźne x nieregularne x
kłaczki osadu:
bakteriożerne: duże
0 x zbite regularne
1 - sporadycznie
orzęski swobodnie pływające
indeks osadu drapieżne:
IO [cm 3
/g] 0 2 - często
78.1
orzęski osiadłeosadu
stężenie bakteriożerne:
czynnego [g/dm3] 0 3 - licznie
3.2
orzęskikońcowa
osiadłe drapieżne:
ocena jakości osadu: 0
dobra średnia x zła
orzęski pełzające bakteriożerne: 0
orzęski pełzające drapieżne: 0
tkankowce:
wrotki: 0
nicienie: 0
skąposzczety: 0
niesporczaki: 0
brzuchorzęski: 0
drobne luźne nieregularne
kłaczki osadu:
duże x zbite x regularne x
indeks osadu IO [cm3/g] 216.3
stężenie osadu czynnego [g/dm3] 4.3
końcowa ocena jakości osadu: dobra średnia zła x
 nazwa próbki osadu: Kwaśny
data poboru/analizy próbki:
osad czynny: barwa brązowo-szary
ciecz nadosadowa: barwa szara
zapach lekki gnilny
mętność duża
obecność zawiesin niewielka
bakterie:
indeks bakterii nitkowatych: 2
bakterie zdyspergowane (w zawiesinie): 0
zooglealne: 0
grzyby: 3
Bakterie nitkowate:
pierwotniaki:
skala FI (od 0 do 5)
drobne wiciowce: 0
duże wiciowce: 1
ameby nagie: 0
ameby domkowe: 0 Pozostałe organizmy:
słonecznice: 0 0 - brak
orzęski swobodnie pływające
bakteriożerne: 0 1 - sporadycznie
orzęski swobodnie pływające drapieżne: 0 2 - często
orzęski osiadłe bakteriożerne: 0 3 - licznie
orzęski osiadłe drapieżne: 0
orzęski pełzające bakteriożerne: 0
orzęski pełzające drapieżne: 0
tkankowce:
wrotki: 0
nicienie: 0
skąposzczety: 0
niesporczaki: 0
brzuchorzęski: 0
drobne x luźne x nieregularne
kłaczki osadu:
duże zbite regularne x
indeks osadu IO [cm3/g] 90.9
3
stężenie osadu czynnego [g/dm ] 2.2
końcowa ocena jakości osadu: dobra średnia zła x
5. Wnioski

Osad czynny pochodzący ze bytowych

Badany osad charakteryzuje się luźnymi kłaczkami o dużym rozmiarze oraz
regularnej budowie. Indeks wynoszący 47,4 cm3/g co jest dowodem na łatwą
sedymentację osadu. W osadzie tym zaobserwowano największą różnorodność pod
względem mikroorganizmów i porównując do innych badanych próbek. W osadzie
występują pierwotniaki ( ameby domkowe, orzęski osiadłe bakteriożerne oraz orzęski
pełzające bakteriożerne) i wrotki. Duża ilość orzęsków osiadłych bakteriożernych
świadczy o średnim obciążeniu osadu ładunkiem zanieczyszczeń. Pierwotniaki w
osadzie czynnym utrzymują odpowiednią liczebność populacji bakterii oraz razem z
wrotkami odmładzają biocenozę.Obecność ameb domkowych i wrotków oraz duże,
rozproszone kłaczki to oznaka długiego wieku osadu.

Osad czynny pochodzący ze ścieków przemysłowych

Osad ze ścieków przemysłowych charakteryzuje się dużymi, luźnymi kłaczkami o
nieregularnej budowie. Indeks osadu wynosi 78,1 cm 3/g.W próbce występują ameby
domkowe które wskazują na długi wiek osadu, orzęski swobodnie pływające
bakteriożerne oraz orzęski pełzające bakteriożerne. Jakość osadu uznano za średnią
z uwagi na niewielką ilość bakterii nitkowych, a także zróżnicowanie
mikroorganizmów.
Osad czynny pochodzący ze ścieków węglowodanowych
W skład tego osadu wchodzą duże, zbite i regularne kłaczki. Indeks osadu - 216,3
cm3/g, świadczy o pęcznieniu osadu, co prowadzi do nieprawidłowej sedymentacji.
Duże stężenia węglowodanów powodują rozwój oraz dominację bakterii nitkowatych,
co zaobserwowano w badanych próbkach. Osad ten można uznać za osad
złej jakości.

Osad czynny pochodzący ze ścieków kwaśnych

W osadzie wyróżniono dużą ilość grzybów oraz niewielką ilość bakterii nitkowych.
Osad ten charakteryzuje się regularnymi, luźnymi i drobnymi kłaczkami. Indeks
osadu IO wyniósł 90,9 cm3/g i mieści się w wymaganym zakresie <150 cm3/g.
Jakość osadu ocenia się jako złą z uwagi na niewielką różnorodność
mikroorganizmów, świadczą o tym także grzyby powodujące pęcznienie.