Pagsasalin Modyul 5

I.
Mga Kasanayan:
Sa katapusan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
a. Naipapaliwanag ang kahulugan ng isang tula at ang mga simulain sa
pagsasalin ng tula;
b. Naiisa-isa ang mga pangunahing suliranin sa pagsasalin ng isang tula;
c. Nagagamit ang iba’t ibang tayutay sa pagsusulat ng isang sariling kathang
tula; at
d. Nakapagsasalin ng isang tula mula sa wikang Ingles tungo sa Filipino.
II. Panimula:
Bago ang lahat ay gumawa muna tayo ng ilang paglilinaw. Mapapangkat sa

dalawa ang mga tekstong isinasalin:
(1) mga materyales na teknikal o syentipiko
(2) mga materyales na di-teknikal o malikhaing panitikan
 Sa una maipapangkat ang mga materyales na tumatalakay sa sopistikadong antas

ng agham, ng teknolohiya, ng karunungan. Mababanggit na mga halimbawa ang
mga materyales na nauukol sa mga kurso o propesyon ng medisina, inhinyerya,
arkitektura at marami pang iba na ang mga nakakaunawa lamang, kalimitan, ay
ang mga tao o propesyonal sa kani-kanilang larangan.
 Sa mga ganitong materyales o teksto ginagamit ang isang paraan ng

pagpapahayag ng tuwiran at tiyak. Ang bawat terminolohiyang teknikal sa
ganitong uri ng materyales ay karaniwang iisa lamang kargang kahulugan na di
tulad sa mga materyales na di-teknikal;e.g.,malikhaing panitikan(tula, maikling
kuwento, atb.)
BAKIT MAS MAHIRAP MAGSALIN NG TULA?

1|
INTRODUKSIYON SA PAGSASALIN Language 4 - MIDTERM/2021-2022
 Nagsimula tayo sa pagpapangkat ng mga teksto sa dalawang uri upang magamit

natin sa pagpapalutang ng isang katotohanan na higit na mahirap magsalin ng
mga tekstong teknikal, kapag nauunawaan ng tagasalin ang nilalaman ng
kanyang isinasalin, ang problema lamang niya ay ang mga katawagan o
terminolohiyang gagamitin.
 Samantala, kahit na diwa rin o mensahe ang isinasalin sa mga tekstong di-
teknikal na tulad ng tula, lahat ng teorista at praktisyuner sa pagsasaling-wika ay
nagsasabing mahirap nang di-hamak ang magsalin ng ganitong uri ng materyales.
Sipiin natin ang sinabi ni Finlay (Translating 1971:71)

 The translating of poetry must surely be a case par excellence in which the old
Italian saying traduttori, traditori (tranlators-traitors) applies. Few things are
more difficult than the effective and true meaning of poetry into poetry (if,
indeed, it is at all possible).
 Ang ibig sabihin ni Finlay, lahat ng tagapagsalin ay taksil sapagkat imposible
ang ganap na pagsasalin ng tula. Hindi ito mahirap ipaliwanag. Subuking
magsalin ng isang tula. Sabihin na nating patas ang lahat kapag pagsasalin ng
diwa ng isang pyesang teknikal at ng isang tula ang pag-uusapan.
Ang isa sa mga ito ay ang paggamit ng tayutay (figures of speech) na karaniwang
wala sa mga pyesa o tekstong teknikal. Ang isa pa ay ang pangangalaga sa estilo ng
awtor o paraan ng kanyang pagpapahayag na “bumubihag o gumagayuma” sa
damdaming estetiko ng mambabasa, lalo na kung kumbensyunal ang tula na may sukat at
tugma.
Maraming dalubhasa sa pagsasaling-wika ang naniniwalang imposibleng matamo

ng sinuman ang isang ganap (perfect) na pagsasalin sa larangan ng poesya o tula.
Mga Nagsasalungatang Paniniwala sa Pagsasalin
 Napakaraming iba’t ibang simulain sa pagsasaling-wika na kalimitan ay

pagsasalungatan. Mula sa aklat na “Translationsnang the Translators” ni
Prostage, sinabi niya na ang prosa o tuluyan ay dapat nasalin sa paraang
tuluyan din at ang tula ay sa paraang tula rin.
 Samantalang sa Matthew Arnold naman ay naniniwalang na kung isasalin sa
paraang tuluyan ang isang tula, ang salin ay kailangang magtaglay pa rin ng
mga katangian ng isang tula.
 Anupat waring nagkakaiba sa paniniwala ang karamihan ng mga tagasaling-
wika. May mga nagsasabi na ang pagsasalin ng isang tulang maysukat ay
2|
napakahina kung mawawala ang sukat; na ang tuluyang salin ng tula ay
pinakamahina sa lahat ng paraan.
 Naniniwala ang mga tagasaling-wika na upang maging makatarungan sa
makatang awtor, ang kaniyang tula ay kailangang isalin ng isa ring makata,
at sa paraang patula rin. Ayon kay Savory, “… none but a poet should
undertake the translation of poetry.”
 Bilang patunay ay ibinigay na halimbawa ni Savory sa kaniyang aklat ang
sumusunod:
Bahagi ng tula ni Catullus sa Latin:
 Odi et amo. Quere id faciam fortasse requires,
 Nescio, sed fiery sentio et excrucior.
Saling tuluyan:
 I hate and I love. Why I do so, perhaps you ask.
 I do not know, but I feel it and I am in agony.
Saling patula ni Krause:
 I hate yet love. You ask how this can be,
 I only know it’s truth and agony.
 Sa dalawang salin, ayon kay Savory, ay malinaw na mapapatunayang higit na

mabuti ang paraang tula-sa-tula sapagkat bukod sa mapapanatili sa sali ang
‘musika’ ng orihinal ay nahahantad pa rin and mambabasa sa aktwal na anyo
nito.
Saling patula ni Krause:

 I hate yet love. You ask how this can be, I only know it’s truth and
agony.
 Sa dalawang salin, ayon kay Savory, mainam na mapapatunayang higit na

mabuti ang paraang tula-sa-tula sapagkat bukod sa napapanatilisa salin ang
‘musika’ ng orihinal ay nahahantad pa rin ang mambabasa sa aktwal sa anyo
nito.
MGA KARANIWANG TEKNIK O PARAAN SA PAGSASALIN NG TULA
Sabi ni Rumbolt:
“Sa bawat pagsasalin ay wari bang tinatangka mong lutasin
ang isang suliraning walang kalutasan.”
Ano ba ang Poesya o Tula?

 Ayon kay Savory:
3|
 Ang poesya ay isang sining ng paggamit ng mga salitaupang lumikha
ng ilusyon sa ating mga pandama.
 Ang isang tula ay may ritmo, sukat at tugma;
 May emosyon o damdaming masidhi at malalim sa karaniwang
pahayag;
 May higit sa karaniwang dami ng mga tayutay at hindi gaanong
mahigpit sa pagsunod sa gramatikong pagsusunod-sunod ng mga
salita.
Ayon kay Almario:

 Ang tula ay hindi isang koleksyon lamang ng magsisintunog na titik
at makahulugang salita. Dapat itong maging isang buong
pangungusap; ang mga titik at makabuluhang balangkas ng
pagpapabatid ng diwa, damdamin, pangyayari, larawan o kakintalan.
Savory:
Binabasa ang tula dahil bisang naibibigay nito sa damdamin at isip na kaiba sa
naibibigay ng prosa. May bisa ang tula na gaya ng isang pagpapahingalay pagkatapos
ng isang mahabang paglalakbay minsa’y bisang pag-inom ng gamot na pampasigla o
panggising ng diwa.
MAHALAGANG TANONG:
Sa anong paraan ba natin dapat isalin ang isang tula? PATULA? o TULUYAN?
Opinion o Paniniwala ng mga palaaral:

 Propesor Postgate
Sinabi niya sa kaniyang aklat na Translations and Translators na ang isang prosa
o tuluyan ay dapat maisalin sa paraang tuluyan din, at ang tula ay kailangang sa paraang
patula rin.
 Matthew Arnold
Naniniwala na kung isasalin sa paraang tuluyan ang isang tula, ang salin ay
kailangang magtaglay pa rin ng mga katangian ng isang tula.
 Carlyle, Leigh Huntat Whately

Sila ay nagkaisa sa paniniwala na ang pagsasalin ng poesya o tula ay hindi
ganap kung walang sukat.
 Woodhouselee
Sinasabi na ang tuluyang salin ng isang tula ay pinakamahina sa lahat ng
paraan; upang maging makatarungan sa makatang awtor, ang kaniyang tula ay
4|
kailangang isalin ng isa ring makata, at sa paraang patula rin.
 Hilaire Belloc
Sinasabi na ang pagsasalin sa isang tula ay higit na mabuti kung gagawin sa
paraang tuluyan.
Ang isang salin, kahit ano ang ibig sabihin, ay hindi na orihinal. Maaaring ang
salin ay kahawig o katulad ng orihinal sa porma at sa nilalamang diwa, subalit iyon ay
salin pa rin. At ang isang tula ay likhang isip at kung ito’y nalikha sa pamamagitan ng
wikang Ingles, halimbawa, sa sandaling isalinito sa Pilipino ay tiyak na magkakaroon
ng pagkakaiba ang orihinal at ang salin.
Dapat tandaan sa pagsasalin ng tula:

1. Dapat nasa paraang patula rin
2. May nagsasalin na isinasalin muna ang tula ng tuluyan upang matiyak na nakuha
ang mensahe ng tula
3. Pagkatapos ay saka na lamang ito at aayusin ng patula
Unang hakbang (PAGPAPAKAHULUGAN)
Dalawang estilo ng “paraphrasing”

Estilo A: Linya por Linya ang pagpapakahulugan sa pagsasalin
Estilo B: Hindi Linta por Linya ang pagsasalin, ibig sabihin maaaring
magkapalit-palit ng posisyonang mga linya o bahagi nito.
Halimbawa ng salin:
A HOME SONG
Henry Van Dyke
ORIHINAL SALIN 1
1) I read with a poet’s book a. nabasa ko sa aklat ng isang
makata
A word that starred the page: b. ang ganitong salita na
namumukod sa isang pahina
“Stone walls do not make a prison c. “Ang pader na bato ay hindi
bilangguan; gayundin,
nor iron bars a cage” ang rehas na bakal ay hindi
hawla.”
2) Yes, that is true, and something Oo, totoo iyon, at totoo pa rin
more;
You’ll find where you roam, na makikita mo kahit saan ka

magpunta
5|
That marble floors and guided Na ang sahig na marmol at
walls ginintuang pader,
Can never make a home. Kailanman ay hindi maituturing na

tahanan.
3) But every home where love Subalit ang tahanan na

abides tinatahanan ng pagmamahalan
And friendship is a guest at ang pagkakaibigan ay

panauhin
Is truly home, and home ay tunay na tahanan at

sweet home napakatamis na tahanan
For there the heart can rest sapagkat doon ang puso ay
makapagpahinga
Batay sa pagpapakahulugan ng tagapagsalin.

 Sa aklat ng makata ay namumukod sa isang pahina ang ganitong salita: “ang
pader na bato ay hindi bilangguan at ang rehas na bakal ay hindi hawla”.
 Oo, totoo iyon, at totoo pa rin na makikita mo kahit saan ka magpunta na
angsahig na marmol at ginintuang pader, kailanman, ay hindi maituturing na
tahanan.
 Subalit ang bawat tahanan na pinanahanan ng pagmamahal at ang
pakikipagkaibigan ay panauhin, iyon ang tunay na tahanan at tahanang kagiliw-
giliw sapagkat doon ang puso ay makapagpapahinga.
Sa pagsasalin ng tula popular ang pagsasalin ng tula- sa- tula

 Isasalin muna ang buong tula saka isa-isahin ang mga sumusunod:
 Pinakaangkop na salita
 Pag-aayos ng mga sesura
 Pagtutugma ng mga salita
 Paggamit ng tayutay
Ritmo at kung paano magiging matulain ang mga pahayag

Dapat nating tandaan sa pagsasalin:
 Nangangailangan ng higit na panahon at kakayahan gaya ng mga makatang
“de-kahon” katulad ni Alejandro na masinop sa salita at tuntunin ng
kumbensyunal na panulaang Filipino.
6|
Ayon kay Dudley Fitts (editor ng Greek Plays in Modern Translation)
“The ideal translation of a poem should reproduce all the qualities- sonal,
intellectual, affective- of the original.”
“The meaning, the image must move freely in the direction of reaction,
attempting to communicate to the modern readers or to have a total impact to the
original audience.”
 Malinaw na ipinaliwanag ni Fitts na imposibleng maisalin ng lubusan ang

katangiang taglay ng orihinal na teksto dahil sa pagkakaiba ng kakanyahan
ng wika lalo na ang hindi magkaangkang wikang Ingles at Filipino.
Mga pahayag ayon kay SAVORY

 Binabasa ang tula dahil sa bisa nito sa damdaminat isip na kaiba sa naibibigayng
prosa.
 Binabasa ang tula-sa-tula dahil may layon sila na kahit sa salin lamang, ang
musika at kagandahan ng orihinal ay damhin at namnamin ng mambabasa.
 Sa pagsasalin, dapat alam ng tagapagsalin kung may tugma ba o wala ang tulang
isasalin.
 Ang tula sa Filpino, Ingles, Aleman at Pranses ay may mga tugma. Ang mga
Latin at Griyego ay likas na wala. Kung pakasusuriin, higit na mahirap magsalin
ng linya por linya kaysa estropa sa estropa.
PAGPAPALIWANAG
 Pinipilit na pagkasyahin ng tagapagsalin ang diwang awtor sa isang linya.
 Dito lumilitaw ang sari-saring problema kung ang dalawang wika sa pagsasalin
ay hindi magkaangkan.
 Dahil merong salita na hindi matapatan sa ibang wika kaya malimit na ang salin
ay higit na mahaba kaysa orihinal na teksto.
Pinakaugat nadahilan sa pagsasalin

 May pagkakataon na ang pagsasalin ay nababawasan, nadaragdagan at
babagong diwa katotohanan sa pagsasalin sa ibabaw ng lahat, waring mas
makatwiran at makatarungan para sa awtor na ang kanyang tula ay isinalin sa
paraang patula rin.
Pagsasalin ng Tugmang Pambata

Marami tayong mga katutubong tugmang pambata na maganda rin naman ngunit
hindi rin natin maiwasan ang pagkagiliw sa mga tugmang dayuhan at nasusulat sa Ingles.
Ang mahalaga ay mapag-aralan ang ilang bagay tungkol sa pagsasalin ng
ganitong uri ng panitikan upang maisama ang mabubuting salin sa talaan ng ating mga
tulang pambata.
7|
THE LITTLE TURTLE
I. There was a little turtle.

He lived in a box,
He swam in a puddle,
He climbed on the rocks.
II. He snapped at a mosquito,

He snapped at a flea,
He snapped at a minnow
And he snapped at me.
III. He caught the mosquito,

He caught the flea,
He caught the minnow,
But he didn't catch me!
Pagsusuri:
 Binubuo ito ng tatlong saknong na may apat na taludtod o linya
 Ang tugmaan nito ay ABAB
 Ang sukat o "meter" ay Iambic
 Ito ay binubuo ng isa o higit pang pantig na walang diin na sinusundan ng isang
pantig na may diin.
 Gaya ng karaniwang tugmang pambata, lutang na lutang ang ritmo
Salin:
Ang Munting Pagong
Mayroon isang munting pagong

Na nakatira sa kahon
Lumangoy siya sa putikan (o labak, sanaw, pusali)
At umakyat sa batuhan
Sinagpang niya ang lamok (sinikmat, sinakmat, sinunggaban)

Sinagpang niya ang pulgas (niknik)
Sinagpang niya ang minnow (lukaok, kiti-kiti, butete)
At sinagpang pati ako
8|
Nahuli niya ang lamok (nasikmat, nasakmal, nasunggaban)
Nahuli niya ang pulgas
Nahuli ang minnow
Ngunit ako'y hindi nahuli (nakawala, nakaalpas)
 Pansinin na isinama ang mga kahulugang salitang maaring magamit sa oras ng

pagbuo ng tugma.
Bersyon I:
Mayroong isang munting pagong
Na nakatira sa kahon,
Lumangoy siya sa sanaw,
At umakyat sa batuhan.
Sinakmal niya ang lamok,

Sinakmal niya ang nik-nik,
Sinakmal niya ang kiti-kiti,
At sinakmal ako pati.
Nahuli niya ang lamok,
Nahuli niya ang nik-nik,
Nahuli niya ang kiti-kiti,
Ngunit ako'y 'di nahuli.
Pagsusuri:
Mapapansin agad sa ikalawa at ikatlong saknong ay ang 'di pagtutugmang
salitang "lamok" at "nik-nik". Problema talaga kung paano tutumbasan ang salitang
"minnow"
Bersyon II:
Meron isang munting pagong.
Nakatira siya sa kahon,
Lumangoy siya sa putikan,
At umakyat sa batuhan.
Sinagpang niya ang lamok,

Sinagpang niya ang lukaok,
Sinagpang niya ang pulgas,
Pati ako ay sinakmat.

Nahuli niya ang lukaok,
Nahuli niya ang pulgas,
9|
Ngunit ako'y nakaligtas.
Pagsusuri:
Nalutas ang problema sa pagtutugma dahil sa paggamit ng salitang "lukaok".
Ngunit tama kayang tumbas o ipalit ang "lukaok" sa "minnow"?
Bersyon III:
Meron isang munting pagong.
Nakatira siya sa kahon,
Sa putikan ay lumangoy,
Sa batuhan ay umahon.
Sinagpang niya ang lamok,

Sinagpang niya ang pulgas,
Sinagpang niya ang minnow,
Pati ako ay kinagat.

Nahuli niya ang pulgas,
Nahuli niya ang minnow,
Ngunit ako'y nakaalpas.
Pagsusuri:
Ginamit ang "minnow" sapagkat wala na ngang maitutumbas dito. Ayos na din
naman sana iyon ngunit hindi tutugma sa salitang "lamok".
MGA BATAYANG KAALAMAN SA KUMBENSYUNAL NA PANULAANG

FILIPINO
 Pagtuunan natin ang pisikal o mekanikal na anyo ng tulang kumbensyunal na ang

ibig tukuyin ay ang tulang may sukat at tugma.
 Mababanggit na mahigit kalahating dantaon nang nakapasok sa panulaang
Filipino ang “free verse” o malayang tugma, ngunit hindi nangangahulugang
bale-wala na ang kumbensyunal na uri ng tuula.
 Ang isang makata kung talagang de kaledad na makata, ay nagdaraan muna sa
kumbensyunal na sistema ng paglikha ng tula bago magtangkang sumulat ng
malayang tugma.
 Pinatitibayan ito ng sumusunod na pahayag ni Almario, isa sa mga pangunahing
makata at kritiko, sa kanyang aklat (Taludtod at Talinghaga 1965:11):
o Hindi matatakasan ng sinumang dinidibdib ang pagkamakata ang tugma
at ang sukat.
o Makabuluhang sangkap ng tula ang sukat at tugma. Samakatwid ay
10 |
mahalagang pag-aralan ng sinumang mahilig sa pagsulat at pagbasa ng
tula.
Mga Sangkap ng Tula

 Sukat – ito ay bilang ng pantig sa bawat taludtod. Sa tulang tradisyunal, ang mga
palasak at gamiting sukat ay ang walo,labindalawa, labing-anim at labingwalo.
 Halimbawa ng tula na may:

Wawaluhing sukat.
Matay na niyang isipin
ang kabuntisan ng birhen
anopa’t babaling-baling
walang matutuhang gawin
ang loob niya’t panimdim.
- Pasion
Lalabindalawahing sukat
Ang sukat na lalabindalawahin ay siyang pinakakaraniwan o higit na gamitin sa
lahat ng sukat. Labindalawa ang bilang ng pantig ng bawat taludtod na ang karaniwang
hati ay anim-anim. Ang Florante at Laura ay may ganitong sukat.
Halimbawa:
Ang laki sa layaw karaniwa’y hubad
Sa bait at muni’y, sa hatol ay salat;
masaklap na bunga ng maling paglingap,
habag ng magulang sa irog na anak.
Ang tulang “Isang Dipang Langit” ng makatang Realistang si Amado V. Hernandez ay

isa pa ring magandang halimbawa ng sukat na lalabindalawahin.
Sa munting dungawan, tanging abot-malas

ay sandipang langit na puno ng luha,
maramot na birang ng pusong may sugat,
watawat ng aking pagkapariwara.
Ang sukat na lalabing-animin ang karaniwang ginagamit ng makata kapag iniisip

niyang ang kanyang tula ay bibigkasin. Ang hati ng sukat na ito ayy walo/walo at
malimit na maaari ring apat /apat/ apat/ apat.
Halimbawa:
11 |
Mutyang bayang may sariling kabihasnan at alamat.
At balita sa bayaning sa dayuha’y nakitalad
Ang dakilang Lapulapu ang humadlang at umutas
Nang sa Mactan ay may isang Magallanes na lumunsad.
Ang sukat na lalabingwaluhin ay may tatlong hati –anim/anim/anim. Wala

yatang makatang hinahati ito ng siyam/siyam.
Halimbawa:
ANG BAYAN KO’Y ITO…
ITO ANG BAYAN KO.
ni Jose Villa Panganiban
Sa mukhang maragat ng ating daigdig;sa kasilangan

ang bawat umaga ay laging kayakap ng gintong liwayway
ay may mga pulong tinampok na supling ng nunukang araw
mga pulo pulong parang sinasabog ng binhi ng palay

at ang pinatiray mga kayumangging nilipi sa tapang
na sapul sa mula’y agad pinalaya sa kabayanihan
ang bayan ko’y ito

ito ang bayan ko
Gaya ng ibang sukat, ito ay pinapasukan ng modipikasyon ng ibang makata, tulad ng

makikita sa sumusunod:
Sa likod ng rehas
Ay naririnig ko ang piping panaghoy
ng bunso kong anak
Na naging masama’t sa sala’y nabaon;
Ako’y nahahabag
pagka’t magsisi man at lumuhangayo’y
di na magagawang
kanyang maibalik, nagdaang panahon.
Pansinin na inihiwalay lamang ang unang anim na pantig, kaya’t naging 6-12.
Sa panulaang Filipino, mahalaga ang magkakatugmang salita hindi lámang sa

tunog na nililikha nitó kundi sa pagbibigay-diin sa pahayag ng tula. Karaniwang
naipahihiwatig ng isang bihasang makata ang daloy ng kaniyang isip sa pamamagitan
12 |
lámang ng salansan ng mga susing salitâng pantugma sa loob ng tula.
Sa konteksto ng pabigkas na tula, mahalaga rin ang tugmaan bilang kasangkapan

sa mabilisang pakikipagtalastasan at pagsasaulo. Sa panig ng madlang tagapakinig,
patnubay ang mga pantugmang salita para matandaan at maunawaan niyá ang tula.
May dalawang uri ito:
Tugmaang ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa patinig o impit na tunog

at sa gayon ay mayroong ganap na pagkakatugmaan ang huling pantig ng mga
taludtod ng tula.
Halimbawa:
Pakinggan mo aking bunso itong mga sasabihin
Na sa aking katandaa’y parang huling habilin
Sa puso mo ay ingatan, at sa diwa’y kandilihin
Balang-araw ay tutubo’t parang utang na singilin.
Tugmaang di-ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa katinig bagamat may

iisang uri ng patinig sa loob ng pantig ang huli namang titik ay magkakaiba.
Halimbawa:
May isang lupain sa dakong Silangan
Na nag-aalaga ay sikat ng araw
Kaya napatanyag ay sa kagandahan
At napabalita sa magandang asal.
 Para masabing may tugma sa patinig, dapat pare-pareho ang patinig sa loob ng
isang saknong o dalawang magkasu- nod o salitan. hal. a a a a a b a b a a b b
Tugma sa katinig (Di-ganap)

a. unang lipon – b, k,d,g,p,s,t hal. Malungkot balikan ang taong lumipa
s Nang siya sa sinta ay kinapos-pala dk,
b. ikalawang lipon – l,m,n,,ng,r,w,y hal. Sapupo ang noo ng kaliwang
kamay ni hindi matingnan ang sikat ng araw.
 Ano nga ba ang sesura?
Sa Ingles, ito’y sinasabing “a break or pause in a line of verse”. Untol o Sesura

Ito ang katutubong tigil sa pagbigkas sa dulong pantig ng isang pangkat ng mga salitang
may iba’t ibang pantig sa loob ng isang taludtod.
13 |
Ang sesura ay lumalarawan sa eksaktong bilang ng sukat at tugma sa isang tula.
Ang isang halimbawa nito ay ang Guryon. Ang tula ay isang halimbawa ng panitikan.
Isa itong piraso ng sulat na naglalaman ng masidhing saloobin. Naglalaman din ito ng
malalalim na kaisipan o maaaring palaisipan. Iba't ibang ideya ang maaring maging
buod o ideya ng tula. At sa bawat huling tunog ng linya nito ay may magkakaparehas na
punto, tunog o tugma(Tinatawag na "Rhyme sa Ingles").
 Mga Tayutay
Ang Tayutay ay isang paglayo sa karaniwang kayarian ng wika upang

makapagbigay ng sariwa, naiiba at kasiya-siyang pagpapahayag at pagbibigay –
katuturan sa tulong ng paghahambing ng dalawang bagay na magkaiba ngunit
napagtutulad sa isa’t-isa”
 Ang tayutay ay hindi mabulaklak na paggamit ng wika hundi masining na
pagpapahayag.
 Kung ang panulaan ay hitik sa mga tayutay, kakailanganin ng isan baguhang
tagapagsalin o ng isang nagbabalak magsalin na magkaroon ng mga batayang
kaalaman sa partikular na aspetong ito ng wika.
 Sa simpleng pag papakahulugan ang tayutay ay isang anyo ng paglalarawan na
kaiba sa karaniwang paraan ng pananalita; maaaring patalinghaga na hindi literal
ang kahulugan ng mga salita.
 METAPORA AT SIMILE
Batayang Katanungan – Ano ba ang Metapora? Ang Simile? Ano ba ang mga
gamit nito? – Paano ba nagkakatulad at nagkakaiba-iba ang mga ito? – Ano ba ang
kaugnayan ng mga ito sa pagsasaling-wika?
 Ano ba ang Metapora? Ang Simile? Ano ba ang mga gamit nito?
o Mga tayutay na ang isang bagay, tao o hayop, ay inihahambing,
itinutulad o ipinapalit sa ibang bagay, tao o hayop. Ang paggamit ng
mga tayutay ay nagbibigay ng makulay at mabisang pagpapakahulugan
sa diwa o mensahe na ibig nating ipahatid sa ating kapwa.
 Ayon kay Newmark (AT 1988:84)
o “The purpose of metaphors (and similes) is to liven up other types of
texts, to make them more colorful, dramatic, and witty, notoriously in
journalism.”
 Paano ba nagkakatulad at nagkakaiba-iba ang mga ito?
o Kapwa naghahambing ang metapora at simile.
o Nagkakaiba lamang ang mga ito sa dahilang sa simile ay gumagamit ng
mga kataga o pariralang “tulad ng, gaya ng, animo’y, parang, para ng,
kawangis ng, tila, (ka)sing-,”atbp.
14 |
 Ayon kay Newmark (AT 1988:84)

o Similes are more precise, more restricted and usually less radical, less
committed than metaphors, since they limit the resemblance of the
“object” and its “image”. Thus they are generally easier to translate
than metaphors.
 Pansinin na malimit na ang metapora ay nagagawang simile o ang
kabaligtaran nito
 Simile: Si Nelia ay tulad ng isang talang maningning.
 Metapora: Si Nelia ay isang talang maningning.
 Similie: Ang daigdig ay tulad ng isang tanghalan.
 Metapora: Ang daigdig ay isang tanghalan.
 Subalit, hindi lahat ng paghahambing ay maituturing na metapora o simile.
Halimbawa A:
• Kasimbigat ng daigdig ang problema ni Rico.
• Kasimbigat ng problema ni Ben ang problema ni Rico.
Halimbawa B:
• Si Juan ay tigre sa kanilang lugar.
• Si Juan ay maton sa kanilang lugar.
 Ikatlong dahilan kung bakit hindi dapat isalin salita-sa-salita ang mga tayutay
o May posibilidad na magkaiba ang mga salitang ginagamit pagwawangis
o pagtutulad sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin. Halimbawa,
“there was a storm in the parliament yesterday”. Maari, sa pagsasaling-
wika ay hindi ginagamit ang katumbas ng “storm” para sa “heated-
debate”. Maaring isalin ito nang literal sa ganitong paraan: “May bagyo
sa batasan kahapon”. Katanggap-tanggap naman ang saling ito pero
mas angkop na salin ang hindi na sa paraang metapora kundi sa tahas o
tuwirang pakahulugan na lamang sa nasabing tayutay, tulad ng
“nagkaroon ng balitaktakan (o mainitang debate) sa batasan kahapon o
kaya, “Naging lubhang mainit ang pagtatalo sa batasan kahapon.”
PAGSUSURI NG METAPORA AT SIMILE
Apat na Bahagi ng Metapora o Simile ayon kay Larson

 Paksa (Topic) – ang paksa ng unang proposisyon (di matalinghaga) sa ibang
salita, ang bagay na pinag-uusapan.
 Larawan (Image) - ang paksa ng ikalawang proposisyon (matalinghaga); sa
ibang salita, ang inihahambing o itinitulad.
 Punto ng pagkakatulad (point of similarity) – nagpapakita kung saan partikular
na aspekto nagkakatulad ang paksa (topic/subject/object) at larawan (image).
 Di matalinghagang katumbas (nonfigurative equivalent) – kapag ang
15 |
proposisyon na nagtataglay ng paksa ay isang “EVENT proposition” o may
galaw o pangyayari. “COMMENT” ay di matalinghagang katumbas.
 Narito ang kanyang mga halimbawa at mga pagsusuri:
 The moon is like blood.
 The righteous judge will give you the crown of life.
Sa unang halimbawa, ang ibinigay lamang ay ang paksa at ang larawan
ng simile – “moon” at “like blood”. Walang “event proposition” o pandiwa, o
galaw o pangyayari. Ang punto ng pagkakatulad, ayon sa kanya, ay malinaw –
ang “red”
 Mga Proposisyon at Analisis Mga Proposisyon:
1. The moon is (red).
2. Blood is (red).
Analisis: Topic “moon” Image “blood” Point of similarity
“red”
Samantalang sa ikalawang pangngungusap, The righteous judge will give
you the crown of life, ang metapora ay may event proposition o may pandiwa o
galaw o pangyayari, kaya dapat matukoy ang apat na bahagi nito.
Mga proposisyon:
1. (The officials) give (the victorious athlete) a crown.
2. (God), who judges righteously, will give you (eternal life).
Analisis Topic - “God who judges righteously”
Image - officials Point of similarity - receive a reward for doing
well Non figurative meaning - will give you eternal life
Limang Paraan ng Pagsasalin ng Metapora ayon kay Larson

1. Panatilihin sa salin ang mga metapora o simile; sa ibang salita isalin nang literal
kung natural o idyomatiko pa rin at nauunawaan nang maayos ng mga mambabasa.
Halimbawa:
Metapora
 “mantle of darkness” – “lambong ng kadiliman”
 “Your life is an open book to me” – “Ang buhay mo ay isang bukas na aklat
sa akin”
Simile
 “cheeks like roses” – “mga pisnging tulad ng rosas”
 “Women are changeable as the weather” – “Ang mga babae ay pabago-
bago tulad ng panahon”
2. Gawing simile ang salin ng metapora o ang kabaliktaran nito.

Halimbawa:
Metapora
 “The world is a stage.” – “Ang daigdig ay isang tanghalan”
16 |
Simile
 “The world is like a stage” – “Ang daigdig ay animoy isang tanghalan”
3. Metapora na tinumbasan ng metapora rin.

Halimbawa:
 “still wet behind the ears”– “may gatas pa sa labi”
 “dressed to kill” – “nakapamburol”
 “hand-to-mouth existence”– “buhay na sangkahig-santuka”
 “she butters up her boss”– nilalangisan niya ang kanyang boss”
4. Isalin nang literal ang metapora o simile at sundan o samahan ng paliwanag o

elaborasyon.
Halimbawa:
 Orihinal: “From a distance, the road in the mountain is a snake/like a
snake.”
 Salin: “Mula sa malayo, ang kalsada sa bundok ay isang ahas/parang ahas.
Liku-liko.
 Salin: “Mula sa malayo, ang kalsada sa bundok ay likulikong parang ahas.
 Orihinal: “He is an ox/like an ox.”
 Salin: Siya’y parang baka. Napakalakas niya.”
 Salin: Napakalakas niya. Para siyang baka.”
5. Isalin ang diwa ng metapora sa paraang hindi na metaporikal; sa ibang salita, tahas
o tuwirang pahayag na lamang.
Halimbawa:
 “bring home the bacon” – “iuwi ang tagumpay”
 “lend me your ears” - “manainga kayo”, “pakinggan niyo ako” o “makinig
tayo (sa akin)”
 “bossom friends” – “magkaibang matalik”
 “fruit of his loins” – “kanyang inapo/lahi”
Paraan ng Pagsasalin ng Metapora ayon kay Larson

1. Transferring the image.
2. Finding the equivalent image.
3. Converting the metaphor to a simile.
METONIMYA (PAGPAPALIT-TAWAG)- Ito ay isang uri ng tayutay kung saan ang

tawag sa isang bagay ay ipinapalit o inihahalili bilang talinhagang pantawag sa isang
bagay na ipinahihiwatig.
• Meto – salitang griyego “change”
17 |
• Onym – “name”
(1) Pamalit sagisag

Halimbawa:
“The DECS suspended the teachers who went on strike”
Salin: “Sinuspindi ng DECS ang mga nagwewelgang mga guro”
- ang talagang sumuspindi sa mga gurong nagwelga ay si Dr. Carino, kalihim ng

DECS. Ang DECS ay sagisag na ipinalit sa kalihim na si Dr. Carino
(2) Wakas para sa simula; simula para sa bunga
Halimbawa:
 Dahil sa masamang barkada at pagbubulakbol, kalabasa ang kanyang
naiuwi noong graduation day.
(3) Lalagyan sa halip na ang nakalagay
Halimbawa: “the kettle is boiling”
 Ipinaliwanag niya na hindi ang kettle ang kumukulo kundi ang tubig na
nakasilid dito sapagkat ang kettle ay hindi kumukulo.
ANG SINEKDOKE (PAGPAPALIT SAKLAW)

- Ito ay isang uri ng tayutay na tumutukoy sa relasyon ng bahagi at kabuuan (part
whole) na kung saan ang bahagi ay kumakatawan sa kabuuan o kabaligtaran nito.
Halimbawa:
“Give us this day our daily bread.” (Larson:113)
Ang “bread” na ipinalit, paliwanag ni Larson ay bahagi lamang ng pinalitang “
food.” Ang panalangin, ay talagang tumutukoy sa “pagkain” at hindi sa salitang “
tinapay” lamang.
“Only 8 hardy souls showed up for work.”
(ipinalit ang “ souls” sa “persons.”)
Pagsasalin ng Metonomiya at Sinekdoke

Sa bahaging ito’y mapapansin na ang Metonomiya at Sinekdoke ay malaking-malaki ang
pagkakahawig sapagkat kapwa naglalahad ng pagpapalit. Ang totoo, malimit na di na
gaanong pinapansin ngayon an pagkakaiba ng dalawa. Ito ang dahilan kung bakit
magkapangkat ang dalawa.
 Ayon kay Larson (MBT:114), tatlo ang paraang magagamit sa pagsasalin ng
metonomiya at sinekdoke. Una, Ang metonomiya o sinekdoke ay maaring isalin
sa paraang tahas, tuwiran o payak, sa ibang salita, hindi pa-tayutay.
Mga Halimbawa:
 “The Kettle is Boiling” salin: “Kumukulo ang tubig”
 “He has a good head” salin: “Matalino siya”
 “Martin Beni lives by his gloves” salin: Pagboboksing ang
18 |
ikinabubuhay ni Martin Beni”
 Ikalawa, pagpapanatili sa orihinal na metonomiya o sinekdoke ngunit sinundan
ng paliwanag o elaborasyon.
Halimbawa:
“The Government reintroduced the electric chair.”
- Ayon kay larson ito ay maaring maging ganito:

“The Government reintroduced the execution by using the electric chair.”
Salin: “Ibinalik ng pamahalaan ang silya elektrika”
Ang maaaring kasama na elaborasyon ay:
“Ibinalik ng pamahalaan ang hatol na bitay sa pamamagitan ng silya

elektrika”
“Ibinalik ng pamahalaan ang inialis na bitay sa pamamagitan ng silya
elektrika.
 Ikatlo, Pagtutumbas ng kahulugang metonomiya (o sinekdoke) sa salin:

Halimbawa:
“Still wet behind the ears” at “May gatas pa sa labi”
 Kung ang lahat ng salik ay patas maaaring ang dalawang idyoma ay magkatulad
na magkatulad ang kahulugan o mensaheng nais ipabatid. Kung ang makikinig sa
unang pahayag ay amerikano at sa ikalawang pahjayag ay Pilipino.
 Hindi katanggap-tanggap sa Filipino ang literal na salin na: “Still wet behind the
ears” salin: “basa pa sa likod ng mga tainga” Gayundin ang: “May gatas pa sa
labi” “Still has milk on the lips”
HYPERBOLE EKSAHERASYON O PAGMAMALABIS

Madali lng ang pagpapaliwanag ni Webster tungkol sa tayutay na ito:
“Exaggeration for effect, not to be taken literally.” Sa ibang salita, ang hyperbole ay
isang eksaheradong pahayag na sinasadyang gamitin ng nagsasalita o sumusulat upang
mapag-ibayo ang katindihan epekto ng diwa o mensaheng kanyang ibig ipahatid.
 Isang halimbawa ng isang taludtod ng tulang “Ang Bundok” ni Fidel M. Quilatco
(Hiyas 1:1965:133) na nagpapahayag ng magandang halimbawa ng Hyperbole.
Lupang itinambak ng kamay ng Diyos
Ano’t nang lumao’y nakitang umumbok!
Higante ba tilang sa pagkakatulog
Ay hindi napansing ginubat ang likod;
Minsa’y nakatayong… langit: inaabot
19 |
Minsa’y nakadapang… dagat: niyayapos!
 Eksaherado ang lahat ng pahayag ngunit napakaganda ng nagiging bisa o

larawang-diwang nabubuo sa guniguni o isipan ng mambabasa.
“Florante at Laura”
kung nagbangis ka ma’t nagsukab sa akin.
Mahal ka ring lubha dini sa panimdim;
at kung mangyayari hanggang sa malibing
ang mga buto ko, kita’y sisintahin.
 Pansinin na ang Hyperbole ay malaki ang pagkakahawig sa Metapora sapagkat

kapwa tigib ng eksaherasyon, gayundin sa simile o di kaya’y metonomiya
sinekdoke. Sa aklat ni Larson (MBT:117-19) ay mahahalaw natin ang
sumusunod na halimbawa:
“They turned the world upside down”
“Im frozen to death”,
“Who put all the sugar in the world in this coffee?”
Sa pagsasalin ng Hyperbole, dapat mapanatili sa salin ang eksaheradong bisa ng
mensaheng ibig ikintal ng awtor sa isip ng mambabasa.
 Halimbawa sa tuluyan:
“Kumukulo ang dugo ko sa taong iyan”
“Bumaha ng dugo sa dami ng namatay sa laban”
“tinging makalaglag matsing”
“nagkabuhol-buhol ang hininga”
“Pasan ang daigdig”
“gangga-ulo ng pusa ang subo dahil sa gutom”
EUPEMISMO (EUPHEMISM)
 Ito’y paggamit ng matalinghagang salita o pahayag bilang pamalit sa iabg salita o
pahayag na nakakasakit ng damdamin o malaswang pakinngan.
PERSONIPIKASYON
 Ito’y matatawag ding padiwangtao, ayon sa ibang awtor. Nagbibigay-buhay o
nagbibigay-katauhan ito sa mga bagay na walang buhay; sa ibang salita, inililipat
ang katangian ng tao sa mga karaniwang bagay.
Halimbawa:
1. Pinasan ng magsasaka ang kanyang matapat na araro.
2. Kumakaway ang mga dahon sa ihip ng hangin.
3. Nagbabalita ng papalapit na pasko ang malamig na hangin.
4. Sinalunga ng mangingisda ang nagngangalit na mga alon.
 Narito pa ang isang mula naman sa sinulat ng makatang si Ildefonso Santos.
20 |
1. Ang Araw, pagsikat ay may gintong dala,
ako’y tinawag ang sabi’y “Bangon na”
Sa katanghalian ang araw ay galit,
Ako’y nilalagyan ng apoy sa dibdib.
Ang araw kung hapo’y madugo’t sugatan,
Sa akin ang bulong, “Magdasal,Magdasal.”
PANAWAGAN
 Kahawig din ito ng personipikasyon dito, ang mga bagay na walang buhay ay
waring may buhay at kinakausap.
Halimbawa:
O Buwan! Bumaba ka’t ako ay aliwin.
 Ang “Florante at Laura” ni Balagtas ay saganang-sagana sa mga tayutay na
panawagan, lalo na sa bahaging si Florante ay nakagapos sa isang puno higera sa
kagubatan.
Halimbawa:
“Ang lahat ng ito,maawaing langit,
Iyong tinutungha’y ano’t natitiis?”
PAHIRAYA
 Kahawig din ito ng personipikasyon at ng panawagan sapagkat dito, ang isang
hinihiraya o isang taong wala sa harap ay waring nagsasalita at kinakausap.
Halimbawa:
Hayun, magkaakbay
Ako’t saka ikaw,
At nagtatampisaw
Sa tubig nakristal.
PARABULA,PABULA, ALEGORYA
Sumasaklaw ang mga ito sa tatlong uri ng salaysay na kalimitan ay nagbibigay-
aral.
 PARABULA. Ang parabula ay humahango sa banal na kasulatan, tulad ng “Ang

Alibughang Anak” (The Prodigal Son)
 PABULA. Gumagamit naman ng mga hayop na pinapakilos at pinagsasalita na

ang tuon ay ang mga kasalanan at kahinaan ng tao.
Halimbawa: Ang usa at ang pagong, at iba pang pabula ni Aesop.
 ALEGORYA. Nagsasalaysay na kung saan ang tao, bagay at mga pangyayari ay

nagtataglay ng naiibang kahulugan na karaniwan ay nagbibigay din ng
21 |
makabuluhang aral sa buhay.
ANTITESIS AT EPIGRAM
 Malaki ang pagkakahawig ng antitesis at ng epigram sa isa’t isa sapagkat kapwa
nagpapahayag ng magkasalungat na bagay.
 Naiiba lamang ang epigram sa dahilang ito’y may kaiklian at katalinghagaan.
o Halimbawa ng antitesis: (hango sa Retorika ni Sebastian:123)
Mahiram pakisamahan ang isang taong katulad niya…sala sa lamig, sala
sa init, ayaw ng katahimikan at kasayahan, nayayamot sa hangal. Aywan
ko kung sa anong uri ng nilalang siya napapabilang.
o Halimbawa ng Epigram
 Ang lakas ng mga babae’y nasa kanilang kahinaan.
Ang kagandaha’y nasa kapangitan.
 Mula sa Florante at Laura:
Katiwala ako’t ang iyong kariktan,
Kapilas ng langit anaki’y matibay,
Tapat ang puso mo’t di nagunamgunam
Na ang paglililo’t nasa kagandahan.
IRONYA O PAG-UYAM
 Ito ay nagpapahayag ng kabalintunaan, ng pangungutya, panunuya o pang-uuyam
sa pamamagitan ng mga salita o pahayag na kapag kinuha ang paimbabaw na
kahulugan ay waring pamumuri sa tinutukoy. Sa ibang salita, kabaliktaran ang
kahulugan ng sinasabi. Kapag tinignan mo ang bestida ngayon ng mga dalaga,
iisipin mong mga matipid sila kaysa mga dalaga noong araw.
PARADOKS
 Isang paraan ng pagpapahayag na sa biglang-isip ay waring taliwas sa
katotohanan o sa sentido komun, ngunit kapg sinuring mabuti ay malilirip na
mayroon palang matatag na batayan. Halimbawa:
Isa, saka isa ay isa at hindi dalawa. (pagpapakasal o pag-aasawa)
OKSIMORON
 Paghahalo ng dalawang salitang magkasalungat na nagiging katanggap-tanggap
sa nakaririnig o nakababasa.
Halimbawa:
 Nakakabinging katahimikan ang kanyang nadama. Nang siya ay nasok sa
silid na yaon na kinaburulan ng libong pangarap at mga pag-asa.
ONOMATOPEYA
22 |
 Paggamit ng salitang kahawig o katunog ng nginangalanan.

Halimbawa:
 At habang siya’y nakaluhod at taimtim na nagdarasal ang tunog ng
batingaw na umaalingawngaw sa tulong niyang guniguni’y dambuhalang
pumupukaw.
III. MGA GAWAIN
A. Isulat ang TAMA kung ang sinalungguhitang salita ay tama, at kung mali
naman, palitan ang sinalungguhitang salita at isulat ang sagot sa inyong
sagutang papel.
1. Ang sesura ay ang saglit na pagtigil sa pagbigkas sa dulong pantig ng isang

pangkat ng mga salitang may iba’t ibang pantig sa loob ng isang taludtod.
2. Ang isang tula ay may ritmo, sukat at tugma.
3. Ang tayutay ay hindi mabulaklak na paggamit ng wika hundi masining na
pagpapahayag.
4. Ang isang parabula ay nagsasalaysay na kung saan ang tao, bagay at mga
pangyayari ay nagtataglay ng naiibang kahulugan.
5. Maraming dalubhasa sa pagsasaling-wika ang naniniwalang posibleng
matamo ng sinuman ang isang ganap (perfect) na pagsasalin sa larangan ng
poesya o tula.
6. Ang isang sangkap ng tula na sukat ay tumutukoy sa bilang ng patinig sa
isang taludturan.
7. Naniniwala ang mga tagasaling-wika na upang maging makatarungan sa
makatang awtor, ang kaniyang tula ay kailangang isalin ng isa ring makata,
at sa paraang patula rin.
8. Ang isang Metonomiya ay isang tayutay na ang tawag sa isang bagay ay
ipinapalit o inihahalili bilang talinhagang pantawag sa isang bagay na
ipinahihiwatig.
B. PAGSASALIN: Sa inyong sagutang papel, isalin ninyo ang mga saknong

na mula sa Ingles tungo sa wikang Filipino. Isulat muna ang orihinal na tula
at itabi ang salin nito.
1. “The Road Not Taken”, by Robert Frost

Two roads diverged in a yellow wood,
And sorry I could not travel both
And be one traveler, long I stood
23 |
And looked down one as far as I could
To where it bent in the undergrowth;
2. “Still I Rise”, by Maya Angelou

You may shoot me with your words,
You may cut me with your eyes,
You may kill me with your hatefulness,
But still, like air, I’ll rise.
3. “A Question”, by Robert Frost
A voice said, Look me in the stars
And tell me truly, men of earth,
If all the soul-and-body scars
Were not too much to pay for birth.
C. PAGGAWA NG SARILING TULA:

Panuto: Nabasa at napag-alaman na ninyo sa modyul na ito ang tungkol sa
mga iba’t ibang uri ng tayutay. Gamit ang mga ito, bumuo kayo ng inyong
sariling kathang tula ng inyong napiling tema. Pagkatapos, salungguhitan
ninyo ang mga tayutay na ginamit at ibigay kung anong uri ito. Gawin ito sa
inyong sagutang papel.
Krayterya:
Paglalahad ng tula - 10 puntos
Pagtukoy sa mga tayutay
na ginamit - 10 puntos
Orihinalidad - 5 puntos
Disenyo at Kalinisan - 5 puntos
KABUOAN - 30 puntos
IV. LEARNING INSIGHTS

1. Bakit sinasabing mahirap ang pagsasalin ng isang tula? Nakikita mo ba
ito bilang isang mahirap na gawain? Bakit?
2. Gaano kahalagang maitawid ng isang tagapagsalin ang mensahe o diwa
ng kaniyang isinasalin na tula?
24 |
Santiago, A. O. (2003). Sining ng Pagsasaling-wika sa Filipino Mula sa Ingles

Ikalawang Edisyon. Manila, Philippines: REX Book Store.
Nakuha mula sa: https://pdfcoffee.com/filipino-311-imulain-agsasaling-pdf-
free.html
___________________________ __________________________
Date accomplished Pre-service
Teacher’s Signature Over
Printed Name
______________________________
Date Received
“Ngunit maraming nauuna ang nahuhuli, at maraming nahuhuli na mauuna.”

Mateo 19:30
25 |

Pagsasalin Modyul 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pagsasalin Modyul 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I.

Bago ang lahat ay gumawa muna tayo ng ilang paglilinaw. Mapapangkat sa

 Sa una maipapangkat ang mga materyales na tumatalakay sa sopistikadong antas

 Sa mga ganitong materyales o teksto ginagamit ang isang paraan ng

BAKIT MAS MAHIRAP MAGSALIN NG TULA?

 Nagsimula tayo sa pagpapangkat ng mga teksto sa dalawang uri upang magamit

Sipiin natin ang sinabi ni Finlay (Translating 1971:71)

Maraming dalubhasa sa pagsasaling-wika ang naniniwalang imposibleng matamo

Mga Nagsasalungatang Paniniwala sa Pagsasalin

 Napakaraming iba’t ibang simulain sa pagsasaling-wika na kalimitan ay

 Sa dalawang salin, ayon kay Savory, ay malinaw na mapapatunayang higit na

Saling patula ni Krause:

 Sa dalawang salin, ayon kay Savory, mainam na mapapatunayang higit na

MGA KARANIWANG TEKNIK O PARAAN SA PAGSASALIN NG TULA

Ano ba ang Poesya o Tula?

Ayon kay Almario:

Opinion o Paniniwala ng mga palaaral:

 Carlyle, Leigh Huntat Whately

Dapat tandaan sa pagsasalin ng tula:

Dalawang estilo ng “paraphrasing”

You’ll find where you roam, na makikita mo kahit saan ka

Can never make a home. Kailanman ay hindi maituturing na

3) But every home where love Subalit ang tahanan na

And friendship is a guest at ang pagkakaibigan ay

Is truly home, and home ay tunay na tahanan at

Batay sa pagpapakahulugan ng tagapagsalin.

Sa pagsasalin ng tula popular ang pagsasalin ng tula- sa- tula

Ritmo at kung paano magiging matulain ang mga pahayag

 Malinaw na ipinaliwanag ni Fitts na imposibleng maisalin ng lubusan ang

Mga pahayag ayon kay SAVORY

Pinakaugat nadahilan sa pagsasalin

Pagsasalin ng Tugmang Pambata

THE LITTLE TURTLE

I. There was a little turtle.

II. He snapped at a mosquito,

III. He caught the mosquito,

Mayroon isang munting pagong

Sinagpang niya ang lamok (sinikmat, sinakmat, sinunggaban)

 Pansinin na isinama ang mga kahulugang salitang maaring magamit sa oras ng

Sinakmal niya ang lamok,

Sinagpang niya ang lamok,

Nahuli niya ang lamok,

Sinagpang niya ang lamok,

Nahuli niya ang lamok,

MGA BATAYANG KAALAMAN SA KUMBENSYUNAL NA PANULAANG

 Pagtuunan natin ang pisikal o mekanikal na anyo ng tulang kumbensyunal na ang

Mga Sangkap ng Tula

 Halimbawa ng tula na may:

Ang tulang “Isang Dipang Langit” ng makatang Realistang si Amado V. Hernandez ay

Sa munting dungawan, tanging abot-malas

Ang sukat na lalabing-animin ang karaniwang ginagamit ng makata kapag iniisip

Ang sukat na lalabingwaluhin ay may tatlong hati –anim/anim/anim. Wala

Sa mukhang maragat ng ating daigdig;sa kasilangan

mga pulo pulong parang sinasabog ng binhi ng palay

ang bayan ko’y ito

Gaya ng ibang sukat, ito ay pinapasukan ng modipikasyon ng ibang makata, tulad ng

Sa panulaang Filipino, mahalaga ang magkakatugmang salita hindi lámang sa

Sa konteksto ng pabigkas na tula, mahalaga rin ang tugmaan bilang kasangkapan

May dalawang uri ito:

Tugmaang ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa patinig o impit na tunog

Tugmaang di-ganap — ang mga taludtod ay nagtatapos sa katinig bagamat may

Tugma sa katinig (Di-ganap)

 Ano nga ba ang sesura?