Professional Documents
Culture Documents
I. MGA KASANAYAN:
Sa katapusan ng araling ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Nauunawaan ang iba’t ibang paraan ng pagpapayaman ng
talasalitaan;
2. Napahahalagahan ang mga pamamaraan sa pagpapayaman ng
talasalitaan sa pagtuturo ng wika;
3. Nakasusulat ng isang acrostic poem na nagpapakita ng
pagpapahalaga sa pagpapayaman ng talasalitaan.
II. NILALAMAN
1|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
Halimbawa: Pansinin ang iba;t ibang kahulugan ng mga salitang iisa ang baybay
ngunit magkakaiba ng bigkas.
tubo
maaaring kahulugan:
• tubó - isang uri ng pananim
• tubo - bakal na pandaluyan ng tubig
2|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
Denotasyon
Kung pinag-uusapan ang mga pagpapakahulugan sa isang salita,
karaniwan nang tinutukoy ay ang kahulugan nitong konseptwal, iyong
kahulugang nag-uugnay dito sa isang bagay, tao, lugar o pangyayri. Ito ang
tinatawag nating kahulugang denotatib. Halimbawa, ang denotasyon ng salitang
bahay ay isang tirahan- isang gusali na itinayo para tirahan ng tao. Nananatili ang
kahulugang ito kahit na sa ibat-ibang konteksto. Ang denotatibong kahulugan ay
ipinalalagay na sentral o pangunahing kahulugan ng isang talasalitaan.
Konotasyon
Bukod sa kahulugang denotibo, ang isang salita ay maaaring magtaglay ng
pahiwatig na emosyunal o pansaloobin. May mga salitang nagtaglay ng posibo
o negatibong konotasyon . samantalang ang iba’y maaaring neutral ang
kahulugan. Suriin natin ang mga salitang panukala at pakana na parehong
nangangahulugan ng isang proyekto o proposisyon. Kung ang panukala ay may
positibong konotasyon, negatib naman ang pahiwatig ng salitang pakana.
4|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
Halimbawa:
buwig ng saging
pumpon ng bulaklak
kawan ng ibon
ligaya at lumbay
trono ng hari
marangyang piging
magarang damit
maaliwalas na mukha
2. Klayn (Cline)
Ang pagkiklino ay ang pagsasaayos ng mga salita ayon sa antas o tindi ng
kahulugan ng salita.Hindi lahat ng mga salitang magkasingkahulugan ay pareho
na rin ang ibig sabihin Hindi maaring pagpalitin ang gamit ng mga ito bagaman
iisa ang malawak na kahulugan,ngunit magkaiba naman ang tindi ng
ipinapahayag nito. Magkaiba ang digri o tindi ng nais iparating nito lalo na kung
ito ay gagamitin sa pangungusap.
Ito ang antas-antas na pagkakasunod-sunod ng pagkakaiba-iba sa loob ng
isang uri.
6|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
Halimbawa A.
Panahon
mainit
malamig
Sa loob ng klayn ay maaring ipasok ang mga salitang
maalinsangan, mabanas, at mahalumigmig.
Halimbawa B:
Pormal
talumpati
pahayag
usapan
daldalan
satsatan
Impormal
3. Cloze
Sa uring ito, hindi ginagalaw ang titulo at ang unang pangungusap ng
isang sipi. Pumapasok ang pagpapayaman ng talasalitaan sa pamamagitan ng
paghula kung anong tamang salita ng angkop gamitin o ipuno sa puwang na
matatagpuan sa tuwing ikasiyam na salita maliban kung ito’y pantanging ngalan o
bilang kaya.
7|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
Halimbawa:
a. kaguluhan b. paggiba
mabuti demolisyon
kalituhan pagwasak
karahasan paglilipat
c. nakatayo d. lumayo
nakatirik lumikas
nakapwesto lumayas
nakaiskwat tumalilis
4. Klaster
Ito ang pagsama-sama ng magkakatulad na bagay sa iisang grupo. Mga salita ito
na magkakaugnay-ugnay sa iisang ideya.
pagkainis pagkabugnot
pagkayamot pagkasuklam
pagkamuhi pagkapoot
5. Konteks
8|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
A. Depinisyon
Ang kahulugan o depinisyon ng bagong salitang pag-aaralan ay
nakapaloob sa binabasa.
Halimbawa:
Sa butas ng nitso ay dahan-dahang inilagak ang bangkay.
B. Paghihinuha
Ang estudyante ay inaasahang makagawa o makabuo ng isang palagay/
opinion/ konklusyon mula sa mga katotohanan o katwiran.
Halimbawa:
Ang paligid ay kakikitaan ng paghihikahos ng mga tao. Nakabilanggo sa
daigdig ang barungbarong, lusak na estero, nanlilimahid na babae’t lalaki.
C. Paghahambing/ Kontras
Ito ang pagbibigay-halaga sa mga salitang naghuhudyat ng pagkakaiba
tulad ng pangatnig na subalit, pero, at ngunit, na nagpapahiwatig ng kaibahan ng
kahulugan ng isang salita sa isa pang salita.
Halimbawa:
Kapurit nga ang natirang pagkain ngunit nagkasya pa rin sa maraming nakasahod
na kamay.
D. Pagsusuri
Ang pagsusuri sa pagkakabuo ng mga salitang-ugat at panlapi, nahuhulaan ng
mag-aaral ang kahulugan ng salitang pinag-aaralan.
Halimbawa:
tao-tauhan, panalag-sinalag, digma-mandirigma
9|
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
6. Konsultasyon
Para matiyak na wasto ang kahulugang ibinatay sa konteksto, mahalagang
konsultahin ang sangguniang aklat, diksyunaryo at iba pang sanggunian na
angkop sa gulang ng mag-aaral.
7. Mga Kard
Paggawa ng maliliit na kard sa bawat salitang inaakala ng mag-aaral na mahirap
abuti. Mahalagang isulat sa kard and salita, ang kahulugan nito, ang paggamit sa
pangungusap at ilang kolokasyon.
8. Pagkamalikhain
Halimbawa:
Maaaring magpakita ang guro ng iba’t ibang larawan at hayaan ang mga batang
pumili ng isang larawang nais nilang talakayin. Bigyan ang mga bata ng ilang
abuti, tawagin sa harapan, at ipatalakay ang larawang napili. Sa ganito, iba’t ibang
talasalitaan ang maririnig at matutuhan ng mga mag-aaral.
I. MGA KASANAYAN:
a. Nakikilala ang iba’t ibang layunin ng edukasyon ayon sa
konstitusiyon, sa elementarya, at sekundarya;
b. Nakapagpapaliwanag ng pagkakahalintulad at pagkakaiba ng mga
layunin edukasyon sa elementarya at sekundarya at ang nakasaad sa
Konstitusyon; at
c. Napapahalagahan ang mga layuning ng edukasyon sa mga sitwasyong
naayon sa kasalukuyang kalagayan ng edukasyon sa bansa.
II. NILALAMAN:
10 |
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
A. Unawaing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Gamit ang pagkiklino, iayos ang
pagkakasunod-sunod ng mga salita ayon sa tindi ng kahulugan nito. Pagkatapos,
gumawa ng tig-iisang pangungusap sa bawat salitang inayos. (Paalala: Huwag
komopya sa internet ng sagot.) (36 puntos)
1. galit, poot, muhi, ngitngit
2. kinupkop, inalagaan, tinangkilik, kinalinga
3. hapis, lungkot, pighati, lumbay
12 |
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
A. Gamit ang isang acrostic poem, ilahad mo kung gaano kahalaga ang pag-
alam sa mga paraan ng pagpapayaman ng talasalitaan bilang mga guro sa
hinaharap. Sundin ang pormat sa ibaba:
S -
A -
L -
I -
T -
A -
13 |
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
MGA SANGGUNIAN:
___________________________ __________________________
Date accomplished Pre-service Teacher’s
Signature Over Printed Name
14 |
FILIPINO PARA SA NATATANGING GAMIT ED FIL 1 /2020-2021
________________________________
Date Submitted
KAWIKAAN 16:3
"Ipagkatiwala mo sa Panginoon ang lahat ng inyung gagawin at magtatagumpay
ang lahat ng iyong balakin.”
15 |