Trener NR 150

JAK CZYTAĆ GRĘ
Odcinek 1: Nie uciekajcie od deficytów
Nr 3/2020 (150) Nº 3
NARODOWY
MODEL GRY:
TRENING
FORMACYJNY
Magazyn polskiego związku piłki nożnej
TRENUJ JAK
REPREZENTACJA U20
JAK ANGAŻOWAĆ RODZICÓW W PROCES TRENINGOWY
ODKRYWAMY KARTY… NINA PATALON
@LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl
Łączy nas piłka
Pandemia zaskoczyła wszystkich. Ale podjęliśmy rękawicę, bo w życiu, jak w sporcie, najgorsze to się poddać. Podejmowanie
kolejnych strategicznych decyzji dotyczących powrotu rozgrywek piłkarskich w Polsce było bardzo trudne. Teraz już wiemy,
że w takich sytuacjach życiowych zawsze będzie to decyzja na granicy ryzyka. Część lig udało nam się dokończyć na boiskach
piłkarskich i cieszy nas to bardzo. Przede wszystkim dlatego, że zawodnik niegrający traci bardzo dużo. Im dłuższy okres
przerwy, tym więcej negatywów dla piłkarza bez względu na poziom, na jakim przyszło mu rywalizować. Z perspektywy pol-
skich reprezentacji ma to dla nas również ogromne znaczenie. By reprezentacja była silna, kadrowicze muszą grać. Dlatego
mamy nadzieję, że nic już nie zatrzyma odmrażania polskiego futbolu, a pojawienie się kibiców na stadionach jest kolejnym
krokiem, który udało nam się wykonać ku normalności.
Jednocześnie chcąc iść do przodu i obserwując tendencje w światowej piłce, postanowiliśmy poszerzyć wiedzę polskich
trenerów o tzw. trening formacyjny. Jako osoba nadzorująca szkolenie w naszym kraju z przyjemnością przekazuję w ręce
trenerów kolejny suplement Narodowego Modelu Gry. Czas na „Trening Formacyjny”. Kolejna już publikacja Polskiego Związku
Piłki Nożnej, którą bezpłatnie możecie pobrać na kolejnej stronie, powstała na bazie wiedzy i doświadczeń szkoleniowców
reprezentacji narodowych oraz przy współpracy z wieloma trenerami. Wiemy wszyscy, że we współczesnej piłce każda
formacja musi być bardzo dobrze zorganizowana, bez względu na to, czy jest to linia obrony, pomocy, czy ataku. Między
poszczególnymi formacjami są ścisłe zależności i bezwzględnie im większe jest zrozumienie piłkarzy na poszczególnych
pozycjach, tym większa jest korzyść dla całego zespołu. Mamy nadzieję, że wszystkie wytyczne, które opracowaliśmy, po-
mogą Wam poprawić jakość gry Waszych drużyn, a tym samym podnieść jakość szkolenia w Polsce. Wiedza ta ma pomóc
Wam w pełni się realizować. To zbiór inspiracji, które mają wskazać właściwą drogę w pracy szkoleniowej, ale jednocześnie
nakłonić Was – polskich trenerów do większej refleksji nad pracą, którą wykonujecie w klubach. Pamiętajmy, że cel wszyscy
mamy ten sam. Szkolić i trenować jak najlepiej. Dla dobra piłkarzy. Dla dobra polskiej piłki!
Stefan Majewski
Dyrektor Sportowy
Departament Szkolenia i Reprezentacji Narodowych
JOIN US AT NIKE.COM.FOOTBALL @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 3

Spis treści
Narodowy Model Gry: Trening Formacyjny. Pobierz już teraz!_________________________________________ 6

Głowa do góry, czyli coś dla młodego piłkarza_______________________________________________________ 7
Odcinek 1: „Nie uciekajcie od deficytów”________________________________________________________________ 8
Trenuj jak reprezentacja U20__________________________________________________________________________ 10
Czym jest czucie piłki i dlaczego zaczyna się w głowie?________________________________________________ 18
ODKRYWAMY KARTY… Nina Patalon______________________________________________________________________ 21
Reprezentacja Polski kobiet U19. Analiza + przykładowy konspekt jednostki treningowej__________ 22
Jan Żurek: Radości młodych z mistrzostwa nie da się z niczym porównać_____________________________ 26
Planowanie procesu treningowego____________________________________________________________________ 28
Jakim jestem trenerem?________________________________________________________________________________ 34
Jak angażować rodziców w proces treningowy_______________________________________________________ 38
Model funkcjonowania Skautingu Zagranicznego PZPN_______________________________________________ 42
Polski Związek Piłki Nożnej podsumowuje projekt AMO________________________________________________ 46
PIŁKARSCY WOJOWNICY___________________________________________________________________________________ 49
Aby obejrzeć animacje i filmy

należy kliknąć w kod QR
W przypadku wydrukowania magazynu można również
Redaktor naczelny: Marcin Papierz ŚCIĄGNĄĆ URUCHOMIĆ OGLĄDAĆ
Wsparcie redakcyjne: Michał Libich, Michał Zachodny darmową aplikację do ściągniętą aplikację, a następnie wyjątkowe animacje i filmy
Konsultacja merytoryczna: Komisja Techniczna PZPN skanowania kodów QR na swój skierować kamerę swojego
Korekta: Anna Marecka i Paweł Drażba smartfon lub tablet z: telefonu na stronę, na której
App Store (IOS) znajduje się kod QR, tak aby
Projekt graficzny i skład: Agnieszka Budzicz
Sklep Play (Android) był wyraźnie widoczny na
Wsparcie graficzne, ilustracje: Grzegorz Gromadzki Marketplace (Windows Phone) wyświetlaczu telefonu
Zdjęcia: Archiwum własne PZPN, Cyfrasport, East News
Wydawca: Asystent Trenera Sp. z o.o.
na zlecenie Polskiego Związku Piłki Nożnej
[
4 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl
Aktualności Kącik taktyczny Łączy nas piłka
Narodowy Model Gry:

Trening Formacyjny. Głowa do góry, czyli coś
Pobierz już teraz! dla młodego piłkarza
„Piłka nożna jest grą zespołową. To z pozoru oczywiste stwierdzenie niesie za sobą ważne W „Kąciku taktycznym” została poruszona kwestia odnosząca
podejście do całokształtu procesu szkolenia i gry, rozumiane jako »podejście zespołowe«. się do indywidualnego rozwoju młodego piłkarza i procesu
W świetle najnowszych tendencji szkoleniowych grę należy traktować jako całość, a nie sumę
podejmowania przez niego decyzji. – Każde zachowanie na
poszczególnych jej elementów” – piszą autorzy najnowszego suplementu Narodowego Modelu
Gry dotyczącego treningu formacyjnego. Zapraszamy do lektury wprowadzenia oraz pobrania za boisku wiąże się właśnie z procesem decyzyjnym, a to wynika
darmo całości kolejnej publikacji Polskiego Związku Piłki Nożnej. z prawidłowej postawy mentalnej – mówi Paweł Kozub,
drugi trener w reprezentacji Polski do lat 19.
T
o globalne ujęcie piłki nożnej zakłada rozumienie gry Proponowane rozwiązania warto odnieść do wszystkich
D
jako całości we wszystkich jej aspektach. Biorąc pod faz gry, atakowania wraz z przejściem z atakowania do
uwagę złożoność gry, zasadne wydaje się wyodrębnienie bronienia oraz bronienia wraz z przejściem z bronienia do la Sebastiana Szymańskiego obecny sezon, choć z długą Paweł Kozub zna Sebastiana Szymańskiego z pracy w sztabie
określonego zakresu działań w zredukowanej skali. W tym atakowania. Niniejsze rozwiązania mogą być z powodzeniem przerwą spowodowaną przez koronawirusa, jest wy- szkoleniowym Legii Warszawa. – Głowa w górze wyróżniała
kontekście praktyka szkoleniowa wypracowała następujące realizowane w treningu formacyjnym, ale przede wszyst- jątkowy. Pierwszy po transferze do Dinamo Moskwa, Sebastiana na boisku treningowym, a później w rywalizacji
poziomy realizacji gry: zespołowy, międzyformacyjny, forma- kim w treningu zespołowym, z zasadą funkcjonalnego z debiutem w reprezentacji, pierwszym strzelonym golem meczowej. Szybko podejmowane decyzje, wcześniej poparte
cyjny, grupowy oraz indywidualny. Podział ten może wska- zachowania pozycji. Proponowane rozwiązania nie mogą i budowaniem swojej pozycji u Jerzego Brzęczka. Ale zaczęło obserwacją pozwalały mu grać w kierunku bramki prze-
zywać z jednej strony na drogę metodycznego odziaływania być utożsamiane z tradycyjnie rozumianymi schematami się od dwóch zgrupowań zapoznawczych: jedno odbyło się ciwnika. Kontrolował przestrzeń wokół siebie do momentu
na zawodnika, z drugiej natomiast uwzględnia stopniowy gry ograniczającymi procesy decyzyjne, lecz narzędziami dwa lata temu, drugie przed rokiem. Jeszcze u selekcjonera przyjęcia piłki, zdobywał teren podaniem lub prowadzeniem
rozwój jego procesów poznawczych i rozumienia gry. Nie jest pomagającymi zawodnikom w lepszym rozumieniu gry. Adama Nawałki po treningach w Arłamowie nie znalazł się piłki, dryblingiem… To wszystko pozwoliło mu na szybki
to jednak analityczny sposób postępowania, zakładający, że w kadrze na mistrzostwa świata. Przed młodzieżowym Euro awans sportowy. Ale do tego ma inne cechy, które utożsa-
suma poszczególnych elementów da nam w efekcie „całość Wszystkie proponowane rozwiązania są „dynamicznymi spędził z pierwszą reprezentacją tydzień, ale też nie zagrał miam z „Głową w górze”: pozytywne nastawienie, energię,
gry”. Uznając kompleksowość gry, zawsze należy oddziaływać punktami wyjściowymi”, a nie celami samymi w sobie. w żadnym spotkaniu eliminacji ME seniorów. Odnosząc się pewność siebie i ogromną determinację w działaniach – mówi.
w sposób globalny, natomiast wyszczególnione, zredukowa- Taki sposób działania powala zawodnikom tworzyć nawyki do tematu głównego, można powiedzieć, że trzymał jednak
ne poziomy mają na celu lepsze jej rozumienie jako całości. i automatyzmy techniczno-taktyczne, wskutek czego mogą „głowę w górze” i jesienią stał się podstawowym zawodnikiem. Czy może być on przykładem dla młodych piłkarzy? – Zde-
realizować określone zadania szybciej i efektywniej. Procesy cydowanie. Zresztą jego dynamiczny rozwój w ostatnich
Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania teoretyczne, te sprzyjają rozwojowi kreatywności zawodników, ponieważ Do Sebastiana jeszcze wrócimy. Czy jednak poruszony temat latach, od debiutu niemal cztery lata temu w Legii do gry
celem tej nowej publikacji jest przedstawienie tych zredu- mają oni więcej czasu na tworzenie nowych rozwiązań nie jest zbyt odległy od celu całego cyklu, czyli przedstawiania w reprezentacji Polski i mocnej lidze zagranicznej, tylko to
kowanych działań taktycznych w korelacji do założeń sys- boiskowych o większej złożoności i kompleksowości. kwestii taktycznych? – Jeśli przyjmiemy, że taktyka to suma potwierdza. Jeszcze ważniejsze są jego umiejętności. Pro-
temu 1–4–3–3 zaproponowanego w ramach Narodowego decyzji podejmowanych przez zawodnika na podstawie jego wadząc treningi ośmio- i dziesięciolatków, mówiłem im, że
Modelu Gry. Uznano, że unifikując wszelkie aspekty związane Reasumując, w ręce trenerów trafia materiał szkoleniowy, percepcji, możliwości poznawczych, to jednym z fundamentów „kto ma piłkę jest królem”. Decyduje i jest odpowiedzialny
z działaniami zespołowymi, grupowymi i indywidualnymi, który uzupełnia wiedzę w zakresie działań techniczno-tak- jego działania będzie wzrok. Stąd tytułowa „Głowa do góry” za to, co z nią zrobi. Gra z „głową w górze”, więc jest pewny
zasadne staje się uszczegółowienie najważniejszych ele- tycznych w odniesieniu do systemu 1–4–3–3. W ten sposób pozwala w prawidłowy sposób oceniać sytuację, analizować siebie, działa szybko i zdecydowanie. Odniesienie do „króla”
mentów związanych ze współpracą zawodników w formacji publikacja uzupełnia omawianie wszystkich poziomów ją i wyciągać z niej wnioski, by na końcu podjąć skuteczną powinniśmy rozumieć jako rodzaj postawy, nastawienia i po-
i między nimi w przyjętym systemie gry. W tym kontekście gry zapoczątkowanych w NMG i innych suplementach: decyzję. Do decyzji piłkarz dobiera narzędzia techniczne, czyli ziomu koncentracji. Idąc dalej, „głowa w górze” to sprawność
przedstawiono współpracę: zespołowy, międzyformacyjny, formacyjny oraz indywidu- prowadzenie piłki, podanie czy strzał. To, co cechuje najlep- w analizowaniu i wnioskowaniu w procesie decyzyjnym,
• w formacji obrony zawodników 2–5–4–3 z bramkarzem, alny. Obok przykładowych środków treningowych zawarto szych na świecie, to szybkość działania. Zawodnicy powinni a także mowa ciała i determinacja w działaniu – tłumaczy.
• w formacji pomocy zawodników 6–8–10, w nim również propozycje rozwiązań wdrażania treningu posiadać nawyk ciągłego sprawdzania, co dzieje się wokół nich,
• w formacji ataku zawodników 7–9–11. międzyformacyjnego oraz formacyjnego w mikrocyklach bo to pomaga w przewidywaniu następnych wydarzeń, a nie – Wyobrażam sobie sytuację, w której młody piłkarz popełnia
szkoleniowych z różną liczbą jednostek treningowych. wyłącznie reagowania na sytuację. Nie zapominając o innych błąd i oczekuje wsparcia od trenera, rodzica czy opiekuna, nie
Z kolei między formacjami wyróżniono współpracę nastę- fazach, umiejętność przewidywania odnosi się również do gry tylko podczas rywalizacji sportowej, lecz także na co dzień.
pujących zawodników: Tradycyjnie, warto podkreślić, że proponowane rozwiązania w bronieniu, jak też w momentach przejściowych – mówi Kozub. Czy decyzja rozwijającego się zawodnika zawsze będzie
• 2–7 i 3–11, • 8–10–9, i środki treningowe nie są celami samymi w sobie, lecz właściwa? Nie, dlatego z boku powinien usłyszeć: „głowa
• 4–5–6–8, • 7–10–11–9. mają stanowić inspirację do tworzenia własnych rozwiązań Jak wygląda ten proces podejmowania decyzji? – To przed do góry!”. Nie ma czasu na rozpamiętywanie krótkotrwałej
• 6–8–7–11, na różnych poziomach szkolenia i, co ważne, modyfikacje przyjęciem piłki zawodnik powinien wiedzieć, co chce zrobić porażki, bo, zwłaszcza na boisku, zaraz trzeba podjąć kolejną
rozwiązań w ramach różnych systemów gry. Kluczowym dalej, a nie po pierwszym kontakcie. Jakość widzenia różni za- decyzję. Największą wartością są doświadczenia zebrane
elementem każdego działania trenerskiego jest dogłębna wodników z poziomu najwyższych klas rozgrywkowych, a tych podczas ćwiczeń odnoszących się do podejmowanych decyzji
Jerzy Brzęczek, selekcjoner reprezentacji Polski: analiza, na ile wprowadzane działania poprawiają rozu- niższych. W przypadku procesu szkolenia kształtowanie nawyku pod presją przeciwnika, a następnie z rywalizacji w meczu
Poszerzanie wiedzy jest ważną częścią zawodu trenera mienie i organizację gry prowadzonego zespołu, a przede obserwacji powinno jednocześnie wspierać samodzielność po- ligowym czy podwórkowym. Każdy chce wygrywać, a szan-
wszystkim, czy są spójne z przyjętą ideą gry jako całości. dejmowanych decyzji. Tak buduje się ich motywację wewnętrzną sę zwiększa się, podejmując szybszą decyzję, przewidując
Warsztat każdego trenera to nie tylko zbiór doświadczeń i prze-
do podejmowania jak największej liczby prób – dodaje. wydarzenia, nie wyłącznie na nie reagując. Doświadczenie
konań, ale również ogrom wiedzy teoretycznej, której posze-
rzanie jest ważną częścią naszego zawodu. Obserwując trendy Autorzy suplementu NMG z gry, popełnione błędy i wyciągnięte wnioski wspierają
w piłce nożnej, zauważam rosnące znaczenie indywidualizacji pt. Trening Formacyjny – Co w takim razie obserwować? Podstawowe punkty to prawidłowy rozwój zawodnika – kończy.
piłka, partner, wolna przestrzeń i ustawienie przeciwnika.
Łączy nas piłka
procesu szkoleniowego i skupienie się na detalach, które są

Obserwacja pozwoli skutecznie podejmować decyzję, czy Piłkarz z głową w górze:
TRENING FORMACYJNY
widoczne także w publikacji kolejnego suplementu Narodowego

RECENZJA:
Tu można
Modelu Gry. Trening formacyjny pomoże w rozwoju każde-
„ Warsztat każdego trenera to nie tylko zbiór doświadczeń i przekonań, ale również ogrom wiedzy teoretycznej,
której poszerzanie jest ważną częścią naszego zawodu. Obserwując trendy w piłce nożnej, zauważam rosnące TRENING FORMACYJNY
bezpłatnie pobrać drużyna będzie w posiadaniu piłki, czy nie. Jedynym wy- • uczy się więcej, • wierzy w siebie,
jątkiem, gdy nie zwraca się uwagę na piłkę, to moment jej • doświadcza więcej, • czerpie frajdę z rozwoju,
znaczenie indywidualizacji procesu szkoleniowego i skupienie się na detalach, które są widoczne także w publikacji
mu trenerowi, zarówno w zrozumieniu zależności pomiędzy

kolejnego suplementu Narodowego Modelu Gry. Trening formacyjny pomoże w rozwoju każdemu trenerowi, Narodowy Model Gry
„Narodowy Model Gry:

zarówno w zrozumieniu zależności pomiędzy zawodnikami, jak i we wpływaniu na ich lepszą współpracę
PZPN
Narodowy Model Gry PZPN
niezależnie od strategii, faz gry czy stref i sektorów boiska. Zachęcam do lektury, wdrażania rozwiązań
i wykorzystania tego wydawnictwa jako inspiracji do rozwoju i dalszej pracy ”.
zawodnikami, jak i we wpływaniu na ich lepszą współpracę Jerzy Brzęczek

Selekcjoner Reprezentacji Polski
Trening Formacyjny”. przyjęcia, posiadania: wówczas zawodnik musi już wiedzieć, • myśli samodzielnie, • traktuje błędy jak wyzwanie,
niezależnie od strategii, faz gry czy stref i sektorów boiska. Zeskanuj QR kod: w którym kierunku działać i w jaki sposób. Natomiast pod- • jest skuteczny, • daje sobie szansę gry na
Zachęcam do lektury, wdrażania rozwiązań i wykorzystania POLSKI ZWIĄZEK PIŁKI NOŻNEJ
ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 7, 02-366 Warszawa
czas pojedynku w obronie wzrok powinien być skierowany • jest kreatywny, wyższym poziomie.
tego wydawnictwa jako inspiracji do rozwoju i dalszej pracy.
www.pzpn.pl
na futbolówkę: nie reaguje się wówczas na ruchy zwodne

Tel. +48 (22) 55 12 300
Fax +48 (22) 55 12 240 Warszawa
NIP 526-17-27-123 2020
ciałem przeciwnika, ale ewentualny ruch piłki – podkreśla. Michał Zachodny Łączy Nas Piłka
6 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 7

JAK CZYTAĆ GRĘ Łączy nas piłka
Odcinek 1: „Nie uciekajcie

od deficytów”
Rosnąca popularność piłki
nożnej sprawia, że kibice,
młodzi piłkarze i amatorzy
tego sportu chcą zgłębiać
jego tajniki. W pierwszym
odcinku cyklu „Jak czytać
grę?” swoimi obserwacjami,
sposobami analizy dzieli się
Tomasz Łuczywek, pierwszy
asystent pierwszego trenera
Jacka Magiery w sztabie
reprezentacji Polski U19
(rocznik 2002) oraz skaut PZPN.
rozwoju. Mówię zwłaszcza o zawodnikach młodych, którzy notuję większość dobrych i złych zachowań zawodnika,
mogą pracować nad każdym elementem technicznym. ale w obszarze panowania nad piłką. Inaczej obserwuje
Drugim kryterium jest obszar motoryczny, najtrudniejszy do się obrońcę, a inaczej napastnika. Jest wiele zmiennych,
wytrenowania, ale wymagany na poziomie mistrzowskim, które zawodnik musi wziąć pod uwagę. Gdybym miał coś
reprezentacyjnym – tłumaczy Łuczywek. poradzić osobie, która chce przeanalizować swoją grę, to
przede wszystkim nie wolno uciekać od deficytów.
Jednak panowanie nad piłką to bardzo obszerne określenie.
– I trzeba ten element rozszerzyć, zdefiniować, co się na to Co się za tym kryje? – Obserwując samego siebie, można
składa: pozycja ciała, przyjęcie, wygranie pozycji, obserwacja, wyliczyć, ile razy straciło się piłkę, a ile dobrze zagrało.
uderzenie do bramki… Oczywiście dobry zawodnik to nie Analityczne wypisanie tych zdarzeń jest najprostszym
tylko ten, który potrafi piłkę przyjąć lub ją uderzyć. Tych sposobem obserwacji. Mając materiał wideo, można zro-
mniejszych parametrów zawierających się w określeniu jest bić stopklatkę i spróbować ocenić, czy dana sytuacja nie
T
wiele, by móc określić, kto na jakim jest poziomie – dodaje mogła być rozegrana lepiej, choćby przez to, jak ustawieni
omasz Łuczywek przypomina sobie jeden z wyjaz- i podaje przykład. – Także pozycja to definiuje. Wydaje się, są koledzy i rywale. Każdy zawodnik zna swoje zadania
dów na obserwację w tym sezonie. – Jechałem na że zawodnicy ofensywni muszą mieć lepsze panowanie taktyczne i również pod tym kątem może weryfikować, czy
mecz Polonii Bytom, by obejrzeć 17-letniego Mariusza nad piłką od defensywnych. Jednak u obrońców również je realizował. Podkreślę, że ważne jest patrzenie krytycz-
Fornalczyka. Zastanawiałem się, jak on sobie poradzi: czy wymagamy prowadzenia piłki, widzenia przestrzeni, w którą ne. Nie można samego siebie oceniać pozytywnie, nawet
gra, bo jest młodzieżowcem i musi występować, czy ma mogą zagrać. w przypadku gdy zagrywa się wszystko dokładnie. Ważny
takie umiejętności. Wystarczyło 10–15 min, bym wiedział, jest kontekst: czy podania były dokładne, bo bezpieczne,
że on coś w sobie ma, co wyróżnia go nie tylko na tle ró- Obserwacja skautów zwykle dotyczy jednostek, a więc jak niedające progresji w grze ani korzyści dla drużyny? Trzeba
wieśników. Wśród seniorów dyktował warunku na boisku, ma się do meczowych założeń zawodników, o których raczej takie sytuacje właściwie rozpatrywać i szukać innych moż-
wytrzymywał intensywność, technicznie radził sobie bardzo nie wiedzą? – Nie znamy ich, dlatego obserwacja zawodnika liwości zagrania. Oczywiście podkreślam, że dobre wybory
dobrze – opowiada. pod kątem panowania nad piłką jest dla mnie kluczowa, na boisku są bardzo ważne, że nad własnymi atutami też
połączenie tego aspektu z rozumieniem i obserwacją gry. trzeba dobitnie pracować. Jednak nie uciekajcie od defi-
Fornalczyk otrzymał powołanie na najbliższe zgrupowanie Mój arkusz obserwacji tworzy się w trakcie pracy, bo przecież cytów, bo to one zawsze na wyższym poziomie zostaną
reprezentacji Polski do lat 17, zadebiutował w turnieju w La może zdarzyć się wiele elementów, których w przygoto- zweryfikowane – kończy.
Mandze wystąpił we wszystkich trzech spotkaniach i strzelił wanych tabelkach nie da się umieścić. Można dopasować
pięknego gola Norwegii. Jego przykład dobitnie pokazuje, go do zawodnika na danej pozycji – mówi. Trzy uwagi do zapamiętania:
że talent i umiejętności wprawne oko dostrzeże szybko • Panowanie nad piłką składa się z wielu elementów gry.
i z łatwością. Jednak, jak zaznacza trener i skaut PZPN, jest Jak więc przełożyć pracę skauta na chęć poprawy własnej • Patrz krytycznie na swoją grę i możliwości w danej sy-
w tym zawarta również odpowiedź na to, w jaki sposób gry u zawodnika młodego lub amatora, a nawet po prostu tuacji na boisku.
można patrzeć na grę jednostki. kibica? – Arkusz można stworzyć na własne potrzeby. Różne • Stwórz arkusz obserwacji dopasowany do swojej roli
wersje są do znalezienia w Internecie, udostępnione przez i pozycji na boisku.
– Dla mnie najważniejsze jest panowanie nad piłką. To trenerów, ale tak naprawdę doświadczenie daje najlepsze
w moim odczuciu element kluczowy w możliwości dalszego efekty. To wszystko musi odpowiadać logice pracy: sam Redagował Michał Zachodny

Trening Trening Łączy nas piłka
Trenuj jak 2. GRA WPROWADZAJĄCA 2. G

RA WPROWADZAJĄCA
reprezentacja U20
(UCZESTNICZY TR. KOZUB)
Gra 4 × 2 Gra na utrzymanie piłki. Gra odbywa się

wewnątrz koła wyznaczonego na środku
boiska, gdzie w przewadze 4 × 2 znajdują
się zawodnicy będący w posiadaniu piłki.
Kopiowanie zajęć to nic złego, ale trzeba to Modyfikacje tej gry pozwalają na dopaso-
Reprezentacja Polski U20 wanie do liczebności zawodników uczest- 20 min
niczących w zajęciach. Po podaniu piłki na
robić mądrze. Konspekty treningowe, które zewnątrz zmieniają się zawodnicy obu dru-
żyn, a w środku pozostają Jokerzy. Zmian
Wam udostępniamy, były realizowane przez dokonuje Trener po zatrzymaniu gry.
Trener JOKERZY:
selekcjonera w kadrze U20, Jacka Magierę. MAKOWSKI, ZYLLA, PORĘBA, PRASZELIK,
LUSIUSZ, SKÓRAŚ
Jacek Magiera
O
czywiście, nie chodzi nam o to, byście ze swoimi zespoła-
mi przeprowadzali identyczne jednostki. Mamy przecież pierwszy asystent drugi trener 3. SCHEMATY ROZEGRANIA AKCJI OFENSYWNYCH 3. SCHEMATY ROZEGRANIA AKCJI
świadomość, że reprezentacja Polski w każdej kategorii pierwszego trenera + PRZYG. INDYWIDUALNE
W SYSTEMIE 1-3-5-2 OFENSYWNYCH W SYSTEMIE 1-3-5-2
wiekowej to wyselekcjonowana grupa zawodników, dla których Schemat A
większość ćwiczeń nie stanowi problemu. W klubach zazwyczaj Tomasz Łuczywek PAWEŁ KOZUB Doskonalenie zachowań w atakowaniu
takiego komfortu nie ma. Zależy nam jednak na tym, by prezen- w systemie 1-3-5-2.
towany materiał był dla Was inspiracją i drogowskazem, w jakim Trener Trener Zawodnicy ustawieni na pozycjach wg sche-
kierunku warto podążać. Na początek treningi ze zgrupowania przyg. matu, w rozegraniu akcji uczestniczy 10 za-
bramkarzy wodników z pola plus broniący bramkarz. Na
przed meczem z Włochami. psychomotoryczne
boisku ustawione są „postacie”, które imitują
Maciej kowal sebastian krzepota ustawienie rywala podczas najbliższego
meczu Włochy – Polska. Podczas każdego
z trenowanych rozegrań piłki akcentuje-
Fizjoterapia Fizjoterapia 9
my zachowania wszystkich zawodników,
10 pokazując sektory, za które zawodnicy są
odpowiedzialni w atakowaniu, jak również
Łukasz Ćwik Kamil Skrzypek 11 7 już myśląc o ewentualnej stracie piłki w dzia-
6 łaniach defensywnych.
8
Lekarz kierownik Schemat A
4
Rozegranie środkowym sektorem boiska
Marcin Tusiński Mateusz Chmielnicki z wykorzystaniem wysoko ustawionego 5 min
3 2 wahadłowego. Akcent na ustawienie zawod-
ników w obrębie pola karnego podczas do-
5 środkowania.
TRENING NR: 1 BRAMKARZE OBROŃCY POMOCNICY NAPASTNICY
Data: 02.09.2019 – poniedziałek
Godzina 17.30 SOKÓŁ SZOTA STANILEWICZ ZYLLA
Miejsce: Piaseczno NIEMCZYCKI PUCHACZ LUSIUSZ KURMINOWSKI
Liczba zawodników: 19 (17+2+1) KIWIOR MAKOWSKI STECZYK
Czas trwania zajęć: 90 min BONDARENKO PRASZELIK Schemat B Schemat B
MOSAKOWSKI WDOWIK
SZTAB SZKOLENIOWY: Jacek MAGIERA, GRABOWSKI APOLINARSKI Rozegranie bocznym sektorem boiska z bez-
Tomasz ŁUCZYWEK, Paweł KOZUB, OZGA SKÓRAŚ pośrednim zagraniem do wahadłowego,
Sebastian KRZEPOTA, Sebastian PRZYROWSKI PORĘBA który współpracując z oskrzydlającym środ-
kowym pomocnikiem, tworzą przewagę 5 min
UWAGI:/TEMAT ZAJĘĆ: STANILEWICZ – ZWOLNIONY sprawy rodzinne. w bocznym sektorze boiska. Kontynuacja gry
to dośrodkowanie środkowego pomocnika
TREŚĆ – ORGANIZACJA ZAJĘĆ – RYSUNEK – ZDJĘCIE OPIS/UWAGI CZAS wraz z odpowiednim ustawieniem resz-
ty zawodników.
1. ROZGRZEWKA 1. ROZGRZEWKA – przygotowanie 9
Przygotowanie do treningu – TRENER KRZEPOTA do treningu – TRENER SEBASTIAN 10
KRZEPOTA 11 7
Czas przed zajęciami poświęcony na ak- 6 8
tywację i przygotowanie zawodników do
wysiłku fizycznego, odbywa się w salce 15 min
gimnastycznej na 40 min przed treningiem 4
głównym. Trener prowadzący S. Krzepota
zwraca uwagę na indywidualizację. 3 2
5
podanie prowadzenie piłki, strzał bieg odległość linie oznaczenie strata piłki podanie prowadzenie piłki, strzał bieg odległość linie oznaczenie strata piłki
LEGENDA: drybling bez piłki między zawodnikami pomocnicze kolejności działań LEGENDA: drybling bez piłki między zawodnikami pomocnicze kolejności działań
1 1


Data: 03.09.2019 – wtorek
Godzina 16.00 SOKÓŁ SZOTA STANILEWICZ ZYLLA
Miejsce: Piaseczno NIEMCZYCKI PUCHACZ LUSIUSZ KURMINOWSKI
Liczba zawodników: 18 (16+2+2) KIWIOR MAKOWSKI STECZYK
Czas trwania zajęć: 90 min BONDARENKO PRASZELIK
MOSAKOWSKI WDOWIK
Schemat C Schemat C SZTAB SZKOLENIOWY: Jacek MAGIERA, GRABOWSKI APOLINARSKI
Tomasz ŁUCZYWEK, Paweł KOZUB, OZGA SKÓRAŚ
Dwa warianty akcji oskrzydlającej – decy- Sebastian KRZEPOTA, Sebastian PRZYROWSKI PORĘBA
7b
zyjność skrajnego środkowego obrońcy
– zagranie piłki przekątnej do ustawionego UWAGI:/TEMAT ZAJĘĆ: STANILEWICZ – ZWOLNIONY sprawy rodzinne, MOSAKOWSKI – KONTUZJA KOLANA
wysoko i szeroko wahadłowego, bądź gra 5 min
środkiem i uruchomienie wahadłowego bez TREŚĆ – ORGANIZACJA ZAJĘĆ – RYSUNEK – ZDJĘCIE OPIS/UWAGI CZAS
6b
3a
zmiany strony. Kontynuacja gry to dośrod-
kowanie wahadłowego wraz z odpowiednim 1. ROZGRZEWKA 1. ROZGRZEWKA –
9 ustawieniem reszty zawodników. Przygotowanie do treningu – TRENER KRZEPOTA przygotowanie do treningu –
10 TRENER SEBASTIAN KRZEPOTA
11 7
5b
Czas przed zajęciami poświęcony na ak-
6 8 tywację i przygotowanie zawodników do
wysiłku fizycznego odbywa się w salce
gimnastycznej na 40 min przed tre- 20 min
4b
4 ningiem głównym. Trener prowadzący

3b
S. Krzepota zwraca uwagę na indywi-
3 2 dualizację.
2
5 1
2. DOSKONALENIE PODAŃ PO PODŁUŻU 2. DOSKONALENIE PODAŃ
PO PODŁOŻU
Schemat D Schemat D Schemat podań z akcentem na współ-

pracę i funkcjonowanie trójki środkowych
Rozegranie środkowym sektorem zakoń- pomocników jako przygotowanie do sys-
czone uderzeniem do bramki po zagraniu temu 1-3-5-2. Zadaniem zawodników jest
za linię obrony przeciwnika do wbiegające- 5 min wspólna obserwacja siebie nawzajem
go z drugiej linii środkowego pomocnika. i podejmowanie decyzji. Podania nie mają
Kontynuacja gry to uderzenie na bramkę schematu działań, tylko są uzależnione 15 min
środkowego pomocnika wraz z odpowied- od ustawienia zawodników względem
nim ustawieniem reszty zawodników. siebie. Trójka zawodników będąca w środ-
ku boiska musi rotować w taki sposób,
9 9-10 żeby ułatwić zewnętrznym partnerom
10 STECZYK ZYLLA rozegranie piłki, a swoim ustawieniem
11 7 KURMINOWSKI zapewnić największą linię podań.
6 8 11 7
GRABOWSKI APOLINARSKI Trójka zawodników w środku (zmiana
PUCHACZ SKÓRAŚ w połowie czasu):
4 6-4-8
PORĘBA MAKOWSKI LUSIUSZ MAKOWSKI, PORĘBA, LUSIUSZ
WDOWIK PRASZELIK Alternatywnie:
3 2 3-5-2 ZYLLA, STECZYK, KURMINOWSKI
KIWIOR MOSAKOWSKI SZOTA
5 BONDARENKO OZGA 3. GRA POZYCYJNA NA UTRZYMANIE PIŁKI 7 × 7 + 3 3. GRA POZYCYJNA NA UTRZYMANIE
PIŁKI 7 × 7 + 3
4. GRA NA SKRÓCONYM POLU 4. GRA NA SKRÓCONYM POLU
Akcent na pracę środkowych pomocników
Gra na skróconym polu gry w niedowadze w ustawieniu 1-3-5-2. Trójka środkowych
10/10, akcent kładziemy na doskonalenie pomocników występuje w roli Jokerów,
zachowań podczas atakowania, chcąc grać 20 min tworząc przewagę dla zespołu będącego
wysoko i odważnie. Zwracamy uwagę na w posiadaniu piłki. Kontynuacja pracy 15 min
poprawne działania grupowe w aspekcie dla środkowych pomocników, których
taktycznym zgodne z modelem gry. zadaniem jest odpowiednie poruszanie
się, zmiana kierunku gry i utrzymanie
Czas gry 3 × 5 min posiadania piłki.
(3-5-2)
Składy: SZOTA – BONDARENKO – KIWIOR
(3-4-2) SKÓRAŚ – – PUCHACZ
SZOTA – BONDARENKO – KIWIOR KURMINOWSKI – ZYLLA
SKÓRAŚ – MAKOWSKI – PRASZELIK – PUCHACZ
STECZYK – ZYLLA JOKERZY: MAKOWSKI, PORĘBA, LUSIUSZ
KURMINOWSKI STECZYK - PRASZELIK

WDOWIK – PORĘBA – LUSIUSZ – KOZUB WDOWIK - - APOLINARSKI
GRABOWSKI – MOSAKOWSKI – OZGA – APOLINARSKI GRABOWSKI – OZGA - KOZUB
(4-4-1) (3-5-2)
1 1

4. ZACHOWANIA W BRONIENIU 4. ZACHOWANIA W BRONIENIU Sytuacja D Sytuacja D

W SYSTEMIE 1-5-3-2 W SYSTEMIE 1-5-3-2
Sytuacja A Akcent na zejście środkowego obrońcy
Doskonalenie zachowań w bronieniu za zbiegającym za linię obrony napastni-
w systemie 1-3-5-2. Zawodnicy ustawie- kiem w przypadku długiego zagrania. Za
ni na pozycjach, w bronieniu uczestni- 20 min zawodnika wbiegającego za linię obrony
czy cały zespół. Wskazanie priorytetów zawsze odpowiedzialny jest zawodnik wi-
w bronieniu. Ponieważ jest to pierwszy dzący go, w tym pokazanym przypadku za
trening w systemie 1-3-5-2, ćwiczenia napastnika odpowiada boczny środkowy
wykonywane na „chodzonego” z dokład- obrońca pozycja 3.
nym wskazaniem zadań dla zawodników
względem umiejscowienia piłki.
9
Sytuacja A 10
9 6 8
10 Pressing po zagraniu w boczny sektor 4
6 8 boiska z uniemożliwieniem uzyskania 11 7
4 progresu w grze drużyny przeciwnej – 2
11 3 5
7 uwzględniając miejsce, z którego zagrano
3 5 2 piłkę do bocznego obrońcy. Do boczne-
go obrońcy przeciwnika wybiega nasz
środkowy pomocnik, a za skrzydłowego
rywala odpowiedzialny jest wahadłowy.
Sytuacja E Sytuacja E
Sytuacja B Sytuacja B Utrwalenie nawyku aktywnego wyjścia 15 min

środkowego obrońcy za napastnikiem
Pressing po zagraniu w boczny sektor oraz zawężenie linii obrony względem
boiska z uniemożliwieniem uzyskania wychodzącego obrońcy.
progresu w grze drużyny przeciwnej –
uwzględniając miejsce, z którego zagrano
piłkę do bocznego obrońcy. Po bardzo Skład na pozycjach.
szybko rozegranej piłce przez rywala Zmiany: Skóraś – Apolinarski, Puchacz –
utrudniony jest pressing na bocznego Grabowski, Steczyk – Kurminowski, Ozga
obrońcę przez środkowego pomocnika, – Szota, Praszelik – Zylla
w związku z zaobserwowaniem takiej sy- 9
tuacji do piłki w bocznym sektorze boiska 10 SZOTA – BONDARENKO – KIWIOR
9 może wyjść wahadłowy, ale tylko wtedy, 6 8
SKÓRAŚ – – PUCHACZ
10 gdy współpracujący z nim boczny środko- 4 PORĘBA – MAKOWSKI - LUSIUSZ
wy obrońca zdąży do skrzydłowego rywali 3
6 8 będącego najczęściej przy linii bocznej. KURMINOWSKI – ZYLLA
4 11 5 2 7
11 7 Następuje przejście do systemu 1-4-4-2.
2 STECZYK
3 5 PRASZELIK
Δ WDOWIK KOZUB Δ
GRABOWSKI OZGA PRZYROWSKI APOLINARSKI
Sytuacja C Sytuacja C 5. GRA POZYCYJNA Z UDERZENIEM DO BRAMKI 5. GRA POZYCYJNA

Z UDERZENIEM DO BRAMKI.
Priorytetem dla środkowych pomocników MOŻLIWOŚĆ WYKOŃCZENIA AKCJI
jest zamknięcie strefy środkowej boiska
poprzez zawężenie względem siebie. W sektor pola karnego jest możliwość
wejścia tylko po podaniu prostopadłym,
obrońcy przed takim podaniem nie mogą
wejść w sektor pola karnego. Akcentu-
jemy ruch za linię obrony przeciwnika.
(3-5-2)
SZOTA – BONDARENKO – KIWIOR
9 SKÓRAŚ – – +PUCHACZ
10 KURMINOWSKI – ZYLLA
6 8
4 JOKERZY: MAKOWSKI, PORĘBA, LUSIUSZ
11 7
2 STECZYK - PRASZELIK
3 5 WDOWIK - - APOLINARSKI
GRABOWSKI – OZGA - KOZUB
(3-5-2)
1 1

4. GRA NA SKRÓCONYM POLU 4. GRA NA SKRÓCONYM POLU
Gra na skróconym polu gry w niedowadze

10/10, akcent kładziemy na doskonalenie
zachowań podczas atakowania, chcąc 10 min
grać wysoko i odważnie. Zwracamy uwagę
na poprawne działania grupowe w aspek-
cie taktycznym zgodne z modelem gry.
Data: 04.09.2019 – środa SZOTA – OZGA – SUROWIEC
Godzina 18.00 SOKÓŁ SZOTA STANILEWICZ ZYLLA SKÓRAŚ – PRASZELIK – MAKOWSKI -
Miejsce: PADWA NIEMCZYCKI PUCHACZ LUSIUSZ KURMINOWSKI GRABOWSKI
Liczba zawodników: 19 (17+2+2) KIWIOR MAKOWSKI STECZYK STECZYK – ZYLLA
Czas trwania zajęć: 70 min BONDARENKO PRASZELIK
MOSAKOWSKI WDOWIK WDOWIK - KURMINOWSKI
SZTAB SZKOLENIOWY: Jacek MAGIERA, GRABOWSKI APOLINARSKI PUCHACZ – LUSIUSZ – PORĘBA - APOLINARSKI
Tomasz ŁUCZYWEK, Paweł KOZUB, OZGA SKÓRAŚ KIWIOR – BONDARENKO - KOZUB
Sebastian KRZEPOTA, Sebastian PRZYROWSKI SUROWIEC PORĘBA
UWAGI:/TEMAT ZAJĘĆ: STANILEWICZ – ZWOLNIONY sprawy rodzinne, MOSAKOWSKI – KONTUZJA KOLANA

TREŚĆ – ORGANIZACJA ZAJĘĆ – RYSUNEK – ZDJĘCIE OPIS/UWAGI CZAS
1. ROZGRZEWKA OGÓLNOROZWOJOWA 1. ROZGRZEWKA OGÓLNOROZWOJOWA 5. USTAWIENIE W DEFENSYWIE + SFG W OFENSYWIE 5. USTAWIENIE W DEFENSYWIE
– TRENER SEBASTIAN KRZEPOTA + SFG W OFENSYWIE
15 min Ustawienie przy SFG w defensywie
Krycie strefowe
Krycie strefowe
Ustawienie w defensywie przy rzucie 20 min
rożnym przeciwnika – podział ról na za-
Krycie indywidualne wodników kryjących w strefie, a także
Krycie indywidualne
kryjących indywidualnie.
2. GRA POMOCNICZA 4 × 2 2. GRA POMOCNICZA 4 × 2 Krycie strefowe - koncentracja - Ustawienie w defensywie przy rzucie
obserwacja - komunikacja
wolnym przeciwnika z bocznego sektora
Gra pomocnicza doskonaląca utrzymanie 12 min
UWAGA NA WYBLOK NA
DALSZYM SŁUPKU boiska z uwzględnieniem ustawienia po-
piłki w przewadze liczebnej oraz jej odbiór. strefa 3
szczególnych zawodników w kryciu stre-
9 25 3 4 6 strefa 3 6 4 2 5 3 9
fowym.
11 710
10
7 8 strefa 2 strefa 2 8 11
Rozegranie SFG w ofensywie

3. ĆWICZENIE Z UDERZENIEM DO BRAMKI 3. ĆWICZENIE Z UDERZENIEM DO BRAMKI dwie ręce w górze Schemat ustawienia zawodników i zadania
jedna ręka w górze na dalszy słupek
dla poszczególnych z nich podczas roze-
Rozegranie akcji w trójkach, zakończone
na bliższy słupek
grania SFG w ofensywie – rzut rożny oraz
uderzeniem do bramki. Działania prowa- rzut wolny z bocznego sektora boiska.
dzone zarówno środkowym, jak i bocz- 12 min
nymi sektorami boiska, wykonywane na
dużej intensywności przy zwracaniu uwagi
na wykorzystanie prostych sytuacji bram-
kowych. Ćwiczenie wykonywane w formie
rywalizacji w trójkach.
1 1

Analiza Analiza Łączy nas piłka
Czym jest czucie piłki

i dlaczego zaczyna się w głowie?
Przyjęcie jest niedokładne, podanie jest niecelne, a odległość od kolegi lub rywala zbyt
duża. Jednak aspektu, o który obawiali się piłkarze przy powrocie do treningów i gry
po kwarantannie nie da się zmierzyć, policzyć ani przedstawić statystykami. Przede
wszystkim, dlatego że czucie piłki jest w głowie.
W Lechii jeszcze przed powrotem do treningów zawodnicy wynikały z indywidualnych błędów w ocenie toru lotu piłki,
dostali od asystenta trenera Łukasza Smolarowa nagra- przestrzeni i ruchów przeciwnika. Taka była zresztą cała
nia z zadaniami z piłką. Krótkie, ale intensywne zabawy kolejka Ekstraklasy, naznaczona pomyłkami i problemami
wymagały nawet ponad tysiąca kontaktów z futbolówką. większymi niż te, które zawodnicy zwykle mają. Bo to czucie
– Czucie piłki to automatyzmy. Nadstawiasz stopę i piłka to nie tylko jakość kontaktu nogi czy głowy z piłką.
leci na odległość, którą namierzyłeś. Robisz to naturalnie.
Faktycznie, widzieliśmy jednak w tym początkowym okresie, – Po takiej przerwie obawiałem się braku czucia przestrzeni
że zawodnicy z dobrą techniką nagle mają problem z przy- na boisku. Przyjąć i podać piłkę to nie problem, bo trenowali-
jęciem. Ale nie uwydatnialiśmy tego. Wiedzieliśmy, że tak śmy już dwa, trzy tygodnie z drużyną. Ale czucie przestrzeni
może być – tłumaczy. nabiera się z meczami: przeciwnik biegnie i oceniasz, czy
przyjąć piłkę, czy zagrać. Z doświadczenia wiem, że po prze-
Smolarow bazował w przygotowaniu ćwiczeń na metodach rwach wynikających z kontuzji i powrocie na boisko trzeba
nauczania Coerver Coaching, która składa się z sześciu od nowa przyzwyczajać się do gry z przeciwnikiem. Stąd
bloków, a podstawą jest mistrzowskie panowanie nad piłką. często mówi się o braku rutyny, stabilizacji formy. Dlatego
– Paradoksalnie w czasie tej przerwy miałem więcej czasu, dla piłkarza tak ważne jest, by mieć zaufanie i grać cały czas,
by samemu potrenować z piłką. Zwykle na zajęciach w klubie wejść w rytm – opowiada Lipski.
– Wyniki testów wydolnościowych wyszły dobrze, ale zniknęło skupiające się na koordynacji i stabilizacji. O piłce myślano w trakcie sezonu jest sporo taktyki, stałych fragmentów
czucie piłki. Trochę czasu minie, zanim wróci – martwił się mniej, ze względu na niepewność wokół terminu powrotu, i liczba kontaktów z piłką jest ograniczona. To oczywiste, Jego słowa potwierdza Sebastian Krzepota, trener psycho-
Mateusz Wieteska z Legii Warszawa w rozmowie ze Sport. zamknięcie boisk i obowiązek przebywania w czterech bo trener musi przygotować zespół do meczu, umiejęt- motoryki w sztabie reprezentacji Polski do lat 19. – To nie
pl. – Było widać, że im tego brakuje. Chodzi o inne odczucie ścianach własnego mieszkania. Mówiąc o powrocie do gry, ności zawodników też są już na określonym poziomie. Ale jest tak, że zawodnik zapomina, jak się gra w piłkę. Jednak
mięśniowe spowodowane uderzeniem piłki, ale zawodnicy bardziej obawiano się kontuzji mięśniowych niż tego, że cieszę się, że w Lechii jest inaczej. Zostaję po treningach jego organizm w trakcie tej przerwy zmienił postrzeganie
już się zaadaptowali i są na coraz lepszym pułapie – mówił zaniknie coś, co zdaje się u piłkarza być naturalne, a czego z trenerem Smolarowem chociaż pięć minut, by wykonać aktywności: indywidualnych treningów, w których piłka była
w „Przeglądzie Sportowym” Dominik Nowak, były szkolenio- opisanie przychodzi z trudem. Zwłaszcza że to nie jest taka 50–100 kontaktów z piłką i o tę liczbę dotknięć stać się dodatkowym elementem, a nie zajęć stricte piłkarskich
wiec Miedzi Legnica przed ćwierćfinałem Totolotek Pucharu prosta sprawa, to czucie piłki. lepszym – dodaje Lipski. z innymi elementami – podkreśla. Czym jednak w ujęciu
Polski. – Niektórzy zawodnicy potrzebują mniej czasu, a inni naukowym jest czucie piłki? – Opisałbym to jako umiejętność
więcej. Myślę, że będzie różnica między starszymi i młodszy- – Na początku po powrocie do treningów było widać braki W swoim pierwszym meczu po powrocie Lechia zagrała automatyzacji procesów poznawczych z umiejętnościami
mi piłkarzami. Starsi ze względu na doświadczenie szybciej – mówi Patryk Lipski, pomocnik Lechii Gdańsk. – Pierwsze w derbach trójmiasta z Arką i mimo dodatkowych treningów techniczno-taktycznymi w środowisku wymagającym dużego
osiągną swój poziom sprzed pandemii – zastanawiał się gierki wyglądały źle. Graliśmy na dwa kontakty: przyjął, było widać, że czucie w pełni nie wróciło. – Pierwsza połowa zaangażowania psychofizycznego. Czucie piłki zależy od
Jerzy Brzęczek, selekcjoner reprezentacji Polski. Łukasz stracił. Oczywiście nikt nie stracił umiejętności technicznych, nie stała na najwyższym poziomie, ale chcieliśmy dobrze czasu w rywalizacji meczowej, która kształtuje umiejętności
Fabiański, bramkarz West Ham United, oceniał, że potrze- ale błędów było mnóstwo, wynikających ze złej oceny bli- wejść w mecz. Mieliśmy przykłady z Bundesligi, gdzie drużyny fizyczne i poznawcze. Krótko mówiąc, im mniej czasu gra się
buje przynajmniej dwóch tygodni treningów, by czucie piłki skości przeciwnika, ustawienia partnera. Przyzwyczajenie w pierwszych minutach popełniały błędy, które normalnie w meczu, tym więcej nasz organizm kosztuje zapanowanie,
wróciło na właściwy poziom. się trwało tydzień, dwa. Bo też trening w małych grupach, się nie zdarzały. Dlatego zagraliśmy zachowawczo, choć fizyczne i poznawcze, nad wydarzeniami na boisku, więc
a z całą drużyną to różne sprawy. Dlatego mieliśmy dużo mogliśmy wykorzystać naszą przewagę. Rzadko zdarza się również i piłką. Jej czucie to także koncentracja na przestrzeni,
Kwarantanna była dla środowiska piłkarzy i trenerów wy- gier 11 × 11, choć nie zdarzało nam się to wcześniej. Jednak również, by w pierwszej połowie było zero goli, a w drugiej aż partnerze, przeciwniku. A jeśli nie ma tej rywalizacji przez
zwaniem. Szybko wdrożono indywidualne plany zajęć, ale potrzebowaliśmy tego, by ocenić przestrzenie i lepiej po- siedem – tłumaczy pomocnik gdańszczan. Przypadkowość dłuższy okres, to zaangażowanie fizyczne organizmu jest
głównie takie, które miały podtrzymać poziom wydolności, ruszać się bez piłki – dodaje. zdarzeń była spora, podyktowano aż cztery rzuty karne, które większe, bo zmuszasz swój mózg do szybszego myślenia.

Analiza Szkoła Trenerów Pzpn Łączy nas piłka
ODKRYWAMY KARTY…
Nina Patalon
innych piłkarzy, zawodowych i amatorów, jak również pływa- Wiedzy nigdy za wiele, szczególnie jeśli pochodzi od
ków klasy światowej. Odbywało się to bez piłki, leżąc, jednak
i tak test wypadł korzystnie dla słynnego Brazylijczyka. najlepszych z najlepszych. Witajcie w nowym cyklu!
W skrócie, jego mózg ta aktywność kosztowała mniej niż
pozostałych sportowców. To również efekt wieloletniego Właśnie tutaj będziemy prezentowali fragmenty
treningu, skupionego także na tym, co wyróżnia Neyma-
ra: technice użytkowej, dryblingu i niekonwencjonalnych
wyróżnionych prac dyplomowych ze Szkoły Trenerów
zagraniach piłki. Za jej czucie odpowiada też istota biała PZPN w Białej Podlaskiej. Na dzień dobry Nina Patalon,
w mózgu, która odgrywa rolę w uczeniu się. – Jej struk-
tura zmienia się nawet np. w trakcie rozmowy, adaptuje jedyna kobieta z dyplomem UEFA Pro w naszym
do nowych informacji i tworzy nowe szlaki neuronalne,
które są wzmacniane przez powtarzanie. Jeśli pojawia się kraju. Oto jej koncepcja budowy drużyny marzeń
coś niezrozumiałego, to powstają sieci, angażowane są
kolejne obszary, które pomagają to opanować. Skuteczność z uwzględnieniem charakterystyki zawodników pod
i szybkość tych połączeń zależy od poziomu m.in. fizycz-
ności. U zmęczonej fizycznie osoby mózg pracuje gorzej względem psychofizycznym i techniczno-taktycznym.
– mówi Krzepota.
Czucie piłki to więc także powtarzalność. Dymitar Berbatow (Oryginalny fragment pracy dyplomowej obronionej w kwiet- ustawieniach rozwijał swój potencjał. Informacja o dorastaniu
opowiadał, że w trakcie kwarantanny najlepszym ćwicze- niu 2019 roku) w różnych systemach powinna być dodatkowym atutem,
niem było odbijanie piłki od ściany. – Można improwizować ponieważ oznacza, że potrafi adaptować się do zmian i potrafi
i się poprawić, nawet na małej przestrzeni, zwłaszcza przy CHĘĆ GRY W PIŁKĘ… umiejętność gry w piłkę szukać nowych rozwiązań. Kolejnym ważnym aspektem jest
mniejszej piłce, utrzymując ją w górze, trenując refleks, Zawodnik, który chce posiadać piłkę, jest aktywny i w odpo- umiejętność gry na małych przestrzeniach, zakładam, że pole
nawyk trzymania jej blisko siebie – mówił. Z kolei Dennis wiednim momencie szuka wolnej przestrzeni, żeby określo- gry będzie skracane do minimum, co będzie wskazywało na
Bergkamp w swojej biografii opowiadał, że w młodości nym ruchem stać się opcją do podania dla kolegi z piłką, to posiadanie dobrych parametrów motorycznych, ale szyb-
większość czasu spędzał sam z piłką i ścianą za swoim charakterystyka zawodników, jakich chcę w swoim zespole. kość lokomocyjna i działania to jedno, a szybkość myślenia
domem. – Obserwowałem jak się odbija, jak do mnie wra- Pewni swoich umiejętności, potwierdzający ich jakość swoimi to zdolność, o której lata temu wspominał Arsene Wenger.
ca, po prostu ją kontrolowałem. Było to dla mnie bardzo działaniami. Najważniejsi liderzy to kreatywni zawodnicy, Umiejętność skutecznej gry na małych przestrzeniach, po-
interesujące! Próbowałem grać na różne sposoby: najpierw którzy wiedzą, jak realizować plan na mecz, ale przede wiązana z szybkością myślenia, która wpływa na procesy
Piłka ucieka, nie ma plastyczności ruchu, więc bardziej jedną nogą, potem drugą, szukałem też nowych dróg, czyli wszystkim znajdują najlepsze rozwiązania w trakcie rywaliza- decyzyjne, to kierunek, jaki chcę obrać w doborze piłkarzy
skupiasz się na niej, a mniej na obserwacji wszystkiego, co wewnętrzną lub zewnętrzną częścią stopy, podbiciem... cji. To oni znajdują wolne przestrzenie za plecami obrońców.
jest wokół: odległościach, liniach podania, możliwościach Starałem się wejść w rytm, przyspieszać i zwalniać. Czasem W moim zespole warunki fizyczne nie odgrywają kluczowej
w grze. Wszystko dzieje się w milisekundach. Jeśli jesteś wybierałem cegłę, w którą miałem trafiać, podkręcałem Piłka nożna to gra, w której atak na najwyższym poziomie roli, uważam jednak za słuszne posiadanie w zespole zróż-
spóźniony, to twoja gra nie jest płynna i to widać – tłumaczy. piłkę. Odbicie za odbiciem. Może innych to nie interesowało, zawsze będzie spektaklem, natomiast gra obronna musi nicowanego potencjału, co w wielu momentach usprawni
ale ja byłem zafascynowany. Znacznie później, może wy- być skutecznie nauczana na poszczególnych etapach pracy skuteczność gry zarówno w ataku, jak i obronie. Zawodnicy
Lipski opisuje to bardzo podobnie. – Czucie piłki rozumiem konując podanie w meczu, mógłbym sobie przypomnieć: z młodzieżą, dlatego do mojego zespołu marzeń wybieram posiadający wewnętrzną potrzebę samorealizacji i chęć osią-
jako kontrolę, łatwość w przyjęciu i podaniu piłki. Jednak „Zaraz, wiem skąd mam to zagranie”. Ale jako dziecko po tylko zawodników o wysokim poziomie gry w obronie na gania sukcesów to pożądani piłkarze. Świadomość samego
trzeba rozróżnić to od tego, co bierze się za czucie prze- prostu kopałem piłkę o mur. Nie myśli się o tym podaniu. poszczególnych pozycjach, ponieważ w mojej grze będę siebie to także jeden z czynników, który będzie miał wpływ
strzeni. Przecież jeden zawodnik może świetnie czuć piłkę, Cieszysz się mechanizmem, czerpiesz z tego przyjemność. szukać powtarzalności w ofensywie: na włączenie danej osoby do drużyny. Otwarty i pogodny
ale gdy wychodzi na boisko, nie może się odnaleźć. Świetne W późniejszych latach mówiłem, że za każdym podaniem • chęci posiadania piłki, optymista kontra zamknięty introwertyk, nie ma znaczenia,
umiejętności prezentuje bez przeciwnika, ale z jego presją musi stać jakaś wiadomość lub myśl. Ale ja to miałem od • mobilności, ważne, czy jest w stanie rozwijać swoje „Ja” na rzecz naszego
dokonuje błędnych wyborów. U tych piłkarzy z topu jest to najmłodszych lat, w swoim ciele i w głowie – pisał Holender. • zdolności kreowania przestrzeni, „My”. W mojej filozofii pracy kontrola ludzkich działań polega
na najwyższym poziomie: czucie przestrzeni, decyzyjność. • wewnętrznej potrzeby osiągnięcia sukcesu. na wspieraniu ich w ważnych momentach i ustaleniu jasnych
Najlepsi zawodnicy w środku pomocy mają sporo czasu, – Mówi się o zasadzie dziesięciu tysięcy godzin treningu czy i akceptowalnych oczekiwań, które pozwolą poruszać się
bo są ustawieni optymalnie dla danej sytuacji. Obserwuje nauki, które wymagane są do osiągnięcia sukcesu w danej Wierzę jednak, że rozumienie gry pressingiem oraz określenie nam w przestrzeni, którą wspólnie stworzymy.
się ich i wydaje się, że to takie łatwe, ale dopiero po wejściu dziedzinie. Jednak to uśredniona wartość: jedni będą potrze- zadań i sposobu odbioru piłki, a także prawidłowe działania
samemu na boisko rozumie się, że czasu i możliwości jest bowali 12 tys., inni tylko ośmiu, bo np. szybciej obronią się w trakcie skoku pressingowego to najważniejszy z aspektów Podsumowując „dream team”, chciałabym podkreślić, że
znacznie mniej – podkreśla. w nowym, bardziej wymagającym środowisku. Potocznie szkoleniowych, którego nie mam prawa zaniedbać w moim sztab, z którym pracuję, jak też zespół powinni tworzyć jeden
czucie piłki to dla nas zabawa z nią, żonglerka, ale to tylko zespole. Założenie gry w wysokiej obronie z odbiorem piłki organizm, budowany na przekazywaniu odpowiedzialności.
Najważniejsze w czuciu piłki jest więc funkcjonowanie mó- częściowo odnosi się do gry. Okres pandemii nie zaburzył w miejscu straty będzie wymagało od moich zawodników Wszyscy są częścią wielkiego przedsięwzięcia, więc powinni
zgu, które u piłkarzy kształtuje się od najmłodszych lat. umiejętności technicznych zawodników, lecz ich płynność przygotowania motorycznego na najwyższym poziomie. nauczyć się troszczyć o każdy szczegół, co wymaga pełne-
W 2015 r. zespół włoskich naukowców sprawdził, jak treningi operowania nią z perspektywy i kontekstu gry – dodaje Budując swój zespół, skupię się na stylu gry zawodnika, go poświęcenia się i oddania sprawie, wejścia na wyżyny
piłkarskie pomagają w rozwoju motorycznym i kognityw- Krzepota. – Myślę, że czucie piłki wraca automatycznie, ponieważ nie jest dla mnie ważne, w jakich systemach czy umiejętności, gdzie liczy się coś więcej, czyli wspólny cel!
nym u dzieci. Dwie grupy dzieci były przez sześć miesięcy choć na pewno nie wszyscy są na równym poziomie: nie-
oceniane pod tym względem na bazie specjalnych zadań, którzy zagrali więcej minut, inni mniej. Jeszcze jest sporo NINA PATALON:
ale tylko jedna z nich brała udział w programie treningów do poprawy, jeśli chodzi o zrozumienie na boisku. Także
z piłką. Po tym okresie poprawiły się u ćwiczących nie tylko w obronie, bo to nie tylko gra piłką, ale także reagowanie Kurs UEFA Pro pomógł mi usystematyzować przemyślenia związane z grą zespołową i zrozumieć, jak ważne jest prześwie-
zdolności biegowe, koordynacyjne, ale też zmniejszyła się na ruchy przeciwnika. Obrońca, który wychodzi na boisko tlenie swojego JA zarówno jako trenera, jak i człowieka.
dyskryminacja sensoryczna, czyli trudność, z jaką dziecko po takiej przerwie, też nie czuje przestrzeni, np. gdzie i jak Szczegółowość rozpatrywanych tematów, jak też bogactwo personalne kursantów i prowadzących, pozwoliło zbudować
rozróżnia docierające do niego bodźce. wbiega napastnik. Z meczu na mecz to te automatyzmy solidny fundament w postaci pewności siebie i otwartości na rozmowy, o tym, co już wiem i co nieznane.
będą dawały przewagę – kończy Lipski. Sama pewność siebie, budowana na bazie pewnego systemu zasad i umiejętności pozwala przyznać, że nadal dużo jest do
Z kolei dwójka badaczy z Japonii miała okazję porównać odkrycia, ale to poszukiwanie staje się bardziej niezależne i nie narzuca jakichkolwiek schematów myślenia czy działania,
wysiłek mózgu Neymara podczas... poruszania stopą do Michał Zachodny Łączy Nas Piłka gdyż mapę, którą mam w ręku, tworzę sama, a poczucie misji i dzielenia się pozwoli dołączyć do mnie kolejnym trenerkom,
bo bycie trenerem, to wspaniała podróż.
Piłka nożna kobiet Piłka nożna kobiet Łączy nas piłka
Reprezentacja Polski Reprezentacja Polski a najnowsze trendy

Współczesna piłka nożna kobiet jest intensywną, ofensywną
kobiet U19
grą z dużą liczbą świetnie wyszkolonych piłkarek, których
umiejętności indywidualne są na coraz wyższym poziomie,
przez co samo rozumienie gry staje się łatwiejsze w nowych
zadaniach i wymaganiach szybkiej i kombinacyjnej gry.
Ważnym spostrzeżeniem jest, że od wielu lat dominują

Analiza + przykładowy konspekt jednostki treningowej systemy gry 1-4-3-3 oraz 1-4-4-2 i obecnie może się wy-
dawać, że w piłce kobiecej inne systemy nie mają prawa
bytu. Podczas rozgrywanych meczów widoczna była
Okres pandemii był dobrym momentem na analizę poziomu gry naszej reprezentacji różnorodność kulturowa wśród zespołów, co także ma
wpływ na styl gry wielu drużyn narodowych. To, co przy-
do lat 19 w odniesieniu do panujących trendów i potencjału najlepszych zespołów kuwa uwagę, to także sama selekcja oraz pozycjonowanie
zawodniczek. Bramkarki podczas turnieju poza wysokim
narodowych w tej kategorii wiekowej. poziomem umiejętności indywidualnych i coraz lepszą
grą na przedpolu, wyróżniały się warunkami fizycznymi
M
(ok. 180 cm), co pokazuje, że poziom piłki nożnej kobiet
łodzieżowa reprezentacja kobiet do lat 17 od powstał plan przygotowań czekający na realizację podczas w perspektywie najbliższych lat może się podnieść. Będzie
marca czeka na sygnał UEFA, co dalej z sezonem wyjazdu do Hiszpanii (2–8 marca 2020), który zakładał to bowiem okres, w którym kariery zakończą aktualne
2019/2020. Wiemy już, że Mistrzostwa Świata rywalizację z topowymi drużynami w celu ustalenia reprezentantki, często świetnie grające na linii, ale bez
w Indiach zostały przełożone przez FIFA na marzec 2021. priorytetów szkoleniowych dla kategorii WU19. Ponadto atutów otwierania gry i rozpoczynania ataku na własnej
Pozostaje czekać i mieć nadzieję, że w najbliższych 7 mie- obserwowaliśmy topowe federacje z naszego kontynentu połowie i roli „ostatniego obrońcy”. Analizując grę zawodniczek na pozostałych pozycjach,
siącach nasza drużyna będzie mogła podjąć walkę o awans, i USA w celu stworzenia kierunku pracy dla wszystkich warto dodać, że skrzydłowe różniły się stylem gry. Zazwy-
a UEFA znajdzie rozwiązanie dla 28 państw, które nie młodzieżowych reprezentacji kobiet, aby za kilka lat Jeżeli zwrócimy uwagę na grę linii obrony, warto odnotować czaj jedna z nich (7/11) posiadała bardzo dobre parametry
rozegrały jeszcze Elite Round. rywalizować także z najlepszymi i podnieść poziom gry jakość działań grupowych zarówno podczas atakowania, szybkościowe, a druga cechowała się kreatywnością, bardzo
naszych podopiecznych. Podczas marcowego zgrupowa- jak i bronienia. Należy wyróżnić zespoły Szwecji i Niemiec, dobrym wyszkoleniem technicznym ze zmysłem do gry
W zupełnie innej sytuacji jest reprezentacja do lat 19, która nia plan zakładał analizę gry naszego zespołu i trendów, których gra 1 × 1 oraz 1 × 2 w defensywie czy jakiekolwiek kombinacyjnej, co pozwalało na duży wachlarz możliwo-
1 kwietnia zakończyła sezon i wiadomo, że turniej Elite jakie panują w pozostałych federacjach. Stworzyliśmy podwajanie krycia i współpraca linii obrony była wzoro- ści podczas budowania czy zakończenia ataku. Podobnie
Round, którego mieliśmy być gospodarzem, został usunięty wstępny profil techniczno-taktyczny, który obrazuje re- wa. Z kolei pojawiały się problemy w tworzeniu sytuacji prezentowały się napastniczki. W zależności od stylu gry
z kalendarza, ponieważ sam turniej finałowy nie należał zerwy do dalszej pracy. Opracowany został także profil bramkowych (mecz Szwecja – Polska 1:0), ale to nie liczba danego zespołu napastnik był silny, dobrze grający 1 × 1,
bezpośrednio do eliminacji do rozgrywanych co dwa lata motoryczny określający możliwości naszych repre- kreowanych okazji, a skuteczność była kluczowa, bo każdą także tyłem do bramki, raczej poruszający się w „świetle
mistrzostw świata. Decyzja UEFA, choć bolesna, wydaje się zentantek monitorowanych przez system Catapult, na wypracowaną sytuację Szwedki kończyły bramką (mecze bramki” lub indywidualista z szerokim repertuarem zwo-
logiczna w dobie panującej pandemii. Celem reprezentacji podstawie rozegranych meczów i wskaźników podanych z Polską, Anglią i USA). dów i skutecznością gry w polu karnym zbliżoną do 100%.
Polski był awans do turnieju finałowego, w czym wydatnie po MŚ oraz naszej seniorskiej reprezentacji w meczach
mogło pomóc szczęśliwe losowanie i grupa, w skład której eliminacji do ME. Jaki pojawił się problem w naszym zespole podczas bro- Trzeba przyznać, że reprezentacja Polski posiadała takie
wchodziły niżej notowane bądź o podobnym potencjale nienia? Przede wszystkim nie radziliśmy sobie z zabezpie- możliwości na pozycjach 7/9/11, ale jeżeli chodzi o jakość
zespoły: Węgier, Belgii i Słowacji, będące zdecydowanie Podobnie jak pozostałe drużyny biorące udział w turnieju, czeniem przed kontratakami naszych rywali, a każda strata wykonania kluczowych działań, to przy wyższym poziomie
w naszym zasięgu. reprezentacja Polski WU19 prezentowała ofensywną grę. odkrywała nasze rezerwy kondycyjne. Grając ofensywnie, zaawansowania technicznego nasze zawodniczki powinny
Trzeba przyznać, że choć „porażka jest sprzymierzeńcem musisz mieć świadomość odległości między zawodniczkami, być bardziej skuteczne, co pewnie znacząco wpłynęłoby na
Uczyć się od najlepszych mistrzów”, a wyniki osiągnięte przez WU19 nie były ko- a to powoduje, że każde spóźnienie to szansa i wolna prze- obraz naszej gry. Stwarzaliśmy szanse bramkowe i potrafi-
Już w listopadzie ubiegłego roku, na podstawie analiz rzystne, to sam materiał do analizy i refleksje zawodniczek strzeń dla rywala. Szybkość reakcji po stracie piłki i samo liśmy utrzymywać się przy piłce, jednak zakończenie ataku
poprzednich zgrupowań oraz zgromadzonych danych, oraz sztabu po meczach pozwalają na optymizm. przejście do bronienia zdecydowanie powinno zajmować wymaga przyspieszenia akcji, precyzji oraz kreatywności,
nam mniej czasu w odbudowaniu ustawienia, jeżeli nie a w tej kwestii czeka nas jeszcze sporo pracy. Wiele naszych
udało się odebrać piłki kilka sekund po stracie. sytuacji kończyło się przed polem karnym rywala, co zmu-
szało nas także do ciągłych powrotów do bronienia, a to
Na początku podkreśliłam, że wszystkie zespoły grały ofen- powodowało spadek możliwości podejmowania kolejnych
sywnie bez jakiegokolwiek ograniczania się do bronienia działań, co za tym idzie – intensywność naszej gry była coraz
pomimo częstych różnic potencjału wśród rywalizujących mniejsza, a przeciwnik coraz szybciej i skuteczniej atakował.
drużyn. Stąd na uwagę zasługuje wysoki poziom umiejętności
wszystkich obrońców, a także przebojowość i skuteczna gra Wnioski
1 × 1 podczas atakowania bocznych obrończyń. W każdym Należy zadać sobie pytanie, co trzeba zrobić, żeby poprawić
z zespołów u zawodniczek na tej pozycji notowano przebie- skuteczność naszych decyzji i działań? Można wnioskować,
gnięty dystans powyżej 13 km, wykonując do 40 sprintów że najłatwiej będzie skupić się na przygotowaniu motorycz-
w meczu (dla przykładu nasza zawodniczka Zofia Buszewska nym i sile funkcjonalnej naszych reprezentantek. Dynamika
(3) w meczu z Holandią pokonała dystans 14,1 km, wykonując i zwinność to obszary, które wymagają poprawy, ale czy aby
34 sprinty oraz 78 przyspieszeń/28 km/h). na pewno są kluczowe? A gdyby wzmocnić umiejętności
indywidualne, które są narzędziem do rozumienia gry?
Dwójka środkowych to zazwyczaj kreatorki gry z możli- Co, jeśli zwiększymy procentowe posiadania piłki w grze
wością robienia przewagi w środkowej strefie podczas pod presją, a pierwszy kontakt z piłką nie będzie wymagał
atakowania, czy to podaniem, czy wprowadzeniem piłki do poprawiania go kolejnym?
gry, skupiając na sobie uwagę środkowych pomocników.
Gra pod presją i podejmowanie ryzyka w strefie niskiej to Reprezentacja Polski kobiet do lat 19 to etap finalny procesu
bazowe umiejętności na pozycjach 5 i 4, gdzie w każdym szkolenia. Od tego momentu wymagamy już „wchodzenia”
zespole zarówno lewy obrońca (3), jak i lewy stoper (4) do seniorskiej piłki, doskonalenia i zamknięcia etapu 10 tys.
były lewonożne (dla porównania WU19 Polska – prawo- godzin przeznaczonego ogólnie na szkolenie. Wszystko, co
nożne). Dodatkowym atutem jest świetna gra w powietrzu zostało i nie zostało wypracowane, młoda kobieta zabiera
i przygotowanie mentalne. To właśnie zawodniczki na ze sobą na lata do obrazu piłki seniorskiej. Stawiam zatem
tych pozycjach przyjmowały postawę liderek i zazwyczaj ostatnie pytanie: jak zaplanować proces szkolenia, żeby na
dowodziły poczynaniami zespołu. jego końcu „nie psuć obrazu, a zacząć go w końcu malować”?

Piłka nożna kobiet Piłka nożna kobiet Łączy nas piłka
Przykładowy konspekt
jednostki treningowej
Czas
trwania: Grafika Opis ćwiczenia
90 minut
reprezentacji Polski WU19 Otwarcie gry w strefie niskiej pod presją rywala szy-
kującego się do skoku pressingowego.
Gra 6 × 6 na własnej połowie określa:
Data Miejsce Liczba zawodniczek Faza gry • Otwarcie gry do środkowego sektora.
• Otwarcie gry do bocznego sektora.
02.03.2020 Pruszków 22 Atakowanie 1-4-3-3
Założeniem jest możliwie szybkie przeniesienie gry
Punkty szkoleniowe na połowę rywala po wyjściu spod presji. Gra 4 × 2
Cel Doskonalenie otwarcia gry w strefie niskiej pod pre- • Otwarcie gry pod presją. w strefie budowania angażuje pozostałe zawodniczki,
zajęć: sją rywala szykującego się do skoku pressingowego • Ruch wspierający. ponieważ zespół broniący (niebieski), jeżeli nie odebrał
piłki, pozostaje w strefie gry 6 × 6.
• Przeniesienie gry na połowę przeciwnika. 9
Część główna
11 7 Sugerowane zakończenie akcji następuje w polu karnym
Czas 10 po podaniu zwrotnym z bocznego sektora. Gra 6 × 4
trwania: Grafika Opis ćwiczenia angażuje zawodniczki atakujące (czerwone, gdzie linia
90 minut obrony przesuwa za akcją – nawyk poruszania się) oraz
8 2 dwóch obrońców ustawionych w polu karnym i dwóch
Rozgrzewka: 3 wracających z gry 4 × 2.
• Aktywacja mięśniowa – 10 min
• Działania indywidualne z piłką – 3 min Gra tworzy akcję od otwarcia do zakończenia ataku,
• Rozgrzewka motoryczna- 15 min 6 trener koryguje decyzje i działania podczas otwarcia,
•P rzyspieszenia podczas prowadzenia piłki (dowolnie) 4 pozostałe działania przechodzą płynnie z inicjatywą
– 2 min 5 uczestniczących w akcji zawodniczek.
Istotne jest przejście do bronienia po stracie piłki, dlatego 1 Czas trwania: 25 minut.
młodzieżowe reprezentacje mają za zadanie doskonalić
„nawyk odbioru piłki po stracie” w części wstępnej zajęć. Zmiany w zespołach w połowie czasu przeznaczonego
na zadanie.
Gra pomocnicza 4 × 2 + 4
Część wstępna
Gra 11 × 11 z założeniami otwierania gry pod presją

Wewnątrz pola 20 × 20 m znajduje się pole 8 × 8 m. Pod- oraz zasadami gry określonymi w modelu gry mło-
czas gdy w mniejszym polu toczy się gra na 2 kontakty dzieżowych reprezentacji Polski kobiet (korygowany
4 × 2, w większym pozostaje 4 graczy, którzy oczekują zespół czerwony).
na odbiór piłki przez 2 broniących i doprowadzenie do Zespół czerwony (1–4–3–3) otwiera grę pod presją rywala
4×2 gry 6 × 4 w większym polu. (1–4–4–2) szykującego się do skoku pressingowego, który
Zespół czerwony zdobywa punkty poprzez: za odbiór piłki i zakończenie akcji strzałem zdobywa punkt,
a) w
ymianę 15 podań w małym polu, za zdobycie bramki 3 punkty (wzmacnianie chęci agresyw-
Część końcowa
b) zdobycie jednej z czterech małych bramek o szerokości 1 m 9 nego odbioru piłki w wysokiej obronie). Jeżeli grę będzie
po odbiorze piłki w większym polu. 11 7 otwierał zespół niebieski, ma dokładnie takie same zadania,
6×4 jednak zespół czerwony będzie ustawiony w strefie średniej
Zespół niebieski zdobywa pkt po wymianie 15 podań na 10 i zmieni ustawienie na 1-4-1-4-1, jak przyjmuje model gry.
2 kontakty w większym polu. 3 2
8
Zmiana personalna składów w połowie czasu przezna-
Wykonujemy 3–5 powtórzeń × 1 min 30 s pracy, 30 s czonego na grę.
przerwy (zmiana zadań par zawodników).
6
Czas trwania: 10 min 4
Czas przerw: 2 min
1 5
Ćwiczenia w trzech formacjach:
Obrońcy doskonalą otwarcie gry pod presją w przewadze
9 (6 × 4/6 × 5) trener prowadzący wskazuje, którym sekto-
rem należy ukierunkować akcję (wskazuje kolor bramki), Czas SFG w obronie Ustawienie w strefie podczas obrony rzutu rożnego.
11 10 7 zawodniczki pomimo presji próbują znaleźć rozwiązanie. dodatkowy
Czas trwania: 10 min
Środkowi pomocnicy 6/8/10 doskonalą współpracę,
poprzez różnego rodzaju kombinacje podań z wyko- Sztab szkoleniowy:
Część główna
9 rzystaniem podania zwrotnego i zakończeniem akcji

podaniem do jednaj z dwóch małych bramek. FUNKCJA IMIĘ I NAZWISKO FUNKCJA IMIĘ I NAZWISKO
10 8
6 Napastnicy 9/7/11 oraz 10 doskonalą ustawienie i ścieżki Selekcjoner WU19 Nina Patalon Fizjoterapeuta Bartłomiej Gąsior
8 ruchu w polu karnym podczas zakończenia akcji bocz-
nym sektorem z wykorzystaniem podania zwrotnego Pierwszy asystent pierwszego trenera Maciej Laskowski Lekarz Agata Balska-Gulewicz
3 2 (presja jednego lub dwóch obrońców).
6 Drugi trener Paulina Kawalec Kierownik Aleksandra Zubrzycka
4 5 Czas trwania: 20 minut
Zmiany na pozycjach. Analityk Marta Walczak Psycholog Jolanta Kobylińska
1 Trener bramkarek Łukasz Maćkowiak Administrator Kamil Olszewski
ZASADA: zakończenie akcji ZAWSZE POD PRESJĄ OBROŃ-
CY lub obrońców, unikamy gry na „0”. Trener przygotowania motorycznego Adam Matuszczak
1 1

Wywiad Wywiad Łączy nas piłka
Jan Żurek:
ywalizacja napędzała drużynę. Od początku budowaliśmy
R czy to w naszej drużynie, czy też w innych ligach. Nieraz
zespół, który miał być mocny. Nie miał walczyć o utrzy- trzeba jednak jeszcze poczekać, aż któryś wypali.
manie. Chcieliśmy grać ofensywnie, wysokim pressingiem.
To też miało pozytywne przełożenie na chłopaków. Bo oni Kamil Lukoszek to chłopak o największym potencjale?
chcą atakować, strzelać gole, młodym trudno czasem Zdobył 10 bramek.
myśleć o obronie. Chcieliśmy, żeby chłopcy spokojnie się U mnie Kamil nie był liderem, bo po prostu takowych nie
rozwijali. Najbardziej cieszyło to, że na przykład dwudziesty było. Każdy mógł w dowolnej chwili usiąść na ławce i chłopcy
zawodnik w kadrze przebijał się z czasem do pierwszego mieli tego świadomość. Niektórzy w pewnym momencie
Radości młodych
składu. Kilku innych grało na bardzo dobrym poziomie, trenowali z drugą drużyną, a u nas siedzieli na ławce. Kamil
jak na 17-latków. Teraz już wiemy, że mamy zdolnych to bardzo fajny chłopak, którego zresztą sam ściągnąłem
chłopców, którzy poszli dobrą drogą. Od nich zależy, co do Górnika. Istotny element naszej układanki, strzelał ważne
z mistrzostwa będzie dalej. Nie każdy z nich na pewno będzie zawodowym

piłkarzem. Ale my chcemy też, żeby to byli fajni ludzie.
gole, ale był częścią drużyny. Gdy ktoś się wyróżnia na tle
drużyny i ma fochy, do niczego to nie prowadzi. Był już
nie da się
Może sponsorzy naszego klubu, a kibice Górnika na pew- z pierwszą drużyną na obozie, ma wszelkie dane na to, by
no. Ideą akademii, nie tylko naszej w Zabrzu, jest bowiem się rozwijać. Może trafi na karty historii Górnika, tak samo
wychowywanie, a na sukces składa się konglomerat wielu zresztą jak inni z tej drużyny.
z niczym porównać elementów, między innymi klimat w klubie.
Były momenty szczególne, przełomowe dla tej drużyny?

Patrząc okiem doświadczonego trenera, tym chłopakom
dużo jeszcze brakuje do seniorskiego grania?
Kilka takich było. Właściwie każdy mecz, w którym mieliśmy Ciężko o jednoznaczną odpowiedź. Niektórym brakuje
sytuacje, a nie potrafiliśmy długo go zamknąć i w końcówce taktyki, innym motoryki, jeszcze innym doświadczenia.
jednak zdołaliśmy przechylić szalę na własną korzyść. Każdy zawodnik jest inny, a składowych elementów jest
To świadczyło zarazem o naszym dobrym przygotowa- mnóstwo. Na razie to jest jeszcze wróżenie z fusów. Ale
niu fizycznym, jak też bardzo dobrym przygotowaniu oni wiele nie odstają. W każdej chwili mogą wskoczyć do
mentalnym. Pamiętam również jesienny mecz z Pogonią kadry pierwszego zespołu i wykorzystać swoją szansę. To
Szczecin u siebie. Zagraliśmy kapitalne zawody i wygrali- jest na pewno interesujący materiał, ale każdy potrzebuje
śmy spotkanie 1:0, grając przez większą część spotkania szlifów, nawet najlepszy z tych chłopaków.
w dziesiątkę. To buduje zespół.
Jakie trener ma obserwacje po tym sezonie CLJ?
W szatni to zespół kilku liderów czy raczej siłą jest ko- Powinniśmy przede wszystkim inwestować w młodzież.
lektyw? Rozgrywki juniorskie cały czas są trochę niedoceniane
Każdy w tej ekipie ma swoją rolę. Są zawodnicy, którzy lubią w naszym kraju, powinno się to zmienić. Widać już zmia-
zabrać głos na forum i zmotywować resztę chłopaków, nę na lepsze, oby to szło w tym kierunku. Stwarzajmy
ale najważniejsza jest drużyna. Ona przyświeca wszystkim im warunki, budujmy boiska i hale. My w Zabrzu nie
działaniom. To nie jest sport indywidualny. Każdy musiał mieliśmy może lepszych warunków od tych czołowych
wykonać określoną pracę dla drużyny. Niedopuszczalne akademii, były porównywalne, ale zdołaliśmy zrobić
było, by zawodnik nie robił tego, co mu zaznaczyłem. Sami lepszy wynik. Dla rozwoju naszej akademii mistrzostwo
zawodnicy wiedzieli dobrze, że tak samo, jak się trenuje, jest bardzo ważne.
tak również się gra. Na odprawie nie musiałem robić
specjalnych wykładów. Nieraz zadawałem tylko pytanie, Czego trener dowiedział się o sobie po pracy z tym rocz-
czy oni wiedzą, co mają robić na boisku. Odpowiadali: nikiem?
„trenerzy, wiemy, to, co trenujemy, to gramy”. Kolektyw Ja ciągle się rozwijam. Odnosiłem w swojej pracy sukcesy,
przemawiał i grał. miałem także gorsze wyniki, ale przez pryzmat tylu lat
Górnik Zabrze po ponad 30 latach może świętować tytuł mistrza Polski w kategorii i doświadczeń na pewno młodym zawodnikom mogę wiele
Na przykładzie tej drużyny można powiedzieć, że gra do zaoferować. Mogę powiedzieć, gdzie tkwi błąd w treningu,
juniorów starszych. Zabrzan do tego sukcesu poprowadził jeden z najdłużej ostatniej minuty to nie jest pusty slogan. Gdyby nie bramka gdzie robią coś źle. Chyba jestem dla nich autorytetem, bo
w 90. minucie meczu z Lechem Poznań dzisiaj mistrzem mnie słuchają. Wielu narzeka na młodzież, ale ja uważam,
pracujących w klubie trenerów, Jan Żurek. – Mimo bogatej pracy trenerskiej jest to Polski Górnik by nie był. że my w ich wieku byliśmy podobni. Ja ich traktuję jak
Niesamowita historia i okoliczności, bo to był pierwszy partnerów. Chcę, by pracowali, by te zajęcia były poważne.
dla mnie wielkie wydarzenie – przyznaje 63-letni szkoleniowiec. wiosenny mecz. Wtedy nikt nie przypuszczał, że bramka Za chwilę bowiem ci juniorzy będą zakładać rodziny, będą
w ostatniej minucie da nam prowadzenie w tabeli. Nie wchodzić w dorosłe życie. Nieraz zresztą o tym rozma-
wiedzieliśmy bowiem, że będące przed nami Zagłębie wialiśmy, nie tylko o piłce, ale także o życiu. Dla mnie to
Jan Żurek zdobywa mistrzostwo Polski i poprowadzi Ale początek sezonu nawet na to nie wskazywał. Po dwóch Lubin punkty straci, a za kilka tygodni to zwycięstwo da była frajda.
drużynę w Lidze Mistrzów. Spodziewał się Pan jeszcze meczach zamykaliście ligową tabelę z zerem na koncie. nam mistrzostwo Polski. Niesamowita sprawa... Boha-
takich słów? Z czasem przyniosła efekt ciężka praca, to nie są żadne terem meczu był Janek Flak, który zdobył dwie bramki, W jakim kierunku pójdą teraz zawodnicy z mistrzowskiej
Trudno się z tego nie cieszyć. Mamy 38 punktów, tytuł puste słowa. Wielka dyscyplina i taka śląska pracowitość. a dzisiaj jest już w ligowej kadrze Górnika. Ja w tym meczu drużyny?
wywalczyliśmy na boisku, nie dostaliśmy go na kredyt. Młodzi robili systematyczne postępy. Miałem rozeznanie, zmieniłem mu trochę pozycję. Graliśmy w tamtym spo- Wszystko zależy właściwie od nich. Prowadziliśmy w tej
Wszyscy w klubie się cieszą, tak samo w mieście. Ten jeżeli chodzi o tych chłopaków, byłem bowiem koordynato- tkaniu trochę nietypowo, bo 1–4–3–3, a Janek grał trochę drużynie roczniki 2002 i 2003, liczyliśmy, że większość
tytuł jest dla nas szalenie ważny. Poza tym radości mło- rem i wiedziałem, że jest to grupa ciekawych ludzi. Jeszcze wyżej niż zazwyczaj. Miałem piłkarskiego nosa, a Janek tych chłopaków pójdzie do rezerw. Część z nich już jest
dych chłopców nie można do niczego porównać. Seniorzy przed sezonem wzięliśmy udział w dwóch zagranicznych był bohaterem. w rezerwach, ale liczyliśmy się z tym, że do drugiej drużyny
cieszą się już inaczej... Ja do tej pory dłużej pracowałem turniejach, w których wypadliśmy bardzo dobrze. Były więc pójdą wszyscy. W obecnej sytuacji, gdy kilku zawodników
w ligowej piłce niż z młodzieżą, ale generalnie kocham tę przesłanki do optymizmu. Pierwsze mecze z Koroną Kielce Kiedy kolejni młodzi pójdą śladami Jana Flaka? z 2002 roku nadal będzie mogło grać w CLJ, musimy się
robotę. W środowisku piłkarskim mam wielu wychowan- i Lechem Poznań przegraliśmy, ale rywale nas chwalili. Po Jest sporo bardzo fajnych chłopaków w tym zespole. Mając nad tym zastanowić. Czeka nas także ciekawe wyzwanie
ków, ostatnio coraz częściej mnie wypytywali, dlaczego nie meczu z Lechem słyszałem, że gramy superpiłkę i punkty 40-letnie doświadczenie, wiem, że oni mają wielkie szanse, w Europie. Na pewno będzie to świetna nagroda dla tych
wracam do pracy trenerskiej. Trenerzy Marcin Brosz i Artur są kwestią czasu. Wiedziałem, że tak będzie, bo wykony- by się pokazać. Mają umiejętności, są odpowiednio poukłada- chłopaków, którzy wywalczyli sobie ten start. Będziemy
Płatek wręcz mnie wyganiali zza biurka. Mówili: „trenerze, waliśmy kawał dobrej roboty. ni mentalnie. A to jest teraz kluczem do tego, aby cokolwiek chcieli się do tego jak najlepiej przygotować, ale jeszcze za
czas wrócić i przekazać swoje doświadczenie młodzieży”. zrobić w sporcie. Młodzi ciągle się rozwijają, adaptują się do wcześnie, by mówić o jakichkolwiek konkretach.
Nie spodziewałem się może mistrzostwa, ale widziałem, Jaką przed sezonem kreśliliście filozofię tej drużyny? piłki seniorskiej. Trenują już jak dorośli. Współpraca naszych
jak ci chłopcy ciężko pracowali. Wiedziałem, że będziemy Korzystałem z zawodników nie tylko z rocznika 2002, szkoleniowców wygląda bardzo dobrze. Trener Marcin Brosz Rozmawiał Tadeusz Danisz
w czołówce. ale także z 2003. To były inne grupy, ale grali najlepsi. zna ich potencjał. Wierzę, że ci chłopcy będą grać w lidze, Łączy Nas Piłka

Program Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich Program Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich
Łączy nas piłka
Planowanie procesu MIESIĄC I TYDZIEŃ II TYDZIEŃ III TYDZIEŃ IV TYDZIEŃ
treningowego
I MIESIĄC Gra 1 × 1 Podanie i przyjęcie + strzały Podanie i przyjęcie w grach Rozwijanie inteligencji
II MIESIĄC Gra 1 × 1 Podanie i przyjęcie + strzały Podanie i przyjęcie w grach Rozwijanie inteligencji
III MIESIĄC Gra 1 × 1 Podanie i przyjęcie + strzały Podanie i przyjęcie w grach Rozwijanie inteligencji
Tabela 1. Przykładowy podział na bloki treningowe
Obserwując pracę i podejście trenerów, często nasuwa nam się pytanie o to, jakie OBSZAR Trening 1 Trening 2 Trening 3
Podanie i przyjęcie Podanie i przyjęcie
właściwie jest ich podejście do planowania. Istnieje grupa szkoleniowców, którzy Działania indywidualne w ataku Percepcja przed podaniem
Podanie i przyjęcie
Przyjęcie „od” przeciwnika po
Podanie na nogę dalszą
i przyjęciem piłki ruchu zwodnym
w ogóle nie planują i całkowicie „idą na żywioł”. Są także trenerzy przesadzający Działania indywidualne w obronie Zamykanie linii podania Odbiór piłki przez wyprzedzenie Przechwyt
w drugą stronę, którzy więcej planują, niż tak naprawdę robią. To oczywiście Działania grupowe w ataku Wymienność pozycji (rotacja) Wymienność pozycji (rotacja) Podanie jedną linię dalej
Asekuracja Asekuracja Asekuracja
Działania grupowe w obronie
skrajności, ale warto zastanowić się nad tym, jak wygląda rzeczywistość. Podwajanie Podwajanie Podwajanie
Działania zespołowe w ataku Geometria ataku Geometria ataku Geometria ataku
Działania zespołowe w obronie Wąskie ustawienie w obronie Wąskie ustawienie w obronie Wąskie ustawienie w obronie
KZM KZM
Motoryka Wytrzymałość
Różnicowanie ruchów Wzorce ruchowe
Koncentracja i opanowanie Koncentracja i opanowanie Koncentracja i opanowanie
Mentalny
etapy Etap wiek Samodyscyplina Samodyscyplina Samodyscyplina
szkolenia specjalistyczny zawodników Wiedza Nawadnianie Odżywianie Model gry
utrzymania 21+
Tabela 2. Przykładowo rozpisany mikrocykl treningowy

maksymalnych
możliwości
Etap specjalistyczny
IV rozwijania 19-21 Budowa jednostki treningowej Część wstępna – część I
maksymalnych możliwości
dla grupy żak Wszechstronne szkolenie ruchowe:
Zbiórka, przywitanie
Etap specjalistyczny Zabawy ożywiające z piłkami
trenowania 16-18/19 Część końcowa Zabawy orientacyjno-porządkowe z piłkami
Zabawy uspokajające, omówienie Zabawy skoczne, bieżne z piłkami
zajęć, zadania domowe
Etap ukierunkowany
III 13-15/16 10 min
nauczania i doskonalenia
5 min
Etap wszechstronny 11-12/13 Budowa jednostki treningowej Część wstępna 15 min
dla grupy skrzat
nauczania podstawowego
Wszechstronne szkolenie ruchowe:
II Zbiórka, przywitanie
Zabawy ożywiające Część główna – część II Część wstępna – część II
Etap wszechstronny Gra w piłkę nożną:
7-10/11 Część końcowa Zabawy bieżne, skoczne Nauczanie umiejętności piłkarskich
przygotowania wstępnego Zabawy uspokajające
Małe gry uproszczone w połączeniu z kształtowaniem
w równowadze i przewadze,
15 min małe turnieje
zdolności motorycznych
I Etap gier i zabaw ruchowych do 7

5 min
Część główna - część I 25 min
Nauczanie umiejętności piłkarskich
20 min
Zabawy oswajające z piłką
Część główna – część I
Na każdym etapie szkolenia należy stworzyć warunki i wy-
Zabawy organizacyjno-porządkowe
z piłkami Nauczanie techniki:
Formy dryblingu ze strzałem Tydzień 1 ‒ Prowadzenie piłki
znaczyć cele, które młody zawodnik powinien realizować Część główna - część II
Gry od 1 × 1 do 4 × 4
Gra 1 × 1 Tydzień 2 ‒ Gra 1 × 1
Tydzień 3 ‒ Prowadzenie lub podanie i przyjęcie piłki
w konkretnym cyklu szkoleniowym. Cele treningowe powinny miniturnieje Tydzień 4 ‒ Rozwijanie inteligencji piłkarskiej
15 min
uwzględniać wiek, potencjał zawodników oraz możliwości 25 min Budowa jednostki treningowej
organizacyjno-finansowe klubu, przejawiające się m.in. w do- dla grupy młodzik Część wstępna – część I
W
stępności boisk czy kompetencji kadry trenerskiej. Mając to na Część końcowa
Wszechstronne szkolenie ruchowe:
większości klubów obszar planowania pozostaje uwadze, w każdej szkółce powinien powstać system szkolenia, Zabawy uspokajające, omówienie
Gimnastyka wzmacniająca mięśnie
Doskonalnie umiejętności piłkarskich
wyzwaniem. Duże akademie posiadają własne, w którym zawodnicy będą mogli w sposób optymalny naby- w połączeniu z kształtowaniem zdolności
motorycznych
15 min
wypracowywane przez lata programy szkolenia, wać nowe umiejętności oraz doskonalić te zdobyte wcześniej. 5 min
inne decydują się na ich zakup od większych, europejskich
15 min
czy nawet światowych klubów i szkółek. Nabycie gotowego Odpowiednio dopasowane do możliwości zawodników powin- Budowa jednostki treningowej 30 min
programu szkolenia wiąże się z koniecznością zwrócenia ny być również treści treningowe. Często można dostrzec, dla grupy orlik
Część wstępna – część I Część wstępna – część II
Wszechstronne szkolenie ruchowe: Kształtowanie zdolności
uwagi nie tylko na to, aby koncepcje odpowiadały wszystkim że trenerzy podczas danej jednostki treningowej starają się
Część główna – część II motorycznych z piłką lub bez
Zabawy ożywiające z piłkami Gra w piłkę nożną:
Część końcowa Nauczanie umiejętności piłkarskich
oczekiwaniom trenera, ale by były też poparte konkretną nauczać kilku elementów w tym samym czasie, nie kon-
Gry od 1 × 1 do 9 × 9
Zabawy uspokajające, omówienie z kształtowaniem zdolności motorycznych w równowadze, przewadze,
turnieje z neutralnym itp.
i usystematyzowaną wiedzą zgodną z metodologią szkolenia centrując się w rzeczywistości na żadnym z nich. Warto 15 min
na danym etapie rozwoju człowieka. wprowadzić bloki treningowe ukierunkowane na konkretne Część główna – część II
5 min Część główna – część I
Nauczanie i doskonalenie działań indywidualnych,
działania na boisku. Dzięki takiemu podejściu zawodnicy mogą Gra w piłkę nożną: 15 min grupowych i zespołowych we wszystkich fazach gry.
Gry od 1 × 1 do 7 × 7 w równowadze, 25 min Tydzień 1 ‒ Atakowanie
Jak czytamy w Unifikacji Organizacji Współzawodnictwa wielokrotnie świadomie powtarzać dany element w różnych przewadze, turnieje z neutralnymi
Część wstępna – część II
Tydzień 2 – Przejście z atakowania do bronienia
Tydzień 3 ‒ Bronienie
i Szkolenia dzieci i młodzieży w piłce nożnej: „Przygotowanie warunkach, doprowadzając do perfekcyjnego jego opanowania. Kształtowanie zdolności Tydzień 4 ‒ Przejście z bronienia do atakowania
30 min motorycznych z piłką lub bez
młodego człowieka do wykonywania w sposób profesjonalny Każdy tygodniowy blok dotyczyć będzie konkretnych działań
zawodu piłkarza jest procesem długofalowym. U podstaw z piłką. W każdym mikrocyklu będzie realizowane konkretne
wymaga określenia i przyjęcia jednolitej drogi postępowania, działanie, w poszczególnych jednostkach treningowych zaś Warto zadać sobie w tym miejscu pytanie: czym jest jednost-
będącej spójnym systemem szkolenia oraz wychowania będzie akcentowany określony szczegół. Część główna – część I ka treningowa? Otóż to nic innego jak pojedynczy trening,
dzieci i młodzieży poprzez sport. Z uwagi na zróżnicowane a mówiąc ściślej – najmniejsza część (jednostka) całego
Nauczanie techniki:
25 min Tydzień 1 ‒ Gra 1 × 1
Tydzień 2 ‒ Podania/Przyjęcia + strzały
tempo rozwoju młodego człowieka proces kształtowania Każdy z etapów szkolenia ma swoją specyfikę. Gdy znamy Tydzień 3 ‒ Podania/Przyjęcia w grach
Tydzień 4 ‒ Rozwijanie inteligencji piłkarskiej
procesu treningowego, która składa się zazwyczaj z kilku
zdolności i umiejętności powinien być zindywidualizowany priorytety techniczno-taktyczne, mentalne (wynikające ćwiczeń (gier), trwająca – w zależności od rodzaju treningu
i dostosowany do możliwości sportowca. Ta przesłanka z ontogenezy rozwoju dziecka) oraz motoryczne, które – przeważnie od ok. 60 do 120 min. Budowa struktury jed-
oraz uwarunkowania wynikające z systemu edukacji ogól- określają okresy sensytywne dla danej kategorii wiekowej, nostki treningowej wygląda inaczej dla skrzatów, inaczej dla
nej, a także zróżnicowane tempo rozwoju biologicznego nasz trening staje się o wiele bardziej efektywny. W celu mezocyklu i makrocyklu), należy uwzględnić wszystkie żaków, a jeszcze inaczej dla orlików czy młodzików. Poniżej
w ontogenezie, pozwalają na określenie etapów szkolenia optymalizacji procesu nauczania gry w piłkę nożną, planując treści programowe adekwatne do poziomu i możliwości przedstawiamy przykładowe priorytety w treningu dzieci
piłkarskiego”. poszczególne jednostki treningowe (w strukturze mikrocyklu, zawodników na danym etapie szkolenia. i jego podział na właściwe moduły.

Łączy nas piłka
WZÓR KONSPEKTU TRENINGOWEGO PZPN

W obszarze planowania napotkamy wiele trudności. Żeby
Trener
Temat zajęć
Asystent
lepiej je zdiagnozować, skorzystamy z często stosowanego
Mezocykl/mikrocykl (chociażby w biznesie) podziału obszaru planowania na cztery
Technika/działania
Motoryka podstawowe poziomy. Dostosowany do potrzeb treningu
indywidualne
Działania grupowe/
piłki nożnej będzie wyglądał następująco:
Wiedza/mentalność
zespołowe
Data Godzina Miejsce Poziom I
Jak wynika z powyższych modułów, największą część tre- Poniżej kilka pytań, które pomogą trenerom Kategoria
Czas
zajęć
Nr zajęć
Liczba zawod-
ników Najniższy poziom skutecznego planowania to planowanie
ningów w każdej kategorii wiekowej stanowić powinna gra. przygotować jednostkę treningową: Przybory Piłki Bramki Oznaczniki Stożki Pachołki Tyczki Drabinki Inne .... na poziomie konspektu i mikrocyklu. Odpowiadamy tutaj
Doskonali ona technikę piłkarską w warunkach naturalnych, Co chcę uzyskać dzięki tej jednostce treningowej? Liczba na następujące pytania:
taktykę indywidualną, motorykę, jak również rozwija kre- Jaki ma być temat zajęć? Grafika Opis Czas Co konkretnie chcę dziś zrobić – podania, strzały czy gry?
atywność zawodników. Ilu zawodników weźmie w nich udział? Za co zabiorę się w tym tygodniu: ile mam jednostek? Czy
WSTĘPNA I
Czego mają się nauczyć? na każdej będę robił to samo?
CZĘŚĆ
TREŚĆ TRENINGOWA CZAS Jakie są najlepsze gry i ćwiczenia do osiągnięcia celów tre- Co jestem w stanie przeprowadzić w panujących warunkach?
ningowych? Co jest dzisiaj najważniejsze (temat, cele treningu)?
CZĘŚĆ WSTĘPNA I
WSTĘPNA II
Czy poziomy gier i ćwiczeń są dostosowane do wieku i umie- Dzięki temu poziomowi możemy się skoncentrować na wyko-
CZĘŚĆ
1. Zbiórka, przywitanie, omówienie tematu zajęć jętności? nywaniu zadań bez przesadnego myślenia o tym „co dalej?”.
2. Doskonalenie umiejętności piłkarskich w połączeniu 15 min Jak w prosty i zrozumiały sposób wytłumaczyć dzieciom W praktyce wygląda to tak, że po prostu bierzemy kolejne
zasady? najważniejsze zadanie z konspektu. Jeśli go posiadamy, łatwiej
GŁÓWNA I
z kształtowaniem zdolności motorycznych
CZĘŚĆ
Czy mam wystarczającą ilość sprzętu? Jeśli nie, czy mogę będzie nam również dobierać priorytety, planować zgodnie
CZĘŚĆ WSTĘPNA II
dostosować trening do dostępnego sprzętu? z posiadanymi warunkami, a także wyłapywać zależności
Czy jest wystarczająco dużo miejsca, aby przeprowadzić między poszczególnymi zadaniami.
GŁÓWNA II
Kształtowanie szybkości – technika hamowania 15 min
CZĘŚĆ
CZĘŚĆ GŁÓWNA I przygotowane gry i ćwiczenia?
Poziom II
Ćwiczenie 1: gra z akcentem na działania indywidualne Konspekty i mikrocykle wypełnione są tematami. Czy pro-
KOŃCOWA
CZĘŚĆ
po stracie piłki wadzą jednak wspólnie do jakiegoś celu? Odpowiedzią na te
30 min
Ćwiczenie 2: gra z akcentem na działania grupowe pytania zajmie się kolejny poziom skutecznego planowania:
po stracie piłki mezocykl i makrocykl. Na tym poziomie musimy zadać
sobie pytania:
CZĘŚĆ GŁÓWNA II
Planowanie procesu treningowego to nieustanna próba Co konkretnie chcę osiągnąć?
Gra dowolna 25 min doboru optymalnych metod, form i środków treningo- Ile czasu i wysiłku muszę poświęcić, żeby osiągnąć cel?
CZĘŚĆ KOŃCOWA wych, z uwzględnieniem obranych dla danego etapu zadań Po czym poznam, że mi się udało?
szkoleniowych. Określenie celu pracy jest elementem nad-
1. Ćwiczenia uspokajające rzędnym, gdyż wyznacza on filozofię i kierunek szkolenia. Poziom III
5 min
2. Podsumowanie zajęć. Pytania Kompleksowe i konsekwentne podejście do planowania Poziom konspektu i mikrocyklu skupiał się na mądrym
oznacza uwzględnienie wszystkich elementów składowych wypełnianiu treningów i tygodni tematami oraz celami,
Przykład budowy jednostki treningowej w kategorii młodzik procesu szkoleniowego, takich jak: obciążenia treningowe by zapewnić ich efektywne wykonanie. Poziom mezocyklu
(objętość i intensywność, wypoczynek), wiek, potencjał, i makrocyklu koncentrował się na tym, by mieć przed oczyma
poziom sportowy zawodników, selekcja, także terminarz cel, by efektywnie wykorzystać czas i by jasno sprecyzować
Na co trzeba zwrócić uwagę, przygotowując rozgrywek, świąt czy przerw wypoczynkowych. Dobre pla- spodziewane rezultaty.
jednostkę treningową? nowanie to także wprowadzanie ciągłych korekt, których
uwzględnienie w kolejnym cyklu treningowym zdecydowanie Kolejny, nazwijmy go, poziom etapów szkolenia, pomoże
1 poprawi jakość szkolenia. dobierać składniki procesu treningowego, tak aby razem
Jednostka treningowa stanowi podstawowy element procesu pasowały do szerszego obrazka. Ten poziom pomoże podej-
ORGANIZOWAĆ
PRZERWY
WYJAŚNIĆ
UWARUNKOWANIA
szkolenia, a jej struktura wynika z mikrocyklu treningowe- mować dobre decyzje. Dzięki niemu nie będziemy się miotać
6 TRENINGOWE ZAJĘĆ go, zgodnie z założeniami danego okresu treningowego. pomiędzy pojawiającymi się koncepcjami. Określenie etapów
W związku z tym charakter pojedynczego treningu jest szkolenia (kategorii wiekowych) pozwala określić wymaga-
2 uzależniony właśnie od wcześniej zaplanowanego mikro- nia i oczekiwania oraz sposoby pracy. Ponieważ możliwości
cyklu, który uwzględnia liczbę treningów oraz czas ich osiągnięcia celów, czyli nowych koncepcji treningowych, jest
ORGANIZOWANIE trwania. Ustalenie mikrocyklu jest z kolei uzależnione od sporo, zawsze możemy wrócić do tego poziomu, licząc, że
USTALIĆ USTALIĆ
ORGANIZACJĘ JEDNOSTKI GŁÓWNY wieku zawodników, aktualnego poziomu ich sprawności, pomoże on nam dobrze się ukierunkować.
TRENINGU TRENINGOWEJ CEL! zaawansowania techniczno-taktycznego, warunków szko-
leniowych i danego okresu szkoleniowego. Pytania, które zadajemy sobie na tym poziomie, to:
W które sposoby realizacji chcę się angażować, a w które nie?
5 Na każdą jednostkę treningową trenerzy muszą mieć przy- Które sposoby prowadzą mnie do wspólnego, większego celu?
gotowany konspekt, który ma im służyć przede wszystkim Co chcę, aby moi zawodnicy potrafili za rok czy dwa?
WYBRAĆ FORMY ZORGANIZOWAĆ 3
GIER I ŚRODKÓW STRUKTURĘ jako pomoc w realizacji zajęć. Odpowiednie ich zaplanowanie Jak chcę, żeby zespół wyglądał za rok czy dwa?
TRENINGOWYCH CZASOWĄ pozytywnie wpłynie na ich płynność oraz intensywność. Jak wybierać efektywne środki treningowe?
TRENINGU! Konspekt może pomóc trenerom w trakcie zajęć, przy-
4 pominając kolejność środków treningowych, ich przebieg, To ostatnie pytanie mogłoby znaleźć się również przy każ-
a także punkty coachingowe. Warto więc zadbać o to, by dym wcześniejszym poziomie planowania.
Pierwsze wrażenia są zawsze ważne. Z tego powodu trener był przygotowany w sposób przejrzysty.
musi zapoznać się ze wszystkimi ćwiczeniami i wcześniej Poziom IV
przygotować trening z określonymi celami. Zajęcia tre- Punkty coachingowe (wnioski/uwagi) – to elementy, które Poziom wizji gry i modelu zawodnika, który najbardziej spośród
ningowe muszą być dostosowane do wieku i umiejętności chcemy wyegzekwować od naszych zawodników w trakcie wszystkich odwołuje się do emocji. Upraszczając – chodzi
zawodników. Sprawi to, że jednostka treningowa będzie trwania danego ćwiczenia lub gry. Pamiętajmy, aby ich liczba o pewne wyobrażenie modelu mistrza, wizji idealnego za-
jeszcze przyjemniejsza z licznymi elementami zabawy nie była zbyt duża. Dzięki temu zawodnik będzie wiedział, wodnika, do którego mamy dążyć. Takie podejście zapobiega
oraz nauki. Trener musi być elastyczny i przygotowany na czym powinien się koncentrować w danym ćwiczeniu. sytuacji, w której po latach „spontanicznych” treningów okazuje
na zmiany w treningu i poszczególnych ćwiczeniach, jeśli Optymalna liczba punktów coachingowych przypadająca na się, że nasza praca zawierała wiele nieprzemyślanych ruchów,
uzna, że poprawią one motywację i zaangażowanie dzieci. jednostkę treningową to od jednego do trzech. na czym najwięcej stracił nasz wychowanek.

Łączy nas piłka
• ekonomiczność – powinien osiągnąć cel najmniejszym warunki meczowe. W trakcie meczu zawodnik nie powinien
nakładem sił. stać, dlatego trening musi być intensywny.
Temat i środki treningowe dobrane do wieku i umiejętności
W planowaniu każdej jednostki treningowej ważny jest Dopasowanie planu szkolenia i środków treningowych do
odpowiedni dobór środków treningowych oraz punktów aktualnych potrzeb i możliwości zawodników.
coachingowych. Należy zwrócić uwagę na: Konsekwentna realizacja celów treningowych
• zgodność z tematem i celem zajęć treningowych, Prowadzenie wcześniej zaplanowanych tematów bez względu
• wiek zawodników (kategoria wiekowa), na okoliczności, ale z możliwością modyfikacji.
• poziom sportowy grupy, Wzorcowa postawa trenera
Największy problem sprawia ostatni poziom planowania. oprowadzi nas do niczego znaczącego, a wyniki naszej
d • warunki. Trener jako autorytet dla dziecka musi dawać przykład za-
Spowodowane jest to zazwyczaj brakiem stabilności zatrud- pracy nie będą miały konkretnego efektu. równo w zakresie postawy, kultury osobistej, zaangażowania,
nienia, długofalowego spojrzenia na cały proces treningowy Oprócz wyboru środków treningowych ważne jest również jak i przygotowania merytorycznego.
oraz wizji klubów lub ich niekonsekwencją. Co się dzieje, Brak wizji to krok od wypalenia i rutyny. W takim wypadku odpowiednie zaplanowanie ich realizacji. Tak, żeby były Stopniowana skala trudności
gdy deficyty występują już na wcześniejszych poziomach? trenerzy pracują zgodnie z pewnymi, być może nawet wyso- efektywne. Należy przy tym pamiętać o podstawowych Należy tak dobierać środki treningowe, aby dziecko było
kimi, standardami, ale z perspektywy czasu może brakować filarach szkolenia dzieci i młodzieży, czyli o: kreatywności, w stanie je wykonać i opanować w stopniu bardzo dobrym.
Gdy brakuje dobrego planowania na poziomie konspektu im satysfakcji. Skupiają się na konkretnych zadaniach, nie intensywności, szczegółowości, indywidualizacji, mentalno- Dopiero później wprowadzamy nowe, trudniejsze elementy,
i mikrocyklu, mamy do czynienia z pracą chaotyczną oraz poruszając istotnej kwestii – po co właściwie to robią. ści oraz edukacji. W Programie Szkolenia PZPN (kategorie np. im wyższe umiejętności zawodników, tym mniejsze
frustracją przy niepowodzeniach. Są ogólne wytyczne, wiekowe U6–U13) możemy znaleźć cechy dobrego tre- pole do gry.
np. gra w lidze. Nikt nie wie natomiast, w jaki sposób to Odpowiednie planowanie na wszystkich czterech poziomach ningu. Warto zapoznać się z nimi przy planowaniu każdej Wszechstronny rozwój
robić. Trenerzy nie wiedzą, czym się zajmują w danej chwili sprawi, że trenerzy będą mieli świadomość, jak pojedyncze jednostki treningowej oraz przy wyborze poszczególnych Nie ograniczamy się tylko do elementów technicznych,
i jak wpisuje się to w szerszy obraz. Często frustrują się, cele i treningi, mikrocykle, mezocykle i całe makrocykle środków treningowych. ale dbamy o wszechstronny rozwój młodego człowieka
obwiniając zawodników o brak umiejętności. wpisują się w szerszą wizję. Jednocześnie z łatwością będą Przyjazna i wesoła atmosfera (mentalność, sprawność ogólna – motoryka, taktyka indywi-
mogli śledzić postępy swoich zawodników. Stworzenie środowiska, w którym każdy jego uczestnik dualna). Aby zawodnik łatwo przyswajał nowe umiejętności
Z kolei przy braku przejrzystego makrocyklu mamy do będzie czuł się komfortowo. techniczno-motoryczne, na początkowym etapie szkolenia,
czynienia z sytuacją, w której trenerzy skaczą od tematu do Zbierzmy teraz w jednym miejscu cechy dobrego planowania: Dobry pokaz to podstawa trener musi wypracować u podopiecznych bogaty „skarb
tematu i trudno właściwie zrozumieć, jakie są ich cele oraz • celowość – realizacja planu musi prowadzić w konsekwencji Zaprezentowanie dzieciom przez trenera nauczanego ruchowy”. Warto jeden trening w tygodniu poświęcać na
czym cały zespół w danej chwili się zajmuje. Celów jest za do osiągnięcia zamierzonego celu w określonym terminie, elementu lub wyznaczenie najlepszego zawodnika w da- sporty uzupełniające, np. gimnastykę, sporty walki, biegi
dużo lub często się zmieniają. Trenerzy dokładają nowe za- • wykonalność – branie pod uwagę realnych możliwości nym elemencie. przełajowe, szermierkę.
dania chaotycznie, a ponieważ nie ma jasno sprecyzowanego realizacji planu, Dbałość o detale „Plan B”
celu, nie potrafią się cieszyć z drogi do niego, kiedy mogliby •e lastyczność – w trakcie realizacji planu należy uwzględ- Zwracanie szczególnej uwagi przez trenera na rzeczy pod- Trener powinien prowadzić zajęcia zgodnie z planem i sys-
obserwować postępy u swoich podopiecznych. nić zmiany warunków, reakcję organizmu na obciążenia, stawowe i najprostsze, takie jak np. właściwe ułożenie ciała, temem szkolenia, ale również być przygotowanym na nie-
kontuzje, choroby, stopy przy prowadzeniu, uderzeniu, przyjęciu piłki. oczekiwane sytuacje (zmiana liczby zawodników, pogoda,
Kiedy brakuje nam etapów szkolenia, to nie wiadomo, na • s topniowa dokładność – im plan obejmuje krótszy okres, Jak najwięcej kontaktów z piłką problemy w opanowaniu materiału).
czym powinniśmy się skupić na przestrzeni całego roku. tym jest bardziej szczegółowy, Dobieranie treści treningowych, tak aby dziecko miało jak
Zajmujemy się czymś nowym, często porzucając jedną • wewnętrzna zgodność – w planie nie może być elementów, najwięcej możliwości operowania piłką. Michał Jaszczyk Trener monitorujący
koncepcję treningu dla innych. Nie dbamy przy tym o to, które wzajemnie się wykluczają, Jak najmniej przestojów, kolejek w Programie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich
w jaki sposób łączą się one w jedną całość. Mając tak wie- • przejrzystość strukturalna – musi być łatwy w odbiorze „Grasz tak, jak trenujesz”. Zgodnie z tym powiedzeniem nale- Arkadiusz Miedza Trener monitorujący
le równoległych koncepcji, w zasadzie żadna z nich nie i zrozumiały przez tych, dla których został opracowany, ży tak organizować trening, by jak najbardziej przypominał w Programie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich

Mobilna Akademia Młodych Orłów Mobilna Akademia Młodych Orłów Łączy nas piłka
Jakim jestem z przykrością stwierdzić, że są osoby, które pracę z dziećmi 2. RYWAL BIERNY
trenerem?
traktują jedynie jako okazję do dorobienia i łatwego zarobku. Zawodnik podaje piłkę do partnera i go atakuje. Gdy do-
biegnie, zatrzyma się i przyjmie odpowiednią pozycję, to
Czy na pewno Twoi zawodnicy rozumieją, zaczyna się cofać we właściwej pozycji z ręką w górze.
czego od nich oczekujesz? Zawodnik, który otrzyma piłkę, prowadzi ją na drugą stronę
W tym pytaniu nie chodzi zupełnie o to, czym jest ostatnio po uprzednim ustawieniu się obrońcy.
bardzo popularny w naszym kraju aspekt rozumienia gry
Celem przedstawionego artykułu jest podzielenie się doświadczeniem i pomoc czy rozwoju inteligencji piłkarskiej, co niezaprzeczalnie jest 3. RYWAL AKTYWNY
jedną z najważniejszych kwestii w pracy trenera piłki nożnej, Zawodnik podaje piłkę do partnera i go atakuje. Napastnik
dydaktyczna w pracy z dziećmi podczas treningów oraz przedstawienie spostrzeżeń ale o to, czy Twoi zawodnicy tak naprawdę wiedzą, co do przyjmuje piłkę już do prowadzenia. Obrońca musi w dobrym
nich mówisz i w jaki sposób przekazujesz im swoją wiedzę. momencie wyhamować i cofać się.
osiągniętych podczas pracy w Mobilnej Akademii Młodych Orłów z innymi trenerami,
Bardzo często prowadząc treningi w Mobilnej Akademii 4. GRA
którzy na co dzień zajmują się szkoleniem młodych zawodników w naszym kraju. Młodych Orłów i podglądając, jak robią to inni, zastanawiam Zawodnik podaje piłkę do partnera i go atakuje. Napastnik
się, czy zawodnicy wiedzą, co do nich mówię, czy treści przyjmuje piłkę już do prowadzenia i stara się przedry-
treningowe przekazywane przeze mnie i innych trenerów blować obrońcę. Pojedynek trwa do linii startu obrońcy.
są dla dzieci zrozumiałe. Niestety, coraz bardziej przeko- Gdy obrońca odbierze piłkę, musi podać ją do zawodnika
nuję się, że czasem tak nie jest, że rzeczy oczywiste dla ustawionego przed nim.
nas, trenerów, nie są oczywiste dla naszych zawodników.
Punkty coachingowe:
Przykładem są zwroty często wypowiadane podczas tre- Zwróć szczególną uwagę na:
ningów i meczów przez trenerów: 1. doskok do rywala z piłką, 4. cofanie,
• ustaw się w pozycji otwartej, 2. hamowanie, 5. atak.
• przyjmij kierunkowo, 3. ustawienie ciała,
• nie na raz.
Czy nasi zawodnicy są świadomi, co kryje się za naszy-
Wydawałoby się, że są to jasne i zrozumiałe dla dzieci prze- mi podpowiedziami?
kazy i podstawy w porozumieniu między młodym zawod-
nikiem a trenerem, ale czy nasi zawodnicy to wiedzą, czy Trenerze, pamiętaj!
doświadczają tego na treningu? Mówimy te słowa na meczu,
ale dochodzi presja czasu, przeciwnika, wyniku, bardzo często Cierpliwość i dobry przekaz, prezentacja danego elementu
presja rodziców czy znajomych będących na trybunach. to podstawa w nauczaniu dzieci.
Czy nasz zawodnik wie, ile działań kryje się pod tak znanym
stwierdzeniem, którego na pewno użył przynajmniej raz Czy tworzysz odpowiednie warunki
każdy trener w Polsce, jakim jest „nie naraz”? do rozwoju własnych zawodników?
Każde dziecko nosi w sobie pewien potencjał, to od nas
Wszystkie powyższe kwestie powinny zostać wyjaśnione trenerów zależy, czy ten potencjał zostanie rozwinięty.
podczas treningu. Nasuwają się pytania:
• Czy podczas naszej pracy z dziećmi stworzymy odpo-
POKAZ, WYJAŚNIENIE I NAUCZANIE wiednie warunki do rozwoju tego talentu?
ODPOWIEDNIEGO USTAWIENIA
J
• Czy jesteśmy tak mocno zaangażowani w swoją pracę, że
akim jestem trenerem? To bardzo rozległe pytanie. podopiecznych. Wiadomo, że nie wszyscy musimy się zga- FRONTALNEGO OBROŃCY znamy wszystkich naszych zawodników i ich potrzeby?
Prowadząc szkolenia na terenie woj. mazowieckiego, dzać co do podejmowanych decyzji i w jaki sposób chcemy WZGLĘDEM PRZECIWNIKA: •C zy podchodzimy do każdego zawodnika indywidualnie
mogę rozróżnić dwie postawy trenerskie: to robić, bo nikt jeszcze nie wynalazł złotego środka na i potrafimy zdiagnozować, co danemu zawodnikowi jest
• tych, którzy przychodzą na szkolenia po certyfikaty i punkty wyszkolenie piłkarza światowego formatu, ale każdy z nas najbardziej potrzebne w tej chwili?
do przedłużenia swoich licencji, oraz może mieć swój system pracy, dzięki któremu będziemy • Czy koncentrujemy się na naszej drużynie jako całości
• tych poszukujących i rozwijających swój warsztat trener- weryfikować jej efekty. i skupiamy się na wyniku i realizacji planu, w którym
ski oraz mających na uwadze to, że z każdego szkolenia poprawiamy błędy drużyny z ostatniego meczu?
można wynieść coś pozytywnego. Rozmawiając z wieloma trenerami w naszym kraju, spo-
tykam się ze stwierdzeniami, że jednym z głównych czyn- Każdy z nas chciałby wyszkolić zawodnika grającego w naj-
Poniższe pytania i odpowiedzi na nie powinny pomóc ników ich pracy jest pasja. Pamiętajmy, że pasja powinna wyższej klasie rozgrywkowej, chcemy zawodnika inteli-
w zrozumieniu podejścia do treningów i predyspozycji być punktem wyjścia i motorem napędowym do ciężkiej gentnego, kreatywnego, nieprzewidywalnego, świetnie
poznawczych młodych zawodników, a także odpowiedniej pracy, poświęcenia, fachowości i zdobywania wiedzy, która wyszkolonego w każdym aspekcie, ale czy dajemy im
postawy trenerów. jest niezbędna w naszym zawodzie. możliwość do tego, aby tacy się stali?
Czy trenerzy stawiają sobie cele? W publikacji PZPN „ABC trenera dzieci” rozdawanej na Czy dajemy im miejsce i możliwość do własnej interpre-
Oczywiście tak, ale czy na pewno te cele zawsze są od- szkoleniach Mobilnej Akademii Młodych Orłów opisane są tacji zachowań na boisku, do zrozumienia wyznaczonego
powiednie? szczegółowo cechy dobrego trenera dzieci, pod którymi przez nas celu na treningu, aby następnie naprowadzać ich
mogę się podpisać: otwartymi pytaniami, stymulować dodatkowymi zadaniami,
Są trenerzy, których głównym celem jest wygranie ko- • PASJA, żeby nabrali umiejętności rozwiązywania problemów, jakie
lejnego meczu albo zbudowanie zwycięskiej drużyny, co • WIEDZA, stawia im trener i – co najważniejsze – sytuacja na boisku?
niezaprzeczalnie jest kwestią ważną, ale czy najważniejszą? • ORGANIZACJA ZAJĘĆ SZKOLENIOWYCH,
Czy w takiej sytuacji jesteśmy w stanie rozwinąć każdego • PLAN, 1. BEZ RYWALA W myśl słów „grasz tak, jak trenujesz” trenerzy podczas
zawodnika indywidualnie, pamiętając, że nie każdy z nich bę- • KONSEKWENCJA, Zawodnik podaje piłkę do partnera i go atakuje. Gdy do- swoich treningów starają się tworzyć takie warunki, aby
dzie mistrzem w piłce nożnej, ale dzięki wpajanym zasadom • CIERPLIWOŚĆ. biegnie, zatrzyma się i przyjmie odpowiednią pozycję, to zawodnik był odważny, kreatywny, nieprzewidywalny, sku-
i ideom mogą być mistrzami w każdej innej dziedzinie życia? zaczyna się cofać we właściwej pozycji z ręką w górze. Gdy piając się bardzo często na grze 1 × 1, która powinna być
Między nami jest ogromne grono trenerów, którzy do wróci na swoje miejsce, następny zawodnik podaje piłkę nieodzownym atrybutem młodego piłkarza, jego bronią,
To właśnie trenerzy podnoszący swoje kompetencje, mający swojego zawodu podchodzą właśnie z takim zaangażo- i atakuje (zawodnik przyjmujący piłkę uderza ją między którą powinien wykorzystywać podczas meczów, ale czy na
swój model pracy, stawiają na rozwój indywidualny swoich waniem, kierując się powyższymi cechami, ale muszę też nogami, by nie stać).

Mobilna Akademia Młodych Orłów Mobilna Akademia Młodych Orłów Łączy nas piłka
GRA – PR Z ENO S Z ENIE CI Ę Ż ARU GRY 4 × 4

Pole gry: 15 × 15 m
Liczba zawodników: 8
Opis:
Gra 2 × 2 w środku pola gry, zadaniem zawodników jest podanie
pewno dajemy im wykorzystywać te umiejętności podczas Dlatego pytanie brzmi: który zawodnik będzie w stanie piłki raz do jednego, raz do drugiego zawodnika neutralnego.
walki sportowej? podjąć odpowiednią decyzję na boisku? Punkty coachingowe:
• tworzenie linii podania,
Przykładem jest sytuacja, która bardzo często powtarza się Ten, którym będziemy sterować jak pilotem w grze, któremu • pozycja otwarta, przyjęcie kierunkowe,
podczas meczów, turniejów towarzyskich, gdzie trenerzy będziemy dawać gotowe rozwiązania i mówić, co ma zrobić, • gra 1 × 1,
podpowiadając swoim pociechom, mówią, np. „nie kiwaj czy może ten, któremu stworzymy warunki, w których sam • mobilność,
w obronie”. będzie musiał myśleć, podejmować decyzje, któremu po- • przenoszenie gry,
zwolimy zderzyć się ze stworzonym przez nas problemem, • szukanie „pleców” rywala,
DLACZEGO? którego będziemy naprowadzać otwartymi pytaniami? • zachowanie w fazie przejściowej A/O,
Jakiej pewności siebie nabierze zawodnik, który będzie wybijał • zachowanie w fazie przejściowej O/A,
piłkę z obrony, ponieważ atakuje go przeciwnik, w jaki sposób Wyniki rozwiązywanych przez naszych zawodników proble- • geometria ataku.
w takim razie ma wykorzystać umiejętności nabyte na trenin- mów mogą mieć różny rezultat, na pewno na takie sytuacje
gu? Czy w takiej sytuacji środowisko, które trener stworzył będzie się składać wyszkolenie techniczne zawodników, MODYFIKACJA NR 1 MODYFIKACJA NR 3
dziecku na treningu, ma odzwierciedlenie podczas meczu? wiek, w którym się znajdują, i wiek biologiczny.
Jakie korzyści mamy z tego, że zawodnik wybije piłkę – nie Dobrym rozwiązaniem jest nauczanie dzieci podejmowania
stracimy bramki? decyzji w grach, w których trener określa zadania. W grach
występują wszystkie działania możliwe do rozwiązania.
Jakie korzyści ma zawodnik, który to zrobił, czy zupełnie W taki sposób nasz zawodnik może podejmować decyzje
inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby ten sam zawodnik najbardziej zbliżone do tych, które znajdą się w meczu.
minął przeciwnika w pojedynku i stworzył przewagę?
Ważne, żeby do każdego zawodnika podchodzić indywi-
Na pewno rozwiązań tego przykładu mogło by być o wie- dualnie, ponieważ żaden z nas, trenerów, nie jest w stanie
le więcej. powiedzieć, który z naszych zawodników będzie w przy-
szłości występował na wyższym poziomie rozgrywkowym.
Czy Twoi zawodnicy podejmują Czy ten, który dziś jest świetnie wyszkolony technicznie
świadome decyzje? i podejmuje odpowiednie decyzje na boisku, czy może ten,
Podczas treningu, meczu zawodnicy powinni rozwiązywać któremu nauka gry w piłkę zajmuje trochę więcej czasu.
samodzielnie pewnego rodzaju problemy, starając się nie Opis: Opis:
działać odtwórczo i automatycznie. Zadaniem trenera jest Czy każdy trening musi być inny? Gra 2 × 2 w środku pola gry, zadaniem zawodników jest Gra 2 × 2 w środku pola gry, zadaniem zawodników jest podanie
uzbroić swoich zawodników w zbiór doświadczeń, zachowań, Wierzę, że każdy z nas, trenerów, decydujących się na pracę podanie piłki raz do jednego, raz do drugiego zawodnika piłki raz do jednego, raz do drugiego zawodnika neutralnego.
które będą mogli wykorzystywać podczas walki sportowej. z dziećmi stara się układać tak swoje jednostki treningowe, neutralnego. Zawodnicy wewnątrz pola gry mają zadanie Dodatkowym zadaniem jest zmiana miejsca z zawodnikiem
krycia indywidualnego. neutralnym po podaniu do niego.
aby każdy jego uczestnik czuł się komfortowo. Dobiera
Piłka nożna jest grą, w której z sekundy na sekundę cały środki treningowe adekwatne do wieku swoich zawodników,
czas się coś zmienia. Podczas meczu nie zobaczymy dwóch tworzy środowisko, w którym jego zawodnicy będą rozwijać
identycznych sytuacji, dlatego nasi zawodnicy muszą szukać się indywidualnie. MODYFIKACJA NR 2 MODYFIKACJA NR 4
rozwiązań sytuacji, które są tu i teraz.
Staramy się realizować większość czasu treningowego
Nasz zawodnik powinien potrafić przewidywać i podejmo- w grach, które zapewniają odpowiednią intensywność,
wać świadome decyzje w obliczu tego, co może się zdarzyć rozwijają u dziecka technikę, motorykę, mentalność i kre-
podczas meczu. atywność.
Czy na każdym treningu musimy zmieniać gry przygoto-

wane dla naszych podopiecznych?
Ile czasu podczas treningu tracimy na tłumaczenie zasad

nowej gry naszym zawodnikom?
Ile czasu zajmuje naszym zawodnikom zrozumienie no-

wej gry?
Czy powinniśmy zmieniać grę, jeśli nasi zawodnicy jeszcze Opis: Opis:
Gra 2 × 2 w środku pola gry, zadaniem zawodników jest podanie Gra 2 × 2 w środku pola gry, zadaniem zawodników jest
nie przyswoili poprzedniej w stopniu bardzo dobrym? piłki raz do jednego, raz do drugiego zawodnika neutralnego. podanie piłki raz do jednego, raz do drugiego zawodnika
Zawodnicy wewnątrz pola gry mają zadanie krycia indywi- neutralnego. Po wykonaniu pięciu podań wprowadzamy
Poniżej przykładowa gra z kilkoma modyfikacjami, dzięki dualnego. Zawodnicy będący w posiadaniu piłki nie mogą trzeciego zawodnika broniącego.
którym nie będziemy musieli tracić czasu podczas treningu wykonać podania zwrotnego do zawodnika neutralnego, od
na tłumaczeniu zasad poprzedniej i dzięki którym nasi za- którego otrzymali podanie.
wodnicy po zrozumieniu gry podstawowej w szybki sposób Maciej Anglart
zrozumieją zasady modyfikacji. I trener Mobilnej Akademii Młodych Orłów w woj. mazowieckim
Dzięki takiemu rozwijaniu gier nie tracimy czasu podczas podanie prowadzenie piłki, strzał bieg odległość linie oznaczenie strata piłki
treningu na tłumaczeniu zasad, a możemy się skupić na LEGENDA: drybling bez piłki między zawodnikami pomocnicze kolejności działań
1
rozwoju indywidualnym naszych zawodników.

Trener radzi Trener radzi Łączy nas piłka
Jak angażować rodziców

w proces treningowy
ROD Z IC ( Z BYT ) AMBITNY – „ S YNU MU S I S Z ! ” ROD Z IC PODRÓ Ż NIK

Ambicja cechuje każdego sportowca, który osiąga sukces. Takiego rodzica charakteryzuje ciągłe pukanie do drzwi
Widać ją nawet u najmłodszych zawodników. Problem wszystkich okolicznych klubów – bo „inni robią to lepiej”.
pojawia się, gdy to rodzic staje się ambitniejszy od swojego Stale zarzuca więc trenerom niewłaściwe zajmowanie
dziecka. Jeśli jako trener widzę, że zajęcia nie sprawiają się rozwojem i talentem syna czy córki. A brak powołań
dziecku przyjemności, to moim obowiązkiem jest poruszyć na mecze tłumaczy brakiem kompetencji trenera.
ten temat w rozmowie z rodzicami. Trzeba pamiętać, że
Rodzice za swoje dziecko i jego sukces oddaliby wszystko. Chcąc pomagać, dzieci potrafią niemal z dnia na dzień porzucić swoje za- Oczywiście nie wszystkie kluby zajmują się grupami
interesowania na rzecz innych wyzwań. Czy jednak młody dziecięcymi w odpowiedni sposób. Ciągłe zmiany
wielokrotnie jednak osiągają skutek odwrotny do zamierzonego. Ich zaangażowanie zawodnik odważy się o tym powiedzieć ojcu, dla którego klubów, trenerów i partnerów do gry nie sprzyjają
mecz potomka to całe życie? Dziecko w pierwszej kolejności jednak rozwojowi. „Wszędzie dobrze, gdzie nas nie
w trening dziecka często przerasta zaangażowanie samego zainteresowanego. powinno być dzieckiem, a dopiero później sportowcem. ma” – to motto rodzica podróżnika.
Korzystając z doświadczeń trenerów, przyjrzymy się, jakie grupy rodziców możemy

wyróżnić oraz w jaki sposób umiejętnie angażować ich w proces treningowy. Ułożenie relacji trenera z rodzicami jest jedną z najtrud- 1. JESTEŚ RODZICEM, A NIE TRENEREM
niejszych kwestii w szkoleniu dzieci i młodzieży. Niezad- To kwestia absolutnie podstawowa, a rozgraniczenie tych
Z
banie o odpowiednią ich jakość od początku może bardzo ról i kompetencji jest kluczowym czynnikiem w zachowaniu
acznijmy od najczęściej występujących typów rodziców, których wpływ spowolnić proces rozwoju zawodników, powodować stres bliskiej i zdrowej relacji z dzieckiem. To zrozumiałe, że kiedy
ROD Z IC GŁOŚNY
na szkolenie i rozwój dziecka jest – delikatnie mówiąc – niezbyt ko- Taki rodzic ujawnia się podczas każde- i frustrację u szkoleniowców, a także wstyd za swoich widzisz swoje dziecko w akcji podczas treningu czy zawodów,
rzystny. W kolejnej części artykułu podamy wskazówki dla opiekunów go kontaktu dziecka z piłką. Pokrzykuje, rodziców u dzieci. masz ochotę podpowiedzieć mu, poprawić błędy, zachęcić
młodych sportowców, a na koniec podpowiemy, w jaki sposób trenerzy mogą dopinguje, lamentuje. Mógłby pracować do zmiany postawy. To jednak wyłącznie rola trenera.
angażować ich w procesie szkoleniowym. na etat w stadionowym radiowęźle, bo Jak wykorzystać potencjał rodzica
jego komentarz zazwyczaj niesie się na Sport dzieci i młodzieży bez obecności i zaangażowania 2. ODGRYWASZ KLUCZOWĄ ROLĘ
całą dzielnicę. Trudno jednoznacznie rodziców nie ma racji bytu. Przede wszystkim dlatego że Znasz swoje dziecko jak nikt. Wiesz, co sprawia mu trudność,
ocenić takie zachowanie. Opiekunom to właśnie rodzice stanowią fundament pod wszystko, znasz jego mocne i słabe strony. Między innymi dlatego na
ROD Z IC NADOPIEKU Ń C Z Y nie można w tym przypadku zarzucić
Najczęściej uaktywnia się w okresie jesienno-zimowym, gdy tempera- co umożliwia ich dzieciom podejmowanie aktywności początku jego sportowej drogi najczęściej to Ty decydujesz
złych zamiarów, w końcu każdy chce fizycznej na poziomie rekreacyjnym i uprawianie spor- o wyborze dyscypliny czy klubu. Obserwujesz, jak dziecko
tura spada do poziomu, który wymusza noszenie kilku warstw odzieży. dla swojego dziecka jak najlepiej. Zda-
Potrafi jednak objawić się także w czasie opadów deszczu. „Rodzic-Eski- rzają się dzieci, na które obecność i głos tu wyczynowego. wchodzi w interakcje z rówieśnikami, jak się rozwija, jak
mos” czuwa nad dzieckiem narażonym na zimno lub deszcz, ubiera je rodzica z trybun działa uskrzydlająco. nawiązuje relację z trenerem. W pewnym sensie, stoisz
nadmiernie, chucha i dmucha na nie. Niekiedy w ogóle zabrania swojej Jednak doświadczenie pokazuje, że Robert Lewandowski, Marcin Gortat, Agnieszka Radwańska, u steru jego drogi. Pamiętaj też, że Twoje dziecko wie, że
pociesze uczestnictwa w zajęciach, bo „mały się przeziębi”. Gdy już przyj- jeszcze większa grupa młodych spor- Maja Włoszczowska czy Kamil Stoch – każde z nich, na to Ty jesteś pierwszym i najważniejszym kibicem, że to do
dzie z dzieckiem na trening, wywołuje dyskusję na temat zasadności jego towców jest paraliżowana zbyt gło- pytanie o rodziców, mówi jasno: „bez nich sukces i speł- Ciebie może zwrócić się z potrzebą wsparcia w trudnym
przeprowadzania na dworze „w trakcie złych warunków pogodowych”. śnym dopingiem rodziców. nienie marzeń nie byłyby możliwe”. O czym zatem powinni momencie. To Ty najskuteczniej dodasz dziecku wiary w sie-
pamiętać opiekunowie młodych sportowców? bie i w jego możliwości. Dlatego, choć nie jesteś trenerem

Trener radzi Trener radzi Łączy nas piłka
a czasami lęk związany na przykład ze startem dziecka

w zawodach. ROD Z IC TRENER
Ta rola wielu rodzicom odpowiada najbardziej. Wcielając
się w nią, czują się spełnieni i są bardzo aktywni. Przy-
Masz do tego prawo – pamiętaj o tym. Sytuacji wywo- gotowujemy dla zawodników zadania w postaci filmiku,
łujących stres lub trudne emocje może być wiele: korek np. „Ball master”. Każdy filmik powinien trwać ok. 20 s.
w drodze na mecz, porażka dziecka w zawodach, niespra- Rolą zawodnika jest opanować przedstawione zadanie,
wiedliwa decyzja sędziego. Pamiętaj jednak, że dziecko rodzic zaś pomaga mu nagrać filmik oraz instruuje
i powinieneś szanować wyznaczone granice, Twoja rola jest go i być blisko niego. Co to oznacza? Między innymi zaufanie, potrzebuje Twojego wsparcia, liczy na Ciebie, Twój spokój pociechę podczas wykonywania ćwiczenia. Przesyłanie
nieoceniona. Warto, abyś pracował nad swoimi zasobami otwartość i branie pod uwagę tego, że kiedy dziecko mówi, że oraz opanowanie. kolejnych zadań pozwoli zaktywizować rodzica, dając
i umiejętnościami, aby odgrywać ją jak najskuteczniej. nie chce iść na trening, nie musi to oznaczać, że jest leniwe mu poczucie bycia trenerem.
i najchętniej siedziałoby cały dzień ze smartfonem w dłoni. Zaangażowanie w praktyce Rodzic może otrzymać od nas również zadanie polega-
3. WYCHOWUJ POPRZEZ SPORT Kiedy mówi, że boli je noga, nie oznacza to, że przesadza W pierwszej części artykułu wymieniliśmy kilka negatyw- jące na analizie piłkarza występującego na pozycji, na
Warto pamiętać o tym, że poza tzw. dyscyplinami wcze- i szuka wymówek, aby nie trenować. nych przykładów zachowań rodziców młodych sportowców. której gra również jego dziecko. Dobrze, gdyby robił to
snej specjalizacji (m.in. gimnastyka, łyżwiarstwo figurowe, Poniżej po raz kolejny opisaliśmy ich jako przedstawicieli razem ze swoją pociechą.
pływanie), sportowa droga i rozwój to długotrwały proces, Dzieci bardzo dużo widzą i dużo rozumieją. Czasami nie charakterystycznych grup. Tym razem jednak ten podział
który rozpoczyna się małymi kroczkami. Im Twoje dziecko chcą iść na trening, ponieważ nie dogadują się z trene- wynika z możliwości ich zaangażowania w proces szkoleniowy.
jest młodsze, tym więcej czasu powinieneś poświęcać na rem. Czasami nie chcą startować w zawodach, ponieważ
ROD Z IC W S POMAGAJ Ą CY
zachęcanie go do rozwoju ogólnych umiejętności moto- odczuwają lęk lub doświadczają stresu, a boląca noga czy Mowa o zjawisku polegającym na tym, że rodzice – chcąc
rycznych (szybkości, zwinności, koordynacji ruchowej itd.) brzuch to pewnego rodzaju zasłona. rozwijać dziecko – decydują się na zorganizowanie mu
ROD Z IC A S Y S TENT
oraz – przede wszystkim – do zabawy poprzez sport. Na Ojcowie w przeszłości uprawiający piłkę nożną i zagorzali treningów indywidualnych u innego trenera. Dodatkowy
rywalizację, ciężki trening i specjalizację przyjdzie czas. Jako rodzic możesz, a nawet powinieneś pokazywać dziec- kibice telewizyjni uważają, że daje im to podstawy do trening to nic złego, pod warunkiem że jest prowadzony
ku, w jaki sposób radzić sobie z problemami. Tłumacz, że bycia trenerem. Rzadko zostają jednak na treningach, przez specjalistę. Zadbajmy o to, by pomóc rodzicom
Warto pamiętać o tym, że dzięki udziałowi dziecka w sporcie wychodzenie ze strefy komfortu (tak typowe dla treningu uaktywniają się zwykle podczas rywalizacji z przeciwni- znaleźć taką osobę.
możesz budować jego system wartości i uczyć postaw fair i rywalizacji) zazwyczaj jest trudne i nieprzyjemne. Pokazuj kiem. Interesuje ich proces szkoleniowy, zadają pytania
play. Co niezwykle istotne, możesz wspierać rozwój spo- dziecku świat sportu, tak aby rozumiało reguły nim rzą- z nim związane, sugerują pewne rozwiązania. Pamiętajmy też, że trening indywidualny to nie tylko
łeczny, poznawczy i emocjonalny swojego dziecka. Grupy dzące i z czasem zaczęło uprawiać sport świadomie. Jeśli piłka nożna, ale też gimnastyka, akrobatyka czy pływa-
Aby zaangażować ten typ rodzica, proponujemy raz nie. Wszystko to odpowiednio prowadzone z pewnością
rówieśnicze w klubach sportowych to dobre środowisko. dostrzegasz trudności lub widzisz, że dziecko się z czymś rozwinie naszych podopiecznych.
Na dążenie do mistrzostwa, eksploatację i poświęcanie boryka, słuchaj i rozmawiaj. Nie wahaj się także skorzystać w tygodniu wyznaczyć jednego z ojców do asystowania
w procesie treningowym. Sam rodzic na własnej skórze
innych obszarów życia dla sportu przyjdzie czas, jeśli Twoje ze wsparcia psychologa sportu lub psychologa dziecięce- przekona się wówczas, że prowadzenie zajęć wcale nie
dziecko zdecyduje, że chce wkroczyć na ścieżkę sportu go, który może pomóc nie tylko dziecku, ale także Tobie jest takie łatwe. My przy okazji zyskamy asystenta, który
wyczynowego. Dzieje się to z reguły w wieku 14–16 lat. – w lepszym wspieraniu i komunikowaniu się z dzieckiem. zacznie od najprostszych zadań. Możemy pozwolić mu Dariusz Siekliński
również na sędziowanie gry. Taki manewr pozytywnie Trener monitorujący w Programie Certyfikacji PZPN
4. SŁUCHAJ SWOJEGO DZIECKA I BĄDŹ BLISKO NIEGO 5. MASZ PRAWO DO SWOICH EMOCJI I TRUDNOŚCI wpłynie na świadomość i zaangażowanie rodziców. dla szkółek piłkarskich
Zdecydowanie warto budować z dzieckiem trwałą relację Angażujesz się w sport swojego dziecka. Czasami podpo-
opartą na bliskości i poczuciu bezpieczeństwa. Dlatego bar- rządkowujesz temu funkcjonowanie całej rodziny. Wspie-
dzo ważne jest, aby uważnie obserwować dziecko, słuchać rasz, mobilizujesz, ale odczuwasz też napięcie, stres, ROD Z IC RYWAL
Nic tak nie angażuje rodzica jak rywalizacja z dzieckiem
i to w dodatku swoim. W tym wypadku co jakiś czas
organizujemy zajęcia otwarte, wprowadzając rywalizację
dzieci z rodzicami. Znając mocne strony naszych pod-
opiecznych, wiemy, jakie ćwiczenia mogą spowodować,
że będą mieć szanse z dorosłymi.
Co więcej, w takim przypadku pokażemy rodzicom, że
niektóre ćwiczenia nie są takie łatwe do wykonania.
Pamiętajmy przy tym, aby do rywalizacji zapraszać
również mamy!

Skauting Skauting Łączy nas piłka
Model funkcjonowania reprezentacji, jest najwyższa klasa rozgrywkowa) Skauting

Zagraniczny PZPN kwalifikuje zawodników do monitorin-
gu. Nie wystarczy być w akademii klubu Bundesligi czy
Młodzieżowe reprezentacje obejmują sport dzieci i mło-
dzieży. Patrząc na ich rozwój i dojrzałość emocjonalną, za
każdym razem powtarzamy tym młodym chłopakom, że
Skautingu Zagranicznego PZPN akademii Premier League, trzeba tam odgrywać znaczącą
rolę. Poprzez kanały informacyjne, drogę skautingową
i pozytywną weryfikację zawodnika jest szansa monito-
dopiero za kilka lat, kiedy spojrzą wstecz i stwierdzą, że zro-
bili wszystko co możliwe, mogą zastanawiać się, czy warto
to robić. A do tego momentu powinni skoncentrować się
ringu i obserwacji. Dzięki zwiększonej liczbie zawodników na pracy, pracy i jeszcze raz pracy. Bez względu na opinię
Nadrzędnym celem działania Skautingu Zagranicznego PZPN jest wyszukiwanie i zawodniczek trenerzy reprezentacji młodzieżowych mają publiczną, trenerów prowadzących, na sytuację w klubie,
możliwość porównania zawodników i zawodniczek grających najważniejsza będzie ich determinacja i cierpliwość.
i obserwacja przyszłych reprezentantów Polski, a także monitorowanie na terenie Polski i zagranicy.
Dodatkowo w przypadku chłopców z lig zagranicznych
zawodników kadry. Na pytanie: „Czy należy budować kadry na młodych Polakach pojawia się aspekt patriotyczny. Występuje utożsamianie
występujących za granicą?”, odpowiedzi jednoznacznej nie się z Polską, nostalgia i tęsknota za krajem ojczystym.
uzyskamy. Pojawia się natomiast kolejne: „Dlaczego nie Determinacja, duma i zaszczyt, które można obserwować
lub dlaczego tak!?”. Kiedy narzucenie ram i wytycznych u tych ludzi, są szczere i prawdziwe. Samo pojawienie się
w przypadku jakości gry zawodników będzie słuszne? osoby z Polskiego Związku Piłki Nożnej w celu obserwacji
Jeżeli selekcjoner ma możliwość wyboru z większej liczby jest zaszczytem i dużym wyróżnieniem dla naszych emi-
zawodników, powinno być to korzystne dla wszystkich. Czy grantów. Natomiast media w celach zyskania popularności
ma to znaczenie, gdzie gra młody Polak? Być może tylko nie przestrzegają zasad i norm etycznych. W tym miejscu
dla agentów piłkarskich. warto pamiętać przede wszystkim o drugim człowieku
i wpływie, jaki na niego wywieramy, a nie o biznesie.
Proces szkoleniowy
W szeroko rozumianym procesie szkoleniowym realizowa- Liczba zagranicznych powołań
ne są wielowymiarowe zadania: edukacyjne, szkoleniowe, Nominacje do reprezentacji to wieloaspektowa i wielo-
społeczno-wychowawcze i zdrowotne (Sozański 1999). czynnikowa sytuacja. Czy powinniśmy się zastanawiać
nad liczbą powołań krajowych i zagranicznych? Można
Nabór i selekcja jest elementem procesu treningowego zakładać, że nie. Każda liczba będzie dla skautingu zagra-
(Ważny 1981). Czy wywieranie presji lub ocenianie ma nicznego dobra. Jeśli zwiększa się liczba powoływanych
wpływ na kształtowanie postaw ludzi na całe życie? Wysoce zawodników zza granicy, a jest to zależne od trenera i jego
prawdopodobne, że tak. Czy aspekt zamieszkania może być dopasowania piłkarza i piłkarek do zespołu, to znaczy, że
dyskryminujący dla młodych ludzi. Autorzy wierzą, że nie. w kraju brakuje pasujących zawodników do danej koncepcji
Chociaż poprzez upust swoim emocjom dorośli ludzie, nie gry. Natomiast większa liczba zawodników wysyłanych na
zastanawiając się nad konsekwencjami swoich wypowiedzi, konsultacje daje mu większy wachlarz możliwości i ułatwi
wyrażają niejednokrotnie krzywdzące opinie. dokonanie wyboru.
N
a podstawie obserwacji bezpośredniej przygoto- po drugie – mające na celu znalezienie kolejnych utalen-
wywane są raporty poddawane weryfikacji przez towanych zawodników i zawodniczek mocno związanych
selekcjonerów podczas konsultacji oraz spotkań z Polską. Wymiar takich działań jest inspirujący i budujący.
kontrolnych. Największa intensyfikacja obserwacji odbywa Pozytywne doświadczenia z polskimi emigrantami ukazują
się w kategoriach wiekowych poniżej lat piętnastu, ponieważ piękno i siłę piłki nożnej. Niejednokrotnie na pierwsze spo-
wtedy budowana jest pierwsza młodzieżowa reprezentacja tkanie z przedstawicielem PZPN przychodzi mama ubrana
Polski U15. na biało-czerwono. Jedno z najważniejszych pytań, które są
zadawane przez osobę kontaktową, to czy syn lub córka są
Aby wyjaśnić zasadność powołań młodych Polaków z lig zainteresowani reprezentowaniem Polski. Jeden z rodziców
zagranicznych, postawiliśmy sobie cztery pytania badawcze na tak sformułowane pytanie odpowiedział: „Pan chyba
i staraliśmy się na nie wyczerpująco odpowiedzieć: żartuje, gdy słuchamy hymnu przed meczem w telewizji,
1. Czy należy budować kadry na młodych Polakach wystę- to jest to dla nas na tyle wzruszające, że u nas w rodzinie
pujących za granicą? wspólnie płaczemy”.
2. Czy opinie mogą mieć wpływ na młodych zawodników
z lig zagranicznych? Skauting zagraniczny działa wielopłaszczyznowo i wieloto-
3. C zy nie mamy zawodników na odpowiednim poziomie rowo. Jest wiele dróg informacyjnych na temat zawodników.
sportowym w Polsce? W pierwszej kolejności z centrali napływają dane o młodym
4. Czy zawodnicy i zawodniczki z lig zagranicznych są adepcie futbolu. W dalszej kolejności – informacje od
związani z Polską? trenerów, które są akceptowane przez głównego koor-
dynatora. Następnie po konsultacji opracowany zostaje
Zakres działania Skautingu plan obserwacji dostosowany do terminarza najbliższych
Zagranicznego PZPN spotkań zawodników. Podmiotami wspomagającymi dzia-
Sekcja monitoringu i skautingu zagranicznego jest bardzo łania są platformy internetowe „Gramy dla Polski” oraz
rozbudowana. Zakres obejmuje całą Europę, głównie An- w Wielkiej Brytanii – „Skauci UK”. Można zgłosić swój profil
glię, Niemcy, Holandię, Belgię, Francję, Hiszpanię i Włochy, przez stronę www.polskaut.pl. W bazie znajduje się ponad
a także Irlandię oraz Szkocję. Ponadto skauci współpracujący 800 nazwisk zawodniczek i zawodników. W przypadku
z PZPN działają nawet w Ameryce Północnej i Południowej. spełnienia wymaganych kryteriów rozpoczynają się stan-
dardowe procedury.
Rokrocznie odbywają się spotkania zawodników i zawodni-
czek z przedstawicielami PZPN w Konsulacie Generalnym Obserwacje
w Kolonii i w Polskiej Ambasadzie w Londynie. Są to działania Po wstępnej weryfikacji poziomu rozgrywek (bezpośrednim
wielowymiarowe. Po pierwsze – patriotyczne i informacyjne, miejscem, gdzie istnieje największa szansa, by trafić do

Skauting Skauting Łączy nas piłka
Skauting zagraniczny PZPN jest od tego, żeby przede

wszystkim trenerom pomagać. Jeżeli zmniejsza się ta
liczba, może to świadczyć o tym, że podniósł się poziom
wyszkolenia technicznego w kraju bądź też w danym
roczniku zawodnicy zza granicy są po prostu słabsi od
tych grających w Polsce.
W roku 2015 trenerzy wskazywali na różnicę w wyszkoleniu

między młodymi piłkarzami w kraju i za granicą. Teraz te
różnice się zacierają, co może tylko cieszyć i być dobrym
prognostykiem na przyszłość. Nie warto rozpatrywać
powołań pod względem ilości, ale zawsze jakości. Jeśli bę-
dziemy widzieć w dorosłej reprezentacji jednego czy dwóch
zawodników, którzy przeszli przez Skauting Zagraniczny
PZPN, to będzie to olbrzymi sukces i duża wartość. Wiemy,
jak prognozowanie i predyspozycje są trudne do określenia
w perspektywie lat. Składowych do odniesienia sukcesu
w piłce nożnej jest wiele (Kalinowski, Bojkowski, Śliwowski
2019). Warto rozpatrywać ten aspekt pod względem jakości.
Nie należy też jednak martwić się, jeśli zawodnicy z kraju
będą się okazywać lepsi od tych zza granicy. Będzie to
świadczyć o coraz wyższym poziomie szkolenia w naszym
kraju. Jednoznacznej i jednej drogi nie ma.
Podsumowanie i wnioski W odpowiedzi na postawione pytania badawcze sformu-

Najważniejszym aspektem działalności skautingu jest łowano następujące wnioski:
wsparcie dla selekcjonerów i zwiększenie poziomu kandy- 1. Młodzieżowe reprezentacje należy budować na najlep-
datów do gry w reprezentacji. Młodzieżowy reprezentant szych młodych polskich zawodnikach i zawodniczkach
Polski jest kandydatem na reprezentanta Polski. Nie jest występujących w kraju i za granicą.
jeszcze gotowym zawodnikiem. Warto zauważyć, że celem 2. Można przypuszczać, że opinie mają istotny wpływ na
nadrzędnym sportu młodzieżowego jest wprowadzenie kształtowanie i rozwój wszystkich młodych zawodników.
maksymalnej liczby zawodników na poziom seniorski, 3. Porównywanie poziomu sportowego zawodników i za-
również reprezentacyjny. wodniczek „krajowych oraz zagranicznych” może wpływać
tylko korzystnie na rozwój dyscypliny w Polsce.
Należy pamiętać przede wszystkim, że młody polski za- 4. Na podstawie kilkuset obserwacji można przypuszczać, iż
wodnik jest człowiekiem posiadającym emocje i uczucia. u młodych Polakach występujących w ligach zagranicz-
Młodym człowiekiem o określonych wartościach i zasadach. nych zaobserwowano bardzo silne emocjonalne związki
W naszym przekonaniu ciąży na nas wszystkich – zarazem i utożsamianie się z Polską.
trenerach, skautach, agentach, selekcjonerach oraz kibicach
– olbrzymia odpowiedzialność za wzorce do naśladowania Dr Paweł Kalinowski
dla młodych ludzi pełnych pasji. Szczególnie w świecie, Zakład Teorii i Metodyki Zespołowych Gier Sportowych
w którym trudno o autorytety i wartości. AWF Poznań
Skaut PZPN na Niemcy wschodnie
Maciej Chorążyk
Główny Koordynator Skautingu Zagranicznego PZPN

Akademia Młodych Orłów Akademia Młodych Orłów Łączy nas piłka
Polski Związek Piłki Nożnej 2017/2018 oraz 2019/2020 osiągnął pod tym względem
swoje maksimum, wynoszące 29 ośrodków w całym kraju.
podsumowuje projekt AMO Lata 2014–2020 stanowiły pierwszy 6-letni cykl projektu,
w związku z czym wszelkie umowy z nim związane były
zawierane do czerwca bieżącego roku.
W dniu 9 kwietnia 2020 r. zarząd Polskiego Związku Piłki Nożnej zdecydował o braku Treningi w Akademiach Młodych Orłów były dedykowane
dzieciom z kategorii wiekowych od skrzata (U6, U7), przez
kontynuacji programu stacjonarnych Akademii Młodych Orłów. Decyzja ta jest ściśle żaka (U8, U9), po orlika (U10, U11). W warszawskim pilo-
tażu wzięli więc udział chłopcy i dziewczęta z roczników
związana z okolicznościami wywołanymi pandemią koronawirusa, które zmuszają 2003–2008. Z kolei w obecnym, wieńczącym projekt sezonie
szkoleniem w ramach AMO objęci byli zawodnicy urodzeni
do zatrzymania części projektów. AMO zniknie z futbolowej mapy Polski po sześciu w latach 2009–2014.
latach funkcjonowania. Rekrutacja do grup treningowych odbywała się podczas

wspomnianych już Dni Talentu. Mogli w nich wziąć udział
wszyscy chętni, którzy spełniali warunek wieku. Testy
mające wyselekcjonować uczestników AMO składały
się z czterech zadań: zwrotów z piłką, biegu bez piłki,
dryblingu oraz żonglerki. Orliki oraz żaki wykonywały
wszystkie ćwiczenia, natomiast skrzaty tylko pierwsze trzy
(bez żonglerki). Zwieńczeniem testów były gry kontrolne
oceniane przez trenerów Polskiego Związku Piłki Nożnej.
Zawodnicy z najwyższą sumą ocen kwalifikowali się do
danej Akademii.
We wszystkich edycjach Dni Talentu wzięło udział łącznie Pozostali ocenili monitoring jako neutralny dla projektu i ich
ponad 27 tys. kandydatów. Spośród nich 6835 było za- pracy. – Monitoring sprawia, że jako trenerzy zwracamy
wodnikami AMO przez co najmniej 1 pełny sezon. Ponad uwagę na szczegóły, rozwijamy się, myślimy, analizujemy,
40 uczestników przeszło w ramach projektu przez pełny staramy się być cały czas lepsi. Osobiście dążę do tego, aby
cykl szkolenia (od skrzata do orlika starszego). każde zajęcia treningowe były jeszcze lepsze od poprzed-
nich. Uwagi trenera monitorującego przyjmuję z pokorą i za
Nad odpowiednim rozwojem wszystkich zawodników czu- każdym razem wprowadzam je do zajęć, podnosząc poziom
wało 199 trenerów. Polski Związek Piłki Nożnej od samego szkolenia – pisał w ankiecie jeden z trenerów AMO.
początku dużą wagę przywiązywał do ich odpowiedniego
doboru. Jako osoby kluczowe do właściwego działania Kadra trenerska Akademii Młodych Orłów mogła liczyć na
Akademii trenerzy mogli liczyć na regularne szkolenia wsparcie wolontariuszy. W projekt zaangażowanych było
podnoszące ich kwalifikacje w zakresie pracy merytorycznej ich łącznie 45, z czego 6 dostało po czasie angaż właśnie
(zorientowane na ciągłe podnoszenie jakości treningów jako trenerzy. Wolontariusze cenili sobie m.in. możliwość
w AMO) oraz pozwalające na zdobycie tzw. wiedzy około- zdobywania doświadczenia trenerskiego i podnoszenia
treningowej (dotyczącej m.in. komunikacji na linii trener swoich kwalifikacji. W przeprowadzonej ankiecie wszyscy
– zawodnik/rodzic, zasad udzielania pierwszej pomocy, biorący w niej udział wyrazili swoje zadowolenie z udzia-
przeciwdziałania dyskryminacji czy diety młodych sportow- łu w wolontariacie przy AMO, deklarując jednocześnie,
ców). Łącznie przeprowadzono 20 takich szkoleń. że poleciliby go swoim kolegom i koleżankom. – Moje
uczestnictwo w wolontariacie bardziej wpłynęło na mnie
Trenerzy mieli także szansę udziału w zgrupowaniach mentalnie. Z większą pewnością i entuzjazmem podchodzę
AMO, podczas których pracowali u boku szkoleniowców do realizowanych zadań. I oczywiście wiem to, o czym wie
młodzieżowych reprezentacji narodowych. Możliwość czer- każdy trener – że uczymy się całe życie – taką opinię wyraził
pania z ich warsztatu była kolejnym elementem budowania jeden z wolontariuszy AMO.
P
kompetencji kadry trenerskiej. Uczestnictwo w Letniej,
rojekt Akademii Młodych Orłów powstał z myślą • kształcenie trenerów (zaangażowanie całego środowiska Jesiennej, Zimowej czy Wiosennej AMO pozwalało także na Akademie Młodych Orłów spełniły swoje cele w postaci
o utalentowanych sportowo dzieciach w celu stwo- piłkarskiego w Polsce w jednolite szkolenie). znalezienie właściwego wyznacznika poziomu sportowego upowszechnienia piłki nożnej w najmłodszych kategoriach
rzenia im odpowiednich warunków do podnoszenia i charakterystyki zawodników, do których osiągnięcia dążono wiekowych, stworzenia systemu szkolenia oraz wyselekcjo-
umiejętności piłkarskich i rozwijania sprawności ogólnej. Inicjatywę obok PZPN współtworzyły Wojewódzkie Związki następnie w stacjonarnych Akademiach. Od 2014 r. w zgru- nowania zawodniczek i zawodników pod kolejne programy
Bezpłatne zajęcia, odbywające się 2 razy w tygodniu na Piłki Nożnej, miasta oraz sponsor główny – Biedronka. powaniach AMO wzięło udział 48 trenerów z 27 ośrodków. Polskiego Związku Piłki Nożnej.
terenie każdego województwa, były przeznaczone dla
dziewczynek i chłopców w wieku od 6 do 11 lat. Każda grupa Pilotaż projektu był realizowany od kwietnia do czerwca Praca szkoleniowców AMO była objęta specjalnym monito- Z ankiety przeprowadzonej w grudniu 2019 r. wśród ro-
składała się z maksymalnie 16 zawodników, dla których 2014 r. w Warszawie. Niedługo po jego zakończeniu w 15 lo- ringiem. Wizyty kontrolne pozwalały na weryfikację jakości dziców uczestników AMO wynika, że dla 22% zawodni-
treningi prowadziło co najmniej po 2 trenerów. kalizacjach na terenie całego kraju odbyła się pierwsza pracy operacyjnej oraz merytorycznej trenerów. Każdy z nich ków zajęcia w Akademii były pierwszym kontaktem ze
edycja Dni Talentu. Wzięło w niej udział ponad 1300 dzieci, oceniany był indywidualnie. Każdy otrzymywał również zorganizowanymi treningami piłkarskimi. Z badań wynika
Do celów projektu należały: które zostały poddane testom sprawności ogólnej i spe- podpowiedzi i wytyczne do dalszej pracy. Monitoring został również, że 96% dzieci po opuszczeniu AMO kontynuuje
• upowszechnienie piłki nożnej w najmłodszych katego- cjalnej. Testy te wyłoniły uczestników zajęć w Akademiach wprowadzony już na starcie projektu i od tego momentu swoją przygodę z piłką.
riach wiekowych (popularyzacja futbolu wśród dzieci, Młodych Orłów na sezon 2014/2015. Regularne zajęcia przeprowadzonych zostało niemal 1900 wizyt kontrolnych.
zwiększenie liczby regularnie trenujących oraz poprawa rozpoczęły się we wrześniu 2014 r. Uczestnictwo w zajęciach wpłynęło pozytywnie również
ich ogólnego rozwoju), Prowadzenie monitoringu było dobrze odbierane przez na rozwijanie u dzieci umiejętności takich jak dyscyplina
• wychowywanie w duchu sportu i kształtowanie odpowied- Liczba kandydatów do AMO rosła z roku na rok. Podobnie trenerów AMO. Potwierdziły to wyniki ankiety, którą przepro- i koncentracja oraz kompetencji miękkich (pewności siebie
nich postaw społecznych, jak liczba samych Akademii. W sezonie 2015/2016 projekt wadzono wśród kadry szkoleniowej. Aż 75% ankietowanych i łatwości w nawiązywaniu kontaktów). Ponad 80% rodziców
• szkolenie zawodników (wyznaczenie kierunku szkolenia, pod- obecny był w 24 miastach (każde województwo miało stwierdziło w niej, że kontrola wpływa na projekt i ich pracę zauważyło znaczący lub bardzo duży wpływ treningów na
niesienie jego jakości oraz prowadzenie pierwszych selekcji), już wówczas co najmniej jedną lokalizację), a w sezonach trenerską zdecydowanie pozytywnie lub raczej pozytywnie. rozwój wymienionych umiejętności.

Akademia Młodych Orłów Łączy nas trening Łączy nas piłka
PIŁKARSCY WOJOWNICY
Nieco trudniejsza jest ocena efektów szkolenia w AMO. Na dziewczynkami i chłopcami w swojej lokalizacji. Indywidualne Do normalności droga daleka, ale powrót futbolu na stadiony po wymuszonej
to potrzeba czasu, ponieważ najstarsi zawodnicy, którzy postępy zawodników są skumulowanym efektem treningu
brali udział w projekcie, znajdują się obecnie w kategorii U17. klubowego oraz treningu w AMO, przy czym istotny jest przerwie stał się faktem. Jeżeli ostatnio pisałem Wam, że nic już nie będzie takie samo,
Realnie pierwszym rocznikiem, który przeszedł przynajmniej fakt, że to szkółki odgrywają kluczową rolę w szkoleniu
jeden pełny sezon szkolenia w Akademii, jest rocznik 2004 przyszłych piłkarzy i piłkarek. to dzisiaj śmiało mogę napisać, co już uległo zmianie.
(obecnie kategoria U16). To wciąż bardzo młodzi piłkarze
P
i piłkarki, którzy wejście do seniorskiego futbolu wciąż Akademia Młodych Orłów wyznaczyła pewien trend i pomo-
mają przed sobą. gła ujednolicić szkolenie. Pokazała jakość pracy, która ma oza sprawami organizacyjnymi związanymi stricte Jedno i drugie podejście ma swoich zwolenników i prze-
być punktem odniesienia dla szkółek. To właśnie dlatego z bezpieczeństwem w obiektach – co jest oczywiste, ciwników. Jak zatem działać w piłce młodzieżowej, by nie
Wyraźnie widać jednak, że zawodnicy z przeszłością w Aka- program szkolenia AMO stał się bazą „Programu szkolenia zauważyłem również zmianę w kwestii naszych ocze- tracić piłkarskich utalentowanych wojowników? Rozsądnie.
demii coraz liczniej pojawiają się na zgrupowaniach AMO. PZPN”, z którego korzystają podmioty uczestniczące w Pro- kiwań. Jesteśmy jakby mniej pretensjonalni, do poziomu gry W raporcie Europejskiego Stowarzyszenia Klubów na temat
W roczniku 2003 na 184 powołanych było ich jeszcze tylko gramie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich. podchodzimy z większą wyrozumiałością. Słabą dyspozycję funkcjonowania najlepszych akademii już przed kilku laty
2, ale już w roczniku 2007 w gronie 136 powołanych znalazło niektórych zawodników na różnych poziomach rozgryw- można było zauważyć jasny kierunek. Selekcja stała się
się 26 „absolwentów” AMO. Łącznie w zgrupowaniach dla Pomimo wszystkich korzyści, które niosło za sobą funkcjono- kowych zaczęliśmy tłumaczyć sobie najpierw przerwą standardem i stanowi nierozłączny element w budowaniu
najzdolniejszych zawodników i zawodniczek w poszczegól- wanie projektu Akademii Młodych Orłów, Polski Związek Piłki w treningach, potem wypadnięciem z rytmu meczowego, silnej akademii. W tym kierunku zaczęły podążać również
nych rocznikach uczestniczyło 90 dziewcząt i chłopców, Nożnej zadecydował o braku jego kontynuacji. Decyzja ta nie a wreszcie brakiem czucia piłki. Cieszymy się, że grają, polskie największe ośrodki szkoleniowe. To dobry kierunek,
którzy wcześniej trenowali w stacjonarnych Akademiach. wynika z braku przekonania co do dalszego sensu prowa- biegają, próbują. Jak im to wychodzi, zeszło na dalszy plan. co nie znaczy idealny. Selekcję bowiem przeprowadzać
dzenia Akademii, lecz z zaistniałych okoliczności, które każą Są w akcji i to się liczy! trzeba umieć. Piszę o tym właśnie teraz, w okresie waka-
Rosnącą tendencję widać także w powołaniach na mecze wstrzymać się z realizacją części projektów. Federacja wzięła cyjnym, bo wiemy, jak wielu młodych zawodników zostanie
Polski U14. Jesienią ubiegłego roku w meczu przeciwko pod uwagę bieżącą sytuację w kraju spowodowaną pandemią, Prosiłbym jednak nie pomylić wyrozumiałości z oczekiwa- odsuniętych od swoich drużyn z powodu przyjścia nowych,
Ukrainie zagrało 7 chłopców z przeszłością w AMO. We załamanie się rynku sponsorów i reklamodawców, a także niami. Te bowiem zmianie nie uległy i wierzymy mocno, że niekoniecznie zawsze lepszych.
wcześniejszych 3 latach łącznie było ich 3. gwałtowne zahamowanie rozgrywek piłkarskich w Polsce. piłkarze wrócą do poziomu godnego ich samych. Zarówno
w sferze fizycznej, jak i mentalnej. Tej drugiej poświęcę Tam, gdzie pojawia się pierwiastek ludzki, zdarzają się
Efekty pracy AMO nie są oczywiście oderwane od pracy PZPN pragnie w tym miejscu podziękować wszystkim, kilka słów więcej, bo zaobserwowałem niepokojący trend. błędy. To właśnie trener lub grupa trenerów podejmują
w klubie czy szkółce. Tym, co dawała Akademia Młodych którzy przez 6 lat angażowali się i wspólnie tworzyli Aka- decyzję o być albo nie być danego zawodnika w danym
Orłów, było zwiększenie liczby godzin treningowych w tygo- demię Młodych Orłów: dzieciom, ich rodzicom, trenerom, Chcąc prawić o mentalności zawodników, muszę najpierw klubie. Każdy patrzy przez swój pryzmat. Trener zastana-
dniu, skupienie na pracy nad indywidualnymi umiejętnościa- wolontariuszom, miastom, Wojewódzkim Związkom Piłki wytłumaczyć książkowe znaczenie tego słowa. Zatem za wia się, czy zawodnik będzie pasował do jego koncepcji,
mi oraz możliwość trenowania z innymi najzdolniejszymi Nożnej oraz sponsorowi głównemu projektu – Biedronce. Słownikiem języka polskiego: „charakterystyczny sposób koordynator pomyśli, jak się rozwinie z korzyścią dla klubu,
myślenia wyróżniający daną osobę lub grupę społeczną prezes – jakie ma szanse na transfer do piłki seniorskiej. Co
na tle innych” to właśnie mentalność. W piłce nożnej arcy- zaś sam zawodnik? On ma największy problem, ponieważ
ważna. To, w jaki sposób zawodnik zachowuje się w czasie nigdy nie będzie decyzyjny. Może znać swoją wartość, może
treningów i meczów, w dużej mierze zależy właśnie od mieć wrażenie, że wypadł na testach rewelacyjnie, nawet
jego mentalności i ma ogromny wpływ na dalszy jego rodzice mogą mu wtórować. Cóż z tego, gdy dość szybko
rozwój. Piłkarze z „charakterem” to ci, którzy mentalnie są i on, i oni mogą zostać „sprowadzeni” na ziemię.
gotowi na wszystko. Zawodnicy „bez charakteru” w zasadzie
w każdej dyscyplinie nie odgrywają znaczących ról. I tak oto Byłem świadkiem schodzącego w trakcie treningu ze łzami
każdy szkoleniowiec marzy o tym, by w zespole mieć ludzi w oczach młodego piłkarza. Trener, który dał mu szansę
gotowych na wszystko, walecznych, nigdy niepoddających uczestniczenia w zajęciach, wyjątkowo szybko zrezygno-
się, do końca wierzących w sukces. wał z jego „usług”. Co działo się w głowie tego chłopaka,
mogę się tylko domyślać. Po tym zderzeniu z amatorskim
Wspomniane cechy dają gwarancję, że mentalnie mamy podejściem trenera nie wiem, czy zawodnik „się podniósł”.
do czynienia z wojownikami. Niech każdy teraz oceni sam Wiem, że zamieniłem z nim słowo. Wierzę, że moje słowne
poziom, na którym występuje jego zespół, i policzy, jak wsparcie pomogło mu przetrwać w brutalnym świecie piłki.
wielu posiada prawdziwych „piłkarskich wojowników”. Od- Został odrzucony, ponieważ nie pasował do koncepcji, był
noszę wrażenie, że w polskiej piłce bardzo ich brakuje. słabszy od innych. To jestem w stanie zrozumieć. Sposobu
Może właśnie m.in. dlatego tak często zachwycamy się działania trenera JUŻ NIE!
Jakubem Błaszczykowskim, mówiąc o nim jako wzorze do
naśladowania. Choć akurat w jego przypadku cech do sko- Logiczne jest, że trudno przyjmować wszystkich chętnych.
piowania jest znacznie więcej. Niemniej odnoszę wrażenie, Liczba miejsc w zespołach jest ograniczona. Ale może warto
że takich „Błaszczyków” na boiskach coraz trudniej dostrzec. tym „odrzuconym” wskazywać dalszą drogę rozwoju. Nie
W oczy niepokojąco często rzucają mi się piłkarze banalni, zostawiać ich samych sobie, porozmawiać, zasugerować,
przewidywalni, nieumiejący podjąć rękawicy. Tacy, którym wesprzeć, podpowiedzieć, gdzie i jak mogą zrobić odpowiedni
wszystko jedno, byle odbył się mecz, byle sobie pograć, byle dla ich umiejętności krok w przód. Życie pisze różne sce-
„odbębnić”. Żyjących na zasadzie „było – minęło”. Oby ich nariusze i wszyscy znamy również te z naszego, polskiego
było jak najmniej w kolejnych latach albo przynajmniej nie „podwórka”. Nie będę ich wymieniał, bo nie chcę pogrążać
przybywało. Na to wpływ mamy my, trenerzy! Szczególnie po raz kolejny kilku polskich klubów. Tylko przypomnę. Nie-
ci z nas, którzy kształtują charaktery zawodników za młodu. spełniony zawodnik w jednym klubie może zostać gwiazdą
To, jak pozwolimy im podchodzić do zajęć treningowych w innym. Jeżeli mamy szukać rozwiązań DLA DOBRA POLSKIEJ
i meczów, będzie miało wpływ na ich grę przez całe życie. PIŁKI, NIKOGO NIE LEKCEWAŻMY. Jeżeli nie u nas, zaistnieje
Może właśnie dlatego na początku drogi powinno się dawać może w innym miejscu. Ludzkie odruchy muszą wziąć górę!
szansę wszystkim. Nigdy nie wiadomo, który talent jak się
rozwinie. Z drugiej zaś strony selekcja pozwala rywalizować Marcin Parzuchowski
grupie na wyższym poziomie. Ech… Departament Szkolenia i Reprezentacji Narodowych PZPN

Trener NR 150

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Trener NR 150

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

JAK CZYTAĆ GRĘ

Odcinek 1: Nie uciekajcie od deficytów

JOIN US AT NIKE.COM.FOOTBALL @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 3

Narodowy Model Gry: Trening Formacyjny. Pobierz już teraz!_________________________________________ 6

Aby obejrzeć animacje i filmy

Narodowy Model Gry:

procesu szkoleniowego i skupienie się na detalach, które są

widoczne także w publikacji kolejnego suplementu Narodowego

mu trenerowi, zarówno w zrozumieniu zależności pomiędzy

„Narodowy Model Gry:

zawodnikami, jak i we wpływaniu na ich lepszą współpracę Jerzy Brzęczek

na futbolówkę: nie reaguje się wówczas na ruchy zwodne

6 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 7

Odcinek 1: „Nie uciekajcie

8 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 9

Trenuj jak 2. GRA WPROWADZAJĄCA 2. G

Gra 4 × 2 Gra na utrzymanie piłki. Gra odbywa się

10 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 11

TRENING NR: 2 BRAMKARZE OBROŃCY POMOCNICY NAPASTNICY

4 ningiem głównym. Trener prowadzący

Schemat D Schemat D Schemat podań z akcentem na współ-

KURMINOWSKI STECZYK - PRASZELIK

12 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 13

4. ZACHOWANIA W BRONIENIU 4. ZACHOWANIA W BRONIENIU Sytuacja D Sytuacja D

Sytuacja B Sytuacja B Utrwalenie nawyku aktywnego wyjścia 15 min

GRABOWSKI OZGA PRZYROWSKI APOLINARSKI

Sytuacja C Sytuacja C 5. GRA POZYCYJNA Z UDERZENIEM DO BRAMKI 5. GRA POZYCYJNA

14 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 15

4. GRA NA SKRÓCONYM POLU 4. GRA NA SKRÓCONYM POLU

Gra na skróconym polu gry w niedowadze

UWAGI:/TEMAT ZAJĘĆ: STANILEWICZ – ZWOLNIONY sprawy rodzinne, MOSAKOWSKI – KONTUZJA KOLANA

Rozegranie SFG w ofensywie

16 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 17

Czym jest czucie piłki

18 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 19

Reprezentacja Polski Reprezentacja Polski a najnowsze trendy

Ważnym spostrzeżeniem jest, że od wielu lat dominują

22 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 23

Gra 11 × 11 z założeniami otwierania gry pod presją

9 rzystaniem podania zwrotnego i zakończeniem akcji

24 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 25

z mistrzostwa będzie dalej. Nie każdy z nich na pewno będzie zawodowym

z niczym porównać elementów, między innymi klimat w klubie.

Były momenty szczególne, przełomowe dla tej drużyny?

26 Trener nr 2/2020 (149) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 27

Planowanie procesu MIESIĄC I TYDZIEŃ II TYDZIEŃ III TYDZIEŃ IV TYDZIEŃ

Tabela 2. Przykładowo rozpisany mikrocykl treningowy

I Etap gier i zabaw ruchowych do 7

30 min motorycznych z piłką lub bez

28 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 29

WZÓR KONSPEKTU TRENINGOWEGO PZPN

30 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 31

32 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 33

34 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 35

GRA – PR Z ENO S Z ENIE CI Ę Ż ARU GRY 4 × 4

Czy na każdym treningu musimy zmieniać gry przygoto-

Ile czasu podczas treningu tracimy na tłumaczenie zasad

Ile czasu zajmuje naszym zawodnikom zrozumienie no-

36 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 37

Jak angażować rodziców

ROD Z IC ( Z BYT ) AMBITNY – „ S YNU MU S I S Z ! ” ROD Z IC PODRÓ Ż NIK

Korzystając z doświadczeń trenerów, przyjrzymy się, jakie grupy rodziców możemy

38 Trener nr 3/2020 (150) @LaczyNasPilka facebook.com/LaczyNasPilka instagram.com/laczynaspilka youtube.com/user/LaczyNasPilka sklep.laczynaspilka.pl 39

Odcinek 1: „Nie uciekajcie

4. ZACHOWANIA W BRONIENIU 4. ZACHOWANIA W BRONIENIU Sytuacja D Sytuacja D

Sytuacja C Sytuacja C 5. GRA POZYCYJNA Z UDERZENIEM DO BRAMKI 5. GRA POZYCYJNA