CHƯƠNG 5:

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN

& QUAN HỆ LỢI ÍCH KINH TẾ Ở VIỆT NAM

Giảng viên: Phan Yến Trang

trang.phanyen@hust.edu.vn
3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.1. Lợi ích kinh tế

❖ Khái niệm Lợi ích kinh tế
- Là sự đáp ứng, sự thoả mãn về các nhu cầu mà con người muốn đạt được
khi thực hiện các hoạt động kinh tế.
- Thực chất, lợi ích kinh tế phản ánh các quan hệ kinh tế của xã hội trong
một giai đoạn lịch sử nhất định.

2
3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.1. Lợi ích kinh tế

❖ Tính chất của Lợi ích kinh tế
- Tính lịch sử
- Tính xã hội
- Tính khách quan
Lưu ý rằng: Lợi ích kinh tế chịu ảnh hưởng từ các quan điểm chủ quan,
nhưng căn bản là do những điều kiện khách quan của kinh tế, xã hội và lịch
sử tạo ra.

3
3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.1. Lợi ích kinh tế

❖ Vai trò của Lợi ích kinh tế
- Là mục tiêu của các hoạt động kinh tế - xã hội
- Là yếu tố tạo nên động lực cho các hoạt động kinh tế - xã hội
- Là cơ sở để thực hiện lợi ích chính trị, văn hoá, xã hội

4
3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế

❖ Khái niệm quan hệ lợi ích kinh tế
- Là mối quan hệ tương tác giữa các chủ thể kinh tế để xác lập lợi ích kinh
tế của mình, trong mối liên hệ với Lực lượng sản xuất và Kiến trúc thượng
tầng
- Lưu ý rằng: Quan hệ lợi ích kinh tế nằm trong cả 03 mặt của quan hệ sản
xuất là: Sở hữu, Quản lý, Phân phối
- Các chủ thể có quan hệ lợi ích kinh tế: Các giai cấp, các nhóm xã hội, các
Nhà nước, quốc gia, dân tộc…

5
3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế

❖ Các nhân tố ảnh hưởng đến quan hệ lợi ích kinh tế
- Trình độ phát triển của Lực lượng sản xuất
- Vị trí của chủ thể trong hệ thống Quan hệ sản xuất của Xã hội
- Thể chế, chính sách của Nhà nước về phân phối lợi ích kinh tế
- Các quan hệ hội nhập kinh tế quốc tế

6
 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế

❖ Một số kiểu quan hệ lợi ích kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường
Xét theo chiều ngang, với các giai cấp trong xã hội thì có:
- Quan hệ lợi ích giữa Người lao động và Doanh nghiệp (tức là giữa giai cấp
Công nhân và giai cấp Tư sản)
- Quan hệ lợi ích giữa DN với nhau (tức là nội bộ giai cấp Tư sản, tiểu Tư sản)
- Quan hệ lợi ích giữa Người lao động với nhau (tức là nội bộ giai cấp CN,
NDLĐ)
Xét theo chiều dọc, với các cấp độ thì có
- Quan hệ giữa Lợi ích cá nhân, Lợi ích nhóm, Lợi ích xã hội

7
 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế

❖ Một số kiểu quan hệ lợi ích kinh tế cơ bản trong nền kinh tế thị trường

8
 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam

3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế

❖ Phương thức chủ yếu để thực hiện và điều tiết quan hệ lợi ích kinh tế
- Phương thức cạnh tranh
- Phương thức hợp nhất, thống nhất
- Phương thức áp đặt

9
 3. Các quan hệ lợi ích kinh tế Việt Nam
3.2. Quan hệ lợi ích kinh tế
❖ Vai trò của Nhà nước là chủ thể điều hoà các quan hệ lợi ích kinh tế
Xây dựng và bảo vệ môi trường
thuận lợi cho hoạt động tìm
kiếm lợi ích hợp pháp của các
chủ thể kinh tế
NHÀ NƯỚC
Giải quyết các xung đột trong
quan hệ lợi ích kinh tế, theo các
chuẩn mực pháp lý minh bạch,
khách quan
Kiểm soát, ngăn chặn các hoạt
động tìm kiếm lợi ích phi pháp,
gây tác động tiêu cực cho sự
phát triển của xã hội
Điều hoà lợi ích cá nhân, lợi ích
nhóm, lợi ích xã hội và phân
phối lại thu nhập thông qua thuế
và phúc lợi
10
 KẾT THÚC
CHƯƠNG 5: “ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XHCN VÀ CÁC QUAN HỆ LỢI ÍCH
KINH TẾ”
SINH VIÊN LƯU Ý, TÌM HIỂU TRƯỚC BÀI TIẾP
THEO LÀ CHƯƠNG 6
“CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
VÀ
HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ CỦA VIỆT NAM”

11