Professional Documents
Culture Documents
C5 HTNLX Vd.3 2018
C5 HTNLX Vd.3 2018
Bài giảng:
8/2017 0
1. Giới thiệu tích trữ năng lượng dùng pin nhiên liệu
2. Bộ điện phân - Electrolyser
3. Pin nhiên liệu – Fuel cell
4. Mô hình tích trữ pin nhiên liệu
5. Ứng dụng pin nhiên liệu
6. Phân tích pin nhiên liệu
1. Nguyên lý hoạt động
2. Enthalpy
3. Entropy và hiệu suất lý tưởng của pin nhiên liệu
4. Gibbs Free Energy và Hiệu suất thực pin nhiên liệu
5. Pin nhiên liệu lý tưởng (Tính dòng điện)
6. Đặc tuyến của pin nhiên liệu thực tế
7. Các loại pin nhiên liệu
8. Sản xuất hydrogen
Hệ thống năng lượng xanh 5
Nguồn điện
Bộ điện Bộ tích Pin nhiên Tải
phân trữ khí liệu
Màng Proton
- +
O2 E H2
H2O
Cathode Anode
Membrane
Électrolyte solide
- +
H2 E ½ O2
H2O
Cathode Anode
Nguồn điện
Bộ điện Bộ tích Pin nhiên Tải
phân trữ khí liệu
H2 → 2H+ + 2e−
+ −
4H + 4e + O2 → 2H2O
2H2 + O2 = 2H2O
I (A)
Electrolyser
Electric Energy Hydrogen
(Solar, …) for energy
0,5 1 1,5 2
Flux vector V (volt) Stock vector
Fuel cell
I (A)
H2 /không khí
Daiamler B-Class
(2010)
Honda
FCX
GM
Equinox
Bộ quản lý
năng lượng
Hệ thống năng lượng xanh 45
Enthalpy
Enthalpy
Enthalpy
Enthalpy
Ví dụ 4.8: Tìm HHV của phản ứng oxy hóa khí Metan CH4 tạo thành
CO2 và nước (ở thể lỏng) theo kJ/mol, kJ/kg, kWh/kg, và Wh/lit CH4?
Enthalpy
Ví dụ 4.8.2:
Tìm HHV (nhiệt lượng tỏa ra) của phản ứng giữa khí H2 và O2 tạo
thành nước (ở thể lỏng) theo kJ/mol, kJ/kg, kWh/kg, và Wh/lit H2?
H2 → 2H+ + 2e−
+ −
4H + 4e + O2 → 2H2O
2H2 + O2 = 2H2O
Entropy:
S : Entropy
Hệ thống năng lượng xanh 58
Entropy
We.max
W e=817,69
= |H| – Qkhí
kJ/mol min
CH4
H2 → 2H+ + 2e−
+ −
4H + 4e + O2 → 2H2O
2H2 + O2 = 2H2O
a) Tìm nhiệt lượng Qmin phát sinh từ phản ứng cho mỗi mol H2?
b) Tìm hiệu suất cực đại max của pin nhiên liệu?
max = 1- Qmin/ |H| = 1 - 48,5 / 285,8 =83%
Ví dụ 4.10: Tìm hiệu suất cực đại của pin nhiên liệu
PEM (Proton-Exchange-Membrane) oxy hóa hydro
theo HHV, và theo Gibbs Free Energy? (Biết nước
tạo thành ở thể lỏng).
Free energry:
Hiệu suất:
We = |G|
Ví dụ: Tìm hiệu suất cực đại của khi oxy hóa khí metan
theo Gibbs Free Energy của hydro?
CH4 (khí) + 2 O2 (khí) → CO2 (khí) + 2 H2O (lỏng)
(-50,8) 2x(0) → (-394,4) 2x(-237,2)
Ví dụ
Ví dụ 1: Ở điều kiện tiêu chuẩn (STP: 1 atm, 25C),
pin nhiên liệu PEMFC dùng nhiên liệu hydro (H2)
phản ứng với oxi tạo ra nước ở thể lỏng. Một bộ pin
nhiên liệu tiêu thụ 1 kg hydro/ngày. Giả sử khí hydro
được chuyển đổi giải phóng electron đến 90%.
a) Tính HHV và hiệu suất lý tưởng của bộ pin (bỏ
qua rò rỉ hydro)? Tính công suất lý tưởng của bộ
pin?
b) Tính điện năng (kWh) lý thuyết tạo ra mỗi ngày?
c) Biết hiệu suất thực của pin bằng 55% hiệu suất lý
tưởng. Tính công suất thực của bộ pin?
Ví dụ
H2 → 2H+ + 2e−
+ −
4H + 4e + O2 → 2H2O
2H2 + O2 = 2H2O
Tính dòng điện, công suất thực của pin nhiên liệu?
Hệ thống năng lượng xanh 72
(A)
(W)
Ví dụ : Cho 1 tế bào pin nhiên liệu lý tưởng dùng khí CH4, ở
điều kiện tiêu chuẩn, H2O ra ở thể lỏng, giải phóng 4 electron.
a) Tính hiệu suất lý tưởng này? Tính khối lượng CH4 (kg) cần
cung cấp cho pin nhiên liệu lý tưởng để tạo ra 1kWh điện?
b) Nếu lưu lượng tiêu thụ CH4 là 1-lit/phút, tính dòng điện và
công suất lý tưởng? Tính điện áp định mức (lý tưởng)?
c) Tính lại câu b nếu hiệu suất thực bằng 60% lý tưởng? Tính
hiệu suất thực? Tính lại điện áp THỰC của tế bào?
d) Tính lại câu b, c nếu 10% lượng khí CH4 thất thoát?
Hệ thống năng lượng xanh 74
Ví dụ
Ví dụ 2: Ở điều kiện tiêu chuẩn (STP: 1 atm, 25C),
1 tế bào pin nhiên liệu PEMFC dùng nhiên liệu hydro
(H2) phản ứng với oxi tạo ra nước ở thể lỏng. Biết tế
bào nhiên liệu tiêu thụ 1 kg hydro/ngày. Giả sử khí
hydro được chuyển đổi giải phóng electron đến 90%.
b) Tính công suất (W) lý tưởng của pin? Tính dòng
điện và điện áp của tế bào?
c) Biết hiệu suất thực của pin bằng 55% hiệu suất lý
tưởng. Tính công suất thực của pin? Tính dòng
điện và điện áp của tế bào?
d) Tính lại câu c cho bộ pin gồm 20 tế bào ghép nối
tiếp, bộ pin tiêu thụ 1 kg hydro/ngày, giải phóng
90% electron?
Hệ thống năng lượng xanh 75
Đặc tuyến của 1 tế bào pin nhiên liệu H2. Chú ý: A tính theo (cm 2).
Hệ thống năng lượng xanh 80
Đặc tuyến của 1 tế bào pin nhiên liệu H2. Chú ý: A tính theo (cm2).
Hệ thống năng lượng xanh 81
Ví dụ
Ví dụ 3: Ở điều kiện tiêu chuẩn (STP: 1 atm, 25C),
pin nhiên liệu PEMFC dùng nhiên liệu hydro (H2)
phản ứng với oxi tạo ra nước ở thể lỏng. Một bộ pin
nhiên liệu tiêu thụ 1 kg hydro/ngày. Giả sử khí hydro
được chuyển đổi giải phóng electron đến 90%.
a) Tính điện năng (kWh) lý thuyết tạo ra mỗi ngày?
Biết điện áp lý thuyết của bộ pin khoảng 24Vdc,
tính số tế bào ghép nối tiếp?
b) Biết hiệu suất thực của pin bằng 55% hiệu suất lý
tưởng. Tính công suất, dòng điện và điện áp thực
của tế bào?
c) Tính tổng diện tích màng lọc?
Biết V = 0,85 – 0,25J
Hệ thống năng lượng xanh 83
Ví dụ
Ví dụ 4: Cho 1 tế bào pin nhiện liệu dùng khí H2 để
phát điện cho tải? Biết pin tiêu thụ 5lit H2 /giờ ở
điều kiện tiêu chuẩn (STP, 1atm, 25oC). Nước tạo
ra ở thể lỏng. Phản ứng hấp thụ 95% khí hydro, và
tạo ra 2 electron.
a) Giả sử hiệu suất của pin là 50%. Tính toán
công suất của pin?
b) Giả sử hiệu suất của pin là 50% hiệu suất lý
tưởng. Tính toán công suất của pin?
c) Tính công suất lý tưởng của pin?
d) Tính dòng điện của pin? Biết pin nhiên liệu
chỉ gồm 1 tế bào.
e) Với kết quả ở câu a, tính diện tích màng lọc
tế bào? V = 0,85 – 0,25J = 0,85 – 0,25 I/A
Hệ thống năng lượng xanh 85
Electrolysis of Water
Bài tập
Bài tập
Bài tập
Bài tập 1: Tính toán nhiệt lượng (kJ/mol, kJ/kg) và
hiệu suất lý tưởng của pin nhiên liệu dùng CH3OH
ở điều kiện tiêu chuẩn (STP, 1atm, 25oC)? Biết
nước tạo ra ở thể lỏng.
Bài tập 2: Pin nhiện liệu dùng khí H2 để phát điện
cho tải? Biết pin tiêu thụ 5lit H2 /giờ ở điều kiện tiêu
chuẩn (STP, 1atm, 25oC). Nước tạo ra ở thể lỏng.
a) Tính công suất lý tưởng của pin?
b) Giả sử hiệu suất của pin là 50%. Tính toán
công suất của pin?
c) Giả sử hiệu suất của pin là 50% hiệu suất lý
tưởng. Tính toán công suất của pin?
d) Tính dòng điện của pin? Biết pin nhiên liệu
chỉ gồm 1 tế bào.
Hệ thống năng lượng xanh 99
Bài tập
Bài tập
Bài tập
Bài tập
Bài tập
Bài tập 11: Tế bào pin nhiên liệu dùng khí hydro,
đang cung cấp cho tải 10W, điện áp 0,6V. Biết pin
nhiên liệu có hiệu suất chuyển đổi khí hydro là 90%,
có đặc tuyến: V = 0,85 – 0,25J = 0,85 – 0,25 I/A
(A/cm2)
Bài tập
Bài tập 12: Bộ pin nhiện liệu loại 20 tế bào giống
nhau, ghép nối tiếp dùng khí CH4? Biết bộ pin tiêu
thụ 10lit CH4 /giờ ở điều kiện tiêu chuẩn (STP, 1atm,
25oC). Hiệu suất chuyển đổi khí là CH4 là 95%.
Nước tạo ra ở thể lỏng. Giả sử hiệu suất của pin
bằng ½ hiệu suất lý tưởng.
a) Tính công suất cấp cho tải?
b) Tính dòng điện cấp cho tải?
c) Tính điện áp cấp cho tải?
d) Tính toán diện tích màng lọc của mỗi tế bào? Giả
sử mật độ dòng điện của tế bào ở điểm làm việc này
là 1A/cm2.
Hệ thống năng lượng xanh 105
Bài tập
Bài tập 13: 1 tế bào pin nhiên liệu hydro phản ứng oxy
tạo thành nước ở thể lỏng (ở STP: 1 atm, 25 C).
a)Tính hiệu suất lý tưởng cực đại?
b)Biết hiệu suất thực bằng 50% hiệu suất lý tưởng, tính
lượng điện năng (kWh) được tạo ra từ 1 kg hydro?
Pin tiêu thụ 2 lít khí hydro /giờ:
c)Tính dòng điện, công suất lý tưởng cực đại của pin?
d)Giả sử hiệu suất thực bằng 60% hiệu suất lý tưởng, khí
hydro được chuyển đổi giải phóng electron hoàn toàn,
tính công suất và điện áp thực của pin?
e)Giả sử mật độ dòng điện qua màng lọc của mỗi tế bào
là 0,45 A/cm2. Tính diện tích màng lọc của pin?
Hệ thống năng lượng xanh 106
Bài tập
Bài tập 14: 1 tế bào pin nhiên liệu methanol CH3OH tạo
thành nước ở thể lỏng (ở STP: 1atm, 25C).
a)Tính HHV (kJ/mol, kJ/kg CH3OH) và hiệu suất lý tưởng
cực đại của pin?
b)Tính điện năng (kWh) được tạo ra từ 1 kg methanol? Biết
hiệu suất thực bằng 60% hiệu suất lý tưởng.
Biết khối lượng riêng CH3OH là 792kg/m3. Phản ứng phát 6
electron. Methanol chuyển đổi giải phóng được 90% electron:
c)Pin tiêu thụ 4 lít methanol lỏng/giờ. Tính dòng điện và công
suất cực đại theo lý tưởng của pin? Tính điện áp hở mạch của
tế bào pin?
d)Nếu hiệu suất thực bằng 60% hiệu suất cực đại trên, tính
dòng điện, công suất và điện áp của pin với 4 lit/giờ?
Hệ thống năng lượng xanh 107
Bài tập
•Bài tập 15: Ở điều kiện tiêu chuẩn (STP: 1 atm, 25C), pin
nhiên liệu PEMFC dùng nhiên liệu hydro (H2) phản ứng với
oxi tạo ra nước ở thể lỏng. Một bộ pin nhiên liệu tiêu thụ 1 kg
hydro/ngày. Giả sử khí hydro được chuyển đổi giải phóng
electron đến 90%.
Tính điện năng (kWh) lý thuyết tạo ra mỗi ngày? Biết
điện áp lý thuyết của bộ pin khoảng 24Vdc, tính số tế
bào ghép nối tiếp? (1 đ)
Biết hiệu suất thực của pin bằng 55% hiệu suất lý
tưởng. Tính công suất, dòng điện và điện áp thực của
tế bào? (1 đ)
Bài tập
•Bài tập 16: Một module pin nhiên liệu PEMFC sử dụng hydro
H2 (khí) phản ứng với oxy O2 (khí) tạo ra nước H2O (lỏng) ở điều
kiện chuẩn (1 atm, 25 oC) có phương trình đặc tính dòng (A) - áp
(V) gần đúng như sau:
V = 0,8 - 0,0001×I
Hãy cho biết điện áp hở mạch, dòng ngắn mạch, và nội
trở của module pin nhiên liệu nói trên?
Nối pin nhiên liệu đã cho vào một tải trở RL = 1 mΩ, hãy
vẽ mạch điện tương đương và tính dòng, áp, công suất
tiêu thụ của tải?
Tính lưu lượng hydro H2 (g/s) cần thiết để cung cấp cho
tải với công suất tiêu thụ như ở câu b? Giả sử khí hydro
được hấp thu chuyển đổi giải phóng electron hoàn toàn.
Hệ thống năng lượng xanh 109
Bài tập
TB
112
Màng Proton
- +
H
O H
H2O
O H
H
Cathode Anode
H
H O
O H
H
O H+ e-
O
H+ e-
e- H +
H+ e-
O
O
H+ H+
O
H+ H+
O
H+ H+
H+ H+
Màng Proton
O2 - +
O
O E
H+
H+
H2O → O2 + H2+ + 2e- H+
H+
H
O H
H2 O
O H
H Cathode Anode
Màng Proton
- +
H+ H+
H+
H+
H+
H+ H+
H+
H+ H+ H+
H+
H+
H+
H+
H+
H+
H+
Cathode Anode
H+ H+
e-
H+ H+
e-
H
H
H
H
Màng Proton
- +
E H
H
H2
2H+ + 2e- → H2
Cathode Anode
Màng Proton
O2 - +
H
O
O
E H H
H
H2
H
O H
H2 O
O H
H Cathode Anode
Link Back
Hệ thống năng lượng xanh 122