You are on page 1of 36

Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

C3: NĂNG LƯỢNG GIÓ

1. Lịch sử phát triển năng lượng gió


ĐH BÁCH KHOA TP.HCM
2. Các loại turbin gió
3. Công suất gió
4. Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp
Bài giảng: 5. Hiệu suất cực đại của rotor
6. Máy phát turbin gió
HỆ THỐNG NĂNG LƯỢNG XANH 7. Điều chỉnh tốc độ để đạt công suất cực đại
8. Công suất gió trung bình
9. Ước lượng năng lượng của turbin gió
Giảng viên: ThS. Trần Công Binh 10. Tính toán theo các đặc tính vận hành của turbin gió
11. Tính toán kinh tế máy phát điện dùng sức gió
8/2017 0
12. Tác động môi trường của máy phát điện gió
Hệ thống năng lượng xanh 1

0 1

C3: NĂNG LƯỢNG GIÓ 1. Lịch sử phát triển năng lượng gió
1. Lịch sử phát triển năng lượng gió
2. Các loại turbin gió
3. Công suất gió
4. Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp
5. Hiệu suất cực đại của rotor
6. Máy phát turbin gió
7. Điều chỉnh tốc độ để đạt công suất cực đại
8. Công suất gió trung bình
9. Ước lượng năng lượng của turbin gió
10. Tính toán theo các đặc tính vận hành của turbin gió
11. Tính toán kinh tế máy phát điện dùng sức gió
12. Tác động môi trường của máy phát điện gió
Hệ thống năng lượng xanh 2 Hệ thống năng lượng xanh 3

2 3

Lịch sử phát triển năng lượng gió Global Installed Wind Capacity

Global Wind Energy Council


http://www.gwec.net/fileadmin/documents/PressReleases/PR_stats_annex_table_2nd_feb_final_final.pdf
Hệ thống năng lượng xanh 4 Hệ thống năng lượng xanh 5

4 5

ĐH Bách Khoa TP.HCM 1


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Annual Installed Wind Capacity Growth in US Wind Power Capacity

Global Wind Energy Council


http://www.gwec.net/fileadmin/documents/PressReleases/PR_stats_annex_table_2nd_feb_final_final.pdf With new installations of about 4000 MW in First Half 2009
Hệ thống năng lượng xanh 6 Hệ thống năng lượng xanh 7

6 7

Historical Change in Wind


Lịch sử phát triển năng lượng gió
Economics, Constant 2005 Dollars

Source: National Renewable


Energy Lab (NREL), Energy
Analysis Office

Hệ thống năng lượng xanh 8 Hệ thống năng lượng xanh 9

8 9

Top 10 Countries - Installed Wind Capacity


Installed Wind Capacity (2011)
(as of the end of 2008)
Country MW Capacity % of Global Capacity
US 25,170 MW 20.8%
Germany 23,903 MW 19.8%
Spain 16,754 MW 13.9%
China 12,210 MW 10.1%
India 9,645 MW 8.0%
Italy 3,736 MW 3.1%
France 3,404 MW 2.8%
UK 3,241 MW 2.7%
Denmark 3,180 MW 2.6%
Portugal 2,862 MW 2.4%
Total top 10 104,104 MW 86.2%
Global Wind Energy Council:
http://www.gwec.net/fileadmin/documents/PressReleases/PR_stats_annex_table_2nd_feb_final_final.pdf
Hệ thống năng lượng xanh 10 Hệ thống năng lượng xanh 11

10 11

ĐH Bách Khoa TP.HCM 2


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Top 10 Countries - Installed Wind Capacity


Installed Wind Capacity (2011)
(as of the end of 2013)

Global Wind Energy Council: http://www.gwec.net


Hệ thống năng lượng xanh 12 Hệ thống năng lượng xanh 13

12 13

Installed Wind Capacity (2011)

Hệ thống năng lượng xanh 14 Hệ thống năng lượng xanh 16

14 16

Vùng ngoài khơi Vùng Nội Địa

Hệ thống năng lượng xanh 18 Hệ thống năng lượng xanh 19

18 19

ĐH Bách Khoa TP.HCM 3


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Thị trường Châu Á Thái Bình Dương Lịch sử phát triển năng lượng gió

Hệ thống năng lượng xanh 20 Hệ thống năng lượng xanh 21

20 21

Lịch sử phát triển năng lượng gió Lịch sử phát triển năng lượng gió

Hệ thống năng lượng xanh 22 Hệ thống năng lượng xanh 23

22 23

US Wind Resources Wind Resource Atlas of SouthEast Asia

http://www.windpoweringamerica.gov/pdfs/wind_maps/us_windmap.pdf
Hệ thống năng lượng xanh http://www.windpower.org/en/pictures/lacour.htm 24 Hệ thống năng lượng xanh
https://power.larc.nasa.gov/data-access-viewer/ 25

24 25

ĐH Bách Khoa TP.HCM 4


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Wind Resource Atlas of SouthEast Asia Wind Resource Atlas of SouthEast Asia

Hệ thống năng lượng xanh 26 Hệ thống năng lượng xanh 27

26 27

Worldwide Wind Resource Map PTN Năng lượng xanh – GREEN POWER LAB

Source: www.ceoe.udel.edu/WindPower/ResourceMap/index-world.html
Hệ thống năng lượng xanh 28 Hệ thống năng lượng xanh 29

28 29

Năng lượng gió tại Việt Nam Năng lượng gió tại Việt Nam

Tuy Phong-Bình Thuận Bạc Liêu

Hệ thống năng lượng xanh 30 Hệ thống năng lượng xanh


32 32

30 32

ĐH Bách Khoa TP.HCM 5


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Năng lượng gió tại Việt Nam Năng lượng gió tại Việt Nam

2012
Tuy Phong
Hệ thống năng lượng xanh 33 Hệ thống năng lượng xanh 35

33 35

Năng lượng gió tại Việt Nam Năng lượng gió tại Việt Nam

Hệ thống năng lượng xanh


Phú Quý Hệ thống năng lượng xanh
Bạc Liêu 2015
36 37

36 37

Năng lượng gió tại Việt Nam Năng lượng gió tại Việt Nam

Phú Lạc Trung Nam Thuận Bắc


Hệ thống năng lượng xanh 38 Hệ thống năng lượng xanh 39

38 39

ĐH Bách Khoa TP.HCM 6


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Năng lượng gió tại Việt Nam

41
Hệ thống năng lượng xanh 40

40 41

2. Các loại turbin gió Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 42 Hệ thống năng lượng xanh 43

42 43

Các loại turbin gió Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 44 Hệ thống năng lượng xanh 45

44 45

ĐH Bách Khoa TP.HCM 7


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Các loại turbin gió Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 46 Hệ thống năng lượng xanh 47

46 47

Các loại turbin gió Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 48 Hệ thống năng lượng xanh 49

48 49

Các loại turbin gió Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 50 Hệ thống năng lượng xanh 51

50 51

ĐH Bách Khoa TP.HCM 8


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Các loại turbin gió Các nhà cung cấp turbin gió hòa lưới

Hệ thống năng lượng xanh 52 Hệ thống năng lượng xanh 53

52 53

3. Công suất gió Công suất gió

(kg/m3)

Hệ thống năng lượng xanh 54 Hệ thống năng lượng xanh 55

54 55

Công suất gió Công suất gió

Với  là tỷ trọng không khí (khối lượng riêng, kg/m3).


(kg/m3) (ở 15oC, 1 atm)

Hệ thống năng lượng xanh 56 Hệ thống năng lượng xanh 57

56 57

ĐH Bách Khoa TP.HCM 9


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Wind Resource Atlas of SouthEast Asia Ảnh hưởng của nhiệt độ lên mật độ gió

Hệ thống năng lượng xanh 58 Hệ thống năng lượng xanh 59

58 59

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên mật độ gió Ảnh hưởng của nhiệt độ lên mật độ gió

Hệ thống năng lượng xanh 60 Hệ thống năng lượng xanh 61

60 61

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên mật độ gió Ảnh hưởng độ cao lên mật độ gió

Tính ρ ở 26oC
theo 2 cách? Độ cao công trình tính từ mực nước biển
Hệ thống năng lượng xanh 62 Hệ thống năng lượng xanh 63

62 63

ĐH Bách Khoa TP.HCM 10


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp Ảnh hưởng độ cao lên mật độ gió

Hệ thống năng lượng xanh 64 Hệ thống năng lượng xanh 65

64 65

Ảnh hưởng độ cao lên mật độ gió


Ảnh hưởng độ cao lên mật độ gió

h h
Độ cao tính từ mực nước biển đến trục turbine
Hệ thống năng lượng xanh 66 Hệ thống năng lượng xanh 67

66 67

Ảnh hưởng độ cao lên mật độ gió 4. Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp

A=1m2, tính Pw?


Hệ thống năng lượng xanh 68 Hệ thống năng lượng xanh 69

68 69

ĐH Bách Khoa TP.HCM 11


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp

h H

H
Cao trình

Hệ thống năng lượng xanh 71 Hệ thống năng lượng xanh 72

71 72

Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp

Mỹ: Châu Âu:

Class
Địa hình Hệ số ma sát ( ) Cấp Địa hình Hệ số nhám (z)
0 Mặt nước tĩnh lặng, mặt đất bằng phẳng 0.0002
Mặt đất cứng bằng phẳng, mặt nước tĩnh lặng 0.1
1 Khu vực trống có ít vật cản 0.03
Cây cỏ nhô cao trên mặt đất 0.15
Lùm cây, bụi cây thấp 0.2 2 Cánh đồng cây cản gió rộng hơn 1km 0.1
Cánh đồng có nhiều cây cao 0.25 Thị trấn, làng mạc, nông trường nhiều
3 0.4
Thị trấn với cây cối và nhà cửa 0.3 cây cản gió
Thành phố với nhiều nhà cao tầng 0.4 4 Thành phố hay rừng cây 1.6
Hệ thống năng lượng xanh 73 Hệ thống năng lượng xanh 74

73 74

Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp

Đường kính cách quạt 10m.


Tính công suất đón gió của turbine gió?
Cao trình = 500+(3 số cuối MSSV). ≠ 500 m
Độ cao trụ tháp = 50+(2 số cuối MSSV)/2. ≠50 m
Nhiệt độ = (2 số cuối MSSV)/3. ≠0oC
Số cuối cùng MSSV:
_ Lẻ - kiểu Mỹ,
_ Chẳn - kiểu Châu Âu.
Hệ thống năng lượng xanh 75 Hệ thống năng lượng xanh 76

75 76

ĐH Bách Khoa TP.HCM 12


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Ảnh hưởng chiều cao trụ tháp Công suất gió

Tốc độ gió ngang trục turbin là 10m/s.


a) Tính mật độ công suất gió ở vị trí
cao nhất, thấp nhất và ngang trục
của turbine? Nhận xét?
b) Xác định công suất gió “trung
bình” thổi vào trục turbine!?
c) Tính công suất phát điện của
turbin? Biết hiệu suất chung của
turbine là 33%?
Hệ thống năng lượng xanh 77 Hệ thống năng lượng xanh 78

77 78

5. Hiệu suất cực đại của turbine gió Hiệu suất cực đại của rotor

b
 d
= Pw.Cp

Hệ thống năng lượng xanh 79 Hệ thống năng lượng xanh 80

79 80

Hiệu suất cực đại của rotor Hiệu suất cực đại của rotor

Cp

𝑡ℎì 𝐶𝑝. 𝑚𝑎𝑥 = 0.593

𝑃𝑏 = 𝑃𝑤. 𝐶𝑝

Hệ thống năng lượng xanh 81 Hệ thống năng lượng xanh 82

81 82

ĐH Bách Khoa TP.HCM 13


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Hiệu suất cực đại của rotor Hiệu suất cực đại của rotor

Hệ thống năng lượng xanh 83 Hệ thống năng lượng xanh 84

83 84

Hiệu suất cực đại của rotor 6. Máy phát turbin gió
Ví dụ 6.7: Turbine gió có đường kính 40 m, gồm 3 cánh
quạt, công suất 600 kW, vận tốc gió định mức là 14 m/s.
Tỷ trọng không khí = 1,225 kg/m3. Ở định mức:
a) Tính vận tốc rotor cánh quạt (vòng/phút) để TSR = 4?
b) Tính vận tốc tip (ở đầu cánh quạt)?
c) Nếu máy phát quay ở vận tốc 600 vòng/phút, tính tỷ lệ
họp số (giữa vận tốc quay của máy phát và cánh quạt)?
d) Tính hiệu suất tổng hợp của Máy phát gió (gồm cả
cánh quạt, họp số và máy phát điện)?

Hệ thống năng lượng xanh 85 Hệ thống năng lượng xanh 86

85 86

Công nghệ DFIG


Máy phát turbin gió
dùng máy phát điện không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 87 Hệ thống năng lượng xanh 88

87 88

ĐH Bách Khoa TP.HCM 14


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Máy phát turbin gió Máy phát turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 89 Hệ thống năng lượng xanh 90

89 90

Hệ hòa lưới trực tiếp


Máy phát turbin gió

Công nghệ Direct Drive

Hệ thống năng lượng xanh 91 Hệ thống năng lượng xanh 92

91 92

Hệ hòa lưới trực tiếp Hệ hòa lưới trực tiếp

Hệ thống năng lượng xanh


Công nghệ Direct Drive 93 Hệ thống năng lượng xanh
Công nghệ Direct Drive 94

93 94

ĐH Bách Khoa TP.HCM 15


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Máy phát turbin gió Các nhà sản xuất máy phát turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 95 Hệ thống năng lượng xanh 96

95 96

Thị phần turbine gió ở thị trường Mỹ Thị phần turbine gió ở thị trường Mỹ

Hệ thống năng lượng xanh 97 Hệ thống năng lượng xanh 98

97 98

Các nhà sản xuất máy phát turbin gió Các nhà sản xuất máy phát turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 99 Hệ thống năng lượng xanh 100

99 100

ĐH Bách Khoa TP.HCM 16


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Máy phát đồng bộ Máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 101 Hệ thống năng lượng xanh 102

101 102

Máy phát không đồng bộ Máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 103 Hệ thống năng lượng xanh 104

103 104

Máy phát không đồng bộ Máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 105 Hệ thống năng lượng xanh 106

105 106

ĐH Bách Khoa TP.HCM 17


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Máy phát không đồng bộ Máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 107 Hệ thống năng lượng xanh 108

107 108

7. Điều chỉnh tốc độ để đạt công suất cực đại 7. Điều chỉnh tốc độ để đạt công suất cực đại

Tầm quan trọng của việc điều khiển tốc độ rotor

Hệ thống năng lượng xanh 109 Hệ thống năng lượng xanh 110

109 110

Tầm quan trọng của việc điều khiển tốc độ rotor Tầm quan trọng của việc điều khiển tốc độ rotor

Hệ thống năng lượng xanh 111 Hệ thống năng lượng xanh 112

111 112

ĐH Bách Khoa TP.HCM 18


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Tầm quan trọng của việc điều khiển tốc độ rotor Tầm quan trọng của việc điều khiển tốc độ rotor

Hệ thống năng lượng xanh 113 Hệ thống năng lượng xanh 114

113 114

Điều khiển góc pitch của cánh quạt Thay đổi số cực của máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 115 Hệ thống năng lượng xanh 117

115 117

Hộp số đa cấp Điều chỉnh độ trượt máy phát không đồng bộ

Hệ thống năng lượng xanh 118 Hệ thống năng lượng xanh 119

118 119

ĐH Bách Khoa TP.HCM 19


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

8. Công suất gió trung bình Wind Resource Atlas of SouthEast Asia

<= Công suất gió TỨC THỜI

Vận tốc gió TRUNG BÌNH

Pavg <= Công suất gió TRUNG BÌNH

Hệ thống năng lượng xanh 120 Hệ thống năng lượng xanh 121

120 121

Vận tốc gió TRUNG BÌNH


Biểu đồ gió rời rạc Biểu đồ gió rời rạc

Hệ thống năng lượng xanh 122 Hệ thống năng lượng xanh 123

122 123

Biểu đồ gió rời rạc Biểu đồ gió rời rạc

Hệ thống năng lượng xanh 124 Hệ thống năng lượng xanh 125

124 125

ĐH Bách Khoa TP.HCM 20


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Biểu đồ gió rời rạc Biểu đồ gió rời rạc

Hệ thống năng lượng xanh 126 Hệ thống năng lượng xanh 127

126 127

Biểu đồ gió rời rạc Các hàm mật độ xác suất năng lượng gió

Hệ thống năng lượng xanh 128 Hệ thống năng lượng xanh 129

128 129

Các hàm xác suất năng lượng gió Thống kê Weibull và Rayleigh

Hệ thống năng lượng xanh 130 Hệ thống năng lượng xanh 131

130 131

ĐH Bách Khoa TP.HCM 21


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Thống kê Weibull và Rayleigh Thống kê Weibull và Rayleigh

Hệ thống năng lượng xanh 132 Hệ thống năng lượng xanh 133

132 133

Công suất gió trung bình tính theo hàm thống kê Rayleigh Wind Resource Atlas of SouthEast Asia

Vận tốc gió TRUNG BÌNH


Công suất gió
trung bình

Công suất gió tức thời

Hệ thống năng lượng xanh 134 Hệ thống năng lượng xanh 135

134 135

Biểu đồ gió rời rạc Công suất gió trung bình tính theo hàm thống kê Rayleigh

Ví dụ 6.5.2:
Ở độ cao 10m, vận tốc gió trung bình là 6m/s, phân bố dạng Rayleigh.
Bề mặt ruộng lúa.
Đường kính 40m.
Cao trình = 500 + (3 số cuối MSSV).
Độ cao trụ tháp = 50 + (2 số cuối MSSV)/2.
Nhiệt độ = 15 oC + (2 số cuối MSSV)/6.
Số cuối cùng MSSV:
_ Chẳn - kiểu Mỹ,
_ Lẻ - kiểu Châu Âu.
a) Tính vận tốc gió trung bình ở độ cao lắp đặt turbine?
b) Tính công suất đón gió trung bình của turbine gió?
c) Tính tổng năng lượng gió trong 1 năm?
d) Tính sản lượng điện năng nhận trong 1 năm? Biết hiệu suất biến đổi
gió – điện là 30%.
Hệ thống năng lượng xanh 136 Hệ thống năng lượng xanh 137

136 137

ĐH Bách Khoa TP.HCM 22


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Công suất gió trung bình tính theo hàm thống kê Rayleigh Các tiêu chuẩn năng lượng gió

Hệ thống năng lượng xanh 139 Hệ thống năng lượng xanh 140

139 140

Các tiêu chuẩn năng lượng gió Các tiêu chuẩn năng lượng gió

Hệ thống năng lượng xanh 141 Hệ thống năng lượng xanh 142

141 142

Các tiêu chuẩn năng lượng gió Wind Resource Atlas of SouthEast Asia

Hệ thống năng lượng xanh 143 Hệ thống năng lượng xanh 144

143 144

ĐH Bách Khoa TP.HCM 23


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Tính năng lượng hàng năm theo năng suất trung bình
9. Ước lượng năng lượng của turbin gió của turbin gió

Ví dụ 6.11: Xác định năng lượng điện nhận được hàng năm của một hệ
thống điện gió:
Khảo sát hệ thống điện gió NEG 750/48 (máy phát công suất 750kW,
cánh quạt có đường kính 48m) với turbine gắn trên tháp cao 50m. Cho
g biết trong vùng có vận tốc gió trung bình ở độ cao 10m là 6 m/s. Giả sử
PW PB PE mật độ không khí tiêu chuẩn tại vị trí (độ cao) lắp cánh quạt turbine, số
Công suất Cánh quạt Gearbox & liệu gió có phân bố Reyleigh, mặt đất bằng phẳng cấp độ 1 (class 1),
gió Generator hiệu suất toàn cục của hệ thống (gió→điện) là 30%.
Công suất cơ a) Tính công suất gió trung bình Pwind mà turbine nhận được?
Công suất
turbine giữ lại
điện phát b) Tính công suất phát điện trung bình Pelec của turbine?
lên lưới c) Ước tính sản lượng điện năng hàng năm Welec (kWh/năm)?
d) Tính vận tốc gió để turbine đạt công suất định mức? Cho biết hiệu
suất biến đổi gió điện ở định mức là 35%.
e) Tính tỷ lệ công suất trung bình so với công suất định mức (CF)?
Hệ thống năng lượng xanh 145 Hệ thống năng lượng xanh 146

145 146

Trang trại gió Trang trại gió HIỆU SUẤT GHÉP MẢNG
Bố trí dạng lưới vuông

Hệ thống năng lượng xanh 147 Hệ thống năng lượng xanh 148

147 148

Trang trại gió Trang trại gió

Bạc Liêu Tuy Phong


Hệ thống năng lượng xanh 149 Hệ thống năng lượng xanh 150

149 150

ĐH Bách Khoa TP.HCM 24


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Trang trại gió Trang trại gió


Ví dụ: Cho trang trại gió, gồm 64 turbine, loại 1500/80 (1,5
MW, 80m), trụ turbine cao 90m. Các turbine được bố trí dạng
lưới vuông, khoảng cách 4 lần đường kính cánh quạt. Nhiệt độ
25 oC, cao trình 110m. Phân bố gió Rayleigh, mặt đất bằng
phẳng. Vận tốc gió trung bình ở độ cao 65 m là 7 m/s. Cho biết
hiệu suất trung bình gió-điện là 30%. Chi phí đầu tư ban đầu 50
tỷ / turbine (không lãi suất). Với giá thuê đất 5
triệu/1000m2/năm, chỉ thuê phần đường đi vào vị trí lắp trụ gió
chiếm 30% tổng diện tích đất. Chi phí vận hành cho cả trang
trại là 10 tỷ /năm. Giá bán điện gió 2000đ/kWh.
a) Tính tổng diện tích đất (100%), tổng sản lượng điện hàng
năm, doanh thu /năm/km2 đất tổng? Tính thời gian hoàn vốn?
b) Tính lại nếu khoảng cách là 8 lần đường kính?
Hệ thống năng lượng xanh 151 Hệ thống năng lượng xanh 152

151 152

Trang trại gió Trang trại gió

c) Giá thuê đất 5 triệu/1000m2/năm. Giá bán điện gió 2000đ/kWh.


Với 4 turbine, nên chọn khoảng cách 4D x 4D hay 8D x 8D? Chỉ thuê phần
đường đi vào vị trí lắp trụ gió với 30% diện tích đất.
Hệ thống năng lượng xanh 153 Hệ thống năng lượng xanh 154

153 154

10. Tính toán theo các đặc tính vận hành của turbin gió Các thông số khí động lực học

Hệ thống năng lượng xanh 155 Hệ thống năng lượng xanh 156

155 156

ĐH Bách Khoa TP.HCM 25


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng Các loại turbin gió

Hệ thống năng lượng xanh 157 Hệ thống năng lượng xanh 158

157 158

Điều khiển cánh quạt khi tốc độ gió lớn hơn định mức Điều khiển góc pitch khi tốc độ gió lớn hơn định mức

Hệ thống năng lượng xanh 159 Hệ thống năng lượng xanh 160

159 160

Biểu đồ gió rời rạc Công suất gió

Hệ thống năng lượng xanh 161 Hệ thống năng lượng xanh 162

161 162

ĐH Bách Khoa TP.HCM 26


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng

P P Tăng đường kính

Pđm Pđm
Sản lượng tăng
lên ở vận tốc
gió THẤP

v v
vc vđm vF vc v’đm vđm vF
Hệ thống năng lượng xanh 164 Hệ thống năng lượng xanh 165

164 165

Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng

P
Tăng công suất máy phát điện
P’đm
Pđm

Sản lượng tăng


lên ở vận tốc
gió CAO

v
vc vđm v’đm vF
Hệ thống năng lượng xanh 166 Hệ thống năng lượng xanh 167

166 167

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 169 Hệ thống năng lượng xanh 170

169 170

ĐH Bách Khoa TP.HCM 27


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 171 Hệ thống năng lượng xanh 172

171 172

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Hàm phân bố vận tốc gió

Hệ thống năng lượng xanh 173 Hệ thống năng lượng xanh 174

173 174

Hàm phân bố tích lũy vận tốc gió Hàm phân bố tích lũy vận tốc gió

   V 2 
−   
F (V ) = p r ob ( v  V ) = 1 − e
 4  v  

(Rayleigh)

Thời gian có vận tốc gió v  V trong 1 năm = F(V)*8760


Hệ thống năng lượng xanh 175 Hệ thống năng lượng xanh 176

175 176

ĐH Bách Khoa TP.HCM 28


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Hàm phân bố tích lũy vận tốc gió Hàm phân bố tích lũy vận tốc gió

   V 2 
−   
p r ob ( v  V ) = e
 4  v  
(Rayleigh)
Hệ thống năng lượng xanh 177 Hệ thống năng lượng xanh 178

177 178

Hàm phân bố tích lũy vận tốc gió Đặc tính công suất của máy phát điện gió lý tưởng

P < 35%

Pđm

35%

(VR < vận tốc gió < VF)

v
vc vđm vF
Hệ thống năng lượng xanh 179 Hệ thống năng lượng xanh 180

179 180

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 181 Hệ thống năng lượng xanh 182

181 182

ĐH Bách Khoa TP.HCM 29


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 183 Hệ thống năng lượng xanh 184

183 184

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 185 Hệ thống năng lượng xanh 186

185 186

Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull

Hệ thống năng lượng xanh 187 Hệ thống năng lượng xanh 188

187 188

ĐH Bách Khoa TP.HCM 30


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor, hệ số sử


Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull dụng) để ước lượng năng lượng máy phát điện gió

𝑃𝐸.𝑡𝑏 (đ𝑖ệ𝑛) 𝑷𝑊.𝑡𝑏 (𝑐ơ) .(𝑔𝑖ó−đ𝑖ệ𝑛)


𝐶𝐹 = =
𝑃đ𝑚 (𝑚á𝑦 𝑝ℎá𝑡 đ𝑖ệ𝑛) 𝑷đ𝑚 (𝑚á𝑦 𝑝ℎá𝑡 đ𝑖ệ𝑛)

Hệ thống năng lượng xanh 189 Hệ thống năng lượng xanh 190

189 190

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng Khảo sát đặc tính công suất thực theo phân bố Weibull
năng lượng máy phát điện gió

Hình 6.38: Hệ số khả năng CF của turbine gió NEGMicon 1000/60, ứng với
các giá trị vận tốc gió trung bình khác nhau, và có phân bố gió Rayleigh.
Hệ thống năng lượng xanh 191 Hệ thống năng lượng xanh 192

191 192

Chọn hệ số khả năng CF (Capacity Factor) Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió

Tính CF ở 7,7 m/s?


(ở điều kiện tiêu chuẩn)

Hệ thống năng lượng xanh 193 Hệ thống năng lượng xanh 194

193 194

ĐH Bách Khoa TP.HCM 31


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió năng lượng máy phát điện gió

CF này tính riêng cho 1 turbine


hoạt động độc lập. Chưa xét
hiệu suất mảng và thời gian
dừng hoạt động. Chưa xét điều
kiện môi trường.

(kW)

Hệ thống năng lượng xanh 195 Hệ thống năng lượng xanh 196

195 196

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió năng lượng máy phát điện gió

CF: hiệu suất công suất điện trung bình so với


công suất máy phát định mức, khác với:
Hiệu suất gió-điện: công suất điện trung bình so
Ewe (kWh/năm)=365(ngày).24(h).Pđm(kW).CF
với công suất gió trung bình
Hệ thống năng lượng xanh 197 Hệ thống năng lượng xanh 198

197 198

Tính toán kiểm chứng CF ở vận tốc gió 7m/s, và 9m/s? Tính năng lượng hàng năm theo năng suất trung bình
của turbin gió

Ví dụ 6.11’: Khảo sát hệ thống điện gió NEG 750/48 (máy phát công
suất 750kW, cánh quạt có đường kính 48m) với turbine được gắn trên
tháp cao 65 m, trong vùng có vận tốc gió trung bình ở độ cao 30 m là
Kiểm chứng ở 7 m/s? 6 m/s. Cao trình 35m so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình 20
oC, số liệu gió phù hợp với thống kê Reyleigh, mặt đất bằng phẳng

đạt cấp độ 1 (class 1). Giả thuyết hiệu suất toàn cục trung bình của hệ
thống gió-điện đạt 30%.  Khác gì với CF ở câu d?
a) Tính công suất gió trung bình Pwind?
b) Tính công suất phát điện trung bình Pelec?
c) Ước tính sản lượng điện năng hàng năm Welec (kWh/năm)?
d) Tính tỷ lệ công suất trung bình so với công suất định mức (CF1)?
e) Tính lại CF2 theo phương trình mới thiết lập (có xem xét điều
* Cần nhân với KT, KA! kiện môi trường)?
Hệ thống năng lượng xanh 199 Hệ thống năng lượng xanh 200

199 200

ĐH Bách Khoa TP.HCM 32


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Chọn hệ số khả năng CF (có xét lúc xếp cánh) Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió
Ví dụ: Nhà máy gió Bạc Liêu: Lắp đặt Turbin GE 1.6-82.5
ở độ cao 90+xx/9 m so với mặt nước Power:-----------------------
biển, nơi tốc độ gió trung bình 7m/s, ở Rated power 1.600 kW
18+xx/10 oC. (xx: 2 số cuối MSSV) Rated wind speed 11,5 m/s
a) Ước tính CF? Cut-in wind speed 3,5 m/s
b) Tính (gần đúng) sản lượng điện cấp Cut-out wind speed 25,0 m/s
cho lưới hàng năm?
c) Tính công suất phát điện trung bình? Rotor:-----------------------
Tính hiệu suất gió-điện trung bình? Diameter 82,5 m
Tính hiệu suất gió-điện ở định mức? Swept area 5.345,62 m2
d) Tính lại câu b, c cho cả trang trại Number of blades 3
gió 62 turbin xếp lưới vuông cách nhau Rotor speed 16,8 rpm
7 lần đường kính? Tính lại CF cho cả e) Tính thời lượng turbine nghỉ
trang trại gió? do vận tốc gió quá thấp?
Hệ thống năng lượng xanh 201 Hệ thống năng lượng xanh 202

201 202

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió năng lượng máy phát điện gió

Ví dụ thiết kế: Ở Cà Mau, trên biển ở độ cao 100+xx/9 m, có tốc độ gió


trung bình 7m/s, nhiệt độ 20+xx/10 oC. Thiết kế chọn lắp đặt turbine gió
có công suất định mức 3,45 MW (xx: là 2 số cuối MSSV):
a) Chọn CF (ở  tiêu chuẩn) và tính đường kính cánh quạt? Kiểm chứng
lại với CF từ datasheet của Vestas? https://www.vestas.com
b) Tính (gần đúng) sản lượng điện mỗi turtbine cung cấp cung cấp cho
lưới hàng năm? Tính theo  thực tế!
c) Tính tốc độ gió định mức nếu hiệu suất biến đổi gió-điện ở định mức là 33%?
Nhận xét tốc độ định mức và sản lượng nếu chọn đường kính lớn hơn?
d) Tính lại sản lượng điện và doanh thu nếu nhà máy có 64 turbine bố trí
dạng lưới vuông, các turbine cách nhau 8 lần đường kính? Biết giá bán
điện là 2000 đồng/kWh? Nhận xét về tổng diện tích mặt biển lắp đặt?
e) Tính diện tích lắp đặt câu d, chi phí đầu tư và thời gian hoàn vốn? Suất
đầu tư 1,5 USD x 23 000 đ/W. Bỏ qua chi phí thuê biển và vận hành.
f) Tính hiệu suất gió-điện trung bình của trang trại? Nhận xét?
Hệ thống năng lượng xanh 203 Hệ thống năng lượng xanh 204

203 204

Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng Sử dụng hệ số khả năng CF (Capacity Factor) để ước lượng
năng lượng máy phát điện gió năng lượng máy phát điện gió

Hệ thống năng lượng xanh 205 Hệ thống năng lượng xanh 206

205 206

ĐH Bách Khoa TP.HCM 33


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Thiết kế lại nhà máy gió ở Bạc Liêu,


chọn turbine 3,3MW này lắp đặt ở độ cao 100m? 11. Tính toán kinh tế máy phát điện dùng sức gió

Hệ thống năng lượng xanh 207 Hệ thống năng lượng xanh 208

207 208

Tính toán kinh tế máy phát điện dùng sức gió Tính toán kinh tế máy phát điện dùng sức gió

Hệ thống năng lượng xanh 209 Hệ thống năng lượng xanh 210

209 210

Tính toán theo chi phí đầu tư và chi phí vốn vay phải trả Tính toán theo chi phí đầu tư và chi phí vốn vay phải
hàng năm trả hàng năm

Hệ thống năng lượng xanh 211 Hệ thống năng lượng xanh 212

211 212

ĐH Bách Khoa TP.HCM 34


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Tính toán theo chi phí đầu tư và chi phí vốn vay phải Xác định chi phí hàng năm của điện năng cấp từ máy
trả hàng năm phát điện gió

Hệ thống năng lượng xanh 213 Hệ thống năng lượng xanh 214

213 214

Xác định chi phí hàng năm của điện năng cấp từ máy Xác định chi phí hàng năm của điện năng cấp từ máy
phát điện gió phát điện gió

Hệ thống năng lượng xanh 215 Hệ thống năng lượng xanh 216

215 216

Xác định chi phí hàng năm của điện năng cấp từ máy Bài tập
phát điện gió Trên mặt đất bằng phẳng ở Ninh Thuận cao 10m so với mặt biển, khi khảo sát
năng lượng gió ở độ cao 50m so với mặt đất, tốc độ gió trung bình là
6,7m/s, phân bố theo hàm Reyleigh. Tại vị trí này, ở độ cao 90m so với mặt
đất, lắp đặt một turbine gió có đường kính cánh quạt 100m, máy phát điện
2MW, khởi động ở tốc độ gió 3m/s, và có đồ thị sản lượng như hình sau. Khi
nhiệt độ môi trường là 28oC:
a) Tính tốc độ gió trung bình ở độ cao lắp đặt turbine và công suất đón
gió trung bình? (3 đ)
b) Từ đồ thị trên, ước tính sản lượng điện năng turbine gió cấp lên lưới
điện trong một năm và hệ số khả năng CF? So sánh với CF ước tính
từ phương trình CF = 0.087 Vtb – (Pđm/D2), và cho nhận xét. (3 đ)
c) Ước tính thời gian mỗi năm (có thể xếp lịch bảo dưỡng khi) turbine
dừng làm việc do tốc độ gió quá thấp? (2 đ)
d) Biết nhà máy có 12 turbine, hệ số mảng là 0,9, chi phí đầu tư là 1100
tỷ đồng, lãi suất vay ưu đãi 0%, chi phí vận hành là 10 tỷ đồng/năm,
giá bán điện là 2000 đ/kWh? Ước tính thời gian hoàn vốn? (2 đ)
Biết ở tốc độ gió trung bình 7,1m/s cho sản lượng 7800 MWh/năm.
Hệ thống năng lượng xanh 217 Hệ thống năng lượng xanh 218

217 218

ĐH Bách Khoa TP.HCM 35


Bài giảng HTNLX Trần Công Binh

Bài tập
12. Tác động môi trường của máy phát điện gió
Biết ở tốc độ gió trung bình 7,1m/s cho sản lượng 7800 MWh/năm.

Hệ thống năng lượng xanh 219 Hệ thống năng lượng xanh 220

219 220

Tài liệu tham khảo Trần Công Binh


GV ĐH Bách Khoa TP.HCM
Phone: 0908 468 100
Email: tcbinh@hcmut.edu.vn
1. Gilbert M. Masters, "Renewable and Efficient
binhtc@yahoo.com
Electric -Power Systems" -JOHN WILEY & SONS, Website: www4.hcmut.edu.vn/~tcbinh
2004.

T©B

222
Hệ thống năng lượng xanh 221

221 222

ĐH Bách Khoa TP.HCM 36

You might also like