NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

Cố hương
- Lỗ Tấn -
Tóm tắt văn bản Cố hương
“Cố hương” là câu chuyện hành hương của nhân vật tôi sau hơn 20 năm làm ăn sinh
sống ở xa. Mục đích của chuyến hồi hương lần cuối là để chuyển nhà đến một nơi ở
khác.
Trong chuyến về quê cuối cùng này, nhân vật tôi nhận thấy rõ sự tiêu điều, hoang
vắng, khác hoàn toàn hình ảnh làng quê trong ký ức. Nhân vật tôi đau xót khi phải đối
diện với sự thay đổi theo chiều hướng xấu của khung cảnh quê hương. Cùng với đó là
sự thay đổi trong mối quan hệ, tính cách của những người đồng hương cũ. Đặc biệt là
người bạn thân Nhuận Thổ của nhân vật tôi. Nhuận Thổ vốn là người bạn niên thiếu
của “tôi”, nay đã trở thành hình tượng một người đàn ông tàn tạ, thụ động. Đó là hệ
quả của việc phải chịu đựng những bất công của xã hội Trung Quốc đương thời.
Cuối cùng, nhân vật tôi buồn bã rời quê hương trong tâm trạng buồn bã. Từ hình ảnh
tiều tụy của quang cảnh và con người quê hương, tác giả đã thể hiện sự mục ruỗng của
xã hội phong kiến phân chia giai cấp ở Trung Hoa lúc bấy giờ. Đồng thời gửi gắm hy
vọng cho một tương lai tươi sáng hơn cho nơi đây.

Phân tích
1. Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi”
a. Cảm xúc trên đường về quê
– Hoàn cảnh: vào một ngày trời đông, thời tiết giá lạnh, nhân vật “tôi” vượt hai ngàn
dặm để trở về quê hương sau hơn 20 năm xa cách.
– Mục đích của chuyến đi: vừa để thăm quên, vừa để giã từ quê hương lần cuối trước
khi cùng gia đình chuyển đến nơi “tôi” đang làm ăn, sinh sống.
⇒ Tấm lòng của nhân vật tôi với quê cha đất tổ hiện lên thật sâu sắc. Cho dù xa xôi
nhưng ông vẫn vượt muôn ngàn trùng xa cách về nơi chôn rau cắt rốn để nói lời vĩnh
biệt.
– Không gian làng quê: bầu trời u ám, thôn xóm hiện lên một vẻ tiêu điều, hoang vắng.
– Cảm xúc của nhân vật tôi khi nhìn thấy khung cảnh làng quê: ngỡ ngàng, se lại vì quê
hương bây giờ đã khác xa với quê hương trong ký ức của ông; cuối cùng là sự thất
vọng, hụt hẫng vì lần cuối về quê lại phải chứng kiến cảnh tượng quê hương bị tàn phá
bởi chế độ bóc lột
⇒ Qua miêu tả của nhân vật tôi, người đọc có thể hình dung ra một bức tranh làng quê
ảm đạm, héo hon. Từ đó làm rõ tình trạng sa sút đến tột cùng của xã hội Trung Quốc
vào đầu thế kỉ XX.

Cố hương | 1
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

b. Tâm trạng những ngày ở quê

Khung cảnh thể hiện một nỗi buồn tẻ nơi quê hương của “tôi”:
– Sáng tinh mơ, nhìn lên mái ngói chỉ thấy phất phơ mấy cọng rơm khô
– Các gia đình đã dọn đi gần hết, chỉ còn những ngôi nhà trống khiến không gian càng
trở nên hiu quạnh hơn
Cảnh vật đã buồn mà con người cũng chẳng khá hơn. Xung quanh “tôi”, ai cũng mang trong
mình một nỗi u sầu:
– Hình ảnh người mẹ được miêu tả là “mừng rỡ, nét mặt ẩn một nỗi buồn”: thể hiện
nỗi buồn của người sắp phải từ giã quê hương, rời xa nơi mình sinh ra và lớn lên. Nơi
đó tuy buồn và ảm đạm nhưng vẫn là vùng đất chất chứa những ký ức đẹp nhất của
cuộc đời mẹ.
⇒ Tâm trạng lưu luyến, buồn bã, tiếc nuối của một người sắp rời xa quê hương mà
chưa hẹn ngày gặp lại
– Nỗi buồn của cháu Hoàng thể hiện qua chi tiết: Hoàng nhìn “tôi” chòng chọc vì chưa
từng có cơ hội gặp “tôi”. Hoàng tỏ ra ngại ngùng, bẽn lẽn phần là vì thấy “tôi” khác xa
những người ở quê, những người mà hằng ngày nó được gặp và tiếp xúc.
⇒ Thái độ của Hoàng với “tôi” thể hiện sự đổi thay của quê hương, đặc biệt nhấn
mạnh sự khác biệt của con người sau một khoảng thời gian dài.
– Nỗi buồn về hình ảnh Thím Hai Dương thể hiện qua chi tiết: 20 năm trước bà vốn là
một người phụ nữ duyên dáng, bán đậu phụ và được mọi người trong làng yêu mến.
Thế nhưng, sau 20 năm gặp lại, bà hiện lên là hình ảnh một người phụ nữ xấu cả bề
ngoài lẫn tính cách.
– Nỗi buồn của nhân vật Nhuận Thổ thể hiện qua: Nhuận Thổ mà nhân vật tôi biết đến
vốn là một cậu bé khỏe mạnh, lanh lợi tháo vát, có hiểu biết về thế giới xung quanh.
Trái lại, hình ảnh của Nhuận Thổ bây giờ chỉ là một người nông dân già nua, nghèo
khổ, đần độn và mụ mẫm
⇒ Sự thay đổi của Nhuận Thổ là hình ảnh điển hình cho cách sống lạc hậu của người
nông dân trong xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ. Mặt khác, sự thay đổi của Nhuận Thổ
là kết quả của việc chịu đựng, chấp nhận trải qua hiện thực của một xã hội đen tối,
không lối thoát.
– Nỗi buồn qua nhân vật Thủy Sinh: Thủy Sinh có nét nhút nhát giống hệt bố, khi gặp
người lạ chỉ dám núp sau lưng bố. Tuy nhiên so với Nhuận Thổ 20 năm về trước, Thủy
Sinh “gầy còm, vàng vọt cổ không đeo vòng bạc”
⇒ Sự khác biệt giữa Nhuận Thổ còn bé và Thủy Sinh đã phản ánh sự nghèo khổ, lam lũ
mà những đứa trẻ lúc bấy giờ phải chịu đựng. Chúng không có một tuổi thơ đẹp đẽ
như tuổi thơ Nhuận Thổ xưa. Từ đó, tác giả cũng ngầm thể hiện nỗi lo lắng về tương
lai thế hệ sau, thế hệ của những đứa trẻ như Thủy Sinh. Thật đáng buồn nếu chúng sẽ
phải trở thành một người như Nhuận Thổ bây giờ.

Cố hương | 2
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

⇒ Nhìn nhận nỗi buồn trong từng nhân vật, tác giả đang nhìn thẳng vào hiện thực khi
con người bị xã hội tha hóa đến cùng cực. Đồng thời dùng văn chương để phơi bày sự
tồi tệ mà con người đang đối diện để thức tỉnh con người. Từ đó tìm ra giải pháp cho
căn bệnh tinh thần của dân tộc.
c. Tâm trạng, suy nghĩ của “tôi” trên đường rời xa quê
– Hoàn cảnh ra đi: một buổi chiều hoàng hôn, với khung cảnh hoàng hôn gợi nhiều nỗi
buồn và suy tư.
⇒ Sử dụng bố cục đầu cuối tương ứng, mặt khác, thời gian hoàng hôn còn
– Tâm trạng của “tôi” khi rời đi: đắm chìm trong suy tư buồn bã, lòng không chút lưu
luyến nhưng có cảm giác vô cùng lẻ loi, ngột ngạt (“Thuyền chúng tôi thẳng tiến.
Trong hoàng hôn, những dãy núi xanh hai bên bờ sông đen sẫm lại, nối tiếp nhau chạy
lùi về phía sau lái”)
Tuy ra đi nhưng trong lòng tác giả vẫn mơ về một cuộc sống khác nơi quê hương. Một cuộc
sống tươi đẹp, hạnh phúc hơn lúc này:
– Mong cho bọn trẻ không giống “tôi” và Nhuận Thổ, không bao giờ phải áp bức
nhau…
– Hy vọng vào bọn trẻ sẽ được sống một cuộc đời mới, sống giữa làng quê tươi đẹp,
với những con người tử tế thân thiện.
⇒ Mong ước quê hương có một cuộc sống tốt đẹp đã thể hiện tình cảm mà “tôi” dành
cho nơi quê cha đất mẹ của mình. Tuy ra đi trong sự buồn bã và không lưu luyến,
nhưng đững trước sự tàn tạ của con người và cảnh vật nơi đây, “tôi” vẫn mong, trông
chờ vào sự thay tôi tích cực trong tương lai.

2. Phân tích nhân vật Nhuận Thổ

a. Hình ảnh Nhuận Thổ khi còn bé
Hình ảnh Nhuận Thổ hồi còn nhỏ vẫn còn in rõ trong tâm trí nhân vật “tôi”:
– Nhắc đến những kí ức liên quan tới Nhuận Thổ, tác giả nhớ đến: Một vầng trăng tròn
vàng thắm treo lửng lơ trên nền trời xanh đậm, dưới là một bãi cát bên bờ biển, trồng
toàn dưa hấu, bát ngát một màu xanh rờn. Đó là những kỉ niệm đẹp mà tác giả đã cùng
trải qua với cậu bé Nhuận Thổ – ký ức không thể nào phai nhòa theo năm tháng
– Nhân vật tôi nhớ như in hình ảnh Nhuận Thổ cách đây hai chục năm: Nhuận Thổ
ngày nhỏ là một cậu bé xinh xắn với những vòng bạc trên cổ, đội mũ lông chiên bé tí
tẹo, khuôn mặt khỏe mạnh tròn trĩnh, nước da bánh mật,…
⇒ Dáng vẻ và trang phục cho thấy Nhuận Thổ có xuất thân là một cậu bé con nhà nông
dân có cuộc sống khá no đủ, không bị thiếu thốn thứ gì, từ trang phục tới miếng ăn
hàng ngày.
Khi còn bé, tính cách của Nhuận Thổ hết sức dạn dĩ, tinh nghịch, không hề quan tâm
tới những khác biệt giữa mình và nhân vật “tôi”:

Cố hương | 3
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

– Nhuận Thổ cùng nhân vật tôi có thân phận khác nhau: mối quan hệ giữa nhân vật tôi
và Nhuận Thổ vốn là mối quan hệ giữa “cậu chủ” và “người ở”. Tuy đến từ tầng lớp
và giai cấp khác biệt nhưng giữa họ vẫn xây dựng nên một tình bạn chân thành và
thắm thiết
– Nhuận Thổ xuất thân là một cậu bé làng biển, em có những kinh nghiệm cuộc đời và
thú vui chơi hoạt bát, một điều nhân vật tôi hồi bé không hề biết tới.
– Dù chỉ là một đứa bé nhỏ tuổi nhưng Nhuận Thổ đã kinh qua biết bao nhiêu thú vui
chơi, mà đối với nhân vật tôi, đó là “nhiều chuyện lạ lùng kể không xiết” như: đi bẫy
chim, đi biển, bắt tra ở ruộng dưa hấu,…
– Tình cảm của hai đứa bé đã phát triển hết sức hồn nhiên, ngây thơ thông qua những
câu chuyện kì dị, lạ lùng mà Nhuận Thổ đã trải qua.
– Trong mắt của nhân vật tôi hồi nhỏ, Nhuận Thổ được coi là tiểu anh hùng, là người
trải đời đáng ngưỡng mộ. Bởi Nhuận Thổ biết quá nhiều những chuyện kì lạ mà trước
nay những bạn bè chơi cùng “tôi” không hề biết đến. Hơn nữa, khi Nhuận Thổ sống
bên bờ biển, bạn bè của “tôi” cũng chỉ biết tới “mảnh trời vuông trên bốn bức tường
cao bọc lấy sân” mà thôi. Tuy có sự khác biệt về xuất thân giữa hai đứa trẻ. Nhưng
điều đó không làm tình bạn của hai người bị chia tách.
⇒ Nhuận Thổ là một cậu bé được sống trong môi trường thiên nhiên đầy rộng rãi,
phong phú, cuộc sống lao động trù phú ở nông thôn. Vì vậy, cho dù là con của người ở
nuôi trong nhà với thân phận giai cấp khác biệt, tình bạn giữa Nhuận Thổ và nhân vật
“tôi” vẫn đâm chồi nảy nở. Nhuận Thổ hồi bé đầy hoạt bát, luôn vui vẻ nói cười, trong
bụng có cả ngàn câu chuyện kể cho nhân vật “tôi” về những cuộc phiêu lưu kỳ thú
mình đã trải qua.
Tình cảm thời thơ ấu của nhân vật “tôi” cùng Nhuận Thổ là một tình cảm đằm thắm,
quất quýt:
– Nhân vật tôi còn nhớ mãi về lần Nhuận Thổ kể về ngôi làng đầy cát của em. Đó là
một ngôi làng nhỏ ven biển, có rất nhiều loại chim. Loại nào cũng có, từ chim sẻ đồng,
chào mào, sẻ xanh lưng, đến cả “bột cô” cũng không thiếu. Mùa tuyết đến, chỉ với
nong lúa trong tay, em cũng có thể bắt được dễ dàng.
– Tình cảm thắm thiết của hai anh em còn thể hiện qua việc Nhuận Thổ rủ “cậu chủ” đi
chơi biển. Nhuận Thổ kể với nhân vật tôi về rất nhiều thứ hay ho như là: các loại vỏ sò,
với nhiều màu khác nhau, đỏ có, xanh có, đủ màu cả. Qua lời kể của em, người đọc có
thể tưởng tượng trải trước mặt nhân vật tôi là hàng hà sa số những sò đủ màu sắc,
cùng biển xanh và cồn cát trắng, cả Nhuận Thổ bên cạnh.
– Với giọng điệu hào hứng, Nhuận Thổ kể cho nhân vật tôi về con tra kì lạ như trong
chuyện cổ tích: tra là những con thú rừng chuyên phá hoại ruộng dưa, con người chỉ sợ
tra ăn mất ruộng dưa chứ không sợ những người khát nước đi qua đường hái dưa
ngoài ruộng ăn. Câu chuyện bắt tra này ấn tượng tới mức hai mươi năm sau, người con

Cố hương | 4
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

xa xứ quay lại cố hương như nhân vật tôi khi nghe mẹ nhắc về Nhuận Thổ vẫn nhớ tới
hình ảnh “caauj bé bắt tra giữa ruộng dưa”
– Khi tháng giêng kết thúc, Nhuận Thổ phải về quê. Hai đứa bé vốn là bạn bè thắm
thiết giờ phải chia xa. Lòng nhân vật tôi xốn xang, tới độ khóc to lên. Còn Nhuận Thổ
thì lẩn trong bếp, cũng khóc mà không chịu về. Nhưng rồi bố hắn cũng lôi hắn đi.
– Dù hai đứa trẻ đã bị chia tách, nhưng Nhuận Thổ sau đó vẫn nhờ bố gửi lên tặng
nhân vật tôi một bọc vỏ sò cùng lông chim rất đẹp. Nhân vật tôi cũng gửi lại cho
Nhuận Thổ ít quà. Kể từ đó hai người không còn gặp nhau nữa.
⇒ Tình cảm của hai đứa trẻ phát triển đằm thắm, tự nhiên. Nhuận Thổ chiếm một
phần kí ức đẹp của nhân vật tôi khi nghĩ về cố hương, về nơi đã từng sinh sống thuở
thiếu thời. Do vậy, Lỗ Tấn rất mong được gặp Nhuận Thổ trong lần trở về cuối cùng
này.
b. Hình ảnh Nhuận Thổ khi trưởng thành
Sự thay đổi về dung mạo của Nhuận Thổ khi trưởng thành khác xa với tưởng tượng của
tác giả:
– Sau hai mươi năm, nhân vật tôi mới có cơ hội gặp lại Nhuận Thổ. Nhưng Nhuận Thổ
đấy không phải là người trong kí ức của tác giả. Ông vẫn nhận ra ngay là Nhuận Thổ
đấy, nhưng Nhuận Thổ có gì đó khác.
– Nhuận Thổ trưởng thành đã cao gấp hai trước, không còn khuôn mặt tròn trĩnh cùng
nước da bánh mật như trước kia, mà thay thành khuôn mặt khắc khổ sạm đen, cùng
những nếp nhăn sâu hoắm. Thời gian và những khó khăn trong cuộc sống làm khuôn
mặt Nhuận Thổ trở nên tiều tụy, đổi khác.
– Cặp mắt anh giờ giống với bố anh ngày xưa, với mi mắt sưng húp, viền đỏ cả lên.
Đây là hậu quả của cuộc sống sinh hoạt vùng biển, một nơi thốc gió và cát. Ai cũng thế
cả.
– Anh đội cái mũ lông chiên rách tươm, chỉ mặc chiếc áo bông mỏng dính. Đang độ
giữa đông lạnh giá mà Nhuận Thổ chẳng có gì ngoài một chiếc áo bông mỏng, lạnh tới
độ cả người “co ro cúm rúm”.
– Tay anh xách thêm một bọc giấy cùng tẩu thuốc lá dài. Bàn tay này chẳng còn giống
trong kí ức: hồng hào, mập mạp và linh hoạt. Trước gánh nặng cuộc sống, Nhuận Thổ
phải làm nhiều công việc cực nhọc, khiến đôi bàn tay trở nên thô kệch, nứt nẻ tới độ
được Lỗ Tấn ví với vỏ cây thông.
⇒ Khi trưởng thành, Nhuận Thổ phải đương đầu với cuộc sống đầy khắc nghiệt. Cố
hương của nhân vật tôi không còn là vùng đất trù phú, thịnh vượng như xưa. Giống
những người khác, Nhuận Thổ cũng thay đổi, đầu hàng trước sức ép cuộc đời.
Tính cách và mối quan hệ giữa Nhuận Thổ và nhân vật tôi sau hai mươi năm cũng có
điều đổi khác:

Cố hương | 5
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

– Nhuận Thổ là người luôn nhắc tới nhân vật tôi, mong chờ được gặp bạn cũ, nhưng
khi được gặp “cậu chủ” xưa bằng xương bằng thịt, anh lại chần chừ. Chần chừ vì ý
thức được khoảng cách giữa hai người, khoảng cách giữa giai cấp và cũng là thời gian
chia tách. Lỗ Tấn tả thực cảnh hai người gặp mặt, với gương mặt hớn hở mà thê lương,
môi mấp máy không thành lời của Nhuận Thổ nhằm làm nổi bật sự chần chừ của anh
khi đối diện người bạn cũ thuở ấu thơ.
– Anh lấy dáng vẻ khúm núm, cung kính, cất lời chào “Bẩm ông!” rành mạch. Trước
mặt anh là người bề trên, xa lạ và khác biệt, không còn là “tôi” khi còn bé. Sự thay đổi
này khiến “tôi” đau xót tới điếng người bởi nhận ra, giữa hai người đã có ngăn cách,
không thể vượt qua.
– Tuy vậy, Nhuận Thổ vẫn không thay đổi. Không thay đổi ở đây là tình cảm vẹn
nguyên, đầy quý trọng của anh dành cho nhân vật “tôi”. Dù thời điểm gặp mặt là đang
độ giữa đông, thời tiết khắc nghiệt không trồng nổi gì, nhà còn rất nghèo, Nhuận Thổ
vẫn đem tặng “tôi” một gói đậu xanh phơi khô.
⇒ Bởi có hai mươi năm xa cách cùng sự trưởng thành, Nhuận Thổ đã nghĩ rằng người
bạn thuở thiếu thời không đơn giản là bạn nữa. Cách biệt về thân phận và giai cấp
khiến hai người có ngăn cách, nhưng mặc những thay đổi do cuộc sống khắc nghiệt,
Nhuận Thổ vẫn giữ tình bạn đầy trong sáng với “tôi” như ngày đầu.
⇒ Nhuận Thổ là một trong số những người dân phải chịu ảnh hưởng do sự suy tàn của
chế độ phong kiến. Tuy nhiên, với bản chất hồn hậu ban đầu, Nhuận Thổ vẫn giữ lại
tình cảm với người bạn ấu thơ.
c. Nguyên nhân và ý nghĩa của sự thay đổi con người Nhuận Thổ
Nguyên nhân sự thay đổi con người Nhuận Thổ
– Đầu thế kỉ XX, xã hội phong kiến Trung Quốc dần đi vào suy bại. Không thoát khỏi
ảnh hưởng xã hội, gia đình Nhuận Thổ sa sút và bị nghèo dần đi.
– Gia đình đông con dẫn tới thiếu cái ăn, cái mặc
– Lỗ Tấn đã phân tích nguyên nhân và lên án những thế lực hủ bại đã đẩy xã hội vào
thực trạng đáng buồn: nạn đi lính tráng, trộm cướp hoành hành, quan lại tham lam vơ
vét. Những thế lực này nằm trong xã hội phong kiến, gây ra sự bất công, thối nát; từ đó
bóp méo đi bản chất và giá trị vốn có của con người.
– Những quan niệm lỗi thời, cũ kỹ về phân biệt giai cấp, mê tín dị đoan đã làm người
nông dân chân chất như Nhuận Thổ khổ lại càng khổ, như chuột chui sừng trâu, càng
chui càng hẹp, không lối thoát. Điều này thể hiện qua việc Nhuận Thổ xin đồ thờ của
gia đình chủ cũ, cũng như tiếng “Bẩm ông!” rành mạch của anh.
⇒ Nguyên nhân hầu hết đến từ cuộc sống hủ bại thời phong kiến. Sự chèn ép của các
thế lực tồn tại trong thời kỳ này khiến người dân ngu muội đi, tầm thường hóa bản
thân. Nhuận Thổ chỉ là một trong số những người nông dân sống trong chế độ phong
kiến Trung Hoa đương thời, đại diện cho tầng lớp cùng khổ này.

Cố hương | 6
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

Ý nghĩa sự thay đổi con người Nhuận Thổ

– Tác giả đã miêu tả về nhân vật Nhuận Thổ đủ để thấy sự thay đổi mạnh mẽ của một
xã hội phong kiến Trung Quốc đang trên đà suy vong.
– Sự thay đổi của Nhuận Thổ còn đại diện cho một tầng lớp giai cấp trong xã hội
phong kiến cũ mất đi những giá trị gốc của mình, khi đã bị cuốn vào vòng xoáy của sự
đau khổ, suy bại trong xã hội.
– Hình ảnh Nhuận Thổ thay đổi còn được Lỗ Tấn suy rộng ra về sự tha hóa của con
người đương thời, về xã hội ở một lăng kính rộng lớn hơn.
– Sự thay đổi của cả cảnh vật lẫn con người giải thích cho lý do tại sao lại tác phẩm
mang tên là Cố hương, thay vì quê cũ.
⇒ Sự thay đổi của Nhuận Thổ lẫn thái độ cam chịu của ông chính là hình ảnh phán
chiếu cho số phận của những người nông dân Trung Quốc trong xã hội phong kiến
thối nát. Đó cũng là điều nguy hiểm mà nhân vật tôi trăn trở và đau xót nhất trong
hành trình về thăm quê. Qua nhân vật, tác giả như nhận thức được tình cảnh bị bần
cùng hoá của những người nông dân. Đồng thời chấp nhận sự thật rằng vùng nông
thôn Trung Quốc đương thời đang phải đối mặt với sự sa sút, nghèo khổ cùng cực

3. Ý nghĩa hình ảnh con đường

Hình ảnh con đường trong Cố hương của Lỗ Tấn mang nhiều ý nghĩa tượng trưng:
– Con đường theo nghĩa tả thực: là con đường sông, đường thủy, đường đất mà gia
đình “tôi” đang đi, đi mãi cũng thành đường thôi.
– Con đường theo nghĩa ẩn dụ: là con đường mà nhân vật “tôi” mong ước cho cả dân
tộc Trung Hoa. Mong muốn về sự đổi mới, sự thay đổi theo hướng lạc quan, tích cực
hơn. Hay chính là niềm hy vọng của chính tác giả về một tương lai tươi sáng.
– Vấn đề đặt ra từ hình ảnh con đường: Làm thế nào để xây dựng những cuộc đời mới,
con đường mới tốt đẹp hơn trong tương lai? Liệu thế hệ trẻ có thể tạo ra sự thay đổi
cho quê hương, đem đến tự do hạnh phúc cho con người hay không?
⇒ Hình ảnh con đường gợi ra một suy nghĩ mới, cách sống mới trong tiềm thức của tác
giả. Qua đó thể hiện quan niệm sâu sắc về cuộc đời rằng: Có nhiều con đường khác
nhau trong cuộc đời. Có những con đường xa, con đường gần, những con đường khổ
đau, con đường trắc trở nhưng điều quan trọng cần làm là hãy dũng cảm bước đi. Sau
cùng thì mọi con đường đều sẽ dẫn tới cái đích tốt đẹp và hạnh phúc mà thôi.
Tổng kết
1. Giá trị nội dung
Qua truyện ngắn Cố hương, tác giả đã vẽ lên một bức tranh xơ xác, tiêu điều về làng
quê xã Trung Quốc trong những năm cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Theo cuộc hành
trình trở về quê cũ lần cuối của nhân vật “tôi”, tác giả đã thể hiện những rung cảm sâu
sắc trước sự thay đổi của quê hương, đặc biệt là của người bạn thơ ấu Nhuận Thổ.

Cố hương | 7
NGỮ VĂN 9  PHÂN TÍCH TRUYỆN NGẮN

Mượn hình ảnh Nhuận Thổ, tác giả đã phần nào phản ánh được thực trạng đáng báo
động của xã hội phong kiến Trung Quốc lúc bấy giờ. Cùng với đó, tác giả cũng đặt ra
những vấn đề đáng suy ngẫm về cuộc đời và vận mệnh dân tộc. Tác phẩm không đơn
giản chỉ là nơi Lỗ Tấn giãi bày nỗi lòng mà còn nói lên những hy vọng, niềm tin tưởng
mà ông đặt cả vào đất nước, vào thế hệ trẻ về sau

2. Giá trị nghệ thuật

– Bố cục chặt chẽ, đan xen linh hoạt giữa thực tại, hồi ức, so sánh, cấu trúc đầu cuối
tương ứng, giúp tạo ra sự liên mạch cho cốt truyện
– Sử dụng nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật đã góp phần làm rõ tính cách
của từng nhân vật và làm nổi bật chủ đề tác phẩm.

Cố hương | 8