นาฏศิลป์พื้นเมือง การแสดงพื้นเมือง ฟ้อนเทียน

ภาคเหนือ
จัดทำโดย
นาย พชรพล ธนวงศ์จินดา
ม.5/9 เลขที่9
เสนอ
ครูปวิญชา เนียมคำ
สูติบัตรนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชานาฎศิลป์
ภาคเรียนที่1 ปีการศึกษา2566
โรงเรียนโยธินบูรณะ
ฟ้อนเจิง
เป็นนาฏกรรมที่สะท้อนรูปแบบศิลปวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของ
คนไทยทางภาคเหนือที่นำเอาเรื่องราวของศิลปะป้องกันตัวซึ่ง
เมื่อครั้งอดีตผู้ชายชาวล้านนามักจะมีการแสวงหาเรียนรู้
“เจิง” เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการป้องกันภัยให้กับตัวเอง
เป็นการฟ้อนของชาวไทยภาค
เหนือ ผู้ฟ้อนถือเทียนจุดไฟมือละ
เล่มทั้งสองมือตามปกติใช้ ฟ้อนใน
ที่กลางแจ้ง ในเวลากลางคืน ความ
สวยงามอยู่ที่ใช้ผู้ฟ้อนเป็นจ านว
นมาก และแสงเทียนที่เป็น
ประกาย ขณะที่เคลื่อนไหวไปตาม
ลีลาของเสียงเพลง การฟ้อนนี้แต่
เดิมมาคงใช้เป็นการฟ้อนสักการะ
บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และพิธีส าคัญใน
คุ้มเจ้าหลวง

รำเหย่ย
เป็นการละเล่นพื้นเมืองอย่างหนึ่งของไทย
ที่นิยมเล่นกันในบางหมู่บ้าน บางท้องถิ่น
ของภาคกลางนอกตัวจังหวัดเท่านั้น ไม่สู้
จะแพร่หลายนัก การละเล่นประเภทนี้ดู
แทบจะสูญหายไป กรมศิลปากรได้
พิจารณาเห็นว่าการเล่นรำเหย่อยมี
แบบแผนการเล่นที่น่าดูมาก ควรรักษาให้
ดำรงอยู่และแพร่หลายยิ่งขึ้น
การแสดงพื้นเมือง
ภาคกลาง
รำกลองยาว
การรำกลองยาว มีชื่อเรียกหลายชื่อ เช่น เถิดเทิง
เทิ่งบองกลองยาว สันนิษฐานว่าแต่เดิมเป็นการ
เล่นของพวกทหารพม่าในสมัยที่มีการต่อสู้กัน
ปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา และเข้าใจว่าคนไทยนำมา
รำเเม่ศรี
เล่นในสมัยกรุงธนบุรี เพราะจังหวะสนุกสนานเล่น
ง่าย เครื่องดนตรีก็คล้ายของไทยและจังหวะก็ปรับ รำแม่ศรี แม่ศรีเป็นการเล่นพื้นเมือง ซึ่งมี
มาเป็นแบบไทย ๆ เพื่อประกอบการรำ แต่การแต่ง
มาแต่โบราณ นิยมเล่นกันทั่วไปในภาค
กายยังคงคล้ายรูปแบบของพม่า เช่น โพกหัวแบบ
พม่า นุ่งโสร่ง เสื้อคอกลมแขนกว้าง กลาง การเล่นแม่ศรีเป็นการเล่นทำนองเข้า
ทรง โดยผู้เล่นที่เป็นตัวแม่ศรีจะต้องทำ
กิริยาเหมือนแม่ศรีมาเข้าทรงสั่นและร่ายรำ
ตามทำนอง

เซิ้งโปงลาง
เซิ้งโปงลาง เป็นการแสดงของชาวไทย
ภาคอีสาน นิยมเล่นกันมากในจังหวัด
กาฬสินธุ์ หรือที่นิยมเรียกกันว่า
(กาฬสินธุ์ถิ่นโปงลาง) การแสดงจะมีทั้ง
หญิงและชาย ใช้ท่ารำที่ประดิษฐ์ขึ้นตาม
ทำนองเพลง อันเกิดจากความบันดาลใจ
ด้วยลีลาแคล่วคล่องว่องไว ใช้ดนตรี
โปงลาง
การแสดงพื้นเมือง
ภาคอีสาน
ฟ้อนภูไท
วันนี้จะนำท่านไปรู้จักกับ “ฟ้อนภูไท”
ฟ้อนภูไทเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่มีชื่อ
เสียงของภาคอีสาน เนื่องจากเป็นการ
แสดงของชนกลุ่มน้อยในภาคอีสานตอน
เหนือ บริเวณดินแดนแถบเทือกเขาภูพาน
ซึ่งอยู่ในเขตจังหวัดมุกดาหาร อุดรธานี
กาฬสินธุ์ สกลนคร นครพนม และจังหวัด
ใกล้เคียงจะมีคนไทยเผ่าต่าง ๆ อาศัย
กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป
เซิ้งสวิง
การฟ้อนรำที่จำลอง หรือเล่าเรื่อง
ราวการหาสัตว์น้ำของชาวบ้าน โดยใช้
สวิงเป็นอุปกรณ์หรือเครื่องมือ แสดงคู่
ชาย-หญิง ก็ได้ หรือ แสดงเพียงผู้
หญิงเท่านั้น ก็ได้เซิ้งสวิงมีการประยุกต์
กันมาเรื่อยๆ และในปี พ.ศ. 2515 ได้มี
การปรับปรงให้มีท่วงท่ากระฉับกระเฉง
ขึ้น ท่าฟ้อนจะแสดงให้เห็นถึงการออก
ไปหาปลา การช้อนปลา จับปลา และดี
อกดีใจเมื่อหาปลาได้มากๆ ผู้แสดงฝ่าย
หญิงจะเป็นผู้ถือสวิงไปช้อนปลา ส่วน
ฝ่ายชายจะน้ำข้องไปคอยใส่ปลาที่ฝ่าย
หญิงจับได้

ปาเต๊ะ
เป็นระบำที่ประดิษฐ์ขึ้น โดยอาจารย์ดรุณี
สัจจากุล แห่งภาควิชานาฏศิลป์ วิทยาลัย
ครูยะลา ได้ประดิษฐ์ขึ้นเมื่อปี พ.ศ.
2523. ระบำปาเต๊ะ ได้นำเอาขั้นตอนการ
ทำผ้าปาเต๊ะมาประยุกต์ ดัดแปลงเพื่อ
ประกอบเข้ากับท่าเต้นรำของการแสดง
พื้นเมืองภาคใต้ โดยจะเริ่มจากการแบก
ภาชนะใส่
การแสดงพื้นเมือง
ภาคใต้
รำโนรา
มโนราห์เป็นศิลปะการแสดงพื้นบ้านของ
ภาคใต้ที่นิยมเล่นสับ ทอดกันมายาวนาน
ไม่น้อยกว่า ๔๐๐ ปี หรือราวพุทธ
ศตวรรษที่ ๑๕ เป็นการละเล่นที่มีทั้งการ
ร้อง การรําและมีท่ารําที่อ่อนช้อย
สวยงามเป็นการร่ายรําและรับร้องที่
งดงามเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น มีดนตรี
เป็นลูกเล่นรับ-ส่งตลอดการแสดง ผู้รำโน
ราสวมครื่องแต่งกายที่ทําด้วยลูกปัด
หลากสี
ตารีกีปัส
เป็นศิลปะการแสดงระบำพื้นเมืองที่เป็น
วัฒนธรรมร่วมของทางภาคใต้ของ
ประเทศไทย มาเลเซีย และซูลาเวซีใต้ของ
อินโดนีเซีย ที่ใช้พัดประกอบการแสดง
ประกอบกับเพลงที่มีความไพเราะน่าฟัง ลีลา
ท่ารำจึงอ่อนช้อย และเป็นการแสดงที่แพร่
หลายในหมู่ชาวไทยมุสลิม โดยเฉพาะใน
จังหวัดปัตตานี นอกจากนั้นยังได้นำไปเผย
แพร่ยังต่างประเทศ ในงานมหกรรมพื้นบ้าน
โลกอีกด้วย