Aralin 2 Mga Usaping Pangkasarian

kalayaan, at pagtrato sa isang indibidwal o pangkat batay sa kanilang kasarian.

Kadalasan,ang sexism mula sa kanyang pamilya, paaralan, lugar ng hanapbuhay, o sa
buong komunidad.

May dalawang pamamaraan ang diskriminasyon-tuwirang diskriminasyon at hindi sa isang

indibidwal o pangkat ng tao sa isang serbisyo o gawain dahil sa kasarian.

Tema Mahalagang Tanong

Masasabi naman na hindi tuwiran ang diskriminasyon kung ang mga patakaran o polisiya pabor
Karapatan, Pananagutan,at Bakit itinuturing na paglabag sa karapatang sa kalalakihan. Ang isang halimbawa nito ay makikita sa iba't ibang media platforms kung saan
pinapalaganap ang isang uri ng hanapbuhay para sa isang kasarian lamang. Mayroon naman na ilang
Pagkamamamayan pantao ang diskriminasyon?
patalastas ng mga produktong panlaba at panghugas na nakatuon lamang sa kababaihan.
Ano ang implikasyon ng mga isyung
Tao, Kapaligiran, at Lipunan Isang mahalagang usapin din sa gender inequality ang occupational sexism. Nagaganap ito sa
pangkasarian sa lipunan? mga lugar ng hanapbuhay ng kababaihan. Maaari itong makita sa iba't ibang pamamaraan na
maituturing na sexual harassment.
Maituturing din na occupational sexism ang mga polisiya sa trabaho na may diskriminasyon
batay sa kasarian. Isa na rito ay ang isyu ng gender pay gap, kung saan mas mababa ang
ipinapasuweldo sa isang babae kompara sa isang lalake kahit na pareho lamang ang kanilang
posisyon, antas, o dami ng trabaho. Halimbawa, sa datos ng Philippine Statistics Authority (PSA)
Marami at malawak ang mga usapin at isyu patungkol sa kasarian at pagkakapantay-pantay
noong 2019, mayroong gender pay gap sa sektor ng agrikultura sa bansa, kung saan ang Jalaki ay
ng kasarian sa Pilipinas at sa buong mundo. Kasama sa mga isyu sa kasarian ang lahat ng mga tumatanggap ng ₱310.16 bawat araw, kompara sa kababaihan na tumatanggap lamang ng P285.51
aspektokaugnayngbuhay,kabuhayan,at kalagayan nglahat ngtao sa lipunan, kabilang na rito ang bawat araw.
pagkakaroon ng pantay na oportunidad, sapat na akses sa sistema ng edukasyon at pangangalaga
sa kalusugan, pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan, ang mga interbensiyon upang
makaagapay ang mga nasa laylayan ng lipunan, at mga patakaran at polisiya ng pamahalaan.

Ang pagkakapantay-pantay ng lahat ng tao ay isang karapatang pantao, ngunit nahaharap ang Sa isang pag-aaral ng Surian ng Pilipinas para sa Araling Pangkaunlaran (Philippine Institute for
maraming kababaihan at miyembro ng komunidad ng LGBT+sa patuloy na pagkakaroon ng agwat sa Development Studies o PIDS) noong 2017,tinataya na ang malaking porsiyento ng kababaihan ay
kakayahan upang magkaroon ng pagkakataon na mapaunlad ang kanilang mga sarili. Ilan sa mga isyu ay nagtatrabaho sa sektor ng paglilingkod (71%), kompara sa sektor ng agrikultura (19%) at sektor ng
patungkol sa diskriminasyon, karapatang magpakasal, pang-aabuso,at prostitusyon. industriya (10%). Bagama't mataas ang bilang na ito, sinasabi ng ulat na ang katangian ng trabaho na ito
ay vulnerable o madaling mawala, mayroong mababang suweldo,mababang produktibidad, at
Gender Inequality
mayroong mahirap na kalagayan. Samakatuwid, mas madaling mawalan ng trabaho ang kababaihan sa
Ang konsepto ng gender inequality ay kumikilala sa hindi pagkakapareho ng kasarian ng kalalakihan nasabing sektor.
at kababaihan at nakaaapekto ang hindi pagkakapantay-pantay na ito sa karanasan sa pamumuhay ng
isang indibidwal. Nag-uugat ang hindi pagkakaparehas sa biyolohiya,sikolohiya, at pamantayang
pangkultura ng lipunan. Dahil sa paniniwalang gender inequality,nagkakaroon naman ng
diskriminasyon sa kasarian.

226 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu

 Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 227

Upang matukoy ang gender inequality sa mga bansa, binuo ng UN ang Gender Inequality Index (GII) Makikita sa talahanayan 6.1 ang datos ng GII mula sa mga bansa sa Timog-Silangang Asya para sa
noong 2010. Mayroong tatlong dimensiyon na ginagamit ang UN upang masukat ang gender inequality sa nagdaang mga taon.
isang bansa: (1) reproductive health, (2) empowerment,at (3) antas ng ekonomiya. Sa dimensiyong
reproductive health, sinusukat nito ang tasa ng pagkamatay ng nanay sa panganganak (maternal mortality Talahanayan 6.1 Gll ng mga Bansa sa Timog-Silangang Asya (Hango sa PandaigdigangDatos)
rate) at tasa ng nanganganak sa pagitan ng edad 15-19 (adolescent birth rate). Sa dimensiyon ng (

empowerment, sinusukat nito ang proporsiyon ng babae at lalaki na nanunungkulan sa sangay lehislatibo e6 C
S co

( (
( u8

(share of seats in parliament) ng isang bansa, at proporsiyon ng babae at lalaki na may sekondaryang u X s
co U

s
B

B
8
edukasyon. Sa dimensiyon ng ekonomiya, sinusuri nito ang partisipasyon ng babae at lalaki na may edad
e 1

sh

6 1 C 1

15 pataas sa lakas-paggawa. Ang mataas na antas ng GII ay nangangahulugan ng mataas ding antas ng s 1

k
t an2
k

xe
uP0

pagkakaiba o inequality sa pagitan ng kababaihan at kalalakihan. Suriin ang dayagram 6 sa ibaba.

u e0
u
0 x 0

s
u a s

sz

e 2
e-
e ) ee
ee

2
ex

S
)
t ul( d60 dx

u )
u )

I (
o u e

DIMENSIONS
s
b
e ua e n(
o U P
E n

he M

5
e

e u g n l
gp8
eP8 hue
s I

6 bp0
6nI
a1
u e

1 1
eN
u e
uez
u
D 0
INDICATORS eu1 ue

e
a
s I

ex6
ep0
b( u s u 6z

C
e e5

x z

uu
u-
de6

I
0 dd f

fa

S
u e0
ue

u Dz
i ee

- Te e

fe0 oh1
oNe u-
sdd

1 u 6s
k e0
u e .

e d

A T
u e0
I d

sp)
)
s U h
oA0
e

ex s
e u 1
2
d e

e 1
ex s
d e
N o

s ou
N

oI b
d e

X
Uz
f

oo ie2
e
x

s
Se) e

u h

d
dx u
e 1

x
u a

1
e
i p)

oee

e 5
P u
o u

de

des

e
d O

I
se

s e
ox

ed

L N
v a

1 e

Dayagram 6 Ang Gender Inequality Index(GII)ng UN

Singapore 11 0.065 10 3.5 23.0 76.3 83.3 60.5 76.3

Pinagkunan: http://hdr.undp.org/en/content/gender-inequality-index-gii
Brunei 51 0.234 23 10.3 9.1 69.5 70.6 58.2 71.7

Malaysia 58 0.274 40 13.4 15.8 79.8 81.8 50.9 77.4

 Vietnam 68 0.314 54 30.9 26.7 66.2 77.7 72.7 82.5 Kung ang pagbabatayan ay ang GII, ang Pilipinas ay nasa ika-98 puwesto sa mga bansa sa buong
mundo na may pinakamababang antas ng GII. Ito ay nasa gitna ng listahan.Mayroon itong kabuuang
Thailand 84 0.377 20 44.9 5.3 43.1 48.2 59.5 76.2
puntos na 0.425 batay sa pinakahuling tala para sa GII. Kompara naman sa mga bansa sa Timog-
Pilipinas 98 0.425 114 54. 29.1 75.6 72.4 45.7 74.1 Silangang Asya, makikita sa talahanayan 6.1 na ang Pilipinas ay nasa ika-6na puwesto sa rehiyon. Ang
Indonesia 103 0.451 126 47.4 19.8 44.5 53.2 52.2 82.0
Pilipinas ay mayroong pinakamataas na proporsiyon (29.1%) ng mga babae na naglilingkod sa sangay
lehislatibo o kongreso sa rehiyon. Nangangahulugan ito na mas maraming kababaihan ang naglilingkod
106 0.458 178 28.5 10.2 28.7 22.3 47.7 77.3
Myanmar
sa pamahalaan kompara sa ibang bansa sa Timog-Silangang Asya. Ang mga bansang may
Laos 110 0.463 197 65.4 27.5 35.0 46.0 76.8 79.7 pinakamababang antas naman ng GII sa rehiyon ay ang Singapore (0.065), Brunei (0.237), at Malaysia
(0.274).Nangangahulugan ito na mas mainam ang kalagayan ng pagtingin at pagkakapantay-pantay ng
Cambodia 114 0.474 161 50.2 19.3 15.1 28.1 75.2 87.6
mga kababaihan at kalalakihan sa mga bansang ito kompara sa iba sa naturang rehiyon.

Sanggunian: http://hdr.undp.org/en/content/table-5-gender-inequality-index-gii

Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 229

228 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10:Mga Kontemporaneong Isyu

Dahil sa gender inequality, hindi nabibigyan ng sapat na oportunidad ang kababaihan sa lumala ang seksuwal at nagagawa sa pamamagitan ng puwersa sa pagitan ng isang tao na may mas mataas na
kahirapan sa isang bansa. Ang siklo ng diskriminasyon at karahasan ay nagiging hadlang upang estado, kakayahan, o lakas at ng isa pang tao na mas nakabababa.
mapaunlad ang pamumuhay lalo n ng kababaihan.

Marami pang dapat gawin upang matugunan ang gender inequality sa bansa at sa buong ng sexism
dulot ng kanilang kasarian. Makikita pa rin ito sa iba't ibang pamamaraan tulad ng pananakit at karahasan
(violence against women), sexual harassment, at occupational sexism.

Violence Against Women at Sexual Harassment

Ang violence against women (VAW) ay isang termino na maaaring tumukoy sa anumang uri ng 230Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu
pananakit o karahasan sa isang babae tulad ng karahasang domestiko (domestic abuse)at sexual
harassment. Ayon sa World Health Organization (WHO), mas malaki ang posibilidad na ang babae ay
makaranas ng karahasan bunsod ng kanyang estado sa lipunan o kung siya ay mayroong mababang
edukasyon, naabuso o nakasaksi ng karahasan sa kanyang pagkabata,mababa ang pagkilala sa kanyang
sarili, walang trabaho o mayroong mababang suweldo sa trabaho,at maraming kinakasama o relasyon.

Ang karahasang domestiko ay nagaganap kung ang babae ay nakararanas ng karahasang pisikal,
pananalita, o sikolohikal mla sa kanyang karelasyon, na maaaring kanyang asawa o nobyo. Ilang
halimbawa ng pisikal na pananakit ay pananampal, pagsakal, at panununtok;habang ilang halimbawa ng
karahasang pananalita ay ang pagmumura, pag-bully,at paggamit ng mga salitang nakaiinsulto. Maaari
ding sikolohikal ang karahasan tulad ng panglalait sa itsura ng katawan, panglalait sa pagkatao, at
pagtuligsa sa mga tagumpay. Inuuri din na karahasang domestiko ang mga pagtatangka sa sapilitang
pakikipagtalik na hindi naaayon o pinahihintulutan ng babae (sexual abuse). Ilan sa mga halimbawa nito
ay ang panggagahasa sa asawa (marital rape), at sexual harassment.
Ang sexual harassment ay isang uri ng pang-aabusong seksuwal sa isang indibidwal.Bagama't marami
ang kaso na babae ang biktima, maaari din naman itong mangyari sa kalalakihan o sa mga miyembro ng
komunidad ng LGBT+. Maituturing na sexual harassment ang isang pangyayari kung ito ay may layuning
 Maaaring mangyari ang sexual harassment sa anumang lugar o sitwasyon, tulad sa lugar ng nagaganap ang
sexual harassment upang maiwasan ang pangyayaring ito. llan sa mga ito ay
panghihipo, pagdaklot, paghawak, o iba pang pisikal na pagsaling na walang pahintulot o pagsang-ayon mula sa
biktima;
· pagpuna o pagbibigay ng komento na mayroong seksuwal na pagpapakahulugan;
pag-anyaya na makipagtalik o pagbibigay ng senyales na nais makipagtalik;
paghingi ng pabor na may kaugnayan sa pakikipagtalik o seksuwal na pamamaraan;
pagtingin, pang-aakit, o paghipo sa sarili na may seksuwal na konotasyon;
paggalaw ng katawan o paggamit ng simbolo na may seksuwal na konotasyon;
· pagtatanong patungkol sa personal na gawaing seksuwal;
Malaki ang epekto ng sexual harassment sa pagkatao ng isang indibidwal. Maaaring dumanas siya ng
pisikal at sikolohikal na paghihirap tulad ng pananakit sa sarili, depresyon,galit at pagkamuhi, at takot sa
kanyang mga nakakasama. Sa trabaho at paaralan,maaaring magkaroon ng hindi magandang sitwasyon
lalo na kung ang nang-abuso ay mayroong mataas na posisyon. Mababawasan din ang pagiging produktibo
ng isang manggagawa o mag-aaral na nakaranas ng sexual harassment. Naaapektuhan din ang pagtanaw
sa sariling pagkakakilanlan ng indibidwal dulot ng takot na baka maulit muli ang pangyayari sa kanya.
Sa datos ng Komisyon sa Kababaihan ng Pilipinas (Philippine Commission on Women o PCW), ang
bilang ng mga kaso ng VAW sa buong bansa ay bumaba sa 18 685 noong 2018 mula sa 25 805 na mga kaso
noong 2017, at 32 073 na mga kaso noong 2016. Karamihan ng mga kaso na ito ay karahasang domestiko
na sinundan ng sexual harassment at panggagahasa. Samantala,nang magpatupad ng community
quarantine sa iba't ibang panig ng bansa dahil sa pandemyang COVID-19, tinatayang 3 600 na kaso ng
kaahasang domestiko ang naitala ng PNP mula Marso hanggang Mayo 2020. Sa ulat naman ng PSA na
“2017 National Demographic and Health Survey (NDHS),” 1 sa 4 na babaeng kasal na may edad 15-49 ay
nabiktima ng karahasang domestiko.Sa pagtataya naman ng WHO, halos 1 sa bawat 3, o 35% ng
kababaihan ang nakararanas ng karahasang domestiko.

· pag-insulto o pagbibiro na may seksuwal na konotasyon; at

· paglalantad ng pribadong bahagi ng katawan.

Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 231

Tugon sa Karahasan sa Kababaihan kung saan isiniwalat ng mga biktima ang kanilang karanasan sa sexism at sexual harassment. Ilan sa
mga prominenteng kaso ay kinabilangan nina Bill Cosby, isang artista, atHarvey Weinstein,
Sa Pilipinas, isinabatas ang "Anti-sexual Harassment Act" (Batas Republika blg.7877)noong 1995 maipluwensiyang movie producer sa Hollywood,bilang mga salarin. Sa pamamagitan ng paggamit ng
#MeToo sa social media, naengganyo
upang mapigilan ang mga kaso ng sexual harassment at mabigyan ng proteksiyon ng pagmumulta at
pagkakakulong, depende sa bigat ng kaso. Lalo namang pinagtibay ng pagbibigay-proteksiyon sa
kababaihan at mga kabataan laban sa mga karahasang domestiko,pang-aabuso, at pagbabanta sa
kanilang kaligtasan.

Ipinasa rin ang "Safe Spaces Act"(Batas Republika blg. 11313) noong 2019 na nagpapatibay sa mga
krimen na maituturing na batay sa kasarian (gender-based) at sexual harassment. Pinalawak ng batas na
ito ang konsepto ng sexual harassment, tulad ng hindi ninanais na komento sa mga pampublikong lugar
at pagsipol na mayseksuwal na konotasyon (catcalling), pang-iinsulto sa anumang kasarian, at gawaing
seksuwal sa pampublikong espasyo. Isinama rin ng batas na ito ang internet o digital space bilang
pampublikong lugar, kung kaya ang mga cybercrime tulad ng paglalagay at panonood sa internet ng
pornograpiya, pagkomento sa social media sites na may seksuwal na konotasyon, at walang pahintulot
na pagrekord ng mga larawan o video sa internet ay itinuturing na krimen.
Malaki rin ang naging pagtugon sa isyu ng sexual harassment at occupational sexism sa social media
sites simula 2006 hanggang sa kasalukuyan, na itinuturing na bahagi ng ikaapat na bugso ng peminismo.
Ilan sa mga halimbawa nito ay ang #MeToo movement, na pinasimulan ni Tarana Burke noong 2006,
Diborsiyo
Isa pa sa matinding isyu patungkol sa pamilya at kasarian ay ang diborsiyo.Ang Pilipinas Ang
diborsiyo ay isang malaking usapin sa bansa dahil sa konserbatibong pananaw patungkol sa pamilya-na
ang kasal ay sagrado at ang diborsiyo ay makasisira sa itinuturing na likas na dinamika ng pamilya. Hindi
kinikilala ang diborsiyo sa Pilipinas kahit na sa ibang bansa ito napagtibay, maliban na lang sa lipunang
Muslim sa bansa, kung saan kinikilala ng "Code of Muslim Personal Laws" (Titulo II, Kabanata 3) ang
diborsiyo.
Ang panukalang batas na Marriage Dissolution Bill ay naisampa sa Mababang Kapulungan noong
2018 at naaprubahan sa ikatlo at huling pagbasa. Ngunit hindi naman ito umusad sa Senado dahil walang
sumuportang senador sa panukalang batas.Gayundin, tutol si Pangulong Duterte sa pagsasabatas
nito dahil sa paniniwalang makasisira ito sa pamilyang Pilipino.
Tinitingnan ng panukalang batas ang diborsiyo bilang isyu sa karapatan ng kababaihan.Para sa
mga nagsusulong ng batas, ito ay paraan ng pagtataguyod sa karapatang pantao na pumili ng sariling
pamilya sa estado. Gayundin, isinasaad ng panukalang batas na ang diborsiyo ay “pro-woman na
batas" sapagkat ibabalik nito ang dignidad at pagpapahalaga sa sariling isang babae sa pamamagitan
ng pagpapalaya sa kanya mula sa isang kasal na walang pag-ibig at mapang-abusong relasyon. Dagdag
pa ng mga tagasuporta ng panukalang batas, 53% ng mga Pilipino ang sumusuporta sa diborsiyo sa
bansa, habang 32% naman ang hindi sang-ayon sa batas ayon sa isang pag-aaral ng SWS.
Ayon sa panukalang batas, ang diborsiyo sa Pilipinas ay hindi magiging express divorce o
madaliang diborsiyo dahil dapat na lehitimo ang dahilan sa paghingi ng diborsiyo ng mag-asawa.Ilan
sa mga ito ay

nito ang paglabas ng mga biktima ng sexual ·karahasang pisikal, labis na pang-aabuso, o pagtatangka sa buhay ng asawa o anak;
harassment at occupational sexism at
pagbabahagi ng kanilang karanasan.Kumalat · panggigipit o sapilitang pagpapabago ng paniniwalang panrelihiyon o pampolitika;
din ang #MeToo sa iba't ibang bahagi ng mundo nahatulan ng korte ng pagkakakulong na higit sa 6 na taon;
tulad ng Timog Korea,India, at United Kingdom.
Subalit mayroon ding negatibong panig ang · pagkalulong sa droga, alak, o talamak na pagsusugal;
nasabing kampanya tulad ng ibang hashtag o hindi makatuwirang pag-iwan sa asawa nang higit sa isang taon;
online campaigns. Nahihikayat nito ang trial by
kawalan ng kakayahang sikolohikal ng asawa (psychological incapacity);
publicity na lubhang nakaaapekto sa
itinuturong maysala lalo na kung sa huli ay hindi
walang kakayahan sa pagtatalik, na hindi na mapapagaling ng medisina;
naman mapatunayan ang ibinibintang sa kanya.
pagkakaroon ng iba pang asawa o pagkkaroon ng anak sa ibang tao;
mayroong sexually transmitted disease (STD) na hindi alam o itinago sa napangasawa, at hindi
Isang rali ng kampanyang #MeToo na pinangunahan ni
Tarana Burke (gitna) mapapagaling ng gamot;

Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian

232
233
Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu

·homosexuality na hindi ipinaalam bago ang kasal, o kung dumaan sa gender affirmation
surgeryo sexual reassignment surgery ang asawa;
pag-aasawa sa pagitan ng edad 18-21 nang walang pahintulot ng magulang, at sapilitang pag-
aasawa o pag-aasawa nang walang kaalaman na siya ay ipakakasal;
paghihiwalay ng hindi bababa sa 5 taon, o ginawaran ng separasyong legal (legal
separation)ng korte na higit sa 2 taon, maliban kung ang asawa ay naghahanapbuhay sa
ibang lalawigan o bansa; at
·hindi na mareresolbang diperensiya ng mag-asawa na nagresulta sa pagkasira ng kanilang
pagsasama sa kabila ng mga pagsisikap na magkaayos pa.
Bagama't walang diborsiyo sa bansa, maaari pa ring dumaan sa proseso ng annulment ang
mag-asawa.Ang annulment ay ang pagpapawalang-bisa sa kasal buhat sa simula nito. Sa
annulment, itinuturing na hindi naging mag-asawa ang pares sa simula. Kaiba ito sa diborsiyo
kung saan itinuturing na naging mag-asawa bagama't naghiwalay ang magkapareha. Sa
parehong sitwasyon, maaaring magpakasal muli ang indibidwal sa ibang tao sa isang sibil na
seremonya.
 Sa proseso ng annulment, kailangang patunayan na ang kasal, sa simula pa lang nito, ay
walang bisa at hindi balido. Ilan sa mga dahilan na inilatag ng Artikulo 35,36,37,at 38ng“Family
Code of the Philippines” upang mapawalang-bisa ang kasal sa pamamagitan ng annulment ay ang
mga sumusunod:
isa sa mga ikinasal ay nasa edad na 18 taon pababa sa oras ng pagpapakasal;
ang kasal ay ginawa ng isang tao na walang kapasidad o awtoridad na magsagawa ng kasal;
walang lisensiya sa pagpapakasal mula sa pamahalaan;
ang isa sa mga ikinasal ay mayroon nang asawa (maliban sa kasalang Muslim);
mali ang napangasawa dahil sa panloloko o pagtatago ng tunay na pagkakakilanlan;
·walang kapasidad ang ikinasal sa pagtupad ng mga gampanin bilang asawa; at
· ikinasal sa kamag-anak o kadugo.
Maaari din na dumaan sa separasyong legal ang mag-asawa na magpapahintulot sa kanila na
paghiwalayin ang kanilang mga ari-arian at mamuhay nang hiwalay, ngunit hindi legal na tapusin
ang kanilang unyon bilang mag-asawa kung kaya hindi sila pinapayagan na mag-asawang muli.
234 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu
Alemanya,Greece, Netherlands, New Zealand, Switzerland, Taiwan, Uruguay, at Venezuela.
Sa Pilipinas, ipinagbabawal ang prostitusyon o anumang uri ng sex work. Sa isang pagtataya ng Joint UN
Programme on AIDS (UNAIDS) noong 2018, mayroong 152 600 na sex worker sa Pilipinas. Sa isang paglalahad
ng panukalang batas ni Sen. Pia Cayetano, naipaliwanag niya na tinatayang aabot sa 800 000 ang mga sex
worker sa bansa.
Isyu sa Prostitusyon at Sex Work
Ang prostitusyon ay ang pagbibigay ng serbisyong seksuwal kapalit ng salapi. Ito ay bahagi pamamaraan ng
prostitusyon tulad ng street prostitution, on-call o escort services, "extra service"sa mga spa, online
prostitution, at sex trafficking.
Sa perspektiba ng mga taong kabilang sa industriyang ito (sex workers), ang prostitusyon ay isang uri ng
hanapbuhay na tumutulong upang tugunan ang kanilang mga pangangailangan. Isa sa mga pangunahing dahilan
ng prostitusyon ay ang kahirapan. May ilan naman na ginagamit ito upang magkaroon ng inaakalang mas
masaganang buhay at mas maayos na kinabukasan,halimbawa ay ang mga mag-aaral na pumapasok sa sex
industry upang makapagbayad ng matrikula sa paaralan.
Sa tingin naman ng iba, ang prostitusyon at anumang uri ng sex work ay imoral at dapat patigilin. Ito ay hindi
naaayon sa paniniwalang panrelihiyon at nakasasama sa lipunan. Ito rin ay isa sa mga dahilan ng pagkalat ng
human immunodeficiency virus (HIV) at paglaganap ng acquired immunodeficiency syndrome (AIDS), na sakit
dulot ng HIV, lalo na kung walang tamang pagsusuri sa kalusugan ang mga kabahagi ng industriya. Sa inilabas na
datos ng Kagawaran ng Kalusugan (Department of Health o DOH) noong 2019, tinatayang 7 160 mula sa 8711(o
82%)ng mga bagong kaso ng HIV/AIDS ang naitala dahil sa prostitusyon.
Ngunit marami ang napipilitan lamang na pasukin ang industriyang ito. Karamihan,sinasabi na wala na
silang makita na ibang paraan upang kumita. Napipilitan ang mga sex worker na pumasok sa ganitong uri ng
hanapbuhay dahil sa kawalan ng oportunidad o kakayahan sa ibang industriya, habang ang iba naman ay
nagiging biktima ng pananamantala o ng sex trafficking.Ang sex trafficking ay ang ilegal na pangangalakal o
sapilitang pananamantala ng mga tao na ang layunin ay gawing sex workers ang kanilang mga biktima.
Walang pinipiling kasarian ang prostitusyon. Batay sa pandaigdigang datos na nakalap ng International
Labor Organization (ILO), halos 28.7 milyong katao noong 2017 ang maituturing na sex workers. Kabilang dito
ang lahat ng aspekto ng sex industry, bagama't walang permanenteng datos o rehistrasyon patungkol sa sex
industry.
Samantala, marami namang bansa ang kumikilala sa prostitusyon bilang lehitimong industriya. Binibigyan
ng pamahalaan ng sertipikasyon ang mga sex worker bilang lehitimong manggagawa. Kinikilala ng mga bansang
ito ang sex industry, binibigyan ng proteksiyon ang mga sex worker, at isinasaayos ang industriya. Isinasailalim
sa pagsusuring pangkalusugan ang mga sex worker sa mga bansang ito upang masigurado na wala silang sakit na
maaaring makahawa sa mga kliyente. Ilan sa mga bansang ito kung saan lehitimo ang prostitusyon ay
Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 235
Ayon sa ulat ng Trafficking in Persons Report (TIP Report) ng US Department of State noong 2019, ang
Pilipinas ay isa sa mga bansa na may pinakamataas na bilang ng mga biktima ng human at sex trafficking.
Karaniwang inaakala ng mga nagiging biktima na sila ay magiging domestic heler, caregiver, o empleado
sa alinmang trabaho na napagkasunduang papasukan sa ibang bansa. Ngunit sa sandaling lisanin nila ang
sariling bayan, sila ay nagiging sex workers,nakararanas ng pang-aabusong seksuwal, o ginagahasa at
pinapatay. Batay pa rin sa TIP Report,77% sa mga kasong ito ay domestiko o naganap sa sariling bansa.
 Sinasabi rin sa ulat na ang Pilipinas ay isa sa mga destinasyon o ruta ng mga biktima ng sex trafficking. Sa buong
mundo,tinatayang 24.9 na milyong indibidwal ang nabiktima ng sex trafficking noong 2019.
Epekto ng Prostitusyon at Sex Industry
Sa isang pag-aaral noong 2018, sinasabi na ang mga sex worker ay nawawalan ng pagkakakilanlang
pansarili dahil itinuturing sila na mga “produkto” o “gamit” na ibinebenta kapalit ng pera, lalo na sa mga
lipunan o pamayanan na laganap ang matinding kahirapan.Sa maraming kaso, ang mga sex worker ay
inaalisan ng pagkakakilanlan at pinapalitan ng pangalan.Sila ay nakikita lamang bilang mga kagamitan upang
magbigay ng kaluguran sa mga kliyente.
Ang ganiong pagtingin sa mga sex worker ay lalong tumitindi at lumalaganap sa lipunan dahil sa kawalan
ng oportunidad ng mga manggagawa na makaalis sa prostitusyon o makapili ng bagong hanapbuhay. Sa mga
bansang papaunlad pa lamang ang ekonomiya tulad ng Pilipinas at hindi kumikilala sa sex industry, walang
naibibigay na proteksiyon para sa mga sex worker, tulad ng pagsusuri sa kalusugan upang maiwasan ang STD
at proteksiyon laban sa pisikal na pananakit o pang-aabuso. Nakararanas din ang mga sex worker ng
diskriminasyon sa pamamagitan ng pagkakait sa kanila na makatanggap ng sapat na atensiyong medikal. Dahil
dito, lalong bumababa ang tingin ng mga sex worker sa kanilang mga sarili.
Kahirapan ang pangunahing dahilan kung bakit napipilitan ang iba na pumasok sa sex industry. Marami rin
ang nagiging biktima ng karahasan, nalululong sa ilegal na droga, o nabibiktima ng sex trafficking kung kaya
nasasadlak sa ganitong industriya.
236 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu
kasunduang ito na makagagawa ang kasaping estado ng angkop na mga hakbang, kasama na ang at
Trafficking in Persons Report para sa pamahalaan ng Pilipinas. Ang mga ito ay:
pagsasamantala ng prostitusyon sa kababaihan. Samantala, ang isa sa mga Palermo Protocols (2000) ay
nakatuon sa pag-iwas at paglaban sa human trafficking, pagbibigay ng proteksiyon at tulong sa mga
biktima ng trafficking, at pagtataguyod ng kooperasyon ng mga estado upang malabanan ang human
trafficking.
Tugon sa Prostitusyon at Sex Work
at programa na inilunsad ang pamahalaan. Ang Kodigo Penal ng Pilipinas (1930)ay nagsasaad sinumang
kabahagi sa prostitusyon. Narebisa ang Kodigong Penal ng Pilipinas noong 2012 sa sa mga mahuhuling babae
na nagsasagawa ng sex work o prostitusyon.
Kinikilala naman ng "Magna Carta for Women" (Batas Republika blg. 9710) na ang prostitusyon ay isang
paglabag sa karapatang pantao. Sinisiguro nito na mayroong programa naman ng "Anti-trafficking in Persons
Act” (Batas Republika blg. 9208) ang pagpapakahulugan ng prostitusyon at pagbibigay-parusa sa mga
nambibiktima sa kababaihan at kabataan upang maging sex workers. Binibigyan din ng proteksiyon ng batas na
ito ang mga nabiktima ng sex trafficking.
Maraming datos ng pagtugon sa usaping ito ang naiulat ng Pilipinas noong 2019. Ayon sa ulat ng Kagawaran
ng Kagalingan at Pagpapaunlad Panlipunan (Department of Social Welfare and Development o DSWD),
natukoy nila ang 2 953 katao na posibleng biktima ng human trafficking sa bansa, kung saan tinukoy na 672 ang
biktima ng sex trafficking noong 2019.Sa ulat naman ng Pangasiwaan ng Pilipinas sa Empleo sa Ibayong-dagat
(Philippine Overseas Employment Administration o POEA), nakilala nila ang 215 na babae na posibleng biktima
ng human trafficking na palabas ng bansa. Nakapagtala rin ang Pambansang Kawanihan ng Pagsisiyasat
(National Bureau of Investigation o NBI) ng 278 kaso ng human trafficking noong 2019.Dagdag pa ito sa 1 439
na kaso ng ilegal na recruitment. Napigilan rin ng Kawanihan ng Imigrasyon (Bureau of Immigration o BI) ang
tinatayang 199 na katao na rehistradong sex offender sa ibang bansa na makapasok sa Pilipinas.
Mayroon ding ilang internasyonal na kasunduan na nilagdaan ang Pilipinas para sa pagpapaigting sa laban
kontra-prostitusyon. Ang Convention for the Suppression of the Traffic in Persons and of the Exploitation of
the Prostitution of Others, na naaprubahan ng UN noong 1949, ay nagsasaad na hindi nararapat at kontra sa
dignidad at pagpapahalaga ng tao ang prostitusyon, at inilalagay nito sa panganib ang kalagayan ng tao at
lipunan.
Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 237
Upangmaslalong mapaigtinganglaban sa human trafficking, mayroongilangrekomendasyon ang 2019
· paigtingin ang suporta sa mga programa na nagbibigay ng tirahan at pangangalagang psycho-social
sa mga biktima ng pananamantalang seksuwal;
 palawakin ang iba't ibang pamamaraan ng pagsisiyasat upang mabasawan ang pagdepende sa
testimoniya ng biktima sa korte;
dagdagan ang pondo ng pulis at mga ahensiya laban sa human trafficking upang makapagsagawa
ng napapanahon at magkakaugnay na operasyon upang mahuli ang mga suspek;
tiyakin na mayroong matatag na proteksiyon para sa mga bikima, suporta sa kanilang pamilya, sa
mga nagpapatupad ng batas, mga taga-usig, at mga hukom na humahawak ng kasong human
trafficking;
dagdagan ang mga pagsisikap upang makilala, matugunan, at matulungan ang mga biktima ng
human trafficking, lalo na ang mga kabataan;
palawakin ang programa ng pamahalaan upang maibalik sa lipunan ang mga biktima,kabilang
ang pagsasanay at pagkakaroon ng trabaho sa bansa;
paunlarin at ipatupad ang mga programa na naglalayong madagdagan ang kamalayan sa
nakapipinsalang epekto ng online child sexual exploitation at child sex tourism;at
magpatupad ng komprehensibong koleksiyon ng mga datos ng mga ahensiyang tumutugon sa
suliranin.
238 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10:Mga Kontemporaneong Isyu
240
Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu
Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian
Reproductive Health Law
Ang “Responsible Parenthood and Reproductive Health Act of 2012" (Batas Republika blg.10354), o mas
kilala bilang Reproductive Health (RH) Law, ay isang batas na ginagarantiyahan ang pangkalahatang akses sa
mga pamamaraan ng pagkontol sa pagbubuntis (birth control),edukasyong seksuwal, at pangangalaga sa
mga ina. Ito ay naipasa noong 2012 nang aprubahan ni Pang. Benigno S. Aquino III.
“With universal and free access to modern contraception, millions of Filipino women will finally be able
to regain control of their fertility, health, and lives. The Reproductive Health Law is a historic step forward
for all women in the Philippines,empowering them to make their own decisions about their health and
families and participate more fully and equally in their society.”
- Nancy Northup, CEO ng Center for Reproductive Rights
Pinagkunan: https://www.reproductiverights.org/press-room/Philippine-Supreme-Court-Upholds-Historic
-Reproductive-Health-Law
Ang kalusugang reproduktibo ay may kinalaman sa kakayahan ng isang tao na tugunan ang prosesong
reproduktibo ng kanyang katawan sa anumang edad. Ito rin ay estado ng pisikal,sikolohikal, at panlipunang
kalusugan ng mga mamamayan sa isang bansa, na may kakayahan na makakuha ng pangangailangang
reproduktibo. Tinataya ng WHO na 25% ng kamatayan na may kaugnayan sa panganganak o pagbubuntis ay
maaaring maiwasan kung mayroong maayos na kalusugang reproduktibo sa bansa. Gayundin, 85% ng
kababaihan ang maaaring mabuntis kung walang pamamaraan sa pagkontrol nito.
Upang maiwasan ito, inilatag ng WHO ang mga usapin na kaugnay ng kalusugang reproduktibo. Kabilang
dito ang aborsiyon, cervical cancer, mga STD tulad ng AIDS, kalusugang maternal at prenatal,pagpaplano ng
pamilya, paggamit ng contraceptives at natural birth control,at maagang pagbubuntis (teenage pregnancy)
Isinusulong ng RH Law ang mga usaping ito. Sa pamamagitan nito ay pag-iibayuhin ng batas ang kalagayang
reproduktibo. Ilan sa mahahalagang probisyon ng batas ay ang sumusunod:
1. Pagbibigay ng tulong, impormasyon, at serbisyo sa pagpaplano ng pamilya
2. Paninigurado sa kalusugan ng ina, sanggol, at bata,at nutrisyon kabilang na ang pagpapasuso
241
 Mga lsyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 239

3. Pagbabawal sa pagpapalaglag, at pamamahala ng mga komplikasyon sa ina kung nagpalaglag o nalaglagan ng mga gampanin ng kababaihan. Mas pinapaboran nila ang natural na pamamaraan ng pagkontrol tulad ng
anak calendar method.

4. Pagbibigay-gabay at pagpapayo sa kalusugang reproduktibo ng kabataan

5. Pag-iwas at pamamahala ng mga impeksiyon ng mga STD tulad ng HIV/AIDS, at iba pa

6. Pagsugpo sa karahasan laban sa kababaihan at mga bata, at iba pang anyo ng karahasan at diskriminasyon
batay sa kasarian

7. Edukasyon at pagpapayo hinggil sa seksuwalidad at kalusugang reproduktibo

8. Paggamot ng breast cancer, ovarian cancer, at iba pang uri ng kanser sa reproductive tract, at iba pang mga
kondisyon at karamdamang hinekolohiya (gynecology)

9. Probisyon sa responsabilidad ng lalaki, pati na rin ang kalusugang reproduktibo ng kalalakihan

10. Pag-iwas, paggamot, at pamamahala sa esterilidad (infertility) o pagkabaog

11. Pagbibigay ng tulong sa kalusugang sikolohikal at mental (mental health) na may kinalaman sa pangangalaga
sa kalusugang reproduktibo

12.Pagkakaroon ng midwife o tutulong sa panganganak sa bawat lungsod o munisipyo sa bansa

13. Paninigurado na mayroong pasilidad ang mga ospital na tutugon sa mga kaso na may kinalaman sa
kalusugang reproduktibo

14. Pagtukoy sa mga contraceptive bilang mahalagang bahagi ng kalusugang reproduktibo, at ang madaliang
pagkuha nito

15.Pagrespeto sa paniniwalang relihiyoso ng doktor o ospital patungkol sa kalusugang reproduktibo. Kabilang

dito ang karapatan at kakayahan na tumanggi sa pagsasagawa ng prosesong reproduktibo, ngunit hindi dapat
ipagpilitan ang kanyang paniniwala sa pasyente.

Sa Pilipinas, marami ang kontra sa pagpasa ng batas na ito sa paniniwala na hinihikayat nito ang kabataan sa
maagang pagtatalik (teenage premarital sex) at pagbubuntis dahil sa probisyon ng edukasyong seksuwal.
Gayundin, mayroong kritisismo ang mga konserbatibo patungkol sa paggamit ng artipisyal na pamamaraan sa
pagkontrol ng pagbubuntis (tulad ng contraceptives,pills, condoms, implants, at injections). Para sa mga kontra
sa artipisyal na pamamaraan sa pagkontrol ng pagbubuntis, pinaniniwalaan nila na ito ay maaaring makasama sa
kalusugan ng kababaihan. Gayundin, hindi sila sang-ayon dito dahil hindi dapat pigilan ang pagbubuntis,na isa sa

240

Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu

241
Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian
 Para naman sa mga sumusuporta sa batas, naniniwala sila na malaki ang maitutulong ng (maternal

mortality deaths at infant mortality deaths) sa pamamagitan ng pagbibigay ng sapat komplikasyon sa

pagbubuntis, at pagkalat ng HIV/AIDS at iba pang STD; at pabagalin ang kalayaan sa pagpaplano ng pamilya

(family planning), at karapatan saimpormasyon at edukasyon.

Upang matugunan ang pangangailangan sa kalusugang reproduktibo, maaaring magpunta sa mga

barangay health center o sa lungsod o munisipalidad na may kakayahan na tugunan ang maayos na pag-uulat at
pagkonsulta sa mga doktor o health worker ay makatutulong upang mabigyan ng sapat na tulong lalo na ang
pinakamahihirap na mamamayan sa lipunan.

Halimbawa ng isang rural health center

Diskriminasyon laban sa Komunidad ng LGBT+
Sa isang pag-aaral ng Pew Research Center noong 2019, 73% ng mga Pilipino ang sinasabi na tanggap
ang homosexuality sa bansa. Sa 39 na bansa na kasali sa pag-aaral, ang Pilipinas ay ika-10 sa may
pinakamataas na antas ng pagtanggap sa homosexuality, habang ikalawa naman ang bansa sa rehiyon ng
Asya-Pasipiko. Dahil sa pag-aaral na ito, itinuturing ang Pilipinas bilang isa sa mga gay-friendly na bansa
sa mundo. Ang resulta na ito ay nagpapakita ng modernong pagtingin para sa isang bansang relihiyoso at
konserbatibo.
Bagama't marami ang tumatanggap sa komunidad ng LGBT+, nakararanas pa rin ang
maramingmiyembronitongdiskriminasyon na nag-uugat sa konserbatibong pananawpatungkol sa
kasarian at sa stereotyping sa mga LGBT+ sa bansa. Nakararanas sila ng diskriminasyon sa iba't ibang
antas ng lipunan-mula sa personal na interaksiyon hanggang sa pampamahalaan.
Ilan sa mga personal na karanasan ng diskriminasyon ay patungkol sa kilos, gawa, at kasuotan ng
mga miyembro ng komunidad ng LGBT+. Halimbawa nito ay ang pagtawag sa isang tao na “bakla” sa
mapang-insultong paraan dahil sa pananamit nito. Nariyan din ang negatibong konotasyon na ang
isang “bakla” ay mahina, mas mababang uri ng tao, at hindi karapat-dapat na bigyan ng karapatan,
paggalang, o kalayaan. Noong 2019, napabalita ang kaso ng isang transgender woman nang pigilan
siya na pumasok sa pambabaeng palikuran sa isang mall sa Q uezon City. Ang isyung ito ay nagpalawak
sa usapin ng diskriminasyon sa mga miyembro ng komunidad ng LGBT+. Dahil sa insidenteng ito,
nabuhay ang usapin ukol sa karapatan ng mga transgender sa pag-uuri at paggamit ng mga
pampublikong serbisyo. Subalit hati rin ang opinyon ng publiko ukol sa usapin lalo na't mayroon ding
mga miyembro ng komunidad ng LGBT+na sang-ayon naman sa paggamit ng pampublikong palikuran
na naaayon sa kanilang sekso dahil sa usapin ng kaligtasan at seguridad.
 Nariyan din ang insidente sa Lungsod ng Taguig noong 2019, kung saan hindi pinapasok sa isang Mayroon
ding ding diskriminasyon
napapaulat dulot
na diskriminasyon ng estigma
laban sa sa sakit na HIV/AIDS at iba pang STD. Ito ay nag-uugat
establisimyento ang isang transgender woman dahil sa pananamit na hindi raw naaayon sa “dress naman sa takot sa sakit at paniniwala na madaling makahawa ang sakit at ang mga miyembro ng
code”nito. Noong 2020 naman, may isang paaralan sa Lungsod ng Iloilo ang naglabas ng memorandum komunidad ng LGBT+ang nagpapakalat ng mga sakit na ito. Ang homophobia (o irasyonal na takot sa mga
Ilan sa mga isyu ay patungkol sa uri ng
na maaari nilang patalsikin ang mga mag-aaral na homosexual. Nakatanggap ng maraming puna ang homosexual), estigma, at diskriminasyon ay nagpapahirap sa“Keeping theng
sitwasyon benefits of diversity Ang mga
mga homosexual.
paaralan dahil dito, kasama na ang paalala ng CHR ukol sa karapatan ng bawat indibidwal sa edukasyon trabaho,antas ng empleo (employment
negatibong saloobin laban sa kanila ay nagiging dahilan ngrequires awareness
karahasan, pang-aapiandataction from all
panunukso, pisikal na
kahit ano pa man ang kasarian nito. Maliban sa mga ito, marami ring kaso ng bullying, verbal abuse, rate) sa mga
pananakit, miyembro
depresyon, ng LGBT+,at
at maging ng pagpapakamatay ng mga sides-from
biktima.employers,from employees,
sexual harassment, at pisikal na pananakit bilang anyo ng diskriminasyon sa mga homosexual. and also from the government.Diversity is
Noong 2019, tinataya na ang Pilipinas ay isa sa mga bansa about sainclusion.”
Asya na may pinakamataas na antas ng
Commerce
HIV/AIDS. noong
Ayon 2018,
sa ulat ng mayroon lamang
DOH, tinataya na mayroong 8 711 na naidagdag na kaso mula Enero hanggang
Agosto - H.E. Marion Derckx, itodating
17% ng2019,
mga at umabot sa
kompanya na bansa
sa 70 ang
740 may
ang kaso mula noong unang pag-aralan ng DOH noong 1984.
Sinasabi rin na 77% ng mga kaso ng sakit
polisiya patungkol sa diskriminasyon laban ay naitala mula Enero embahador
2014 ng
hanggang Netherlands
Hunyo 2019. Sasapag-aaral
Pilipinasng
Sa Rusya, mahigpit naman ang
propaganda laban sa mga miyembro ng DOH, 97% ng mga kaso ay kalalakihan,na
sa komunidad ng LGBT+. Karamihan ng ang median age ay
Pinagkunan: Philippine Corporate SOGIE ng kasong
31 taong gulang. Karamihan naman
komunidad ng LGBT+. Isinabatas ni Pang. naitala ay makikita sa National
mga kompanya na ito ay mga business Capital Region o NCR (34%) at ang pangunahing
Diversity Index 2018pamamaraan
http:// ng
pagkahawa sa sakit ay sa pamamagitan ng pagtatalik (98%). Isa sa mgawww.lgbtph.org/csdi/
nakikitang dahilan ng pagtaas ng
Vladimir Putin ang anti-gay propaganda processing outsource (BPO) company at mga
bilang ng mga nagkakaroon ng HIV/AIDS ay ang kakulangan ng edukasyong seksuwal sa bansa. Sa
law of 2013, upang ipagbawal ang anumang kompanyang internasyonal.
kasalukuyan, wala pang nadidiskubreng gamot para sa sakit na ito, habang ang mga gamot na ibinibigay ay
impormasyon patungkol sa homosexuality
mga anti-retroviral treatment (ART) lamang na nagpapabagal sa tuluyang pag-atake ng virus sa katawan na
at komunidad ng LGBT+ sa tradisyonal na magdudulot ng kamatayan kalaunan.
media (telebisyon, pelikula, radyo),at sa mga
social media site. Ang batas na ito ay isang
halimbawa ng sistematikong diskriminasyon
at pagpapalaganap ng homophobia.
Pinupuntirya nito ang kasariang minorya
para sa pakinabang na pampolitika. Isa
Pagtugon saang
Hamon ng Kasaysayan Pinagkunan: https://www.merriam-webster. Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 243
ring epekto nito ay pagtaas ng antas ng10:Mga Kontemporaneong Isyu
com/dictionary/hate%20crimes
karahasan o hate crime at pagpatay sa mga
242
homosexual sa usya.

Marami namang bansa ang gumagawa ng batas upang kitilin ang karapatan ng mga Iran,Mauritania, Samantala, sa Ghana, isa ring bansa na nagbabawal sa homosexuality, nabalita noong 2016ang isang ina na
Nigeria, Q atar, Saudi Arabia, Somalia, Sudan, United Arab Emirates,at Yemen.Nagpasa sila ng batas na siya mismong nanguna upang ipabugbog ang kanyang anak at kinakasamang babae nito dahil sa kanilang same-
sex relationship.
nagbabawal sa relasyong homosexual at nagbibigay ng mabigat na kaparusahan sa mga lumalabag tulad
ng paghampas (caning), pambabato (stoning), o kamatayan.Sa mga bansang ito, mahigpit na ipiatutupad
ang pamantayang panlipunan na nakabatay sa relihiyon, o may pamahalaan na nakaangkla sa relihiyon.
 Pinagkunan: https://www.merriam-webster.
com/dictionary/unconstitutional

same-sex Marriage Ngunit maraming sektor ng lipunan, lalo na ang Simbahang Katolika, ang hindi sang-ayon sa pananaw ng
komunidad ng LGBT+. Ayon sa kanila, ang kasal ay para lamang sa pagitanng lalaki at babae. Ito rin ay nasasang-
karapatan sa pagpapakasal at pagkilala ng estado sa civil union. Isinusulongng mga ayunan ng Artikulo 1 at 2 ng Family Code of the Philippines,kung saan malinaw na isinasaad na ang kasal ay sa
pagitan lamang ng babae at lalaki. Maiban sa konserbatibong pananaw ng Simbahang Katolika ukol sa same-sex
miyembro
marriage, pinaniniwalaan din ng iba na ito ay taliwas sa kultura ng bansa at maaaring makasira sa konsepto ng
estado
kasal atang karapatan
pamilya, nilakung
lalo na na magpakasal at na palalakihin ang dalawang lalaki o dalawang babae bilang
may mga anak
makabuo ng sariling pamilya. Sa kanilang
magulang
perspektiba, ang same-sex marriage ay
Unconstitutional-Ito ay
naaayon sa kanilang karapatan. Ito ay bahagi nangangahulugan ng labag sa Saligang
umano ng equal protection clause ng Saligang Batas. Ito ay madalas na tumutukoy sa
Batas, na nagsasabi na anumang karapatan mga batas, polisiya, patakaran, programa,
na naaayon ay para sa lahat ng mamamayan. at ibang direktiba na hindi naaayon sa
Ayon sa kanila, unconstitutional at hindi saligang batas ng isang bansa.
naaayon sa equal protection clause ang
pagbabawal sa mga miyembro ng komunidad
ng LGBT+na magpakasal.

Sa Pilipinas, isa sa mga pinakakontrobersiyal na kasong kinasangkutan ng isang miyembro ng “Marriage is a special contract of permanent union between a man and a woman entered into in
komunidad ng LGBT+ ay ang kaso ni Jennifer Laude noong 2014. Si Laude ay pinatay ni Joseph Scott accordance with law for the establishment of conjugal and family life. It is the foundation of the family
Pemberton,isang miyembro ng US Marines, sa loob ng kanilang inupahang kuwarto sa isang motel sa and an inviolable social institution whose nature, consequences,and incidents are governed by law
Olongapo nang madiskubre nitong si Laude ay isang transgender woman.Itinuturing ang kaso na isang and not subject to stipulation, except that marriage settlements may fix the property relations during
hate crime at nagbunsod ng pagkakaungkat sa isyu ng Visiting Forces Agreement (VFA) sa pagitan ng the marriage within the limits provided by this Code."
Pilipinas at Estados Unidos. Noong 2020, napalaya si Pemberton dahil sa pardon na ibinigay ni Pang. - Artikulo 1, Family Code of the Philippines, Executive Order No. 209, s 1987
Duterte.
Pinagkunan: https://www.officialgazette.gov.ph/1987/07/06/executive-order-no-209-s-1987/
Ang mga diskriminasyong nararanasan ng mga miyembro ng komunidad ng LGBT+ ay nagmumula sa
pananawo estigma na sila ayhindi kasapi sa “normal” na pamantayan ng lipunan.Malayo pa ang lalakbayin
ng usaping ito, bagama't paunti-unti ay naisusulong na ang karapatan ng mga miyembro ng komunidad ng
LGBT+.

Bansa Taon ng Pagkilala

Brazil 2013

Pransiya 2013

Inglatera at Wales (UK) 2013

Uruguay 2013

244

Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu

245
Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian
 New Zealand 2013

Scotland(UK) 2014

Luxembourg 2015

Greenland 2015

Estados Unidos 2015

Ireland 2015

Colombia 2016

Finland 2017

Malta 2017

Alemanya 2017

Australia 2017

Austria 2019

Taiwan 2019

Noong 2018, unang nagkaroon ng pormal na

pagdinigsaang
patungkol Korte
isyu ng Suprema
same-sexng marriage.
Pilipinas
(1) ang mahigpit
Kinonsidera naang
ng Korte pagpapakahulugan
dalawang puntos sa Nakakitaan ng positibong pagbabago sa pagtrato sa mga miyembro ng komunidad ng LGBT+sa mga
kasal
isyu: ayon sa Family Code,
pagkakapantay-pantay at (2)ang pagkilala
sa pagpapakasal ayon bansang pinahintulutan ang same-sex marriage. Isa na rito ay ang kabawasan sa negatibong estigma at
sa
ng Kalipunan ng kaso
Pilipinas. Ang Karapatan ng 1987
ay unang Saligang
inihain noong stereotyping. Nabuksan din ng hakbang na ito ang iba pang usapin sa karapatan ngiba pang minoryang
ng komunidad
Batas
2015 ni Jesusng Falcis,
LGBT+. isang
Ngunit abogado
ibinasura ng at pangkat sa lipunan, tulad ng usaping pangkultura,pampolitika,at pang-ekonomiya. Sinasabing napabagal
ilang
Korte teknekalidad
miyembroSuprema angna ipinunto
petisyon natulad ng hindi
ito dahil sa din nito ang pagdami ng kaso ng HIV/AIDS at iba pang STD dahil sa napipigilan ang pagkakaroon ng
naman magpapakasal
noong 2019, o nais
at napagtibay magpakasal
panoong 2020. ni maraming sexual partner at naitataguyod ang pagkakaroon ng panghabang-buhay na commitment sa isang
Falcis kapareha. Sa isang pag-aaral ng Columbia University, tinatayang 13% ang ibinaba ng kaso ng HIV/AIDS sa
Maramiring mga panukalangbatas ang Estados Unidos nang maipatupad ang same-sex marriage.
ang inihain
same-sexsamarriage.
KongresoNoong
upang2017, inihain ng
mabigyan
civil partnership,
ni Speaker o pagkilala
Pantaleon
pagkakataon Alvarezsaang
pagsasama
batas parang Sa kasalukuyan, patuloy pa ring ipinaglalaban ng mga LGBT+ ang pantay na pagkilala sa
homosexual
ang
sa mga ito ay sa hindi
bansanagbunga
kahit walang kasal.
ng positibo
Ngunit
paraSasaibang
mga panig
miyembro ng komunidad ng ring karapatan sa pagpapakasal at pagbuo ng pamilya sa bansa at sa ibang panig ng mundo.
ng mundo, marami na
LGBT+.bansa, na
kumikilala sakaramihan
same-sexay nasa Europa,Ang
marriage. ang
Bansa Taon ng Pagkilala
Netherlands
noong 2001.ang unangang
Sa Asya, kumilala
Taiwanngang
same-sex
unang
Tingnan
kumilala sa same-sex
marriage
Netherlands talahanayan 6.2 ang
marriage listahan
noong ng
2019. 2001
mga kailan
kung bansaito na kumikilala sa same-sex
naipatupad.
Belguim 2003
marriage at
Talahanayan 6.2Listahan ng mga 2005
Bansa na
Spain
Kumikilala sa Same-sex Marriage
 Canada 2005

Timog Aprika 2006

Norway 2009

Sweden 2009

Portugal 2010

Iceland 2010

Argentina 2010

Denmark 2012

246 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 247

11.Pagbabawal sa pang-abusong pisikalo pasalita,pagkulong nang walang sapat na dahilan at

SOGIE Bill 12.Pagbabwal sa pagpapasailalim sa isang tao sa mga gawain na maaring magpahamak o

Ang "SOGIE Equality Bill"o ang "Sexual Orientation and Gender Identity Expression" na mas kilala
bilang “LGBT Anti-Discrimination Bill,” ay isang panukalang batas na magbabawal sa diskriminasyon batay
sa kasarian at oryentasyong seksuwal. Noong

ika-18 Kongreso(2019-2022)ay muling inihain ang panukalang batas sa Senado, sa

pangunguna ng mga senador na sina Risa Hontiveros,Imee Marcos, Leila de Lima, at
Francis Pangilinan;habang sa Mababang Kapulungan naman ay inihain ito ni Rep.Sol
Aragones ng Laguna, Rep. Geraldine Roman ng Bataan, at Rep. Loren Legarda ng Antique.
Maraming suporta ang natanggap ng batas lalo na mula sa komunidad ng LGBT+ at
kababaihan. Bagama't maraming senador at kongresista ang sumusuporta sa panukalang
batas na ito, hindi pa rin ito naipapasa mula noong unang ipinanukala ito ni Sen. Miriam
Defensor Santiag at Rep. Etta Rosales ng Akbayan noong 2000. Sen.Leila de Lima
Nilalayon ng panukalang batas na ito na maiwasan ang diskriminasyon upang mabigyan ng sapat na
oportunidad, akses sa mga serbisyo, at karapatan ang mga miyembro ng komunidad ng LGBT+. Ilan sa mga
nilalaman ng panukalang batas na ito ay ang mga sumusunod:
1. Pagbabawal sa promosyon at paghihikayat ng estigma sa media, mga aklat, at iba pa
Taon-taon, nagsasagawa ng pagtitipon ang komunidad ng LGBT+sa Pilipinas.Tinatawag na Metro
Manila Pride March ang pagtitipon na ito na ginaganap sa Marikina Sports Complex tuwing Hunyo. Ito
ang itinuturing na pinakamalaking Pride March sa Timog-Silangang Asya, kung saan umabot sa 25 000
katao ang dumalo noong 2019. Layunin nito na mabuksan ang isipan, mapalawak ang kaalaman, at
mabigyan ng kaukulang pagkilala ang mga miyembro ng komunidad ng LGBT+sa bansa upang masiguro
na maisulong ang lahat ng karapatan at kalayaan para sa mga LGBT+at makamit nang pantay ang mga ito.
Isa rin sa nilalayon ng komunidad sa gawaing ito ay ang pagpasa sa SOGIE Bill, na matagal nang nakahain
sa Kongreso.
Pinagkunan: https://mmpride.org/MF2019/about
Para sa mga kontra sa panukalang batas, ang konsepto ng SOGIE ay nagmula sa ibang bansa,at ito ay sisira
sa konsepto ng kasarian sa bansa at hindi naaayon sa paniniwala at pananaw

2. Pagbabawal sa pag-uudyok ng karahasan at pang-aabusong seksuwal

3. Pagsasama sa mga pamantayan sa pag-empleo ng konsepto ng SOGIE 4. Pagbabawal sa pagpapatalsik (expulsion) o anumang paaralan
pagpigil sa pagpasok ng isang mag-aaral sa
 5. Pagbabawal sa pagpapataw ng parusa na labas sa normal na pamantayan dahil sa kasarian o oryentasyong ng kulturang Pilipino. Maaari din itong
seksuwal pagmulan ng gulo at pagkalito ng mga Pilipino
sa pagtukoy ng kasarian lalo na sa mga
6. Pagbabawal sa pagtanggi sa pagsali sa mga samahan dahil sa kasarian o oryentasyong seksuwal ng nagnanais na transsexual at transgender na indibidwal.
maging miyembro nito Dagdag pa rito, magkakaroon ng
diskriminasyon sa mga heterosexual na
7.Pagbabawal sa pagkakait ng mga serbisyong pangkalusugan at medikal indibidwal ang SOGIE Bill dahil binibigyan-
pansin lang ng panukalang batas ang mga
8. Pagbabawal sa pagkakait sa anumang dokumentong pampamahalaan
miyembro ng komunidad ng LGBT+.
9. Pagbabawal sa pagkakait sa paggamit ng mga serbisyo tulad ng pabahay, pasilidad,establisimyento, o anumang Kinakatakutan din ng ilang kontra sa
kagamitan, kasama rin ang pagbabawal sa pagbibigay ng mas mababang uri ng serbisyo kaugnay ng mga ito panukalang batas na maaaring gamitin ang
SOGIE para maisabatas ang same-sex marriage
sa bansa.
“The Sexual Orientation and Gender Identity and
Expression (SOGIE) bill,said the measure 'is a response
to the daily experience of discrimination that lesbian,
gay, bisexual,transgender,and queer persons face in
bars,schools, and workplaces."
-Sen.Risa Hontiveros
https://newsinfo.inquirer.net/1026120/ho
Pinagkunan:
ntiveros-urges-speedy-passage-of-sogie-
bill#ixzz6bDUqMf4p

10.Pagbabawal sa pagpilit sa isang tao na kumuha ng anumang medikal o sikolohikal na pagsusuri upang matukoy o mabago ang kanyang SOGIE

Mga Isyu sa Karapatang Pantao at Kasarian 249

248 Pagtugon sa Hamon ng Kasaysayan 10: Mga Kontemporaneong Isyu

Habang hindi pa naipapasa ang batas na ito, mayroon namang mga lungsod at lalawigan ang
nagpasa ng sariling anti-discriminatory ordinance. Ilan sa mga ito ay ang Lungsod ng Q uezon
City,Angeles sa Pampanga, Baguio, Bacolod, Cebu, at Davao. Ang mga lalawigan naman na mayroong
kaparehong ordinansa ay Albay, Agusan del Norte, Batangas, Cavite, Dinagat Islands, Ilocos Sur, Iloilo,
at iba pa. Ginawa ito ng mga lokal na pamahalaan upang mabigyan ng proteksiyon, pagkakapantay-
pantay, at pagkilala sa mga karapatan ng mga miyembro ng komunidad ng LGBT+.

Masalimuot ang usapin patungkol sa mga isyu sa kasarian. Maraming opinyon na sumusuporta
o kumokontra sa isang partikular na usapin. Ang hamon ay kung paano mapakikinggan at
mabibigyan ng pansin ang mga opinyon na ito upang magkaroon ng pagkakapantay-pantay sa
bansa. Kinakailangan na magkaroon ng dayalogo upang makagawa ng mga polisiya at patakaran na
tutugon sa karapatan at kalayaan ng lahat ng tao. Mahalaga rin na bukas ang kaisipan ng lahat sa
pagtanggap ng mga pagbabago sa lipunan.

Mahalagang Tanong Mahalagang Pag-unawa