STEM 11 – FILIPINO 1
mga apostales.
BISYON AT MISYON NG OLFU
Bisyon – “Mapabuti ang tao bilang ganap na tao sa
pamamagitan ng pagbibigay ng pinakamataas na
antas ng edukasyon at paghubog sa wastong
kababang-loob at pag-uugali.
Misyon – Ang dakilang mithiin, “na mapabuti ang
tao bilang ganap na tao” ay nakasalalay sa
pagkakatatag ng Fatima Medical Science
Foundation ng Our Lady of Fatima University, bilang
institusyong pang-edukasyunal na tutulong sa
pangkalahatang pagbabago ng mga kabataang
lalake at babae na nararapat magtaglay ng mga
tamang kakayahan, kahandaan sa paggawa, mga
angkop na kaugalian at kagalingan pangkaisipan.
CHAPTER 1: PINAGMULAN NG WIKA
Wika – nagkakabigkis-bigkis ang bawat
mamamayan dahil sumasagisag ng
pagkamamamayan at pagkakakilanlan.
TEORYANG BIBLIKAL
Ang tore ni Babel
- Iisa lamang ang wikang ginagamit
- Napagpasyahan na magtayo ng tore upang
mahigitan ang kapangyarihan ng Diyos
kapag ito ay nakaabot sa langit.
- Sa kalagitnaan nang pagpapagawa ay
pinabagsak ito ng Diyos kasama ang mga
taong gumagawa sa tore.
- Dito nagkaroon ng maraming wika at dahil
dito ay hindi na sila nagkakaintindihan.
Bagong Tipan
- Nangako si Hesukristo sa kaniyang
apostales na sila ay bibigyan ng Diyos Ama
sa langit ng Espiritu Santo upang
mapalaganap ang mabuting balita ng
kaligtasan.
- Nakakita ng isang bolang apoy mula sa
langit ang mga apostales.
- Nakatanggap ng ‘Gift of the Holy Spirit” ang
- Isa na rito ang “Gift of Interpretation” na may
kakayahang makapagsalita at makaunawa
ng mga iba’t-ibang wika.
Eksperimento ni Haring Psamtik I ng Ehipto
- Ipinaalaga ang isang kambal sa isang pastol
- 2 taon ang nakalipas, nagsalita ang isa sa
mga bata ng BECO (tinapay sa wikang
Phyrgian)
- Hindi tinanggap ang eksperimento dahil hindi
pa na develop ang wikang Phrygian.
Eksperimento ni Haring Frederick II ng Roma
- Inutusan ang isang babae na magpanggap
bilang nanay ng isang sanggol.
- Ginamit ang Latin, Arabe, at Griyego
- Hindi nagtagumpay ang eksperimento dahil
walang ginawa ang bata kundi ang tumawa,
pumalakpak, at umiyak.
Eksperimento ni Haring James IV ng Scotland
- Dinala sa isla ang babaeng nadakip kasama
ang dalawang bata.
- Ayon sa kuwento, naging mahusay sa
wikang Hebreo ang mga bata.
TEORYANG SIYENTIPIKO
Yo-He-Ho – naniniwala ang mga mananaliksik na
ang sama-samang paggawa/pagtutulungan
nagsimula ang wika. Ang ingay na kanilang nabubuo
ang pinagmulan ng wika.
Bow-wow – huni ng mga hayop at mga bagay na
nagmula sa kapaligiran. Halimbawa, lagaslas ng
agos ng tubig, ngiyaw ng pusa, huni ng ibon, etc.
Ding-Dong – ang mga bagay na sa ating paligid na
gawa ng tao ay may sariling tunog. Halimbawa,
doorbell, telepono, serena ng bumbero, etc.
Yam-yam – nagmumula sa loob ng ating katawan.
Halimbawa nito ang pagdigha, pagkalam ng sikmura
kapag nagugutom, pag utot, pag hikab, etc.
Pooh-pooh – nakapagbibitiw ng mga tunog kapag
nakadarama ng matinding damdamin/emosyon
(pagkagulat, takot, pagkagalit, etc.)
Tarara-Boom-De-Ay – nakakabigkis ito ng tunog
habang sila ay nagsasagawa ng seremonya/ritwal
sa pamamagitan ng pagsigaw sa panalangin,
pagsasayaw tulad ng mga pagsisigaw. Halimbawa, batas sa pag-aaral ng Monro Educational Survey
“Rain Dance” ng mga Igorot. Commission)

CHAPTER 3: KATANGIAN,
KAHALAGAHAN NG WIKA KAHALAGAHAN, AT ANTAS NG WIKA
1. Daluyan ng Komunikasyon Katangian ng Wika

2. Nagagawa ng wika na mahusay na maipahayag - Nagagamit sa pakikipagtalastasan.

ng tao ang kaniyang nararamdaman at ang laman
ng kaniyang isipan sa pamamagitan ng
pagpapalitan ng kuro at pakikipag-usap.
3. Nababatid ang ugali, paniniwala, at kultura ng
panahong kinabibilangan ng isang lahi sa
pamamagitan ng wika.
4. Nakapagpapaunlad at napapalaganap ng wika sa
panahon ng makabagong kaalaman lalo na sa
makabagong teknolohiya.
CHAPTER 2: WIKANG PAMBANSA
Wikang Opisyal – wikang ginagamit sa lahat ng
transaksiyon ng pamahalaan (Ingles/Filipino)
Wikang Pambansa – wikang ginagamit ng mga
mamayan sa isang bansa. Nakasaad sa Saligang
Batas ng Biak na Bato (1847) na wikang Tagalog.
Tagalog – wikang ginagamit sa isang particular na
lugar. Wikang opisyal noong Pamahalaang
Rebolusyonaryo ayon sa Saligang Batas ng Biak na
Bato.
Pilipino – representasyon ng lahat ng wikang
umiiral sa Pilipinas.
- Tawag sa wikang pambansa noong hindi pa
kasama ang alpabeto na titik C, F, J enye, Q,
V, X, Z)
- Mga tao na naninirahan/pinanganak sa
Pilipinas
Wikang Filipino – wikang pambansa ayon sa
Artikulo XIV SEK 6-9 ng Saligang Batas ng 1987.
Thomasite – unang guro ng mga Pilipino sa Wikang
Ingles (Public School System)
Batas Blg. 74 – ipinag-utos ng Pinunong Amerikano
na gamitin ang Ingles bilang opisyal na wikang
panturo sa mga paaralan. (Hindi naging epektibo
Nagkakaroon ng sistemang balangkas
kung saan nakabubuo ng mga salita na
umaangkop sa iba pang salita hanggang sa
makabuo ng isang pangungusap na nasa
tamang ayos.
- 8 Pangunahing Wika sa Pilipinas
1. Cebuano
2. Tagalog
3. Pangasinense
4. Hiligaynon
5. Ilocano
6. Bicol
7. Kapangpangan
8. Waray
- Arbitraryo – kasunduan o pagpapasya
upang maunawaan ang nais tukuyin na
isang salita.
- May kakanyahan o katangian – mayroong
pagkakapareho sa ibang wika ngunit iba ang
kahulugan.
- Patuloy na nagbabago, buhay o dinamiko
– patuloy na umuunlad, nagkakaroon ng
iba’t-ibang kahulugan.
Balbal – salitang di-ginagamit ng mga aral na tao.
Salitang kalye.
Lalawiganin – ginagamit sa lalawigang sinasakop
nito. Tanging sila lamang ang gumagamit.
Pampanitikan – salitang malalalim, masisining
na ginagamit sa panulaan ng manunulat at mga
bihasa sa wika.
Pambansa – salitang ginagamit ng buong bansa.
Nauunawaan ng bawat Pilipino mula apari
hanggang jolo.

CHAPTER 4: REHISTRO AT VARAYTI NG
WIKA
Rehistro ng Wika – mga salitang ginagamit sa
iba’t-ibang disiplina. Nakadepende sa larangan o
lipunang ginagalawan.
REHISTRO NG WIKA
- 3 dimension ang pakikipagkomunika batay sa
register. (Michael Halliday, 1978)
- Ginagamit ang register sa pagtukoy sa mga barayti
ng wika ayon sa gumagamit (Halliday, Mcintosh &
Steven, 1994)
- Tumutukoy sa ispesipikong salitang ginagamit
ayon sa hinihingi ng sitwasyon/pagkakataon.
- pagkakaiba-iba ng isang wika na ginagamit sa
isang particular na layunin
Field – paksa o larangang pinag-uusapan at ang
mga taong nag-uusap sa loob nito. (Hal. Guro =
akademya, Doktor = medisina)
Tenor of Discourse – relasyon ng mga taong nag-
uusap sa isang sitwasyon. Paggamit ng pormalidad
ng wika.
Mode of Discourse – tumutukoy sa paraan o kung
paano nag-uusap ang mga tagapagsalita.
(Pasalita o Pasulat)
VARAYTI NG WIKA
Dayalek (Dialect) – paraan ng paggamit ng wika sa
isang particular na lugar.
Idyolek – pagsasalita sa kanilang nakagawian ng
grupo ng tao na gumagamit ng kanilang sariling
wika. (Kapangpangan = parang galit magsalita
ngunit ganoon lamang ang pananalita, Iloilo =
malambing masalita kahit nagagalit na)
Sosyolek – paggamit ng isang tiyak na pangkat ng
tao. (Hal. Olats, yosi) Ginagamit ng mga teenager.
Hindi nananatili sa mahabang panahon.
Ekolek – wikang ginagamit sa loob ng tahanan ng
isang mag-anak. Sila lamang na nasa tahanan ang
nakakaintindi.
CHAPTER 5: KONSEPTONG PANG WIKA
Monolingguwalismo – kakayahang umunawa at
magsalita ng isang lengguwahe; pagpapatupad ng
paggamit ng iisang wika sa isang bansa.
Bilingguwalismo – paggamit ng dalawang uri ng
lenggwahe o wika.
Multilingguwalismo – kakayahang umunawa at
magsalita ng higit sa dalawang lengguwahe.
UNANG WIKA
Unang wika (L1) – tinatawag na “Inang
Wika”/Mother Tongue dahil ito ang unang wikang
natutuhan ng isang bata.
• Winika ni Austero et al (1999) mula kay
Gleason na “Ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na
isinaayos sa paraang arbitraryo. Ang mga
tunog ay hinugisan/binigyan ng mga
makabuluhang simbolo (letra) na
pinagsama-sama upang makabuo ng mga
salita na gamit sa pagpapahayag.”
• Dagdag naman nina Mangahis et al (2005)
na ang wika ay may mahalagang papel na
ginagampanan sa pakikipagtalastasan. Ito
ang midyum na ginagamit sa maayos na
paghatid at pagtanggap ng mensahe na susi
sa pagkakaunawaan.
PANGALAWANG WIKA
Pangalawang Wika (L2) – ang tawag sa iba pang
wikang natutuhan ng isang tao pagkatapos
matutuhan ang kaniyang unang wika; natutuhan ng
bata habang siya ay lumalaki/nakikisalamuha.