კიბერბულინგი – 7 ტიპი,

ბულინგი ერთ-ერთი ყველაზე საშიში მოვლენაა. ნებისმიერი მოსწავლე შესაძლოა აღმოჩნდეს

ბულინგის მსხვერპლი. ძალიან მნიშვნელოვანია აგრესიისადმი წინასწარ გარკვეული
„იმუნიტეტი“, განსაკუთრებით ინტერნეტ გარემოში. ერთი მხრივ, თითქოს უფრო უსაფრთხოდ
გვეჩვენება, რადგან დამნაშავეს პირისპირ არ ვხვდებით, მეორე მხრივ, ონლაინ ბულინგი შეიძლება
უფრო მეტი ზიანის მომტანი იყოს.

სკოლაში ბავშვის ქცევას აკვირდებიან მასწავლებლები, სახლში – მშობლები. ასეთ გარემოში

ბულინგის გამოვლინებები, როგორც წესი, შესამჩნევია, მაგრამ ონლაინ ბავშვი დიდწილად
საკუთარ თავზეა დამოკიდებული, ამდენად, მნიშვნელოვანია, რომ მან იცოდეს საფრთხეები და
იფიქროს უსაფრთხოებაზე.

ბავშვები ხშირად ცდილობენ, გაჩუმდნენ ონლაინ შევიწროების შემდეგ. მშობლების ნახევარზე

მეტი დარწმუნებულია, რომ მათ შვილს მსგავსი შემთხვევა არასოდეს ჰქონია. ასევე აღსანიშნავია,
რომ ბავშვებს უჭირთ წინასწარ ამოიცნონ ონლაინ ბულინგის სიტუაციები, განასხვავონ ისინი
ჩვეულებრივი კომუნიკაციისგან ან უვნებელი ინტერესისგან.

როგორ მოქმედებს ინტერნეტ ბულინგი მოზარდზე?

როდესაც ადამიანზე ონლაინ ბულინგს ახორციელებენ, მას ეჩვენება, რომ ყველგან თვალყურს
ადევნებენ, თუნდაც სახლში ყოფნისას. ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას თუ განვიხილავთ,
მოწყენილია, თავს უხერხულად გრძნობს ან გაბრაზებულია; ემოციური – ადამიანს უჩნდება
სირცხვილის გრძნობა თავისი ჰობის გამო ან კარგავს ინტერესს მის მიმართ; ფიზიოლოგიური –
დაღლილობა (ძილის პრობლემა), სიმპტომები – მუცლისა და თავის ტკივილი.

ექსტრემალურ შემთხვევებში, ინტერნეტ ბულინგმა შეიძლება ადამიანი თვითმკვლელობამდეც

მიიყვანოს.

ონლაინ ბულინგი მრავალი ფორმით მოდის. განვიხილოთ ყველაზე გავრცელებული ფორმები. ეს

სია შეიძლება დაიბეჭდოს და განთავსდეს კლასში – ან გავუგზავნოთ მოსწავლეებს, მშობლებს.
მნიშვნელოვანია მათთვის გზავნილის გადაცემა, რათა დავიცვათ მოსწავლეთა ინტერესები.

1. გამორიცხვა
კიბერბულინგის ეს ფორმა გამოიხატება იმაში, რომ მსხვერპლი გარიყულია ინტერნეტის ყველა
სოციალური წრიდან – ჯგუფები, ჩეთები, პუბლიკაციები – ნებისმიერი პლატფორმა, სადაც ხდება
კლასის კომუნიკაცია. ამავდროულად, გაძევება შეიძლება მოხდეს (და ხშირად ხდება) ჩუმად;
ადამიანს ამის შესახებ არც კი ეუბნებიან. გაძევება შეიძლება იყოს იმპლიციტურიც – ამ
შემთხვევაში, მსხვერპლის მესიჯები უბრალოდ იგნორირებულია.

თუ კლასში არსებული ატმოსფერო ხელსაყრელია ბულინგისთვის, ნებისმიერი წვრილმანი

შეიძლება გახდეს გამორიცხვის მიზეზი: ბავშვი „უცნაურად“ საუბრობს (არ იცის ჟარგონი, წერს
გაუნათლებლად ან, პირიქით, ძალიან კომპეტენტურად), არის „არასწორ“ ჯგუფებში, უსმენს
„არასწორ“ მუსიკას, არ აქვს სმარტფონი ან არ იყენებს სოციალურ ქსელებს.

ბოიკოტი, ისევე როგორც სხვა სახის ბულინგი, წარმოიქმნება გუნდში არსებული ატმოსფეროდან,
სადაც არის იერარქია, დაყოფა ძლიერად და სუსტად, მართებულად და არასწორად, ჭკვიანად და
უჭკუოდ. ამავდროულად, შექმნილი იერარქია ეყრდნობა ძალადობას, რომელსაც მასწავლებელი,
ზოგჯერ ნებით (დაცინვა, შეურაცხყოფა) ან უნებლიეთ, ახდენს. ამის თავიდან ასაცილებლად
მნიშვნელოვანია ნდობისა და პატივისცემის ატმოსფეროს შექმნა.

2. შევიწროება

ბულინგის ერთ-ერთი ყველაზე საშიში სახეობა ინტერნეტში – ბავშვს მუდმივად ეგზავნება

პირადი შეტყობინებები: ემუქრებიან, შეურაცხყოფენ, დასცინიან, თამაშობენ მასთან
ფსიქოლოგიურ თამაშებს – კლასელებმა შეიძლება ამის გაკეთება გადაწყვიტონ „სასჯელად“,
გასართობად ან უბრალოდ იმიტომ, რომ არ მოსწონთ მოსწავლე.

კიბერბულინგის ეს ფორმა განსაკუთრებით საშიშია, რადგან მას, ჩვეულებრივ, არ ჰყავს გარე

მოწმეები. თუ ბავშვმა, რომელმაც განიცადა შევიწროება, არ შეატყობინა ამის შესახებ, სიტუაცია
შეიძლება დიდხანს გაგრძელდეს. როდესაც შეტყობინებები მუდმივად შემოდის, ბავშვს
ამოსუნთქვის დრო არ აქვს. ამგვარმა ზეწოლამ შეიძლება ის შეაშინოს. დაცვის მთავარი პრინციპი:
აგრესიის პირველივე შემთხვევაში (მოთხოვნები, მუქარა, შანტაჟი) დაასრულეთ საუბარი. არ
უპასუხოთ ბულერის მცდელობებს განაახლოს იგი. თუ შევიწროება განმეორდება, თქვენ უნდა
დაბლოკოთ აგრესორი და ფაქტის შესახებ შეატყობინოთ უფროსებს.

თუ გრძნობთ, რომ ონლაინ ბულინგის ქვეშ ხართ, პირველი, რაც უნდა გააკეთოთ, იმ ადამიანების
დახმარების ძებნაა, რომლებსაც ენდობით – მშობლები, ოჯახის წევრები ან სხვა სანდო
ზრდასრული ადამიანები.
სკოლაში შეგიძლიათ დაუკავშირდეთ სკოლის მრჩეველს/ფსიქოლოგს, სპორტულ მწვრთნელს ან
თქვენს საყვარელ მასწავლებელს.

3. ტროლინგი

ეს სიტყვა ყველასთვის ნაცნობია და ეს არის ინტერნეტში ბულინგის ერთ-ერთი ყველაზე

გავრცელებული ვარიანტი. ტროლინგი გულისხმობს კომუნიკაციას პროვოკაციულ სტილში,
ხშირად შეურაცხყოფის ან უხამსობის გამოყენებით. ტროლინგი ძალიან ჰგავს ბულინგს ოფლაინ
გარემოში, მაგრამ ინტერნეტ ტროლს აქვს უპირატესობები: მას შეუძლია იმოქმედოს ანონიმურად,
წეროს ყალბი ანგარიშებიდან, შეუტიოს მისთვის ხელსაყრელ ნებისმიერ დროს.

აუხსენით ბავშვებს, რომ ტროლის მთავარი მიზანია მსხვერპლის დამცირება, გაბრაზება. ტროლს
ყოველთვის სჭირდება „საჭმელი“ აშკარა შეურაცხყოფის, საპასუხო შეტევების, მუქარის სახით.
ვინც არ ურთიერთობს ტროლთან, უგულებელყოფს მის შეტყობინებებს და კომენტარებს, ადრე
თუ გვიან, ტროლის ინტერესს მიღმა რჩება. ამიტომ, ამ შემთხვევაში, საუკეთესო ტაქტიკა მისი
იგნორირებაა. თუ ტროლინგი საფრთხეში გადაიზარდა, აუცილებლად უნდა მიმართოთ
უფროსებს.

4. გასვლა

Outing არის პიროვნების პირადი ინფორმაციის გამოქვეყნება მისი თანხმობის გარეშე. უფრო
მეტიც, ასეთი ინფორმაციის მიზანმიმართული გამოქვეყნება, მისი დამცირების ან შანტაჟის
მიზნით, შევიწროებას გულისხმობს, ასევე, მოიცავს მუქარას პერსონალური ინფორმაციის
გავრცელებით.

გასვლების თავიდან აცილების მთავარი გზა – არ განათავსოთ პერსონალური ინფორმაცია საჯარო

ველში, არ გამოაქვეყნოთ ტელეფონის ნომერი და მისამართი სოციალურ ქსელებში, არ გახსნათ
თქვენი ანგარიში უცხო პირებისთვის, არ მისცეთ უფლება მესამე პირებს, წაიკითხონ თქვენი
პირადი მიმოწერა. და, როგორც სხვა სახის ბულინგის შემთხვევაში, საჭიროა მკაფიო პოზიცია: ეს
უნდა აცნობოთ მშობლებს, ფსიქოლოგს, თქვენთვის ავტორიტეტულ პედაგოგს.
 5. დისინგი

გასვლისგან განსხვავებით, დისინგი არის ინფორმაციის გავრცელება, ადამიანის ცილისწამების

მიზნით. ოფლაინში, ჩვეულებრივ, დისინგი ჭორების სახით არსებობს. სოციალურ ქსელებში
შევიწროებისას მას ემატება შეურაცხმყოფელი მემების, შეტყობინებების შეთითხნილი ტექსტები,
სქრინშოტები არაზუსტი ინფორმაციით.

დისინგთან ბრძოლა ტროლინგთან ბრძოლას ჰგავს. რეაქცია მნიშვნელოვანია აგრესორისთვის,

უნდა გვესმოდეს, რომ ის აკონტროლებს მსხვერპლს და შეუძლია აიძულოს, „იცეკვოს მის
მელოდიაზე“. თუ უპასუხებთ „დისებს“, მაშინ მშვიდად, იუმორით (შეგიძლიათ ბავშვებს გააცნოთ
ფსიქოლოგიური აიკიდოს მეთოდი).

6. ფრეპინგი

ამ შემთხვევაში, დამნაშავე, ანგარიშზე წვდომის შემდეგ, ცვლის მის მონაცემებს (პაროლი და

წვდომის კოდების ჩათვლით, რაც შეუძლებელს ხდის მის დაბრუნებას) და აქვეყნებს
არასასურველ შინაარსს მფლობელის სახელით.

ფრეპინგი კიბერბულინგის ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული მეთოდია, მისი მიზანია ბავშვის

დამცირება. მასწავლებელმა უნდა ჩართოს მშობლები ციფრული უსაფრთხოების უნარების
სწავლებაში. ბავშვებს აუხსნას, რომ კლასელის ანგარიშის ინფორმაციის უეცარი, უჩვეულო
ცვლილება შეიძლება მიუთითებდეს ანგარიშის გატაცებაზე.

თუ ბავშვი მაინც გახდა ფრეპინგის მსხვერპლი, მას უნდა დაუკავშირდეს ქსელის მენეჯმენტი.
როგორც წესი, გარკვეული დროის შემდეგ, ანგარიშზე წვდომა შეიძლება დაბრუნდეს. რაც უფრო
ადრე მოხდება ეს, მით ნაკლებია ალბათობა იმისა, რომ მოძალადე ბავშვს ზიანს მიაყენებს.
გახსოვდეთ, რომ ანგარიშის გატაცება უსიამოვნოა, მაგრამ არა ფატალური.

7. „კატის თევზაობა“
ეს მეთოდი ფრეპინგის მსგავსია და ასევე დაკავშირებულია ანგარიშის მანიპულირებასთან.
მხოლოდ, ამჯერად, აგრესორი მას არ იპარავს, არამედ ქმნის ახალს, მსხვერპლის ორიგინალური
პროფილის სრულიად იდენტურს. შეიძლება ხელმისაწვდომი იყოს ყველა ფოტო, იგივე ტექსტი ან
ოდნავ შეცვლილი. „ყალბის“ დახმარებით, აგრესორს შეუძლია სხვების ტროლირება,
პროვოკაციების მოწყობა ან ორიგინალური პროფილის მფლობელის დაცინვა.

ფრეპინგისგან განსხვავებით, ინტერნეტში ამ ტიპის ბულინგი არ საჭიროებს კომპლექსურ

მანიპულაციებს – ამისთვის საკმარისია გქონდეთ მინიმალური ხელმისაწვდომი ინფორმაცია.
„კატის თევზაობის“ წინააღმდეგ ბრძოლის სირთულე ის არის, რომ ყოველთვის არ არის
შესაძლებელი მისთვის თვალყურის დევნება. ყალბი პროფილის მიღმა, აგრესორი შეიძლება
არანაირად არ დაუკავშირდეს ორიგინალის მფლობელს, მაგრამ დატოვოს კვალი ჯგუფებში,
რომელთა წევრიცაა.

სოციალურ ქსელებში catphishing-თან ბრძოლის მთავარი მეთოდია მოთხოვნის დაწერა საიტის

ადმინისტრაციის სახელზე, „ყალბი“ პროფილის ამოღების მოთხოვნით. თუ აგრესორმა,
მიუხედავად ამისა, მოახერხა „მემკვიდრეობა“, შეგიძლიათ თქვენს პროფილზე (სტატუსში, არხში)
განათავსოთ შეტყობინება შემდეგი შინაარსით: „ყურადღება! ყალბი პროფილი მოქმედებს ჩემი
სახელით. თუ ის მოგწერს, შეურაცხყოფას მოგაყენებს ან პროვოკაციას მოგიწყობს, იცოდე, ეს მე არ
ვარ“.

დაბოლოს, რამდენად უცნაურადაც უნდა ჟღერდეს, ბულინგის ან კიბერბულინგის შემთხვევისას,

დახმარება ესაჭიროება არა მხოლოდ დაზარალებულს, არამედ აგრესორს, ასევე იმ ბავშვებს,
რომლებიც მოვლენების პასიური მონაწილეები არიან. ჩვენ კი, მასწავლებლები არა მარტო
ინფორმაციის მიმწოდებლები უნდა ვიყოთ, არამედ მათი დამხმარეებიც.

https://www.ambebi.ge/article/245104-ra-aris-kiberbulingi-da-rogor-davicvat-bavshvebi-on/