23.

Vọng nguyệt (Ngắm trăng) - Hồ Chí Minh

Phiên âm:
“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.”
Dịch thơ:
“Trong tù không rượu cũng không hoa,
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ!
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.”

PHÂN TÍCH

Trăng là một hình ảnh quen thuộc trong thơ ca, khi đứng trước vẻ đẹp
của trăng, không ai không động lòng. "Ngắm trăng" của Hồ Chí Minh là bức
tranh ngắm trăng của người chiến sĩ cách mạng, đồng thời thể hiện một tinh
thần khoáng đạt của thi nhân.

* Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác

- Ngắm trăng được coi là thú vui tao nhã của nhiều thi nhân.
- Hoàn cảnh ngắm trăng
+ Thời gian: nửa đêm
+ Không gian: trong tù chỉ có 4 bức tường tối tăm xiềng xích

* Bố cục của bài thơ

- Khai ( câu 1 ): Giới thiệu cảnh trong tù không có điều kiện, không
rượu, không hoa.
- Thừa ( câu 2 ): Miêu tả cảnh vật đêm khuya một cách đẹp tha thiết,
không khỏi khiến người không động lòng.

- Hợp ( câu 4 ): Sự giao cảm, tri âm của vầng trăng khuya và người.

 Đặc điểm thi luật bài thơ

 - Niêm: + chữ thứ 2 trong câu 1 là thanh “ bằng” niêm với chữ
thứ 2 trong câu 4 cũng là thanh “bằng”.
+ chữ thứ 2 trong câu 2 là thanh “trắc” niêm với chữ thứ
2 trong câu 3 cũng là thanh “trắc”.
- Vần: chỉ hiệp theo một vần ơ các câu 1,2 và 4 ( hoa, hả, gia)
- Đối: Thơ tứ tuyết không có quy định đối cụ thể và khắc khe như
thơ thất ngôn bát cú.
=> Bài thơ tuân thủ quy định về niêm,
vần, đối của một bài thơ Thất ngôn tứ tuyệt luật bằng vần trắc theo
luật đường.

- Cách ngắt nhịp: 4/3 (2/2/3): cách ngắt nhịp tiêu biển trong thể
thơ Thất ngôn tứ tuyệt.
 Theo âm điệu chậm rãi, nhẹ nhàng

- Qua bài thơ chúng ta có thể nhận ra :

+ Tình yêu thiên nhiên say mê
+ Dù bị ngăn cản bởi song sắt, từ giam nhưng Bác vẫn cảm nhận được
vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên, xiềng xích nhà tù có thể trói buộc được
thể xác nhưng không thể trói buộc được tâm hồn của nhà thơ.
+ Phong thái ung dung, ý chí, nghị lực kiên cường của người chiến sĩ
cách mạng. Trong cảnh ngục tù tối tăm, Bắc vẫn thể hiện được ý chí,
nghị lực phi thường cùng phong thái ung dung, tự tại không vướng bận
vật chất, người vẫn ngắm trăng, vẫn hoà mình vào thiên nhiên dù chân
tay đang bị kìm kẹp bởi xiềng xích.