Бизнис идеи и бизнис можности

 Бизнис-идеја - нешто што можеби ќе реши проблем на пазарот, желба или потреба на некој купувач
 Потреба - чувство на недостиг на нешто
 Желба - производ или услуга којшто луѓето силно го посакуваат
 Бизнис можност - потреба или желба на корисници/купувачи која потенцијално може да биде
задоволена

или исполнета од страна на нов бизнис

 Бизнис-можност = бизнис-идеја + купувач

Генерирање на бизнис идеи

 Проблеми.
 Промени.
 Постојни производи или услуги
 Нови откритија
 Знаење и искуство
 Комбинирање на индустрии
 Бидете свесен за сè околу вас
 Прашања за претпоставки
 Првин именувајте, потоа развивајте

Избор на најдобра бизнис идеја

 Претприемачот
 Повраток на инвестиција.
 Временски аспект
 Потребни финансии
 Потребни ресури
 Ниво на ризик
 Вредносна анализа
o Процесот на изведување на оваа анализа се одвива на следниот начин:
o Определување на главни критериуми за анализа.
o Определување на тежина на секој критериум. Секој критериум нема
o подеднаква тежина, односно важност, затоа и се определува
o специфична тежина за секој критериум.
o Оценување на секоја идеја во однос на секој критериум
o Определување на вкупната оценка по секој критериум
o (тежина х оценка)
o Пресметка на севкупна оценка на бизнис-идејата (збир
o на вкупните оценки по критериуми за секоја бизнис-
o идеја)
o Се избира бизнис-идејата која има најголема оценка од
o анализата.
 Оправданост на бизнис-идејата
 Анализа на трошоци/придобивки
 Матрица на понуда и побарувачка

Опции за започнување на бизнис

 Најчеста причина за започнување со бизнис е:

o Поради самовработување и независност.
o Да се заработат пари.
o Да се вработи семејството.
o Искористување на постојните можности на пазарот.

 Стартап - привремена организација, дизајнирана за барање на повторлив и способен за развивање бизнис-

модел. Сѐ додека не се добие конечната, односно прифатлива структура.

 Купување на постоен бизнис

 Купување на франшиза - континуирано сродство помеѓу продавачот на франшизата и купувачот на

франшизата, во коешто целокупно знаење, имиџ, успех, производствени и пазарни техники на продавачот на
франшизата се доставени до купувачот на франшизата за разгледување.
o Франшизa на производот - дистрибуираат стока, а за тоа плаќат надомест
o Производствената франшиза - произведува и дистрибуира производ во одредена област.
o Бизнис франшизата - широк спектар услуги
 Генерирање на бизнис-модели
 Генерирање на бизнис-модели претставува процес на генерирање на повеќе бизнис-модели
за една бизнис-идеја.
 9 елементи на успешен бизнис модел
o вредност
o купувачи
o односи со купувачи
o канали -начини на кој бизнисот ќе дојде до купувачи за да комуницира
o приходи
o партнери
o клучни ресурси
o клучни активности
o трошоци

Понуда, побарувачка и трошоци

 Понудата претставува количина на производи и услуги кои претпријатието е спремно да ги продаде на
пазарот по соодветна цена во соодветно време.

 побарувачка ги претставува количините на производите или услугите кои купувачите се спремни да ги

купат по соодветна цена во соодветно време.

 Закон на побарувачка кога цените се зголемуваат, количините барани од купувачите се намалуваат, и

обратно

 Закон на понуда доколку сè останато е исто, бизнисот ќе понуди повеќе производи по повисока цена
отколку со пониска цена

 Пазарна цена цена која купувачот е спремен да ја плати и продавачот е спремен да ја понуди за иста
количина на производи.

 Трошоци:
o Режиски (електрична енергија, бензин, телефон, вода, ѓубре…)
o Плати
o Рекламирање
o Осигурување
o Камати
o Наемнини
 Фиксни и варијабилни трошоци:
o Фиксни трошоци кои зависат од количината на произведените производи или пак од количината на
продадени производи за непроизводствени компании
o Варијабилни трошоци кои не зависат од количеството на произведени или продадени производи и се
појавуват без разлика на продажбата
 Графикон на рентабилност претставува алатка за анализа на работењето на бизнисот во поглед на

приходите, трошоците и профитабилност

Поим за бизнис и претприемништво

 Бизнисот е легална организација. Легална организација значи дека бизнисот е внесен во правниот
систем на државата. Тие бизниси продаваат производи и услуги на потрошувачите за пари.
 Бизнис е активност - правење, купување, продавање и снабдување на одредени производи и/или услуги
за пари.
 Бизнис претставува економски систем во кој се разменуваат производи и услуги за други производи или
услуги или за пари.
 Претприемништвото - процес во кој се задоволуваат незадоволените потреби и се решаваат одредени
проблеми на пазарот преку користење на ресурси од страна на еден претприемач сè со цел остварување
профит.
 Социјално претприемништво - креирање на претпријатија чија мисија е обезбедување на повраток за
општетсвото.

Aспекти за претприемништвото

 Успешност - генерира приход

 Одржливост - успех може да се повторува
 Растечки потенцијал - да расте без пропорционално со растот да се зголемуваат вложените
напори во него
 Можност да се продаде - 100 пати повеќе од она што сте го вложиле

Анализа на сите елементи потребни за

започнување на бизнис

 Лични компетенции -
 Креативност -
 Иновативност -
 Бизнис моделот -
 Вредност -
 Сегменти на купувачи -
 Канали -
 Односи со купувачите -
 Приходи -
 Клучни ресурси -
 Клучни активности -
 Клучни партнерства -
 Трошочна структура -
 Потребни ресурси :
o Финанскиски
o Човечки
o Капитални

 Маркетинг и продажба
 Менаџмент и лидерство

Претприемачки часовник

 Бизнис идеја
 Основачки дилеми
o Основачка дилема за основање на претпријатие
o Основачка дилема за самостојност на основање
o Доколку имам соосновачи какви ќе бидат односите, нивните улоги и кои ќе бидат нивните
награди?
 Генерирање на бизнис модели
 Тестирање на претпоставки
 Започнување на бизнис
 Финансирање
 Производство
 Маркетинг
 Продажба
 Екипирање и градење на тим
 Менаџмент
 Лидерство

Сите овие процеси треба да бидат дефинирани и мапирани во еден дијаграм на процеси за
секогаш да се знае што треба да се прави кога ќе се активира соодветниот процес.

Документирање на бизнис процесите

 За да се обезбеди дека бизнисот ќе го повторува успехот и тоа постојано, ќе мора да се

документираат најважните, односно клучни деловни процеси.
 Maпа на процесот
o опис на процесот во однос на тоа како активностите во самиот процес се поврзани една со
друга
o За мапирање на процесите се користат симболи кои ги презентираат различните видови на
елементи на процесот како започнување на процесот, активности, транспорт...
 Работна процедура
o сет на пишани инструкции кои ги дефинираат неопходните чекори потребни за изведување
на активностите во самиот процес
o дефинира кој ја изведува која активност во процесот, кои активности треба да се спроведат во
процесот
o Наслов на процедурата
o Интерен број на процедурата
o Сопственик на процесот на кој се однесува процедурата
o Опис на процедурата
o Чекори, односно активности за спроведување на процедурата
 Работна инструкција
 опишува како да се спроведе специфична активност. За разлика од процедурата која содржи
инструкции во вид на чекори за повеќе активности,
инструкцијата се фокусира на специфична активност.
На врвот на хиерархијата се политики кои претставуваат водечки принципи кои се наменети
да влијаат на одлуките и акциите
низ организацијата, со што индиректно влијаат на процесите. На пример, како политики може
да бидат закони, стратешки цели,
директиви, и деловни правила согласно кои едно претпријатие ја регулира сопствената
работа. Процесите, работните процедури и
работните инструкции се основа за имплементација на подобрување во едно претпријатие.
Процесите претставуваат одличен начин
за брз приказ на целиот процес во форма која едноставно се разбира, но сепак преку
дијаграм на процесот, операторот
одговорен за спроведување на некоја од активностите нема да знае што се треба да направи
за квалитетно да си ја заврши сопствената работа.

Прашања за проверка на знаењето

1. Објаснете ги карактеристиките на успешен бизнис.
2. Што претставува бизнис модел?
3. Од кои елементи е составен бизнис моделот?
4. Објаснете го циклусот направи-мери-научи?
5. Кои се основните потребни ресурси за едно стартап претпријатие?
6. Што претставуваат човечки ресурси?
7. Објаснете ги капиталните ресурси.
8. Што претставуваат финансиски ресурси?
9. Која е улогата на лидерот во бизнисот?
10. Објаснете го претприемачкиот часовник?
11. Какви основачки дилеми постојат? Објаснете ги истите.
12. Какви папки се креираат при документирање на процесите?
13. Што претставува работна процедура?
14. Што претставува работна инструкција?

2. БИЗНИС КОНТЕКСТ И ОКОЛИНА –

НАОЃАЊЕ НА КУПУВАЧИ

Пронаоѓање на купувачи
 Подобро познаваање на купувачите за развивање на маркетинг материјали, средства,
комуникација со нив.

 Купувачи - плаќаат на бизнисот за производот или услугата кои ги продава.

 Корисник - ги користи производите или услугите
 Хиерархија на купувачи:
o Крајни корисници
o Влијателни лица
o Препорачувачи
o Одлучувачи - контролираат или одобруваат купувањето или пак буџетот

Крива на прифаќање на нови технологии

 Иноватори - првите купувачи за еден нов технолошки производ. Луѓе со разбирање од

техниката и технологијата.
 Раните прифаќачи
 Раното мнозинство
 Доцно мнозинство
 Влечковци
 Потврда на претпоставки за каналите на
дистрибуција
 ФИЗИЧКИ :
o Вредноста може да биде нешто што се интегрира во некој друг поголем производ,
o Можеби се интегрираат повеќе системи
o Една компанија може да биде препродавач кој додава вредност
o Компанија може да користите и директна продажна сила, односно продажен тим која
комуницира и продава на купувачи или бизниси
o може да се користи и веб/интернет продажба на физички производи
o може и да има дистрибутери/препродавачи
o Може да се користат и дилери - независни малопродавачи или пак синџири
o може да се користи и сопствена малопродажба

 ВЕБ :
o E-трговија - еден вид на веб канал при што компанијата ги продава производите директно од
сопствен веб сајт за е-трговија
o продавница на апликации
o дистрибуција во 2 чекори - некој продава преку мрежа за е-трговија на една компанија, која
за дистрибуцијата и користење на мрежата

задржува определен процент

o Посебен канал претставува и агрегатори

o Социјална трговија - Facebook
o Флеш продажба, односно понуди на големи попусти за 24 или 48 часа
o групна продажба

Потврда на претпоставки за односите со

купувачи

 Продажната инка - начин на визуелизација на продажниот процес. Претпоставките во однос

на односи со купувачи во бизнис моделот
 Матрица на инката - ефинирање на она што ќе се прави во процесот на стекнување и развој
на купувачи
 Животна вредност на купувачот

Валидирање на откритијата????

????

3. БИЗНИС МОДЕЛ – ПОТВРДУВАЊЕ И

ПРИЛАГОДУВАЊЕ
 Потврда на клучни активности, ресурси и
партнери
