BIOLOGIA

BIGARREN EBALUAZIOA

Alex Vega – Batxi1

AURKIBIDEA

Biologiak izaki bizidunak aztertzen ditu

1
Izaki bizidunek gainerako materiak duen oinarri Kimiko bera dute
2
Organismoaren osagai nagusiak ura eta gatz mineralak dira
3
AURKIBIDEA

Gluzidoak egitura- eta energia-baliabidee garrantzitsua da

41
Lipidoek oinarrizko zaugarri bat dute: urarekiko afinitate urria
52
Proteinek funtzio biologiko ia guztietan hartzen dute parte
63
AURKIBIDEA

Azido nukleikoek informazio genetikoa dute, eta informazio hori garraiatzen dute.
71
Zelula da bizi-funtzio guztiak betetzeko gai den egiturarik bakunena
82
Zelula oro lehendik dagoen beste zelula batetik dator haren zatiketaz
93
 BIOLOGIAK IZAKI
BIZIDUNAK AZTERTZEN
DITU
 1 Nutrizioa

2 Harremana

1. B I Z I - F U N T Z I OA K
3 Ugalketa

4 Antolaketa
1.1 NUTRIZIOA

Definizioa
1.1 NUTRIZIOA

Fotosintesia Heterotrofoak
 1.2
HARREMANA
1.3 UGALKETA

Definizioa
1.3 UGALKETA

Ugalketa asexuala Sexu bidezko ugalketa

Atomo-maila Maila makromolekularra
Maila molekularra

1. 2. 3.

ehuna
1.4 ANTOLAKETA
4.
zelula Organoa

5.
6.
1.4 ANTOLAKETA

banakoa
Sistema eta aparatua populazioa

biozenosia biosfera
7. 8. 9. 10. 11.
abiotikoak materia bizidunak nahiz bizigabeak
biotikoak , izaki bizidunek
 IZAKI BIZIDUNEK
GAINERAKO MATERIAK
DUEN OINA RRI KIMIKO
BERA DUTE
Elementuen ugaritasuna

Hidrogenoa

Oxigenoa

Karbonoa
IZAKI BIZIDUNEN OINARRI KIMIKOA
elementu horiek unibertsoaren gainerakoan dauden elementu kimiko berak dira. baina ez
daude proportzio berean. Materia bizidunean ugarienak elementu hauek dira: karbonoa (C),
oxigenoa (0)
hidrogenoa (H), nitrogenoa (N), fosforoa (P) eta sufrea (S); izan ere, ikuspegi
kimikotik, elementu horiek erraz konbinatzen dira.
Gainerako bioelementuak-kaltzioa (Ca), sodioa (Na). potasioa (K), magnesioa
(Mg), kloroa (CI) eta lodoa (I). adibidez- proportzio txikiagoan egon ohi dira 13.9), eta
bioelementu sekundario deritze. Bioelementu batzuk oso proportzio txikian egoten dira
materia bizidunean. %0.1etik behera, eta oligoelementu deritze Minoritarioak diren arren,
ezinbestekoak dira izaki bizidunentzat. Adibidez. burdina, zeina %0.001etik
beherako proportzioan baitago, hemoglobinaren oinarrizko osagai bat da.
Lotura kimikoen bidez bioelementuak konbinatzen direnean, zenbait molekula
sortzen dira, molekula horiei biomolekula edo funts-gai deritze.

Biomolekula organiko asko oso konplexuak dira egiturari dagokionez. makromolekula edo
polimero deritze. Monomero deritzen molekula txikiago batzuk (antzekoak edo berdin-
berdinak) elkartuz sortzen dira makromolekulok
IZAKI BIZIDUNEN OINARRI KIMIKOA
Biomolekulak honela sailkatzen dira:

Biomolekula ez-organikoak. Biomolekula organikoak

 ORGANISMOAREN
OSAGAI NAGUSIAK URA
ETA GATZ MINERALAK
DIRA
URA ETA GATZ MINERALAK

URA
URA ETA GATZ MINERALAK

URA
URA ETA GATZ MINERALAK

GATZ MINERALAK
 GLUZIDOAK EGITURA
ETA ENERGIA BALIABIDE
GARRANTZITSUA DA

22
GLUZIDOEN SAILKAPENA
LIPIDOAK

24
LIPIDOAK
PROTEINAK

26
PROTEINAK
PROTEINAK

Proteinen egitura
PROTEINAK

Proteinen funtzioak
AZIDO NUKLEIKOAK

30
EGITURA ETA SAILKAPENA

31
ZELULA

32
ZELULA

DEFINIZIOA
ZELULA

ZELULA PROKARIOTOAK:
ZELULA

ZELULA EUKARIOTOAK:
ZELULA

Zelula-pareta: Erribosomak:
1 4
Mintz-plasmatikoa: Flageloak:
2 5
Bakterio-kromosoma: Finbriak:
3 6
ZELULA

Mintz plasmatikoa: Zitoplasma:

1 4
Zelula-pareta: Zentrosoma:
2 5
Nukleoa: Zelula-organuluak:
3 6
ZELULA

Erretikulu endoplasmatikoa (EE): Mitokondrioak:

1 4
Golgi aparatua: Bakuoloak:
2 5
Nukleoa: Kloroplastoak :
3 6
ZELULAREN ZATIKETA

39
ZELULAREN ZATIKETA

Zelula-Zatiketa
ZELULAREN ZATIKETA

Zelula-zikloa
ZELULAREN ZATIKETA

Hiru etapa izango lituzke:

ZELULA-ZATIKETA EDO
M FASEA

43
ZELULAREN ZATIKETA- MITOSIA

PROFASEA METAFASEA: ANAFASEA: TELOFASEA:

ZELULAREN ZATIKETA- MITOSIA

ZITOZINESIA
ZELULAREN ZATIKETA- MEIOSIA

Meiosia
 ZELULAREN ZATIKETA- MEIOSIA
LEHEN ZATIKETA MEIOTIKOA

I Profasea: I Metafasea: I Anafasea: I Telofasea:

hertsi-hertsi (sinapsis fenomenoa); pakitenoa, kromosoma

homologoek elkarrekin irauten dute bibalente edo tetrada
bat osatuz; diplotenoa, kromosoma homologoak banatzen
hasten dira, kiasmak sorraraziz; diazinesia, kromosomek
areagotu egiten dute beren kondentsazioa, bibalentean bi
kromatida ahizpak bereiziz.
ZELULAREN ZATIKETA- MEIOSIA
BIGARREN ZATIKETA MEIOTIKOA

BIGARREN ZATIKETA MEIOTIKOA

ZELULAREN ZATIKETA- MEIOSIA ETA MITOSIA

MITOSIA ETA MEIOSIA

ESKERRIK ASKO!
Galderarik?

AlexVega-Batx1
alexvega@olazabalbhi.net
50