Kiedy nie trzeba płacić składek na Fundusz Pracy?

(09/10/2015)

Składki na Fundusz Pracy są obowiązkowe. Istnieje jednak szereg wyjątków od tej zasady. W
niektórych przypadkach składek na Fundusz Pracy opłacać nie trzeba.

Składka na Fundusz Pracy wynosi obecnie 2,45% od podstawy wymiaru i opłacana jest obowiązkowo
zarówno z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenie, jak i z tytułu prowadzonej działalności
gospodarczej. Jednak w pewnych przypadkach składka na Fundusz Pracy opłacana być nie musi.

1) Mniej niż minimalne wynagrodzenie

Składka na Fundusz Pracy opłacana jest tylko wówczas, gdy podstawa wymiaru przekracza kwotę
minimalnego wynagrodzenia za pracę. W sytuacji, w której pracownik osiąga dochód mniejszy od
minimalnej płacy, pracodawca zwolniony jest z opłacania składki na Fundusz Pracy za takiego
pracownika.

Jeżeli pracownik osiąga dochody z różnych tytułów, dochody z tych tytułów sumuje się i tę sumę
porównuje się z kwotą minimalnego wynagrodzenia.

Przykład 1

Pan Jan uzyskuje dochody jedynie z umowy o pracę. Pracując na pół etatu, otrzymuje miesięczne
wynagrodzenie brutto w kwocie 1500 zł. Jako że kwota ta jest niższa od kwoty minimalnego
wynagrodzenia za pracę (w 2017 r. wynosi ono 2000 zł), pracodawca zwolniony jest z opłacania
składek na Fundusz Pracy.

Przykład 2

W kolejnym miesiącu Pan Jan oprócz umowy o pracę z pensją 1500 zł brutto, osiągnął dodatkowy
dochód z umowy zlecenie w kwocie 700 zł brutto. Łączny dochód z obu tytułów wynosi więc 2200 zł
brutto. W takim przypadku zarówno pracodawca, jak i zleceniodawca zobowiązani są do
odprowadzenia składki na Fundusz Pracy.

Składka na Fundusz Pracy z umowy o pracę = 1500 x 2,45% = 36,75 zł

Składka na Fundusz Pracy z umowy zlecenie = 700 x 2,45% = 17,15 zł

2) Działalność gospodarcza

Zasada opisana w punkcie 1 dotyczy również osób prowadzących działalność gospodarczą, z tym
zastrzeżeniem jednak, iż składka na Fundusz Pracy liczona jest nie od dochodu, a od ustawowej,
minimalnej podstawy wymiaru. W większości przypadków, ta podstawa wymiaru wynosi 60%
prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia i zawsze jest wyższa od wynagrodzenia minimalnego.
W takich przypadkach przedsiębiorcy zobowiązani są więc do opłacania składki na Fundusz Pracy.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku tzw. nowych przedsiębiorców. Przez pierwsze dwa lata
prowadzenia działalności gospodarczej, podstawę wymiaru składek stanowi bowiem 30%
minimalnego wynagrodzenia za pracę. Siłą rzeczy, podstawa ta jest zawsze niższa od wynagrodzenia
minimalnego, a więc nowy przedsiębiorca nie jest zobowiązany do opłacania składki na Fundusz
Pracy.

Jednak tak samo jak w poprzednim przypadku, zwolnienie to nie będzie przysługiwać, jeśli
przedsiębiorca uzyskuje dodatkowe dochody jeszcze z innego tytułu a suma podstaw wymiaru
przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Przykład 3

Pan Jan prowadzi od roku działalność gospodarczą i spełnia warunki do objęcia składkami
preferencyjnymi. Pan Jan uzyskuje również dochody z tytułu umowy zlecenie w wysokości 700 zł
brutto.

Podstawa wymiaru składek z działalności wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia a więc 30% x
2000 = 600 zł

Łączna podstawa wymiaru wynosi więc 700 + 600 = 1300 zł

Jest to kwota mniejsza od minimalnego wynagrodzenia (2000 zł), a więc Pan Jan nie musi opłacać
składki na Fundusz Pracy z działalności gospodarczej. Również zleceniodawca Pana Jana nie jest
zobowiązany do odprowadzania składki na Fundusz Pracy z tytułu umowy zlecenia.

Przykład 4

Pan Jan prowadzi od roku działalność gospodarczą i spełnia warunki do objęcia składkami
preferencyjnymi. Pan Jan uzyskuje również dochody z tytułu umowy zlecenie w wysokości 1500 zł
brutto.

Podstawa wymiaru składek z działalności wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia a więc 30% x
2000 = 600 zł

Łączna podstawa wymiaru wynosi więc 600 + 1500 = 2100 zł

Jest to kwota większa od minimalnego wynagrodzenia (2000 zł), a więc Pan Jan jest zobowiązany do
opłacania składki na Fundusz Pracy z działalności gospodarczej. Również zleceniodawca Pana Jana
musi opłacić składkę na Fundusz Pracy z tytułu umowy zlecenia.

3) Powyżej 55 i 60 roku życia

Kobiety powyżej 55 roku życia oraz mężczyźni powyżej 60 roku życia są zwolnieni z opłacania składek
na Fundusz Pracy niezależnie od wysokości osiąganego dochodu. Zwolnienie obowiązuje niezależnie
od tytułu ubezpieczenia, a więc zarówno w przypadku umowy o pracę i umowy zlecenie, jak i w
przypadku prowadzenia działalności gospodarczej.

Zwolnienie jest bezterminowe i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca po ukończeniu odpowiednio

55 lub 60 lat.

4) Powyżej 50 roku życia

W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, zwolnienie z opłacania składki na

Fundusz Pracy przysługuje już po ukończeniu 50 roku życia, w przypadku gdy przed zatrudnieniem,
osoba taka widniała w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy przez okres co najmniej 30
dni.

Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje jedynie przez 12 miesięcy od

pierwszego dnia miesiąca po zawarciu umowy o pracę.

5) Po urlopie macierzyńskim i wychowawczym

Pracodawca nie musi opłacać składki na Fundusz Pracy również za pracownika, który wrócił z urlopu
macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego.

Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje przez 36 miesięcy od pierwszego dnia
następującego po tym, w którym pracownik wrócił z urlopu.

6) Jeśli tylko umowy zlecenie

Składek na Fundusz Pracy nie muszą płacić firmy, które zatrudniają wyłącznie na podstawie umów
zlecenie. Zwolnienie obejmuje wówczas wszystkich zatrudnionych zleceniobiorców niezależnie od
wysokości wynagrodzenia.

Wystarczy jednak, że chociaż jedna osoba w firmie zatrudniona zostanie na umowę o pracę i podmiot
taki traci zwolnienie w odniesieniu do wszystkich zatrudnionych.

Zwolnienie to nie ma w ogóle zastosowania do podmiotów będących jednostkami organizacyjnymi (w

tym spółek cywilnych). Zwolnienie dotyczy jedynie zleceniodawców będących osobami
fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą.

Co ciekawe, w przeszłości ZUS próbował nie respektować tego ustawowego zwolnienia. W marcu
2015 r. ZUS opublikował bowiem komunikat, w którym poinformował, iż począwszy od marca 2015 r.,
przestaje obowiązywać zwolnienie dotyczące umów zlecenia, opisane w punkcie 6. Więcej na ten
temat można przeczytać tutaj. Decyzja ZUS nie miała jednak żadnych podstaw prawnych i
ostatecznie, pod dużym medialnym naporem, ZUS wycofał się z tej praktyki (sytuację tę szczegółowo
opisywaliśmy tutaj).