Bai 7-PII - Moi Ghep Ren

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.
HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF TECHNICAL AND EDUCATION
KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY
Bộ môn: Thiết kế máy
Bài giảng Phần II

(Lưu hành nội bộ)
Chương 14 MỐI GHÉP REN
Biên soạn: TS. Nguyễn Minh Kỳ
Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty
NỘI DUNG
I. Khái niệm chung
II. Tính bulong
III. Tính nhóm bulông
IV. Mối ghép vòng kẹp (đọc sách)
I. Khái niệm chung

1. Định nghĩa: Mối ghép ren là loại mối ghép tháo được. Các
chi tiết được ghép lại với nhau nhờ các tiết máy có ren như:
bulong, đai ốc và vít ....
Mối ghép có ren chiếm 60% trong tổng số chi tiết trong máy
hiện đại.
2. Cấu tạo ren:
Ren được tạo thành trên cơ sở đường xoắn ốc trụ hoặc xoắn ốc
côn
Đai ốc: Bulong:

3. Ưu điểm:
+ Cấu tạo đơn giản
+ Có thể cố định với các chi tiết máy ở bất kỳ vị trí nào, nhờ
tự hãm
+ Dễ tháo lắp
+ Giá thành không cao, (đa số là tiêu chuẩn hóa)
4. Nhược điểm:
+ Ứng suất tập trung chân
ren, nên giảm độ bền của
nó
5. Phân loại:
+ Theo số đầu mối đường xoắn ốc: 1 đầu mối và nhiều đầu mối (Tất cả các
ren dùng trong lắp ghép là ren một đầu mối)
+ Theo chiều xoắn ốc: Ren trái – ren phải
+ Theo công dụng:

* Ren ghép chặt
* Ren ghép lỏng
+ Theo hình dạng, tiết diện mặt cắt dọc:

* Ren tam giác
* Ren thang
* Ren răng cưa
(Ren thang nghiêng)
* Ren vuông
+ Theo đơn vị đo
* Ren hệ Mét (Bước nhỏ - bước lớn)
* Ren hệ Anh (inch)
II. Tính toán Bulong

1. Các dạng hỏng và chỉ tiêu tính toán
Khi chịu lực, bulong có thể bị hỏng theo các dạng sau:
+ Thân bu long bị kéo đứt tại phần có ren hoặc tiết diện sát
đầu bu lông
+ Ren bị hỏng do dập, mòn, bị cắt hoặc bị uốn
+ Đầu bu lông bị dập, cắt hoặc uốn
Bulong là chi tiết tiêu chuẩn, tính toán bu lông là xác định hợp lý các kích
thước bu lông, đai ốc và quy định trong các tiêu chuẩn.
Vì vậy, đối với bu lông và đai ốc tiêu chuẩn, chỉ cần tính theo độ bền kéo
của thân bu lông để tìm đường kính d1, rồi dùng d1 để tra các kích thước
khác trong bảng bulong.
d
II. Tính bulong

1. Bu long ghép lỏng và chịu lực dọc trục:
Gọi Fa là ngoại lực dọc trục bulong, ta có:
Do đó ta tính được đường kính

chân ren (d1)của bulong như sau:
: Ứng suất kéo của vật liệu chế tạo bulong

2. Bulong được xiết chặt, không có ngoại lực tác dụng

Thân bulong chịu kéo do lực xiết gây nên và chịu Trục không hoạt động
xoắn do momen ma sát trên ren sinh ra khi xiết đai
ốc.
Gọi Fx là lực xiết, sinh ra khi xiết chặt đai ốc, Mr là
momen trên ren, ta có hệ thức:
Trong đó, , góc ma sát tương đương
- Ứng suất kéo do lực xiết

Fx gây nên:
- Ứng suất xoắn do momen

Mr gây nên:
- Ứng suất tương đương được xác định theo thuyết bền thứ tư:
Đối với bulong tiêu chuẩn có thể lấy trung bình:

d2=1,1d1, =2030, f’=0,2. Ta có:
Từ điều kiện bền:
Do đó ta tính được đường kính chân ren d1 của

bulong như sau:
3. Tính bulong chịu lực ngang

Lực tác dụng luôn luôn vuông góc với trục bulong
TH1: Lắp có khe hở
- Phải xiết bulong để tạo nên lực Fe các tấm ghép, sinh ra lực ma sát Fms
giữ các tấm ghép không trượt khi chịu tác dụng của lực ngoài.
- Gọi F là lực tác dụng lên mối ghép hoặc phần
mối ghép có 1 bulong, Lực xiết Fx phải thỏa
điều kiện:
Trong đó:
f- Hệ số ma sát f= 0,15-0,2
s- Hệ số an toàn, s= 1,3 – 1,5
i: Số bề mặt tiếp xúc giữa các tấm thép, i=2
Hoặc
Bulong được tính toán theo điều kiện bền:
Do đó, ta tính được đường kính chân ren d1 của bulong như sau:
Hoặc
TH2: Bulong lắp không có khe hở: Thân bulong là tấm được lắp chặt với
nhau. Thân bulong được tính theo ứng suất cắt và ứng suất dập
+ Về điều kiện bền cắt:
Trong đó,
d0- đường kính thân bulong
i: Số bề mặt chịu cắt của thân đỉnh,
hình bên; i=2
Đường kính thân bulong được xác định
theo công thức:
+ Điều kiện về bền dập:
Trong trường hợp tỷ số s1/d0 hoặc s2/d0

(s1, s2 là chiều dày của tấm ghép) tương
đối nhỏ hoặc độ bền dập của tấm ghép
thấp hơn của bulong,
Chúng ta cần kiểm nghiệm theo điều

kiện bền dập:
=>
s: chiều dày tấm ghép, s0, s1 lấy s nào nhỏ hơn

Hình trên: có 2s0 và s1, cái nào nhỏ hơn lấy cái đó
4. Bulong lệch tâm

TH1: Bulong lắp trên mặt nghiêng
Trong trường hợp này sẽ tác dụng lên bulong một tải trọng F như hình bên
khi đó bulong sẽ được tính theo ứng suất uốn và kéo:
   
Từ đây suy ra:

Trong đó:  : Ứng suất lớn nhất sinh ra trong
bulong do kéo và uốn
 : Ứng suất kéo tính toán
a: độ lệch tâm
 : Ứng suất uốn tính toán
Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy
Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ
1
TH2: Trường hợp này đai ốc bị lệch hoặc đầu bulong bị uốn với mọt góc
 (Hình *3)
Trường hợp này ngoài ứng suất kéo còn ứng suất uốn thuần túy phẳng.
Theo góc xoay , ta xác định momen uốn:
Ứng suất uốn trong bulong: 
Trong đó: l: chiều dài bulong
E: modun đàn hồi vật liệu bulong
J: Mô men quán tính mặt cắt ngang bulong:
d0: đường kính thân bulong
W: Mô men cản uốn tiết diện bulong phần có ren:
Suy ra:

Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ 1
5. Ứng suất cho phép

- Ứng suất cho phép của bulong được chọn theo giới hạn chảy của vật liệu,
hệ số an toàn tra theo bảng.
- Hệ số an toàn cho phép [s] khi xiết bulong không được kiểm tra:
Vật Tải trọng tĩnh Tải thay đổi
liệu
bulong M6-M16 M16-M30 M30-M60 M6-M16 M16-M30
Thép 4-3 3-2 2-1,3 10-6,5 6,5
carbon
Thép 5-4 4-2,5 2,5 7,5-5 5
HK
Hệ số an toàn và ứng suất cho phép đối với bulong

Loại tải trọng Các trị số cho phép
Lực dọc trục bulong
Không xiết chặt bulong
Tải trọng tĩnh:
[ ]
: tra bảng khi không có lực xiết
Xiết chặt bulong
: khi có kiểm tra lực xiết
Tải trọng thay đổi:
: khi không có lực xiết
: khi có lực xiết
Lực ngang
Tải trọng tĩnh hoặc thay đổi
Bulong lắp có khe hở [s] tra bảng khi không có lực xiết
[s]= 1,2 – 1,5 khi có kiểm tra lực xiết
 : tải trọng tĩnh
Bulong lắp không khe hở  : tải thay đổi
 : đối với thép
 : đối với gang
III. Tính toán nhóm bulong

Khi tính toán nhóm bulong chúng ta phải giả thiết:
1. Các chi tiết máy ghép khá cứng, do đó bề mặt tiếp xúc giữa các tấm ghép
phẳng.
2. Các bulong trong mối ghép có kích thước như nhau và chịu lực xiết bằng
nhau.
A. Tải trọng tác dụng trong mặt phẳng vuông góc với trục bulong.
1. Mối ghép chịu lực ngang, đi qua trọng tâm của bề mặt ghép.
- Giả thiết ngoại lực Q phân bố đều cho tất cả Z bulong trong mối ghép.
Ngoại lực F tác dụng lên một bulong (khi lắp không có khe hở)
Nếu lắp có khe hở, lực xiết s: Hệ số an toàn

Fx cần thiết đối với mỗi
bulong:
2. Mối ghép chịu momen

a. Trường hợp tải trọng giống nhau (lắp có khe hở): thông thường người
ta dùng tính gần đúng, coi hợp lực ma sát do mỗi bulong được xiết chặt gây
nên, đi qua tâm của mỗi bulong.
+ Để chống xoay mối ghép, mô men các lực ma sát đối với trọng tâm mối
ghép phải lớn hơn momen ngoại lực M.
+ Trường hợp mối ghép có hình vành khăn, lực
xiết cần thiết đối với một bulong.
= . =>
+ Đối với mối ghép có dạng đối xứng tùy ý, Gọi ri là khoảng cách từ trọng
tâm mối ghép đến tâm bulong, điều kiện bền của mối ghép được viết như
sau:
Trong đó Zi – số bulong có cùng khoảng cách

đến tâm mối ghép là ri.
Lực xiết cần thiết đối với mỗi bulong:
Hoặc:

b. Trường hợp bulong chịu tải lớn nhất:

+ Đối với mối ghép có hình tùy ý, tải trọng tác dụng lên mỗi bulong
tỉ lệ thuận với khoảng cách từ tâm bulong đến trọng tâm mối ghép.
Gọi F1 là tải trọng tác dụng lên bulong có khoảng cách r1 ở xa trọng
tâm nhất, F2 là tải trọng tác dụng lên bulong có khoảng cách r2, F3
ứng với r3, …ta có:
Từ điều kiện:
Tải trọng FM1 tác dụng lên bulong chịu lực lớn
nhất (vì xa tâm nhất)
Do đó:

B. Mối ghép chịu tải mà không đi qua trọng tâm.

Dời mối ghép về trọng tâm của nhóm bulong, ta được một lực F và một mômen M. Khi
đó xem như mối ghép chịu đồng thời của lực F và mô men M. Ta xác định được lực
Fi và FMi tác dụng lên bulong thứ i. Theo sơ đồ phân tích dời lực ta tính được lực lớn
nhất tác dụng lên bulong, rồi từ đó tính được đường kính bulong.
Ví dụ hình bên:
+ Tải tác dụng lên bulong 1:
+ Lực tác dụng lên bulong 2:
Trong đó:
: góc hợp bởi hai lực FF và FM1,
FF: được xác định bằng công thức, 
FM1: được xác định như trường hợp tải lớn nhất,

M: mô men được dời về trọng tâm, 
Ví dụ như hình trên thì:

 𝟐
𝒊 𝒊= 4. 𝟐
𝟏
𝟐
𝟐
Chú ý: Để xác định đường kính bulong, thì ta phải xác định F lớn nhất trên
mỗi bulong, sau đó dùng điều kiện bền (đã trình bày ở trên) để tính đường
kính bulong.
Ví dụ: 1
Ví dụ: 2
Ví dụ: 3
31
Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy

Bai 7-PII - Moi Ghep Ren

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai 7-PII - Moi Ghep Ren

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.

HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

Bài giảng Phần II

Chương 14 MỐI GHÉP REN

Biên soạn: TS. Nguyễn Minh Kỳ

I. Khái niệm chung

Đai ốc: Bulong:

+ Theo chiều xoắn ốc: Ren trái – ren phải

+ Theo công dụng:

+ Theo hình dạng, tiết diện mặt cắt dọc:

II. Tính toán Bulong

II. Tính bulong

Gọi Fa là ngoại lực dọc trục bulong, ta có:

Do đó ta tính được đường kính

: Ứng suất kéo của vật liệu chế tạo bulong

2. Bulong được xiết chặt, không có ngoại lực tác dụng

Trong đó, , góc ma sát tương đương

- Ứng suất kéo do lực xiết

- Ứng suất xoắn do momen

Đối với bulong tiêu chuẩn có thể lấy trung bình:

Từ điều kiện bền:

Do đó ta tính được đường kính chân ren d1 của

3. Tính bulong chịu lực ngang

Bulong được tính toán theo điều kiện bền:

+ Về điều kiện bền cắt:

+ Điều kiện về bền dập:

Trong trường hợp tỷ số s1/d0 hoặc s2/d0

Chúng ta cần kiểm nghiệm theo điều

s: chiều dày tấm ghép, s0, s1 lấy s nào nhỏ hơn

4. Bulong lệch tâm

Từ đây suy ra:

Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy

5. Ứng suất cho phép

Hệ số an toàn và ứng suất cho phép đối với bulong

III. Tính toán nhóm bulong

Nếu lắp có khe hở, lực xiết s: Hệ số an toàn

2. Mối ghép chịu momen

Trong đó Zi – số bulong có cùng khoảng cách

b. Trường hợp bulong chịu tải lớn nhất:

B. Mối ghép chịu tải mà không đi qua trọng tâm.

+ Lực tác dụng lên bulong 2:

Ví dụ như hình trên thì:

You might also like