TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.

HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM

HO CHI MINH CITY UNIVERSITY OF TECHNICAL AND EDUCATION
KHOA CƠ KHÍ CHẾ TẠO MÁY
Bộ môn: Thiết kế máy

Bài giảng Phần II

(Lưu hành nội bộ)

Chương 8 TRUYỀN ĐỘNG TRỤC VÍT- BÁNH VÍT

Biên soạn: TS. Nguyễn Minh Kỳ

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 1
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

I. Khái niệm chung

1. Nguyên lý làm việc
+ Làm việc theo nguyên lý ăn khớp
+ Dùng để truyền chuyển động giữa 2 trục chéo nhau,
góc giữa 2 trục thường là 90o
+ Thường thì trục vít 1 là khâu dẫn, bánh vít 2 là khâu bị dẫn
1- Trục vít

2- Bánh vít

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 2
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

2. Phân loại  Trục vít trụ

 Theo dạng hình trụ chia trục vít :
 Trục vít lõm
 Theo hình dạng ren trục vít:
TV Acsimet
TV Convolute
TV Thân khai

 Trục vít một mối ren

 Theo số mối ren trục vít:
 Trục vít nhiều mối ren
 Theo sự bố trí TV:

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 3
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

3. Ưu nhược điểm
𝑧2
𝑢=
 Ưu điểm  Tỉ số truyền lớn 𝑧1
𝑧1 = 1,2,3,4
 Làm việc êm, không ồn.
 Có khả năng tự hãm
 Nhược điểm
 Hiệu suất thấp, sinh nhiệt nhiều do có vận tốc trượt lớn.
 Đòi hỏi độ chính xác lắp ghép cao.
 Thường dùng vật liệu giảm ma sát đồng thanh để chế
tạo bánh vít nên giá thành cao.

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 4
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

4. Thông số hình học bộ truyền TV – BV

aw
q: Hệ số đường kính
m,q: Tiêu chuẩn hóa => Hạn chế dao phay
𝑝
Modul: 𝑚 = (𝑚𝑚)

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 5
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

• 𝑧1 tăng => hiệu suất () tăng

𝑧1 𝑝 𝑧1 𝑚 𝑧1
𝑡𝑔 = = =
𝑑1 𝑚𝑞 𝑞
: Góc nâng của trục vít

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 6
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

a1 t2

5. Lực tác dụng lên bộ truyền

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 7
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 8
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

Giá trị
Lực vòng Ft1, trên trục vít có giá trị bằng lực dọc trục Fa2 trên bánh vít:
2T1
Ft1 = Fa2 =
d1
Lực vòng Ft2, trên bánh vít có giá trị bằng lực dọc trục Fa1 trên trục vít:
2T2
Ft2 = Fa1 =
d2
Lực hướng tâm Fr1 , trên trục vít có giá trị bằng lực hướng tâm Fr2 trên bánh vít:
Fr1 = Fr2 = Ft2 tg
Trong đó, T1 , T2 : mômen xoắn trên trục vít và bánh vít, : góc ăn khớp tiêu chuẩn.
T2 = T1 u

u, : là tỷ số truyền và hiệu suất bộ truyền trục vít bánh vít.

Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 9
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP.HCM (HCMUTE )- Mechanical Engineering Faculty

II. Cơ sở tính toán thiết kế truyền động trục vít

2.1 Vận tốc và tỉ số truyền
 Vận tốc:
𝐷𝑛
Vận tốc dài: 𝑉=

pz
 60. 103
𝑑1 𝑛1  
 Trục vít: 𝑉1 =
60. 103
𝑑2 𝑛2
 Bánh vít: 𝑉2 =
60. 103
So sánh: 𝑑1 𝑛1  𝑑2 𝑛2 => 𝑉1 𝑉2
𝑉1 , 𝑉2 : Tiếp xúc khác nhau => Trượt

 Tỉ số truyền:
TV BV

1 vòng 𝑧1 𝑝 𝑛1 𝑑2 𝑚𝑧2 𝑧2 𝑑2 𝑑2

𝑢= = = = = =
𝑑2 𝑛2 𝑧1 𝑝 𝑧1 𝑚 𝑧1 𝑑1 𝑡𝑔 𝑑1 𝑡𝑔
n1(v/p) 𝑧1 𝑝
𝑛1
𝑑2
Bộ môn: Thiết kế máy TS. Nguyễn Minh Kỳ Bài giảng: Nguyên lý – Chi tiết máy 1