BÁO CÁO THỰC TẬP NƯỚC THẢI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP HỒ CHÍ MINH

KHOA CÔNG NGHỆ HÓA HỌC & THỰC PHẨM
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG

BÁO CÁO
THỰC TẬP XỬ LÝ NƯỚC THẢI
GVHD TS. Nguyễn Quỳnh Mai
Nhóm 01_CLC. Thứ 2
SVTH: Trương Hoàng Việt Hằng 21150066
Lê Thị Băng Tâm 21150093
Trương Văn Khải 21150066
Nguyễn Bá Tùng Lâm 21150075
Ngô Thùy Trang 21150102
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 06 tháng 12 năm 2023

Thực tập xử lý nước thải – GVHD: TS. Nguyễn Quỳnh Mai
BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ
THÀNH VIÊN MSSV NHIỆM VỤ
Tổng hợp, chỉnh sửa word;

Trương Hoàng Việt Hằng 21150066
Bài Oxi hóa Fenton
Lê Thị Băng Tâm 21150093 Bài Keo tụ- tạo bông
Trương Văn Khải 21150073 Bài Khử trùng
Nguyễn Bá Tùng Lâm 21150075 Bài Bùn hoạt tính
Ngô Thùy Trang 21150102 Bài Photpho

MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................................. i
DANH MỤC HÌNH .................................................................................................................iii
BÀI 1. KEO TỤ - TẠO BÔNG ................................................................................................ 5
1.1 Mục đích thí nghiệm .................................................................................................. 5
1.2. Cơ sở lý thuyết ............................................................................................................... 5
1.3. Quy trình thực hiện thí nghiệm .................................................................................... 8
1.3.1 Thí nghiệm 1: Xác định giá trị pH tối ưu .............................................................. 8
1.3.2 Thí nghiệm 2: Xác định liều lượng phèn tối ưu .................................................... 9
1.3.3 Thí nghiệm 3: Xác định thời gian keo tụ tối ưu .................................................. 10
1.4. Kết quả thí nghiệm và nhận xét ................................................................................. 10
1.4.1. Thông số đầu vào .................................................................................................. 10
1.4.2. Xác định pH tối ưu: .............................................................................................. 11
1.4.3. Xác đinh liều lượng PAC tối ưu: ......................................................................... 12
1.4.4. Xác định thời gian tối ưu: .................................................................................... 15
1.5. Trả lời câu hỏi .............................................................................................................. 17
BÀI 2 PHƯƠNG PHÁP BÙN HOẠT TÍNH ........................................................................ 19
2.1 Mục đích thí nghiệm ..................................................................................................... 19
2.2 Cơ sở lý thuyết .............................................................................................................. 19
2.2.1Mục đích của quá trình sinh học trong nước thải ............................................... 19
2.2.3 Hiện tượng cơ bản xảy ra trong quá trình oxy hóa sinh học ............................. 19
2.2.4 Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phân hủy sinh học ..................................... 19
2.2.5. Xác định các thông số động học Y, kd, 𝝁𝒎, Ks .................................................. 19
2.3 Quy trình thực hiện thí nghiệm ................................................................................... 21
2.3.1 Mô hình thực hiện thí nghiệm .............................................................................. 21
2.3.2 Xác định thông số bùn ........................................................................................... 23
2.3.3 Xác định COD ........................................................................................................ 24
2.3.4 Hàm lượng SS ........................................................................................................ 25
2.3.5 Xác định DO ........................................................................................................... 27
2.3.6 Xác định BOD5 ....................................................................................................... 28
2. 4 Kết quả thí nghiệm ...................................................................................................... 29
2.4.1 Xác định thông số đầu vào của nước ................................................................... 29
2.4.2. Xác định thông số đầu vào của bùn .................................................................... 29
2.4.3. Nồng độ bùn giả thuyết ........................................................................................ 30
2.4.4. Các thông số tại các nồng độ bùn theo thời gian ............................................... 30
2.5 Xử lý số liệu ................................................................................................................... 31
2.5 Trả lời câu hỏi ............................................................................................................... 42

3.2 Cơ sở lý thuyết .............................................................................................................. 43
3.2.1 Quá trình Fenton đồng thể ................................................................................... 43
3.3.2 Quá trình Fenton dị thể ........................................................................................ 44
3.3.1 Thí nghiệm 1: Khảo sắt tỉ lệ H2O2 và phèn sắt đã sử dụng................................ 45
3.3.2. Thí nghiệm 2: Khảo sắt hiệu quả của phản ứng khi có mặt chất xúc tác Mn2+
.......................................................................................................................................... 47
3.4 Kết quả thí nghiệm và nhận xét .................................................................................. 50
3.4.1 Kết quả đo mẫu nước thải đầu vào ...................................................................... 50
3.4.2 Thí nghiệm 1: Khảo sắt tỉ lệ H2O2 và phèn sắt đã sử dụng............................... 50
3.4.3 Thí nghiệm 2: Khảo sắt hiệu quả của phản ứng khi có mặt chất xúc tác Mn2+
.......................................................................................................................................... 52
3.5 Trả lời câu hỏi ............................................................................................................... 53
BÀI 4. KHỬ TRÙNG ............................................................................................................. 56
4.2 Cơ sở lý thuyết .............................................................................................................. 56
4.2.1 Khử trùng nước bằng Clo và các hợp chất của nó ............................................. 56
4.2.2. Khử trùng nước bằng tia UV............................................................................... 57
4.3. Quy trình thực hiện thí nghiệm .................................................................................. 58
4.3.1. Thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl ............................................... 58
4.3.3. Thí nghiệm 3: Khử trùng bằng UV..................................................................... 59
4.4 Kết quả và nhận xét ................................................................................................. 60
4.4.1 Thông số đầu vào của nước thải: ......................................................................... 60
4.4.2 Thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl ........................................... 60
4.4.3 Thí nghiệm 2: Khử trùng bằng đèn UV ......................................................... 64
4.5. Trả lời câu hỏi .............................................................................................................. 65
BÀI 5: XỬ LÝ PHOTPHAT BẰNG PHƯƠNG PHÁP HÓA LÝ ...................................... 67
5.2 Cơ sở lý thuyết .............................................................................................................. 67
5.3.1 Thí nghiệm 1: Xác định giá trị pH tối ưu ............................................................ 68
5.3.3 Phương pháp xác định hàm lượng Photpho ....................................................... 71
5.4 Kết quả thí nghiệm ....................................................................................................... 72
5.4.1. Xác định thông số đầu vào ................................................................................... 72
5.4.2. Thí nghiệm 1: Xác định lượng pH tối ưu ........................................................... 72
5.5 Xử lý số liệu ................................................................................................................... 73

5.5.1 Xác định thông số đầu vào .................................................................................... 73
5.5.2 Thí nghiệm 1: Xác định lượng pH tối ưu ............................................................ 74
5.5.3 Thí nghiệm 2: Xác định lượng vôi tối ưu............................................................. 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................................ 2
DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1 Thông số đầu vào ........................................................................................... 10
Bảng 1.2. Thông số thí nghiệm pH tối ưu ..................................................................... 11
Bảng 1.3 Thông số của thí nghiệm xác đinh PAC tối ưu .............................................. 12
Bảng 1.4 Thông số thí nghiệm xác định thời gian tối ưu .............................................. 15
Bảng 2.1 Thông số đầu vào .......................................................................................... 29
Bảng 2.2 Nồng độ bùn giả thuyết ................................................................................. 30
Bảng 2.3 Bể 1 nồng đọ bùn 500mg/L............................................................................ 30
Bảng 2.4 Bể 2 nồng độ bùn 1000mg/L.......................................................................... 30
Bảng 2.7 Mối tương quan giữa pH và thời gian xử lý .................................................. 31
Bảng 2.8 Kết quả hiệu suất xử lý của COD % .............................................................. 33
Bảng 2.9 Số liệu thực bể 1 ............................................................................................. 34
Bảng 2.10 Kết quả tính toán xô 1 .................................................................................. 34
Bảng 2.11 Số liệu thực xô 2 .......................................................................................... 36
Bảng 2.12 Kết quả tính toán xô 2 .................................................................................. 36
Bảng 2.13 Số liệu thực xô 3 .......................................................................................... 38
Bảng 2.14 Kết quả tính xô 3 .......................................................................................... 38
Bảng 2.15 Số liệu thực xô 4. ......................................................................................... 40
Bảng 2.16 Kết quả tính xô 4. ......................................................................................... 40
Bảng 3.1 Tỉ lệ H2O2/Fe ứng với mỗi cốc ở thí nghiệm 1 .............................................. 47
Bảng 3.2 Tỉ lệ H2O2/Fe và Mn2+ ứng với mỗi cốc ở thí nghiệm 2 ................................ 49
Bảng 3.4 Thông số đo COD mẫu đun và không đun .................................................... 50
Bảng 3.5 Kết quả thí nghiệm 1 ...................................................................................... 50
Bảng 3.6 Hiệu suất xử lí độ màu, COD với các tỉ lệ H2O2 và Fe khác nhau ................ 50
Bảng 3.7 Kết quả thí nghiệm 2 ...................................................................................... 52
Bảng 3.8 Hiệu suất xử lí độ màu, COD khi có xúc tác Mn2+ ........................................ 52
i
Bảng 4.2 Kết quả thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl ................................ 60
Bảng 4.3 Hình ảnh thí nghiệm 1 độ đục 10 NTU.......................................................... 61
Bảng 4.4 Hình ảnh thí nghiệm 1 độ đục 100 NTU........................................................ 62
Bảng 4.5 Hình ảnh thí nghiệm 1 độ đục 100 NTU........................................................ 63
Bảng 4.6 Kết quả thí nghiệm 2: Khử trùng bằng đèn UV ............................................. 64
Bảng 5.1 Đường chuẩn photpho .................................................................................... 71
Bảng 5.2 Thông số đầu vào .......................................................................................... 72
Bảng 5.3 Xác định lượng hóa chất điều chỉnh pH......................................................... 72
Bảng 5.4 Kết quả của thí nghiệm xác định lượng pH tối ưu ......................................... 72
Bảng 5.5 Kết quả của thí nghiệm xác định lượng vôi tối ưu ......................................... 73
Bảng 5.6 Xử lý thông số đầu vào ................................................................................. 73
Bảng 5.7 Xử lý kết quả của thí nghiệm xác định lượng pH tối ưu................................ 75
Bảng 5.8 Xử lý kết quả của thí nghiệm xác định lượng vôi tối ưu ............................... 77
ii
DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1 Mô hình thí nghiệm jartest ............................................................................... 7
Hình 1.2 Đồ thị thể hiện mối liên hệ giữa pH và hiệu quả xử lý COD, màu ................ 11
Hình 1.3 Mối tương quan giữa PAC với hiệu quả xử lý COD, màu ............................. 13
Hình 1.4 Mối tương quan giữa PAC với hiệu quả xử lý COD, màu mẫu có than ........ 14
Hình 1.5 Đồ thị thể hiện mối tương quan giữa thời gian và hiệu suất xử lý COD, màu
....................................................................................................................................... 16
của mẫu có than ............................................................................................................. 17
Hình 2.1 Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa pH và thời gian xử lý ........................ 32
Hình 2.2 Đồ thị hiệu suất xử lý .................................................................................... 33
Hình 2.3 Đồ thị xác định các thông số động học xô 1 .................................................. 35
Hình 2.4 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 1 ................................................ 36
Hình 2.6 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 2 ................................................ 38
Hình 2.8. Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 3 ............................................... 40
Hình 2.10 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 4 .............................................. 42
Hình 3.1 Chuẩn bị mẫu cho thí nghiệm 1 ...................................................................... 47
Hình 3.2 Chuẩn bị mẫu cho thí nghiệm 2 ...................................................................... 47
Hình 3.3 Chuẩn độ COD dung dịch từ màu xanh chuyển sang màu nâu đỏ ................. 49
Hình 3.4 Biểu đồ so sánh hiệu suất xử lý độ màu, COD ứng với các tỉ lệ H2O2 và Fe
khác nhau ....................................................................................................................... 51
Hình 3.5 Biểu đồ hiệu suất so sánh suất hiệu suất xử lý độ màu, COD khi có xúc tác
Mn2+ ............................................................................................................................... 53
Hình 4.1 Tổng Coliforms bằng hóa chất NaOCl ........................................................... 64
Hình 4.2 Biểu đồ lượng Coliform xử lý bằng UV......................................................... 65
Hình 5.1. Mẫu trong quá trình khuấy Jartest ................................................................. 74
Hình 5.2. Mẫu Photpho xác định pH tối ưu ................................................................. 75
iii
Hình 5.3. Đồ thị mối tương quan giữa pH, hiệu suất xử lý độ đục và P (lọc, không lọc)
....................................................................................................................................... 76
Hình 5.4. Mẫu Photpho xác định liều lượng Ca(OH)2 tối ưu ........................................ 78
Hình 5.5. Đồ thị mối tưn quan giữa lượng Vôi, hiệu suất xử lý độ đục, P (lọc, không
lọc) ................................................................................................................................. 78
iv
BÀI 1. KEO TỤ - TẠO BÔNG

1.1 Mục đích thí nghiệm
Giúp sinh viên làm quen với những kỹ năng cần thiết của người kỹ sư tương lai.
- Lý thuyết keo tụ tạo bông – lắng.
- Đánh giá khả năng keo tụ của từng loại phèn.
- Tìm ra điều kiện tối ưu cho từng loại nước thải.
- Luyện tập khả năng viết một báo cáo ký thuật.
1.2. Cơ sở lý thuyết
Xử lý bằng phương pháp keo tụ là cho vào trong nước một loại hóa chất gọi là chất keo
tụ có thể đủ làm cho các hạt rất nhỏ biến thành những hạt lớn lắng xuống. Thông thường quá
trình keo tụ tạo bông xảy ra qua hai giai đoạn sau:
Giai đoạn 1: Bản thân chất keo tụ phát sinh thuỷ phân, quá trình hình thành dung dịch
keo và ngưng tụ.
Giai đoạn 2: Trung hòa Khử trùng lọc các tạp chất trong nước. Kết quả của quá trình trên
là hình thành các hạt lớn lắng xuống.
Để thực hiện quá trình keo tụ, người ta cho vào nước các chất keo tụ thích hợp như phèn
nhôm, phèn sắt FeSO4 hoặc loại FeCl3. Các loại phèn này được đưa vào nước dưới dạng dung
dịch hòa tan.
Khi cho phèn nhôm vào nước, chúng phân li thành các ion Al3+. Sau đó, các ion này bị thuỷ
phân thành Al(OH)3.
Al3+ + 3H2O = Al(OH)3 + 3H+
Trong phản ứng thuỷ phân trên đây, ngoài Al(OH)3 (nhân tố quyết định đến hiệu quả keo
tụ) được tạo thành mà còn giải phóng ra ion H+. Các ion này sẽ được khử bằng độ kiềm tự
nhiên của nước (được đánh giá bằng HCO3- ). Trường hợp độ kiềm tự nhiên của nước thấp,
không đủ để trung hoà ion H+ thì cần phải kiềm hóa nước. Chất dùng để kiềm hoá thông dụng
là vôi. Một số trường hợp khác có thể dùng soda (Na2CO3) hay xút (NaOH).
Sau đây là các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình keo tụ tạo bông khi sử dụng PAC nhôm:
5
➢ Trị số pH của nước

Nước thiên nhiên sau khi đã cho Al2(SO4)3 vào, trị số pH bị giảm thấp vì đây là một loại
muối gồm axit mạnh và bazơ yếu. Sự thuỷ phân của nó có thể tăng thêm tính axit của nước.
Đối với hiệu quả keo tụ, ảnh hưởng chủ yếu là trị số pH của nước sau khi cho phèn nhôm
vào. Cho nên trị số pH dưới đây đều là trị số pH của nước sau khi cho phèn nhôm vào.
➢ Lượng dùng chất keo tụ
Quá trình keo tụ không phải là một phản ứng hóa học đơn thuần, nên lượng phèn cho vào
không thể căn cứ vào tính toán để xác định. Tuỳ điều kiện cụ thể khác nhau, phải làm thực
nghiệm chuyên môn để tìm ra lượng phèn cho vào tối ưu.
Lượng phèn tối ưu nói chung cho vào trong nước là 0.1 – 0.5 mgđl/l, nếu dùng
Al2(SO4)3.18H2O thì tương đương 10 – 50 mg/l. Nói chung vật huyền phù trong nước cũng
nhiều, lượng chất keo tụ cần thiết cũng lớn. Cũng có thể chất hữu cơ trong nước tương đối ít
mà lượng chất keo tụ vẫn cần tương đối nhiều.
➢ Nhiệt độ nước
Khi dùng muối nhôm làm chất keo tụ, nhiệt độ nước ảnh hưởng lớn đến hiệu quả keo tụ.
Khi nhiệt độ nước rất thấp (thấp hơn 5oC), bông sinh ra to và xốp, chủ yếu là nước, lắng
xuống rất chậm nên hiệu quả kém.
Khi dùng nhôm sunfat tiến hành keo tụ nước thiên nhiên, nhiệt độ nước tốt nhất là 25 – 30oC.
➢ Tốc độ hỗn hợp của nước với chất keo tụ:
Quan hệ tốc độ hỗn hợp của nước và chất keo tụ đến tính phân bổ đồng đều của chất keo
tụ và cơ hội va chạm giữa các hạt keo cũng là một nhân tố trọng yếu ảnh hưởng đến quá trình
keo tụ. Tốc độ khuấy tốt nhất là từ nhanh chuyển sang chậm. Khi mới cho chất keo tụ vào
nước, phải khuấy nhanh, vì sự thuỷ phân của chất keo tụ trong nước và tốc độ hình thành keo
rất nhanh. Cho nên phải khuấy nhanh mới có khả năng hình thành lượng lớn keo hydroxit hạt
nhỏ làm cho nó nhanh chóng khuếch tán đến các nơi trong nước kịp thời cùng với các tạp
chất trong nước tác dụng. Sau khi hỗn hợp hình thành bông cặn và lớn lên, không nên khuấy
quá nhanh, vì không những bông cặn khó lớn lên mà còn phá vỡ những bông cặn đã hình
thành.
➢ Tạp chất trong nước
6
Nếu cho các ion ngược dấu vào dung dịch nước có thể khiến dung dịch keo tụ. Cho nên
ion ngược dấu là một loại tạp chất ảnh hưởng đến quá trình keo tụ. Khi dùng Al2(SO4)3 làm
chất keo tụ, dung dịch keo Al(OH)3 hình thành thường mang điện tích dương nên ảnh hưởng
của tạp chất trong nước đến quá trình keo tụ dung dịch chủ yếu là anion.
➢ Môi chất tiếp xúc
Khi tiến hành keo tụ hoặc xử lý bằng phương pháp kết tủa khác, nếu trong nước duy trì
một lớp cặn bùn nhất định sẽ làm cho quá trình kết tủa càng hoàn toàn, làm cho tốc độ kết
tủa nhanh thêm. Lớp cặn bùn có tác dụng làm môi chất tiếp xúc, trên bề mặt của nó có tác
dụng Khử trùng, thúc đẩy và tác dụng của các hạt cặn bùn đó như những hạt nhân kết tinh.
Cho nên hiện nay thiết bị dùng để keo tụ hoặc xử lý bằng kết tủa khác, phần lớn thiết kế có
lớp cặn bùn.
Rất nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả keo tụ. Để tìm ra điều kiện tối ưu để xử lý bằng
keo tụ, khi thiết kế thiết bị hoặc điều chỉnh vận hành, có thể trước tiên tiến hành thí nghiệm
mẫu ở phòng thí nghiệm bằng thiết bị jartest.
Hình 1.1 Mô hình thí nghiệm jartest
7
1.3. Quy trình thực hiện thí nghiệm

Chuẩn bị mẫu: 15L nước sinh hoạt - kí túc xá Đại Học Quốc Gia cho vào 1.5g metyl
blue vào.
Tại TN2 ở mẫu có than cho vào 0.4g than hoạt tính/1 cốc 400ml nước thải.
1.3.1 Thí nghiệm 1: Xác định giá trị pH tối ưu
Bước 1: Định lượng hóa chất điều chỉnh pH
- Lấy 400ml mẫu nước thải cho vào cốc jartest.
- Cho vào cốc 2 ml phèn (10%).
- Dùng dung dịch NaOH 0.1N/H2SO4 0.1N điều chỉnh pH đến các giá trị 5, 5.5 ,6, 6.5,
7 ,7.5.
- Ghi nhận giá trị NaOH /H2SO4 đã dùng.
Bước 2: Keo tụ - tạo bông
Lấy Lấy Lấy Lấy Lấy Lấy
2ml phèn 2ml phèn 2ml phèn 2ml phèn 2ml phèn 2ml phèn
+ + + + + +
Lượng hóa Lượng hóa Lượng hóa Lượng hóa Lượng hóa Lượng hóa
chất nâng hạ chất nâng hạ chất nâng hạ chất nâng hạ chất nâng hạ chất nâng hạ
pH đã xác pH đã xác pH đã xác pH đã xác pH đã xác pH đã xác
định ở bước 1 định ở bước 1 định ở bước 1 định ở bước 1 định ở bước 1 định ở bước 1
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
pH=5 pH=5.5 pH=6 pH=6.5 pH=7 pH=7.5
Đưa vào giàn Jartest khuấy với tốc độ 100 vòng/ phút
Sau 1 phút điều chỉnh chậm lại trong 15 phút tốc độ 15 vòng/ phút
Lắng tĩnh 30p
8
Lấy mẫu nước đã lắng đo pH, độ màu, COD

Tại độ màu COD thấp nhất lấy pH tương ứng làm pH tối ưu
Lưu ý: pH tối ưu (đo sau khi lắng) là ứng với mẫu có độ màu thấp nhất.
1.3.2 Thí nghiệm 2: Xác định liều lượng phèn tối ưu
400ml mẫu
0.5ml phèn 1ml phèn 1.5ml phèn 2ml phèn 2.5ml phèn 3ml phèn
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
Cho lượng hóa chất NaOH, H2SO4 để được pH tối ưu đã xác định ở TN1 cùng lúc
Đưa vào giàn Jartest khuấy với tốc độ 100 vòng/ phút
Sau 1 phút điều chỉnh chậm lại trong 15 phút tốc độ 15 vòng/ phút
Lắng tĩnh 30p
Lấy mẫu nước đã lắng đo pH, độ màu, COD
Tại độ màu, COD thấp nhất lấy lượng phèn tương ứng làm lượng phèn tối ưu
9
 Liều lượng phèn tối ưu là liều lượng phèn ứng với mẫu có độ màu, COD thấp nhất.
1.3.3 Thí nghiệm 3: Xác định thời gian keo tụ tối ưu
Bước 1: Xác định thời gian keo tụ tối ưu
- Lấy cốc cho 400 mL nước thải
- Chỉnh mẫu nước tại pH tối ưu và lượng phèn tối ưu xác định tại các bước trên.
- Đặt cốc vào giàn Jartest
- Điều chỉnh vòng khuấy chậm lại ở tốc độ 15 – 20 vòng/ phút.
- Lấy mẫu sau 30 phút, 60 phút, 90 phút (lọc qua giấy lọc – pha loãng 2 lần + 10ml
nước cất).
Bước 2: Phân tích mẫu
Lấy mẫu nước lắng (lớp nước ở phía trên, lấy dưới lớp váng bề mặt) phân tích chỉ tiêu
pH, độ màu, COD.
Thời gian tối ưu là thời gian ứng với mẫu có độ màu, COD thấp nhất.
1.4. Kết quả thí nghiệm và nhận xét
1.4.1. Thông số đầu vào
Mẫu trắng không đun V0 = 2.2ml
Mẫu trắng đun V0đ = 1.9ml
Bảng 1.1 Thông số đầu vào
pH COD Độ màu, A
6.55 VFAS = 1,5 ml 0.21
Phương trình đường chuẩn độ màu: y = 0.006x + 0.001 R2 = 0.9953

Chọn bước sóng 455mm
Nồng độ màu của nước là C = 34.83 mg/L.
10
1.5 × 0.1
(1.9 − 1.5) × × 8000
COD = 2.2 = 87.27mg/l
2.5
1.4.2. Xác định pH tối ưu:
Bảng 1.2 Thông số thí nghiệm pH tối ưu
pH 5 5.5 6 6.5 7 7.5
pH sau khi bỏ phèn nhôm 4.02 4.02 4.02 4.02 4.02 4.02
V NaOH 7.5 8.75 10.75 13.25 14.5 15.4
pH sau 6.29 6.32 6.64 5.91 7.16 7.54
Độ màu (mg/l) 23.17 2.33 2.67 1.67 3.5 1.83
HSXL màu (%) 33.48 93.31 92.33 95.21 89.95 94.75
COD (mg/L) 65.45 76.36 54.54 10.9 21.81 32.72
HSXL COD (%) 25 12.5 37.5 87.51 75 62.5
Chọn pH tối ưu là pH = 5.91
Mối tương quan giữa pH và hiệu quả xử lý COD, độ màu:
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa hiệu suất xử lý COD, pH
100
90
80
70
Hiệu suất xử lí %
60
50
40
30
20
10
0
5 5.5 6 6.5 7 7.5
pH
Hiệu suất xử lí độ màu Hiệu suất xử lí COD
Hình 1.2 Đồ thị thể hiện mối liên hệ giữa pH và hiệu quả xử lý COD, màu.
11
Nhận xét:
Theo như thí nghiệm:
- Ở COD thì khi pH 6.29. 6.32, 6.64, 5.91 hiệu suất xử lí cũng tăng lần lượt và đỉnh điểm
là tại pH 5.91 hiệu suất xử lí đạt 87.51 %, sau mức đỉnh điểm thì hiệu suất giảm dần theo pH
lần lượt 7.16, 7.54 ứng với % hiệu suất là 75, 62.5%.
- Ở độ màu tại pH 6.59 có hiệu suất xử lí kém nhất, sau đó từ pH 6.32, 6.64, 5.91, 7.16,
7.54 hiệu suất tăng lần lượt 93.31, 92.33, 95.21, 89.95, 94.75. Tuy nhiên để lựa chọn, chúng
ta sẽ lựa chọn tại vị trí có hiệu suất xử lí độ màu cao nhất là 95.21% tại pH 5.91.
- Chọn pH tối ưu của thí nghiệm tại pH 5.91, pH đo được sau khi lắng
- Tuy nhiên tjai đây vẫn có một vài sự chênh lệch số liệu do sai số từ quá trình thao tác
kĩ thuật thí nghiệm, vì vậy từ đây rút ra bài học cho sinh viên, khi thao tác thí nghiệm cần
chuẩn bị kĩ, và thao tác thật chuẩn để tránh được các sai số không đáng có.
1.4.3. Xác đinh liều lượng PAC tối ưu:
Bảng 1.3 Thông số của thí nghiệm xác đinh PAC tối ưu
Phèn nhôm 0,5 1 1,5 2 2,5 3
NaOH 3 8 11,1 15 20.5 24
pHsau 6 4.72 4.22 4.11 4 3.96
Độ màu 11.83 6.67 17.33 8 5.5 9.83
Hiệu suất xử lí độ 66 80.85 50 77 84 71.78
màu (%)
Độ màu có than 43.5 10 7.5 6 9.33 6.83
Hiệu suất xử lí độ -25 71.29 78.5 82.8 73.2 80.4
màu có than (%)
COD 80.72 61 43.64 54.54 19.63 50.18
Hiệu suất xử lí 7.5 30 50 37.5 77.5 42.5
nồng độ COD
(%)
COD có than 414 65.45 87.27 32.72 43.63 41.45
Hiệu suất xử lí -374 25 0 62.5 50 52.5
nồng độ COD có
than (%)
12
Lượng phèn tối ưu là 2,5ml

Lượng phèn tối ưu ở mẫu có than là 2ml
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa hiệu suất xử lý COD với
lượng PAC
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0.5 1 1.5 2 2.5 3
Lượng PAC tương ứng
Hiệu suất xử lí độ màu Hiệu suất xử lí nồng độ COD
Hình 1.3 Mối tương quan giữa PAC với hiệu quả xử lý COD, màu
Nhận xét:
- Lượng phèn cho vào trong thí nghiệm sẽ quyết định đến hiệu quả thí nghiệm, dư lượng
phèn trong nước không làm hiệu quả xử lý chất ô nhiễm cao lên mà còn làm tiêu tốn hóa chất
và làm dư lượng phèn trong nước xử lý đầu ra. Khi lượng phèn cho vào là tối ưu thì hiệu quả
xử lý COD và độ màu cũng đạt hiệu quả cao nhất.
- Nhìn vào biểu đồ trên, ta thấy đối với lượng PAC là 2.5ml thì cho ra hiệu suất xử
lý COD và độ màu cao nhất, chứng tỏ lượng PAC tối ưu cho quá trình là 2.5ml.
- Tuy nhiên bên cạnh đó tại lượng PAC là 2ml và 3 ml hiệu quả xử lí COD lại kém
đi, tại lượng PAC 1, 1.5, 2, 3ml có sự chênh lệch không hợp lí, chứng tỏ tại đây có sự
sai số, sai xót về mặt kĩ thuật và thao tác, tuy nhiên tại đây có vài sự chênh lệch khá
lớn vì vậy sinh viên thực hiện cần khắc phục tình trạng trên để tránh sai số một cách
tối thiểu.
13
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa hiệu suất xử lý COD với
100
lượng PAC 100
50
80
60
-50
Hiệu suất xử lí độ màu có than
-100
40
-150
20
-200
-250
0
0.5 1 1.5 2 2.5 3
-300
-20
-350
-40 -400
Lượng PAC lương ứng
Hiệu suất xử lí độ màu có than Hiệu suất xử lsi nồng độ COD có than
Hình 1.4 Mối tương quan giữa PAC với hiệu quả xử lý COD, màu mẫu có than:
Nhận xét:
- Từ biểu đồ cho chúng ta thấy khi có sự tham gia của than chưa rửa sạch, tại mẫu có
PAC 0.5ml hiệu quả xử lí rất kém, thậm chí là độ màu và COD tăng hơn so với ban đầu.
- Tuy nhiên từ mẫu PAC 1, 1.5, 2, 2.5, 3 ml thì hiệu suất xử lí trở nên ổn định hơn,
nhưng vẫn còn sự chênh lệch không đáng có, vì vậy khi thực hiện thí nghiệm sinh viên lưu ý
14
cần thao tác về mặt kĩ thuật thật chuẩn, để tránh được các tình trạng sai số diễn ra một cách
tối thiểu nhất.
- Từ mặt số liệu và biểu đồ ta rút ra được tại PAC 2ml là tối ưu cho quá trình, vì chúng
ta được hiệu quả xử lí COD độ màu cao nhất tại vị trí này.
1.4.4. Xác định thời gian tối ưu:
Bảng1.4 Thông số thí nghiệm xác định thời gian tối ưu.
Thời gian 30 phút 60 phút 90 phút
pHsau 7.12 5.96 6.6
pHsau có than 6.6 6.7 6.6
Độ màu 3.5 1.83 1
HSXL màu (%) 90 95 97
Độ màu có than 5.67 2.33 1.33
HSXL màu có than (%) 84 93 96
COD 43.63 10.9 21.8
HSXL COD (%) 50 88 75
COD có than 0 54.54 43.63

HSXL COD có than (%) 100 37.5 50
Pha loãng 5 lần.

Thời gian tối ưu là 60 phút.
Thời gian tối ưu tại có than 30 phút
Mối tương quan giữa thời gian và hiệu suất xử lý COD, màu:
15
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa hiệu suất xử lý COD và
thời gian
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
30 60 90
Thời gian
HSXL màu HSXL COD
Nhận xét:
- Thời gian thí nghiệm sẽ quyết định đến hiệu quả thí nghiệm, khi thời gian vừa dư làm
cho kết quả trở nên thuận lợi nhất và tốt nhất, được cho thấy là độ màu, COD thấp nhấp so
với các chỉ tiêu thời gian khác.
- Theo như thí nghiệm trên, thời gian tối ưu nhất là 60 phút vì tại đây cho hiệu
suất xử lý COD và độ màu cao nhất, đạt được hiệu suất là 88% đối với COD và 95%
đối với độ màu, mặc dù 90 phút cho kết quả cao hơn nhưng chờ 30 phút để lấy thêm
2% hiệu quả xử lý màu là quá tốn thời gian, và bên cạnh đó hiệu quả xử lí COD cũng
thấp hơn so với thời điểm 60 phút.
- Chọn thời gian tối ưu là 60 phút.
16
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa hiệu suất xử lý COD và thời
gian mẫu có than
120
100
80
60
40
20
0
30 60 90
Thời gian
HSXL màu có than HSXL COD có than
Hình 1.6 Đồ thị thể hiện mối tương quan giữa thời gian và hiệu suất xử lý COD,
màu của mẫu có than
Nhận xét:
- Theo như thí nghiệm trên, thời gian tối ưu nhất là 30 phút vì tại đây cho hiệu suất xử
lý COD và độ màu cao nhất, đạt được hiệu suất là 100% đối với COD và 84% đối với độ
màu, mặc dù 90 phút cho kết quả cao hơn nhưng chờ 60 phút để lấy thêm 12% hiệu quả xử
lý màu là quá tốn thời gian, và bên cạnh đó hiệu quả xử lí COD cũng thấp hơn so với thời
điểm 30 phút.
- Chọn thời gian tối ưu tại mẫu có than là 30 phút.
- Tại đây có thể do sự tham gia của than khi chưa rửa nên về mặt kĩ thuật có thể số liệu
đã xảy ra sai xót, vì vậy khi thao tác chúng ta cần khắc phục những lỗi trên tránh tình trạng
xảy ra sai số không đáng có.
1.5. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hãy nêu cơ chế quá trình keo tụ tạo bông trong xử lí nước thải?
- Phản ứng 1: Hấp phụ ban đầu ở liều lượng PAC tối ưu. Phân tử polime dính vào hạt
17
keo.
- Phản ứng 2: Hình thành bông cặn. Đuôi PAC đã hấp phụ có thể duỗi ra và gắn kết với
vị trí trống trên bề mặt hạt keo khác → hình thành bông cặn.
- Phản ứng 3: Hấp phụ lần hai của PAC. Nếu đoạn cuối duỗi ra và không tiếp xúc với vị
trí trống trên hạt khác và gấp lại → tiếp xúc với mặt khác của chính hạt đó → ổn định lại
- Phản ứng 4: Khi liều lượng PAC dư. Nếu PAC thêm vào dư nhiều, bề mặt hạt bão hòa
các đoạn PAC → không có vị trí trống để hình thành cầu nối → hạt keo ổn định trở lại
- Phản ứng 5: Vỡ bông cặn, vỡ vụn bông cặn khi xáo trộn nhiều.
Trong toàn bộ quá trình (5 phản ứng trên), Cơ chế chính là: Hấp phụ và tạo cầu nối. Cơ
chế phụ là: Trung hòa điện tích.
Câu 2. Tại sao cần thực hiện thí nghiệm 1?
Thực hiện thí nghiệm 1 vì việc thực hiện thí nghiệm 2 đòi hỏi thời gian lớn để điều chỉnh
từng cốc và để phản ứng xảy ra đồng thời cho 6 cốc.
Câu 3. So sánh quá trình keo tụ tạo bông trong xử lí nước thải và nước cấp?
Quá trình keo tụ tạo bông trong nước thải có hiệu quả thấp hơn trong nước cấp do tính
chất của nước thải có chứa nhiều tạp chất và chất rắn lơ lửng không thể keo tụ. Do đó, quá
trình keo tụ trong nước thải yêu cầu sử dụng lượng hóa chất lớn hơn so với quá trình keo tụ
trong nước cấp.
18
BÀI 2 PHƯƠNG PHÁP BÙN HOẠT TÍNH

- Làm quen với phương pháp xử lý nước thải bằng vi sinh vật
- Đánh giá khả năng xử lý của bùn hoạt tính
- Xác định các giá trị thông số động học
2.2 Cơ sở lý thuyết
2.2.1 Mục đích của quá trình sinh học trong nước thải
Chuyển hóa các hợp chất hữu cơ hòa tan và chất dễ phân hủy thành sản phẩm cuối chấp
nhận được (CO2, H2O, N2);
Nitơ, Photpho sẽ được phân hủy hoặc chuyển hóa;
Bông bùn sinh học hay màng sinh học là quá trình của việc kết tụ cặn lơ lửng và chất keo
không lắng;
Khử một số hợp chất và chất hữu cơ dang vết.
2.2.3 Hiện tượng cơ bản xảy ra trong quá trình oxy hóa sinh học
Sử dụng các hợp chất hữu cơ để tổng hợp sinh khối
Duy trì hoạt động sống tế bào: sinh trưởng, sinh sản, tích lũy dinh dưỡng, bài tiết sản
phẩm
Phương trình phản ứng xảy ra
CX Hy Oz + O2 + NH3 → tế bào mới + CO2 + H2 O + NO3
2.2.4 Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phân hủy sinh học
Yếu tố ảnh hưởng bao gồm: Nhiệt độ, pH, dinh dưỡng, độ măn, DO, Ion chất độc…..
2.2.5. Xác định các thông số động học Y, kd, 𝝁𝒎 , Ks
- Tại pha log:
rt = dX/dt = 𝜇X (1)
Trong đó: X: nồng độ bùn hoạt tính, mg/L

𝜇: tốc độ tăng trưởng riêng của bùn vi sinh, 1/giây
t: thời gian thổi khí, (s)
𝑟t: tốc độ tăng trưởng của vi khuẩn, mg/L.giây
19
- Trong trường hợp nuôi cấy theo mẻ, áp dụng theo phương trình Monod:
𝑆
𝜇 = 𝜇𝑚 (2)
𝐾𝑆 +𝑆
Trong đó: 𝜇: tốc độ tăng trưởng riêng, L/s

𝜇𝑚 : tốc độ tăng trưởng riêng cực đại, L/s
𝑆: nồng độ chất thải nền trong nước thải
KS: hằng số bán tốc độ, mg/L
- Do trong quá trình xử lý, một phần các chất hữu cơ bị oxy hóa thành tế bào mới, một phần
bị oxy hóa thành các chất hữu cơ và các chất vô cơ ổn định. Vì vậy, có thể thiết lập quan hệ
giữa tốc độ tăng trưởng và lượng chất nền được sử dụng.
rt = -Y.rd (3)
Trong đó: Y: hệ số sản lượng tế bào, mg/mg

rd: tốc độ sử dụng chất nền, g/m3.s
𝑄 𝑆0 −𝑆
rd = − (S0-S) = − (4)
𝑉 𝜃
Trong đó: Q: lưu lượng nước thải, m3/ngày

V: thể tích bể BHT, m3
S0: nồng độ BOD ban đầu, mg/L
S: nồng độ BOD tại thời điểm xác định, mg/L
𝜃: thời gian lưu nước, ngày hoặc giờ
Thời gian lưu nước trong hệ thống được xác định theo phương trình sau:
1 𝑟𝑑
= −𝑌 − 𝑘𝑑 (5)
𝜃 𝑋
Trong đó: kd: tốc độ sử dụng cơ chất riêng tối đa, 1/ngày
Từ các phương trình (1), (2), (3), (4), (5) xây dựng đồ thị tuyến tính để xác định các giá trị
thông số động học Y; kd; 𝜇𝑚 ; Ks.
20
2.3 Quy trình thực hiện thí nghiệm

Chuẩn bị mẫu nước: Lấy bùn lắng, nuôi vi sinh vật hiếu khí bằng cách sục khí + ăn
đường
2.3.1 Mô hình thực hiện thí nghiệm
- Bước 1: Xác định các thông số đầu vào
pH ban đầu
Hàm lượng SS (MLSS, MLVSS)
Đo COD
Đo BOD
- Bước 2: Mô hình thí nghiệm
21
- Bước 3: Lấy mẫu ở các thời điểm
- Bước 4: Xác định các chỉ tiêu
22
- Bước 5: Mẫu 2 giờ chiều
2.3.2 Xác định thông số bùn
Lấy V1 (bùn)
Lọc
Sấy ở 105℃→ Xác định mss (MLSS)
Tiếp tục sấy ở 550℃ → Xác định MLVSS
23
2.3.3 Xác định COD
Rửa ống COD bằng dung dịch H2 SO4 20%
Lấy 2,5 mL mẫu + 1,5 𝐾2 𝐶𝑟2 𝑂7 0.1N

+ 3,5 mL H2 SO4 vào ống COD
(phản ứng xảy ra mạnh nên cho axit chảy
dọc theo thành ống nghiệm)
Cho ống COD vào tủ sấy, nung

ở 150℃ trong 2h
Lấy ống COD ra để nguội, đổ ra erlen

+ 2 giọt feroin
Định phân bằng FAS 0.1N

(kết thúc chuẩn khi dd chuyển từ màu xanh
sang nâu đỏ
1.5 × 0.1
(Vđun − Vmẫu ) × × 8 × 1000
Vo đun
Công thức: COD mgO2 /L =
2.5
Tương tự, làm như vậy với 2 mẫu trắng (1 mẫu trắng đun, 1 mẫu trắng không đun).
24
2.3.4 Hàm lượng SS

a) Chuẩn bị
Làm khô cốc ở nhiệt độ 103℃ - 105℃
trong 1 giờ
Nung cốc 1h ở nhiệt độ 550℃ ± 50℃

trong tủ nung (Nếu xác định MLVSS)
Làm nguội cốc trong bình hút ẩm đến

nhiệt độ cân bằng, trong 1 giờ
Cân Po (mg)
b) Xác định MLSS
Lấy 5mL bùn

Chuyển mẫu có dung tích đã
được xáo trộn vào cốc đã cân
Làm bay hơi nước trong tủ sấy ở

nhiệt độ 103℃ - 105℃
Làm nguội trong bình hút ẩm đến nhiệt độ

cân bằng (trong 1h)
Cân P1 (mg)
(P1 − P0 ) × 1000
MLSS =
VmL mẫu
25
c) Xác định MLVSS
Thực hiện các bước như

phần xác định MLSS
Nung cốc trong tủ nung ở nhiệt độ

550℃ ± 50 ℃
Làm nguội trong bình hút ẩm đến nhiệt độ

cân bằng (trong 1h)
Cân P2 (mg)
(P1 − P2 ) × 1000
MLVSS =
VmL mẫu
c) Xác định chỉ số SVI
Ống đong 1000mL
Đợi 30 phút
Cho bùn vào Ghi lại V
lắng
V × 1000
SVI =
MLSS
26
2.3.5 Xác định DO
27
2.3.6 Xác định BOD5

Dùng NaOH hoặc H2SO4 để trung hòa dung dịch mẫu đến pH = 7 – 7.5
Lấy thể tích mẫu thích hợp cho vô chai

BOD
Thêm vào 1mL dung dịch
Đệm
MgSO4 CaCl2 FeCl2 Nh4 Cl
phosphate
Cho chai BOD vào tủ điều nhiệt giữ ở 20 ℃
Để ổn định sau 20ph sau đó cho KOH vào
Vặn nút cao su đúng vị trí đậy

kín miệng chai
Sau 5 ngày, đọc kết quả chuẩn độ trực tiếp
28
2. 4 Kết quả thí nghiệm

2.4.1 Xác định thông số đầu vào của nước
Mẫu trắng không nung: VFAS = 1.5mL
Mẫu trắng nung: VFAS = 1.45mL
Bảng 2.1. Thông số đầu vào
pH COD SS (100mL) BOD
m0 = 0.112 g BOD đầu vào = 3.47mg/L
6.2 VFAS = 1.1mL
m1 = 0.145 g BOD5 đầu ra = 1.56 mg/L
Giá trị 112 330 mg/L 287 mg/L
1.5 × 0.1
mgO2 (Vđun − Vmẫu ) × Vo đun × 8 × 1000
COD =
L 2.5
1.5 × 0.1
(1.45 − 1.1) × × 8 × 1000
= 1.5 = 112 mgO2 /L
2.5
(m1 − m0 ) × 1000 (0.145 − 0.112) × 1000
SS = = = 330 mg/L
V 0.1
2.4.2. Xác định thông số đầu vào của bùn
(P1 − Po ) × 1000 (25.0962 − 23.1878) × 1000 mg
MLSS = = = 381.68
VmL mẫu 5 mL
= 381690 mg/L
(P1 − P2 ) × 1000 (25.0962 − 23.518) × 1000
MLVSS = = = 315.64 mg/mL
VmL mẫu 5
Trong đó:
P0 = 23.1878 g. Khối lượng cốc sau khi sấy ở 105oC
P1 = 25.0962 g. Khối lượng cốc và mẫu sau khi sấy ở 105oC
P2 = 23.518 g. Khối lượng cốc và mẫu sau khi nung ở 550oC
Vml mẫu = 5 mL. Thể tích mẫu sử dụng
Chỉ số thể tích bùn
V×1000 900×1000
SVI = = ≈ 23.58 mL/g  Bùn kết cụm
MLSS 381.68
29
2.4.3. Nồng độ bùn giả thuyết

Dựa vào MLSS ban đầu của mẫu ta pha loãng với nước thải để ra nồng độ bùn phù hợp. Áp
dụng công thức C1.V1= C2.V2 ta tính được lượng bùn cần cho vô để pha loãng ra nồng độ
thích hợp
Bảng 2.2 Nồng độ bùn giả thuyết
Nồng độ bùn 500 1000 2000 3000
V bùn (mL) 2.6 mL 5.24 mL 10.48 mL 15.72 mL
2.4.4. Các thông số tại các nồng độ bùn theo thời gian
Bảng 2.3 Bể 1 nồng đọ bùn 500mg/L
Thời gian 30 phút 60 phút 120 phút 180 phút 2 giờ chiều
pH 3.5 6.9 6.9 4.6 6.9
SS mg/L 312 285 250 234 212
COD mg/L 108 96 87 80 78
SVI ml/g - - - - 250
BOD5 (mg/L) - - - - 223
Bảng 2.4 Bể 2 nồng độ bùn 1000mg/L

pH 4.3 7 7.1 6.5 7
SS mg/L 110 75 62 58 54
COD mg/L 102 81 74 58 47

SVI ml/g - - - - 129.63
BOD5 (mg/L) - - - - 110
30

pH 6.2 6.7 7.1 6.7 6.9

SS mg/L 302 285 263 221 195
COD mg/L 92 76 62 43 40
SVI ml/g - - - - 76.9
BOD5 (mg/L) - - - - 205

pH 6.6 6.4 6.5 6.9 7

SS mg/L 165 153 121 101 85
COD mg/L 85 74 61 45 38
SVI ml/g - - - - 235.3
BOD5 (mg/L) - - - - 164
2.5 Xử lý số liệu
Bảng 2.7 Mối tương quan giữa pH và thời gian xử lý
Bể 1 3.5 6.9 6.9 4.6 6.9
Bể 2 4.3 7 7.1 6.5 7

pH
Bể 3 6.2 6.7 7.1 6.7 6.9
Bể 4 6.6 6.4 6.5 6.9 7
31
Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa phHvà thời gian xử lý
8
5
pH
0
30 phút 60 phút 120 phút 180 phút 2PM
Thời gian
Bể 1 Bể 2 Bể 3 Bể 4
Hình 2.1 Biểu đồ thể hiện mối tương quan giữa pH và thời gian xử lý
Nhận xét:
Biểu đồ có sự mất cân bằng giữa các nồng độ khác nhau. pH của các nồng độ có xu
hướng khác nhau rõ rệt
Tại bể 2 và bể 3 có xu hướng giống nhau đều tăng lên trong khoản thời gian đầu và giảm
nhẹ tại thời điểm 180 phút. Lí giải cho điều này bởi vào giai đoạn đầu, lúc đó vi sinh vật đang
thích nghi với môi trường, vi sinh vật hấp thụ cơ chất để tăng sinh khối nên làm pH của nước
tăng. Càng về sau dinh dưỡng trong nguồn nước không đủ cung cấp cho vi sinh vật nên vi
sinh vật tiến hành phân huỷ nội bào khiến lượng vi sinh vật giảm làm giảm pH tại điểm 180
phút và sau đó vi sinh vật tái sử dụng lượng dinh dưỡng và phát triển trở lại khiến pH tăng
nhẹ trong thời gian ngắn
Tại bể 1 cũng xảy ra hiện tượng giống bể 2 và 3 nhưng vì nồng độ vi sinh vật ban đầu
thấp nên khi quá trình phân huỷ nội bào xảy ra khiến pH giảm sâu hơn bể 2 và bể 3.
Riêng bể 4 có sự khác biệt là pH không dao động quá nhiều trong suốt quá trình. Vì hàm
lượng vi sinh vật nhiều nên khả năng xử lí xảy ra mạnh tại thời gian đầu nên quá trình về sau
không có sự biến đổi nhiều trong tính chất nước. Và quá trình phân huỷ sinh bào không diễn
ra trong bể 4.
32
Mối quan hệ giữa hiệu quả xử lý COD và thời gian

Bảng 2.8 Kết quả hiệu suất xử lý của COD %
Bể 1 3.6 14.3 22.3 28.6 30.4
Bể 2 9 26.7 33.9 48.2 58
Bể 3 17.85 32.2 44.7 61.6 64.3
Bể 4 24.1 33.9 45.6 60 66
Hiệu suất xử lí (%)

70
60
50
40
30
20
10
0
30 phút 1 tiếng 2 tiếng 3 tiếng 2pm
Bể 1 Bể 2 Bể 3 Bể 4
Hình 2.2 Đồ thị hiệu suất xử lý

Nhận xét:
Theo đồ thị ta có thể thấy càng lâu thì hiệu suất xử lí COD tăng dần theo thời gian nhờ
sự tăng trưởng của vi sinh vật do vi sinh vật sử dụng COD làm chất hữu cơ để phát triển sinh
khối. Do đó lượng vi sinh vật tăng lên đồng nghĩa với lượng COD giảm đi.
Ở bể 3 và 4 cho hiệu suất ra hiệu suất xử lí gần như bằng nhau tại mọi thời điểm và có thời
điểm bể 3 có hiệu suất xử lí tốt hơn bể 4 tại khoảng 3 tiếng. Lí giải cho việc này là do tại thời
điểm 3 tiếng bể số 3 xảy ra hiện tượng phân huỷ phân bào và chứng minh cho việc này là do
pH giảm xuống. Đồng nghĩa với việc tại thời điểm 3 tiếng hiệu suất xử lí tối đa của vi sinh
vật.
33
Xác định các giá trị thông số động học

Xô 1:
Bảng 2.9 Số liệu thực bể 1.
So (mg/l) S (mg/l) 𝜃 (h) X (mg/l)
330 312 0.5 500
330 285 1 500
330 250 2 500
330 234 3 500
330 212 5 500
Bảng 2.10 Kết quả tính toán xô 1.
So - S 𝜃X 𝜃X/(So – S) 1/S
18 250 13.9 0.003
45 500 11.1 0.0035
80 1000 12.5 0.004
96 1500 15.625 0.0043
118 2500 21.2 0.0047
34
Biểu đồ đường tuyến tính

25
20
y = 4219.1x - 1.5895
R² = 0.516
𝜃X/( So – S)
15
10
0
0 0.0005 0.001 0.0015 0.002 0.0025 0.003 0.0035 0.004 0.0045 0.005
1/S
Hình 2.3 Đồ thị xác định các thông số động học xô 1

𝜃𝑋 𝐾 1 1
Ta có phương trình: = 𝑠× +
𝑆0 −𝑆 𝑘 𝑆 𝑘
1
Trong đó: b = = 1.5895 → k = 0.63 (1/h)
𝑘
𝐾𝑠
a= = 4219.1 → Ks = 2654.15 (mg/L)
𝑘
Để xác định các thông số động học còn lại, vẽ đồ thị tuyến tính với trục hoành là giá trị của
1 𝑆0 −𝑆
và trục tung là giá trị của
𝜃 𝜃𝑋
1/ 𝜃 2 1 0.5 0.33 0.2
(S0-S)/ 𝜃𝑋 0.072 0.09 0.08 0.064 0.0
35

0.1
0.09 y = 0.0085x + 0.0644
R² = 0.1648
0.08
0.07
0.06
(S0-S)/𝜃𝑋
0.05
0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5
1/𝜃
Hình 2.4 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 1.

Phương trình: y = 0.0085x + 0.0644
Y = 0.0085 Kd = 0.0644 (1/h)
Xô 2:
Bảng 2.11 Số liệu thực xô 2
330 110 0.5 1000
330 75 1 1000
330 62 2 1000
330 58 3 1000
330 54 5 1000
Bảng 2.12 Kết quả tính toán xô 2

So - S 𝜃X 𝜃X/( So – S) 1/S
220 500 2.27 0.009
255 1000 3.92 0.013
268 2000 7.46 0.016
272 3000 11.03 0.0172
276 5000 18.11 0.0186
36

20
18
16
y = 1465.2x - 13.068
14 R² = 0.787
𝜃X/( So – S)
12
10
0
0 0.002 0.004 0.006 0.008 0.01 0.012 0.014 0.016 0.018 0.02
1/S

𝜃𝑋 𝐾 1 1
Ta có phương trình: = 𝑠× +
1
Trong đó: b = = 13.068 → k = 0.0765 (1/h)
𝑘
𝐾𝑠
a= = 1465.2 → Ks = 112.0878 (mg/L)
𝑘
1 𝑆0 −𝑆
𝜃 𝜃𝑋
1/ 𝜃 2 1 0.5 0.33 0.2
(S0-S)/ 𝜃𝑋 0.44 0.255 0.134 0.09 0.0552
37

0.5
0.45 y = 0.2207x + 0.0113
R² = 0.9842
0.4
0.35
(S0-S)/𝜃𝑋
0.3
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5
1/𝜃
Hình 2.6 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 2

Phương trình: y = 0.2207x + 0.0113
Y = 0.2207 Kd = 0.0113 (1/h)
Xô 3:
Bảng 2.13 Số liệu thực xô 3.

330 302 0.5 2000
330 285 1 2000
330 263 2 2000
330 221 3 2000
330 195 5 2000
Bảng 2.14 Kết quả tính xô 3.

8 500 62.5 0.0033
45 1000 22.22 0.0035
67 2000 29.85 0.0038
109 3000 27.52 0.0045
135 5000 37.04 0.005
38

70
60
50
𝜃X/( So – S)
40
y = -6712.3x + 62.81
R² = 0.0911
30
20
10
0
0 0.001 0.002 0.003 0.004 0.005 0.006
1/S

𝜃𝑋 𝐾𝑠 1 1
Ta có phương trình: = × +
1
Trong đó: b = = 6712.3 → k = 0.00015 (1/h)
𝑘
𝐾𝑠
a= = 62.81 → Ks = 0.0095 (mg/L)
𝑘
1 𝑆0 −𝑆
𝜃 𝜃𝑋
1/ 𝜃 2 1 0.5 0.33 0.2
(S0-S)/ 𝜃𝑋 0.016 0.045 0.0335 0.0363 0.027
39

0.05
0.045
0.04
0.035
(S0-S)/𝜃𝑋
0.03
0.025 y = -0.0075x + 0.0376
0.02 R² = 0.2552
0.015
0.01
0.005
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5
1/𝜃
Hình 2.8. Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 3

Phương trình: y = - 0.0075x + 0.0376
Y = - 0.0075 Kd = 0.0376 (1/h)
Xô 4:
Bảng 2.15 Số liệu thực xô 4.

330 165 0.5 3000
330 153 1 3000
330 121 2 3000
330 101 3 3000
330 85 5 3000
Bảng 2.16 Kết quả tính xô 4.
165 500 3,03 0.006

177 1000 5,65 0.0065
209 2000 9,57 0.0083
229 3000 13,1 0.0099
245 5000 20,4 0.0117
40

40
35
30 y = 4860.4x - 28.044
R² = 0.8463
25
𝜃X/( So – S)
20
15
10
0
0 0.002 0.004 0.006 0.008 0.01 0.012 0.014
1/S

𝜃𝑋 𝐾𝑠 1 1
Ta có phương trình: = × +
1
Trong đó: b = = 4860.4 → k = 0.0002 (1/h)
𝑘
𝐾𝑠
a= = 28.044 → Ks = 0.0056 (mg/L)
𝑘
1 𝑆0 −𝑆
𝜃 𝜃𝑋
1/ 𝜃 2 1 0.5 0.33 0.2
(S0-S)/ 𝜃𝑋 0.33 0.177 0.1054 0.076 0.049
41

0.35
y = 0.1535x + 0.0237
0.3 R² = 0.9989
0.25
(S0-S)/𝜃𝑋
0.2
0.15
0.1
0.05
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5
1/𝜃
Hình 2.10 Đồ thị tuyến tính các thông số động học xô 4

Phương trình: y = 0.1535x + 0.0237
Y = 0.1535
Kd = 0.0237 (1/h)
2.5 Trả lời câu hỏi
Câu 1. Bùn hoạt tính là gì
Bùn hoạt tính là tập hợp các vi sinh vật có khả năng phân giải hợp chất hữu cơ trong
điều kiện hiếu khí theo phương pháp sinh học.
Câu 2. Vì sao cần xác định các giá trị thông số động học của quá trình
Tính các thông số động học của quá trình để có thể xác định được số lượng vi sinh
vật, tốc độ sinh trưởng của vi sinh vật, thông qua đó sẽ biết được lượng thức ăn cần cung cấp
cho VSV để phát triển tránh hiện tượng thiếu hay thừa thức ăn, tính được lượng cơ chất cần
bổ sung trong 1 ngày.
42
BÀI 3. PHƯƠNG PHÁP OXH FENTON

− Xác định hiệu quả của quá trình oxi hóa bằng phương pháp Fenton
− Ứng dụng cho quá trình xử lý nước thải dệt nhuộm
Trong vòng hai thập kỷ qua, thành tựa quan trọng có ý nghĩa nhất trong lĩnh vực xử lý
nước thải là sự phát triển ngoạn mục của các công trình nghiên cứu và ứng dụng những quá
trình oxy hóa nâng cao (Advanced Oxidation Processes – AOPs).
Năm 1894 trong tạp chí Hội hóa học Mỹ đã công bố công trình nghiên cứu của tác giả
J.H Fenton, trong đó ông quan sát thấy phản ứng oxy hóa axit malic bằng hydrogen peoxit
đã được gia tăng mạnh khi có mặt các ion sắt. Sau đó, tổ hợp H2O2 với muối Fe2+ được sử
dụng làm tác nhân oxy hóa rất hiệu quả cho nhiều đối tượng rộng rãi các chất hữu cơ và được
mang tên “tác nhân Fenton”.
3.2.1 Quá trình Fenton đồng thể
Hệ tác nhân Fenton là một hỗn hợp gồm các ion sắt hóa trị 2 (thông thường dùng muối
FeSO4) và hydrogen peroxide (H2O2), chúng tác dụng mạnh với nhau sinh ra các gốc tự do
hydroxyl (*OH), còn ion Fe2+ bị oxy hóa thành Fe3+. Theo chuỗi các phản ứng sau:
Fe2+ + H2O2 → Fe3+ + *HO + OH- (1)
Fe3+ + H2O2 → Fe2+ + H+ + *HO2 (2)
Sự oxi hóa Fe2+ thành Fe3+ và gốc tự do hydroxyl *HO theo phương trình (1) xảy ra rất
nhanh được xem như khởi đầu của phản ứng Fenton, trong khi đó, phản ứng (2) xem như
khởi đầu của phản ứng Fenton biến thể tạp Fe2+ để sau đó tiếp tục xảy ra theo phẩn ứng (1)
tạo ra gốc tự do hydroxyl *HO. Vì vậy, đường đi của các phản ứng Fenton và Fenton biến
thể cũng như một kiểu như nhau.
Cơ chế quá trình Fenton đồng thể cần thực hiện ở pH thấp (pH = 3.5). Sau đó nâng lên 7 để
tách các ion Fe3+ ra khỏi nước thải sau xử lí bằng dung dịch vôi (hoặc kiềm nhằm chuyển
Fe(OH)3 kết tủa, sau đó loại bỏ bằng thiết bị lắng hoặc lọc ép.
Các phương trình của quá trình Fenton đồng thể:
43
*HO + Fe2+ → Fe3+ + OH-

*HO + Fe2+ → OH- + Fe3+ (3)
*HO + H2O2 → H2O + *HO2 (4)
*HO + RH → *R + H2O (5)
*R + Fe2+ → Fe3+ + RH (6)
*R + Fe3+ → Fe2+ + “sản phẩm” (7)
*R + *R → “Sản phẩm” (8)
*HO2 + Fe2+ → HO2 - + Fe3+ (9)
*HO2 + Fe3+ → H+ + O2 + Fe3+ (10)
- Phương trình Fenton tổng cộng có dạng:
H2O2 + Fe2+ + RH → H2O + Fe3+ + CO2 (11)
3.3.2 Quá trình Fenton dị thể
Nhược điểm của quá trình Fenton đồng thể: phải thực hiện ở pH thấp (pH 3.5), sau phản
ứng phải nâng pH >7 để tách các ion Fe3+ ra khỏi nước thải sau xử lý bằng dung dịch vôi
hoặc kiềm nhằm chuyển sang dạng keo Fe(OH)3 kết tủa, sau đó phải qua thiết bị lắng hoặc
lọc ép để tách bã keo Fe(OH)3, tạo ra một lượng bùn thải chứa rất nhiều sắt.
- Để khắc phục nhược điểm của quá trình Fenton đồng thể, nguồn sắt được sử dụng làm chất
xúc tác đã được thay thế bằng quặng sắt (Goethite, α-FeOOH), cát có chứa sắt, hoặc sắt trên
chất mang Fe/SiO2, Fe/ TiO2, Fe/ Than hoạt tính, Fe/ Zeolite…Đây là quá trình Fenton dị thể
và có nhiều ưu thế trong ứng dụng thực tế.
- Có thể sử dụng Goethite để thay thế, Geothite là một khoáng sản có sẵn trong thiên nhiên,
ngay cả ở Việt Nam cũng tìm thấy ở các mỏ Geothite chất lượng tốt. Tuy vậy, Geothite cũng
có thể thu được bằng cách tổng hợp từ ferric nitrat và kali hydroxit ở nhiệt độ cao.
44

Chuẩn bị mẫu: Ngâm hạt tiêu với nước trước 1 tuần học.
2 muỗng 500 mL 500 mL Mẫu nước

tiêu đen nước sôi nước máy thải tiêu 1L
3.3.1 Thí nghiệm 1: Khảo sắt tỉ lệ H2O2 và phèn sắt đã sử dụng

Pha loãng mẫu:
40 mL mẫu nước Định mức lên 1L Mẫu nước thải

thải tiêu (nước máy) đã pha loãng
→ Mẫu nước thải pha loãng 25 lần.

Tiến hành đo mẫu nước thải đầu vào
• Đo pH (sử dụng máy đo pH)
• Đo độ màu (đo ở bước sóng 455 nm)
• Đo COD (đầu vào)
Rửa ống COD bằng dung dịch H2 SO4 20%
Lấy 2,5 mL mẫu + 1,5 K 2 Cr2 O7 0.1N

+ 3,5 mL H2 SO4 vào ống COD
(phản ứng xảy ra mạnh nên cho axit chảy dọc
theo thành ống nghiệm)
Cho ống COD vào tủ sấy, nung

ở 150℃ trong 2h
Lấy ống COD ra để nguội, đổ ra erlen

+ 2 giọt feroin
Định phân bằng FAS 0.1N

(kết thúc chuẩn khi dd chuyển từ màu xanh
sang nâu đỏ
45
Tương tự, làm như vậy với 2 mẫu trắng (1 mẫu trắng đun, 1 mẫu trắng không đun).
Các bước thực hiện thí nghiệm 1
Cho 100 mL nước thải vào 4 cốc 250mL
Cốc 1 Cốc 2 Cốc 3 Cốc 4
Cho H2 O2 50% và FeSO4 .7H2 O theo tỷ lệ như bảng 3.1
Chỉnh pH xuống 3.5 (dùng H2 SO4 chỉnh)
Để yên cho phản ứng oxi hóa xảy ra trong 2 giờ
Đem nâng pH lên 7 – 8 bằng NaOH

+ 1 giọt polymer anion, khuấy nhẹ và đều
Lắng trong 30 phút
Lấy phần nước trong bên trên đi đo

pH, độ màu, COD.
46
Bảng 3.1 Tỉ lệ H2O2/Fe ứng với mỗi cốc ở thí nghiệm 1
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 1/10 1/5 1/2 1/1
H2O2 50% (ml) 0.05 0.1 0.15 0.2
FeSO4.7H2O 10% (ml) 0.5 0.4 0.3 0.2
Hình 3.1 Chuẩn bị mẫu cho thí nghiệm 1
3.3.2. Thí nghiệm 2: Khảo sắt hiệu quả của phản ứng khi có mặt chất xúc tác Mn2+
Bảng 3.2 Tỉ lệ H2O2/Fe và Mn2+ ứng với mỗi cốc ở thí nghiệm 2
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 1/10 1/5 1/2 1/1
H2O2 50% (ml) 0.05 0.1 0.15 0.2
FeSO4.7H2O 10% (ml) 0.5 0.4 0.3 0.2
Mn2+ (ml) 0.5 0.4 0.3 0.2
47
Các bước thực hiện thí nghiệm 2
Cho 100 mL nước thải vào 4 cốc 250mL
Cốc 1 Cốc 2 Cốc 3 Cốc 4
Cho H2 O2 50%, FeSO4 .7H2 O, Mn2+

theo tỷ lệ như bảng 3.2
Chỉnh pH xuống 3.5 (dùng H2 SO4 chỉnh)
Để yên cho phản ứng oxi hóa xảy ra trong 2 giờ
Đem nâng pH lên 7 – 8 bằng NaOH

+ 1 giọt polymer anion, khuấy nhẹ và đều
Lắng trong 30 phút
Lấy phần nước trong bên trên đi đo

pH, độ màu, COD
48
Hình 3.2 Chuẩn bị mẫu cho thí nghiệm 2
Hình 3.3 Chuẩn độ COD dung dịch từ màu xanh chuyển sang màu nâu đỏ
49
3.4 Kết quả thí nghiệm và nhận xét

3.4.1 Kết quả đo mẫu nước thải đầu vào
Mẫu nước thải đã được pha loãng 25 lần
Nồng độ FAS 0.09 N
Đường chuẩn độ màu: y = 0.006x + 0.001 với R2 = 0.9953
Độ màu COD
(bước sóng 455nm)
pH COD,
A C (g/L) VFAS (mL) (mgO2/L)
6.17 0.115 475 0.5 3600
Bảng 3.4 Thông số đo COD mẫu đun và không đun
COD mẫu trắng đun, VFAS (mL) 1
COD mẫu trắng không đun, VFAS (mL) 1.1
3.4.2 Thí nghiệm 1: Khảo sắt tỉ lệ H2O2 và phèn sắt đã sử dụng

Bảng 3.5 Kết quả thí nghiệm 1
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 1/10 1/5 1/2 1/1
pH 6.47 6.38 6.33 6.65
A 0.064 0.083 0.073 0.077
Độ màu
C (g/L) 262.5 341.75 300 315
VFAS (mL) 0.85 0.65 0.75 0.7
COD
COD, (mgO2/L) 1080 2520 1800 2160
Bảng 3.6 Hiệu suất xử lí độ màu, COD với các tỉ lệ H2O2 và Fe khác nhau
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 1/10 1/5 1/2 1/1
H% độ màu 44.73% 28.05% 36.84% 33.68%
H% COD 70% 30% 50% 40%
50
Hiệu suất xử lý COD, độ màu ứng với các tỉ lệ H2O2và Fe khác nhau
70.00%
70.00%
60.00%
50.00%
50.00% 44.73%
40.00%
Hiệu suất (%)
36.84%
40.00% 33.68%
28.05% 30%
30.00%
20.00%
10.00%
0.00%
1 2 3 4
H% Độ màu H% COD
Hình 3.4 Biểu đồ so sánh hiệu suất xử lý độ màu, COD ứng với các
tỉ lệ H2O2 và Fe khác nhau
Nhận xét:
Từ biểu đồ trên, thấy được ứng với tỉ lệ H2O2/Fe bằng 1/10 thì khả năng xử lý độ màu và
COD trong nước thải tiêu bằng phương pháp oxi hóa fenton đạt hiệu quả tốt nhất (hiệu suất
xử lý độ màu đạt 44.74%, COD đạt 70%). Đới với tỉ lệ 1/5 thì khả năng xử lý độ màu và
COD đạt hiệu quả thấp nhất (hiệu suất xử lý độ màu đạt 28.05%, COD đạt 25%).
Hiệu suất xử lý độ màu ứng với các tỉ lệ H2O2/Fe: 1/10 (44.73%), 1/5 (28.05%), 1/2
(36.84%), 1/1 (33.68%) và hiệu suất xử lý COD 1/10 (70%), 1/5 (30%), 1/2 (50%), 1/1 (40%)
có sự chênh lệch, tăng giảm không đồng đều do liều lượng H2O2 và phèn sắt cho vào có thể
sai cũng như trong quá trình thí nghiệm sắt bị oxi hóa (từ Fe2+ thành Fe3+) trước khi cho vào
mẫu.
51
3.4.3 Thí nghiệm 2: Khảo sắt hiệu quả của phản ứng khi có mặt chất xúc tác Mn2+
Bảng 3.7 Kết quả thí nghiệm 2
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 1/10 1/5 1/2 1/1
pH 6.51 6.65 6.81 6.85
A
0.072 0.089 0.068 0.056
Độ màu
C (g/L)
295.75 365 279 229.16
VFAS (mL)
0.8 0.75 0.7 0.6
COD
COD, (mgO2/L)
1440 1800 2160 2880
Bảng 3.8 Hiệu suất xử lí độ màu, COD khi có xúc tác Mn2+
STT 1 2 3 4
Tỉ lệ H2O2/Fe 10 5 2 1
Mn2+ (mL) 0.5 0.4 0.3 0.2
H% độ màu 37.73% 23.15% 41.26% 51.75%
H% COD 60% 50% 40% 20%
52
Hiệu suất xử lý COD, độ màu khi có xúc tác Mn2+

60%
60.00%
51.75%
50.00%
50.00%
41.26% 40.00%
37.73%
40.00%
Hiệu suất (%)
30.00% 23.15%
20.00%
20.00%
10.00%
0.00%
1 2 3 4
H% Độ màu H% COD
Hình 3.5 Biểu đồ hiệu suất so sánh suất hiệu suất xử lý độ màu, COD
khi có xúc tác Mn2+
Nhận xét:
Dựa vào biểu đồ trên, ta thấy được hiệu suất xử lí độ màu, COD khi có một lượng xúc
tác Mn2+ được cho vào thí nghiệm. Khả năng xử lý COD cũng giảm dần khi cho lượng Mn2+
vào ứng với từng tỉ lệ H2O2/Fe (từ 60% giảm còn 20%). Lượng Mn2+ khi cho vào hoạt động
rất hiệu quả.
Với tỉ lệ 1/10 lượng Mn2+ cho vào thì hiệu quả xử lý độ màu không tỷ lệ với hiệu quả xử
lý COD. Hiệu quả xử lý độ màu (37.73%), COD (60%).
Với tỉ lệ 1/2 lượng Mn2+ cho vào thì hiệu quả xử lý độ màu và COD là tương đương
nhau. Hiệu quả xử lý độ màu (41.26%), COD (40%).
Đối với tỉ lệ 1/1 thì lượng Mn2+ cho vào xử lý độ màu là tốt nhất 51.75%, nhưng hiệu quả
xử lý COD lại thấp nhất (20%).
Câu 1: Hệ tác nhân Fenton là gì?
53
Hệ tác nhân fenton là một hỗn hợp gồm các ion sắt hóa trị II (thông thường dùng muối
FeSO4) và hydrogen peroxide (H2O2,) chúng tác dụng với nhau sinh ra các gốc tự do hydroxyl
(*OH), còn Fe2+ bị oxi hóa thành Fe3+.
Câu 2: Hãy so sánh quá trình Fenton đồng thể và dị thể
Fenton đồng thể Fenton dị thể
Định nghĩa Là các hợp chất xúc tác có cùng Là các hợp chất xúc tác ở pha khác
pha với các chất đang đi vào pha với pha của hỗn hợp phản ứng.
phản ứng.
Giai đoạn Chất xúc tác đồng thể có thể được Chất xúc tác dị thể có thể được tìm
tìm thấy chủ yếu trong pha lỏng thấy trong cả ba giai đoạn; pha rắn,
pha lỏng hoặc pha khí.
Ổn định nhiệt Độ bền nhiệt của các chất xúc tác Độ ổn định nhiệt của các chất xúc
đồng thể kém. tác dị thể là tốt.
Phục hồi xúc tác Việc thu hồi các chất xúc tác đồng Việc thu hồi các chất xúc tác dị thể
nhất là khó khăn và tốn kém là dễ dàng và rẻ tiền
Hoạt động Vị trí hoạt động của các chất xúc Vị trí hoạt động của các chất xúc
tác đồng nhất được xác định rõ và tác dị thể không được xác định rõ
có tính chọn lọc tốt. và có độ chọn lọc kém.
Chất xúc tác tái Việc tái chế các chất xúc tác đồng Việc tái chế các chất xúc tác dị thể
chế nhất là khó khăn. rất dễ dàng.
Tách chất xúc tác Việc tách chất xúc tác đồng thể ra Việc tách chất xúc tác dị thể ra khỏi
khỏi hỗn hợp phản ứng là khó hỗn hợp phản ứng rất dễ dàng.
khăn.
Phụ thuộc nhiệt Chất xúc tác đồng thể hoạt động tốt Chất xúc tác dị thể hoạt động tốt
độ hơn trong điều kiện nhiệt độ thấp hơn trong điều kiện nhiệt độ cao
(dưới 250◦C). (khoảng 250 đến 500◦C).
Sửa đổi chất xúc Việc sửa đổi các chất xúc tác đồng Việc sửa đổi các chất xúc tác dị thể
tác nhất là dễ dàng. là khó khăn.
54
Câu 3: Vì sao sử dụng Mn làm chất xúc tác cho quá trình Fenton?
Phản ứng oxy hóa còn được xúc tác bởi một lượng nhỏ mangan dưới dạng muối sulfate.
Quá trình fenton có chất xúc tác là Mn làm phân hủy H2O2 tạo ra các gốc OH* tương tự như
Fe2+, Mn2+ sẽ bị oxi hóa tạo thành các chất bao quanh các hợp chất hữu cơ. Khi tăng lượng
gốc tự do được tạo ra nhiều hơn, thúc đẩy nhanh quá trình khoáng hóa các chất hữu cơ. Sau
đó các hợp chất hữu cơ sẽ bị oxy hóa tạo thành các gốc R*. Quá trình oxy hóa từ đó mà được
đẩy mạnh và hiệu quả hơn trong quá trình xử lý độ màu.
Vì sự hiện diện của mangan làm tăng hiệu quả phản ứng nhưng chỉ với một tỉ lệ mangan
rất thấp (nếu nhiều mangan quá cũng không tốt). Mangan làm tăng tác dụng hấp phụ của
bông hydroxit và vai trò của mangan chủ yếu thể hiện khi pH được nâng lên khoảng 7-8.
55
BÀI 4. KHỬ TRÙNG

- Giúp sinh viên làm quen với phương pháp khử trùng trong xử lý nước thải.
- Đánh giá khả năng khử trùng bằng hóa chất hay UV.
- Xác định giá trị lượng hóa chất cần thiết.
- Xác định thời gian tiếp xúc của UV.
4.2.1 Khử trùng nước bằng Clo và các hợp chất của nó
Clo là một chất oxy hóa mạnh, ở bất cứ dạng nào, nguyên chất hay hợp chất khi tác dụng
với nước đều tạo ra phân tử axit hypoclorit HOCl có tác dụng khử trùng rất mạnh.
Quá trình diệt vi sinh vật xảy ra qua 2 giai đoạn. Đầu tiên chất khử trùng khuếch tán
xuyên qua vỏ tế bào vi sinh, sau đó phản ứng với men bên trong tế bào và phá hoại quá trình
trao đổi chất dẫn đến sự diệt vong của tế bào.
Tốc độ của quá trình khử trùng được xác định bằng động học của quá trình khuếch tán
chất diệt trùng qua vỏ tế bào và động học của quá trình phân hủy men tế bào.
Tốc độ của quá trình khử trùng tăng khi nồng độ của chất khử trùng và nhiệt độ nước
tăng, đồng thời phụ thuộc vào dạng không phân ly của chất khử trùng, vì quá trình khuếch
tán qua vỏ tế bào xảy ra nhanh hơn quá trình phân ly.
Tốc độ khử trùng bị châm đi rất nhiều khi trong nước có các chất hữu cơ, cặn lơ lững và
các chất khử khác.
Phản ứng đặc trưng là sự thủy phân của clo tạo ra axit hypoclorit và axit clohydric:
Cl2 + H2 O ⇔ HOCl + HCl
Hoặc ở dạng phương trình phân ly:
Cl2 + H2 O ⇔ 2H2+ + OCl− + Cl−
Khi sử dụng clorua vôi làm chất khử trùng, phản ứng sẽ là:
Ca(OCl)2 + H2 O ⇔ CaO + 2HOCl
2HOCl ⇔ 2 H+ + 2 OCl−
56
Khử trùng bằng Chloramine

• Ammonia + Hypochlorous Acid → Monochloramine + nước
NH3 + 𝐇𝐎𝐂𝐥 → NH2 Cl + H2 O
• Monochloramine+ Hypochlorous → Acid Dichloramine + nước
NH2 Cl + 𝐇𝐎𝐂𝐥 → NHCl2 + H2 O
• Dichloramine + Hypochlorous → Acid Trichloramine + nước
NHCl2 + 𝐇𝐎𝐂𝐥 → NCl3 + H2 O
Chloramines yếu hơn chlorine, nhưng bền hơn nên thường dùng trong hệ thống đường
ống. Chloramines có thể bị phân hủy bởi vi khuẩn, nhiệt, và ánh sáng. Chloramines hiệu quả
đối với những vi khuẩn và một vài loài protozoans, nhưng nó không diệt được những loài
virus nguy hiểm.
Khử trùng bằng Chlorine dioxide
• ClO2 diệt hiệu quả protozoans, Cryptosporidium, Giardia, và viruses
• ClO2 oxi hóa tất cả các kim loại và chất hữu cơ chuyển chất hữu cơ thành CO2 và nước
• ClO2 có thể loại bỏ hợp chất sulfide, mùi
• Sử dụng ClO2 không tạo thành trihalomethanes và quá trình chlorine không chịu ảnh
hưởng bởi ammonia.
• ClO2 hiệu quả ở pH cao hơn so với các dạng chlorine khác
• Nhược: giá thành cao, đòi hỏi vận hành thành thạo, ClO2 dễ cháy hơn so với khí Chlo.
4.2.2. Khử trùng nước bằng tia UV
Tia cực tím (UV) là tia bức xạ điện từ có bước sóng khoảng 4 – 400nm (nanometer). Độ
dài sóng của tia cực tím nằm ngoài vùng phát hiện, nhận biết của mắt thường. Dùng tia cực
tím để khử trùng không làm thay đổi tính chất hóa học và lý học của nước.
Tia cực tím tác dụng làm thay đổi DNA của tế bào vi khuẩn, tia cực tím có độ dài bước
sóng 254nm có khả năng diệt khuẩn cao nhất.
57
4.3. Quy trình thực hiện thí nghiệm

Chuẩn bị mẫu: Lấy 5 L nước thải từ khu xử lý nước thải KTX Đại học Quốc Gia +
pha bùn và cát vào mẫu nước thải.
Chuẩn bị dụng cụ: ống nghiệm, ống Durham, 4 cốc, pipet, bóp cao su, bông gòn, đũa
thủy tinh và bình tia,...
4.3.1. Thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl
- Pha 1 L dung dịch NaOCl nồng độ 0,2 mL/L.
- Đo Độ đục , pH ban đầu của nước thải.
Chuẩn bị pha loãng mẫu thành

0,5L ở các độ đục
10 100 300
NTU NTU NTU
Cho 1ml dung dịch NaOCl (0,2g/L) vào 3 cốc, khuấy

trộn đều. Lấy mẫu theo thời gian 30 phút, 1h, 2h.
Đo pH và độ đục theo thời gian
58
4.3.3. Thí nghiệm 3: Khử trùng bằng UV

- Chuẩn bị bồn chứa 10 L với độ đục 10 NTU và nồng độ E.Coli theo nồng độ đầu vào, cho
nước vào thiết bị UV với lưu lượng 10 L/h.
Cho vào 2L nước ở độ đục 10 NTU
UV
Lấy mẫu ở phút thứ 15 phút và 30 phút
10 phút 30 phút
Lấy mẫu sau thời gian 15, 30 phút đo lại pH, độ đục
và nồng độ Coliform
Phương Pháp đo Coliform:

- Hòa tan 37g EC trong 1 lít nước cất
- Cho 10 ml vào mỗi ống nghiệm chưa ống Durham đảo ngược. Khử trùng bằng nồi
hấp ở 121ºC trong 15 phút.
- Mỗi mẫu cần chuẩn bị 9 ống nghiệm tương ứng 3 độ pha loãng.
- Cho 1 ml mẫu ở các độ pha loãng tương ứng vào ống nghiệm có chứa môi trường EC
- Đem ủ 24 – 48 giờ ở nhiệt độ 35OC.
59
- Đọc kết quả dương tính theo bảng MPN

4.4 Kết quả và nhận xét
4.4.1 Thông số đầu vào của nước thải:
Độ đục pH
500 NTU 6.8
4.4.2 Thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl

Tổng số coliforms (CFU/g hoặc CFU/ml) = Số MPN * 10n
N: là số nguyên dương của nồng độ pha loãng được nuôi cấy
Bảng 4.2 Kết quả thí nghiệm 1: Khử trùng bằng hóa chất NaOCl
Thời gian Số ống nghiệm dương tính Tổng số coliform pH Độ đục
Mẫu có độ đục 10 NTU
30ph 0;1;0 3*100 7 9.3

1h 0; 0; 0 3*100 7.2 8.4
2h 0; 0; 0 3*100 7.3 5.6

30ph 3;3;3 2400*100 7.3 80.6
1h 3;2;1 150*100 7.5 65.4
2h 2;1;0 15*100 7.3 38.2
30ph 3;3;3 2400*100 6.9 286
1h 3;3;3 2400*100 6.6 265
2h 3;3;3 2400*100 7.2 215
60
Hình ảnh thí nghiệm:

Mẫu có độ đục 10 NTU:
Bảng 4.3 Hình ảnh thí nghiệm 1 độ đục 10 NTU
Độ pha loãng 10 -0
30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
61

30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
62

30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
30ph 1h 2h
63
Nhận xét:
Theo kết quả thí nghiệm kiểm tra Coliforms bằng phương pháp MPN, Coliform tính được
trong mẫu là rất cao ở độ đục 300 NTU . Điều đó chứng minh mẫu nước thải ban đầu sẽ có
thể có rất nhiều vi khuẩn gây bệnh.
Hiệu quả xử lý của NaOCl tương đối hiệu quả ở mức tốt ở độ đục 10 NTU, tuy nhiên chỉ
đạt mức trung binh và kém ở độ đục 100 và 300 NTU.
Hiệu quả xử lý của NaOCl tỷ lệ thuận với thời gian theo thí nghiệm ở độ đục 100 NTU,
do đó thời gian phản ứng càng lâu thì hiệu quả xử lý càng cao.
Đưa ra giải pháp là điều chỉnh lại lượng hóa chất cũng như tăng thời gian phản ứng
NaOCl nhằm giải quyết triệt để lượng colifom .
Tổng Coliforms bằng hóa chất NaOCl

3000
2500
Tổng số Coliforms (x10^0)
2000
1500
1000
500
0
Mẫu 1 10 NTU Mẫu 2 100 NTU Mẫu 3 300 NTU
Thời gian 30 phút Thời gian 1 giờ Thời gian 2 giờ
Hình 4.1 Tổng Coliforms bằng hóa chất NaOCl

4.4.3 Thí nghiệm 2: Khử trùng bằng đèn UV
Bảng 4.6 Kết quả thí nghiệm 2: Khử trùng bằng đèn UV
Thời gian Số ống nghiệm dương tính Tổng số coliform Độ đục pH
15 phút 0;0;0 3*100 7 7
30 phút 0;0;0 3*100 5 7.2
64
Lượng Coliform xử lý bằng UV

3.5
3 3
3
Tổng số Coliforms (x10^0)
2.5
1.5
0.5
0
Tổng lượng coliform
Thời gian 15 phút Thời gian 30 phút
Hình 4.2 Biểu đồ lượng Coliform xử lý bằng UV

Nhận xét:
- Hiệu quả xử lý của UV gần như là tuyệt đối khi ở độ đục 10 NTU.
- Khả năng của UV vượt trội hơn nhiều so với hóa chất NaOCl.
4.5. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong ba loại hợp chất của clo (Chlor, Chloramine và Chlorine dioxide) chất nào có khả
năng khử trùng mạnh nhất?
Chlorine dioxide. Do ClO2 là chất oxy hóa mạnh, có thể oxi hóa tất cả các kim loại và chất hữu cơ
chuyển chất hữu cơ thành CO2 và nước đồng thời có khả năng tiêu diệt hầu hết các loại vi khuẩn với
liều dùng thấp.
Câu 2. Các yếu tố ảnh hướng đến quá trình khử trùng ?
- pH
- Nhiệt độ
- Thời gian tiếp xúc
- Độ đục
- Nồng độ của chất khử khuẩn
- Nồng độ vi sinh vật
- Loại vật liệu (vô cơ hay hữu cơ)
65
- Độ cứng pha loãng và chất cặn lắng còn lại sau khi làm sạch
Câu 3. Tại sao độ đục ảnh hưởng đến quá trình khử trùng?
Các hạt làm tăng độ đục của nước tạo ra một môi trường lý tưởng để vi khuẩn ẩn nấp,
làm giảm khả năng hiệu quả của quá trình khử trùng nước. Các chất ô nhiễm như kim loại
nặng hòa tan và mầm bệnh có thể kết tụ trên các hạt lơ lửng, sau đó xâm nhập vào nguồn
nước. Điều này giải thích tại sao sự tăng độ đục thường đi kèm với tiềm năng ô nhiễm cao
của nguồn nước
66
BÀI 5: XỬ LÝ PHOTPHAT BẰNG PHƯƠNG PHÁP HÓA LÝ

- Biết được cách xử lý Photpho bằng phương pháp hóa lý
- Xác định được liều lượng hóa chất tối ưu cần cho xử lý nước thải bị ô nhiễm.
Quá trình xử lý photpho cũng giống như keo tụ tạo bông. Kết dính photpho vào các cặn
lơ lửng trong nước thải, làm cho các hạt rất nhỏ biến thành những hạt lớn lắng xuống. Sau
đó loại bỏ các cặn lơ lửng, bao gồm cả cặn sinh học hay cặn hóa lý.
Để xử lý photphate, người ta sử dụng phương pháp kết tủa hóa học. Hóa chất được sử
dụng trong quá trình xử lý là vôi Ca(OH)2 và muối kim loại.
Phương trình phản ứng của thí nghiệm:
Ca2+ + PO4 3− → Ca3 (PO4 )2
Ý nghĩa môi trường
Photpho thường tồn tại ở dạng photphate trong nguồn nước tự nhiên và nước thải.
Photphate được phân loại và tồn tại dưới 3 dạng:
+ Orthophosphate
+ Polyphosphate
+ Phospho hữu cơ
Các chỉ tiêu photphate được ứng dụng trong việc kiểm soát mức độ ô nhiễm của dòng
nước. Việc xác định photphate rất cần thiết trong quá trình vận hành các trạm xử lý nước thải
và trong nghiên cứu ô nhiễm dòng chảy của nhiều vùng. Bởi vì hàm lượng photphate có thể
được coi là một chất dinh dưỡng trong xử lý nước thải.
Nguyên tắc
Sử dụng phương pháp đường chuẩn, so màu ở bước sóng 690nm. Trong môi trường acid
và các chất xúc tác, orthophosphate sẽ phản ứng với molybdate phóng thích ra acid
molybdophosphoric. Sau đó, acid molybdophosphoric sẽ bị khử bởi SnCl2, dung dịch đổi
sang màu xanh dương.
Phương trình phản ứng:
67
PO4 3− + 12(NH4 )2 Mo24 O4 + 24H+ → (NH4 )3 . PO4 . 12MoO3 + 21NH4 + + 12H2 O

(NH4 )3 PO4 . 12MoO3 + Sn2+ → Molybdenum (xanh dương) + Sn4+
Chuẩn bị mẫu nước: Lấy 6L nước thải sinh hoạt tại khu vực xử lý nước ở KTX khu B
(mẫu nước giữ nguyên).
5.3.1 Thí nghiệm 1: Xác định giá trị pH tối ưu
Bước 1: Định lượng hóa chất điều chỉnh pH
68
Bước 2: Keo tụ hóa học

400 mL nước thải
pH = 5 pH = 5.5 pH = 6 pH = 6.5 pH = 7 pH = 7.5
Thêm thể tích NaOH và H2 SO4 đã xác định

vào cùng lúc 6 cốc
Thêm 0.3 mL vôi loãng

(khi cho hóa chất vào bật máy khuấy chậm
Đưa vào giàn Jartest

+ Khuấy nhanh với tốc độ 100 vòng/ phút
+ Khuấy chậm với tốc độ 15 vòng/ phút
Tắt máy
(Để yên lắng trong 30 phút
Bước 3: Phân tích mẫu
Đo lại pH sau lắng,

Lấy mẫu dưới lớp
Đem đi lọc độ đục,
váng bề mặt
xác định hàm lượng P
69
Lưu ý: pH tối ưu (đo sau lắng) là ứng với mẫu có hàm lượng P thấp nhất.
5.3.2 Thí nghiệm 2: Xác định liều lượng vôi Ca(OH)2 tối ưu
400 mL nước thải
Thêm lượng NaOH và H2 SO4 vào cốc để đạt pH

tối ưu (đã xác định ở TN1)
Thêm vào từng cốc đồng thời lượng vôi
0.1 mL 0.2 mL 0.3 mL 0.4 mL 0.5 mL 0.6 mL
Đưa vào giàn Jartest

+ Khuấy nhanh với tốc độ 100 vòng/ phút
+ Khuấy chậm với tốc độ 15 vòng/ phút
Lắng tĩnh 30p
Tắt máy
(Để yên lắng trong 30 phút
Phân tích mẫu
Đo lại pH sau lắng,

Lấy mẫu dưới lớp váng
Đem đi lọc độ đục,
bề mặt
xác định hàm lượng P
70
Lưu ý: Liều lượng vôi tối ưu là liều lượng vôi với mẫu có độ đục, hàm lượng P thấp
nhất.
5.3.3 Phương pháp xác định hàm lượng Photpho
Nếu nồng độ quá cao cần phải pha loãng mẫu nước thải 10 lần
Đường chuẩn photpho:
Bảng 5.1 Đường chuẩn photpho
STT 0 1 2 3 4 5 6
dd P-PO4 chuẩn (mL) 0 0.5 1 1.5 2 2.5 -
Nước cất (mL) 25 24.5 24 23.5 23 22.2 -
Mẫu nước (mL) Định mức lên 25mL 25
Molybdate 1mL
SnCl2 3 giọt
Photpho ban đầu:

Mẫu không lọc
1 giọt phenolphthalein (Nếu mẫu

Để yên 10 phút
25 mL mẫu chuyển sang hồng thêm từ từ
(không quá 12ph)
strong acid để mất màu)
Đi đo độ hấp thu ở
bước sóng 690nm
Mẫu lọc: Lọc mẫu sau đó tiến hành các bước như mẫu không lọc.
71
5.4 Kết quả thí nghiệm

5.4.1. Xác định thông số đầu vào
pH Độ đục (NTU) Hàm lượng P
Mẫu lọc Mẫu không lọc

5.28 264
0.827 1.226
5.4.2. Thí nghiệm 1: Xác định lượng pH tối ưu

Bảng 5.3 Xác định lượng hóa chất điều chỉnh pH
pH 5 5.5 6 6.5 7 7.5
400mL nước thải + 0.3mL vôi (pH = 10.03)
VH2SO4 (mL) 11.55 11.25 10.75 9.85 9.2 8.6
VNaOH (mL) 0 mL
Bảng 5.4 Kết quả của thí nghiệm xác định lượng pH tối ưu
Mẫu
pH 5 5.5 6 6.5 7 7.5
VH2SO4 (mL) 11.55 11.25 10.75 9.85 9.2 8.6
- Khuấy nhanh 100 vòng/phút trong 1 phút

- Khuấy chậm 15 – 20 vòng/phút trong 15 phút
- Để yên, lắng tĩnh 30 phút
pH sau lắng 4.11 5.22 3.48 3.22 3.35 3.96
Độ đục (NTU) 13.4 26.3 11.75 18.25 11.45 12.1
Lọc 0.65 0.608 0.688 0.754 0.724 0.677

Photpho (Abs)
Không lọc 0.674 0.65 0.766 0.734 0.68 0.669
72
Bảng 5.5 Kết quả của thí nghiệm xác định lượng vôi tối ưu
Vôi Ca(OH)2 Mẫu 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
Chỉnh lại pH (lượng phèn khác nhau)
pH 8,64 9,1 9,65 10,2 10,6 10,7
VH2SO4 (mL) 4,5 6,2 9,5 11,2 16,7 22,5

pH sau lắng 8,66 9,78 10,77 10,88 11,17 11,29
Độ đục 11.3 9.2 10.5 10.9 13.6 11.8

Lọc
0.648 0.669 0.329 0.368 0.417 0.408
Hàm lượng P
(Abs) Không lọc
0.715 0.652 0.498 0.508 0.461 0.437
5.5 Xử lý số liệu
Đường chuẩn photpho: y = 0.2068x + 0.0156 (R2 = 0.994)
Lấy 5mL mẫu định mức lên 25mL → Pha loãng mẫu 5 lần.
5.5.1 Xác định thông số đầu vào
Xử lý hàm lượng Photpho ban đầu:
Bảng 5.6 Xử lý thông số đầu vào
pH Độ đục (NTU) Hàm lượng P
Mẫu lọc Mẫu không lọc
5.28 264 Photpho (Abs) 0.827 Photpho (Abs) 1.226
Photpho (mg/L) 4 Photpho (mg/L) 6
73
5.5.2 Thí nghiệm 1: Xác định lượng pH tối ưu

Đo hàm lượng P: Lấy 5mL mẫu định mức lên 25mL → Pha loãng mẫu 5 lần.
Hình 5.1. Mẫu trong quá trình khuấy Jartest
74
Bảng 5.7 Xử lý kết quả của thí nghiệm xác định lượng pH tối ưu
pH Mẫu 5 5.5 6 6.5 7 7.5
VH2SO4 (mL) 11.55 11.25 10.75 9.85 9.2 8.6

pH sau lắng 4.11 5.22 3.48 3.22 3.35 3.96

Độ đục (NTU) 11.75 18.25 13.4 26.3 11.45 12.1
%H độ đục 95.6 93.1 95 90 95.7 95.4
Lọc 0.65 0.724 0.688 0.754 0.608 0.677
Photpho (Abs)
Không lọc 0.674 0.734 0.68 0.766 0.65 0.669
Lọc 3.1 3.4 3.3 3.6 3 3.2

Photpho (mg/L)
Không lọc 3.2 3.5 3.2 3.6 3.1 3.2
Lọc 22.5 15 17.5 10 25 20

%H photpho
Không lọc 46.7 41.7 46.7 40 48.3 46.7
Hình 5.2. Mẫu Photpho xác định pH tối ưu

→ Chọn pH tối ưu là: 7
75
Đồ thị thể hiện mối tương quan giữa ph, hiệu suất xử lý độ
đục và hiệu suất xử lý phopho mẫu lọc - không lọc
120
100
80
%H
60
40
20
0
5 5.5 6 6.5 7 7.5
pH
%H độ đục %H Pmẫu lọc %H Pmẫu không lọc
Hình 5.3. Đồ thị mối tương quan giữa pH, hiệu suất xử lý độ đục và P (lọc, không lọc)
Nhận xét:
- Hiệu suất xử lý độ đục càng cao thì hiệu quả xứ lý P càng cao chứng tỏ khi loại bỏ
được các cặn lơ lửng bằng phương pháp hóa lý thì P cũng sẽ bị loại bỏ theo. Chứng minh
được rằng 1 phần P tồn tại dưới dạng cặn.
- Tổng quan ta thấy xu hướng của hiệu suất xử lí giống nhau tại mọi điểm pH. Nói lên
chúng có mối liên kết với nhau của độ đục do SS gây ra và nồng độ Photpho.
- Hiệu suất xử lý độ đục và P cao nhất khi ở pH là 7, tại pH này, hiệu quả xử lý P lên
đến 25% đối với mẫu lọc, còn mẫu không lọc đến 48.3%. Cũng tại pH = 7, hiệu quả xử lý độ
đục lên đến 95.7%. Chứng tỏ pH 7 là điều kiện thích hợp để loại bỏ được hàm lượng P có
trong nước nên pH tối ưu của quá trình là 7.
- Hiệu suất xử lý thấp nhất là tại pH 6.5. Tại đây, có hiệu suất xử lý:
+ P ở mẫu lọc:
• pH = 6.5 hiệu suất xử lý là 10%
+ P ở mẫu không lọc:
• pH = 6.5 hiệu suất xử lý là 40%
+ Hiệu suất xử lý độ đục là 90%
Tại pH = 5 và 7.5, hiệu suất suất xử lý cũng tương đối cao. Hiệu suất xử lý độ đục lần lượt là
95.6% và 95.4% gần như là tương đối. Đối với mẫu P lọc thì hiệu suất xử lý là 22.5% và 20% ( mẫu
lọc tại pH 5 cao hơn tại pH 7.5 khoảng 2.5%). Mẫu P không lọc còn lại cho ra hiệu suất xử lý là như
nhau 46.7%.
76
5.5.3 Thí nghiệm 2: Xác định lượng vôi tối ưu

Đo hàm lượng P: Lấy 5mL mẫu định mức lên 25mL → Pha loãng mẫu 5 lần.
Bảng 5.8 Xử lý kết quả của thí nghiệm xác định lượng vôi tối ưu
Vôi Ca(OH)2 Mẫu 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
Chỉnh lại pH (lượng phèn khác nhau)
pH 8,64 9,1 9,65 10,2 10,6 10,7
VH2SO4 (mL) 4,5 6,2 9,5 11,2 16,7 22,5

pH sau lắng 8,66 9,78 10,77 10,88 11,17 11,29
Độ đục 11.3 10.5 9.2 10.9 13.6 11.8

%H độ đục 95.7 96 96.5 95.8 94.8 95.5
Lọc 0.648 0.669 0.329 0.368 0.417 0.408
Hàm lượng P
(Abs) Không lọc 0.715 0.652 0.437 0.508 0.461 0.498
Hàm lượng P Lọc 3.1 3.2 1.5 1.7 2 1.9

(mg/L) Không lọc 3.4 3.1 2 2.4 2.2 2.3
Lọc 22.5 20 62.5 57.5 50 52.5

%H photpho
Không lọc 43.3 48.3 66.7 60 63.3 61.7
77
Hình 5.4. Mẫu Photpho xác định liều lượng Ca(OH)2 tối ưu
→ Chọn Ca(OH)2 tối ưu: 0.3mL
Đồ thị tương quan giữa Ca(OH)2, hiệu suất xử lý độ đục và
hiệu suất xử lý phopho mẫu lọc - không lọc
120
100
80
%H
60
40
20
0
0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
V Ca(OH)2
%H độ đục %H Pmẫu lọc %H Pmẫu không lọc
Hình 5.5. Đồ thị mối tương quan giữa lượng Vôi, hiệu suất xử lý độ đục, P (lọc, không lọc)
Nhận xét:
- Mẫu Photpho xác định liều lượng Ca(OH)2 tối ưu, khi thêm vào 1 giọt chỉ thị
Phenolphthalein dung dịch chuyển sang màu hồng chứng tỏ rằng nồng độ P trong mẫu nước
thải đang rất cao. Trong trường hợp đó, ta cần phải thêm vào 1 giọt H2SO4 đặm đặc để cho
dung dịch mất màu và thêm vào tiếp tục thêm vào Molybdate và SnCl2 (để yên 10 phút,
không quá 12 phút) đem đi đo bước sóng.
78
- Biểu đồ cho ta thấy hiệu suất của mẫu không lọc và mẫu lọc gần tương đối nhau bởi
xu hướng giống nhau qua đó ta có thể đánh giá là lượng SS gây ảnh hưởng đến quá trình xử
lí PhotPho.
- Nhìn vào biểu đồ trên ta thấy lượng vôi là 0.3 mL, 0.4 mL, 0.5 mL, 0,6 mL là lượng
vôi cho ra hiệu quả xử lý P và hiệu quả xử lý độ đục cao nhất khi xấp xỉ 60%.
- Và tại nồng độ vôi bằng 0,3 mL cho ra kết quả cao hơn so với các nồng độ còn lại,
qua đó ta có thể kết luận tại nồng độ vôi 0,3 mL là phù hợp với tính chất của nguồn nước.
Câu 1. Ý nghĩa của photphorus trong việc kiểm soát ô nhiễm nguồn nước ? Phú nhưỡng
hóa
Photpho hiếm khi được tìm thấy ở dạng nguyên tố của nó mà tồn tại trong nước và
nước thải hầu như ở dạng phosphate. Phosphate rất cần thiết cho sự phát triển của động thực
vật, nhưng có nhiều phosphate trong nước có thể góp phần gây ra hiện tượng phú dưỡng.
Phú dưỡng hóa là hiện tượng dư chất dinh dưỡng.
Câu 2. Sự khác nhau giữa orthophosphate, polyphosphate và organic phospho?
Orthophosphate: Đây là dạng phosphate có cấu tạo PO43- có tính tan khi ở trạng thái
hợp chất như Mg(PO4), K3PO4 . Có tính linh động cao dễ dàng hấp thụ bởi vi sinh vật và
thực vật hơn các dạng khác.
Polyphosphate: đây là hợp chất liên kết vô cơ chứa hơn một nguyên tử phospho như
P2O5, có tính linh động kém hơn so với orthophosphate .
Phosphat hữu cơ: dạng này có thành phần cấu trúc từ các phân tử ATP, ADP trong cơ
thể sinh vật.
79
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trường đại học sư phạm kỹ thuật TP.HCM. Tài liệu thực tập xử lý nước thải
(2023). (Lưu hành nội bộ)

BÁO CÁO THỰC TẬP NƯỚC THẢI

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BÁO CÁO THỰC TẬP NƯỚC THẢI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP HỒ CHÍ MINH

GVHD TS. Nguyễn Quỳnh Mai

Nhóm 01_CLC. Thứ 2

SVTH: Trương Hoàng Việt Hằng 21150066

Lê Thị Băng Tâm 21150093

Trương Văn Khải 21150066

Nguyễn Bá Tùng Lâm 21150075

Ngô Thùy Trang 21150102

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 06 tháng 12 năm 2023

BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ

THÀNH VIÊN MSSV NHIỆM VỤ

Tổng hợp, chỉnh sửa word;

Lê Thị Băng Tâm 21150093 Bài Keo tụ- tạo bông

Trương Văn Khải 21150073 Bài Khử trùng

Nguyễn Bá Tùng Lâm 21150075 Bài Bùn hoạt tính

Ngô Thùy Trang 21150102 Bài Photpho

2.5 Trả lời câu hỏi ............................................................................................................... 42

5.5 Xử lý số liệu ................................................................................................................... 73

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

BÀI 1. KEO TỤ - TẠO BÔNG

➢ Trị số pH của nước

Hình 1.1 Mô hình thí nghiệm jartest

1.3. Quy trình thực hiện thí nghiệm

Lấy mẫu nước đã lắng đo pH, độ màu, COD

Phương trình đường chuẩn độ màu: y = 0.006x + 0.001 R2 = 0.9953

Hiệu suất xử lí độ màu Hiệu suất xử lí COD

Lượng phèn tối ưu là 2,5ml

Hiệu suất xử lí độ màu Hiệu suất xử lí nồng độ COD

Thời gian 30 phút 60 phút 90 phút

pHsau 7.12 5.96 6.6

pHsau có than 6.6 6.7 6.6

Độ màu 3.5 1.83 1

HSXL màu (%) 90 95 97

Độ màu có than 5.67 2.33 1.33

HSXL màu có than (%) 84 93 96

COD 43.63 10.9 21.8

HSXL COD (%) 50 88 75

COD có than 0 54.54 43.63

Pha loãng 5 lần.

HSXL màu HSXL COD

HSXL màu có than HSXL COD có than

BÀI 2 PHƯƠNG PHÁP BÙN HOẠT TÍNH

Trong đó: X: nồng độ bùn hoạt tính, mg/L

Trong đó: 𝜇: tốc độ tăng trưởng riêng, L/s

Trong đó: Y: hệ số sản lượng tế bào, mg/mg

Trong đó: Q: lưu lượng nước thải, m3/ngày

2.3 Quy trình thực hiện thí nghiệm

Hàm lượng SS (MLSS, MLVSS)

- Bước 2: Mô hình thí nghiệm

- Bước 3: Lấy mẫu ở các thời điểm

- Bước 4: Xác định các chỉ tiêu

- Bước 5: Mẫu 2 giờ chiều

2.3.2 Xác định thông số bùn

Sấy ở 105℃→ Xác định mss (MLSS)

Tiếp tục sấy ở 550℃ → Xác định MLVSS

2.3.3 Xác định COD

Rửa ống COD bằng dung dịch H2 SO4 20%

Lấy 2,5 mL mẫu + 1,5 𝐾2 𝐶𝑟2 𝑂7 0.1N

Cho ống COD vào tủ sấy, nung

Lấy ống COD ra để nguội, đổ ra erlen

Định phân bằng FAS 0.1N

2.3.4 Hàm lượng SS