Puue Zajrzyj Urwisie Jak Chcesz Dostać 5

PYTANIA PUUE:
1) KOMISJA EUROPEJSKA:
• Wcześniej: „wysoka władza”
• Siedziba: Bruksela (niektóre instytucje Luksemburg)
• 5-letnia kadencja
• Przewodnicząca: Ursula von der Leyen
• Organ kolegialny o charakterze ponadnarodowym
• Lizbona: ⅔ państw członkowskich, ale nadal obecnie 27 komisarzy
• Mianuje RE, zgoda PE
• Przewodniczący — wyznacza/dzieli zadania pomiędzy komisarzy, sprawuje polityczne
kierownictwo (coś jak premier w rządzie)
• Komisarze działają na korzyść UE, a nie swoich państw członkowskich
• Jako jeden z wiceprzewodniczących KE w skład KE wchodzi też Wysoki Przedstawiciel UE ds
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa (nosi dwa kapelusze)
• Funkcje:
• Strażnik traktatów i prawa wtórnego (kontrola przestrzegania/realizacji prawa; możliwość
wniesienia skargi)
• Jest inicjatorką działań prawodawczych
• W szczególnych przypadkach jest także prawodawcą
• Wykonuje budżet
• Funkcja stymulacyjna (dba o rozwój integracji europejskiej)
2) RADA EUROPEJSKA:
• Na początku wspólnot nie było tego organu, od 1974 spotkania szefów rządów państw
członkowskich nazywane są Radą Europejską
• Traktat lizboński zaliczył ją do Instytucji UE
• Siedziba: Bruksela
• Nie jest organem kadencyjnym (oprócz przewodniczącego Rady Europejskiej)
• Skład: szefowie państw/rządów państw członkowskich + Przewodniczący + Przewodniczący
KE + w pracach RE uczestniczy także Wysoki Przedstawiciel ds. ZiPB (dwa kapelusze)
• Przewodniczący: Charles Michel (2.5-letnia kadencja)
• tzw. „prezydent UE”
• Przewodniczy RE i prowadzi jej prace; wspomaga osiągnięcie konsensusu, nie bierze
udziału w głosowaniu RE
• RE zbiera się co najmniej 2 razy w półroczu
• Posiedzenia niejawne
• Decyzje w ramach konsensusu — jeśli go brak to głosowanie kwali kowaną większością
• Funkcje:
fi
• OKREŚLA OGÓLNE KIERUNKI I PRIORYTETY POLITYCZNE UE
• Pełni ważna rolę przy procedurach zmian traktatów
• Daje wytyczne państwu opuszczającemu UE
3) PARLAMENT EUROPEJSKI
• Początkowo „Zgromadzenie ogólne”; Później „Zgromadzenie Parlamentarne”
• Z organu doradczego do współprawodawcy
• 1979 r. —> Pierwsze wybory bezpośrednie do PE (wcześniej przedstawiciele parlamentów
krajowych)
• Wybory powszechne, bezpośrednie; bierne i czynne prawo wyborcze gwarantowane przez
instytucję obywatelstwa UE
• Siedziba: Strasbourg (dodatkowe posiedzenia plenarne w Brukseli; sekretariat - Luksemburg)
• Lizbona: Wspólna ordynacja wyborcza ale nadal każdy kraj ma swoją odrębną (nadal nie
uchwalono jednolitej ordynacji)
• 705 europosłów; Polska — 52; Max. 96 (Niemcy); Min. 6 (Malta)
• Organ kolegialny, jednoizbowy, o charakterze przedstawicielskim i ponadnarodowym
• Kadencja — 5 lat (mandat wolny i odnawialny)
• Przewodniczący - David Maria Sassoli (szefuje razem z prezydium)
• Komisje stałe/tymczasowe; grupy polityczne
• Przy PE działa RPO (Emily O’Reilly) — sprawy niewłaściwego administrowania przez struktury
organizacyjne UE
• Głosowanie zwykłą większością; kworum ⅓ członków
• Funkcje:
• prawodawcza (współprawodawca z RUE)
• budżetowa (przyjmuje budżet)
• kontrolna (np. wotum nieufności w stosunku do KE)
• konsultacyjna (w wielu wypadkach potrzebna opinia lub zgoda PE)
• kreacyjna (np. bierze udział w powoływaniu KE)
4) RADA UNII EUROPEJSKIEJ

• Składa się z resortowych ministrów krajów członkowskich (w zależności od materii, którą się
zajmuje)
• Organ kolegialny, międzyrządowy; obraduje w różnych kon guracjach
• Siedziba: Bruksela (w niektórych miesiącach posiedzenia w Luksemburgu)
• Nie jest organem niezależnym — stanowisko reprezentowane przez danego ministra jest
stanowiskiem państwa, które ów minister reprezentuje (ma on upoważnienie do zaciągania
zobowiązań w imieniu swojego państwa)
• Głosowanie:
• co do zasady większością kwali kowaną (procedura podwójnej większości — 55% państw
członkowskich, reprezentujących 65% ludności)
fi
fi
• Czasem inne formy głosowania: wzmocniona większość kwali kowana, zwykła większość
głosow, jednomyślność)
• Na czele stoi Prezydencja Rady
• Nie dotyczy Rady ds Zagranicznych
• Przez 18 miesięcy sprawują ją 3 państwa; po 6 miesięcy każde)
• Rada UE nie ma jednego Przewodniczącego
• COREPER:
• Organ przygotowawczy Rady
• „Komitet stałych przedstawicieli rządów państw członkowskich”
• Organ odpowiedzialny za przygotowanie prac Rady UE i wykonywanie zadań powierzonych
mu przez Radę
• Zajmuje się kwestiami spornymi, natury politycznej w fazie przygotowawczej — w ramach
COREPERu szuka się kompromisu
• Składa się z ambasadorów państw członkowskich (ponad 150 wysoko wyspecjalizowanych
grup roboczych i komitetów; są to specjaliści z danej dziedziny, którzy wypracowują
najlepsze rozwiązania pod względem merytorycznym)
• Jeśli jakaś sprawa została rozpatrzona w COREPERze, to nie musi być potem rozaptrywana
szczegółowo na posiedzeniu Rady UE — jest tylko formalnie zatwierdzana.
• Funkcje:
• sprawowanie ogólnego kierownictwa politycznego
• prawodawcza (współprawodawcza)
• budżetowa (przyjmuje budżet)
• kreacyjna (bierze udział m.in. przy powoływaniu KE; Trybunału Obrachunkowego itd)
• zawiera w imieniu UE umowy międzynarodowe
5) TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

• W skład TSUE wchodzą:
• Trybunał Sprawiedliwości
• Sąd Unii
• Sądy wyspecjalizowane (obecnie brak)
• TSUE w trybie prejudycjalnym bada ważność i wykładnię prawa wtórnego UE oraz wykładnię
Traktatów.
• Siedziba: Luksemburg
• TS:
• 27 sędziów (po 1 z każdego państwa członkowskiego) i 11 rzeczników generalnych
• Sędzia z Polski — prof. Marek Safjan
• RG - ich status jest równy statusowi sędziów. Ich funkcją jest sporządzenie profesjonalnych
opinii prawnych, sędziowie nie są nimi związani, ale zwykle się przychylają, bo RG to
specjaliści.
• Właściwość TS:
fi
• Pytania prejudycjalne (art. 267 TFUE)
• Skargi wniesione przez Komisję albo państwa członkowskie przeciwko państwom
członkowskim o naruszenie zobowiązań wynikających z Traktatów (art. 258-260 TFUE)
• Skargi na nieważność lub bezczynność wniesione przez państwa członkowskie przeciwko
Radzie, PE lub obu tym instytucjom wspólnie [poza 3 wyjątkami wskazanymi w art. 51
Statutu TS - tj. aktów Rady dotyczących pomocy państwa, dumpingu i aktów
wykonawczych Rady określonych w art. 291 ust. 2 TFUE] (art. 263 i 265 TFUE),
• Skargi na nieważność i bezczynność wniesione przez instytucje UE przeciwko instytucjom
UE (art. 263 i 265 TFUE),
• Opinie w sprawie zgodności umów międzynarodowych z Traktatami (art. 218 ust. 11 TFUE)
• Spory między państwami członkowskimi związane z przedmiotem Traktatów przedkładane
na mocy kompromisu (art. 273 TFUE).
• Odwołania od orzeczeń Sądu (ograniczone do kwestii prawnych).
• Sąd:
• obecnie po 2 sędziów z każdego państwa członkowskiego
• m.in. prof. Nina Półtorak
• Właściwość Sądu UE:
• Skargi na nieważność lub bezczynność wniesione przez podmioty indywidualne przeciwko
instytucjom UE (art. 263 i 265 TFUE)
• Skargi na nieważność lub bezczynność wniesione przez państwa członkowskie przeciwko
Komisji [poza wyjątkiem wskazanym w art. 51 Statutu TS - tj. akt lub zaniechanie Komisji
dotyczące wzmocnionej współpracy] i EBC (art. 263 i 265 TFUE)
• Skarga o odszkodowanie wniesiona przez podmioty indywidualne przeciwko instytucjom
UE (art. 268 w związku z art. 340 akapit 2 TFUE)
• Spory na mocy klauzuli arbitrażowej umieszczonej w umowie prawa publicznego lub
prywatnego, zawartej przez Unię lub w jej imieniu (art. 272 TFUE).
• Sędziowie i RG są mianowani z osób o niekwestionowanej niezależności + uznane

kwali kacje. Mianowani przez państwa członkowskie za wspólnym porozumieniem.
• Mandat sędziów i RG - 6 lat
6) TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
• Organ kontroli nansowej/budżetowej UE
• Można go porównać do polskiej NIK
• 27 członków (po jednym z każdego państwa członkowskiego)
• 6-letnia kadencja
• Niezależność członków; organ ponadnarodowy (tj. nieistotne są interesy kraju, z którego
pochodzi członek)
• Siedziba: Luksemburg
• Funkcje:
fi
fi
• kontrola wykonywania budżetu UE przez instytucje UE
• kontrola legalności i prawidłowości dochodów i wydatków
• kontrola prawidłowości zarządzania nansami przez jednostki
• Z tego co kontroluje, sporządza sprawozdania
• Nie może nakładać sankcji!
7) EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

• Bank centralny strefy waluty euro.
• Dotyczy państw ze strefy EURO
• Funkcje:
• odpowiedzialny za emisję euro
• oraz ochronę jego siły nabywczej
• utrzymanie stabilności cen w stre e euro
• Siedziba: Frankfurt nad Menem
• Niezależny!
8) KOMPETENCJE UE
• UE funkcjonuje na zasadzie przyznanych jej kompetencji przez państwa członkowskie w
traktatach. Nie może tworzyć własnych kompetencji (największa różnica pomiędzy UE a
państwem federalnym)
• Domniemanie kompetencji —> jeśli jest spór do kogo należy ta kompetencja (przy
kompetencjach dzielonych), to domniemywa się, że do państwa członkowskiego, a nie do UE.
• Nawet jeśli jakaś kwestia należy do kompetencji państwa, to musi być ona wykonywana z
poszanowaniem prawa unijnego (w szczególności z poszanowaniem traktatowych praw
przyznanych jednostce — kazus Haliny Nerkowskiej)
• Należy pamiętać, że kwestie kompetencji są dynamiczne
• Podziały kompetencji:
• Wyraźne —> Traktat stanowi, że UE ma kompetencję w dziedzinie X
• np. unia celna;
• Dorozumiane —> Traktat stanowi, że UE ma cel X, a aby wykonać ten cel niezbędna jest
kompetencja Y. UE w takim wypadku ma taką kompetencję, a procedura działania w celu
wykonania takiej kompetencji opiera się na klauzuli elastyczności (procedurę ustala Rada
jednomyślnie na wniosek KE za zgodą PE
• Wyłączne —> W danej dziedzinie wszystkie kompetencje zostały przeniesione na rzecz UE
• Państwa nie mogą w tej dziedzinie stanowić prawa.
• np. Unia Celna; morskie zasoby biologiczne; reguły konkurencji na rynku wewnętrznym
• Dzielone —> Kompetencje mogą przysługiwać Unii, a mogą też państwu członkowskiemu
• Jeżeli jakieś zagadnienie należy do kompetencji dzielonych to przysługuje ono zasadniczo
Państwom członkowskim, ale tak długo, aż UE nie podejmie działań w owym zakresie.
fi
fi
• UE nie decyduje tutaj dowolnie - robi to według zasady pomocniczości, tj. wtedy, gdy
Państwo nie da wykonać owej czynności tak dobrze jak UE (tj. za pomocą działania UE
cele owego zagadnienia będą lepiej zrealizowane)
• Z kompetencjami dzielonymi wiąże się tzw. doktryna zajętego pola —> jeżeli zasada
pomocniczości „daje zielone światło” UE przyjmuje akt prawny i w tym zakresie, w jaki UE
owy akt przyjęła, państwa członkowskie już się tym nie zajmują (mają jakby mniej już do
zrobienia, bo część zrobiono za nie - kurczy się zakres kompetencji państw
członkowskich). Doktryna zajętego pola to proces odwracalny — jeśli UE uzna, że to już
nie służy realizacji określonych celów to kompetencja wraca do państw członkowskich.
• np. Transport; rynek wewnętrzny; ochrona środowiska; rolnictwo i rybołóstwo
• Koordynacyjne —> W tych dziedzinach UE tylko wspiera państwa, a nie je zastępuje
• UE koordynuje działania państw członkowskich, nie zastępując kompetencji krajowych
• Środki przyjmowane w zakresie tych kompetencji nie mogą prowadzić do harmonizacji
przepisów (tym bardziej nie mogą prowadzić do ujednolicenia)
• np. Edukacja; Sport; Turystyka; Młodzież; Kształcenie zawodowe
• Kompetencja w zakresie określania i realizowania WPZiB
• Kompetencja państw członkowskich do koordynacji polityk gospodarczych i zatrudnienia na
zasadach, które określa Traktat. Dookreślanie tych zasad to natomiast kompetencja UE.
• Kompetencje zewnętrzne UE:
• UE może zawierać umowy
• W dziedzinach, w których UE ma kompetencje wyłączne, to może te umowy zawierać
sama
• W dziedzinach, w których UE ma kompetencje dzielone z państwami członkowskimi, to
mamy do czynienia z umowami międzynarodowymi mieszanymi (tj. po jednej stronie
umowy jest UE i Państwa członkowskie, a po drugiej drugi podmiot umowy, np. Armenia)
9) BREXIT
• Podstawa prawna: art. 50 TUE — wprowadzony Traktatem z Lizbony
• Przed Lizboną możliwość wyjścia zapewniała konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 r.
• 23 czerwca 2016 r. —> Referendum krajowe; 51,89% za opuszczeniem UE
• Noty kowanie zamiaru wystąpienia z UE – formalny list premier T. May do Przewodniczącego
Rady Europejskiej
• Skutki noty kacji: rozpoczęcie negocjacji i ograniczenie formalnego udziału państwa w
obradach rady Europejskiej i Rady oraz w innych instytucjach i organach UE
• W.B. musiała spełnić wytyczne Rady Europejskiej
• Widoczną konsekwencją złożenia przez Zjednoczone Królestwo wniosku o wystąpienie było:
• Wyłącznie ZK z planu sprawowania prezydencji
• Proces z Bratysławy - nieformalne spotkanie RE, bez udziału ZK
• Zmiana narracji z „28 państw” na „27 państw”
fi
fi
• Stroną umowy Wielka Brytania i Unia Europejska - umowa bilateralna (w umowie o przystąpieniu
stronami są wszystkie państwa członkowskie i kraj, który chce wstąpić do UE - umowa
wielostronna)
• Umowa zawarta przed WB z UE (Radą UE w imieniu UE) nie ustala wszelkich konsekwencji
wyjścia z Unii, a jedynie te najważniejsze. Pozostała materia zostanie uregulowana w tzw.
shadow agreements
• 1 stycznia 2020 r. - Zjednoczone Królestwo przestało być częścią UE (ale rozpoczął się okres
przejściowy)
• Przykładowe skutki Brexitu:
• Konieczność absolutnego przemodelowania angielskich regulacji prawnych
• Osłabnięcie siły dyplomatycznej UE (silna reprezentacja WB na świecie ze względu na
kolonializm)
• Zmniejszony budżet UE (UK było jednym z państw najwięcej dających Unii)
• Problem języka angielskiego jako o cjalnego i roboczego języka w instytucjach UE
• Problem dalszego zatrudnienia obywateli angielskich w unijnej administracji (+ ich wiedza o
informacjach niejawnych)
10) PROCEDURA AKCESYJNA

• Warunki przystąpienia do UE:
• Status państwa europejskiego. Kryteria decydujące o ”europejskim” charakterze państw
(kryterium geogra czne)
• Poszanowanie wartości, o których mowa w art. 2 TUE (kryterium aksjologiczne)
• Kryteria kopenhaskie – Wymogi ustrojowe [kryterium ustrojowe] (demokracja, rządy prawa)
i gospodarcze [kryterium gospodarcze] (gospodarka rynkowa)
• Przyjęcie do Unii ma miejsce na podstawie Traktatu akcesyjnego, który musi być raty kowany
przez wszystkie państwa będące już w UE i państwo wchodzące.
• Procedura:
• Wniosek o przyjęcie
• Opinia Komisji Europejskiej
• Jeżeli opinia pozytywna - nadanie statusu kandydata i rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych
• Etapy negocjacji akcesyjnych
• Przegląd ustawodawstwa (screening)
• Negocjowanie warunków członkostwa
• Decyzja Rady o przyjęciu państwa członkowskiego podjęta po uzyskaniu opinii KE i zgody
PE
• Podpisanie i raty kacja traktatu akcesyjnego, który składa się z:
• aktu o przystąpieniu
• aktu o warunkach przystąpienia
fi
fi
fi
fi
• ewentualnie: protokoły
11) PROCEDURA WYJŚCIA Z UNII

• Wystąpienie z Unii Europejskiej (art. 50 TUE)
• Noty kowanie zamiaru Radzie Europejskiej
• Rada Europejska przedstawia wytyczne dotyczące wystąpienia.
• negocjacje I zawarcie umowy o warunkach wystąpienia (Rada UE w imieniu UE zawiera taką
umowę z państwem członkowskim)
• Umowę o wystąpieniu z państwem występującym w imieniu UE zawiera Rada kwali kowaną
większością głosów po uzyskaniu zgody PE
12) ODRĘBNOŚCI W ZAKRESIE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I

BEZPIECZEŃSTWA:
• WPZiB co do zasady jest określana i realizowana przez Radę Europejską i Radę UE stanowiące
jednomyślnie (warto zauważyć, że obie te instytucje są międzyrządowe, a nie ponadnarodowe)
• WPZiB jest obszarem współpracy międzyrządowej
• Zmniejszony udział ponadnarodowości (ograniczone uprawnienia KE; zmarginalizowana rola PE)
• Przez ową jednomyślność dzieje się tak, że rozwój WPZiB jest marny.
• Wykluczone jest przyjmowanie aktów ustawodawczych —> Nie mogą stać się zakresem
przedmiotowym ustawodawczych aktów unijnych kwestie dotyczące WPZiB.
• Akty wykonują Wysoki Przedstawiciel Unii ds ZiPB oraz Państwa Członkowskie.
• Akty są przyjmowane z inicjatywy państwa członkowskiego na wniosek Wysokiego
Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa bądź na wspólny wniosek
Wysokiego Przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i KE
• PE jest raczej pomijany przy WPZiB - w tym obszarze mamy do czynienia z de cytem
demokratycznym. Tutaj główną rolę pełnią państwa członkowskie.
• Ograniczona jest tutaj także rola TSUE:
• nie jest właściwy w tym zakresie do dokonywania wykładni czy też oceny ważności aktów
wydawanych w tej materii.
• wyjątek: głownie chodzi o sankcje indywidualne —> to takie, które dotyczą poszczególnych
osób, polegają na ograniczeniach w przepływie tych osób w UE, wiążą się z zamrażaniem
funduszy, jakie osoby te posiadają na terenie UE (np. członkowie Al-Kaidy)
• w szczególności nie jest dostępna procedura pytań prejudycjalnych
• „nigdy UE nie przystąpi do EKPC, bo wtedy ETPC miałby jurysdykcję nad WPZiB”
13) ROLA PARLAMENTÓW KRAJOWYCH W MONITOROWANIU ZASADY POMOCNICZOŚCI

• KE przed zgłoszeniem wniosku legislacyjnego musi przeprowadzić szerokie konsultacje
• Instytucje/organy UE przekazują parlamentom krajowym projekty aktów ustawodawczych
fi

fi
fi
• Instytucje UE są zobowiązane do uzasadniania aktów pod kątem przestrzegania zasady
pomocniczości
• Każdy parlament lub każda izba krajowego parlamentu może w ciągu 8 tygodni od
przekazania projektu aktu przesłać uzasadnioną opinię co do niezgodności projektu aktu z
zasadą pomocniczości
• Procedura „Żółtej kartki”
• Gdy uzasadnione opinie stanowią co najmniej ⅓ głosów (czasem ¼) przyznanych
parlamentom krajowym projekt zostaje poddany ponownej analizie, w wyniku której
instytucje (w praktyce KE) mogą postanowić o podtrzymaniu projektu, jego zmianie bądź
wycofaniu (tj. to do nich należy ostatnie słowo)
• Każde państwo w tej procedurze ma 2 głosy — po 1/izbę. Jeśli 1-izbowy to 2 głosy/1 izbę.
• Procedura „Pomarańczowej kartki”
• Dotyczy zwykłej procedury prawodawczej (większość spraw)
• Jeśli uzasadnione opinie parlamentów krajowych stanowią zwykłą większość głosów
przyznanych parlamentom narodowym, KE może wniosek zmienić, wycofać albo
podtrzymać
• Jeśli KE podtrzymuje wniosek, powody podtrzymania wraz z opiniami parlamentów
krajowych są przekazywane prawodawcy (Radzie i PE) przed zakończeniem pierwszego
czytania, aby prawodawca rozważył zgodność projektu z zasadą pomocniczości
• Przed zakończeniem pierwszego czytania jeśli 55 % członków Rady lub większość
członków PE stwierdzi niezgodność projektu z zasadą pomocniczości – wniosek
prawodawczy upada.
• Różnice pomiędzy tymi procedurami:
• Żółta —> Dotyczy wszystkich procedur oprócz zwykłej procedury ustawodawczej
• Pomarańczowa —> Dotyczy zwykłej procedury ustawodawczej
• TUTAJ NIE WIEM — PROF. NIEDŹWIEDŹ MÓWIŁA, ŻE ŻÓŁTA NIE DOTYCZY ZWYKŁEJ
PROCEDURY USTAWODAWCZEJ, INTERNET MÓWI, ŻE ŻÓŁTA DOTYCZY WSZYSTKICH
PROCEDUR.
• Żółta —> Skutek: Jeśli ⅓ państw złożyła uzasadniona opinię to KE może podtrzymać,
zmienić lub wycofać. Głos ostateczny należy do KE
• Pomarańczowa —> Skutek: Jeśli większość państw złożyła uzasadnioną opinię to KE może
zrobić to samo co przy żółtej, jednakże jeśli podtrzymuje, to wniosek jest kierowany do Rady
i PE i jeśli tam 55% Rady lub większość PE stwierdzi niezgodność projektu z zasadą
subsydiarności - wniosek upada. Głos ostateczny należy do Rady UE lub PE.
14) ZASADA POSZANOWANIA TOŻSAMOŚCI KONSTYTUCYJNEJ PAŃSTW

CZŁONKOWSKICH I JEJ ROLA W WYZNACZANIU GRANIC PROCESÓW
INTEGRACYJNYCH
• Tożsamość konstytucyjna państwa to pewne wartości, które są zakorzenione w danym
państwie na tyle mocno, że kompetencje ich dotyczące nie mogą zostać przekazane Unii
Europejskiej
• W Polsce do tożsamości konstytucyjnej zaliczają się np. zasada państwa prawnego, zasada
pomocniczości, struktury polityczne, struktury terytorialne itd.
• Elementy tożsamości narodowej w różnych państwach członkowskich będą po części się
pokrywać, a po części się różnić. Np. elementem charakterystycznym dla tożsamości
narodowej Francji będzie laickość państwa i państwo socjalne.
• Rola: Zasada ta określa granice, co do których państwo nie może przekazać swoich
kompetencji UE, gdyż są zbyt ściśle związane z tożsamością narodową
15) JAK ROZSTRZYGAMY WĄTPLIWOŚCI DOTYCZĄCE TEGO CZY JAKIEŚ ZAGADNIENIE

NALEŻY DO UE CZY DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH W ŚWIETLE ZASADY PRZYZNANIA?
• Najpierw sprawdzamy do jakiej kategorii kompetencji należy dana kwestia (wyłączne/dzielone/
koordynacyjne)
• Jeśli pojawiają się „wątpliwości” to pewnie dotyczy to kompetencji dzielonych. W takim
przypadku istnieje domniemanie kompetencji państwa członkowskiego. Jednak UE może
przejąć daną kompetencję, jeśli mając na uwadze zasadę subsydiarności stwierdzi, iż lepiej
zrealizuje dane cele. Wtedy ta materia staje się przedmiotem kompetencji UE zgodnie z
doktryną zajętego pola.
16) JAK MOŻNA PRZYZNAĆ UNII EUROPEJSKIEJ WIĘCEJ KOMPETENCJI?

• Tylko w zwykłej procedurze zmiany Traktatów przy względzie na tożsamość konstytucyjną
państwa, która wyznacza granicę przekazania.
17) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KONSEKWENCJI NARUSZENIA PRAWA UNIJNEGO

PRZEZ PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE
• Skarga KE na państwo członkowskie za nieprzestrzeganie zobowiązań wynikających z
traktatów.
• Skarga państwa członkowskiego na inne państwo członkowskie za nieprzestrzeganie
zobowiązań wynikających z traktatów.
• Skarga jednostki o odszkodowanie do sądu krajowego za wystarczająco istotne naruszenie
prawa unijnego przez państwo członkowskie
• Skarga KE z art. 7 do TSUE za nieprzestrzeganie praworządności przez państwo
członkowskie
• Możliwość powołania się przez jednostkę na nieimplementowaną dyrektywę, jeśli minął termin
jej implementacji
• Możliwość nałożenia kary okresowej lub ryczałtu na państwo członkowskie przez TSUE na
wniosek KE za niepoinformowanie o implementacji dyrektywy
18) ZASADA POWAGI RZECZY OSĄDZONEJ A ZASADA EFEKTYWNOŚCI PRAWA UE
• W tej materii istotne będą orzeczenia: Kuhne&Heitz; Arcor; Kapferer
• TS w powyższych orzeczeniach stwierdził czego należy dokonać, w sytuacji gdy w obrocie
prawnym znajduje się ostateczna decyzja/prawomocny wyrok niezgodny z prawem unijnym
• Zgodnie z orzeczeniami TS, przy zachowaniu pozostałych przesłanek, należy wzruszyć
postępowania zakończone orzeczeniem/decyzją niezgodnym z prawem unijnym, jeżeli prawo
krajowe umożliwia takowe wzruszenie ze względu na niezgodności orzeczenia/decyzji z
prawem krajowym (zasada równoważności)
• Jeżeli natomiast prawo krajowe nie przewiduje takiej możliwości, to organy państwowe nie
mają obowiązku tworzyć takich procedur (res iudicata stawiana jest wyżej w tym przypadku
od zapewnienia efektywności prawu unijnemu)
• EFEKTYWNOŚĆ PRAWA UNIJNEGO NIE ZAWSZE WYMAGA UCHYLENIA NIEZGODNEGO Z
PRAWEM ORZECZENIA/DECYZJI. TYLKO WTEDY, GDY SĄ SPEŁNIONE OKREŚLONE
PRZESŁANKI.
• Wznowienia postępowań na skutek niezgodności z prawem unijnym wywodzą się z zasady
lojalnej współpracy
• Kuhne&Heitz przesłanki:
• prawo krajowe przewiduje możliwość wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej
• decyzja ta stała się ostateczna w wyniku orzeczenia sądu krajowego ostatniej instancji
• w świetle wydanego później wyroku Trybunału orzeczenie to oparto na błędnej wykładni
prawa UE, dokonanej z pominięciem obowiązku skierowania do Trybunału pytania
prejudycjalnego, pomimo że spełnione zostały przesłanki dotyczące obowiązku zadania
pytania prejudycjalnego wynikające z art. 267 ust. 3 TFUE
• zainteresowany zwrócił się do organu administracji bezpośrednio po powzięciu
wiadomości o wyroku Trybunału.
• Arcor przesłanki:
• prawo krajowe przewiduje możliwość wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej
• w świetle wydanego później wyroku Trybunału orzeczenie to oparto na błędnej wykładni
prawa UE (bez pytania prejudycjalnego dlatego, że nikt się nie odwoływał ergo sprawa nie
tra ła do sądu, który mógł owo pytanie zadać)
• zainteresowany zwrócił się do organu administracji bezpośrednio po powzięciu
wiadomości o wyroku Trybunału.
• Kapferer:
• to samo tyczy się wyroku sądowego
19) PROUNIJNA WYKŁADNIA PRAWA KRAJOWEGO

• Obowiązek prounijnej wykładni sądów/organów krajowych stanowi jeden z elementów
konieczności zapewnienia efektywności prawu UE
• Konieczne jest takie rozumienie (wykładnia, interpretacja) sprawy, aby zapewnić skuteczność
prawu unijnemu
fi
• Istotne jest tutaj orzeczenie SETA KUCUKDEVECI — pomimo, że dyrektywa była niezgodna z
zasadą niedyskryminacji, to nie można się było na nią powołać w stosunku horyzontalnym.
Jednak przy zastosowaniu prounijnej wykładni TS doszedł do wniosku, że co prawda, nie
można powołać się na dyrektywę, ale można powołać się na zasadę niedyskryminacji ze
względu na wiek, aby zapewnić skuteczność prawu unijnemu.
• Wyjątki od prounijnej wykładni, tj. nie można interpretować prawa prounijnie, gdyby miało to:
• nałożyć karę na jednostkę
• spowodować sytuację contra legem
20) KOMPETENCJE TK DO KONTROLI KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA PIERWOTNEGO I

POCHODNEGO
• Przede wszystkim — zgodnie z orzeczeniem Internationale Handelsgesellschaft — nie bada
się konstytucyjności prawa unijnego, gdyż stoi ono ponad konstytucją.
• Prawo pierwotne:
• Traktat akcesyjny Polski do UE jest z punktu widzenia naszego prawa raty kowaną umową
międzynarodową.
• TUE i TFUE nie są takową, gdyż Polska przyjęła je jako już istniejące i w odróżnieniu od
państw-założycieli Wspólnot nie raty kowała ich. Polska związała się nimi poprzez traktat
akcesyjny.
• Zgodnie z art. 188 KRP, TK może badać konstytucyjność umów międzynarodowych, dlatego
kontrola TUE i TFUE może być jedynie pośrednia.
• Kontrola prawa pierwotnego przez TK: Samoistnie takiej podstawy nie ma jeśli chodzi o
traktaty założycielskie, natomiast skoro również traktaty akcesyjne czy rewizyjne zaliczamy
do prawa pierwotnego UE to taka podstawa istnieje, ponieważ są to traktaty, którymi RP się
związała (są umowami międzynarodowymi raty kowanymi) i one podlegają ocenie
zgodności z KRP zgodnie z art. 188 KRP. Jest to kontrola pośrednia jeśli chodzi o traktaty
założycielskie oraz bezpośrednia jeśli chodzi o traktaty akcesyjne i rewizyjne.
• Prawo wtórne:
• TK uznał w rozporządzeniu Bruksela I, że może badać konstytucyjność np. rozporządzenia
na podstawie przepisu o skardze konstytucyjnej, który stanowi o takiej kompetencji w
stosunku do ustaw lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd może
orzec o wolnościach/prawach/obowiązkach określonych w Konstytucji. Jest aktem
bezpośrednio stosowanym, z którego zarówno obywatel może bezpośrednio wywodzić
swoich praw, jak i na podstawie którego sąd może zastosować bezpośrednio prawo.
• TK uznał jednocześnie, że orzeczenie o niezgodności prawa unijnego z Konstytucją musi
mieć charakter ultima ratio i może wystąpić jedynie wówczas, kiedy zwiodłyby wszystkie
inne sposoby rozstrzygnięcia kon iktu z normami należącymi do unijnego porządku
prawnego.
• W sytuacji tego rodzaju istnieją 3 możliwości reakcji Polski na wystąpienie niezgodności
między KRP a prawem unijnym:
• dokonanie zmian w KRP
fl
fi
fi
fi
• podjęcie działań zmierzających do wprowadzenia mian w przepisach unijnych
• podjęcie decyzji o wystąpieniu z UE
• TK i TSUE stanowią w tej materii inaczej, ale nie stoi to w gruncie rzeczy na przeszkodzie
funkcjonowaniu UE, gdyż przypadki kolizji są rzadkie, UE i krajowe konstytucje mają
wspólną aksjologię, a jeśli kolizje się zdarzają to stara się rozwiązać jak najbardziej
korzystnie owy spór dla obu stron
• Bez wątpienia należy także podkreślić, że TK nie może stwierdzić nieważności aktu prawa
unijnego (wyłączna kompetencja TSUE), natomiast może stwierdzić jego ważność (Foto-Frost)
• Orzeczenie polskiego TK o niekonstytucyjności aktu UE naruszyłoby zasadę jednolitości i
lojalności (dlatego należy zastosować jeden z tych trzech wariantów)
21) CHARAKTERYSTYKA UE JAKO INSTYTUCJI PONADNARODOWEJ

• UE jest obecnie uznana za organizację międzynarodową (już nie organizację międzynarodową
sui generis), aczkolwiek ma wiele odrębności zarówno od takowej organizacji (np.
współprawodawca wybierany w wyborach bezpośrednich).
• UE jest porównywana czasem do państwa federalnego, lecz i tutaj jest wiele odmienności (np.
brak możliwości samoprzyznawania kompetencji) — UE działa wyłącznie w ramach kompetencji
przyznanych jej przez państwa członkowskie
• System prawny UE ma charakter autonomiczny, który cechuje się częściową (bo wpływa nas
systemy krajowe) niezależnością względem systemów prawnych członkowskich oraz prawa
międzynarodowego. Prawo UE „żyje własnym życiem” — orzeczenie Costa
• Normy prawa unijnego przy spełnieniu odpowiednich przesłanek mogą być bezpośrednio
skuteczne - także normy traktatowe (van Gend&Loos).
• Akty prawa unijnego mają zasięg na terytorium całej UE (akty ponadnarodowe)
• Normy prawa unijnego mają pierwszeństwo nad prawem krajowym (Costa; Internationale
Handelsgesellschaft), a w przypadku dwóch norm regulujących tę samą materię, organy
krajowe powinny zastosować prawo unijne (bezpośrednie stosowanie — Simmenthal)
• Akty prawa wydawane przez instytucje UE (rozporządzenia) stają się wraz z ich wejściem w
życie częścią krajowych porządków prawnych
• W ramach przyznanych UE kompetencji może ona zawierać umowy międzynarodowe, które
będą wiązały w państwach członkowskich.
• Obowiązek prounijnej wykładni prawa krajowego przez organy państw członkowskich.
22) WSPÓŁPRACA RZĄDU I PARLAMENTU W SPRAWACH EUROPEJSKICH

• Podstawa prawna współpracy — ustawa kooperacyjna
• Ogólnie rzecz biorąc: Ustawa kooperacyjna nakłada na Radę Ministrów obowiązki informacyjne
i sprawozdawcze względem Parlamentu związane z członkostwem Polski w Unii Europejskiej
• RM konsultuje się z Parlamentem — opinia Parlamentu w danej sprawie będzie podstawą
stanowiska RP w UE.
• RM informuje Parlament, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, o udziale Polski w pracach UE oraz
przedstawia na żądanie Sejmu i Senatu informacje o sprawie związanej z członkostwem RP w
UE
• RM przekazuje Parlamentowi wszelkie dokumenty unijne podlegające konsultacjom z
państwami członkowskimi oraz oceny owych dokumentów
• RM informuje Parlament, jeśli jakieś państwo członkowskie ma odmienne stanowisko m.in. w
kwestiach traktatowych niż Polska.
• Rada Ministrów przekazuje Sejmowi i Senatowi projekty stanowisk Rzeczypospolitej Polskiej w
sprawie projektów aktów ustawodawczych Unii Europejskiej,
• Współpraca w zakresie opiniowania kandydatów na niektóre stanowiska UE (Parlament opiniuje
Radzie Ministrów kandydatury na m.in. polskiego członka KE, polskiego sędziego TS, polskiego
RG, polskiego członka TO)
• Współpraca w zakresie wnoszenia przez rząd skarg do TSUE (Parlament przekazuje RM
uchwałę w sprawie wniesienia skargi na naruszenie aktem ustawodawczym UE zasady
pomocniczości. Premier niezwłocznie wnosi taką skargę).
• Współpraca w zakresie tworzenia prawa polskiego wykonującego prawo UE (RM przedstawia
Sejmowi i Senatowi nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy informacje o pracach legislacyjnych
związanych z wykonywaniem prawa UE, których termin wykonania minął lub mija w ciągu 3
miesięcy od przedłożenia informacji)
• Współpraca w związku ze sprawowaniem przez przedstawicieli Rady Ministrów prezydencji
składów Rady (przed objęciem prezydencji informacja od RM o priorytetach; w ciągu
sprawowania prezydencji informacje o jej przebiegu)
23) ZASADA AUTONOMII PROCEDURALNEJ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

• Dochodzenie roszczeń wynikających z prawa UE odbywa się przede wszystkim przed sądami
krajowymi.
• W przypadku braku regulacji unijnych państwa członkowskie mają kompetencję do
uregulowania właściwości sądów (organów) i procedur krajowych służących ochronie uprawnień
wynikających z prawa unijnego, jednak regulacje te:
• nie mogą być mniej korzystne niż te, które odnoszą się do podobnych roszczeń o charakterze
wewnętrznym – zasada równoważnosci (principle of equivalence)
• ani też w praktyce uniemożliwiać lub nadmiernie utrudniać wykonywania praw wynikających z
prawa unijnego – zasada skuteczności (principle of e ectiveness)
• Obowiązki organów i sądów krajowych — Zasada efektywnej ochrony prawnej (zasada
efektywności):
• obowiązek stosowania środków tymczasowych (zawieszenie stosowania aktu, przyznanie
zabezpieczenia) w celu zabezpieczenia dochodzenia roszczeń unijnych (Factortame, UNIBET)
• TS: Sąd krajowy ma obowiązek zastosowania środka tymczasowego w sytuacji, gdy jest
konieczność zapewnienia pełnej skuteczności prawa unijnego.
• Prawo UE nie wymaga tworzenia odrębnych środków prawnych dla zabezpieczenia
roszczeń wynikających z prawa UE, jeżeli w prawie krajowym istnieją środki prawne
ff
chroniące roszczenia wynikające z prawa UE i odpowiadają one zasadom równoważności i
skuteczności (Unibet).
• Sąd ma obowiązek stosowania środków tymczasowych zabezpieczających roszczenia
unijne. Powinien tego dokonywać na warunkach wynikających z prawa krajowego, pod
warunkiem, że odpowiadają one zasadom równoważności i skuteczności (Unibet).
• Zapewnienie drogi sądowej (El-Hassani)
• TS: nie może być takiej sytuacji, że dochodzenie roszczeń wynikających z prawa unijnego
jest utrudnione przez krajowe procedury (El-Hassani)
• Wznowienie postępowań krajowych (Kuhne&Heitz, Arcor, Kapferer)
• Obowiązek restytucji (tj. zwrotu opłat pobranych niezgodnie z prawem UE)
24) AUTONOMICZNY SYSTEM PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ

• Autonomia ta ujawnia się w 4(5) aspektach:
• walidacyjnym —> obowiązywanie, czyli ważność aktów UE jest określana na podstawie
traktatów, a nie prawa krajowego. Organem wyłącznie uprawnionym do stwierdzenia
nieważności prawa UE jest TSUE
• interpretacyjnym —> pojęcia prawa unijnego są rozumiane jednolicie w całej UE, w sposób
niezależny od prawa krajowego. Jednolitą i autonomiczną wykładnię zapewnia TSUE
• Jeżeli mamy jakiekolwiek pojęcie, np. „pasażer”; „mały przedsiębiorca” to dane pojęcia
będą miały swoje znaczenie w prawie unijnym. Nie wolno przenosić de nicji krajowych na
prawo unijne (co nie znaczy, że nie będą się pokrywać)
• organizacyjnym i proceduralnym —> UE posiada własne instytucje i organy, spośród których
przynajmniej niektóre obsadzone są osobami wykonującymi obowiązki niezależnie od państw
członkowskich (co dotyczy zwłaszcza Komisji Europejskiej - art. 17 TUE i Trybunału
Sprawiedliwości - art. 19 TUE);
• instrumentalnym —> UE korzysta z własnych, swoistych instrumentów działania (art. 288-292
TFUE).
• np. własne źródła prawa
• Zasada pierwszeństwa prawa unijnego została wprowadzona do Traktatu Konstytucyjnego,

który nie wszedł w życie. NIE WYNIKA Z TRAKTATÓW.
• Wynika z orzeczeń TSUE!
- 6/64 Flaminio Costa p. Enel
- 11/70 Internationale Handelsgesellschaft
- 106/77 Simmenthal II
- Zasada pierwszeństwa wynika także z Deklaracji nr 17. — Opinia Służby Prawnej Rady
- Jest przejawem kreacyjnej roli zasady lojalnej współpracy
- Była próba wprowadzenia jej w traktacie konstytucyjnym, ale nie wszedł on w życie
• Z zasadą pierwszeństwa wiąże się pojęcia multicentryczności
fi
• TS nie „stworzył” zasady pierwszeństwa. Musiał znaleźć dla niej podstawę normatywną. Jak
wynika z orzeczeń m.in. Costa; Zimmenthal; Internationales Handelsgeselschaft; istotna jest
tutaj wola państw. Skoro państwa stworzyły (dołączyły) taką wspólnotę z danym systemem, to
wywnioskować z tego należy, że chcą tego systemu. A jeśli stałoby się tak, że każdy kraj chce
tworzyć prawo ponad system wspólnoty, to stałoby to w sprzeczności z jego pierwotną wolą
dotycząca tworzenia systemu prawnego nadrzędnego, traktatowego. TS w tych orzeczeniach
odnosi się do „Ducha Traktatów”. Jest to fundament, aby prawo unijne mogło być jednolicie
stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Konieczna jest zasada pierwszeństwa
oraz możliwość rozwiązywania kolizji z uwzględnieniem zasady pierwszeństwa.
• Prymat prawa unijnego —> ogólnie rzecz biorąc, prawo unijne jest hierarchicznie wyższą
częścią składową dla krajowego porządku prawnego
• Pierwszeństwo prawa unijnego —> Mówimy o nim w konkretnych kolizjach
• Pierwszeństwo prawa unijnego jest pierwszeństwem stosowania, a nie pierwszeństwem
obowiązywania (pierwszeństwem obowiązywania jest np. wyrok TK stwierdzający
niekonstytucyjność jakiejś ustawy — ona wtedy zostaje derogowana)
25) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA W KONTEKŚCIE PRAWA UE

• Jednostka może złożyć skargę na odszkodowanie na państwo członkowskie nieprzestrzegające
prawa unii oraz na instytucje UE niewykonujące właściwie swoich obowiązków (ergo
nieprzestrzegające prawa Unii)
• Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej jest zasadą ogólną prawa
• Wyrok TS w danej sprawie nie jest prejudykatem! Ale na pewno ułatwi sprawę dochodzenia
odszkodowania.
• Odpowiedzialność odszkodowawcza Państwa członkowskiego
• Nie wynika z traktatów, ale jest wywodzona z:
• art. 340 TFUE (odpowiedzialność UE);
• art. 4 ust. 3 TUE (zasada lojalnej współpracy);
• art. 19 ust. 1 zd. 2 TUE (zapewnienie skutecznej ochrony sądowej przez państwa
członkowskie w dziedzinie prawa unii)
• Orzeczenia Frakovich + Brasserie du Pechur (zmienione przesłanki)
• Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego:
• 1. Naruszona norma prawna ma na celu przyznanie praw jednostkom
• 2. Naruszenie ma być wystarczająco istotne
• 3. Istnieje bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy naruszeniem
zobowiązania przez państwo członkowskie oraz szkodą poniesioną przez poszkodowane
jednostki
• Co to znaczy, że naruszenie jest wystarczająco istotne?
• Testem przesądzającym jest ustalenie, czy dane państwo członkowskie rażąco i poważnie
przekroczyło margines swobody decyzyjnej, z której korzysta. Czynniki, które właściwy sąd
mógłby wziąć pod uwagę;
• jasność i precyzyjność naruszonej normy,
• wielkość marginesu swobody danej organom krajowym,
• zamierzony lub mimowolny charakter naruszenia i wywołanej szkody,
• usprawiedliwiony lub nieusprawiedliwiony charakter popełnionego błędu co do prawa,
• ewentualne przyczynienie się instytucji UE,
• Kiedy mamy postępowanie przeciwko państwu, wyrok stwierdzający naruszenie przez
państwo, a gdy państwo nadal się do tego nie stosuje
• Kiedy mamy utrwaloną linie orzeczniczą TS, a mimo to organy państwa członkowskiego
wbrew tej linii postępują w sposób niezgodny z prawem unijnym
• DODATKOWO z orzeczenie Kobler: o odszkodowanie można się także domagać, jeśli
prawo unijne naruszył sąd, ale tylko wtedy gdy sędzia naruszył prawo w sposób wyraźny/
oczywisty (m. in. oprócz przykładów wskazanych w orzeczeniu Brasserie pojawiło się
niedopełnienie przez dany sąd obowiązku skierowania pytania prejudycjalnego).
• Bardzo poważnym naruszeniem jest również nieimplementacja dyrektyw.
• Ogólnie „im bardziej Ci Polsko pokazujemy jak należy coś zrobić, tym większą będzie
twoja wina w tym, ze nie wykonałaś” — większy stopień precyzji prawa unijnego, tym
większe naruszenie
• Korzystamy z przepisów krajowych (zasada autonomii proceduralnej ograniczona zasadami
równoważności i skuteczności), aczkolwiek w kwestii materialnej opieramy się na
przesłankach z wyroku Brasserie du Pechur
• O odszkodowanie można się starać niezależnie czy norma była bezpośrednio skuteczna czy
też nie.
• Odpowiedzialność odszkodowawcza UE
• Wynika z art. 340 TFUE
• Przyznanie jednostce odszkodowania nie zależy od uprzedniego wyroku TS wydane w trybie
art. 258-260 TFUE (oczywiście to może pomóc jednostce, ale to nie jest warunek)
• Może zdarzyć się tak, że sama UE narusza prawo unijne.
• Przedmiot skargi
• Pojęcie „działania instytucji”. Problem TSUE
• Przedmiotem skargi może być działanie każdej instytucji z wyjątkiem TSUE (czyli TS i
Sądu) w zakresie w jakim wykonują funkcje sądownicze. Jeżeli TSUE działa np, jako
pracodawca to jest to możliwe.
• Pojęcie „pracownika”
• Skarga może być na pracownika instytucji wtedy, gdy wykonywał funkcje pracownicze.
Nieważne, że pracownik Instytucji wyrządził szkodę, jeśli w tym okresie nie pracował.
• Źródłem odpowiedzialności mogą być działania, które nie mogą być przedmiotem innych
skarg (np. wydanie aktów niewiążących) — TO JEST KOMPLEMENTARNOŚĆ TEJ SKARGI
• Mamy 2 rodzaje odpowiedzialności:

• odpowiedzialność kontraktowa (dochodzona najczęściej przed sądem krajowym)
• UE jest osobą prawną, ma podmiotowość w prawie wewnętrznym państw członkowskich
najszerszą jakie przepisy państw członkowskich przewidują dla osób prawnych, więc
może być stroną umów cywilnoprawnych. Wiadomo, że różnie bywa z wywiązywaniem się
z umów — z tej czy drugiej strony — i to wszystko jest oceniane z punktu widzenia prawa
właściwego dla danej umowy, najczęściej przez sądy krajowe. UE jest reprezentowana
przez KE, chyba, że w umowie przewidziano klauzulę arbitrażową.
• odpowiedzialność deliktowa (Sąd Unii; w drugiej instancji TS)
• skarga odszkodowawcza z art. 340 TFUE w ramach tej odpowiedzialności deliktowej ma
charakter autonomiczny i komplementarny (nie musi czekać na orzeczenie stwierdzające
nieważność danego aktu)
• Jeśli chodzi o odpowiedzialność deliktową (pozaumowną) to UE powinna naprawić,
zgodnie z zasadami ogólnymi wspólnymi dla państw członkowskich, szkodę wyrządzone
przez jej instytucje/pracowników przy wykonywaniu ich funkcji.
• Odesłanie do zasad wspólnych jako punktu wyjścia do kształtowania przesłanek odp.
odszkodowawczej UE.
• Instytucją właściwą do rozpatrywania tych skarg jest Sąd Unii.
• Orzeczenie CEVA:
• Przy ustalaniu, czy naruszenie prawa jest "wystarczająco istotne” należy przede wszystkim
uwzględnić przysługujący instytucji zakres swobodnego uznania.
• 1) naruszona norma prawna musi przyznawać jednostce prawa;
• 2) naruszenie musi być wystarczająco istotne:
a) jeżeli instytucja dysponowała szerokim marginesem uznania, konieczne
jest wykazanie, że instytucja unijna rażąco i poważnie przekroczyła granice przysługującej
jej swobody decyzyjnej,
b) jeżeli instytucja dysponowała znacznie ograniczoną swobodą uznania
bądź nie ma takiej swobody, zwykłe naruszenie prawa unijnego może być wystarczające
dla stwierdzenia wystąpienia wystarczająco istotnego naruszenia;
• 3) musi istnieć bezpośredni związek przyczynowy między naruszeniem prawa przez
instytucję, a szkodą.
• Termin przedawnienia roszczeń do UE za złamanie prawa UE przez instytucje/organy
UE: 5 lat!
26) OBYWATELSTWO UE
• Instytucja ta pojawiła się wraz z traktatem z Maastricht
• Obywatelstwo UE przysługuje każdemu, kto ma obywatelstwo państwa członkowskiego
• Jest akcesoryjne do obywatelstwa państwa członkowskiego
• Nabycie i utrata obywatelstwa UE leży w gestii państw członkowskich
• Można pozbawić osobę obywatelstwa UE (mogą to zrobić państwa członkowskie), ale musi
być to zgodne z zasadą proporcjonalności (orzeczenie Rottmann)
• Prawa wynikające z obywatelstwa UE:
• Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu (art. 21 ust. 1 TFUE)
• Początkowo dotyczyło tylko podróżujących w kwestiach ekonomicznych
• Jest samodzielną podstawą traktatową, przepisem bezpośrednio skutecznym
• Dyrektywa 2004/38 gwarantuje także pobyt rodzinie obywatela (małżonek przeciwnej płci,
bezpośredni wstępni na utrzymaniu, dzieci poniżej 21 r.życia lub starsze na utrzymaniu).
Prawo to dotyczy także homoseksualnego małżonka, lecz wywodzone jest wtedy jako
prawo pochodne z art. 21 TFUE (Orzeczenie Coman)
• Do 3 miesięcy obywatel i jego rodzina mogą przebywać bez wypełniania formalności
• Wszyscy obywatele Unii posiadają prawo pobytu na terytorium innego Państwa
Członkowskiego przez okres dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli:
• są pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi na własny rachunek w
przyjmującym Państwie Członkowskim;
• posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków ich rodziny, aby nie stanowić
obciążenia dla systemu pomocy społecznej przyjmującego Państwa Członkowskiego w
okresie pobytu,
• są zapisani do instytucji prywatnej lub publicznej, uznanej lub nansowanej przez
przyjmujące Państwo Członkowskie na podstawie przepisów prawnych lub praktyki
administracyjnej, zasadniczo w celu odbycia studiów, włącznie z kształceniem
zawodowym (pamiętać, że państwo członkowskie nie ma obowiązku przyznawania
stypendiów obywatelom spoza ich kraju)
• oraz są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym w przyjmującym Państwie
Członkowskim;
• Obywatele Unii oraz członkowie ich rodziny, którzy legalnie zamieszkują w przyjmującym
Państwie Członkowskim przez nieprzerwany okres pięciu lat, mają prawo stałego pobytu
w tym Państwie.
• Bez względu na przynależność państwową, członkowie rodziny obywatela Unii, którzy
posiadają prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w jednym z Państw Członkowskich,
są uprawnieni do podjęcia tam pracy lub do wykonywania pracy na własny rachunek.
• Prawo do zasiłku gwarantowane przez dyrektywę dla obywateli UE przebywających stale
na terenie danego kraju jest ograniczone, tj. nie przysługuje osobie, która mieszka w
danym kraju krócej niż 5 lat, jest nieaktywna i niezdolna zawodowo, nie podejmuje chęci
pracy i nie posiada zdolności samodzielnego utrzymania (orzeczenie Dano). Konieczne jest
wykazanie jakiegoś związku z państwem, w którym chciałoby się przebywać i pobierać
zasiłek (chociażby nauczyć się języka)
• Nie można odmówić rodzicom obywatela UE prawa do pobytu i pracy w miejscu
zamieszkania (Orzeczenie Zambrano)
• Ograniczenia w tym prawie (bezpieczeństwo, porządek i zdrowie publiczne). Ograniczenia
te muszą być proporcjonalne i dotyczyć konkretnej osoby na podstawie jej indywidualnego
zachowania (to zachowanie tej osoby musi powodować zagrożenie) [orzeczenie Bjaknov]
• Prawo do czynnego i biernego udziału w wyborach do PE oraz wyborach lokalnych
fi
• Uprawnienie do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej przez
obywateli Unii Europejskiej wpisanych do rejestru wyborców w gminie na własny wniosek
obejmuje:
• prawo wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego
• prawo wybierania do rady gminy
• prawo wybierania wójta, burmistrza i prezydenta miasta
• prawo udziału w referendum gminnym
• Prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej ze strony innego państwa
członkowskiego
• Jeśli w danym państwie trzecim nie ma konsulatu/ambasady jednego z krajów
członkowskich, to obywatel tego kraju może skorzystać z placówki dyplomatycznej innego
państwa członkowskiego
• Prawo petycji do PE
• Każdy obywatel Unii ma prawo petycji do Parlamentu Europejskiego w sprawach objętych
zakresem działalności Unii, które dotyczą go bezpośrednio
• Prawo skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich
• Każdy obywatel Unii może zwracać się do Rzecznika Praw Obywatelskich ze skargą na
niewłaściwe administrowanie w działaniach instytucji lub organów UE, z wyłączeniem
TSUE wykonującego swoje funkcje sądowe.
• Prawo do informacji
• Każdy obywatel Unii może zwracać się pisemnie do każdej instytucji lub organu w jednym
z języków urzędowych oraz otrzymywać odpowiedź w tym samym języku.
• Prawo dostępu do dokumentów
• Każdy obywatel Unii i każda osoba zyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub
siedzibę statutową w Państwie Członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów
instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, niezależnie od ich formy.
• Prawo do europejskiej inicjatywy obywatelskiej
• Co najmniej milion obywateli UE, pochodzący z co najmniej ¼ państw członkowskich,
którzy osiągnęli w swoich państwach minimalną liczbę deklaracji poparcia (tj. liczba
europosłów z danego kraju x ogólna liczba europosłów) mogą podjąć inicjatywę zwrócenia
się do Komisji Europejskiej o przedłożenie, w ramach jej uprawnień, odpowiedniego
wniosku w sprawach, w odniesieniu do których, zdaniem obywateli, stosowanie Traktatów
wymaga aktu prawnego Unii.
• Jeśli chodzi o obowiązki wynikające z obywatelstwa UE, to nie ma takowych wyrażonych
expressis verbis, ale głównym obowiązkiem jest przestrzeganie prawa UE
• System SOLVIT —> Pozasądowa ochrona praw obywateli UE. Jeśli spotkają obywatela
problemy np. z dostępem do studiów w innym państwie członkowskim; do służby zdrowia;
itd. to poszukujemy ochrony przed sądami państwa, ewentualnie przez system SOLVIT
(elektorniczny system zgłaszania spraw tego typu)
fi
27) KPP - CHARAKTERYSTYKA, ZAKRES ZASTOSOWANIA PRZEZ PAŃSTWA
CZŁONKOWSKIE, JAKIE PRAWA SIĘ W NIEJ ZNAJDUJĄ, CZY OBOWIĄZYWAŁA OD
POCZĄTKU, PO CO ISTNIEJE. RELACJA KPP Z EKPC. KPP, A KONSTYTUCYJNY
STANDARD OCHRONY PRAW PODSTAWOWYCH
• KPP jest zbiorem fundamentalnych praw UE (w KPP są prawa, obowiązki i zasady). Na zasady
nie można się powoływać bezpośrednio.
• KPP jest częścią prawa pierwotnego
• KPP obowiązuje na terenie wszystkich państw UE, ale może obowiązywać w różny sposób
(Protokół nr 30 — Na przepisy rozdziału 4 KPP nie można się bezpośrednio powołać przed
sądami polskimi i brytyjskimi)
• KPP ma moc wiążącą dopiero od Lizbony
• Procedura zmiany taka sama jak zmiany traktatów
• Jednostka może powołać się na przepisy KPP w takich sprawach, gdy państwa członkowskie
stosują prawo UE (Orzeczenie Akerberg Fransson)
• Jest pewną „podstawą konstytucyjną” — Trybunał niemiecki powiedział kiedyś „Jak chcecie,
żeby prawo unii stało ponad konstytucjami krajowymi, to musicie mieć akt z podstawowymi
prawami”
• Treściowo w dużej mierze pokrywa się z EKPC; ma dodanych kilka praw, np. prawo do
ochrony danych osobowych
• Ograniczenia praw wynikających z KPP może mieć miejsce tylko w wypadkach
przewidzianych w ustawie; tylko gdy ma na celu ochronę interesu ogólnego oraz prawa i
wolności innych osób + wszelkie ograniczenia muszą być proporcjonalne
• Konstytucyjny standard ochrony praw podstawowych nie może być niższy niż ten wynikający
z KPP.
• Co gdy wyższy? Art. 53 KPP nie jest bezwarunkowy i ostatecz. ny, gdyż są zasady
ważniejsze od tej przewidzianej w tym artykule. (orzeczenie Melloni) —> jednolite
stosowanie przepisów karty we wszystkich państwach członkowskich jest ważniejsze
niż zakaz ograniczania praw zapewnionych w procedurach krajowych.
• nie może być sytuacji, w której przepisy unijne mają różny zakres w różnych państwach
członkowskich, nawet jeśli to w jakiś sposób zmniejsza gwarancyjność.
• Zakres zastosowania Karty Praw Podstawowych – art. 51 KPP
• Zakres ten jest wyznaczany przez prawo unii — tam gdzie sięga prawo unijne tam sięga
karta.
• Tam gdzie UE nie ma kompetencji Karta nie działa.
• Podmioty, które muszą respektować KPP —> Instytucje/Organy/Jednostki organizacyjne UE
+ muszą to robić zgodnie z zasadą pomocniczości.
• Czy państwa członkowskie również stosują KPP czy też stosowanie KPP przez państwa te,
doznaje pewnych ograniczeń?
• Stosowanie KPP przez państwa członkowskie jest ograniczone w zakresie w jakim
państwa te stosują (NIE „WYKONUJĄ”, TYLKO „STOSUJĄ”!!!!) prawo UE.
• Jeżeli badamy czy w danym postępowaniu przed organami krajowymi prawidłowo
powołano KPP, musimy wykazać, że jest to takie postępowanie, w którym organy stosują
prawo unii.
• Czym jest „stosowanie”? Orzeczenie Ackerberg Fransson!
• Skoro dyrektywa unijna nie odnosiła się wprost do tych sankcji — one zostały
wprowadzone wprost z prawa krajowego — to czy można powiedzieć, że jest to
sytuacja, w której organy stosują prawo unii? TS: Tak, jest to taka sytuacja. Co prawda te
przepisy nie zostały wydane w celu transpozycji dyrektywy, ale zostały wydane w celu
nadania skuteczności tej dyrektywy i ten związek istnieje.
• Niemiecki Trybunał skrytykował ten wyrok, twierdząc iż jest to rozszerzenie kompetencji
KPP do obszarów słabo powiązanych z prawem unijnym. Pojawił się ten problem „w
zakresie w jakim stosują prawo unijne”.
• Są dwie sytuacje, kiedy na 100% państwa stosują prawo Unii ergo można zastosować
KPP:
• Kiedy wykonują (poprzez akty normatywne) i stosują (poprzez wydawanie decyzji,
orzeczeń sądowych) prawo unijne w oparciu o to prawo.
• Kiedy korzystają z klauzul derogacyjnych (tj. np. z wyjątków w dziedzinie swobodnego
przepływu osób określonych w Traktatach).
• W tych dwóch przypadkach na pewno państwa członkowskie „stosują” prawo UE.
• Spory dotyczące KPP:
• Horyzontalne stosowanie KPP —> TS: Raczej tak, tak samo jak zasady można powołać w
relacji jednostka — jednostka, tak i tu.
• Czy samo obywatelstwo UE jest wystarczającym łącznikiem pozwalającym na zastosowanie
Karty.
• Zakres zastosowania KPP a obywatelstwo UE:
• Czy sam fakt bycia obywatelem UE powoduje, że sprawa znajduje się w zakresie
zastosowania KPP?
• Argumenty za:
• obywatelstwo jest podstawowym statusem obywateli UE
• nie można różnicować statusu obywateli UE w zależności od tego, czy skorzystali z prawa
do swobodnego przemieszczania się, czy też nie
• Argumenty przeciw:
• wykroczyłoby to poza zakres kompetencji przyznanych UE
• Efekt federalizacyjny KPP – co to takiego? Czy taki efekt jest możliwy/pożądany na
obecnym poziomie integracji?
• Karta stanowi wspólny punkt odniesienia, nie tylko dla instytucji/organów/jednostek
organizacyjnych UE, ale także dla jednostek/państw członkowskich, które są tym wzorcem
związane. Im szerzej interpretujemy to pojęcie „stosowania” prawa UE, tym większy,
intensywniejszy jest efekt federalizujący.
• także przejawem tego efektu jest związek art. 19 TUE z 47 KPP
• Przykładowe prawo, wolność i zasada z KPP:
• PRAWO: do prywatności
• WOLNOŚĆ: działalności gospodarczej
• ZASADA: równości kobiet i mężczyzn
28) ZASADA WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY

• Podstawa prawna w traktatach (20 TUE; 326-334 TFUE)
• Zasada strukturalna
• Instytucja wzmocnionej współpracy pozwala na tworzenie europy różnych prędkości (państwa
same decydują czy chcą być częścią owej współpracy czy też nie)
• Wzmocniona współpraca nie może dotyczyć dziedzin objętych wyłączną kompetencją UE
• Ma być otwarta dla wszystkich państw członkowskich w każdy czasie
• Specjalna procedura na rozpoczęcie wzmocnionej współpracy
• Przykład wzmocnionej współpracy: Jednolity patent europejski
29) ZWIĄZEK POMIĘDZY ART. 18 i 21 TFUE

• Art. 18 —> Zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową
• Art. 21 —> Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu
• TS uznał, że art. 18 TFUE występuje łącznie z art. 21 ust. 1 TFUE dla dochodzenia roszczeń
związanych z obywatelstwem UE, które można wywieść z samego prawa do przemieszczania
się i pobity na terytorium UE.
• Te dwa przepisy we wzajemnym powiązaniu mogą w pewnym przypadku być podstawą dla
obywateli UE do wywiedzenia z tego określonych uprawnień.
• Istotne jest w tej kwestii orzeczenie Trojani: TS stwierdził, że obywatel UE, któremu nie
przysługuje w państwie przyjmującym prawo pobytu na podstawie innych przepisów
dotyczących chociażby swobody przemieszczania się może z racji tego, że jest on obywatelem
UE korzystać z prawa pobytu z tym państwie członkowskim i może korzystać z zapomogi z
pomocy społecznej. Ta sprawa różni się od sprawy Dano m.in. tym, że Trojani chociaż przez jakiś
czas pracował.
• TS stanowi, że np. 5 lat mieszkania w danym kraju jest dowodem integracji z danym krajem i
wtedy właśnie z art. 18 i 21 interpretowanych łącznie można wywieść określone prawa, nawet
prawa do świadczeń socjalnych.
• Art. 21 w najszerszym zakresie wyznacza zakres zastosowania art. 18. Już sama sytuacja, a
której obywatel A przemieścił się i znajduje się państwie B uprawnia go, co do zasady, aby był
traktowany tak, jak obywatele państwa przyjmującego.
• W krajach, w których jest obowiązek uczestniczenia w wyborach (np. w Belgii) dotyczy on także
obywateli przebywających na terenie takiego kraju.
• Jeśli odmówiono komuś uczestnictwa w wyborach, to ma dokładnie takie same środki
zaskarżenia tej decyzji, jakie prawo krajowe danego kraju przewiduje dla jego obywateli
• Art. 21 TFUE warunkuje zastosowanie art. 18 TFUE, ponieważ z art. 18 TFUE wynika nam
klauzula ogólna, czyli w zakresie zastosowania traktatów. W wypadku jeżeli art. 21 TFUE miałby
zastosowanie, bo określa swoje szczególne przesłanki, to mamy wtedy ten zakres zastosowanie
traktatów i można zastosować art. 18 TFUE.
• Art. 21 ust. 1 TFUE wiąże z obywatelstwem UE prawa i obowiązki określone w Traktacie, w tym
wynikające z art. 18 TFUE prawo do bycia niedyskryminowanym w sytuacjach należących
ratione materiae do zakresu stosowania Traktatu.
• Obywatel UE legalnie przebywający na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego,
może powoływać się na art. 18 TFUE we wszystkich przypadkach należących do zakresu
przedmiotowego prawa wspólnotowego.
30) ŹRÓDŁA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ I ICH HIERARCHIA

• Prawo UE można podzielić na:
• Prawo pierwotne — stojące najwyżej w hierarchii.
• Traktaty (założycielskie, rewizyjne, akcesyjne) + Protokoły i załączniki
• KPP
• Ogólne zasady prawa
• Akty konstytucyjne Rady i Rady Europejskiej (procedura organiczna —> akty wymagają
raty kacji przez państwa członkowskie, dlatego „pochodzą” od tych państw i można je
uznać za prawo pierwotne.)
• Deklaracje
• Umowy międzynarodowe (muszą być zgodne z prawem pierwotnym, ale są aktami instytucji
UE, więc są „pomiędzy” prawem pierwotnym i wtórnym)
• Prawo pochodne (wtórne) — stanowione przez instytucje UE:
• Rozporządzenie —> instrument ujednolicania prawa; abstrakcyjno-generalny charakter
norm; bezpośrednia stosowalność; wiąże w całości; staje się częścią krajowego porządku
prawnego; zasięg ogólny;
• Dyrektywa —> instrument harmonizacji prawa; wiąże co do celu, pozostawiając swobodę
sposobu realizacji owego celu państwom członkowskim; może być kierowana do
wszystkich/niektórych państw; musi zostać implementowana do prawa krajowego;
• Decyzja —> Wiąże tych adresatów, do których jest skierowana [ale wiąże w całości jak
rozporządzenie]; może być aktem o charakterze indywidualnym bądź ogólnym
• Zalecenia i opinie —> brak wiążącego charakteru
• Akty nienazwane (uchwały; rezolucje, deklaracje; wyjaśnienia; komunikaty itd)
• Można także dokonać podziału prawa wtórnego na:
• Akty ustawodawcze —> Przyjmowane w zwykłej lub szczególnej procedurze
ustawodawczej. Regulujące istotne kwestie danej materii.
• Akty nieustawodawcze —> Określają inne niż istotne elementy danej dziedziny.
Pochodzą od Komisji lub Rady
• Akty delegowane – art. 290 TFUE
fi
• upoważnienie do wydania aktu delegowanego znajduje się w akcie ustawodawczym;
• instytucją uprawnioną do wydania aktu delegowanego jest Komisja;
• ich celem jest uzupełnienie lub zmiana niektórych, innych niż istotne, elementów aktu
ustawodawczego;
• warunki przekazania uprawnień są wyraźnie przewidziane w akcie ustawodawczym:
PE lub Rada mogą zadecydować o odwołaniu przekazanych uprawnień; PE lub Rada
mogą wyrazić sprzeciw w terminie przewidzianym przez akt ustawodawczy.
• akt delegowany poznamy po tym, że nazywa się aktem delegowanym (będzie miał
przymiotnik „delegowany” w swojej nazwie)
• Akty wykonawcze – art. 291 TFUE
• upoważnienie do wydania aktu wykonawczego znajduje się w prawnie wiążących
aktach Unii (w rozporządzeniach, dyrektywach i decyzjach)
• konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii
• uprawnienia wykonawcze posiada Komisja, a wyjątkowo Rada (w należycie
uzasadnionych przypadkach oraz art. 24 i 26 TUE)
• Podlegają kontroli w procedurze KOMITOLOGII.
• Komitologia —> kontrola KE sprawowana przez Komitety [w głównej mierze owe
komitety składają się z przedstawicieli państw członkowskich] - (procedura
kontrolna i doradcza). Komitety kontrolują przyjmowanie aktów wykonawczych
przez KE, tj. kontrolują wdrażanie prawa przez KE. To państwa członkowskie
powinny wykonywać prawo UE - tutaj mamy wyjątkową sytuację, w której to KE
wykonuje owo prawo - dlatego też państwa członkowskie zachowują możliwość
kontrolowania owych działań. Dotyczy to zarówno aktów wykonawczych jak i
delegowanych.
• Prawo pierwotne jest ważniejsze od prawa pochodnego (jest wyżej w hierarchii)

• W obrębie prawa pochodnego nie ma hierarchii prawa w ujęciu horyzontalnym (tzn np.
rozporządzenie nie jest ważniejsze od dyrektywy). Jednakowoż od strony wertykalnej jest
pewna hierarchia, ponieważ są akty ustawodawcze i wykonawcze. Np. akt delegowany
(wykonawczy) jest wydawany na podstawie i zachowaniem warunków określonych w akcie
ustawodawczym (podstawowym) - np. dyrektywa główna i dyrektywa wykonawcza;
rozporządzenie główne i rozporządzenie delegowane.
31) JAKIE SĄDY MAJĄ OBOWIĄZEK, A JAKIE UPRAWNIENIE DO ZADAWANIA PYTAŃ

PREJUDYCJALNYCH?
• Obowiązek mają sądy ostatniej instancji, wtedy gdy w czasie postępowania pojawi się
wątpliwość dotycząca wykładni prawa unijnego (lub ważności prawa wtórnego)
• Obowiązek ten zanika, gdy:
• Pytanie nie jest istotne dla sprawy, tj. odpowiedź na pytanie prawne nie jest niezbędna do
wydania orzeczenia w postępowaniu głównym
• dane zagadnienie prawa UE zostało już wyjaśnione we wcześniejszym orzecznictwie
Trybunału (np. w podobnej sprawie) – doktryna ACTE ÉCLAIRÉ (czyli sprawa wyjaśniona)
• znaczenie przepisu prawa UE jest oczywiste, jasne i nie budzi żadnych wątpliwości - doktryna
ACTE CLAIRE (czyli sprawa jasna)
• Przesłanki sformułowane przez TS w sprawie C-283/81 CILFIT, na podstawie których należy
oceniać, czy sprawa jest wystarczająco jasna dla sądu krajowego (doktryna ACTE CLAIRE),
tj. gdy prawidłowe stosowanie prawa UE jest tak oczywiste, że nie pozostawia ono miejsca
na jakiekolwiek racjonalne wątpliwości:
• Sprawa musi być jasna dla sądu krajowego, dla sądów w innych państwach
członkowskich oraz dla TSUE (pkt 17)
• Wykładnia przepisu prawa UE wymaga porównania poszczególnych wersji językowych
(pkt 18)
• Sąd krajowy powinien uwzględnić specy kę prawa unijnego i autonomiczne rozumienie
pojęć prawnych (pkt 19)
• Przepis powinien być interpretowany w świetle wszystkich przepisów prawa UE, jego
celów i stanu rozwoju w czasie, gdy dany przepis ma zostać zastosowany (pkt 20).
• Uprawnienie do zadawania pytań prejudycjalnych mają sądy w rozumieniu UE, tj:
• organ wykonujący funkcje orzecznicze
• funkcjonujący w sposób stały
• niezależny
• orzekający na podstawie prawa
• działający na podstawie ustawy (a nie umowy)
• rozstrzygający spory między stronami
• którego orzecznictwo jest obowiązkowe
• Uprawnienie do zadawania pytania będzie miała np. Krajowa Izba Odwoławcza
• MOŻE ZADAĆ PYTANIE PREJUDYCJALNE TK (np. VAT na Ebooki)
32) TRAKTATY - RODZAJE, CHARAKTER NORM, OBOWIĄZYWANIE

• Traktaty —> wielostronne umowy międzynarodowe. TS wielokrotnie nazywał Traktaty „Kartą
Konstytucyjną Wspólnot”
• Można wyróżnić Traktaty:
- Założycielskie (EWWiS; EWEA; EWG/WE — ale także TUE; TFUE)
- Reformujące [rewizyjne] (JAE; Traktat z Maastricht; Traktat z Nicei; Traktat z Amsterdamu;
Traktat z Lizbony)
- Akcesyjne (np. Traktat ateński z 2003 r.)
• Należy zwrócić uwagę na to, iż Protokoły i Załączniki do Traktatów są równie ważne, co same
Traktaty, gdyż stanowią ich integralną część (art. 51 TUE)
• Normy o różnym charakterze, można się na nie powołać bezpośrednio jeśli spełniają kryteria
bezpośredniej skuteczności
fi
• Obowiązują na terenie całej UE
33) PROCEDURA PREJUDYCJALNA. SKUTKI ORZECZEŃ PREJUDYCJALNYCH. CZY TK

MOŻE WNIEŚĆ PYTANIE PREJUDYCJALNE? ROLA PROCEDURY W ZAPEWNIENIU
OCHRONY PRAWNEJ PODMIOTOM INDYWIDUALNYM
• Pytanie Prejudycjalne —> pytania zadawane przez sądy krajowe, jeżeli podczas postępowania
przed tym sądem pojawia się zagadnienie wykładni prawa UE albo ważności aktu instytucji UE,
które jest wiążące dla wydania orzeczenie przez ten sąd
• Zakres przedmiotowy pytań prejudycjalnych: TS jest właściwy do orzekania w trybie
prejudycjalnym:
• o wykładni Traktatów
• o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne
UE
• Główny cel tej procedury —> zapewnienie jednolitości prawa UE w państwach członkowskich
• Rezultatem orzeczenia prejudycjalnego może tez być wiedza sądu krajowego w przedmiocie
zgodności prawa krajowego z prawem unijnym, chociaż formalnie o to pytać nie wolno, bo
procedura prejudycjalna nie służy kontroli zgodności prawa krajowego z prawem unijnym…
chociaż informacja w tej kwestii może być wynikiem dokonanej przez TS interpretacji.
• Skutki orzeczenia prejudycjalnego:
• wykładnia przepisów prawa UE wywiera skutki ex tunc — od początku obowiązywania
danego przepisu (przyjmuje się, iż takie rozumienie przyznaje się danemu przepisowi od
początku jego istnienia)
• takie orzeczenie wi e s d krajowy w tej sprawie oraz inne s dy rozpatruj ce t spraw w
toku instancji;
• FORMALNIE takie orzeczenie nie ma skutku erga omnes i nie stanowią formalnie
precedensów;
• W PRAKTYCE orzeczenia wywierają skutek także poza sprawą, w związku z którą zostały
wydane — gdyż TS często powołuje się na swoje wcześniejsze orzecznictwo.
• Orzeczenia dotyczące nieważności danego aktu prawnego uznaje się za wiążące również w
innych sprawach (tj. jakby były precedensem)
• Skutek orzeczenia wydanego na podstawie pytania prejudycjalnego jest inter partes
(wiąże w danej sprawie), aczkolwiek orzeczenie dotyczące wykładni prawa unijnego
wiąże także organy innych państw członkowskich we wszystkich sprawach podobnych.
• Trybunał interpretuje dany przepis „od początku” (ma skutek ex tunc) — TS jest sądem
ostatniego słowa — tak jak dany przepis prawa unijne zinterpretuje TS, tak muszą go
interpretować wszystkie organy i instytucje państw członkowskich.
• TK nie może wnieść pytania prejudycjalnego, gdyż nie spełnia przesłanki nr 6, tj. nie rozstrzyga
sporów między stronami (moim zdaniem)
• Nie można pytać o kwestie generalne i hipotetyczne (orzeczenie Miasto Łowicz)
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ę
• Nie jest tak, że sąd ostatniej instancji zawsze musi zadawać pytanie prejudycjalne (orzeczenie
CILFIT)
• Sądy krajowe mogą stwierdzać ważność aktów prawa UE — nie mogą natomiast stwierdzać
nieważności (Orzeczenie Foto-Frost)
• Sąd ostatniej instancji: TS przyjął teorię konkretną —> tj. rzeczywisty sąd ostatniej instancji w
danym postępowaniu (a nie tylko sądy najwyższe rangą)
• Sąd nie jest związany wnioskami o zadanie pytania prejudycjalnego.
• Procedura prejudycjalna może stwierdzić nieważność aktu (tak jak skarga na nieważność) —>
ma te same skutki
• TS może ograniczyć swoje orzeczenie.
• Rola procedury w zapewnieniu ochrony prawnej podmiotom indywidualnym:

• przede wszystkim możliwość podniesienia zarzutu niestosowania prawa unijnego w
trybie z art. 277 TFUE
• w drodze tej procedury organy państw członkowskich uzyskują wiążąca wykładnie w jaki
sposób należy stosować przepisy prawa unijnego (jednostka nie zostanie pokrzywdzona złym
zastosowaniem prawa)
• wynika z tego postępowania informacja o tym, czy jakiś akt prawa krajowego nie jest
sprzeczny z prawem unijnym i czy nie powinien być w procesie prawem pominiętym
34) PROCEDURY ZMIANY TRAKTATÓW

• Procedura zawarcia Traktatu rewizyjnego
• art. 48 ust. 2-5 TUE
• Inicjatywa przysługuje: państwom członkowskim, Parlamentowi Europejskiemu lub
Komisji, którzy przedkładają projekt Radzie Unii Europejskiej.
• Propozycje te mogą zmieniać zakres kompetencji Unii przyznanych jej w Traktatach przez
państwa członkowskie (ograniczać lub rozszerzać zakres kompetencji).
• Rada UE przekazuje Radzie Europejskiej, która konsultuje się z KE i PE w sprawie zmian
• Projekt zmian w Traktatach jest opracowywany przez:
• KONWENT - złożony z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub
rządów Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego i Komisji
• KONFERENCJĘ MIĘDZYRZĄDOWĄ – złożoną z przedstawicieli rządów Państw
Członkowskich. Zatwierdzają wspólnie porozumienie.
• Zmiany wchodzą w życie po ich raty kowaniu przez wszystkie Państwa Członkowskie,
zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.
• Jeżeli po upływie 2 lat od podpisania traktatu zmieniającego został on raty kowany przez
4/5 państw członkowskich i gdy jedno lub więcej państw napotkało trudności w
postępowaniu raty kacyjnym, sprawę kieruje się do Rady Europejskiej.
fi
fi
fi
• Uproszczona procedura zmiany Traktatów (procedura kładki - art. 48 ust. 6 TUE)
• Inicjatywa przysługuje: państwom członkowskim, Parlamentowi Europejskiemu lub Komisji
(czyli tak samo jak w zwykłej procedurze zmiany traktatów)
• Propozycja zmian może dotyczyć wyłącznie postanowień części III TFUE, dotyczących
wewnętrznych polityk i działań Unii
• Propozycje te nie mogą zwiększać zakresu kompetencji Unii przyznanych jej w Traktatach
przez państwa członkowskie.
• Decyzję w sprawie zmiany Traktatów przyjmuje Rada Europejska stanowiąc
jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją (EBC w przypadkach
zmian instytucjonalnych w dziedzinie pieniężnej).
• Decyzja ta wchodzi w życie dopiero po jej zatwierdzeniu jej przez Państwa Członkowskie,
zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.
• Przykład: Decyzja Rady Europejskiej z dnia 25 marca 2011 r. 2011/199 w sprawie zmiany art.
136 TFUE. W wyroku K 33/12 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ustawa z 11 maja 2012 r. o
raty kacji decyzji Rady Europejskiej 2011/199/UE w odniesieniu do mechanizmu stabilności
dla państw członkowskich, których walutą jest euro nie narusza art. 90 Konstytucji.
• Uproszczona procedura zmiany Traktatów (procedura kładki - art. 48 ust. 7 TUE)
• Rada Europejska może przyjąć decyzję upoważniającą Radę UE do stanowienia
większością kwali kowaną zamiast jednomyślnie, w procedurach przewidzianych w
TFUE i tytule V TUE. (nie dotyczy obronności i spraw wojskowych)
• Rada Europejska może przyjąć decyzję zezwalającą na przyjęcie aktów ustawodawczych
zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą zamiast zgodnie ze zwykłą procedurą
ustawodawczą.
• Rada Europejska podejmuje decyzję jednomyślnie za zgodą Parlamentu Europejskiego.
• Wszelkie inicjatywy podejmowane przez Radę Europejską są przekazywane parlamentom
narodowym. W przypadku gdy parlament narodowy noty kuje swój sprzeciw w terminie 6
miesięcy od takiego przekazania, decyzja nie zostaje przyjęta.
• W przypadku braku sprzeciwu Rada Europejska może przyjąć taką decyzję.
35) ART. 258 i 260 TFUE

• Skarga KE na uchybienie zobowiązań traktatowych przez państwo członkowskie
• Jedyne przyjmowane usprawiedliwienie przez TS: Siła wyższa
• Zasadniczo s trzy etapy:
• 1 —> nieformalne post powanie wyja niaj ce pomi dzy pa stwem a Komisj ;
• KE może dowiedzieć się o naruszeniu np. z prasy; ze skarg od obywateli; od polityków
(można zawiadamiać KE o naruszeniach nie tylko swojego państwa)
• Jak poweźmie wiadomość to rozpoczyna zbieranie dalszych informacji (zazwyczaj poprzez
zadawanie nieformalnych pytań państwom członkowskim) — KE zwraca się do państwa
członkowskiego o wyjaśnienia, próbując znaleźć polubowne rozwiązanie problemu
fi
ą
fi
ę
ś
ą
ę
fi
ń
ą
• 2 —> formalne post powanie wyja niaj ce, w którym Komisja kieruje do pa stwa wezwanie
do usuni cia uchybienia;
• Jeśli w I etapie nie dojdzie do ugody (państwo nie chciało polubownie czegoś załatwić) —>
KE przesyła państwu pismo ostrzegawcze zawierające wezwanie do zajęcia stanowiska w
określonym terminie
• Jeśli państwo nie zastosuje się do ostrzeżenia KE może ona sformułować uzasadnioną
opinię zawierającą wyznaczenie terminu, w którym państwo członkowskie może wykonać
jeszcze zobowiązanie.
• Uzasadniona opinia wyznacza zakres skargi — KE nie może przed TS podnosić nowych
zarzutów!!!
• 3 —> post powanie s dowe oparte o skarg Komisji zgodn z uzasadnion opini ;
• Jeżeli państwo nie zastosuje się do uzasadnionej opinii, KE może wszcząć postępowanie
przed TS. Wszczęcia postępowania należy do dyskrecjonalnych uprawnień KE.
• Nawet jeśli KE stwierdzi, że coś jest nie tak, to nie musi wszczynać postępowania przed TS.
I na takie niewszczęcie nie można wnieść skargi na bezczynność!
• Wykonanie zobowiązania przez państwo członkowskie już po wszczęciu postępowania nie
oznacza, że TS umarza sprawę.
• Istnienie uchybienia należy oceniać w świetle sytuacji państwa członkowskiego, w jakiej
znajduje się ona na koniec terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii, wobec czego
późniejsze zmiany nie mogą być brane pod uwagę przez TS.
• nie mo na przy pieszy drogi do Trybunału, ale mo na uko czy szybciej cały proces - np.
w razie osi gni cia ugody ju na pierwszym etapie lub w razie nakłonienia pa stwa do
wykonania zobowi za w etapie drugim
• Uzasadniona opinia wyznacza zakres skargi + istnienie uchybienia należy oceniać na
koniec terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii.
• Skutkiem wyroków wydanych w trybie art. 258 lub art. 259 TFUE jest to, że Państwo
zobowiązane jest podjąć środki, które zapewnią wydanie wyroku TS.
• W razie niewykonania wyroku:
• wówczas Komisja mo e wnie spraw do TSUE (tak jakby drugi raz), po umo liwieniu
temu pa stwu przedstawienia uwag (tj. KE wzywa do usunięcia uchybienia)
• w skardze do TS, KE wskazuje wysoko ryczałtu lub kary pieni nej okresowej do
zapłacenia, które Trybunał nało y na pa stwo je li uzna, e faktycznie nie zastosowało si do
wyroku
• okresowa kara ma charakter motywujący. Ma na celu skłonienie pa stwa do usuni cia w
jak najkrótszym czasie uchybienia, gdyż nalicza się z każdym dniem istnienia uchybienia.
• ryczałt ma charakter punitywny (ma karać). To reakcja na całokształt zachowania pa stwa,
natur uchybienia, długo jego trwania i mo liwo ci nansowe danego pa stwa
• nowy instrument wprowadzony w ust pie 3 ma na celu zmotywowanie pa stw do dokonywania
transpozycji dyrektywy w wyznaczonym terminie (przewidziany w Traktacie z Lizbony —
orzeczenie Komisja p. Belgii)
ę
ż
ń
ę
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ą
ń
ć
ż
ś
ć
ż
ż
ś
ć
ś
ę
ś
ą
ń
ć
ę
ę
ż
ś
ś
ż
fi
ż
ń
ą
ć
ę
ż
ń
ń
ą
ń
ń
ń
ą
ż
ę
ń
ę
• Jeżeli KE wniesie skargę do TS zgodnie z art. 258 TFUE, uznając, że dane państwo uchybiło
obowiązkowi poinformowania o środkach podjętych w celu transpozycji dyrektywy przyjętej
zgodnie z procedurą ustawodawczą, KE może, o ile uzna to za właściwe, wskazać kwotę
ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane państwo, jaką uzna za
odpowiednią do okoliczności. Wniosek ten ma charakter uznaniowy —> KE może złożyć
wniosek jak i nie złożyć.
• Jeśli TS stwierdzi, że nastąpiło naruszenie prawa, może nałożyć na dane Państwo członkowskie
ryczałt lub okresową karę pieniężną w wysokości nie przekraczającej kwoty wskazanej przez
KE.
• to dodatkowa sankcja, obok tej za uchybienie, ma ona inny cel;
• to Trybunał podejmuje ostateczn decyzj o wysoko ci tej sankcji, ale nie mo e by ona wy sza
od kwoty wskazanej przez Komisj
• Przy niewykonaniu wyroku przez państwo członkowskie KE proponuje Trybunałowi wysokość
ryczałtu lub kary okresowej — TS nie jest tym w żaden sposób związany. Natomiast przy
procedurze z art. 260 ak. 3 (dotyczącej niepoinformowania KE o transpozycji dyrektywy przez
państwo członkowskie), Komisja również proponuje wysokość ryczałtu i kary okresowej, ale w
tym przypadku TS jest związany tą propozycją w ten sposób, że nie może orzec kary wyższej
niż zaproponowana!
37) ZWIĄZEK POMIĘDZY ART. 19 TUE i 47 KPP

• Znaczenie art. 47 KPP i art. 19 TUE
• Art. 19 TUE — Sądy państw członkowskich są zobowiązane do zapewnienia efektywności
prawo unijnemu
• Art. 47 KPP — Efektywna ochrona sądowa (dostęp do sądu niezależnego)
• Art. 47 KPP niejako potwierdza art. 19 TUE
• TS: Musimy powiązać te dwa przepisy, żeby zapewnić temu prawu efektywność (efekt
federalizujący)
• Ma to znaczenie w kontekście ochrony praw jednostek w UE. Ponadto ta ochrona ma charakter
dwutorowy:
• ochrona przez sądy unijne / ochrona przez sądy krajowe
• Ochrona sądowa (sądy krajowe, TSUE) / Ochrona Pozasądowa (Komisje PE, RPO, SOLVIT)
38) ZNACZENIE TRAKTATU Z LIZBONY DLA AKTUALNEGO KSZTAŁTU UE

• Celem było stworzenie Konstytucji UE - między innymi planowano ustalić zasadę wyższości
prawa unijnego nad prawami krajowymi. Nie został raty kowany przez niektóre państwa i „na
gruzach” owej KUE został utworzony Traktat, który miał szansę zostać wprowadzony i tak został
właśnie doszło do uchwalenia T. lizbonskiego.
• Przekształcenie Unii Europejskiej w organizację międzynarodową (już nie sui generis)
mającą osobowość i podmiotowość prawną.
• Formalne zniesienie struktury larowej.
fi
ą
ę
ę
ś
fi
ż
ć
ż
• W konsekwencji zlikwidowania struktury larowej ujednolicenie procesu decyzyjnego i katalogu
źródeł prawa. Zachowanie odrębności w ramach WPZiB.
• Sprecyzowanie podziału kompetencji między UE a państwa członkowskie. Wskazanie katalogu
kompetencji UE (ta relacja jest relacją dynamiczną, ciągłe zmiany)
• Nadanie wiążącego charakteru Karcie Praw Podstawowych, umocnienie ochrony praw
podstawowych w Unii Europejskiej oraz wprowadzenie podstawy prawnej do przystąpienia UE
do EKPCZ
• Reforma instytucji (nadanie np. Radzie Europejskiej przymiotu instytucji UE) Wzmocnienie roli
PE. Dawna procedura współdecydowania jako procedura zwykłą prawodawcza staje się
dominującą procedurą. A zatem procedura, która gwarantuje udział PE na równi z Radą w
procesie stanowienia prawa unijnego.
• Wzmocnienie spójności UE jako struktury integracyjnej przez określenie wspólnych celów,
wartości, wzmocnienie legitymacji działań UE
• Wzmocnienie roli parlamentów narodowych – kontrola przestrzegania zasady pomocniczości,
monitorowanie procesu decyzyjnego;
• Wzmacnianie roli PE i parlamentów narodowych wiąże się z likwidowaniem tzw. de cytu
demokratycznego w UE i wzmacnianiem demokratycznej legitymacji UE.
• Wprowadzenie aktów regulacyjnych (bez konieczności spełniania testu Plaumanna, aby złożyć
skargę na nieważność). Ergo powstanie aktów delegowanych i aktów wykonawczych
• Wprowadzenie procedura wyjścia z UE
• Uruchomienie inicjatywy obywatelskiej
• Dodano 260 ust. 3 TFUE pozwalający na nałożenie kar na państwa nieinformujące o
implementacji dyrektywy
39) SKARGA NA NIEWAŻNOŚĆ — JEJ RÓŻNE ODMIANY, LEGITYMACJA, ORGAN

PRZYJMUJĄCY ITD.
• Druga z procedur (obok pytania prejudycjalnego) kontroli legalności prawa UE. W
przeciwieństwie do procedury prejudycjalnej (kontroli pośredniej) jest to kontrola bezpośrednia
• Skargę na nieważność może wnieść zarówno państwo członkowskie, jak i organy UE, jak i
osoby prywatne, tak mo liwo maj :
• podmioty uprzywilejowane:
• pa stwa członkowskie, Rada, Komisja i Parlament - mog zaskarży ka dy akt prawny, bez
wskazywania czy miał on wpływ na ich pozycj prawn
• podmioty półuprzywilejowane:
• Europejski Bank Centralny, Komitet Regionów i Trybunał Obrachunkowy - mog zaskar y
ka dy akt prawny, ale tylko w celu ochrony swoich prerogatyw (kompetencji, uprawnie ,
interesu prawnego)
• podmioty nieuprzywilejowane:
• osoby zyczne lub prawne - musz wykaza swój interes prawny w stwierdzeniu
niewa no ci danego aktu.
• Kwestionowanie aktów prawa UE przez osoby zyczne i prawne (do Sądu Unii)
ż
ń
ż
fi
ś
ą
ż
ś
ć
ą
ą
fi
ć
ę
fi
ą
ą
ć
ż
ą
fi
ń
ż
ć
• Każda osoba zyczna lub prawna może wnieść, skargę na:
1. Akty, których jest adresatem
2. Akty, które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie
• Akt dotyczy skarżącego „bezpośrednio”, gdy:
• Akt wywiera wpływ na sytuację jednostki bez pośrednictwa innego aktu wykonawczego,
• Akt wywiera wpływ na sytuację jednostki za pośrednictwem innego aktu wykonawczego,
lecz organy krajowe nie miały żadnej swobody przy wydawaniu tego aktu.
• Akt dotyczy skarżącego „indywidualnie”, gdy:
• Skarżący spełnia tzw. test Plaumanna (orzeczenie Plaumann)
• Osoby inne niż te, do których decyzja jest adresowana, mogą podnieść, że dotyczy ich
ona indywidualnie tylko wówczas, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na
szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je
od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak
adresata decyzji (tzw. TEST PLAUMANNA).
3. Akty regulacyjne, które dotyczą jej bezpośrednio i nie wymagają środków
wykonawczych.
• Zgodnie z interpretacją sądów unijnych pojęcie akt regulacyjny, nie obejmuje wszystkich
aktów instytucji unijnych, lecz ich węższą kategorię, a mianowicie to akty wiążące o
charakterze generalnym, z wyjątkiem aktów ustawodawczych. Czyli, chodzi o akty
wiążące o charakterze ogólnym inne niż akty przyjmowane przez Parlament i Radę w
procedurze ustawodawczej.
• Wskazane rozwiązanie poprawia zatem sytuację jednostek w odniesieniu do
kwestionowania aktów nieustawodawczych o zasięgu ogólnym, które nie wymagają aktów
wykonawczych. W tym przypadku jednostki nie muszą wykazywać, że dany akt dotyczy
ich indywidualnie. Nadal jednak podmioty prywatne będą zmuszone wykazać wskazaną
przesłankę w odniesieniu do aktów ustawodawczych.
• Tego rodzaju aktami mogą być akty delegowane Komisji (art. 290 TFUE) lub akty
wykonawcze Komisji lub Rady (art. 291 TFUE), a także akty nieustawodawcze innych
organów wydawane na podstawie szczegółowych upoważnień traktatowych.
• Zarzuty art. 263 ust. 2 TFUE
• 1. brak kompetencji instytucji UE - gdy instytucja podejmuje działania w obszarze
nienależącym do kompetencji UE lub w ramach kompetencji należącej do innej instytucji.
• 2. naruszenie istotnych wymogów proceduralnych – związanych z uchwaleniem aktu
(obowiązek konsultacji, niewłaściwa procedura, naruszenie zasady proporcjonalności,
subsydiarności), formą aktu (brak uzasadnienia, niewłaściwa podstawa prawna), ogłoszeniem
aktu (brak właściwej publikacji, noty kacji)
• 3. naruszenie Traktatu lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z jego stosowaniem –
naruszenie prawa pierwotnego, wtórnego, ogólnych zasad prawa UE, umów
międzynarodowych.
fi
fi
• 4. nadużycie władzy – instytucja UE podejmuje akty w innym celu niż wskazany lub działa w
celu uniknięcia właściwej procedury.
• Termin: 2 miesiące
• Termin — art. 263 ak. 6 TFUE
• Decyduje data wpływu skargi do Trybunału!!!!
• Skargi wnosi się w terminie 2 miesięcy:
• od daty publikacji aktu
• jego noty kacji skarżącemu
• od daty powzięcia przez niego wiadomości o tym akcie (kryterium subsydiarne — gdy
akt nie został opublikowany lub noty kowany)
• Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kontroluje legalność:
• aktów ustawodawczych,
• aktów Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego, innych niż zalecenia i opinie,
• aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej zmierzających do wywarcia skutków
prawnych wobec podmiotów trzecich.
• aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii, które zmierzają do wywarcia skutków
prawnych wobec osób trzecich.
• Przedmiotem skargi mogą być nie tylko wiążące akty prawne, ale także wszelkie działania
instytucji unijnych bez względu na ich naturę lub formę prawną, o ile są w stanie spowodować
skutki prawne dla osób trzecich. W orzecznictwie za akty podlegające zaskarżeniu uznano
m.in. uchwałę Rady, kodeks postępowania dotyczący publicznego dostępu do dokumentów
Rady, pismo Sekretarza Generalnego KE wskazujące, że instytucja nie posiada dokumentów,
o które prosi strona; akt PE na mocy którego PE wskazał sposób wykładni regulaminu
ogólnego.
• Skutki wyroków
• Jeżeli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeka o nieważności
danego aktu (ex tunc + erga omnes)
• Jednakże Trybunał wskazuje, jeśli uzna to za niezbędne, które skutki aktu, o którego
nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.
• Przestają obowiązywać wszelkie środki podjęte przez instytucje unijne na mocy aktu
uznanego za nieważny.
• Natomiast może być, że są to akty prawa krajowego, np. przepisy implementujące dyrektywę i
wtedy, po uznaniu takiej dyrektywy za nieważną, wtedy z takim wyrokiem wiążą się określone
obowiązki państw członkowskich, aby wykonać owy wyrok w państwie.
• Procedura z art. 277 TFUE
• Artykuł 277 TFUE - zarzut niemożności stosowania aktu o charakterze ogólnym:
• Nie jest to dodatkowa skarga, lecz jedynie rodzaj zarzutu, który sądy unijne biorą pod uwagę
w postępowaniu spornym wniesionym na podstawie innego artykułu TFUE.
• Art. 277 TFUE umożliwia jednostkom kwestionowanie ważności aktów o charakterze
generalnym (np. rozporządzeń) przy okazji postępowania w sprawie niezgodności z prawem
aktów podjętych na podstawie tego rozporządzenia.
fi
fi
• Stwierdzenie niewykonalności (nieważności) rozporządzenia na podstawie art. 277 TFUE ma
tylko skutek w konkretnej sprawie i tylko między stronami danego sporu. Dany akt zachowując
moc obowiązującą nie może być zastosowany w konkretnym przypadku.
• CZYLI: X skarży decyzję Y, która dotyczy go bezpośrednio i indywidualnie. Ową decyzję wydano
na podstawie rozporządzenia UE. X w trybie 277 TFUE stosuje zarzut niemożności stosowania
tego rozporządzenia względem niego w danej sprawie. Rozporządzenie nie zostaje
unieważnione ogólnie, ale nie można go zastosować względem X.
40) SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ

• Przedmiot skargi:
• Zaniechanie działania przez instytucje wymienione w art. 265 akapit 1 TFUE, organy i jednostki
organizacyjne Unii, które to zaniechanie jest niezgodne z prawem UE.
• Obowiązek wykorzystania procedury określonej w art. 265 akapit 2 TFUE:
• Obowiązek uprzedniego wezwania do działania. Dopiero, gdy w terminie 2 miesięcy od tego
wezwania instytucja, organ lub jednostka organizacyjna nie zajęła stanowiska, skarga może
być wniesiona w ciągu następnych 2 miesięcy.
• Skutki wyroku:
• Wyrok stwierdzający bezczynność ma charakter deklaratoryjny, tj. instytucje są zobowiązane
do podjęcia środków, które zapewnią wykonanie wyroku TS. W przypadku niewykonania
obowiązku pozostaje kolejna skarga na bezczynność lub skarga odszkodowawcza przeciwko
UE.
Legitymacja czynna:
• Instytucje Unii (art. 13 TFUE)
• Państwa członkowskie
• Podmioty prywatne (art. 265 akapit 3 TFUE)
Każda osoba zyczna lub prawna może wnieść sprawę do TSUE (Sądu Unii) stawiając zarzut
instytucji, organowi lub jednostce organizacyjnej Unii, że zaniechała wydania aktu skierowanego
do niej, innego niż zalecenie lub opinia.
Jednostka może kwestionować zaniechanie obowiązku wydania rozporządzenia, dyrektywy lub
decyzji (aktu wywołującego wiążące skutki prawne dla jednostki).
• obowiązek wydania aktu prawnego musi być wystarczająco konkretny (musi być
wiadomo o przyjęcie jakiego aktu chodzi) oraz należy wskazać jego merytoryczną
zawartość (co konkretnie w danym akcie miało być zawarte).
• Przyjmuje się, że akt musi dotyczyć skarżącego bezpośrednio i indywidualnie
42) PRZYKŁADY STOSOWANIA PRAWA UE PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE

• Implementacja dyrektyw
• Wykonywanie w inny sposób przepisów prawa unijnego
43) ZWYKŁA I SZCZEGÓLNA PROCEDURA RATYFIKACYJNA
fi
Procedury raty kowania umów międzynarodowych na gruncie Konstytucji RP
1. Mała raty kacja

• Wymagane jedynie zawiadomienie Sejmu przez Premiera o zamiarze przedłożenia
Prezydentowi tej umowy międzynarodowej.
• Nie może w ramach tej raty kacji mieć miejsce przekazanie kompetencji.
2. Duża raty kacja
• art. 89 ust. 1 KRP
• Stosowana wtedy, gdy raty kacja i wypowiedzenie umowy międzynarodowej wymaga
ustawowej zgody. Po wyrażeniu owej zgody Prezydent ją podpisuje (akt wymaga
kontrasygnaty Premiera).
• Ma miejsce, gdy umowa międzynarodowa dotyczy:
• układów, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych
• wolności praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji
• członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
• znacznego obciążenia państwa pod względem nansowym,
• spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
• Nie może mieć miejsca w tej raty kacji przekazanie kompetencji.
3. Wielka raty kacja
• Przekazanie kompetencji
• art. 90 KRP
• Zgoda na taką raty kację może mieć miejsce w dwóch trybach. Wyboru trybu dokonuje
Sejm w drodze uchwały:
• Zgoda Sejmu i Senatu w drodze ustawy - w obu izbach wymagane ⅔ głosujących w
obecności kworum.
• Referendum ogólnokrajowe - wiążące, większość osób musi być za decyzją
pozytywną
• Potem Prezydent raty kuje taką umowę.
45) KONSTYTUCYJNA PODSTAWA CZŁONKOSTWA POLSKI W UE

• art. 90 KRP
• 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać
organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów
władzy państwowej w niektórych sprawach.
• 2. Ustawa wyrażająca zgodę na raty kację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust.
1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby senatorów.
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
• 3. Wyrażenie zgody na raty kację takiej umowy może być uchwalone w referendum
ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125 referendum ogólnokrajowe.
• 4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na raty kację podejmuje Sejm
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów.
• Triada ograniczeń konstytucyjnych:
• na rzecz organizacji międzynarodowej
• w niektórych sprawach
• z demokratyczną legitymacją (Parlamentu lub suwerena działającego w trybie referendum)
46) ZASADA NIEDYSKRYMINACJI (RÓWNOŚCI)

• Nie jest to zasada strukturalna, bo te skupione są na relacji Państwo członkowskie — UE
• Tutaj chodzi o relację Państwo członkowskie/UE — Obywatel UE
• Dyskryminacja bezpośrednia: występuje w przypadku, gdy daną osobę traktuje się mniej
przychylnie, niż traktuje się, traktowano lub traktowano by inną osobę w porównywalnej
sytuacji.
• Dyskryminacja pośrednia: ma miejsce w przypadku, gdy z pozoru neutralny przepis, kryterium
lub praktyka może doprowadzić do szczególnie niekorzystnej sytuacji dla innych osób, chyba że
taki przepis, kryterium lub praktyka są obiektywnie uzasadnione słusznym celem, a środki
mające służyć jego osiągnięciu są właściwe i konieczne.
• Zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo wyrażony w art. 18 TFUE
• Obywatel UE legalnie przebywający na terenie państwa przyjmującego może powoływać się
na art. 18 TFUE we wszystkich sytuacjach, które mieszczą się w zakresie przedmiotowym
stosowania prawa UE. Takie sytuacje obejmują w szczególności wykonywanie podstawowych
wolności zagwarantowanych przez Traktat i tych dotyczących wykonywania prawa do
poruszania się i pobytu w innym państwie członkowskim.
• Istotna tutaj relacja art. 18 i 21 TFUE (stosowanie norm traktatowych nie może prowadzić do
dyskryminacji)
• TS stwierdził, iż w świetle art. 21 TFUE zakres zastosowania Traktatu obejmuje wszystkie
sytuacje, w których obywatel UE korzysta z prawa do swobodnego poruszania się i
przebywania na terytorium innego państwa członkowskiego. Jeżeli przepisy prawa krajowego
przyznają mieszkańcom określonego regionu prawo do prowadzenia postępowania karnego
przeciwko nim w języku innym niż język urzędowy, to zgodnie z zasadą niedyskryminacji
zawartą w art. 18 TFUE należy stosować te same przepisy w sprawach obywateli innych
państw członkowskich, posługujących się tym samym językiem.
• TS stwierdził, iż obywatel UE, któremu nie przysługuje w państwie przyjmującym prawo
pobytu na podstawie art. 45, art. 49 i art. 56 TFUE może jedynie z racji bycia obywatelem
Unii korzystać z prawa pobytu w tym państwie bezpośrednio na podstawie art. 21 TFUE
• dopuszczalna jest dyskryminacja odwrotna tzn. obywatele danego państwa członkowskiego
mogą znaleźć się w gorszej sytuacji niż obywatele innych państw członkowskich
fi
fi
• Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub
światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
• Zakaz dyskryminacji kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu
• Zgodnie z art. 157 TFUE każde Państwo Członkowskie zapewnia stosowanie zasady równości
wynagrodzeń dla pracowników płci męskiej i żeńskiej za taką samą pracę lub pracę tej samej
wartości.
• Przepis ten jest bezpośrednio skuteczny i może być powoływany w relacjach horyzontalnych
w sytuacjach czysto wewnętrznych (element transgraniczny nie jest wymagany).
47) ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI
• W pojęciu praworządność mieszczą się:
• legalność
• pewność prawa
• zakaz arbitralności
• zakaz retroaktywności prawa (co do zasady)
• określoność prawa
• niezależne i bezstronne sądy
• skuteczna kontrola sądowa
• efektywna ochrona sądowa.
• równość wobec prawa
• Procedury ochrony:
• Skarga na państwo członkowskie do TSUE za nieprzestrzeganie zobowiązań traktatowych
• Ramy na rzecz praworządności
• Ocena KE (soft law)
• Opinia KE na temat praworządności
• Zalecenie KE w sprawie praworządności
• Uruchomienie procedury z art. 7 TUE (mechanizm zapobiegawczy i mechanizm sankcji)
48) EMANACJA PAŃSTWA

• Szerokie rozumienie państwa
• Państwo to także wszelkie władze centralne i lokalne, zakłady i przedsiębiorstwa publiczne (co
wskazuje również na uczelnie), organy celne, podatkowe, ubezpieczeniowe itd. (Orzeczenie
Foster)
• Także Spółki, w których duży procent ma SP
• Także organy sądownicze
• Rozszerza to zakres możliwości złożenia skargi przeciwko szeroko rozumianemu państwu
członkowskiemu
• także rozszerza możliwości powołania się na dyrektywę, gdyż przez wzgląd na wyłącznie skutek
wertykalny, brak emanacji państwa poważnie ograniczałby to uprawnienie
49) BEZPOŚREDNIA SKUTECZNOŚĆ PRAWA UE
• Zasada ogólna prawa UE
• Bezpośredni skutek (ang. direct e ect) —> Jest to zasada ogólna prawa UE.
• Normy prawa UE mogą być samodzielnym źródłem praw i obowiązków dla jednostek.
• Osoby zyczne i prawne mają możliwość powoływania się bezpośrednio na przepisy prawa
unijnego przed sądami i organami krajowymi oraz mogą wywodzić z nich swoje prawa, które
sądy i organy krajowe mają obowiązek chronić, pod warunkiem, że przepisy te są
wystarczająco:
• jasne
• precyzyjne
• bezwarunkowe
• Przepis jest jasny i precyzyjny – na podstawie treści przepisu jest możliwe odczytanie normy,
która przyznaje uprawnienia jednostkom, tj. o co chodzi w przepisie i do kogo jest kierowany.
• Przepis jest bezwarunkowy - możliwość jego stosowania nie jest uzależniona od dalszych
działań ze strony instytucji UE albo organów państw członkowskich. Jeżeli przepisy podlegają
wykonaniu przez państwa członkowskie lub instytucje UE, ale nie przyznają tym podmiotom
kompetencji do działania na zasadzie uznania (władzy dyskrecjonalnej).
• Bezpośrednia skuteczność:
• W relacjach wertykalnych (pionowa) — pomiędzy jednostką (podmiotem prywatnym), a
państwem
• W relacjach horyzontalnych (pozioma) — pomiędzy jednostkami (podmiotami prywatnymi)
• Zasada bezpośredniego skutku nie wynika z traktatów. Jest opisana w orzecznictwie.
• van Gend&Loos —> pierwszy raz doktryna bezpośredniego skutku
• Simutenkov —> bezpośredni skutek przy umowach międzynarodowych
• dodatkowe przesłanki: 1) umowa wiąże UE; 2) podmioty zawierające umowę miały na celu
przyznanie praw jednostkom
• Faccini Dori —> zakaz horyzontalnego skutku dyrektyw
50) PROCEDURA Z ART. 7 TUE

• Procedura z art. 7 TUE (ochrona praworządności)
• Legitymacja czynna: ⅓ państw członkowskich; PE; KE
• Etapy Postępowania: Trzy etapy postępowania (w każdym inna procedura, inna większość i
inne przesłanki).
• 1 etap —> stwierdzenie poważnego ryzyka naruszenia wartości, o których mowa w art. 2
TUE. To stwierdzenie należy do Rady UE, która podejmuje ową decyzję większością ⅘
głosów za zgodą PE
• 2 etap —> stwierdzenia poważnego i stałego naruszenia. Tutaj instytucją, która podejmuje
decyzje jest Rada Europejska. Decyzje podejmuje się jednomyślnie za zgodą PE
fi
ff
• 3 etap —> sankcja (tj. zawieszenie niektórych praw wynikających z członkostwa). Decyzję
podejmuje Rada UE większością kwali kowaną.
• Nad procedurą czuwa kontrola sądowa. Państwo, którego te decyzje dotyczą może złożyć
skargę do TS, TS ma 1 miesiąc na rozpatrzenie. Skarga może dotyczyć tylko naruszenia
procedury z art. 7 TUE.
• Ta procedura ma wymiar „polityczny”
• Państwo członkowskie nie bierze udziału w głosowaniu.
51) SYSTEM INSTYTUCJONALNY UE

• System ten dzieli się na instytucje, organy i jednostki organizacyjne UE
• Instytucje —> Wymienione enumeratywnie, mają umocowanie w traktatach. Działają
zgodnie z kompetencjami przyznanymi im przez państwa członkowskie w traktatach, na
podstawie traktatów, w celu wykonania traktatów oraz zgodnie z procedurami w nich
przewidzianymi. Mają charakter decyzyjny, podejmują wiążące rozstrzygnięcia.
• Organy (np. Komitet Regionów)]—> pomoc (w różnych dziedzinach) dla instytucji UE
(głos doradczy, opiniowanie, wspomaganie).
• Jednostki organizacyjne UE (Agendy) —> zajmują się wyspecjalizowanymi obszarami
spraw i wspomagają KE w wykonywaniu jej funkcji
• System instytucjonalny UE jest systemem sui generis
• Traktat fuzyjna z końca lat 60’ połączył główne instytucje UE z różnych wspólnot, tj.
obecne KE, Rada UE i PE były od wtedy instytucjami wspólnymi dla ówczesnych trzech
wspólnot
• Zasady systemu instytucjonalnego UE:
• zasada demokracji przedstawicielskiej (PE; Kompetencje Parlamentów krajowych,
RUE, RE)
• zasada przyznania (tyle kompetencji, ile otrzymali od państw)
• zasada współpracy międzyinstytucjonalnej (każda instytucja działa z poszanowaniem
kompetencji drugiej instytucji, orzeczenie Chernobyl)
• zasada autonomii instytucjonalnej (każda instytucja dysponuje własną autonomią do
przewidzianych dla tej instytucji działań)
• zasada lojalnej współpracy (instytucje nie tylko „robią swoje”, ale także lojalnie
współpracują, pomagają, ułatwiają pracę innym instytucjom)
• zasada otwartości (obowiązek zapewnienia przejrzystości prac instytucji, organów
i jednostek organizacyjnych UE, np. nagranie na żywo z obrad; dostęp do
dokumentów)
52) ZASADA PROPORCJONALNOŚCI

• Podstawa prawna: Traktat z Maastricht
• Zasada proporcjonalności jako zasada ustrojowa:
fi
• Zachowanie proporcjonalności we wszystkich działaniach w ramach wykonania
kompetencji unijnych wszelkiego rodzaju.
• Naruszenie zasady proporcjonalności może być podstawą formułowania żądań do
stwierdzenia nieważności aktu prawnego
• Jak daleko ustawodawca unijny może wkraczać ze swą regulacją w daną dziedzinę?
Jakie środki ma przyjmować?
• muszę one być proporcjonalne, tj. nadawać się (być właściwe) do osiągnięcia
danego celu i nie mogą wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia
danego celu.
• Zasada proporcjonalności jako zasada ogólna:
• Zachowanie proporcjonalności w ingerencji władzy publicznej w sferę praw i wolności
jednostek.
• Jeżeli UE wkracza w prawa i obowiązki obywateli to, aby zrealizować dany cel muszą
być spełnione warunki:
• 1) ingerencja nadaje się do realizacji tego celu
• 2) ingerencja nie może wykraczać poza to, co konieczne do osiągnięcia
• Ograniczanie swobody jednostek nie może być większe niż wymaga tego interes
publiczny. („internationale handelsgesellschaft”
• W procesie legislacyjnym, instytucje unijne (w szczególności KE jako podmiot, do
którego należy inicjatywa prawodawcza) są zobowiązane do uzasadnienia projektu
aktu pod kątem zasady pomocniczości i proporcjonalności. Jest to niezbędne, żeby
państwa członokowskie mogły efektywnie sprawować kontrolę przestrzegania
owych zasad.
53) ZASADA LOJALNEJ WSPÓŁPRACY

• Podstawa prawna: art. 4 ust. 3 TUE
• Dotyczy relacji pomiędzy UE, a państwami, ale obowiązek lojalnej współpracy dotyczy
zarówno instytycji między sobą, instytucji z państwami, państw między sobą
• Zwykle występuje (szczególnie w postępowaniu przeciwku państwu) jako samoistna
podstawa odpowiedzialności państwa za złamania prawa UE
• Obowiązki pozytywne państw członkowskich wynikające z zasady współpracy:
• wykonywanie własnych zobowiązań wynikających z traktatów oraz ułatwianie
instytucjom ich zobowiązań
• Obowiązki związane ze stosowaniem prawa unijnego i potrzebą zapewnienia mu
pełnej skuteczności (mechanizmy do przełamania res iudicata)
• Obowiązek zapewnienia w prawie wewnętrznym sankcji za naruszenie prawa unijnego
• Obowiązki negatywne państw członkowskich wynikające z zasady współpracy:
)
• Powstrzymanie się do przyjmowania aktów prawnych sprzecznych z dyrektywą bądź

interpretacji prawa krajowego w sposób sprzeczny z dyrektywą w okresie między
wejściem dyrektywy w życie a upływem terminu implementacji dyrektywy
• Powstrzymywanie się od wkraczania w sferę kompetencji UE (konsekwencje zasady
zajętego pola)
• Powstrzymanie się od zawierania umów międzynarodowych gdy KE została
upoważniona do prowadzenia negocjacji nawet w obszarze kompetencji dzielonej
• Kreacyjna (prawotwórcza) rola zasady lojalnej współpracy:
• Ta zasada jest podstawą obowiązku zapewnienia prawu unijnemu pełnej
skuteczności, tj. zasady efektywności. A z kolei zasada efektywności jest
fundamentem zasad: pierwszeństwa, bezpośredniego skutku, obowiązku prounijnej
wykładni, odpowiedzialności odszkodowawczej państwa członkowskiego za
naruszenie prawa UE
54) JAK ZMIENIA SIĘ PORZĄDEK PRAWNY PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO PO

PRZYSTĄPIENIU DO UE
• Nowa przestrzeń prawna wyznaczona przez źródła prawa o różnej genezie (pochodzące
od prawodawcy krajowego i unijnego). Multicentryczność systemu prawa.
Współzależność źródeł prawa o różnej genezie w procesie decyzyjnym.
• Multicentryczność —> przekazaliśmy część kompetencji UE i mamy „drugi ośrodek
prawodawstwa”, oprócz naszego Sejmu. Jeden kraj ma wiele centrów prawodawczych.
Taki system opiera się na założeniu pokojowego współistnienia tych centrów, ale
wiadomo, iż będą kon ikty, dlatego powołany jest specjalny organ - TSUE.
• Pierwszeństwo prawa UE
• Bezpośredni skutek prawa UE
• obowiązek prounijnej wykładni
• Obowiązek zapewnienia skuteczności prawu unijnemu
55) DIALOG KONSTYTUCYJNY

• sytuacja, w której sądy krajowe, w szczególności sądy konstytucyjne państw
członkowskich wchodzą w interakcję z TSUE, a to w związku z jakimś sporem
dotyczącym stosowania prawa unijnego.
• Sąd konstytucyjny odwołuje się do przepisów konstytucji, a TSUE z kolei odwołuje się
do prawa unijnego.
• Ten dialog opiera się na pytaniach prejudycjalnych i odpowiedziach TS. Tak jak w
sprawie Tarrico — być pytanie sądu konstytucyjnego; odpowiedź TS; znowu pytanie
sądu konstytucyjnego; odpowiedź TS łagodząca swoje stanowisko.
• Rozmowa przy użyciu dostępnych instrumentów rozstrzygająca spory na poziomie
konstytucyjnym.
fl
56) EFEKT FEDERALIZUJĄCY W UE
• Nadawanie UE cech państwa federacyjnego
• np. TSUE jako sąd „nad sądami krajowymi” w kwestii prawa unijnego
• KPP jako „konstytucja Unii” —> akt dotyczący praw i wolności jednostki stojący ponad
podziałami wewnątrzfederacyjnymi
57) ŚRODKI TYMCZASOWE - ART. 278 i ART. 279 TFUE

• Środki tymczasowe - czemu służy ich stosowanie? —> efektywność praw unijnego
• Środki tymczasowe stosowane przez TSUE, KE i sądy krajowe
• Katalog środków tymczasowych (katalog przykładowy):
• Zawieszenie stosowania aktu unijnego
• Zawieszenie stosowania przepisów krajowych
• Zobowiązanie państwa do podjęcia działań mających na celu zapobieżenie
naruszeniom prawa unijnego
• Zobowiązanie państw członkowskich do powstrzymania się od działań
naruszających prawo unijne
• Nałożenie na instytucje UE obowiązku określonego zachowania się
• Zwolnienie strony z określonych obowiązków/przyznanie uprawnień (np. zezwolenie
na wykonywanie licencji eksportowej)
• Nałożenie na stronę określonych obowiązków (kaucja)
• Istota środka tymczasowego – zawieszenie stosowania aktu
• Przesłanki zastosowania środka tymczasowego:
• Uprawdopodobnienie roszczenia; brak oczywistej bezpodstawności skargi
• Środek tymczasowy jest konieczny w celu uniknięcia nagłej, poważnej
nieodwracalnej szkody
• Muszą być należycie rozważone interesy stron i osób trzecich oraz interes UE
• Skutki zastosowania środka tymczasowego:
• Na podstawie zawieszonego aktu nie mogą być podejmowane żadne środki prawne
w celu jego wykonania i egzekwowania
• Środki upadają z chwilą wydania rozstrzygnięcia w sprawie
58) CO TO ZNACZY, ŻE SKARGA ODSZKODOWAWCZA Z ART. 340 TFUE W

RAMACH TEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI DELIKTOWEJ MA CHARAKTER
AUTONOMICZNY I KOMPLEMENTARNY?
• Skarga ta dotyczy odpowiedzialności deliktowej Instytucji UE
• JEST TO SAMODZIELNA SKARGA, NIEZALEŻNA OD INNYCH SKARG
OKREŚLONYCH W TRAKTATACH.
• W szczególności jeśli jednostka doznała szkody w skutek wydania aktu prawa
unijnego, to nie jest w takiej sytuacji prejudykatem konieczność uzyskania wyroku
stwierdzającego nieważność takiego aktu. Są to dwa różne tryby.
• Nie ma znaczenia czy jednostka skarżyła ten akt — jeżeli jest on wadliwy i wyrządził
jednostce szkodę, może ona wystąpić ze skarga o odszkodowanie.
• Jeżeli okaże się, że jednostka mogła uniknąć szkody poprzez wniesienie skargi na
podstawie skargi z art. 263 TFUE lecz uchybiła terminowi z tego artykułu, to jest
możliwe ograniczenie tej skargi o odszkodowanie. Aczkolwiek jest to wyjątek od
autonomicznego charakteru tej skargi odszkodowawczej.
• Może dotyczyć aktów, których nie może dotyczyć żadna inna skarga
(komplementarność)
59) POJĘCIE SUWERENNOŚCI NA GRUNCIE PROCESÓW INTEGRACYJNYCH

• Kiedyś suwerenność była rozumiana jako nienaruszalność terytorium danego państwa — każda
próba wywierania jakiegoś wpływu na dane państwo przez inne państwo była postrzegana jako
zagrożenie dla suwerenności.
• Potem sytuacja zaczęła się zmieniać (po II w.ś) - państwa zaczęły nawiązywać ze sobą
ściślejszą - przede wszystkim gospodarczą - współpracę (przede wszystkim związane z
przekazaniem kompetencji).
• Obecnie państwa pozwalają „wchodzić” np. urzędnikom europejskim w działalność na swoim
terytorium. Tym procesom musi towarzyszyć pytanie o granice ingerencji w ową suwerenność.
• Konkluzja TK w tej sprawie:
• Zaciąganie zobowiązań międzynarodowych nie prowadzi do utraty/naruszenia suwerenności,
a wręcz przeciwnie - jest jej potwierdzeniem.
• Także przynależność do struktur europejskich nie stanowi odstępstwa od suweynneności, a
jest jej wyrazem. Podstawy członkowska Polski w UE zasadzają się na suwerennej władzy
narodu.
60) DOŁĄCZENIE UNII EUROPEJSKIEJ DO EKPC

• Od Lizbony jest to możliwe
• Nie jest to możliwe, gdyż:
• Naruszyłoby to autonomię prawa UE
• Wywołałoby zagrożenie dla prymatu prawa UE
• Taka umowa nie uwzględniałby cech szczególnych UE (potraktowana by została jak
państwo, a przecież państwem nie jest)
• Problem z kwestią współpozwania
• Ograniczenie uprawnień TSUE, Przyznanie zbyt dużych uprawnień ETPC (między
innymi mógłby dokonywać wykładni orzeczeń TSUE).
• Możliwość oceny wykładni orzeczeń TS (więc TS nie byłby sądem ostatecznym)
• Ogólnie projekt tej umowy wymaga renegocjacji.
61) PROCEDURA USTAWODAWCZA W UE

• Zwykła procedura ustawodawcza:
• Inicjatywa: KE
• Współpraca Rady UE i PE w poszukiwaniu konsensusu
• Jeśli brak porozumienia:
• po 2 czytaniu projekt aktu tra a do komitetu pojednawczego
• jeżeli po 6 tygodniach nadal brak porozumienia — akt nieprzyjęty
• jeżeli zawarto porozumienie — trzecie czytanie
• Po 3 czytaniu kolejne 6 tygodni na przyjęcie.
• Każde 6 tygodni może być wydłużone o kolejne 2 tygodnie.
Specjalna procedura ustawodawcza (art. 289 ust. 2 TFUE)

1) inicjatywa legislacyjna: państwa członkowskie, PE, EBC, ETS, EBI (art. 289 ust. 4
TFUE)
2) rodzaje aktów prawnych: rozporządzenia, dyrektywy i decyzje
3) instytucje uchwalające
a) PE z udziałem Rady
b) Rada z udziałem PE
Zastępuje uprzednią procedurę zgody i konsultacji (ze strony PE), likwidacji uległa
uprzednia procedura współpracy.
62) ZASADA POMOCNICZOŚCI

• Oznacza ona, że na poziomie wspólnoty powinno podejmować się jedynie te działania, które
dają większą efektywność na tak wysokim szczeblu.
• Ma ona zastosowanie przy podziale zadań między organizacjami Wspólnot Europejskich a
administracjami rządowymi oraz do zakresu prawodawstwa wspólnotowego w aspekcie
tematyki i regulacji.
• zasada pomocniczości ma na celu określenie odpowiedniego poziomu interwencji w
dziedzinach kompetencji dzielonych między UE a krajami UE.
;
fi
:
Autonomia prawa UE, prymat, pierwszeństwo stosowania

Flaminio Costa p. Enel → system prawa unijnego ma charakter autonomiczny i
pierwszeństwo w stosunku do prawa krajowego; państwa członkowskie przekazują
kompetencje UE
Internationale Handelsgesellschaft → wg. Trybunału prawo unijne zajmuje
hierarchicznie wyższe miejsce nawet w stosunku do Konstytucji państw
członkowskich, jego pierwszeństwo jest nieograniczone
Simmenthal → pierwszeństwo stosowania prawa unijnego - nie stosujemy niezgodnej
z nim normy prawa krajowego, niezależnie od tego które było pierwsze i nie jest
konieczne wcześniejsze uchylenie tej normy krajowej przez sąd krajowy; sądy mają
kompetencję do bezpośredniego stosowania prawa UE, trzeba tym przepisom
zapewnić pełną skutecznoś
Fratelli Costanzo → organ administracyjny tak jak sędzia ma obowiązek stosowania
przepisów dyrektywy i zaniechania stosowania niezgodnych z nimi przepisów krajowych
Wyrok TK K 18/04 (Traktat akcesyjny) → wg TK Konstytucja wciąż pozostaje
nadrzędnym prawem, ma pierwszeństwo obowiązywania i stosowania; zakazy co do
przekazywania ogółu kompetencji w danej dziedzinie
Wyrok TK K 32/09 (Traktat z Lizbony) → art. 90 KRP stanowi o granicy przekazywania
kompetencji organom unijnym, tj. należy zachować korzeń suwerenności państwa w
procesie integracji; zobowiązania międzynarodowe stanowią nie ograniczenie
suwerenności państwa a jej wyra
Wyrok TK SK 45/09 (Bruksela 1)→ prawo unijne nie może być powyżej Konstytucji, w
opinii TK oni mogą dzięki temu badać rozporządzenia UE pod kątem zgodności z
konstytucją, uznać że jest niezgodny, przez co nie może być stosowany (choć nie
traci mocy), ale takie orzeczenie to ultima ratio; w razie sprzeczności KRP i prawa UE
Polska może albo zmienić KRP, zmierzać do zmian w prawie UE lub wystąpić z U
Bezpośrednie stosowanie i bezpośredni skute

Van Gend & Loos → TK tworzy doktrynę bezpośredniego skutku i mówi, że przepis
prawa unijnego może być stosowany bezpośrednio jeśli jest jasny, precyzyjny i
bezwarunkowy
Faccini dori → brak bezpośredniego skutku horyzontalnego dyrektyw; jak dyrektywy
nie implementowano więc jednostka nie mogła się na nią powołać, to może się
domagać odszkodowania od podmiotów państwowych (ale nie od prywatnych!);
przepis dyrektywy będzie bezpośrednio skuteczny jeśli państwo nie implementowało
jej w odpowiednim terminie lub zrobiło to błędnie (+ przepis jest jasny, precyzyjny i
bezwarunkowy a dyrektywa miała na celu przyznanie praw jednostce) (podobnie
orzeczenie Becker)
Seta Kucukdeveci → kiedy w danej sytuacji nie można powołać się bezpośrednio na
dyrektywę (bo np. to stosunek horyzontalny), to sąd krajowy ma obowiązek
interpretować prawo w świetle dyrektywy, żeby zapewnić skuteczność prawu
unijnem
u
Simutenkov → przesłanki bezpośredniego skutku umów międzynarodowych (nie ma

znaczenia czy dana umowa odnosi się tylko do partnerstwa państwa i Unii): czy umowa jest
wiążąca dla UE + czy celem państw zawierających było przyznanie umowie bezpośredniego
skutku dla jednostek + czy omawiany przepis umowy jest jasny, precyzyjny i bezwarunkowy
Skoma Lux → przepisy będą obowiązywać w państwie członkowskim dopiero po publikacji
ich w języku tego państw
Wzruszanie orzeczeń i decyzji niezgodnych z prawem U

Kuhne Heitz → przesłanki wzruszenia ostatecznej decyzji administracyjnej sprzecznej z
prawem UE: prawo krajowe przewiduje możliwość wzruszenia ostatecznej decyzji
administracyjnej + decyzja stała się ostateczna w wyniku orzeczenia sądu najwyższej
instancji + w świetle późniejszego wyroku Trybunału to orzeczenie jest niezgodne z prawem
UE, a wydano je bez skierowania pytania prejudycjalnego, choć były ku niemu przesłanki +
zainteresowany zwrócił się do organu administracji niezwłocznie po tym, gdy powziął
wiadomość o wyroku Trybunału; jeśli te przesłanki są spełnione, to organ będzie
zobowiązany do ponownego rozpatrzenia decyzji, bo to wynika z zasady lojalnej współprac
Arcor → częściowo powtórzenie Kuhne Heitz, ale bez wymogu, że to ostatnia
instancja; jeśli prawo krajowe przewiduje obowiązek uchylenia ostatecznej decyzji
administracyjnej w razie uznania jej sprzeczności z prawem krajowym, to powinna
istnieć też taka możliwość w razie sprzeczności z prawem unijny
Kapferer → prawo unijne samo z siebie nie zobowiązuje państwa do wzruszenia
prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem unijnym, bo res iudicata i państwo
prawa to ważniejsze wartości, ale jeśli istnieje taka możliwość w państwie
członkowskim co do prawomocnego wyroku niezgodnego z prawem krajowym, to
powinno się wznowić także prawomocny wyrok niezgodny z prawem unijnym.
El Hassani → art 47 Karty (prawo do sądu i środka prawnego) należy interpretować
tak, że nakłada on na państwa obowiązki ustanowienia procedury odwoławczej od
decyzji bazującej na prawie krajowym (tu była kwestia odmowy wydania wizy). CZYLI
PAŃSTWO CZŁONKOWSKIE MUSI ZAPEWNIĆ PRAWO DO DWUINSTANCYJNEGO
SĄDU ABY SPEŁNIĆ ZASADĘ EFEKTYWNEJ OCHRONY SADOWEJ.
Unibet → prawo UE nie musi tworzyć nowych środków ochrony roszczeń (środków
tymczasowych) jeśli są już takie przewidziane przez prawo krajowe i ich celem jest
ochrona roszczeń z prawa krajowego, a odpowiadają zasadzie równoważności i
skuteczności – tj. mogą być zastosowane do prawa unijnego (podobnie o środkach
tymczasowych było w Factortame tam ponadto powiedziane, iż zastosowanie
środków tymczasowych będące koniecznym do zapewnienia efektywności prawa
unijnego, musi mieć miejsce, nawet jeśli byłoby to niezgodne z prawem krajowym)
Pytania prejudycjalne
CILFIT → kiedy mamy acte claire (sprawę jasną): sprawa jest jasna dla tego sądu,
innych sądów państw członkowskich i dla TSUE + wykładnia przepisu wymaga
porównania wersji językowych + sąd krajowy powinien uwzględnić specy kę prawa
UE i autonomiczne rozumienie niektórych pojęć + przepis powinien być
interpretowany w świetle wszystkich przepisów UE, jego celu i stanu rozwoju w
czasie, gdy ma być zastosowan
a
fi
E
Foto frost → sądy krajowe mogą badać ważność aktów UE, stwierdzić, że są ważne,
ale nie mogą orzec o ich nieważności (to może tylko TSUE; podobnie TSUE nie może
stwierdzić nieważności prawa krajowego
Miasto Łowicz → sędziowie zadali pytanie związane z zagadnieniem, które nie było
niezbędne do wydania wyroku, Trybunał uznał że nie może orzekać prejudycjalnie, bo
kwestia w pytaniu nie wykazuje łączności z prawem Unii, która dawałaby im
kompetencje do orzekania. Zakaz pytań generalnych i hipotetycznych.
Postanowienie SN III CZP 3/10 → w razie kolizji prawa unijnego i krajowego
wymagającego interpretacji prawa UE właściwy jest TSUE; gdy sąd drugiej instancji
jest uprawniony i zobowiązany do zadania pytania prejudycjalnego, to SN nie
podejmuje uchwały i nie jest zobowiązany sam kierować pytania do TSUE, to sąd
powinien się do nich skierować, nie do S
Skarga przeciwko państwu o uchybienie zobowiązanio

Komisja p. Belgii → brak transpozycji dyrektywy przez Belgię jako podstawa do skargi
z art 258 TFUE + pierwszy raz zastosowanie mechanizamu z art. 260
Skarga na nieważność aktu prawa unijnego lub bezczynnoś

Plaumann → przesłanka, która jest niezbędna aby dana decyzja, adresowana do
innego podmiotu, dotyczyła nas indywidualnie: musi mieć wpływ na nas ze względu
na cechy charakterystyczne lub sytuację faktyczną, przez co da się nas odróżnić od
innych osób i upodabnia do adresata decyzj
Inuit (eskimosi) → skargę na nieważność mogę wnieść także, gdy spełnione są te
przesłanki: jest to akt regulacyjny (czyli akt generalny inny niż ustawodawczy) +
dotyczą mnie bezpośrednio (bezpośrednio wpływa na sytuację jednostki lub organy
przy wydawaniu aktu wykonawczego nie mają swobody) + nie wymagają środków
wykonawczych (pomiędzy aktem a jednostką nie musi być już żadnego innego aktu,
decyzji)
Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa i U

Francovich → NIEAKTUALNE PRZESŁANKI odpowiedzialności odszkodowawczej
państwa: czy dyrektywa nadawała jednostce uprawnienia + czy wynikały one jasno z
dyrektywy + czy mamy związek przyczynowo-skutkowy między naruszeniem państwa a
szkodą; od czasu tego orzeczenia odpowiedzialność odszkodowawcza jest zasadą prawa
U
Brasserie de pecheur → NOWE i AKTUALNE - odpowiedzialność odszkodowawcza
państwa to zasada ogólna prawa UE; scharmonizowane przesłanki
odpowiedzialności odszkodowawczej: naruszona norma miała na celu przyznanie
praw jednostkom + naruszenie jest wystarczająco istotne (istotne i poważne
przekroczenie swobód przez władzę prawodawczą; naruszenie będzie oczywiste jeśli
było utrzymywane pomimo orzeczenia Trybunału) + związek przyczynowo-skutkowy
między naruszeniem zobowiązania przez państwo a szkodą
E
Gerhard Köbler → państwo ponosi odpowiedzialność także za naruszenie w

orzeczeniach sądów krajowych ostatniej instancji, ale dodaje tutaj dodatkową
przesłankę: naruszenie musi być wyraźne/oczywiste (np. nie zadali pytania
prejudycjalnego, choć mieli obowiązek
CEVA Sante Animale → przesłanki odpowiedzialności instytucji Unii: naruszona
norma musi przyznać jednostce prawa + wystarczająco istotne naruszenie +
instytucja dysponowała szerokim marginesem uznania, rażąco i poważnie
przekroczyła tę swobodę + instytucja znacznie ograniczoną swobodą uznania bądź
nie uznania takiej swobody + bezpośredni związek przyczynowy między naruszeniem
a szkodą
Obywatelstwo, swobodny przepływ i zasada niedyskryminacj

Christo Bjankow → swobodny przepływ osób może być ograniczany, zakaz opuszczania
kraju może być uzasadniony przez porządek, bezpieczeństwo i zdrowie publiczne,
każdorazowo ma być rozstrzygane indywidualnie, a nie w oparciu o względy prewencji
ogólnej; możliwe są wyjątkowe sytuacje przełamania autonomii proceduralnej państw przez
wymuszenie na organie ponownego rozpatrzenia ostatecznej decyzji
Rottman → prawo unii nie stoi na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie
cofnęło obywatelowi Unii nadane obywatelstwo tego państwa, jeśli uzyskał je w
skutek podstępu, o ile decyzja o cofnięciu przestrzega zasady proporcjonalnośc
Dano → turystyka socjalna (wyjazd do kraju tylko dla świadczeń socjalnych) -
państwo na podstawie art 7 dyrektywy ma możliwość odmówienia przyznania
świadczeń socjalnych nieaktywnym zawodowo obywatelom Uni
Coman → definicja współmałżonka w prawie unii jest neutralne pod względem płci,
jednak to ma wpływ jedynie na przyznanie prawa pobytu, nie ma wpływu na instytucję
małżeństwa w państwie członkowskim, która należy do prawa krajowego. Prawo
pobytu małżonka homoseksualnego wynika nie z dyraktywy, a jest prawem
pochodnym wynikającym z art. 21 TFUE
Zambrano → przyznanie prawa pochodnego - nie tylko obywatel Unii ale też ktoś kto
np. się opiekuje nim dostaje uprawnieni
Michel Trojani → mogę powoływać się we wszystkich przypadkach z zakresu
przedmiotowego prawa unijnego na art 18 TFUE jeśli legalnie przebywam na terytorium
państwa członkowskiego (w związku z art 21 TFUE) art 21 warunkuje możliwość
skorzystania z art 18; tu: odmowa przyznania świadczenia z pomocy społecznej, odmówili
mu ze względu na to że był belgiem, uznano że to dyskryminacja, bo on już przebywał
legalnie (był ponad 5 lat)
Karta Praw Podstawowych

Akberg Fransson → Karta Praw Podstawowych służy do kontroli działań państw tylko
w zakresie w jakim stosują one prawo Unii, więc w sytuacji gdy przepisy krajowe
mieszczą się w zakresie zastosowania prawa Unii; Karta ma być stosowana
bezpośrednio z poszanowaniem prymatu prawa Unii; gdy w jakimś fragmencie
danego stanu faktycznego nie ma regulacji unijnych, to można stosować krajowy
standard ochrony praw podstawowych jednak bez podważania poziomy ochrony
wynikającego z Karty; przytaczanie ewentualnych postanowień karty nie może
)
stanowić samodzielnej podstawy nadania właściwości Trybunałowi, samo powołanie

się na Kartę nie sprawia że ta kwestia będzie należeć do zakresu stosowania Uni
Melloni → nie może być tak, że w różnych państwach będzie różny poziom ochrony;
państwo może zastosować krajowy standard ochrony praw podstawowych, ale jeżeli
nie podważa tym samym poziomu wynikającego z Kart ani pierwszeństwa,
jednolitości i skuteczności prawa Unii; art 53 Karty (dot. tego że karta nie może
wpływać na poziom ochrony wynikający z dotychczasowego prawa ue lub konstytucji
krajowych) nie jest bezwarunkowy i ostateczn
N.S. → protokół polski (polsko-brytyjski) do Karty nie podważa i nie ogranicza
stosowania Karty wobec Polski, on tylko potwierdza art. 51, nie uniemożliwia sądom/
trybunałom czuwania nad przestrzeganiem postanowień karty; w Polsce nie można
się bezpośrednio powoływać na rozdział IV Karty zgodnie z tym protokołe
Opinia TSUE 2/13 → Trybunał uznał, że projekt umowy akcesyjnej UE do ETPC jest
niezgodny z zasadą autonomii prawa UE, stwarza możliwość współpozwania UE/
państwa członkowskiego w przypadku skierowania skargi przeciwko odpowiednio
państwu/UE, nie przewidziano przepisów zapewniających poziom ochrony
przewidziany w Karcie; projekt nie uwzględnia szczególnych cech prawa UE dot.
kontroli sądowej aktów, działań/zaniechań Unii w zakresie WPZiB; zasady
funkcjonowania procedury wcześniejszego zaangażowania Trybunału wg. projektu nie
pozwalają zachować szczególnych cech prawa Unii;
Ochrona praworządnośc
LM (Artur Celmer) → każde państwo ma zapewnić system środków skutecznej
ochrony sądowej, do czego kluczowa jest niezawisłość sędziów, której brak naraża
jednostkę na naruszenie art 47 KPP; wyjątkowa odmowa wykonania ENA przy
zagrożeniu naruszenia art. 47 KPP możliwa jest po dokonaniu dwustopniowego testu -
po pierwsze ogólne zbadanie czy w danym państwie, które wystąpiło o przekazanie,
istnieje zagrożenie prawa do rzetelnego procesu, ze względu na to jak funkcjonuje w
nim system sądowy; w drugiej kolejności należy zbadać czy w tym konkretnym
przypadku takie ogólne naruszenia w systemie sądowym, które mają miejsce w tym
państwie, mogą prowadzić do naruszenia prawa do rzetelnego procesu tej konkretnej
osoby (w tej sprawie właśnie w tym drugim teście uznano, że zagrożenia nie ma, choć
systemowe, ogólne naruszenia są
Wyrok dot. portugalskich sędziów → z zasady lojalnej współpracy wynika
poszanowanie prawa Unii przez państwa oraz zapewnienie środków skutecznej
ochrony sądowej (art. 19 ust. 1 TUE (potwierdzona w art. 47 KPP i ETPC, wywodzona z
tradycji konstytucyjnych) to zasada ogólna!); do zagwarantowania skutecznej ochrony
sądowej niezbędna jest niezawisłość sądu, jak wynika z art 47 KPP; kryterium
niezawisłości ma też znaczenie przy pytaniach prejudycjalnych, bo tylko niezawisłe
organy orzecznicze mogą kierować je do TSUE; autonomiczność oznacza m.in.
wypełnianie swoich zadań w pełni autonomiczni
Komisja v. Polska (wiek emerytalny sędziów SN) → dwa aspekty niezależności sądów:
zewnętrzny tj. pełna autonomiczność, brak hierarchii służbowej, wolny od ingerencji i
nacisków z zewnątrz, oraz wewnętrzny tj. jednakowy dystans do obu stron sporu;
zasada nieusuwalności nie ma charakteru absolutnego, ale wyjątki od niej mają
i
przestrzegać pewnych procedur i mają być spowodowane nadrzędnymi, prawnie

uzasadnionymi względami
AK i inni (Izba dyscyplinarna i SN) → państwa członkowskie ponoszą
odpowiedzialność za zapewnienie poszanowania prawa do skutecznej ochrony
sądowej; konieczne jest zagwarantowanie niezależności sądów od władzy
ustawodawczej i wykonawczej; uznali, że rozstrzygnięcie czy Izba Dyscyplinarna oraz
KRS spełniają wymogi niezależności i bezstronności będzie należało do sądu
odsyłającego; zasadę pierwszeństwa prawa UE należy interpretować tak, że gdy sąd
odsyłający może odstąpić od stosowania przepisu krajowego, który wskazuje jako
właściwy ten organ potencjalnie niespełniający wymogu niezależności (skutki tego
wyroku były m.in. takie, że SN uznał że KRS nie jest bezstronny, a Izba Dyscyplinarna
nie jest sądem w rozumieniu prawa UE, przez co nie jest sądem w rozumieniu prawa
krajowego oraz że sąd jest nienależycie obsadzony jeśli orzeka w składzie osoba
powołana przez tę wadliwą KRS
;

Puue Zajrzyj Urwisie Jak Chcesz Dostać 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Puue Zajrzyj Urwisie Jak Chcesz Dostać 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PYTANIA PUUE:

4) RADA UNII EUROPEJSKIEJ

5) TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

• Sędziowie i RG są mianowani z osób o niekwestionowanej niezależności + uznane

7) EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

10) PROCEDURA AKCESYJNA

11) PROCEDURA WYJŚCIA Z UNII

12) ODRĘBNOŚCI W ZAKRESIE WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I

13) ROLA PARLAMENTÓW KRAJOWYCH W MONITOROWANIU ZASADY POMOCNICZOŚCI

14) ZASADA POSZANOWANIA TOŻSAMOŚCI KONSTYTUCYJNEJ PAŃSTW

15) JAK ROZSTRZYGAMY WĄTPLIWOŚCI DOTYCZĄCE TEGO CZY JAKIEŚ ZAGADNIENIE

16) JAK MOŻNA PRZYZNAĆ UNII EUROPEJSKIEJ WIĘCEJ KOMPETENCJI?

17) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KONSEKWENCJI NARUSZENIA PRAWA UNIJNEGO

19) PROUNIJNA WYKŁADNIA PRAWA KRAJOWEGO

20) KOMPETENCJE TK DO KONTROLI KONSTYTUCYJNOŚCI PRAWA PIERWOTNEGO I

21) CHARAKTERYSTYKA UE JAKO INSTYTUCJI PONADNARODOWEJ

22) WSPÓŁPRACA RZĄDU I PARLAMENTU W SPRAWACH EUROPEJSKICH

23) ZASADA AUTONOMII PROCEDURALNEJ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

24) AUTONOMICZNY SYSTEM PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ

• Zasada pierwszeństwa prawa unijnego została wprowadzona do Traktatu Konstytucyjnego,

25) ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA W KONTEKŚCIE PRAWA UE

• Mamy 2 rodzaje odpowiedzialności:

28) ZASADA WZMOCNIONEJ WSPÓŁPRACY

29) ZWIĄZEK POMIĘDZY ART. 18 i 21 TFUE

30) ŹRÓDŁA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ I ICH HIERARCHIA

• Prawo pierwotne jest ważniejsze od prawa pochodnego (jest wyżej w hierarchii)

31) JAKIE SĄDY MAJĄ OBOWIĄZEK, A JAKIE UPRAWNIENIE DO ZADAWANIA PYTAŃ

32) TRAKTATY - RODZAJE, CHARAKTER NORM, OBOWIĄZYWANIE

33) PROCEDURA PREJUDYCJALNA. SKUTKI ORZECZEŃ PREJUDYCJALNYCH. CZY TK

• Rola procedury w zapewnieniu ochrony prawnej podmiotom indywidualnym:

34) PROCEDURY ZMIANY TRAKTATÓW

35) ART. 258 i 260 TFUE

37) ZWIĄZEK POMIĘDZY ART. 19 TUE i 47 KPP

38) ZNACZENIE TRAKTATU Z LIZBONY DLA AKTUALNEGO KSZTAŁTU UE

39) SKARGA NA NIEWAŻNOŚĆ — JEJ RÓŻNE ODMIANY, LEGITYMACJA, ORGAN

40) SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ

42) PRZYKŁADY STOSOWANIA PRAWA UE PRZEZ PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE

1. Mała raty kacja

45) KONSTYTUCYJNA PODSTAWA CZŁONKOSTWA POLSKI W UE

46) ZASADA NIEDYSKRYMINACJI (RÓWNOŚCI)

48) EMANACJA PAŃSTWA

50) PROCEDURA Z ART. 7 TUE

51) SYSTEM INSTYTUCJONALNY UE

52) ZASADA PROPORCJONALNOŚCI

53) ZASADA LOJALNEJ WSPÓŁPRACY

• Powstrzymanie się do przyjmowania aktów prawnych sprzecznych z dyrektywą bądź

54) JAK ZMIENIA SIĘ PORZĄDEK PRAWNY PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO PO

55) DIALOG KONSTYTUCYJNY

57) ŚRODKI TYMCZASOWE - ART. 278 i ART. 279 TFUE

58) CO TO ZNACZY, ŻE SKARGA ODSZKODOWAWCZA Z ART. 340 TFUE W

59) POJĘCIE SUWERENNOŚCI NA GRUNCIE PROCESÓW INTEGRACYJNYCH

60) DOŁĄCZENIE UNII EUROPEJSKIEJ DO EKPC

• Ogólnie projekt tej umowy wymaga renegocjacji.

61) PROCEDURA USTAWODAWCZA W UE

Specjalna procedura ustawodawcza (art. 289 ust. 2 TFUE)

62) ZASADA POMOCNICZOŚCI

Autonomia prawa UE, prymat, pierwszeństwo stosowania

Bezpośrednie stosowanie i bezpośredni skute

Simutenkov → przesłanki bezpośredniego skutku umów międzynarodowych (nie ma

Wzruszanie orzeczeń i decyzji niezgodnych z prawem U

Skarga przeciwko państwu o uchybienie zobowiązanio

Skarga na nieważność aktu prawa unijnego lub bezczynnoś

Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa i U