Funkcje prawa karnego

Funkcja ochronna
Ochrona dóbr uznanych przez ustawodawcę za cenne
Chronione za pomocą norm sankcjonowanych
Dobra prawne → istotne z punktu widzenia ludzi, grup ludzi lub państwa wartości,
które należy chronić, w prawie karnym są podstawą w kk → dobra, lub grupy dóbr
są zbierane w poszczególnych rozdziałach
Rola prewencyjna → zawarte w prawie karnym zakazy oraz nakazy mają za
zadanie chronić dobra prawne, motywując do nieatakowania ich
Przepisy muszą być zrozumiale dla odbiorcy
Nullum crimen sine lege poenali anteriori → funkcja gwarancyjna i ochronna
Oddziaływanie:

ogólnoprewencyjne → nakaz/zakaz pod groźbą kary

pozytywna prewencja generalna → przekonanie że chronione są ważne

wartości

przekonanie, że atak na dobro prawe będzie skutkować zastosowaniem

kary

indywidualnoprewencyjne → dotyczy osób, które już dopuściły się

przestępstwa i wymierzona kara ma zmienić ich postawy

Normy karne nie pokrywają się z normami moralnymi → zachodzi między nimi
stosunek krzyżowania

Funkcja sprawiedliwościowa
Wyraz postępu cywilizacyjnego → ograniczenie reakcji zemsty
Społeczne przekonanie, że sprawca doznał zasłużonej kary
Różnica pomiędzy funkcją ochronną i sprawiedliwościową

ochronna → skierowana ku przyszłości (zapobieganie)

Funkcje prawa karnego 1

 sprawiedliwościowa → skierowana ku przeszłości (odpowiednia reakcja na
przestępstwo)

reakcja musi być zgodna z aspektem cywilizacyjnym oraz zasadami

humanitaryzmu
Oddziaływuje także prewencyjnie, za pomocą reakcji na naruszenie dóbr

Funkcja gwarancyjna
Zabezpieczenie przed wykorzystaniem prawa karnego w sposób sprzeczny z
zasadami demokratycznego państwa
Konieczna jest ustawowa podstawa do ograniczenia praw jednostki (sankcji) →
wynika to z art. 31 ust. 3 Konstytucji
nullum crimen sine lege → nikt nie może zostać osądzony za czyn, którego
ustawa nie określiła jako karalny
nullum poena sine lege → nikomu nie może zostać wymierzona kara, jeśli nie
została przewidziana w ustawie

Zasada określoności → czyny karalne opisane jak najdokładniej w ustawie

Możliwe są odesłania do aktów podustawowych → mogą one jedynie
doprecyzowywać przepisy
Kara może nastąpić jedynie wtedy, gdy dany czyn był zabroniony w ustawie przed
jego popełnieniem

Funkcja kompensacyjna
Silnie związana z funkcją sprawiedliwościową

Sprawiedliwość naprawcza
Zlikwidowanie napięcia w społeczeństwie

Sprawca powinien zrekompensować szkodę

Nie tylko wymierzenie kary, ale również naprawienie szkody wyrządzonej
poszkodowanemu

Mediacje i przebaczenie sprawcy → mogą doprowadzić do zmniejszenia wyroku

Funkcje prawa karnego 2

Funkcje prawa karnego 3