TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

VIỆN KINH TẾ VÀ QUẢN LÝ

CHƯƠNG 3
LỰA CHỌN Ý TƯỞNG VÀ
LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH
3.1 Hình thành, đánh giá, lựa chọn ý tưởng kinh doanh

Nhận diện cơ hội Ý tưởng KD, đánh

kinh doanh giá ý tưởng KD

2
Bức tranh khởi nghiệp qua một vài con số

• Có 40 quỹ đầu tư mạo hiểm hoạt

động tại Việt Nam: IDG Ventures,
CyberAgent Ventures, Captii
Ventures, Gobi Partners, 500
Startups, Do Venture, BK Fund, …
• Có khoảng 3000 doanh nghiệp
khởi sự sáng tạo
• 900 dự án khởi nghiệp được ươm
tạo với 300 sản phẩm khởi nghiệp
đã được kết nối với cộng đồng và
các quỹ đầu tư

3
3.1.1 Nhận diện cơ hội kinh doanh

• Cơ hội kinh doanh là sự xuất hiện nhu cầu của khách

hàng và theo đó là việc xuất hiện khả năng bán
hàng để thỏa mãn nhu cầu của nhà sản xuất, kinh
doanh và người tiêu thụ.
• Cơ hội kinh doanh đến từ…

4
Đặc điểm của một cơ hội kinh doanh tốt

• Tính hấp • Tính thời

dẫn/… điểm

• Hướng đến • Tính ổn định

nhu cầu của
thị trường

5
 Nhận diện cơ hội kinh doanh

1
2
Nhận diện cơ hội kinh
doanh từ những 3
Nhận diện cơ hội kinh
khuynh hướng thay
doanh từ cách thức
đổi trong cuộc sống: Nhận diện cơ hội kinh
giải quyết một vấn đề
kinh tế, xã hội, tiến bộ doanh từ tìm khoảng
công nghệ, thay đổi về trống thị trường
luật pháp và chính trị

6
 Nhận diện cơ hội kinh doanh
Logistic – cơ hội cho những người khởi nghiệp trẻ
• 9/2017, Linh Phạm, founder của Logivan và đội ngũ đã cho ra đời ứng
dụng công nghệ LOGIVAN giúp DN tìm kiếm và quản lý xe tải online
• LOGIVAN tập trung vào phân khúc first & middle mile delivery, là các bước
trên cùng của chuỗi cung ứng, khi mà hàng hóa được luân chuyển từ nhà
SX, nhà phân phối tới nhà bán lẻ
• Mô hình của LOGIVAN là B2B, khách hàng của Logivan là các công ty
• LOGIVAN đã có 2 trụ sở ở Hà nội, Tp Hồ Chí Minh liên kết 12000 tài xế xa
tải cùng nhiều đối tác lâu dài

7
 3.1.1 Nhận diện cơ hội kinh doanh

DN khởi nghiệp sản phẩm thân thiện môi trường

• Năm 2019, gian hàng trưng bày xe đạp tre của anh Phạm Minh Trí,
Giám đốc Công ty Xe đạp tre Việt, đã nhận được nhiều sự chú ý. Sau
cuộc triển lãm này, anh đã bán được gần 150 chiếc xe và khung xe đủ
loại.
• Xét về mô hình kinh doanh, xe đạp tre vẫn chỉ là thị trường ngách, dành
cho những ai yêu thích môn thể thao đạp xe và thích hàng “độc lạ”.

8
 3.1.2 Ý tưởng kinh doanh
• Ý tưởng kinh doanh là ý tưởng về một hoạt động kinh doanh
• Ý tưởng kinh doanh tốt là ý tưởng kinh doanh đảm bảo tính khả thi và có
thể dẫn tới thành công
• Ý tưởng kinh doanh phải tạo ra được lợi thế cạnh tranh không những lấp
đầy được nhu cầu mà còn phải mang lại giá trị hoặc dịch vụ tốt hơn cho
khách hàng

9
3.1.2 Ý tưởng kinh doanh (SMARTER)

Specific

Relevant Measurable

Engagement Achievable

Timebound Realistics
10
 3.1.2 Ý tưởng kinh doanh
• Bạn muốn có những sản phẩm hoặc dịch vụ nào mà bạn chưa thể tìm được
trên thị trường
• Có việc gì mà mọi người không thích làm nhưng bạn có thể làm
• Có những sản phẩm, dịch vụ nào có thể làm cho cuộc sống của bạn dễ
dàng hơn
• Những xu hướng kinh doanh nào đang diễn ra mà bạn có thể tham gia
• Có những khoảng trống nào trên thị trường mà bạn có thể lấp đầy bằng
khả năng của mình

11
 3.1.2 Ý tưởng kinh doanh
Ý tưởng kinh doanh định hướng
hàng hóa
Tôi tốt nghiệp đại học ngoại ngữ, tôi sẽ
thành lập trung tâm ngoại ngữ
Tôi học làm bác sĩ, tôi có điều kiện để
mua trang thiết bị máy móc. Tôi sẽ mở
phòng khám cho trẻ em
Tôi biết trồng cây đậu tương mới vì thế
tôi sẽ phổ biến kỹ thuật trồng cây này
tới bà con trong xã và cung cấp giống
đậu này tới bà con
Ý tưởng kinh doanh định hướng
khách hàng
Trong thị trấn nhiều trung tâm gặpkhó
khăn trong chiêu sinh do có giáo viên
giỏi tham gia giảng dạytại trung tâm,
lương giáo viên các trung tâm đó trả
thấp nên tôi sẽ thành lập trung tâm
ngoại ngữ
Trong phường có nhiều trẻ em bị ốm
phải đi khám xa, trên địa bàn phường
chưa có phòng khám tư nào nên tôi sẽ
mở phòng khám tư cho trẻ em
Chị em phụ nữ trong xã tôi mong muốn
được trồng giống đậu tương mới, năng
suất cao vì trước đây họ chỉ trồng giống
cũ năng suất thấp vì thế tôi sẽ chuyển
giao kỹ thuật trồng đậu tương mới
12
Vì sao chúng ta cần ý tưởng kinh doanh độc đáo?

• Ý tưởng kinh doanh độc đáo là một ý tưởng kinh doanh có sự sáng tạo,
nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường,
• Ý tưởng kinh doanh độc đáo phải là ý tưởng mang tính khác biệt, mới lạ
về sản phẩm, mô hình kinh doanh, phương pháp sản xuất, đổi mới hệ
thống phân phối

13
 Làm thế nào để sáng tạo ra những ý
tưởng kinh doanh độc đáo?
(1) Lồng ghép kết hợp
• Tạo ra ý tưởng kinh doanh mới bằng việc lồng ghép kết hợp giữa hai
sản phẩm hoặc dịch vụ với nhau để tạo ra ý tưởng sản phẩm mới dựa
trên ý tưởng cũ.

14
 Làm thế nào để sáng tạo ra những ý
tưởng kinh doanh độc đáo?

(1) Lồng ghép kết hợp

• Nước tăng lực kết hợp café tạo nên sản phẩm mang tên wakeup 247

15
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

(2) Giải quyết vấn đề

• Phát hiện những vấn đề bất tiện trong đời sống hàng ngày và tìm cách
giải quyết.

16
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

(2) Giải quyết vấn đề

• Ổ cắm điện linh hoạt thông minh-pivot power: có thể bẻ cong theo
nhiều hướng giúp giải quyết bất tiện của các ổ cắm thẳng truyền thống.

17
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

(2) Giải quyết vấn đề

• Ý tưởng kinh doanh độc đáo về Dropbox của Drew Houston xuất phát từ việc
anh luôn bỏ quên USB ở nhà những lúc cần thiết, máy tính có thể bị hư hại bởi
virus, các phần mềm độc hại có thể lây vào máy tính cá nhân của anh khi anh sử
dụng USB để lưu giữ dữ liệu.
• Drew Houston đã tạo nên một chương trình cho mình sử dụng. Đúng lúc đó, anh
cũng nhận thấy nhu cầu của mọi người xung quanh và Dropbox ra đời.

18
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

(3) Tư duy theo chiều ngang

• Thay đổi hình dạng sản phẩm, tính năng, màu sắc chất liệu, mục đích sử
dụng của sản phẩm hoặc một bộ phận nào đó để tạo lên ý tưởng độc
đáo mới lạ về sản phẩm.

19
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

(3) Tư duy theo chiều ngang

• từ những ý tưởng cũ và những sản phẩm cũ chỉ cần chúng ta sáng tạo đổi mới
công năng, hình thù, từ đó làm cho sản phẩm của chúng ta độc đáo mới lạ hơn
• bóng đèn kem, thay bóng đèn bằng cốc,lược trải tóc mở được nắp trai, Gối hình
bắp ngô là những ý tưởng độc đáo đó chứ.

20
Làm thế nào để sáng tạo ra những ý tưởng kinh doanh độc đáo?

Chọn một sản phẩm cơ bản và làm cho nó trở nên đặc biệt bằng
1.Nâng
cách cộng thêm các giá trị hoạc nỗ lực tiếp thị để biến nó thành
cấp biểu tượng về phong cách sống

2. Giáng Đưa một sản phẩm vốn được đánh giá là đẳng cấp xuống
cấp thành một sản phẩm bình dân, đại chúng

Có nhiều sản phẩm thường đi kèm nhau, thay vì

3. Kèm buộc NTD phải lựa chọn từng món riêng lẻ, hãy
vào gom lại thành một gói

4. Thu Tấn công vào thị trường ngách, tập

hẹp trung vào lĩnh vực thế mạnh

5. Di Mang các sản phẩm dịch vụ

chuyển đến các vùng khác nhau

21
3.1.3 Đánh giá ý tưởng

• Đánh giá mức

Thứ 2 • Đánh giá tính
độ tốt/xấu • Đánh giá tính phù hợp với các
chất rủi ro quy định PL

Thứ 1 Thứ 3

22
 Ma trận đánh giá ý tưởng kinh doanh

TT Ý tưởng Phân loại Ý tưởng

của công ty

1 Sản phẩm mới, tổ chức mới 10

2 Sản phẩm mới 8

3 Sản phẩm hiện tại, cải tiến sản 6

phẩm, tổ chức mới

4 Sản phẩm hiện tại, cải tiến sản phẩm 4

5 Sản phẩm hiện tại, tổ chức mới 2

6 Sản phẩm hiện tại 0

23
 Ma trận đánh giá rủi ro

Cao

Xác
suất
xảy
ra rủi
ro

Thấp

Thấp Mức độ tác động của rủi ro Cao

24
 Lựa chọn ý tưởng kinh doanh

TT Ý tưởng kinh Kiến Kinh Kỹ Khả Tính Tổng

doanh thức nghiệ năng năng độc đáo cộng
m thâm
nhập
thị
trường
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)

25
3.2 Lập kế hoạch kinh doanh

Kế hoạch Kế hoạch Kế hoạch

marketing tài chính nhân sự
3..2.1 Tổng quan về kế hoạch kinh doanh

Kế hoạch kinh • Là sự mô tả của DN về các mục tiêu kinh doanh,

các chiến lược chiến thuật để đạt được mục tiêu
doanh là gì? kinh doanh

Kế hoạch kinh • Dùng trong nội bộ DN

doanh được lập • Hướng đến các đối tượng bên ngoài (nhà đầu tư,
đối tác, khách hàng,…
cho ai?

Vai trò của kế • Thu hút vốn đầu tư, thuyết phục ngân hàng cho
vay
hoạch kinh • Giúp DN hình dung về thị trường, sản phẩm, cách
doanh thức tổ chức bộ máy, quản lý tài chính…
 Kết cấu của bản KHKD

1
Trang bìa

Mục lục
2

3
Giới thiệu tổng quan

Kế hoạch marketing, tài chính, nhân sự, sản xuất,..

4

5
Phân tích các rủi ro và biện pháp ứng phó
 Nội dung của bản KHKD

Giới thiệu - Tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu, những yếu tố quyết định thành công
tổng quan - Tóm lược ý tưởng kinh doanh

2. KH - Phân tích, mô tả thị trường, khách hàng mục tiêu

Marketing - Chiến lược marketing – mix
- dự kiến tổng vốn đầu tư, các nguồn huy động, phân
3. KH tài bố vốn đầu tư
chính - Kế hoạch dòng tiền, kết quả kinh doanh, các chỉ tiêu
tài chính

4. KH - Mô hình tổ chức
nhân sự - Cơ cấu nhân sự

5. Dự - dự báo rủi ro, biện pháp phòng

phòng ngừa
3.2.2 Giới thiệu tổng quan về kế hoạch kinh doanh

Tầm nhìn:
• Doanh nghiệp được biết đến nhờ cái
gì
• Tại sao chủ doanh nghiệp muốn tạo
ra DN này
• Tại sao khách hàng muốn mua sản
phẩm của DN
• Tại sao nhà đầu tư sẵn sàng đầu tư,
ngân hàng sẵn sàng cho vay

• Gợi ý: trong…. năm tới, phát triển….. thành một doanh nghiệp thành công tầm
cỡ …(địa phương/vùng/quốc gia/quốc tế) trong lĩnh vực…, cung cấp … (mô tả
về sản phẩm, dịch vụ) cho … (mô tả khách hàng)
3.2.2 Giới thiệu tổng quan về kế hoạch kinh doanh

Mục tiêu:
• Mục tiêu tồn tại trên thị trường
• Mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận
• Mục tiêu đạt một mức lợi nhuận xác
định
• Mục tiêu tăng trưởng
• Mục tiêu trách nhiệm xã hội

• Gợi ý: đạt doanh thu 5 tỷ VNĐ vào năm 2021, 6 tỷ VNĐ vào năm 2022, 7.5 tỷ
VNĐ vào năm 2023. Giới thiệu dòng sản phẩm chăm sóc tóc mới vào đầu năm
2021 với doanh thu năm 2021 cho dòng sản phẩm này là 500 triệu VNĐ
3..2.3 Kế hoạch Marketing -mix
 Nội dung kế hoạch Marketing

Tổng quan kế hoạch Marketing: mục tiêu, nội dung của kế

hoạch marketing, giới thiệu sơ lược về khách hàng mục tiêu

Phân tích môi trường: phân tích thị trường, SWOT, PEST, 5
yếu tố của Michael Porter, rủi ro từ môi trường bên ngoài

Chiến lược marketing: thị trường mục tiêu, định vị thị

trường, 4P: xác định nhóm khách hàng mục tiêu, chiến lược
mà DN sẽ sử dụng để thu hút nhóm khách hàng này

Ngân quỹ marketing: đựa trên số liệu trung bình ngành, các
dự đoán về doanh thu, trong tương lai,
3.2.4 Kế hoạch tài chính

• Doanh thu, chi phí, giá thành, lợi

nhuận
• Các báo cáo tài chính
• Phân tích điểm hòa vốn, dòng tiền
và giá trị hiện tại thuần
 Nội dung kế hoạch tài chính

Các giả định để xây dựng kế hoạch tài

chính

Kế hoạch doanh thu, chi phí, lợi

nhuận, yêu cầu vốn đầu tư

Các báo cáo tài chính xác định dòng

tiền, giá trị hiện tại thuần

Những rủi ro có thể xảy ra đối với kế

hoạch tài chính
 3.2.5 Kế hoạch nhân sự
• DN cần những con người như thế nào
• Khi nào DN cần những người này
• DN đã sẵn có những người thích hợp chưa, họ đã có sẵn những kiến
thức chuyên môn, kỹ năng cần thiết chưa
 Nội dung kế hoạch nhân sự

Xác định nhu cầu

• Ước tính nhu cầu nhân sự
nhân sự

• Vẽ sơ đồ cơ cấu tổ chức
Xác định cơ cấu
• Mô tả cụ thể chức năng của các bộ phận,
tổ chức phong ban

Xác định đội ngũ • Yêu cầu đối với đội ngũ chủ chốt
quản lý chủ chốt • Mô tả cụ thể đội ngũ quản lý chủ chốt
3.2.6 Dự phòng rủi ro
• Nhu cầu thị trường giảm
• Đối thủ cạnh tranh hạ giá bán
• Khách hàng lớn cắt hợp đồng
• Chi phí sản xuất, thiết kế cao hơn mức dự
đoán
• Kế hoạch doanh thu không thực hiện được
• Kế hoạch quảng cáo quan trọng bị thất bại
• Nhà cung cấp không thể giao hàng đúng
hạn
• Đối thủ cạnh tranh đưa ra các sản
phẩm/dịch vụ mới tốt hơn
• Không thể tuyển dụng được những nhân
viên đáp ứng yêu cầu
• Không thể huy động vốn như dự kiến
• Khách hàng trả chậm